Giáo trình Vẽ thiết kế chi tiết ô tô - Nghề: Công nghệ ô tô (Dùng cho trình độ Cao đẳng và Trung cấp) - Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>BỘ LAO ĐỘNG THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI </b>

<b>TRƯỜNG CAO ĐẲNG KỸ NGHỆ II </b>

<i> </i>

<b>GIÁO TRÌNH: VẼ THIẾT KẾ CHI TIẾT Ô TÔ </b>

<b>NGHỀ: CÔNG NGHỆ Ô TÔ </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>LỜI GIỚI THIỆU </b>

Giáo trình được biên soạn nhằm giúp học sinh có thể tự hệ thống lại kiến thức

đã học trên lớp bằng những tóm lược lý thuyết trong từng CHƯƠNG học. Ngồi

ra, với các ví dụ minh họa và CHƯƠNG tập kèm theo cũng là một cách giúp các

em có thể tự kiểm tra, đánh giá lại những gì đã học.

Với sự phát triển của công nghệ thông tin, nền công nghiệp cơ khí hiện đại có

thể giúp q trình thiết kế chế tạo chi tiết ô tô rút ngắn thời gian và giảm chi phí

chế tạo. Giáo trình tập trung vào các vấn đề căn bản trong việc vẽ thiết kế các

chi tiết ô tô bằng phần mềm 3D Catia.

Trong quá trình biên soạn chắc chắn sẽ khơng tránh khỏi những thiếu sót và hạn

chế. Vì vậy rất mong nhận được những đóng góp tích cực từ các đồng nghiệp,

học sinh để giáo trình được tốt hơn ở những lần sau nhằm tạo được hiệu quả cao

nhất cho người học. Xin chân thành cảm ơn.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày ... tháng ... năm 2018

Tham gia biên soạn

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>MỤC LỤC </b>

<b>ĐỀ MỤC </b>

<b>TRANG </b>

<b>CHƯƠNG 1: PART DESIGN ... 1 </b>

<b>CHƯƠNG 2: CÁC LỆNH HIỆU CHỈNH PART ... 57 </b>

<b>CHƯƠNG 3: CÁC LỆNH BIẾN ĐỔI PART ... 85 </b>

<b>CHƯƠNG 4: NHÓM LỆNH TẠO MẶT ĐƠN GIẢN... 94 </b>

<b>CHƯƠNG 5: NHÓM LỆNH DI CHUYỂN ... 98 </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i><b>Chương 1: </b></i>

<b>PART DESIGN </b>

<b>I. Giới Thiệu Môi Trường Làm Việc</b>

Cách mở một file part

<b>1. </b>_Chọn<b>_File</b>_{-> chọn}<b>_new</b>_{(hoặc là chọn biểu tượng} _{trên màn hình).}
Hộp thoại xuất hiện, cho phép bạn chọn những tài liệu mà bạn cần.
<b>2.</b>_Chọn

<b>_Part</b>

_{trong danh sách của những lĩnh vực khác nhau và click OK}

Môi trường làm việc của part được mở

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Môi trường làm việc với Part được phân chia như sau
Cây để thể hiện các thao tác mà ta đã thực hiện
Khu vực giành cho việc thiết kế

Những nút lệnh có sẵn trên màn hình dùng cho việc thiết kế
Ta có thể chọn lệnh cho q trình thiết kế từ các menu

<b>CATIA sẽ cung cấp cho ta 3 mặt phẳng để thiết kế. Thật sự để thiết kế một khối part </b>
hồn chỉnh thì ta phải bắt đầu từ biên dạng sketch. Tạo biên sạng sketch được thực hiện ở
mơi trường sketcher . để mở nó , ta chỉ cần chọn vào biểu tượng và chọn mặt phẳng
mà bạn cần vẽ biên dạng sketch.

Môi trường sketcher cung cấp cho ta hầu hết các cộng cụ cho phép ta có thể thiết kế
những biên dạng mà ta cần

<b>II. Các Lệnh Cơ Bản Trong Dựng Hình (Sketch-Based Features) </b>

Một khối part được thiết kế bằng cách là thêm vật kiệu, loại bỏ bớt vật liệu . trong phần này, chúng ta
sẽ học cách để thiết kế một khối part theo những chỉ dẫn bên dưới.

<b>Tạo part: click vào biểu tượng pad, chọn biên dạng để dựng khối và điền những thông </b>
số cần thiết trong hộp thoại.

<b>Tạo một part mà được giới hạn bởi mặt kế tiếp: Click biểu tượng, chọn biên dạng cần </b>
được đùn, chọn vào mục `Up to next' và điền những thông số cần thiết trong hộp thoại
<b>Tạo một 'Up to Last' Pad: Click vào biểu tượng này, chọn biên dạng cần được đùn, </b>
chọn mục`Up to last' trong Option và điền những thông số cần thiết trong hộp thoại .
<b>Tạo một 'Up to Plane' Pad: Click vào biểu tượng này, chọn biên dạng mà ta cần đùn , </b>
nhập vào những thông số cần thiết, chọn mục `Up to plane' trong option của hộp thoại
và chọn một mặt phẳng mà ta cần

<b> Tạo một 'Up to Surface' Pad: Click biểu tượng này, chọn biên dạng mà ta cần đùn, </b>
nhập vào những thông số cần thiết, chọn mục Up to surface trong option trong hộp thoại
và chọn một mặt phẳng cần thiết

<b>Tạo một Multi-Pad: chọn vào biểu tượng , chọn biên dạng cần được đùn và định nghĩa </b>
chiều dài

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>Tạo một Pocket (lấy bớt đi phần vật liệu): Click biểu tượng, chọn biên dạng và nhập </b>
vào những thông số cần thiết rong hộp thoại

<b>Tạo một Multi-Pocket: Click biểu tượng, chọn một sketch trên khối part và định nghĩa </b>
những thông số cho từng khu vực khác nhau

<b>Tạo một Drafted Filleted Pocket: Click vào biểu tượng này, chọn biên dạng trên khối </b>
đã dựng và nhập vào các thông số cần thiết trong hộp thoại.

<b>Tạo một Shaft: Click biểu tượng này, chọn biên dạng cần được quay tròn quanh một trục</b>
và nhập vào giá trị của góc mà ta cần quay quanh.

<b>Tạo một Groove (lấy bớt một phần vật liệu) Click vào biểu tượng này, chọn biên dạng </b>
cần được quay tròn quanh một trục và nhập vào giá trị của một góc.

<b>Tạo một Hole: Click biểu tượng này, chọn bề mặt cần được tạo lỗ và nhập vào những </b>
thông số cần thiết trong hộp thoại.

<b>Tạo một Threaded Hole: Click biểu tượng này, chọn bề mặt cần được tạo lỗ, định nghĩa </b>
biên dạng của lỗ, chọn Threaded, click Specifications và điền đầy những thông số cần
thiết trong hộp thoại .

<b>Tạo một Rib: Click biểu tượng này, chọn biên dạng mà cần chạy theo một biên dạng</b>
dẫn hướng cho trước, chọn biên dạng cho trước và chọn các vị trí trong hộp thoại.

<b>Tạo một Slot: Click biểu tượng này, chọn biên dạng mà cần chạy theo một diên dạng </b>
dẫn hướng, chọn đường dẫn hướng và chọn những vị trí khác nhau trong hộp thoại

<b>Tạo một Stiffener: Click biểu tượng này, chọn biên dạng cần được đùn, và định nghĩa</b>
biên dạng cần đùn theo hai hoặc 3 hướng .

<b>Tạo một Loft: Click biểu tượng này, chọn những biên dạng , chọn biên dạng dẫn </b>
hướng(tạo Part qua nhiều mặt sketcher và theo nhiều đường dẫn).

lấy bớt phần vật liệu bằng lệnh loft: Click biểu tượng này, chọn những biên dạng, chọn
biên dạng dẫn hướng,.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>III.</b>

<b>Hướng Dẫn Chi Tiết Sử Dụng Các Lệnh </b>

<b>a.</b>

<b>Lệnh PART </b>

Tạo một part trong CATIA có nghĩa là đùn một biên dạng cho trước theo một hoặc hai
hướng.

Bài tập này sẽ chỉ cho cho chúng ta cách dựng một khối part cơ bản dựa trên một biên dạng
kín với kích thước được thể hiện như hình vẽ bên dưới.

<b>1. </b> Ta chọn biên dạng cần được đùn.

Chúng ta conø thể chọn biên dạng sketch trong sketcher hoặc là dựng một Sketch trong
môi trường Part bằng cách chọn một trong 3 mặt phẳng mà CATIA cung cấp sẵn ( ngoài
trừ những đường thẳng).

Hình 1.2 Biên dạng trong Sketcher

Nếu chúng ta bắt đầu dựng khối mà khơng có biên dạng cho trước, chúng ta chỉ cần click
vào biểu tượng và chọn mặt phẳng để tiến hành vẽ Sketch.

Theo mặc định, nếu bạn đùn biên dạng, Catia sẽ đùn theo cách bình thường là dựa trên
mặt phẳng mà ta xây dựng biên dạng Sketcher. Để thấy được những thay đổi trong qua
trình xử lý hướng đùn ta click chuột vào Pad not normal to sketch plane.

Nếu chúng ta đùn những biên dạng hình học mà được tạo trong môi trường Generative
<b>Shape Design, chúng ta chọn cần chọn </b><i><b>mặc định về hướng đùn</b></i><b> bởi vì khơng có chế độ </b>
mặc định về hướng ,

<b>2. </b>_{Chọn biểu tượng .}

Hộp thoại dùng để định nghĩa những thông số sẽ xuất hiện ra, và chúng ta có thể xem
khối Part sẽ được tạo bằng cách click vào Preview.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Nếu chúng ta thấy khơng hài lịng với biên dạng của mình, chúng ta có thể click vào ô
<b>Selection và hiệu chỉnh lại biên dạng. </b>

<b>CATIA luôn mặc định sẵn ở chế độ Dimension trong quá trình xây dựng khối part, tuy </b>
nhiên chúng ta có thể thay đổi định nghĩa này bằng những lựa chọn sau:

Up to Next
Up to Last
Up to Plane
Up to Surface

Hình 1.4 Hộp hội thoại Part Definition

<b>3. </b> Chúng ta có thể thay đổi gia trị chiều dài của khối part ở lựa chọn length (nhập gia trị mà
ta cần xây dựng).

Hình 1.5 Xem trước hướng và Part được dựng
_{Nếu bạn muốn định dạng lại biên dạng ta chỉ cần click vào biểu tượng}
Nếu chúng ta muốn thay đổi về hướng đùn ta click chuột vào nút lệnh Reverse.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Hình 1.6 Xem trước khối Part được tạo

<b>6. </b> Click OK.

Để kết thúc lệnh pad

Hình 1.7 Khối Part được tạo

<i><b>Một số ghi chú về lệnh pad </b></i>

Lệnh pad cho phép ta xây dựng khối part dựa trên nhiều biên dạng khác nhau, những biên dạng
này không được giao nhau.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>a.1.</b>

<b>Sử Dụng 'Up to Next' Pads</b>

Bài tập này cho phép ta xây dựng khối part với lựa chọn 'Up to Next'
<b>1. </b> Chọn biên dạng cần đùn, ví dụ ta sử dụng biên dạng là hình trịn

<b>2. </b>_{Click chuột vào icon . Hộp thoại Pad Definition xuất hiện và CATIA}_{luôn mặc}
định ở chế độ Dimension.

<b>3. </b> Click vào nút lệnh Reverse Direction nếu chúng ta muốn thay đổi hướng đùn.

Hình 1.9 Hướng đùn từ biên dạng
<b>4. </b> Trong lựa chọn Type ta chọn mục 'Up to next'.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Để sử dụng lựa chọn này ta cần phải có một
khối Part cho trước và một bề mặt trên khối
Part là mặt giới hạn cho khối Part mà ta xây
dựng kế tiếp. CATIA cho phép chúng ta xem
trước khối part được tạo.

Hình 1.21 Xem trước hướng tạo
Click vào Preview để thấy trước khối part mà mình tạo

<b>5. </b> Click OK.

Khối Part mà ta cần xây dựng đã hồn thành

Hình 1.22 Part được tạo

<b>a.2. Sử dụng 'Up to Last' Pads </b>

Bài tập này hướng dẫn cách sử dụng lựa chọn <b>`Up to last' . </b>

<b>1. </b> Chọn biên dạng cần được đùn, ví dụ biên dạng có dạng hình trịn

Hình 1.23 Chọn biên dạng đùn
<b>2. </b>_{Click vào}<b>_Pad</b>_icon _.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>3. </b> click chuột vào nút lệnh Reverse Direction nếu chúng ta muốn thay đồi hướng đùn .
<b>4. </b> Trong lựa chọn Type ta chọn 'Up to last'.

Hình 1.24 Hộp hội thoại Pad Definition

Chọn bề mặt cuối cùng mà ta cần đùn đến

Hình 1.25 Xem trước hướng tạo
click Preview để xem trước khối mà ta đã xây dựng

<b>5. </b> Click <b>OK. Lệnh pad vừa được thực hiện xong. Thao tác vừa rồi sẽ được lưu lại ở </b>
<b>specification tree bên góc trái màn hình. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<b>a.3. Sử </b>

<b>dụng </b>

<b>'Up </b>

<b>to Plane' Pads </b>

Bài tập này hướng dẫn cách sủ dụng lựa chọn Up to plane
<b>1. </b> Chọn biên dạng cần được đùn

Hình 1.27 Chọn biên dạng
<b>2. </b>_{Click vaøo}_Pad_icon _.

Hộp thoại Pad Definition xuất hiện và CATIA luôn mặc định ở chế độ dimension
<b>3. </b> Trong lựa chọn Type ta chọn mục 'Up to plane'.

Lúc này mục Offset bắt đầu hiện lên thay vì khơng được sử dụng như ở mấy lựa chọn
trên.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>4. </b> _{Chọn mặt phẳng mà ta cần đùn đến .}

Hình 1.29 Xem trước hướng tạo
<b>5. </b>click Preview để xem trước khối part mà ta vừa tạo

<b>6. </b> Click OK.

The pad vừa được thực hiện. Thao tác vừa rồi
sẽ được lưu lại ở specification treeở bên góc
trái.

Hình 1.30 Part được tạo

a.4.

<b>'Up to Surface' Pads</b>

Bài tập này hướgn dẫn cách sử dụng lựa chọn <b>'Up to surface' . </b>
<b>1</b>

<b>.</b>

Chọn biên dạng mà ta cần đùn.

Hình 1.31 Chọn biên dạng
<b>2</b>

<b>.</b>Click vào _{Hộp thoại Pad Definition xuất hiện và CATIA luôn mặc định ở chế độ Dimension.}Pad icon

<b>3</b>
<b>.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Hình 1.32 Hộp hội thoại
<b>4</b>

<b>.</b>

Chọn bề mặt cần đùn đến, bề mặt này phải vng góc với hướng đùn. Bề mặt mà ta lựa
chọn phải thuộc khối part cho trườc .

Bề mặt mà ta lựa chọn sẽ là bề mặt giới hạn cho
khối Part mà muốn ta xây dựng.

Hình 1.33 Chọn bề mặt giới hạn
click Preview để xem trước khối part mà ta vừa xây dựng.

<b>6</b>
<b>.</b>

Click OK.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

b. Leänh Multi-Pad

Bài tập này hướng dẫn cách sử dụng Multi Pad . Multi padcho phép ta xây xây dựng khối
part phức tạp với nhiều biên dạng khác nhau cùng một lúc.

<b>1. </b>_{Click vaøo}<b>_Multi-Pad</b>_icon _.

<b>2. </b> Chọn những biên dạng mà ta cần đùn . tất cả các biên dạng phải kín và khơng giao
nhau.Hộp thoại Multi-Pad Definition xuất hiện và tất cả các biên dạng mà ta lựa chọn
đều có màu xanh. Đối với mỗi đối tượng mà ta muốn đùn ta có thể nhập giá trị đùn
riêng cho mỗi đối tượng đo.

Hình 1.35 Chọn nhiều biên dạng cùng một lúc

Mũi tên có màu đỏ xuất hiện trên màn hình sẽ cho ta biết hướng đùn. Để thay đổi hướng
đùn ta chỉ cần click vào mũi tên đó để thay đổi hướng đùn. Hộp thoại Multi- Pad
<b>Definition sẽ cho ta biết các biên dạng mà ta lựa chọn. Trong bài tập nà, có 7 biên dạng </b>
được lựa chọn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>3.</b> chọn Extrusion domain.1 trong hộp thoại
<b>Extrusion domain.1 lúc này sẽ có màu xanh </b>
<b>4.</b> Định nghĩa giá trị mà ta muốn đùn.

<b>5.</b> Làm tương tự cho các biên dạng kế tiếp. Mỗi biên dạng ta có thể định nghĩa giá trị đùn
khác nhau không nhất thiết phải có cùng giá trị.

Đối với những biên dạng Sketch phức tạp, nút Preview sẽ cho ta xem trước Part được tạo..
<b>6.</b> Đối với những chỗ mà ta cần đùn có cùng

chiều sâu ta chỉ cần nhấn Ctrl và click vào
các đối tượng mà ta cần (Extrusion domain.3,
Extrusion domain.4, Extrusion domain.5,
Extrusion domain.6 ) và sau đó nhập vào
thơng số cần thiết.

Hình 1.37 Chọn nhiều Extrusion domain
Mỗi giá trị chiều dài của đối tượng nào thì được sử dụng cho chính đối tượng đó.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<b>8.</b> Trong mục lựa chọn ở bảng bên phải , chúng ta có thể định nghĩa giá trị cho hướng
ngược lại. Ví dụ, chọn Extrusion domain.1 và nhập 40mm trong mục Length.

<b>9.</b> Click <b>OK để hoàn thành lệnh Multi-Pad. Lệnh multi-pad (identified as Multi-Pad.xxx) </b>
đựoc lưu lai ở specification tree bên góc trái .

Hình 1.40 Part được tạo

<i><b>- </b></i>

<i><b>Hiệu chỉnh Multi-Pad</b></i>

<b>Thêm một biên dạng cần Extrusion </b>

<b>Ví dụ 1: biên dạng mới được vẽ thêm bao bên ngoài những biên dạng cho trước </b>

<b>10.</b> Double-click vào biên dạng mà ta muốn
thêm vào, biên dạng thêm vào phải nằm bên
ngoài biên dạng mà ta vừa chọn.

Hình 1.41 Chọn biên dạng

<b>11.</b>Thơng tin báo sẽ xuất hiện cho biết biên dạng đã được định nghĩa xong, đóng của sổ này
lại.

<b>12.</b> Double-click MultiPocket.1. cửa sổ Feature Definication Error sẽ hiện ra.

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<b>13.</b>

Click <b>OK đóng của sổ. Hộp thoại </b>
<b>Multi-Pocket Definition sẽ xuất hiện. </b>

Lúc này biên dạng mà chúng ta cần thêm
vào đã hợp lệ.

Ta tiến hành định nghĩa giá trị mà ta muốn
đùn cho biên dạng này

Hình 1.43 Hộp thoại Multi-Pocket
<b>Definition </b>

<b>14.</b> Click OK để hoàn thành. Multi-pad bây giờ gồm có 8 biên dạng mà ta muốn đùn.

Hình 1.44 : Part tạo thành

<b>Ví dụ 2: Thêm một biên dạng mà biên dạng này nằm trong các biên dạng cho trước và </b>_{không giao với các biên dạng cho trước.}

<b>15.</b>

Double-click vào biên dạng mà ta muốn
thêm vào, biên dạng thêm vào phải nằm bên
trong biên dạng mà ta vừa chọn.

Hình 1.45 : Chọn biên dạng

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<b>17.</b>. Double-click MultiPad.1. lỗi định dạng biên dạng sẽ xuất hiện cung cấp đầy đủ những _{lỗi mà ta mắc phải}

Hình 1.46 : Hộp cảnh báo về lỗi
<b>18.</b>

Click <b>OK để đóng của sổ. Hộp thoại </b>
<b>Multi-Pad Definition sẽ xuất hiện "Extrusion </b>
domain.2" không hiển thị

Ơû trong hộp thoại, hai extrusion domains
"Extrusion domain.9" và "Extrusion
domain.10" mới được mặc dịnh có chiều dày
bằng 0.

Hình 1.47 Hộp thoại Multi-Pad
<b>Definition </b>

<b>19.</b>_{Chọn "Extrusion domain.9" định nghĩa gia trị chiều dài giả sử ta định nghĩa là 10 mm.}
<b>20.</b> Chọn "Extrusion domain.10", biên dạng có dạng trịn, và định nghĩa là 60 mm cho giá trị

chiều dài.

<b>21.</b>_{Click OK để hồn thành. Multi-pad.bây giờ gồm có 9 biên dạng mà ta muốn đùn}

Hình 1.48 Part hồn chỉnh

<b>c. Lệnh Pocket</b>

</div>

<!--links-->