các giai đoạn phát triển của trẻ: phần 1 - TRƯỜNG CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1></div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 1

M

M

M

U

U

U

Å

C

Å

Å

C

C

L

L

L

U

U

U

Å

C

C

Å

Å

C

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN TÊM L CA TRỄ ...4

Têm l trễ trûúác vâ sau khi sinh... 5

N cûúâi hôa nhêåp xậ hưåi. ...8

Con bẩn vâ phong cấch riïng ca bế. ... 9

Tịm hiïíu têm l trễ em. ... 10

Têm l lûáa tíi êëu nhi (1 - 3 tíi) ... 12

Têm l lûáa tíi nhi àưìng (3 - 7 tíi) . ... 14

Têm l lûáa tíi thiïëu nhi (7 - 11 tíi) ...16

Têm l trễ khi cha mể ly hưn. ... 22

Th ni. ... 24

Chûáng suy nhûúåc . ... 26

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN SINH L CA TRỄ ... 28

Nhûäng dêëu hiïåu cẫnh bấo trễ chêåm phất triïín . ... 29

Trùỉc nghiïåm: Bẩn biïët gị vïì sûå phất triïín ca trễ?... 33

Àấp ấn trùỉc nghiïåm kiïën thûác vïì sûå phất triïín ca bế ... 37

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 2

Laõm sao biùởt chựổc rựỗng con tửi phất triïín bịnh thûúâng? . ... 43

Giai àoẩn tûå chùm sốc bẫn thên. ...45

Sau àố trễ phất triïín thïë nâo?. ...47

Ngưn ngûä trong nùm àêìu tiïn . ...49

Khẫ nùng tûå chùm sốc úã tíi têåp ài . ... 50

Gip àúä bế trong tûâng giai àoẩn phất triïín ... 54

Sûå phất triïín ca trễ 12 thấng tíi . ... 59

Con tưi cố phất triïín bịnh thûúâng khưng?. ...62

Phất triïín têm thêìn vêån àưång chung . ... 64

SÛÅ PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ . ... 67

Phẫn xẩ k diïåu ca trễ sú sinh . ...68

Sûå phất triïín ca trễ tûâ 25 àïën 30 thấng tíi. ... 70

Sûå phất triïín ca trễ tûâ 13 àïën 18 thấng tíi. ... 72

Sûå phất triïín ca trễ tûâ 31 àïën 36 thấng tíi. ... 74

Sûå phất triïín ca trễ tûâ 19 àïën 24 thấng tíi. ... 76

Giai àoẩn 00 - 12 thấng: gip vêån àưång bân tay...79

Lâm sao àïí trễ mau lúán. ... 82

Sûå phất triïín ca trễ têåp ài (Trễ 13 thấng tíi). ...86

Sûå phất triïín ca trễ 14 thấng tíi . ... 88

Sûå phất triïín ca trễ 15 thấng tíi . ... 90

Sûå phất triïín ca trễ 16 thấng tíi . ... 92

BIÏÍU ÀƯÌ TÙNG TRÛÚÃNG . ... 94

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN NÙNG KHIÏËU CUẪ TRỄã . ... 95

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 3

Con tưi bõ chïë nhẩo vị quấ thưng minh... 98

Hịnh nhû con bẩn cố nùng khiïëu?. ... 100

5 - 8 tíi bõ chổc ghểo vị thưng minh quấ. ... 103

Gip trễ cố khiïëu hổc tưët úã trûúâng . ... 105

Lâm thïë nâo àïí gip trễ cố nùng khiïëu tiïën bưå thïm ngoâi giúâ hổc
úã trûúâng? ... 107

Lâm gị khi con cố nùng khiïëu? . ... 109

Lâm thïë nâo àïí gip trễ hôa mịnh vâo trûúâng hổc?... 111

Mươt ặâa tr cô khiïịu nghơa lađ gị?. ... 112

Con bẩn cố khiïëu khưng? ... 113

Nhâ trûúâng xûã l trûúâng húåp trễ em cố khiïëu nhû thïë nâo?. ... 115

Lâm gị àïí gip trễ cố khiïëu?... 116

Dêëu hiïåu cố khiïëu ca trễ 5 - 8 tíi. ... 117

Kiïím tra nùng khiïëu ca trễ . ... 119

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TREÃ 4

CA

C

C

A

_A

Á

C

C

Á

_Á

C

G

G

G

I

I

I

A

A

A

I

I

I

À

À

À

O

O

O

A

A

A

Å

N

Å

Å

N

N

P

P

P

H

H

_H

A

A

A

T

Á

Á

T

T

Á

T

T

T

R

R

R

I

I

I

Ï

Ï

Ï

Í

Í

N

Í

N

N

T

T

T

Ê

Ê

_Ê

M

_M

_M

L

LY

_L

Y

_Y

Á

_Á

_Á

T

T

_T

R

R

R

E

E

E

Ã

Ã

Ã

E

E

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

CAÁC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 5

Têm l trễ trûúác vâ sau khi sinh

Trong thúđi kyđ mang thai, bađ meơ trânh lo íu, thíịt voơng. Nhû
thïị, beâ ra ăúđi múâi khoeê maơnh, khưng bõ rưịi loaơn tím l. Trûúâc khi ra
ăúđi, bê vađ meơ lađ mươt khưịi thưịng nhíịt. Bê cuđng ùn, cuđng ng, cuđng cô
nhûơng căm xc thay ăưíi giưịng meơ. Nïịu trong thúđi kyđ mang thai,
ngûúđi meơ thûúđng bìn b, lo íu, ặâa bê sinh ra cô thïí gùơp nhûơng víịn
ăïì tím l nhû quâ hiïịu ăương, thuơ ăương hóơc nùơng hún cô thïí díỵn ăïịn
tûơ k ríịt cao.

<i>Trong bng mể Bế cố khẫ nùng gị? </i>

- Khă nùng nghe: Tûđ 6 thâng, trong buơng meơ, bê ă cô thïí nghe
ặúơc tiïịng nôi, nhõp tim ca meơ cngnhû ím thanh bïn ngoađi.

Nhûơng thûơc ngiïơm ca câc nhađ tím l Phâp cho thíịy, ngay tûđ
khi múâi ra ăúđi, ặâa bê ă cûê ăương ăâp ûâng vúâi tiïịng goơi ca meơ. Vúâi
gioơng ngûúđi khâc, bê nùìm ýn.

Tẩi Nhêåt Bẫn cố cåc thûã nghiïåm vúái nhûäng trễ sưëng gêìn sên
bay. Sau khi ra àúâi, bế vêỵn ng n khi cố tiïëng ưìn ca mấy bay
trong khi nhûäng trễ khấc giêåt mịnh thûác dêåy.

Àưëi vúái trễ sinh non, hiïån nay, ngûúâi ta thûúâng aáp duång phûúng
phaáp kang-gu-ru, êëp bế trûúác ngûåc. Cấch nây tưët hún lưìng êëp, giẫm
t lïå tûã vong do nhiïỵm trng.

Vïì mùơt tím l, bê ặúơc tiïịp xc trûơc tiïịp vúâi da thõt meơ, nghe
nhûơng ím thanh quen thơc tûđ luâc trong buơng meơ nhû: nhõp tim, ím
sùưc, gioơng nôi ca meơ...

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 6

- Võ giấc: Khi mể ùn thûác ùn ngổt nhiïìu, khẫ nùng nët ca bế
tùng lïn. Vúái chêët mùån thị ngûúåc lẩi.

- Xc giấc: Bế cố khẫ nùng xấc nhêån àau àúán khi bõ kđch thđch.

<i>Sau khi ra ăúđi - Gia ằnh cô vai trođ gị? </i>

Sau khi ra àúâi, nhûäng giấc quan nây câng phất triïín. Cng vúái
hïå thêìn kinh, bế coá thïm cú quan khûáu giấc. Vị thïë, khi gùåp mi
khưng thđch, bế quay mùåt ài.

Cấch cho con b: Tưët nhêët, nïn cho bế b sûäa mể. Khi cho b,
ngûúâi mể phẫi thoấi mấi vïì têm l, chó nghơ vïì con. Tû thïë phẫi thoẫi

mấi, khưng ếp bế b. Nïëu bế ổc, ngûng cho b ngay, ưm bế vâo lông
vưỵ vïì, vët ve.

Trao ăưíi bùìng mùưt: Trong khi chùm sôc, nhịn thùỉng vađo mùưt bê.
Trao ăưíi qua gioơng nôi: Thûúđng xn nôi chơn vúâi bê, gioơng
chíơm, ím ăiïơu dõu dađng. Bê s duđng tiïịng khôc ca mịnh ăïí tră lúđi
meơ. Meơ cưị gùưng hiïíu ặúơc nhûơng ýu cíìu ca bê.

Tuy nhiïn, ngûúâi mể cêìn lûu : bế khốc do nhiïìu ngun nhên
(do àối bng, giêån húân, êëm ûá, giẫ vúâ, bïånh...)

Thúđi gian gíìn gi sau sinh: Luâc úê trong buơng meơ, beâ ặúơc meơ
lađm hươ tíịt că: tûđ ùn, ịng, íịm, giûơ an toađn.

Khi ra àúâi, beá bõ tấch khỗi mể. Vïì mùåt sinh hổc, àêy lâ c sưëc
têm l àêìu tiïn ca bế. Vị thïë, thúâi gian gêìn guäi cuãa mể vúái bế sú
sinh rêët quan trổng, đt nhêët lâ 4-6 thấng àêìu àúâi. Nïëu mể quấ bêån,
nïn thu xïëp vùỉng mùåt trong thúâi gian bế ng hóåc cưë gùỉng úã bïn con
sau giúâ lâm viïåc.

Vai trođ ca bưị vađ gia ằnh: Sûơ cô mùơt thûúđng xn, ăương viïn,
an i ca bưị s gip cho meơ ýn tím, ưín ắnh vïì tím l.

Trong giai àoẩn sú sinh, ngûúâi bưë cố ẫnh hûúãng giấn tiïëp àïën bế
thưng qua ngûúâi mể.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 7

băn vïì tím l, trânh nhûơng phiïìn nhiïỵu không ăâng cô ăưịi vúâi ặâa
con thín ýu ca mịnh.

<i>Mấch bẩn: Kiïím tra têm l bế tẩi: </i>

- Khoa Têm l Trễ em, Bïånh viïån Nhi àưìng II, 14 L Tûå Trổng,
Q1, TPHCM

- Viïån Nhi, Lấng Thûúång, Hâ Nưåi

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 8

N cûúâi hôa nhêåp xậ hưåi

N cûúâi àêìu tiïn ca bế mang lẩi niïìm hẩnh phc vư búâ cho
nhûäng ngûúâi bíi àêìu lâm cha mể. Sau nhûäng tìn bế khốc, ng, vâ
phất triïín khấ nhanh, bưỵng nhiïn em bế nhịn bẩn vâ móm cûúâi vúái
ấnh mùỉt trong sấng. Àưëi vúái bế, àêy chđnh lâ khúãi àiïím ca sûå hôa
nhêåp xậ hưåi. Àưëi vúái mưåt sưë cha mể, àậ kiïåt sûác vị nhûäng àïm thûác
trùỉng vâ têët bêåt sët ngây chùm sốc bế thị n cûúâi àêìu tiïn ca bế
lâm cho hổ cẫm àưång vư cng vâ àố lâ lc tịnh u thûúng dânh cho
bế trân ngêåp trong lông.

<i>Khi nâo bế cûúâi? </i>

N cûúâi hoâ nhêåp thûúâng xët hiïån khoẫng giûäa tìn thûá tû vâ
tìn thûá sấu. Trûúác khoẫng thúâi gian nây, àưi lc bẩn cố cẫm giấc lâ
bế cûúâi nhûng àố chó lâ nhûäng n cûúâi khưng cố chuã yá do beá no sûäa

hay ài tiïíu. Nuå cûúâi thûåc sûå ca bế lâ khi chuáng cûúâi to hún vâ lêu
hún n cûúâi thoấng qua ca bế lc múái sinh, mưåt àùåc àiïím àïí nhêån
ra lâ ấnh mùỉt ca trễ lanh lúåi vâ nhịn thùèng vâo bẩn khi nố cûúâi.

Àêìu tiïn trễ sệ cûúâi vúái bêët k ngûúâi quen hay ngûúâi lẩ – móm
cûúâi vúái cẫ cấi mùåt nẩ nhùn nhố. Sau mưåt vâi thấng, bế chó cûúâi vúái
nhûäng ngûúâi mâ chng biïët vâ khưng cố phẫn ûáng vúái nhûäng khn
mùåt mâ chng cẫm thêëy khưng quen.

<i>Àïí trễ cûúâi nhiïìu hún </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 9

Con bẩn vâ phong cấch riïng ca bế

Lâ cha mể, chng ta nïn quan sất vâ lùỉng nghe phong cấch
riïng ca con mịnh. Khưng nïn so sấnh tđnh cấch con mịnh vúái
nhûäng bế khấc.

Muơc ăđch chđnh ca viïơc thưng hiïíu câc suy nghơ cng nhû câc
phăn ûâng ca bê khi bê diïỵn ăaơt mịnh lađ gip ngûúđi lúân nhíơn biïịt
câ tđnh ca em bê ăô. Thíơt tuýơt vúđi khi hiïíu ặúơc con mịnh nhíơn
thûâc mưi trûúđng xung quanh nhû thïị nađo vađ câch bê phăn ûâng laơi câc
tâc nhín kđch thđch xung quanh bê ra sao. Ăíy lađ bûúâc ăíìu quan
troơng gip baơn hiïíu ặúơc câ tđnh ca bê. Sûơ thưng hiïíu nađy múê ra
mươt cânh cûêa cho baơn thíịy r tđnh câch ca con mịnh sau nađy.

Mưỵi bê ăođi hi mưỵi câch dưỵ dađnh khâc nhau vađ cng phăn ûâng

khâc nhau khi ăôi hóơc căm thíịy khô chõu. Mưỵi bê phăn ûâng laơi sûơ
thay ăưíi nhiïơt ăươ mươt câch khaâc nhau, vađ caâch tûđng bê ăưịi xûê vađ
tûúng tâc vúâi ngûúđi sùn sôc mịnh cng khâc nhau. Baơn khưng nïn so
sânh tđnh câch ca con mịnh vúâi nhûơng ặâa tr khâc. Tưịt hún, chng
ta nïn quan sât, lùưng nghe phong câch riïng biïơt ca con mịnh.

Cô thïí theo di câ tđnh nađy ngay tûđ nhûơng tìn lïỵ ăíìu tiïn sau
khi bê chađo ăúđi. Bê nhu mị, tríìm tơnh hay sưi nưíi hoaơt bât? Trûúâc sûơ
kiïơn múâi, vñ duơ nhû líìn ăíìu tiïn ặúơc tùưm, bê cô nht nhât khưng?
Hóơc bê cô thđch th trûúâc sûơ kiïơn múâi m ăô? Cađng lûu nhûơng díịu
hiïơu nađy ca bê, baơn s biïịt r câc ûâng xûê thđch húơp vúâi câ tđnh riïng
ca bê. Cađng chùm ch lùưng nghe, baơn s cađng ăoân trûúâc ặúơc nhiïìu
câch ûâng xûê ca bê trong nhûơng thâng ngađy sùưp túâi vađ trong tûúng
lai sau nađy.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 10

Tịm hiïíu têm l trễ em

Tím l hoơc lađ mươt khoa hoơc tịm hiïíu vïì thûâc con ngûúđi ăïí biïịt
mịnh biïịt ngûúđi, biïịt ûâng xûê cho húơp tịnh húơp l, biïịt sưịng mươt câch
hađi hođa vađ sung mn, ăïí trûúêng thađnh töịt ăeơp, tûúng ûâng vúâi tûđng
lûâa tíi, vađ trânh ặúơc nhûơng thíịt baơi trïn ặúđng ăúđi.

Ăô lađ mươt khoa hoơc vïì con ngûúđi vúâi nhûông suy tû vađ hađnh
ăương, căm nhíơn vađ tûúng taâc, bïn trong vađ bïn ngoađi, chiïìu síu vađ
chiïìu rương. Tíịt că ăïìu ặúơc quan sât, mư tă vađ giăi thđch, ăưịi chiïịu
vúâi thûơc tïị kinh nghiïơm chung ca x hươi, ca nhín loaơi.

Tûđ líu, trïn thïị giúâi, khoa Tím l hoơc ă phât triïín, cng cưị vađ
ăem laơi nhiïìu kïịt quă to lúân cho híìu nhû tíịt că câc ngađnh khoa hoơc
x hươi vađ tûơ nhiïn ca nhín loaơi. Tím l hoơc ặúơc ắnh nghơa nhiïìu
câch ăïí chng ta cô thïí thíịu ăâo ặúơc hïịt moơi khña caơnh nhû trïn.

Nhû thïë, têm l chđnh lâ cåc söëng con ngûúâi vúái muön hịnh
mn dẩng, àêìy bđ nhiïåm, rêët khố khấm phấ vâ khưng bao giúâ cố thïí
hiïíu cho trổn vển, búãi àưëi tûúång ca nố lâ con ngûúâi, ln chuín
biïën, lúán lïn vâ triïín núã vïì thên xấc lêỵn tinh thêìn.

Tịm hiïíu têm l trễ em:

Trong chûâng mûåc cuãa vêën àïì giấo dc thanh thiïëu niïn vâ
thiïëu nhi, cấc nhâ sû phẩm vâ giấo dc cng sệ khưng thïí nâo bỗ
qua, khưng tịm hiïíu khoa Têm l hổc àùåc biïåt àưëi vúái tûâng lûáa tíi
cấc em.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CUÃA TREÃ 11

Ngoađi ra, mưỵi ngûúđi chng ta cng nïn ăöịi chiïịu laơi vúâi chđnh
kinh nghiïơm thúđi thú íịu vađ niïn thiïịu ca mịnh, nhûơng gị mịnh ă
bõ gânh chõu thiïơt thođi, cuông nhû nhûơng gị mịnh ă may mùưn ặúơc
ăôn nhíơn.

Xin hy ln nhúâ: băn thín mưỵi ngûúđi chng ta ăïìu tûđng lađ mươt
ặâa treê nhoê. Víơy, xin ặđng biïịn câc tr nh hưm nay thađnh “nhûơng
ưng cuơ non”, câc “bađ thânh nh”, nghơa lađ bùưt câc em phăi ríơp khn

vïì tím l vađ ln lyâ theo kiïíu ngûúđi lúân, mươt ăiïìu mađ ngađy xûa
chđnh chng ta ă bûơc bươi khô chõu vađ ím thíìm ăïì khâng mưỵi khi bõ
âp ăùơt!

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 12

Têm l lûáa tíi êëu nhi (1 - 3 tíi)

Trong thûơc tïị, úê ăươ tíi nađy, câc em víỵn cođn hoađn toađn thơc
vađo vođng tay chùm soâc vađ giâo duơc ca bưị meơ vađ anh chõ trong gia
ằnh câc em. Thïị nhûng, nïịu con baơn ă qua tíi nađy mađ ăïịn bíy giúđ
baơn múâi quan tím thị víỵn cíìn nghiïn cûâu thíịu ăâo giai ăoaơn nađy ăïí
cô thïí hiïíu ặúơc câc diïỵn biïịn tím l núi châu bê. Núi mưỵi mươt con
ngûúđi ln cô sûơ phât triïín liïn tuơc tûđ ăươ tíi nađy sang ăươ tíi khâc,
câi trûúâc lađm tiïìn ăïì cho câi sau kïị thûđa.

Vúâi lûâa tíi íịu nhi: Câc nhađ chn mưn goơi giai ăoaơn tím l
nađy lađ Premieđre Enfance, búêi tûđ ăíy, ặâa bê bùưt ăíìu “thưi nưi”, líỵm
chíỵm tíơp ăi nhûơng bûúâc ăíìu ăúđi, ặa tay súđ nùưm bíịt cûâ víơt gị nùìm
trong tíìm tay, di mùưt khâm phâ nhûơng khung cănh tûúng ăưịi xa
hún vađ hoađn toađn múâi laơ, phaơm vi tûúng quan tiïịp xc vúâi ngûúđi khâc
cng rương hún chûâ khưng chó dûđng laơi núi vođng tay ngûúđi meơ. Do víơy,
cíìn chín bõ cho bê möơt khöng gian vađ möi trûúđng an toađn, khoâng
ăng, khưng ư nhiïỵm vïì tiïịng ăương vađ khđ thúê, cô nhiïìu ăưì víơt trođn
trơnh, dïỵ thûúng, nhiïìu mađu sùưc hađi hođa mađ híịp díỵn.

Ngoađi ra, bíìu khđ tûúng quan chung quanh phăi nhíịt thiïịt lađ
sûơ trịu mïịn, ýu thûúng, haơnh phc. Giíịc ng ca câc em cô thïí ặúơc

níng niu bùìng ím nhaơc, nhíịt lađ nhûông ăiïơu ru húđi dín gian Viïơt
Nam vađ nhaơc cưí ăiïín ïm dõu ca Tíy phûúng...

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 13

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 14

Têm l lûáa tíi nhi àưìng (3 - 7 tíi)

Bûúâc vađo giai ăoaơn nađy, caâc nhađ chuýn mön goơi lađ giai ăoaơn
Deuxieđme Enfance, búêi câc em cô thïí ă ặúơc gûêi vađo nhađ tr, vûúđn
tr vađ sau ăô bùưt ăíìu vađo câc lúâp míỵu giâo: míìm, chưìi, lâ.

Taơi câc nûúâc tiïn tiïịn, phong trađo Hûúâng Ăaơo múâi ăíy ă thïm
ngađnh Nhi, ăùơt trûúâc câc ngađnh ÍỊu, Thiïịu, Kha, Trâng vưịn ă cô tûđ
líu. Riïng úê Viïơt Nam, viïơc thûê nghiïơm ngađnh Nhi cuông ăaô ặúơc
khúêi sûơ.

Viïơc súâm ặa caâc em ăïịn trûúđng, cho sinh hoaơt tíơp thïí..., gaơt ra
ngoađi lyâ do khưng ăâng khịn khđch lađ bưị meơ câc em chó mịn ăuđn
cho x hươi phăi lo thay ăïí mịnh cođn rănh tay lađm ùn vađ giăi trđ, thị
phûúng câch nađy cô nhûơng giâ trõ tđch cûơc. Ăíy lađ dõp ăïí câc em ặúơc
múê rương tiïịp xc nhiïìu hún nûơa vúâi thïị giúâi chung quanh mn mađu
mn v, ăưìng thúđi câc em ặúơc câc cư băo míỵu, câc thíìy cư giâo míỵu
giâo cô lûúng tím tíơp tađnh cho câc em mươt sưị nhûơng ặâc tđnh, nhûơng
thôi quen, tíơp quân tưịt.

Thïị nhûng, ngoađi thúđi gian ăi nhađ tr hóơc míỵu giâo, thị khưng
gian, thúđi gian vađ bíìu khđ sưịng chđnh ýịu ca câc em víỵn lađ gia ằnh.
Ăíy lađ thúđi kyđ câc em phăi trăi qua mươt cún khng hoăng tím l
tûúng ăưịi nheơ nhađng ăïí tûơ cng cưị câi Tưi (le Moi) ca mịnh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 15

- Trđ khưn ca cấc em chuín dêìn tûâ chưỵ tiïìn quan niïåm
(prếcon-ceptuelle) côn khấ mú hưì, sang thïë trûåc giấc (intituive) mưåt
cấch c thïí.

- Cng trong giai àoẩn nây, cấc em thûúâng tûå tịm hiïíu hóåc àùåt
ra cho ngûúâi lúán nhûäng cêu hỗi “tẩi sao” cố ch v lúåi (utilitaire) vâ
cố ch ủch (finaliste) rựỗng iùỡu oỏ, caỏi oỏ ùớ laõm gũ vêåy”

- Do víơy, ngûúđi lúân cíìn kiïn nhíỵn ăïí tră lúđi câc cíu hi loaơi
nađy, ăưìng thúđi hûúâng câc em ăïịn nhûơng khâi niïơm búât võ k vuơ lúơi
cho băn thín. Cng ặđng nïn trịnh bađy víịn ăïì quâ síu xa phûâc taơp
khiïịn câc em ăím ra lng tng, năn chđ hóơc bõ ngươ nhíơn tai haơi vïì
líu vïì dađi.

Àưëi vúái lûáa tíi nây, nhûäng chuën ài dẩo cưng viïn, nghó mất
giûäa thiïn nhiïn bao la trong laânh laâ nhûäng dõp gip cấc em múã rưång
têm tịnh vâ ốc tô mô àïën nhûäng khấi niïåm tưët lânh, àểp àệ, dïỵ
thûúng. Êm nhẩc cưí àiïín hóåc hôa têëu cng gip mưåt phêìn quan
trổng àïí gip cấc em hịnh thânh sûå nhên ấi dõu dâng.

Vïì mùåt sinh hoẩt, cấc em bùỉt chûúác ngûúâi lúán rêët nhanh, cưång
thïm trđ tûúãng tûúång àang hịnh thânh khấ phong ph àïí tûå bây ra
cấc trô chúi nhû: xêy nhâ, nêëu bïëp, dổn hâng, ru bp bï, vâ cố thïí cûá
thïë mâ chúi mưåt mịnh rêët lêu, ngây nây qua ngây kia khưng biïët
chấn...

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 16

Têm l lûáa tíi thiïëu nhi (7 - 11 tíi)

Thiïịu nhi lađ giai ăoaơn mađ câc nhađ chn mưn goơi lađ Troisieđme
Enfance, lûâa tíi bùưt ăíìu theo hoơc Tiïíu hoơc, hóơc cođn goơi lađ Phưí
thưng cú súê cíịp 1. Ăíy cng lađ lûâa tíi mađ nhûơng ai thíơt sûơ mịn
díịn thín trúê thađnh ngûúđi cương tâc míơt thiïịt vúâi gia ằnh caâc em ăïí
chùm lo viïơc giâo duơc cho câc em, nhíịt lađ cha meơ vađ câc thíìy cư giâo,
ríịt cíìn quan tím tịm hiïíu.

Do vêåy, chng ta sệ xem xết vêën àïì chi tiïët vâ sêu xa hún vúái
tûâng àùåc àiïím cuãa lûáa tíi nây:

1. Cấc em mang àêåm mùåc cẫm Edipe:

Tûơ bíím sinh, câc em ă mang mùơc căm Edipe ( le complexe
d’Edipe ). Thíìn thoaơi Hy-laơp kïí rùìng: Edipe, do cơc ăúđi oan nghiïơt
ặa ăííy, ă ngươ sât cha mịnh lađ Laios ăïí lïn ngöi vua vađ cûúâi luön
meơ lađ Jocaste lađm hoađng híơu... Câc nhađ Tím lyâ hoơc mûúơn ăiïín tđch
nađy ăïí diïỵn tă hiïơn tûúơng tím l bíím sinh phưí biïịn núi lûâa tíi
thiïịu nhi.

Câc em ln tịm sûơ gíìn gi, ýu thûúng, chiïìu chơng ca
ngûúđi lúân khâc phâi: bê gâi gíìn bưị mađ xa meơ, cođn bê trai laơi gíìn meơ
xa bưị. Ăíy khưng phăi lađ mươt tươi lưỵi ghï gúâm ăâng lïn ân vađ nghiïm
phaơt nhû câch nghơ thiïín cíơn ca mươt sưị ngûúđi ch trûúng ăaơo ặâc
quâ khùưt khe cưí h.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 17

Nïëu ngûúâi lúán quấ khùỉc nghiïåt hóåc lúi lỗng thiïëu quan têm, cố
thïí sệ gêy ra núi cấc em nhûäng êën tûúång lïåch lẩc, di hẩi sët àúâi cấc
em vïì mùåt nhên cấch têm l vâ ûáng xûã. Ngûúåc lẩi, cêìn bùỉc mưåt nhõp
cêìu hïët sûác tïë nhõ àïí gùåp gúä chđnh têm hưìn bế bỗng non núát ca cấc
em, biïët mỳó chuyùồn hoói han caỏc em bựỗng ngửn ngỷọ vaõ cung cấch ca
chđnh cấc em. Khi àố, cấc em múái dïỵ bưåc lưå mưåt cấch hưìn nhiïn
nhûäng têm sûå, nhûäng "bđ mêåt" cố khi rêët ngư nghï ca cấc em, mâ
khưng hïì e dê, giêëu giïëm, súå ngûúâi lúán la rêìy, kïët tưåi hóåc chïë giïỵu.

ÚÊ ăiïím nađy, câc em cíìn cô ngûúđi ýu thûúng, chùm sôc, ín cíìn tíơn
tuơy vađ tinh tïị nhaơy căm, nùưm bùưt cho ặúơc moơi biïíu hiïơn tđch cûơc líỵn
tiïu cûơc núi câc em.

2. Cấc em tin tûúãng ngûúâi lúán tuåt àưëi:

Cấc em àậ dêìn dêìn khưng côn mën loanh quanh lín qín úã
xố nhâ gốc bïëp, nhûng bùỉt àêìu thđch lâm quen nhiïìu bẩn nhỗ vâ
nhiïìu ngûúâi lúán khấc. Vị vêåy, nïëu caác em nhêån ra núi cấc ngûúâi lúán
nhû cư ch, thêìy cư giấo, anh chõ... mưåt sûå bẫo bổc chúã che, nhêët lâ sûå

quan têm, cẫm thưng thêåt sûå, cấc em sệ dêìn dêìn qën qt, tin cêåy
àïën mûác tuåt àưëi.

Hy trânh ặđng bao giúđ ăuđa chúi vúâi câc em bùìng câch xđ gaơt ăïí
câc em mùưc lûđa cho vui. Cng ặđng bao giúđ taơo cho câc em căm tûúêng
bõ ngûúđi lúân aâp ăùơt, ùn hiïịp, líịn lûúât, sai băo vùơt vađ khưịng chïị câc
em bùìng lơt lïơ mađ chđnh ngûúđi lúân chûa chùưc ăaô tn th ăađng
hoađng.

Do vêåy, thưng qua nhûäng hoẩt àưång vïì giấo dc, lâm viïåc, sinh
hoẩt vui chúi, ngûúâi lúán cêìn biïët tẩo ra cú hưåi àïí gêìn gi cấc em, xốa
bỗ mổi ngùn cấch vïì tíi tấc vâ têm l, hôa mịnh trúã nïn àún sú nhû
trễ nhỗ, biïët cấch gúåi tưí chûác cng chúi, cng lâm vúái cấc em, tûâ àố
múái cố dõp àïí gip àúä, dẩy dưỵ cấc em mưåt cấch àêìy à vâ kõp thúâi.
Bïn cẩnh àố, cng cêìn kđch thđch cho cấc em ln hấo hûác chõu lâm
quen thïm vúái nhiïìu bẩn trai bẩn gấi múái àưìng trang lûáa úã trûúâng
lúáp vâ khu xốm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 18

ht ặúơc ăâm ăưng câc em, ăưìng thúđi laơi cô vưịn liïịng kinh nghiïơm vïì
tím l ăïí cô thïí tiïịp cíơn mađ lùưng nghe vađ ăưịi thoaơi vúâi tûđng em.

3. Cấc em ưm êëm nhiïìu giêëc mú:

Câc em ríịt giađu trđ tûúêng tûúơng, nhiïìu khi quâ tin vađo nhûơng
ăiïìu hìn hóơc, nhûơng trơn cưí tđch thíìn tiïn, nhûơng trơn thíìn
thoaơi dín gian ặúơc kïí trong câc lúâp hoơc hóơc trûúâc khi ăi ng bíi

tưịi. Tûđ ăô câc em tûơ thïu dïơt nhûơng mú mương ríịt dïỵ thûúng ăïịn bíịt
ngúđ.

Sau nađy, lúân hún mươt cht, tđnh thíìn thoaơi chín díìn sang
khđa caơnh thíìn tûúơng hôa mươt câch ăún giăn. Khi câc em ặúơc tiïịp
xc thín tịnh vúâi mươt ngûúđi lúân nađo ăô cô nhín câch cao thûúơng, câc
em s nhanh chông hịnh thađnh câc ûúâc mú s cô ặúơc nhín câch íịy
(vđ duơ: "Lúân lïn em s lađm cư giâo nhû cư..."; "Mai mưịt con s ăi tu
nhû cha..."; "Em s lađ mươt Ronaldo ca Viïơt Nam..." ).

Do àố, nïëu ngûúâi lúán biïët khếo nûúng theo trđ tûúãng tûúång vâ
nhûäng mú mưång hưìn nhiïn trong sấng ca cấc em, cố thïí hûúáng dêỵn
cấc em dêìn dêìn gẩn lổc ài nhûäng nết viïỵn vưng huìn hóåc àïí
chuín nhûäng giấ trõ tưët àểp hiïån thûåc núi nhên cấch cấc em.

Bûúâc ăíìu thíịu hiïíu ặúơc nhûơng nhu cíìu khât voơng ngíy thú
ca câc em rưìi, víỵn chûa ă, búêi tđnh khđ câc em ln bõ ăươt biïịn,
thay ăưíi hóơc bõ tưín thûúng. Do víơy, ngoađi viïơc hođa mịnh cuđng chúi,
cuđng trođ chơn vúâi câc em, ngûúđi lúân cođn cíìn khêo lêo taơo sûâc thu
ht líu dađi bïìn bó, bùìng câch lưìng câc hoaơt ăương tíơp thïí vađo caâc trođ
chúi (hoơc vađ lađm mađ lađ chúi, chúi mađ laơi lađ hoơc vađ lađm mươt câch hûơu
đch ).

Ăưìng thúđi, cng ặđng qún tiïịp xc riïng tûđng em, gip câc em
tíơp nưỵ lûơc nho nh ăïí vûún lïn trong tûđng khât voơng, tûđng ûúâc mú
hưìn nhiïn ca chđnh mịnh, mưỵi ngađy mươt cht theo phûúng phâp
giâo duơc tiïơm tiïịn.

ÚÃ àiïím nây, ngûúâi sưëng vúái cấc em phẫi lâ mưåt ngûúâi bẩn trễ
trung, têm huyïët, àaáng tin cêåy trong mổi mùåt sinh hoẩt vui nhưån

cng nhû têm linh sêu lùỉng ca cấc em. TRÚÃ VÏÌ

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

CẤC GIAI ÀOẨN PHẤT TRIÏÍN CA TRỄ 19

Tím hưìn câc em cođn hïịt sûâc trong sâng hưìn nhiïn nhû trang
giíịy cođn múâi tinh. Ngay că trûúđng húơp mươt sưị em phăi chõu nhûơng di
chûâng do sûơ ăưí vúơ trong gia ằnh, thị chùưc chùưn tím hưìn câc em víỵn
ln ln ăa căm, ríịt dïỵ bõ xc ăương.

Do ăô, bíịt cûâ hađnh ăương thư baơo nađo ăưịi vúâi chđnh băn thín câc
em, ăưịi vúâi câc em khâc, ăưịi vúâi sc víơt vađ ăöịi vúâi thiïn nhiïn ăïìu
gíy tưín thûúng núi câc em, ăïí laơi trong tím trđ câc em vïịt seơo khưng
bao giúđ phai nhaơt. Cíìn trânh cho câc em phăi ăưịi mùơt vúâi nhûơng
nghõch cănh vađ bíịt haơnh, nhûơng thûơc tïị quâ ph phađng, nhûơng hịnh
ănh d man baơo lûơc trïn sâch bâo, trìn hịnh, nhûơng biïịn cưị quâ
gay cíịn ngoađi ặúđng phưị, trong gia ằnh, núi trûúđng hoơc.

Riïng vúâi câc cíu trơn kïí, cíìn nhúâ rùìng: mươt nươi dung quâ bi
luơy thûúng tím cô thïí gúơi ra núi câc em lođng trùưc íín nhín âi, nhûng
cng cô thïí ím thíìm hịnh thađnh trong tiïìm thûâc vađ vư thûâc ca câc
em tđnh hiïịu chiïịn, hiïịu sât, thđch tră ăa, nhíỵn tím, hóơc ngûúơc
laơi, sûơ mi lođng y mõ, mau nûúâc mùưt vị quâ sûâc ăa síìu ăa căm. Mùơt
khâc, bïn caơnh sûơ ăa căm, câc em víỵn cođn thiïn nhiïìu vïì giâc quan,
thđch súđ tíơn tay nhịn tíơn mùưt, nïn câc em ríịt vui thñch khi ặúơc
thûúêng cuơ thïí bùìng víơt chíịt hún lađ khen ngúơi tuýn dûúng sng
sng víơy thưi. Câc em ríịt hnh diïơn thíịm thđa khi ặúơc ngûúđi lúân
kheâo lêo gôp khđch lïơ hún lađ phï bònh chï trâch hay nưíi câu lïn
quât thâo om sođm.

Chng ta thíịy, nhađ trûúđng ă tûđng âp duơng nhûơng câch khen
thûúêng khâ cuơ thïí nhû câc bưng hoa ăiïím 10 cho tûđng mưn hoơc, sâch
trơn lađm phíìn thûúêng cịi nùm. Băn thín chuâng ta khi cođn bê,
hùỉn ai cng ă tûđng ao ûúâc hóơc hnh diïơn khi thíịy tïn mịnh ặúơc
ghi trïn Baêng Danh Dûơ treo taơi möơt núi trang troơng vađ dïỵ thíịy úê
trûúđng. Cođn Sưí Hoơc Baơ hóơc Sưí Liïn Laơc thị khưng ai mịn cha meơ
mịnh laơi phăi ăoơc thíịy nhûơng giođng chûơ thíìy cư ch nhiïơm phï xíịu
vađ ýịu kêm. Do víơy, ăíy lađ nhûơng câch khen thûúêng cô v víơt chíịt
nhûng laơi hađm vïì chiïìu síu tinh thíìn nhiïìu lùưm...

</div>

<!--links-->