NLTK-C5-DÃY SỐ THỜI GIAN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (235.15 KB, 36 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

5.1 KHÁI NIỆM

Là dãy các trị số của một chỉ tiêu thống kê được

sắp xếp theo thứ tự thời gian gồm hai phần t

i

và y

i

t

i

(i=1,n): Th i gian th i

ờ

ứ

y

i

(i=1,n): Gía tr c a ch tiêu tương ứng với th i gian

ị ủ

ỉ

ờ

th i

ứ

y

1

y

2

... .y

n-1

y

n

y

i

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

5.2 PHÂN LOẠI

Căn cứ vào đặc điểm về mặt thời gian của

dãy số, chia ra 2 loại: Dãy số thời kỳ và dãy số

thời điểm.

5.2.1 Dãy số thời kỳ: là dãy số biểu hiện mặt lượng 
của hiện tượng qua từng thời kỳ nghiên cứu.

Các mức độ trong dãy số thời kỳ có thể cộng lại
với nhau qua thời gian để phản ánh mặt lượng của hiện
tượng nghiên cứu trong một thời gian dài.

năm

2000

2001 2002 2003

2004

Sản lượng

(tr taán)

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

5.2 PHÂN LOẠI

5.2.2 Dãy số thời điểm:

là dãy số biểu hiện mặt

lượng của hiện tượng nghiên cứu qua các thời điểm

nhất định

Các mức độ trong dãy số thời gian không thể cộng
lại với nhau qua thời gian vì con số cộng này khơng có
ý nghĩa kinh tế.

ngày

1/1/00

1/1/01 1/1/02 1/1/03

Sản lượng tồn

kho (tr tấn)

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Ví dụ:

Ví dụ nào sau đây là dãy số thời kỳ, dãy số thời điểm?

Ví dụ 1: Có tài liệu dưới đây về sản lượng dầu của một tỉnh

trong thời kỳ 1985-1990:

Ví dụ 2: Có tài liệu về giá trị hàng hóa tồn kho như sau:

Năm 1985 1986 1987 1988 1989 1990
SL dầu

(tr tấn) 20 25 28 42 48 56

Thời điểm 1/1 1/2 1/3 1/4
Giá trị hàng hoá tồn kho (triệu

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

5.3 CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN

5.3.1 Mức độ trung bình theo thời gian: Là số trung bình 
của các giá trị của hiện tượng nghiên cứu trong dãy số
thời gian.

Gỉa sử ta có: Dãy số thời gian y1, y2,…, yn

Gọi : Mức độ trung bình của dãy số
5.3.1.1 Đối với dãy số thời kỳ:

Theo những số liệu ở ví dụ 1, sản lượng dầu trung bình
của thời kỳ 1985-1990 được tính như sau:

n

i

y

n

y









...

2

1

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

5.3 CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN

Sử dụng số liệu của ví dụ 2, yêu cầu tính giá trị hàng
hóa tồn kho trung bình của q 1.

5.3.1.2 Đối với dãy số thời điểm có khoảng cách thời gian đều

1
2
1
...
2
21








n
n
y
n
y
y
y
y

5.3.1.3 Đối với dãy số thời điểm có khoảng cách thời gian 
khơng đều nhau











i
t
i
t
i
y

n
t
t
t
n
t
n
y
t
y
t
y
y
...
2
1
...
2
2
1
1

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Ví du 3 :

Hãy tính số dư tiền gửi trung bình của q 1

(biết rằng tháng 2 có 28 ngày)

thời điểm 1/1 10/1 15/2 4/3 22/3

Số dư tiền

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

5.3 CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN

5.3.2 Lượng tăng (giảm) tuyệt đối: Là chỉ tiêu phản 
ảnh sự thay đổi về trị số tuyệt đối của hiện tượng giữa
2 thời gian hoặc thời điểm nghiên cứu

5.3.2.1 Lượng tăng (giảm) tuyệt đối liên hoàn 
(i): thể hiện lượng tăng (giảm) tuyệt đối giữa hai thời 
gian đứng liền nhau trong dãy số.

5.3.2.2 Lượng tăng (giảm) tuyệt đối định gốc: thể 
hiện lượng tăng (giảm) giữa kỳ so sánh với kỳ chọn

laøm gốc cố định cho mọi lần so sánh.
1

y

i

i







1






i i

i

y

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

5.3 CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN

5.3.2.3 Giữa lượng tăng (giảm) tuyệt đối liên hoàn và 
tăng (giảm) tuyệt đối định gốc có mối quan hệ như
sau:Tổng đại số của các lượng tăng (giảm) tuyệt đối
liên hoàn bằng lượng tăng (giảm) tuyệt đối định gốc:

5.3.2.4 Lượng tăng (giảm) tuyệt đối bình quân: là số 
trung bình cộng của các lượng tăng (giảm) tuyệt đối
liên hoàn





i





n

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

5.3.3 Tốc độ phát triển

5.3.3.1 Tốc độ phát triển liên hoàn ti yi

yi



 1
5.3.3.2 Tốc độ phát triển định gốc

Ti yyi
1

Giữa tốc độ phát triển liên hoàn và tốc độ phát triển định

gốc có mối liên hệ như sau:

i

T   ti

5.3 CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN

Tỉ số giữa hai tốc độ phát triển định gốc liền nhau trong
dãy số bằng tốc độ phát triển liên hoàn.

1



i
T

i
T
i

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

5.3.3 Tốc độ phát triển

5.3.3.3 Tốc độ phát triển trung bình: Chỉ tiêu này chỉ có ý
nghĩa khi các tốc độ phát triển liên hoàn xấp xỉ bằng nhau
nghĩa là trong thời kỳ nghiên cứu hiện tượng phát triển
với tốc độ tương đối đều.

1 

  

n i n n

y
y
t

t

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

5.3.4. Tốc độ tăng (giảm): là chỉ tiêu phản ánh mức độ của
hiện tượng giữa hai thời gian nghiên cứu đã tăng (giảm) bao
nhiêu lần (%).

5.3.4.1 Tốc độ tăng (giảm) liên hoàn

1
1

1   







i
i
i
i
i
i
i t
y
y
y
y

a    100%

i
i t

a

5.3.4.2 Tốc độ tăng (giảm) định gốc
1

1
1

1   



 i i i

i T
y
y
y
y
A
hay
%
100

 i
i T
A
hay

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

5.3.4.3 Tốc độ tăng (giảm) trung bình:
1





t

a

hay a t  100

5.3 CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN

5.3.5 Giá trị tuyệt đối của 1% tăng (giảm) liên 
hoàn: phản ánh 1% tăng (giảm) của 2 thời kỳ đứng liền 
nhau của hiện tượng nghiên cứu tương ứng với một lượng
giá trị tuyệt đối là bao nhiêu.

1
1
1
1
1
i
y
i
y
100
i
y i
y
i
y i
y
i
y
i

g    

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

5.4 CÁC PHƯƠNG PHÁP BIỂU HIỆN XU THẾ PHÁT 
TRIỂN CƠ BẢN CỦA HIỆN TƯỢNG.

5.4.1 Phương pháp mở rộng khoảng cách thời gian.
5.4.2 Phương pháp số bình quân trượt (di động)

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

5.4.1 Phương pháp mở rộng khoảng cách thời gian.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

5.4.1 Phương pháp mở rộng khoảng cách thời gian.

Ví dụ 4: Có tài 
liệu dưới đây về sản
lượng hàng tháng
của xí nghiệp X
năm 1995

Tháng Sản lượng
(1000 tấn)

Tháng Sản lượng
(1000

taán)

1 40,4 7 40,8

2 36,8 8 44,8

3 40,6 9 49,4

4 38,0 10 48,9

5 42,2 11 46,2

6 48,5 12 42,2

Quyù I II III IV

Tổng sản lượng quý 117, 8 128,7 135,0 137,5
Sản lượng trung bình 1

tháng

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

5.4.2 Phương pháp số bình qn trượt (di động)

Phương pháp dùng để điều chỉnh các mức độ trong
một dãy số có biến động tăng giảm thất thường, nhằm
loại bỏ ảnh hưởng của các nhân tố ngẫu nhiên, vạch rõ
xu thế phát triển cơ bản của hiện tượng.

Số trung bình trượt (cịn gọi là số trung bình di

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

5.4.2 Phương pháp số bình qn trượt (di động)

Cơng thức:

Tính trung bình trượt 3 mức độ

1 2

1 2 3

2
1 1
1
2
3
3
3
2
3

i i i

i

n n

n

y y

y

y y y

y

y y y

y

y y
y
 



 

 




y

t

=

1

2m+1

i=m

∑y

t+i

i=-m

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Ví dụ 5: Có tài liệu dưới đây về sản lượng hàng 
tháng của xí nghiệp X năm 1995

Tháng Doanh số
(tr đ)

(yi)

Số trung bình
trượt (5 MĐ)

Tháng Doanh số
(tr đ)

(yi)

Số trung bình
trượt(5 MĐ)

1 1806 - 7 1266

2 1644 - 8 1473

3 1814 =(1806+1644
+1814+1770

+1518)/5

9 1423

4 1770 = 10 1767

5 1518 = 11 2161

-6 1103 12 2336

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

5.4.3 Phương pháp hồi quy

Nội dung cơ bản của phương pháp này là khái quát
hoá chiều hướng biến động của đối tượng nghiên cứu
bằng một hàm số học.

Các hàm số sử dụng:

1. Hàm số tuyến tính (Phương trình đường thẳng)
2. Hàm số bậc 2 (Phương trình Parabol bậc 2)

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

5.4.3.1 Hàm số tuyến tính (Phương trình đường thẳng)

Phương trình đường thẳng được sử dụng khi hiện 
tượng biến động với một lượng tăng (giảm) tuyệt đối
liên hoàn tương đối đều đặn (xấp xỉ bằng nhau)

Hàm số có dạng:

Xác định a0 và a1: Đánh số thứ tự sao cho:

- Nếu thứ tự thời gian là số lẻ thì lấy thời gian đứng ở
giữa bằng 0, các thời gian đứng trước là –1, -2, -3 và t
đứng sau là 1, 2, 3.

- Nếu thứ tự thời gian là số chẵn thì lấy hai thời gian

đứng giữa là –1 và 1, các thời gian đứng trược lần lượt
là –3, -5, . . . và đứng sau lần lượt là 3, 5, . . .

t

a

y

t



o



1

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

5.4.3.1 Hàm số tuyến tính (Phương trình đường thẳng)

Xác định a0 và a1 (tt)

VD 6: Có số liệu lợi nhuận của một cơng ty sản xuất phần
mềm máy tính:

Hãy xác định phương trình tuyến tính biểu thị xu
thế lợi nhuận của cơng ty trên.

y

n

y

o

a





i



1 2

yiti

a

ti






Năm 2001 2002 2003 2004 2005
L i nhu n ợ ậ

theùp (trđ)

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

5.4.3.2 Hàm số bậc 2 (Phương trình Parabol bậc 2)

Phương trình Parabol bậc 2 được sử dụng khi hiện 
tượng biến động với các tốc độ phát triển liên hồn xấp
xỉ bằng nhau

Hàm số có dạng:

Xác định a0, a1 và a2 : Đánh số thứ tự sao cho:

2 t

2 a

t

1 a

o

a

t

y





 0t













2 t

4 t

n

2 t

.

y

2 t

y

4 t

o

a

a1

yt

t2





a2 n t2y t2 y
n t4 t2 t2
    

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

5.4.3.3 Hàm số mũ

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

5.5 Phương pháp biểu hiện biến động thời vụ:

Sự biến động của một số hiện tượng trong kinh

tế xã hội thường có tính thời vụ, nghĩa là hàng năm

trong từng thời gian nhất định, sự biến động được

lặp đi lặp lại.

5.5.1 Tính chỉ số thời vụ đối với dãy số thời

gian ở các mức độ biến động tương đối ổn định.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

5.5.1 Tính chỉ số thời vụ đối với dãy số thời gian ở các

mức độ biến động tương đối ổn định.

I

i

:

Chỉ số thời vụ của thời gian i

:Số bình quân các mức độ của các tháng cùng tên
 :Số bình quân của tất cả các mức độ trong dãy số

100 y

I

i



</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

5.5.1 Tính chỉ số thời vụ đối với dãy số thời gian ở các

mức độ biến động tương đối ổn định.

VD 7: Có số liệu sản lượng hàng hoá tiêu thụ của

một cơng ty từ năm 2001 đến 2004

Hãy tính chỉ số thời vụ phản ánh tình hình biến
động sản lượng hàng hố tiêu thụ của cơng ty và cho
biết ý nghĩa của các chỉ số thời vụ.

Naêm Q I Q II Q III QIV

2001 67 61 68 72

2002 69 59 66 70

2003 70 62 67 73

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

5.5.2 Tính chỉ số thời vụ đối với dãy số thời gian có xu

thế phát triển rõ rệt.

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

5.6 MỘT SỐ PP DỰ ĐOÁN THỐNG KÊ NGẮN HẠN
5.6.1 Dự đốn dựa vào lượng tăng (giảm)tuyệt đối
bình qn Sử dụng khi dãy số thời gian có các lượng
tăng giảm tuyệt đối liên hoàn gần bằng nhau.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

5.6.1 Dự đoán dựa vào lượng tăng (giảm)tuyệt đối bình
qn.

Sử dụng khi dãy số thời gian có các lượng tăng
giảm tuyệt đối liên hoàn gần bằng nhau.

: Gía trị dự đốn ở thời điểm (n+1)
: Gía trị cuối cùng của dãy số th/gian
: lượng tăng giảm tuyệt đối bq

: tầm xa của dự đoán

VD8: Lấy số liệu từ VD6. Hãy dự đốn lợi nhuận của
cơng ty vào năm 2008 và 2009 (giả sử xu hướng vẫn
tiếp diễn).



n L n

y





y





L



n L

y 

yn:


</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

5.6.2 Dự đoán dựa vào tốc độ phát triển trung bình

Sử dụng khi dãy số thời gian có các tốc độ phát
triển liên hồn gần bằng nhau.

: Gía trị dự đốn ở thời điểm (n+1)
: Gía trị cuối cùng của dãy số th/gian
: Tốc độ phát triển trung bình

: tầm xa của dự đốn

VD9: Có tài liệu về lợi nhuận của công ty A.

Hãy dự đốn lợi nhuận của cơng ty A vào năm 2008 và
2009 (giả sử xu hướng vẫn tiếp diễn).



n L

y 

yn:

L

y

n+L

= y

n

(t)

t

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

5.6.3 Dự đốn dựa vào tốc độ phương trình hồi quy

Thế t vào thích hợp

VD10: Lấy số liệu từ VD6. Hãy dự đốn lợi nhuận của
cơng ty vào năm 2008 và 2009 (giả sử xu hướng vẫn
tiếp diễn).

t

a

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

BT1. Có số liệu của một cty dệt may 2 tháng đầu năm
2007 như sau (biết tháng 2 có 28 ngày):

Tháng 1 tháng 2

1. Tổng quỹ lương 867.4 889.5

2. Số CN đầu tháng 620
3. Biến động CN trong tháng:

- Ngày 07/01 giảm 2
- Ngày 15/01 tăng 5
- Ngày 21/01 giảm 4
- Ngày 05/02 giảm 3
- Ngày 18/02 giảm 2
- Ngày 24/02 giảm 8

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

1.Tính số CN TB tháng 01

A.623 B. 620 C. 618 D. 622

2.Tính số CN TB tháng 02

A.622 B. 621 C. 620 D. 623

3. Tiền lương TB CN tháng 01

A.1.39 B. 1.40 C. 1.34 D. 1.35

4. Tiền lương TB CN tháng 02

A.1.43 B. 1.1.45 C. 1.42 D. 1.1.39

5. NSLĐ TB 1 CN tháng 01

A.2.006 B. 2.004 C. 2.008 D. 2.002

6. NSLĐ TB 1 CN tháng 02

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

BT2. Có số liệu

tháng 1 2 4 4

Số lđ đầu

tháng 104 102 98 102

GTSX (tr đ) 2.400 2.560 2.730 2.860

1. Tính số lđ TB quý 1

A. 101 B. 102 C. 103 D. 100

2. GTSX TB 1 tháng quý 1

A. 2.700 B. 2.563 C. 2.645 D. 2.480

3. NSLĐ TB tháng 2

A. 25.6 B. 26.6 C. 26.5 D. 25.1

4. Số lđ TB mỗi tháng

A. 100;100;100 B. 102;100;101

</div>

NLTK-C5-DÃY SỐ THỜI GIAN

<b>5.1 KHÁI NIỆM</b>

Là dãy các trị số của một chỉ tiêu thống kê được

sắp xếp theo thứ tự thời gian gồm hai phần t

và y

t

(i=1,n): Th i gian th i

ờ

ứ

y

(i=1,n): Gía tr c a ch tiêu tương ứng với th i gian

ị ủ

ỉ

ờ

th i

ứ

y

y

... .y

y

y

<b>5.2 PHÂN LOẠI</b>

Căn cứ vào đặc điểm về mặt thời gian của

dãy số, chia ra 2 loại: Dãy số thời kỳ và dãy số

thời điểm.

năm

2000

2001 2002 2003

2004

Sản lượng

(tr taán)

<b>5.2 PHÂN LOẠI</b>

là dãy số biểu hiện mặt

lượng của hiện tượng nghiên cứu qua các thời điểm

nhất định

ngày

1/1/00

1/1/01 1/1/02 1/1/03

Sản lượng tồn

kho (tr tấn)

<i>n</i>

<i>i</i>

<i>y</i>

<i>n</i>

<i>n</i>

<i>y</i>

<i>y</i>

<i>y</i>

<i>y</i>













...

2

1

Hãy tính số dư tiền gửi trung bình của q 1

<b>(biết rằng tháng 2 có 28 ngày) </b>

<i>y</i>

<i>y</i>











<i>y</i>

<i>y</i>













<i>t</i>

<i>a</i>

<b>5.4.1 Phương pháp mở rộng khoảng cách thời gian.</b>

<b>5.4.1 Phương pháp mở rộng khoảng cách thời gian.</b>

<b>5.4.2 Phương pháp số bình qn trượt (di động)</b>