Các biện pháp sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp một

<span class='text_page_counter'>(1)</span>S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. c¸c biÖn ph¸p Söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp mét Phần I: Lý do chọn đề tài. 1. C¬ së lý luËn. Tiếng Việt là môn học chiếm nhiều thời gian trong chương trình học của bậc Tiểu học nói chung và lớp Một nói riêng. Môn học này coi trọng đồng thời cả 4 kỹ năng: nghe, đọc, nói, viết. Học tốt môn Tiếng Việt sẽ là phương tiện gióp c¸c em häc sinh häc tèt c¸c m«n häc kh¸c. Môc tiªu cña m«n häc nµy lµ khi học xong chương trình lớp Một, các em phải đọc thông viết thạo nhưng trong thùc tÕ hiÖn nay cßn mét bé phËn häc sinh TiÓu häc nãi chung vµ häc sinh líp Mét nãi riªng cßn m¾c rÊt nhiÒu lçi khi ph¸t ©m. VËy nguyªn nh©n nào dẫn đến tình trạng học sinh phát âm sai và làm thế nào để khắc phục tình trạng này? Đó là những câu hỏi thiết thực cần sớm có lời giải đáp, và cũng là mèi quan t©m cña c¸c nhµ lµm c«ng t¸c gi¸o dôc vµ nh÷ng ai t©m huyÕt víi sù nghiÖp gi¸o dôc. * Xuất phát từ vị trí của môn Tiếng Việt trong trường tiểu học: Môn Tiếng Việt là con đường để giúp học sinh tiếp cận với thế giới bao la vô tận của tri thức khoa học và của con người. Nếu không am hiểu và vận dụng đúng thì häc sinh sÏ kh«ng bao giê nh×n thÊy ¸nh s¸ng hµo quang cña thÕ giíi tri thøc đó. Việc đọc và phát âm chuẩn các âm, tiếng, các từ ngữ sẽ giúp các em không hiểu sai, không hiểu lệch lạc vấn đề. Cho nên việc phát âm của học sinh Tiểu học thực sự quan trọng, nhất là đối với học sinh lớp Một. * Xuất phát từ tầm quan trọng của các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết của học sinh Tiểu học: Ngay từ khi bước chân vào trường Tiểu học, các em học sinh đã được lĩnh hội rất nhiều tri thức, nhất là nghe đọc để viết, mà bậc Tiểu hoc nói chung và lớp Một nói riêng là nền tảng để sau này các em tiếp tục học lên các lớp trên. Trong trường, giáo viên đánh giá kết quả học tập của học sinh cũng phải thông qua năng lực nói, đọc, phát âm. Hoạt động nghe, nói, đọc, viết không thể thiếu được trong nhà trường tiểu học, không thể thiếu được trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Nếu học sinh mà yếu một trong 4 kĩ năng nghe, nói, đọc, viết thì quá trình học tập và hoạt động giao tiếp của học sinh sẽ gặp nhiều khó khăn. Bởi vậy nên việc đọc đúng và phát âm chuẩn dẫn đến nghe hiểu và viết thành thạo ở Tiểu học là hết sức quan trọng, nhất là quá trình đọc đúng và phát âm chuẩn của giáo viên ảnh hưởng rất nhiều đến việc ph¸t ©m cña c¸c em. 1 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. * Xuất phát từ nhu cầu giao tiếp: Người nói và người viết có diễn đạt được đúng ý mình hay không; người nghe, người đọc có hiểu được chính xác, đầy đủ nội dung cần thông báo hay không phụ thuộc nhiều ở mức độ thuần thục của 4 kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết. Vì vậy, trong quá trình giao tiếp, người nói phát âm sai nhiều sẽ làm cho người nghe giảm sự chú ý, hiểu lệch lạc, hiểu sai ý người nói dẫn đến hiệu quả của giao tiếp sẽ kém. Đối với giờ học Tiếng Việt đặc biệt là giờ học vần và tập đọc, nếu học sinh phát âm sai nhiều sẽ dẫn đến chất lượng giờ học không đạt yêu cầu. Bởi vậy nhiệm vụ của người giáo viªn TiÓu häc lµ ph¶i cung cÊp cho häc sinh c¸c quy t¾c ph¸t ©m vµ rÌn luyÖn thường xuyên, có hệ thống để các em có kỹ năng nói và thói quen phát âm đúng. Đối với học sinh Tiểu học, các em có phát âm chuẩn thì mới nói đúng, nói hay, khi viết mới chuẩn chính tả và mới có thể tiến tới đọc diễn cảm đạt hiÖu qu¶. 2. C¬ së thùc tiÔn. Thực tế hiện nay, trong giao tiếp còn rất nhiều trường hợp người nói phát ©m sai nh­: VÝ dô: - Đã đến giờ nàm (làm) việc. - Tôi xin lói (nói) với các đồng chí Hay cã häc sinh lªn tíi trung häc råi cßn nãi: - Xin phÐp c« cho em ®i mua vî. (vë) - …. Ngay tại thời điểm hiện nay, trên địa bàn huyện Lý Nhân và ở trường tôi ®ang gi¶ng d¹y, t×nh tr¹ng häc sinh ph¸t ©m sai cßn kh¸ phæ biÕn. Do ¶nh hưởng của ngôn ngữ địa phương, học sinh phần lớn phát âm sai ở các trường hîp sau: sai ë c¸c phô ©m ®Çu l/n; ph¸t ©m sai ë c¸c vÇn ­u - iu, ­¬u - iªu, ph¸t ©m sai c¸c vÇn cã kÕt thóc lµ nh vµ ng. Ngoµi ra c¸c em cßn ph¸t ©m sai, lẫn lộn giữa các thanh hỏi - nặng, ngã - hỏi, ngã - nặng, ngã - sắc, đặc biệt có mét vµi em l¹i ph¸t ©m sai phô ©m kh thµnh h .VÝ dô : sè kh«ng th× c¸c em ph¸t ©m thµnh sè h«ng, qu¶ khÕ - qu¶ hÕ - Qua nhiÒu n¨m gi¶ng d¹y ë líp Mét, t«i thÊy häc sinh líp Mét cña trường tôi còn rất nhiều em phát âm sai ở các lỗi mà tôi vừa liệt kê ở trên. Kết thúc năm học 2010-2011, tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng phát âm của Học sinh lớp 1C do tôi chủ nhiệm và lớp 1A, 1B lần một qua ba bài tập đọc (Bài 56, 42, 58 – S¸ch TiÕng ViÖt líp Mét tËp 1) Bµi 1 : Nắng đã lên. Lúa trên nương đã chín. Trai gái bản mường cùng vui vào hội. 2 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. Bài 2 : Buổi trưa, Cừu chạy theo mẹ ra bờ suối. Nó thấy bầy hươu nai đã ở đấy rồi. Bµi 3: C¸i g× cao lín lªnh khªnh §øng mµ kh«ng tùa, ng· kÒnh ngay ra? Cho thÊy kÕt qu¶ nh­ sau: Lçi Líp. SÜ sè. 1A. 25. 8 = 32%. 1B. 27. 1C. 25. n- l. kh-h. ­u-iu. 3 = 12%. 9 = 36%. ­¬u-iªu. thanh(háinÆng, ng·hái-s¾c). 9 = 36%. 5 = 20%. 8 = 29,6% 2 = 25,9% 10 = 37%. 10 = 37 %. 6 = 22,2%. 7 = 28%. 7 = 28%. 6 = 24%. 2 = 8%. 7 = 28%. * NhËn xÐt: Qua khảo sát 3 bài tập đọc trên đây tôi nhận thấy còn nhiều học sinh ph¸t ©m sai nh­ sau: * CÆp n - l: “ nắng ” đọc thành “ lắng” “ nương ” đọc thành “ lương” “ nó ” đọc thành “ ló” “ nai ” đọc thành “ lai ” * ¢m kh - h: “ khênh ” đọc thành “ hênh ” “ không ” đọc thành “ hông” * VÇn ­u - iu; ­¬u - iªu: “ cừu ” đọc thành “ cìu ” “ hươu ” đọc thành “ hiêu ” * Thanh, tiÕng: “ Buổi ” đọc thành “ buội ” “ đã ” đọc thành “ đá ” “ ngã ” đọc thành “ ngá ” 3 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. “ bản ” đọc thành “ bạn ” Để đảm bảo độ chính xác và để kiểm tra xem tình trạng phát âm sai có ảnh hưởng gì đến việc viết chính tả hay không, tôi đã tiến hành kiểm tra viết chính tả nghe đọc qua các bài và tôi nhận thấy đa phần học sinh khi đọc cũng nh­ trong khi viÕt cßn nhÇm lÉn gi÷a c¸c cÆp ©m: l - n; c¸c vÇn ­u – iu, ­¬u – iªu, tr - ch; s - x; gi – r – d, c¸c thanh hái - nÆng, ng· - hái, ng· - nÆng, ng· - sắc, âm kh - h . Cụ thể tôi đã kiểm tra hai bài chính tả: Bµi 1: Dï ai nãi ng¶, nãi nghiªng Lßng ta vÉn v÷ng nh­ kiÒng ba ch©n. Bµi 2: Những bông cải nở rộ nhuộm vàng cả cánh đồng. Trên trời bướm bay lượn từng đàn. Bµi 3: Kh«ng cã ch©n cã c¸nh Sao gäi lµ con s«ng? Kh«ng cã l¸ cã cµnh Sao gäi lµ ngän sãng? * NhËn xÐt: Qua ba bài chính tả nghe đọc, tôi nhận thấy phần lớn các em phát âm sai thì dẫn đến viết sai. Tuy nhiên có một số em phát âm sai nhưng viết lại đúng hoặc viết sai nhưng phát âm lại đúng (nguyên nhân này chỉ có thể do các em trong khi giáo viên đọc các em chưa chú ý lắng nghe.) Sau khi kh¶o s¸t t×nh h×nh vÒ n¨ng lùc ph¸t ©m cña học sinh, t«i ®i t×m hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên và thấy: 1/ Do ảnh hưởng của tiếng địa phương: Như chúng ta đã biết, tâm lý học sinh Tiểu học ở lứa tuổi rất hay bắt chước việc làm, lời nói của người lớn. Các em còn nhỏ nên chưa phân biệt được đúng, sai. Mà địa phương tôi đang giảng dạy, nhân dân thường nói ( phát âm) phần lớn là sai ở các trường hợp sau: sai ở các âm phụ âm đầu l/n; phát âm sai ë c¸c vÇn ­u - iu, ­¬u - iªu Ngay từ khi còn nhỏ các em được nghe bà, mẹ hát ru; được người thân dạy nói. Lớn lên các em tiếp xúc và giao tiếp với mọi người xung quanh. Mọi người phát âm sai các em sẽ bắt chước học theo, dẫn đến trở thành thói quen 4 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. trong giao tiÕp. Sự quan tâm của gia đình đến việc học hành của con cái còn ít hoặc là không quan tâm, phó mặc cho nhà trường. Cha mẹ các em do bận công việc, lo làm ăn không thường xuyên kiển tra con em mình học tập như thế nào, năng lùc ph¸t ©m ch­a cao mÆc dï mét sè em nhËn thøc rÊt tèt. 2/ VÒ phÝa gi¸o viªn: - Bản thân giáo viên là người địa phương nên có thể giáo viên còn phát âm chưa chuẩn. Như chúng ta đã biết, lứa tuổi học sinh Mầm non, Tiểu học là lứa tuổi hay bắt chước, tin yêu thầy cô giáo. Các em luôn coi thầy cô giáo là tấm gương sáng mẫu mực trong mọi hành vi cử chỉ, điệu bộ, ngôn ngữ và thường bắt chước và làm theo. Chính vì vậy, muốn cho học sinh phát âm chính x¸c th× yªu cÇu gi¸o viªn gi¶ng d¹y ngay tõ bËc MÇm non cÇn ph¶i ph¸t ©m chuÈn (kh«ng chØ trong giê d¹y mµ trong c¶ giao tiÕp h»ng ngµy). - Khi häc sinh ph¸t ©m sai, gi¸o viªn ch­a x©y dùng ý thøc, thãi quen cho häc sinh luyÖn tËp vµ tù söa sai cho nhau. MÆt kh¸c trong c¸c tiÕt häc vÇn và tập đọc vì thời gian không nhiều, số lượng học sinh đông nên giáo viên chưa luyện triệt để các lỗi phát âm sai cho học sinh. - Giáo viên chưa chú ý đến quan điểm dạy học tích hợp. Vì vậy ngoài những giờ học âm, vần và tập đọc giáo viên chưa chú trọng rèn cách phát âm cho häc sinh trong c¸c m«n häc kh¸c. Ví dụ: Trong tiết toán, khi cho học sinh đọc đề bài toán thì yêu cầu học sinh cũng phải phát âm đúng, có phát âm đúng từ ngữ thì mới hiểu nội dung bµi to¸n. 3/ VÒ phÝa häc sinh - ë líp: Mét sè häc sinh trong giê häc TiÕng ViÖt hay trong c¸c giê häc kh¸c kh«ng tËp trung nghe c« gi¸o ph¸t ©m mÉu nh÷ng ©m, tiÕng, tõ ng÷ khã và hay nhầm lẫn. Tư tưởng của các em bị phân tán nên các em không xác định ®­îc c¸ch ph¸t ©m cña c¸c cÆp phô ©m: l/n; c¸c vÇn ­u - iu, ­¬u - iªu. Ngoµi ra các em còn phát âm sai, lẫn lộn giữa các thanh hỏi - nặng, ngã - hỏi, ngã nặng, ngã - sắc, đặc biệt có một vài em lại phát âm sai phụ âm kh thành h, ph¸t ©m sai c¸c vÇn cã kÕt thóc lµ nh vµ ng .VÝ dô : sè kh«ng th× c¸c em ph¸t ©m thµnh sè h«ng, qu¶ khÕ - qu¶ hÕ, ch¹y nhanh - ch¹y nh¨ng… - ở nhà: Các em chưa chú ý luyện đọc, trong giao tiếp với người thân khi phát âm sai cũng không chú ý sửa, hoặc biết người lớn và bản thân phát âm sai còng kh«ng söa mµ cø nãi theo thÕ cho dÔ nãi. Nh­ vËy b¶n th©n c¸c em kh«ng cã ý thøc hoÆc thiÕu ý thøc söa sai khi 5 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. ph¸t ©m. C¸c em cßn coi nhÑ viÖc ph¸t ©m mµ kh«ng biÕt tÇm quan träng cña nã. Ngoµi ra cßn mét vµi em nãi ngäng tõ nhá ph¸t ©m kh«ng râ ë mét sè ©m ®Çu vµ vÇn. 3. Lý do chọn đề tài : Nội dung chương trình sách giáo khoa được đổi mới nên đòi hỏi mỗi giáo viên cần phải đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với chương trình ở tất cả các môn học nói chung, môn Tiếng Việt nói riêng để đem lại hiệu quả cao nhất đến với mỗi học sinh. Đặc biệt, mục tiêu của môn Tiếng Việt trong chương trình học của bậc Tiểu học là phải coi trọng đồng thời cả 4 kỹ năng: nghe, đọc, nói, viết. Yêu cầu tối thiểu của một học sinh đã hoàn thành bậc Tiểu học là phải đọc thông viết thạo. Nhưng đọc thông viết thạo không có nghĩa là chỉ cần đọc được, viết được mà phải đạt được những yêu cầu tối thiểu của Tiếng Việt đó là: - Ph¸t ©m chuÈn - Không nói ngọng hay đọc sai, lẫn phụ âm đầu. Nếu học sinh đã đạt ®­îc nh÷ng yªu cÇu trªn th× häc sinh míi häc tèt c¸c m«n häc kh¸c vµ tiÕp tôc học tốt lên các lớp trên. Có đọc đúng thì mới viết đúng. Có phát âm chuẩn thì người nghe mới hiểu mình nói gì và không gây cười ở những cuộc họp hay những lúc cần nghiêm túc. Vì vậy đọc đúng và phát âm chuẩn ở bậc Tiểu học nhất là lớp Một là một điều quan trọng bậc nhất khi các em đến trường. Do tình hình thực tiễn học sinh ở địa phương tôi còn mắc nhiều lỗi phát âm. Điều này đã làm cho tôi suy nghĩ rất nhiều là làm sao để giảm tỷ lệ học sinh đọc sai, phát âm không chuẩn tới mức độ tối thiểu. Bởi vậy tôi đã lên kế ho¹ch nghiªn cøu, t×m hiÓu nguyªn nh©n vµ ¸p dông mét sè biÖn ph¸p nh»m “Söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. phÇn II: Néi dung s¸ng kiÕn I/ Những nội dung được đề cập trong sáng kiến - Cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, lý do chọn đề tài. - C¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn - KÕt qu¶ vµ bµi häc kinh nghiÖm. - Những kiến nghị và đề xuất. II/ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn Lµ mét gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y ë khèi líp Mét, t«i nhËn thÊy viÖc sửa chữa và uốn nắn để nâng cao năng lực phát âm cho học sinh là một điều kiện hết sức quan trọng và cấp thiết đối với những người làm công tác giáo dục. 6 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. Muèn h×nh thµnh ®­îc thãi quen luyÖn ph¸t ©m ë häc sinh TiÓu häc, gióp c¸c em phát âm chuẩn thì giáo viên phải có chương trình, kế hoạch cụ thể để uốn nắn sửa chữa cho các em. Hiểu được tâm lý học sinh đây lầ lứa tuổi để uốn n¾n, dÔ h×nh thµnh thãi quen, tiÕp thu nhanh, nÕu kh¾c phôc ®­îc c¸c nguyªn nh©n trªn ®©y th× c¸c em sÏ ph¸t huy tèt h¬n, chuÈn x¸c h¬n. Bởi vậy trong thời gian qua, tôi đã đưa ra một số giải pháp nhằm tháo gỡ từng bước giúp học sinh nâng cao dần năng lực phát âm tạo điều kiện để các em häc lªn c¸c líp trªn tèt h¬n. Gi¶i ph¸p 1: Gi¸o viªn tù n©ng cao n¨ng lùc ph¸t ©m cña b¶n th©n. Trong quá trình dạy học, bản thân tôi tự nhận thấy có những khi đọc nhanh, ít chú ý tôi cũng hay phát âm sai các vần ưu, ươu như rượu thành riệu, hươu thành hiêu, quả lựu thành quả lịu....... Chính vì vậy, tôi luôn có ý thức luyện cách đọc, cách phát âm thật chuẩn xác. Vì vậy, đối với giáo viên theo thói quen địa phương hay phát âm sai thì phải có ý thức thường xuyên tự sửa lỗi phát âm cho mình, có như vậy mới hướng dẫn cho học sinh phát âm chuẩn ®­îc. Vì vậy, trước khi lên lớp, tôi phải nghiên cứu trước các văn bản, đánh dấu các âm, vần, tiếng, từ ngữ mà nhân dân ở địa phương và học sinh của lớp mình hay phát âm sai trong bài học đó để có kế hoạch sửa cho từng học sinh. §ång thêi, t«i lùa chän nh÷ng lçi ph¸t ©m sai ®iÓn h×nh cña häc sinh trong líp đẻ luyện cho học sinh trong từng tiết học. Sau đó tôi tiến hành nghiên cứu cơ chế phát âm của các âm, vần cần luyện cho học sinh. Tôi thường đứng trước gương tập phát âm để nhìn khẩu hình của miệng mình làm căn cứ để sửa cho học khi phát âm. Bên cạnh đó, tôi tìm hiểu qua các đồng nghiệp đã giảng dạy lâu năm để học hỏi thêm kinh nghiệm về rèn phát âm cho học sinh đạt hiệu quả cao. Giải pháp 2: Khảo sát và phân loại đối tượng học sinh: Việc phân loại đối tượng học sinh có vai trò quan trọng trong việc dạy học phân loại theo đối tượng. Đối với việc sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp Một là vấn đề hết sức quan trọng. Chính vì vậy, ngay từ đầu năm học, sau một thêi gian gi¶ng d¹y vµ giao tiÕp víi häc sinh, t«i tiÕn hµnh theo dâi, ph¸t hiÖn, và phân loại từng đối tượng các em học sinh để từ đó có thể giúp giáo viên nắm bắt rõ có bao nhiêu học sinh bị mắc các lỗi phát âm phổ biến và cá biệt. Từ đó giáo viên sẽ đề ra kế hoạch rèn lỗi phát am cho từng em qua từng giai đoạn. Gi¶i ph¸p 3: C¸ch kh¾c phôc nh÷ng lçi ph¸t ©m sai: 7 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. a/Víi cÆp phô ©m n/l: Như chúng ta đã biết, khi phát âm âm l: Lưỡi cong lên chạm lợi, hơi đi ra phái hai bên rìa lưỡi, xát nhẹ. Với cách phát âm âm n: Đầu lưỡi chạm lợi, hơi thoát ra qua cả miệng lẫn mũi. Vì vậy, để dạy học sinh phát âm chuẩn, ngay từ khi dạy các bài học về âm tôI đã chú trọng việc rèn cách phát âm cho học sinh như sau: Giáo viên phát âm mẫu nhiều lần, hướng dẫn kỹ học sinh muốn phát âm chuẩn âm l/n thì phải đặt đầu lưỡi ở đâu, yêu cầu học sinh quan sát kĩ khẩu hình khi giáo viên phát âm mẫu, sau đó cho học sinh luyện phát âm nhiều lần. Cô thÓ: - Khi dạy bài âm L (Bài số 8- Tiếng Việt Một, tập Một) tôi đã rất chú ý d¹y häc sinh c¸ch ph¸t ©m ©m l. C¸ch thùc hiÖn nh­ sau: + Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh lÊy trong bé ch÷ häc vÇn TiÕng ViÖt ©m l. + Giáo viên phát âm mẫu âm l - lờ (Lưỡi cong lên chạm lợi, hơi đi ra phiá hai bên rìa lưỡi, xát nhẹ). Yêu cầu học sinh phải chú ý nghe và theo dõi khÈu h×nh ph¸t ©m cña gi¸o viªn. + Cho häc sinh ph¸t ©m l¹i theo c¸c h×nh thøc c¸ nh©n, nhãm, c¶ líp. + Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh ghÐp tiÕng lª vµo b¶ng cµi. + Cho học sinh phân tích tiếng lê (âm l đứng trước, âm ê đứng sau). + Giáo viên hướng dẫn cách đánh vần: lờ- ê- lê.Yêu cầu học sinh chú ý quan s¸t khÈu h×nh vµ l¾ng nghe khi gi¸o viªn ph¸t ©m. + Gọi học sinh đánh vần theo hình thức cá nhân, nhóm, cả lớp . + Gi¸o viªn chØnh söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh. Víi nh÷ng häc sinh ph¸t âm sai giáo viên cần xuống tận nơi để phát âm lại cho học sinh nghe và quan sát rõ khẩu hình phát âm của giáo viên, luyện trực tiếp cho học sinh đó để giúp häc sinh söa lçi ph¸t ©m sai cña m×nh. - Khi dạy bài 13 âm n , để giúp học sinh phát âm chuẩn âm n và phân biệt được cách phát âm n với l đã học ở bài 8, tôi thực hiện cách dạy như bài dạy âm l, nhưng trong quá trình dạy tôi đã chú trọng phân biệt cách phát âm hai phô ©m l/n cho häc sinh : + Cách phát âm âm l: Lưỡi cong lên chạm lợi, hơi đi ra phái hai bên rìa lưỡi, xát nhẹ; + Cách phát âm âm n : Đầu lưỡi chạm lợi, hơi thoát ra qua cả miệng lẫn mòi. Cuèi tiÕt d¹y t«i liÖt kª c¸c tiÕng chøa ©m l/n lªn b¶ng nh­ lo/no; l¸ /n¸; 8 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. lê/ nê; lô/nô... Cho học sinh luyện đọc. Để giúp các em phát âm đúng, bên cạnh việc hướng dẫn các em phát âm, t«i cßn kÕt hîp gi¶i nghÜa c¸c cÆp tõ cã chøa phô ©m ®Çu l/n cho häc sinh hiÓu nghĩa để từ đó đã giúp các em phát hiện ra việc mình phát âm sai . Trong quá trình giảng dạy tôi còn có mẹo để giúp học sinh tự nhận biết xem mình đã phát âm đúng hai phụ âm l/n hay chưa bằng cách cho học sinh đặt tay lên mũi của mình: khi đọc phụ âm n thì mũi của con phải rung vì hơi thoát ra qua cả miệng lẫn mũi, đối với phụ âm l khi đọc mà con thấy mũi rung lên là con đọc sai. Từ đó học sinh lớp tôi tự nhận biết được mình đã phát âm đúng hay sai để có ý thức sửa lỗi. b/Víi cÆp vÇn ­u/­¬u: Trong qu¸ tr×nh d¹y häc sinh ph¸t ©m, t«i ph¸t ©m mÉu chËm vµ yªu cÇu học sinh quan sát kĩ khẩu hình phát âm của giáo viên. Sau đó tôi chọn các em học sinh bị mắc lỗi phát âm này để luyện phát âm cho các em theo các hình thức cá nhân. Riêng đối với vần ươu, tôi hướng dẫn học sinh khi phát âm phải chú ý ươ là một nguyên âm đôi nên ta phải đọc nhanh hơn: ươ - u - ươu. - Ngoài việc luyện phát âm cho học sinh, tôi còn hướng dẫn cho học sinh t×m hiÓu nghÜa cña c¸c tiÕng, tõ cã chøa vÇn ­¬u vµ ­u víi nh÷ng tiÕng cã chøa vần iu và iêu. Ví dụ: rượu/ riệu thì rượu là một chất lỏng được nấu tư gạo và men dùng để uống. Còn riệu thì không có nghĩa. * Đối với một số trường hợp học sinh phát âm sai cá biệt. + Với trường hợp học sinh trong lớp phát âm sai vần anh thành ăng hoÆc anh thµnh ¨n: Trường hợp này trong lớp chỉ có một vài học sinh phát âm sai nên khi dạy tôi sẽ chọn các vần, tiếng, từ ngữ có chứa vần anh để luyện. Trước hết tôI cho gäi c¸c em häc sinh bÞ m¾c lçi ph¸t ©m sai ph©n tÝch kÜ cÊu t¹o cña c¸c vÇn anh và ăng, ăn. Sau đó, tôi tiến hành luyện phát âm cho các em theo hình thức cá nhân trong từng tiết học và trong các hoạt động giao tiếp hằng ngày. + Đối với trường hợp học sinh phát âm sai kh thành h. Ví dụ : số không đọc thành số hông, quả khế thành quả hế, khéo léo thành héo léo: Đây là trường hợp học sinh phát âm phụ âm kh nhưng bị mất âm k đứng trước. Trường họp này thường là cá biệt nên tôI áp dụng biện pháp dạy học cá nhân. Khi hướng dẫn học sinh phát âm, tôi đến tận chỗ học sinh phát âm mẫu thất chậm và vừa phát âm vừa hướng dẫn học sinh cách phát âm như sau: gốc lưỡi lui về phía vòm mềm tạo nên khe hẹp, thoát ra tiếng xát nhẹ , không có tiÕng thanh. §ång thêi yªu cÇu häc sinh chó ý nghe vµ quan s¸t khÈu h×nh ph¸t 9 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. âm của giáo viên rồi luyện cho học sinh đó phát âm nhiều lần. Với những học sinh phát âm sai ngoài luyện đọc như trên ở lớp, tôi còn viết cho các em một bảng những từ có chứa âm kh để về luyện tập thêm ở nhà. c/ Víi c¸c cÆp thanh dÔ nhÇm lÉn. Việc phát âm lẫn lộn giữa các cập dấu thanh là hiện tượng mà ta quen gọi là nói ngọng và xuất phát từ khi trẻ mới bắt đầu tập nói. Với các hiện tượng này, có khi chính các em cũng nhận ra nhưng thông thường các em hay bị bạn bè hoặc người lớn chế nhạo nên có những phản ứng tiêu cực. Để luyện phát âm cho c¸c em t«i lµm nh­ sau: - Trong c¸c giê häc, t«i ph¸t ©m mÉu chuÈn, cho häc sinh nh×n khÈu h×nh ph¸t ©m råi ph¸t ©m theo, t¨ng lÇn luyÖn ph¸t ©m cho nh÷ng c¸ nh©n ph¸t ©m sai. - Có thể tôi hướng dẫn học sinh tìm hiểu nghĩa của các tiếng, từ đó để các em biết khi nói sai sẽ gây hiểu nhầm cho người khác, vì vậy các em thấy ®­îc sù cÇn thiÕt cña viÖc tù söa lçi cho m×nh. Ví dụ: vở là đồ dùng học sinh sử dụng để viết hằng ngày còn vợ là từ chỉ người; vó là tên gọi đồ vật dùng để đánh bắt cá còn võ là tên một môn thể thao; b¶n th©n lµ chØ vÒ m×nh nh­ng b¹n th©n l¹i kh«ng chØ vÒ m×nh… - Trong lớp học tôi luôn tạo không khí thân ái, không để xảy ra hiện tượng chế nhạo nhau mà bạn bè luôn nhắc nhở nhau khi phát âm sai để giúp nhau söa lçi ph¸t ©m. Gi¶i ph¸p 4: Tæ chøc c¸c trß ch¬i häc tËp. §Ó t¹o høng thó cho häc sinh trong c¸c tiÕt häc nh»m cñng cè c¸ch ph¸t âm cho học sinh, vào cuối mỗi tiết học, tôi chọn những cặp từ mà từng đối tượng học sinh của lớp hay nhầm lẫn. Tôi tiến hành chia học sinh vào các nhóm, mỗi nhóm đều có các em phát âm chuẩn và các em hay mắc các lỗi phát âm sai. Sau đó tôi tổ chức cho từng nhóm (theo đối tượng đã phân loại) luyện ph¸t ©m. Nh­ vËy c¸c em trong tõng nhãm sÏ tù söa lçi ph¸t ©m cho nhau. Sau đó tổ chức thi giữa các nhóm. Những em nào khắc phục sửa được lỗi thì tôi sẽ động viên khen ngợi trước lớp hoặc thưởng điểm cho em đó để học sinh càng thêm phấn khởi từ đó việc sửa lỗi phát âm của học sinh càng đạt hiệu quả cao. Gi¶i ph¸p 5: ¸p dông quan ®iÓm tÝch hîp trong d¹y söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh. §èi víi c¸c em häc sinh TiÓu häc nãi chung, häc sinh líp Mét nãi riªng, 10 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. việc rèn luyện thường xuyên trong dạy học sẽ đạt kết quả cao. Vì vậy, tôi thường xuyên áp dụng việc dạy học tích hợp trong sửa lỗi phát âm cho học sinh. Khi d¹y c¸c ph©n m«n kh¸c cña m«n TiÕng ViÖt líp Mét nh­ kÓ chuyÖn, TËp viÕt vµ c¸c m«n häc kh¸c nh­ To¸n, §¹o §øc, Tù nhiªn vµ X· héi…, t«i luôn luôn chú ý đến các lỗi mà học sinh thường mắc phảI để sửa cho các em. Khi gặp các lỗi đó tôi dừng lại cho những học sinh phát âm sai luyện phát âm để giúp các em mau chóng tiến bộ. Gi¶i ph¸p 6: RÌn luyÖn thãi quen hµng ngµy trong giao tiÕp vµ giao bµi tËp vÒ nhµ. Từ đặc điểm của môn Tiếng Việt là phục vụ việc giao tiếp, tôi phân công những học sinh thường hay phát âm các lỗi sai ngồi cạnh học sinh phát âm chuẩn và giao nhiệm vụ cho những học sinh này kèm cặp giúp đỡ bạn, sửa lỗi ph¸t ©m sai cho b¹n trong khi giao tiÕp nãi chuyÖn víi b¹n, trong nh÷ng lóc đọc bài theo nhóm, trong những lúc vui chơi. Nhờ đó, hiệu quả của việc bạn bè söa lçi ph¸t ©m sai cho nhau lµ rÊt cao. Bên cạnh đó, tôi tiến hành giao cho các em học sinh hay mắc các lỗi phát âm sai bài tập về nhà bằng cách luyện đọc các cặp từ có phụ âm đầu, vần, thành dễ lẫn đã nêu ở trên để về nhà các em tự luyện phát âm. Ví dụ trong lớp cã 7 häc sinh ph¸t ©m sai th× t«i sÏ viÕt cho mçi em mét b¶ng tõ ( tuú theo lçi sai của từng em) để các em kết hợp rèn các lỗi phát âm sai một cách thường xuyên ngay ở gia đình. Gi¶i ph¸p 7: §Èy m¹nh c«ng t¸c x· héi ho¸ gi¸o dôc: Tõ viÖc kh¶o s¸t thùc tÕ c¸c lçi ph¸t ©m sai cña häc sinh vµo ®Çu n¨m häc nªn ngay tõ cuéc häp phô huynh ®Çu tiªn, t«i th«ng b¸o nh÷ng lçi ph¸t ©m sai của từng em, sự cần thiết phải sửa lỗi phát âm cho học sinh để phụ huynh biÕt vµ cã biÖn ph¸p kÌm cÆp con em ë nhµ. Đồng thời, nếu có cơ hội gặp gỡ phụ huynh những khi đưa đón học sinh vào đầu hoặc cuối các buổi học tôi trao đổi và nêu một số biện pháp để giúp cho phô huynh n¾m ®­îc c¸ch söa lçi cho con em vµ phô huynh cã thÓ tù söa nÕu nh­ hä ph¸t ©m sai. Bên cạnh đó, tôi tham mưu cho đồng chí Hiệu trưởng nhà trường làm tốt 11 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. c«ng t¸c tuyªn truyÒn tíi c¸c ngµnh, ®oµn thÓ cña x·, c¸c «ng bµ BÝ th­, Trưởng xóm trong các buổi họp để họ là những kênh tuyên truyền hiệu quả cho toàn thể nhân dân trên địa bàn xã cùng sửa lỗi phát âm sai ở các âm phụ âm đầu l/n; phát âm sai ở các vần ưu - iu, ươu - iêu để không làm ảnh hưởng xấu đến học sinh, đến con em của chính họ. III/ KÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p , gi¶i ph¸p Sau khi thùc hiÖn 7 gi¶i ph¸p trªn t«i nhËn thÊy vÒ mÆt chuyªn m«n t«i hiÓu biÕt thªm nhiÒu vµ tù tin, kh«ng cßn thÊy ng¹i trong viÖc söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh. T«i cµng vui h¬n khi thÊy häc sinh cña m×nh tiÕn bé nhiÒu trong việc đọc, viết, trong giao tiếp hàng ngày. Chính vì thế chất lượng các môn tập đọc và chính tả đã được nâng lên một cách rõ rệt. Cụ thể : cuối năm học 20112012 vừa qua, tôi tiến hành khảo sát chất lượng phát âm của lớp 1C do tôi chủ nhiệm lần 2 và khảo sát chất lượng phát âm tại lớp 1A và 1B. Tôi cho học sinh 3 lớp đọc 3 bài: Bµi 55- TV líp Mét tËp 1 Dï ai nãi ng¶ nãi nghiªng Lßng ta vÉn v÷ng nh­ kiÒng ba ch©n. Bµi 77 – TV líp Mét tËp 1 Những đàn chim ngói MÆc ¸o mµu n©u Đeo cườm ở cổ Chân đất hồng hồng Nh­ nung qua löa Bµi 42 – TV líp Mét tËp 1 Buổi trưa, Cừu chạy theo mẹ ra bờ suối. Nó thấy bầy hươu nai đã ở đấy rồi. (Nh÷ng ch÷ g¹ch ch©n lµ nh÷ng lçi mµ häc sinh líp t«i m¾c ph¶i qua lÇn kh¶o s¸t thø nhÊt) Sè liÖu thèng kª nh­ sau:. 12 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. Lçi Líp. SÜ sè. 1A. 25. 6 = 24%. 1B. 27. 1C. 25. n- l. kh-h. ­u-iu. 3 = 12%. 7 = 28%. 7 = 28%. 7 = 25,9% 2 = 7,4%. 8= 29,6%. 8 = 29,6 % 5 = 18,5%. 2=8%. 3 = 12%. 3 = 12 %. 1=4%. ­¬u-iªu. thanh(háinÆng, ng·hái-s¾c) 3 = 12%. 1=4%. So với 2 lớp kia, kết quả của lớp tôi dạy khả quan hơn hẳn. Điều đó chứng tỏ những biện pháp sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp Một của tôi đã có hiÖu qu¶ tÝch cùc. PhÇn III :KÕt luËn vµ bµi häc kinh nghiÖm 1- KÕt luËn : Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n TiÕng viÖt vµ c¸c ph©n m«n kh¸c ë líp Mét, gi¸o viªn ph¶i lu«n lu«n quan t©m, chó träng söa lçi ph¸t ©m sai cho häc sinh để học sinh lên các lớp học trên có kĩ năng đọc, nói, viết chuẩn. Để làm được điều đó mỗi giáo viên cần phải luôn luôn nghiên cứu, tìm tòi ra những giải pháp hữu hiệu nhất để rèn và sửa lỗi phát âm sai cho học sinh ở lớp mình giảng dạy. Luôn luôn chú trọng đến quan điểm tích hợp của chương trình trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. 2- Bµi häc kinh nghiÖm * §èi víi gi¸o viªn: - Người thầy trước hết phải tự rèn luyện để có được cách phát âm chuẩn mùc. Ph¶i hiÓu ®­îc c¬ së, nguyªn lÝ cña viÖc ph¸t ©m th× míi d¹y häc sinh ph¸t ©m chuÈn ®­îc. - Dạy phát âm là phải dạy từ cái đơn giản nhất đến cái phức tạp. Chú trọng ngay từ phần dạy âm- dạy vần - dạy Tập đọc. Phải có sự so sánh giữa các cÆp phô ©m, thanh, vÇn häc sinh hay nhÇm lÉn. - Trong quá trình dạy học phải nắm vững từng đối tượng học sinh mắc 13 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. lỗi. Ngoài dạy chung cả lớp phải chú ý đến các cá nhân riêng mắc lỗi để rèn. - Người giáo viên Tiểu học là người dạy nhiều môn học cho học sinh. Vì vậy cần áp dụng triệt để quan điểm tích hợp trong dạy học để sửa lỗi phát âm sai cho häc sinh. - Gắn chặt quan điểm dạy học và giáo dục, gắn gia đình- nhà trường và x· héi. - áp dụng nhiều phương pháp giáo dục, gắn luyện tập, thực hành, thi đua trong dạy học để rèn cách phát âm cho học sinh. - Trong qu¸ tr×nh söa lçi cho häc sinh ®iÒu tèi kÞ nhÊt lµ gi¸o viªn kh«ng ®­îc nh¹i l¹i khi häc sinh ph¸t ©m sai, còng kh«ng nªn tr¸ch m¾ng hay cã h×nh thức kỷ luật phạt học sinh, không để xảy ra các trường hợp học sinh chế nhạo lẫn nhau khi phát âm sai làm cho các em thấy mặc cảm hay tự ti dẫn đến các em kh«ng söa ®­îc lçi hoÆc kh«ng muèn söa lçi. * §èi víi häc sinh : - C¸c em ph¶i cã lßng say mª, yªu thÝch ng«n ng÷ trong s¸ng cña tiÕng ViÖt. - §Æc biÖt c¸c em ph¶i cã ý thøc tù häc, tù rÌn luyÖn trong viÖc söa lçi ph¸t ©m sai cho m×nh. Phần IV- Những kiến nghị, đề xuất 1/ Đề xuất với tổ chuyên môn và nhà trường : - Tổ trưởng chuyên môn phải nghiên cứu, nắm chắc các phương pháp giảng dạy của chương trình môn tiềng việt , các biện pháp sửa lỗi phát âm cho học sinh để bồi dưỡng chuyên môn cho đồng nghiệp trong tổ, khối. - Ban giám hiệu nhà trường quán triệt tinh thần trách nhiệm và lương t©m §Ò xuÊt víi phßng gi¸o dôc : nghÒ nghiÖp cña gi¸o viªn trong d¹y häc. 2/ §Ò xuÊt víi phßng gi¸o dôc: - Đối với những sáng kiến của các đồng chí giáo viên trong ngành có giá trị áp dụng trong giảng dạy phòng giáo dục cần in thành tập san để các trường học tập những kinh nghiệm quý báu và chống sao chép lại các sáng kiến để dự 14 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. thi. - Có sự khuyến khích động viên những sáng kiến hay. Trªn ®©y lµ suy nghÜ cña c¸ nh©n t«i vÒ kinh nghiÖm( Söa lçi ph¸t ©m cho học sinh lớp Một). Viết sáng kiến này tôi muốn trao đổi và xin ý kiến góp ý chân thành của các bạn đồng nghiệp. Rất mong sự giúp đỡ của các đồng chí ! ChÝnh Lý, ngµy 17 th¸ng 9 n¨m 2012. 15 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> S¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “C¸c biÖn ph¸p söa lçi ph¸t ©m cho häc sinh líp Mét”. 16 GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span>