Hình tượng phụ nữ trong điêu khắc đình làng Vĩnh Phúc

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

T i n i f t I TRONfiNitrtr;

<i><b>Hinh tvC^g phu nilir </b></i>

<b>trong^ dieu khac </b>

<b>dinh lang^ Vinh Phuc </b>

<b>NGUYfeN ANH NGOC </b>

N

hlc tdi nghd thudt didu khdc dinh
lang d.Vmh Phuc, ngudi ta nghi ve
dinh Thd Tang, Huang Canh, Ngpc

<i>Canh, Tidn Canh,... bdi nhQng ngdi dinh nay </i>

khdng nhung mang net dep kid'n true dpe dao
thdi Ld (TK XVII-XVIII) ma edn chQa dyng ca
kho tang nghd thudt didu khde dae sde vdi mang
de tai md phdng sinh dpng ve con ngudi, hoa
thao va mudng thu. Nhung, mdt dieu dac bidt,
ngudi thp xua da tao bao vuot qua quy pham Id
giao phong kid'n dd' trang trpng dua hinh anh
ngudi phy nQ vao trong ngdi dinh lang.

Ngdi dinh lang xua kia vdn dupc coi la mpt
dang thQc tidu trieu dinh, noi dai didn cho ehinh
quydn phong kid'n dia phuang hpp ban vide
lang, vide nudc thi viec cam ngudi phy nQ ben
mang tdi cua dinh la le ducmg nhidn. Vay ma
vdn cd mpt tdn tai ndm song song vdi he thuc
giao cam doan khdt khe, dd la sy hidn didn hinh
anh ngudi phy nQ kha phd bid'n trdn cdc thanh

phan kie'n true dinh lang nhu mdt dieu tat yd'u
cua eupe sd'ng.

Ndm chung trong mang dd tai sinh boat, lao
dpng eiia con ngudi, hinh tupng ngudi phu nQ
ludn dupc nha didu khdc xua chu trpng lam ndi
bat d mdi chu de phan dnh. Dieu dd cho thd'y
vai trd ngudi phy nQ la khdng thd' thie'u ngay ca
trong ddi sd'ng gia dinh va xa hpi phong kie'n
xua, vi d gdc dp nao dd, ngudi phy nQ mang gia
tri cdn bdng cupc sd'ng, tQ niem vui, ndi budn
ciing vai trd sinh tdn, duy tri ndi gid'ng. Tuy
rdng vao giai doan Id giao phong kid'n che dinh,
ngudi phy nQ ludn bi lep ve trudc nam gidi ngay

ea d trong gia dinh, lai cdng bi bd hep hon bdi
tam tdng, tQ dQc, nhung sy cam chiu than phan
dd lai tao ndn ngudn cam hQng cho nha didu
khdc tai hoa thdi hdn thang hoa trong nghd
thuat didu khdc dinh lang, tdn ldn ve dep ngudi
phy nQ Viet thudn hau, net na nhung dn chQa
gia tri phdn thyc, mpt bid'u tupng eua niem khat
vpng sinh tdn trong cpng ddng cu ddn lua nudc
sud't qua trinh hinh thanh va phat trien. Chinh
do vay, nhQng hinh anh cd gai, nang tidn khda
than trong nhQng bQc cham trang tri dinh ldng
lai mang mau sde tin ngudng phdn thyc ciia
ngudi Viet cd ban la sy phd each trong Id giao
phong kid'n. Dieu nay the hidn sy dung hda d ea
hai gia tri tin ngudng va Nho gido de chung

nha't trong mpt quan nidm hai hda ddng con
nhieu chau, gia dinh ddng tpc, lang xa,... ma
dai didn cho bieu tupng sinh tdn dd khdng gi
khdc ngoai hinh tupng ngudi phy nu.

<i>BQc cham tien cifdi rdng dinh Tidn Canh </i>
(Binh Xuydn) la dai didn cho hinh anh dep va
cao quy cua ngudi phy nQ - tidn cudi trdn lung
rdng, dau dpi mu kidu ti lu nhd Phat, khudn mat
trai xoan, than hinh ddy dan, minh cdi trdn mac
vay, cd tay deo vdng; hai canh tay trdn ldn gio
ldn ngang vai nhu dang mua. Sy kd't hop kheo leo
giua hinh tupng rdng (duong) vdi tidn nQ (am)
the hidn khdt vpng yeu duong, mudn loai sinh
sdi nay nd theo quan nidm cua cu dan lua nudc;
nhung d mdt y nghia khae hinh tupng rdng mang
bieu tupng linh thidng, quyen lyc cua vua chua
ma ngudi thp lai kheo leo dat ed gai-nang tidn
khoa than ngdi ldn minh rdng la dieu che gidu

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>TH6NC TIN VAN</b>

<b> H 6 A</b>

<b> NGHg</b>

<b> T H U A T </b>

ciia ngudi ndng ddn dd'i vdi giai cap thd'ng tri.
Cung chung vdi mang de tai nay cdn gap bQc
<i>cham mua rdng dinh Huong Canh (Binh Xuydn) </i>
dupc ngudi thp xua chu y phdc hpa ndi bat d vi
tri trung tam la ed gai dp tudi ddi tam, mac trang
phuc mdng manh dang say sua trong vu didu day
sQc gpi cam, uydn chuyen bdn canh hinh tupng
rdng; didu nay du de ndi ldn udc vpng phdn thyc

va trid't ly am duang hda hop cua cu dan ndng
nghidp xua trdn dd't VTnh Phuc.

Mpt bQc cham khac d dinh Thd Tang (VTnh
Tudng) lai midu ta canh ddi nam nQ tinh ty, cd
gai lid'c anh mdt tinh tQ ve phia chang trai,
chang trai khdng bd Id co hpi ydu duang bdng
cu chi quang vai dat tay ldn ngyc ed gai that ty
nhidn. Cd le khung canh hdn dang didn ra dudi
ddm trang hay anh sang tQ nhung ngpn den, ndn
trong Id hpi lang. Nhung tao bao han ca boat
canh tinh tQ eua ddi trai gai trdn Iai ndm d bQc
<i>cham hdi ldng dinh Ngpc Canh (Binh Xuydn) </i>
didn ta khung canh ngay hpi tung bung nao
nhiet, nep vao gdc xa eua Id hpi la ddi trai gai
dang lam tinh trong tu thd' cao trao cua khoai
lae. Hinh nhu cac bQc cham canh hoan lac, tinh
tQ dupc ngudi thp cham khdc xua ghi lai bdng
hinh anh chan thyc tu Id hpi lang Dung (Vinh
<i>Tudng) hay ddm hpi rude nd nudng a Phu </i>
Thp,... Ddu d khia canh nao chang nQa vide
didn ta hoat canh tinh giao vao nai chdn tham
nghiem da lam thay ddi y nghl vd nai thd thanh
<i>hoang hay sy vupt ldn trdn Id giao nam nu thu </i>

<i>thu bd't than. Nhung phai chang dd la cai nhin </i>

day sy cdi md cua nhdm thp lam dinh hay
hudng nhin chung cua ca cpng ddng lang ve
nidm tin phdn thyc. Chinh nhd nidm khat vpng

dd ma hinh anh ngudi phy nu lai ty nhidn ban
<i>trong ngdy hgi xud'ng ddng dinh Thd Tang. Cd </i>
gai mac ao thu thdn, deo trd'ng, hai tay bdt nhip
theo vu didu, edn chang trai udn minh theo didu
mua ciia cd gai nhu thd vQa danh trd'ng, vua hat.
Hlnh tupng cap mua ddi nay gpi cho ngudi xem
lien tudng dd'n hat trd'ng qudn lang DQc Bac
(Ldp Thach) hay sy bie'n thidn cua vQ dieu tinh
giao trdn trd'ng ddng Ngpc Lu, gpi net dep
thuan khiet, it dung tyc.

<i>Neu nhu trong cac bQc cham le hgi xudng </i>

<i>dong, di sdn ve, den hat nhd quan, hgi ldng,... </i>

ngudi phu nQ ludn dupe uu ai xud't hidn vdi vai
trd la thanh vidn trong xa hpi, du cd luc ngudi
thp lang man da cho cd gai khoa than, tinh tQ
trdn cac bQc cham dinh lang gay ndng bdng cho
ngudi xem nhung cung lam mat diu nidm khat
vpng phdn thyc cua cpng ddng,... thi d trong gia
dinh ngudi phy nu cung dupc cac nhdm thp d^
<i>cao qua bQc cham gia dinh hgnh phuc trdn thdn </i>
bay hidn dinh Thd Tang (Vinh Tudng). Trung
tam bQc cham la ngudi phy nQ vdi khudn mat
day niem vui dang day con mua, ngudi chdng
ngdi khoanh chan trdn phan ngdm nhin, cd le
rat ddc y vdi each day con cua vp. Sy sdp ddt
npi dung da gpi cho ngudi xem cam nhan vai
trd cdng, dung, ngdn, hanh cua phu nQ khdng

nhQng trong gia dinh va cdn ca xa hpi, du cho
giai doan nay than phan ngudi phy nQ bi coi re
thi d bQc cham ngudi vp Iai ddng vai trd ehinh,
cdn ngudi chdng hdn la thQ yd'u. Khdng nhQng
giQ vai trd nudi day con cai trong gia dinh, d
<i>bQc cham vdi chu de udng ritgii dinh Thd Tang </i>
(VTnh Tudng), quydn binh ddng nam nQ lai
dupe thd hidn qua canh bd'n ngudi ngdi trdn
chid'u rupu, hai ngudi nam va hai ngudi nQ, theo
phdng doan day la ddi cap vp chdng rat bmh
ddng trong giao tid'p, sinh hoat, khudn mat hp
that vui nhu cudi ndi, tay mdi ngudi nang chen
chuc tung cupc sd'ng no du, an lanh. Qua bQc
cham, ngudi xem dpe tha'y thdng diep ve quy6n
binh ddng cho phu nu, hay ldi phd phan quan
nidm trpng nam khinh nQ trong xa hpi phong
kie'n xua. Du d y nghia nao chang nQa, trong
nhung buc cham khdc dinh lang chung ta vdn
gap quan didm ddy sy tid'n bd vd ngudi phu nu.
Mach dd tai ve hinh tupng ngudi phy nQ cdn
nhieu, hdu nhu nhan vat phy nQ chid'm khoang
1/4 cac nhan vat dupc khdc hpa, md phdng qua
npi dung (con ngudi, hoa thao, mudng thu) trong
didu khdc dinh lang VTnh Phuc. Dieu dd khdng
dinh ngay tQ giai doan Nho giao cdn ha khdc thi
hinh tuong ngudi phu nu lai dupc tdn vinh d
nhung noi trang trpng nhat trdn dinh lang nhu ket
qua ciia sy dung hpp Nho giao (yd'u td ngoai Iai)
vdi tin ngudng phdn thyc (ban dia) dd tao ndn gia
tri nhan van mang yd'u td mdi, vdi cai nhin ddy

<i>thidn chi vd ngudi phu nQ trong xa hdi m </i>

N.A.N

</div>

<!--links-->