giáo án địa lý

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i><b>Tuần - Ngày soạn: </b></i>
<i><b>PPCT: </b></i>

<b>Bài 1: DÂN SỐ</b>

<b>I. MỤC TIÊU</b>

<b>1. Kiến thức</b>

- Hình thành khái niệm địa lí: Dân số và nguồn lao động.

- Trình bày được quá trình phát triển và tình hình gia tăng dân số thế giới.
- Giải thích được nguyên nhân của việc gia tăng dân số quá nhanh.

- Phân tích được hậu quả của q trình gia tăng dân số quá nhanh.

- Đề xuất những giải pháp nhằm giải quyết những hậu quả mà quá trình gia tăng
dân số quá nhanh trên thế giới để lại.

<b>2. Kĩ năng</b>

- Hình thành kĩ năng đọc và phân tích tháp tuổi.

- Đọc biểu đồ gia tăng dân số thế giới để thấy được tình hình gia tăng dân số thế
giới.

- Củng cố kĩ năng phân tích thơng tin từ ảnh địa lí, rèn luyện tư duy, tổng hợp.
- Phát triển kĩ năng tư duy, logic

- Rèn luyện kĩ năng hoạt động nhóm, thu thập thơng tin ngồi xã hội, thơng tin
thực tế, …

<b>3. Thái độ</b>

- Thái độ nghiêm túc học tập tốt tất cả các mơn học, u thích, say mê tìm hiểu
kiến thức của nhiều mơn học qua các kênh thơng tin khác nhau.

- Có ý thức chấp hành các chính sách về dân số và mơi trường. Khơng đồng tình
với những hành vi đi ngược với chính sách dân số, mơi trường và lợi ích cộng đồng.
Nhằm đạt tỉ lệ dân số hợp lí.

<b>4. Năng lực</b>

- Năng lực tư duy địa lí: Tìm kiếm và xử lí thơng tin từ dữ liệu GV đưa cho.

- Năng lực sử dụng các cơng cụ địa lí học thông qua việc phát triển các kĩ năng làm
việc với tranh ảnh.

- Năng lực phân tích các mối liên hệ địa lí: mối quan hệ giữa nguyên nhân, và hậu
quả và giải pháp nhằm hạn chế bùng nổ dân số.

- Năng lực giao tiếp: Phản hồi/ lắng nghe tích cực; trình bày suy nghĩ/ ý tưởng hợp
tác, giao tiếp khi làm việc nhóm.

- Năng lực tự nhận thức: tự tin khi trình bày về kết quả làm việc nhóm nhỏ.
<b>II. CHUẨN BỊ CỦA GV và HS</b>

<b>1. Giáo viên</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Giáo án. Phiếu học tập.
- Tư liệu bài dạy.

<b>2. Học sinh</b>

- Đồ dùng học tập.

- Tìm hiểu về dân số thế giới.

<b>III. BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ NHẬN THỨC VÀ YÊU CẦU CẦN ĐẠT</b>

<b>Nhận biết</b> <b>Thơng hiểu</b> <b>Vận dụng</b>

<b>thấp</b> <b>Vận dụng cao</b>

Hình thành khái
niệm địa lí: Dân số
và nguồn lao động.
Trình bày được
quá trình phát triển
và tình hình gia
tăng dân số thế
giới

- Giải thích được
nguyên nhân của việc
gia tăng dân số quá
nhanh.

- Phân tích được hậu
quả của quá trình gia
tăng dân số quá nhanh.

- Sử dụng
kênh hình hiệu
quả, phân tích,
đánh giá được
đặc điểm dân
số thế giới

Đề xuất những giải
pháp nhằm giải quyết
những hậu quả mà quá
trình gia tăng dân số
quá nhanh trên thế giới
để lại.

<b>IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC</b>
<b>2. Hoạt động dạy bài mới</b>

<b>Hoạt động 1 - Hoạt động khởi động (5 phút)</b>

<b>Bước 1: GV nêu câu hỏi định hướng: Hãy rút ra cảm nhận của em sau khi xem </b>
xong đoạn video

<b>Bước 2: GV cho HS xem video “Những con số báo động về dân số”</b>

Đường link video:
/>

<b>Bước 3: GV dẫn dắt vào bài</b>

<i>Với diện tích phần đất liền trên bề mặt Trái đất là 149 triệu km2_{. Liệu Trái đất của}</i>
<i>chúng ta có cịn được bình n khi đứng trước sự tăng nhanh vượt bậc của dân số </i>

<i>thế giới? Câu trả lời sẽ có trong bài học ngày hơm nay.</i>

<i><b>B. Hình thành kiến thức mới</b></i>

<b>Hoạt động 1: Tìm hiểu về dân số và nguồn lao động (18 phút)</b>
<b>1. Mục tiêu</b>

- Hình thành khái niệm địa lí: Dân số và nguồn lao động.
- Hình thành kĩ năng đọc và phân tích tháp tuổi.

<b>2. Phương pháp, kĩ thuật dạy học</b>

- Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>4. Các bước tiến hành</b>

✔ <b>Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về khái niệm dân số</b>
Bước 1: GV cho HS quan sát bức ảnh sau:

<i>- Chú Bảo vệ và cậu bé </i>
<i>đang trao đổi vấn đề gì?</i>

<i>- Theo em tại sao chú bảo </i>
<i>vệ và cậu bé lại đưa ra những</i>
<i>thông tin khác nhau như vậy?</i>

Bước 2: GV cùng HS phân tích sơ đồ dưới đây để hình thành khái niệm dân số.

⇨ Khái niệm dân số: Dân số là tổng số dân sinh sống ở 1 địa điểm hoặc 1
vùng, 1 lãnh thổ, 1 quốc gia trong 1 thời gian cụ thể.

Bước 3: Liên hệ dân số VN

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

⇨ Cả Anh hai và anh ba của Tèo đều nói đúng? Anh hai Tèo nói dân số VN
theo cách nói tương đối (khoảng), cịn anh ba Tèo nói chính xác dân số Việt Nam
theo cách nói tuyệt đối.

✔ <b>Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về cách điều tra dân số ở địa phương</b>

Bước 1: GV đặt vấn đề “ Vậy làm thế nào để chúng ta biết được chính xác số
<i><b>liệu về dân số?”</b></i>

- GV đặt những câu hỏi nhỏ: GV bốc thăm tên của 1 học sinh và yêu cầu học sinh
đó trả lời các câu hỏi sau

+ Gia đình em có mấy người?
+ Ơng bà bố mẹ làm nghề gì?
+ Gia đình em có mấy anh chị em?

+ Các anh chị em sinh ngày tháng năm bao nhiêu? Nam hay Nữ? Đang học lớp
mấy? đã người nào đi làm chưa? Làm nghề gì?

+ Em đã từng thấy ai đến nhà mình và hỏi bố mẹ những câu hỏi trên chưa? Họ là
ai?

(Đó chính là các cán bộ dân số trong thôn đấy các em ạ!)
+ Mục đích của việc làm đó là gì?

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>-</i> <i>HS vẽ phác thảo cây gia đình vào giấy bìa cứng theo mẫu trên.</i>

<i>-</i> <i>Dựa vào chú giải, điền tên người thân vào ơ các hình (phân theo giới </i>
<i>tính). Ghi rõ người đó là cụ, ơng bà, bố mẹ, anh chị em vào dấu … dưới mỗi hình.</i>
<i>Trường hợp các anh chị em nhiều hay ít thì có thể thêm hoặc xóa bớt hình.</i>

- <i>Vẽ bơng hoa màu đỏ cạnh tên người thân đã mất.</i>

- Các em có biết cô vừa giúp các em điều tra dân số của gia đình mình đấy.

Theo em sau 4 năm cây gia đình của em có thay đổi khơng? Dự đốn sự thay đổi
đó?

Bước 3: HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi của GV.
✔ <b>Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu về tháp tuổi</b>
Bước 1: GV dẫn dắt vào câu hỏi

Dân số thường được biểu hiện cụ thể bằng 1 tháp tuổi (Tháp dân số). Vậy tháp tuổi
có hình dạng như thế nào? Dựa vào tháp tuổi ta biết được những thơng tin gì về dân
số?

Bước 2: GV giới thiệu tháp tuổi

- Tháp tuổi được cấu tạo bởi 2 trục đứng

- Giữa 2 trục dọc thể hiện nấc của từng nhóm độ tuổi
- Người ta gộp các nhóm nấc tuổi thành 3 nhóm

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

+ Nhóm trong độ tuổi lao động (được thể hiện bằng màu da cam): Từ 60 trở lên
- Mỗi nhóm tuổi có 2 trục ngang được thể hiện bằng đơn vị triệu người

- Bên trái thể hiện số Nam. Bên phải thể hiện số Nữ

Bước 3: GV sử dụng kĩ thuật Chia sẻ nhóm đôi (Think, Pair, Share) để trả lời các
câu hỏi liên quan đến tháp tuổi

- Giáo viên giới thiệu vấn đề, đặt câu hỏi mở, dành thời gian để học sinh suy nghĩ.
- Sau đó học sinh thành lập nhóm đôi và chia sẻ ý tưởng, thảo luận, phân loại.
- Nhóm đơi này lại chia sẻ tiếp với nhóm đơi khác.

Bước 4: HS hoạt động theo hướng dẫn của GV

Bước 5: GV gọi ngẫu nhiên 1 nhóm lên trình bày kết quả. Các nhóm khác nhận
xét, bổ sung.

Gợi ý câu trả lời của học sinh

- Tháp tuổi là biểu hiện cụ thể dân số của 1 địa phương…
- Tháp tuổi cho ta biết:

+ Tổng số dân

+ Tổng số Nam và Nữ phân theo từng nhóm tuổi
+ Số người dưới, trong, trên độ tuổi lao động

+ Cho biết nguồn lao động hiện tại và dự báo nguồn lao động trong tương
lai

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

o Tháp có cơ cấu dân số trẻ: Chân tháp mở rộng, thân tháp thon
dần, đỉnh tháp nhọn.

o Tháp có cơ cấu dân số già: Chân tháp bị thu hẹp, thân tháp và

đỉnh tháp ngày 1 phình ra.

Bước 6: Liên hệ tháp tuổi VN

GV đưa câu hỏi nhận định: Có ý kiến cho rằng “ Năm 2019 dân số Việt Nam có
<i><b>cơ cấu dân số vàng rất thuận lợi cho phát triển kinh tế, song dân số Việt Nam sẽ </b></i>
<i><b>già trước khi giàu” Em có suy nghĩ gì về nhận định trên? </b><b>(GV làm rõ khái niệm DS</b></i>
<i><b>vàng/ có thể cho HS tìm hiểu qua Internet)</b></i>

<b>Hoạt động 2: Tìm hiểu sự gia tăng dân số thế giới (10 phút)</b>
<b>1. Mục tiêu</b>

- Trình bày được quá trình phát triển và tình hình gia tăng dân số thế giới.
- Giải thích được nguyên nhân của việc gia tăng dân số quá nhanh.

<b>2. Phương pháp, kĩ thuật dạy học</b>
- Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề

- Kĩ thuật dạy học: Đặt câu hỏi, tia chớp, khăn trải bàn
<b>3. Hình thức tổ chức: Cá nhân, cặp</b>

✔ <b>Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu các khái niệm liên quan đến gia tăng dân số</b>
Bước 1: GV giao nhiệm vụ

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

⇨ Từ đầu Cơng ngun chỉ có 0,3 tỉ người, tăng hết sức chậm chập. Hơn
1000 năm sau mới tăng lên đến 0,4 tỉ người ( Tăng 0,1 tỉ người trong hơn 1000 năm).
Nhưng sang đầu thế kỉ XIX đến cuối thế kỉ XX dân số thế giới tăng nhanh vượt bậc (
ước tính mỗi năm tăng gần 30,8 triệu người)

Bước 2: HS quan sát và trả lời câu hỏi.

Bước 3: GV gọi ngẫu nhiên 1 bạn nhận xét sau đó chuẩn kiến thức cho HS.
✔ <b>Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu nguyên nhân của sự gia tăng dân số thế giới</b>
Bước 1: GV giao nhiệm vụ

- GV đưa ra nội dung thảo luận: Tìm các nguyên nhân khiến dân số thế tăng
<i><b>chậm trong nhiều thế kỉ trước thế kỉ XIX và những nguyên nhân khiến dân số thế</b></i>
<i><b>giới tăng nhanh từ đầu thế kỉ XIX đến cuối thế kỉ XX</b></i>

- GV chia lớp thành 6 nhóm, mỗi nhóm gồm 4 thành viên
- Mỗi người ngồi vào vị trí như hình vẽ minh họa

- Viết vào ô mang số của bạn câu trả lời hoặc ý kiến của bạn (về chủ đề...). Mỗi cá
nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút

- Kết thúc thời gian làm việc cá nhân, các thành viên chia sẻ, thảo luận và thống
nhất các câu trả lời

- Viết những ý kiến chung của cả nhóm vào ô giữa tấm khăn trải bàn (giấy A2).
Sau đó dán lên bảng phụ bên cạnh

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Bước 2: Các nhóm tiến hành hoạt động. GV đi xuống lớp hỗ trợ các nhóm.

Bước 3: GV gọi ngẫu nhiên 2 nhóm mang sản phẩm lên thuyết trình. u cầu các
nhóm khác nhận xét, bổ sung kiến thức cho nhóm bạn.

Bước 4: GV sử dụng 1 nhóm có đáp án đúng nhất kết hợp tranh ảnh dưới đây để
chuẩn xác kiến thức cho HS

Dịch bệnh, chiến tranh, đói nghèo khiến dân số thế giới tăng hết sức chậm chạp qua

nhiều thế kỉ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

✔ <b>Nhiệm vụ 3: Phân loại gia tăng dân số</b>
Bước 1: GV nêu vấn đề

- Dựa vào thông tin SGK trang 4, cho biết gia tăng dân số được chia làm mấy loại?
- Cơng thức tính tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ giới?

Bước 2: GV phát phiếu học tập cho HS theo cặp
<b>PHIẾU HỌC TẬP</b>

Câu 1: Hoàn thành sơ đồ sau bằng cách điền nội dung thích hợp vào ơ trống

Câu 2: Sắp xếp trật tự các thông tin dưới đây sao cho hợp lí để thấy được cơng thức
tính tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên và tỉ lệ gia tăng dân số cơ giới

Câu 3: Từ những cơng thức tính trên việt hóa nó thành khái niệm

Bước 3: Các cặp làm việc theo hướng dẫn của GV.

Bước 4: GV yêu cầu các cặp chuyển tráo bài của mình với bàn dưới để chấm chéo.
Bước 5: GV lấy 1 phiếu học tập của 1 cặp, sử dụng máy chiếu vật thể và cùng học
sinh chấm chữa.

<b>Hoạt động 3: Tìm hiểu sự bùng nổ dân số (8 phút)</b>
<b>1. Mục tiêu</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

- Giải thích được nguyên nhân của việc gia tăng dân số quá nhanh.
- Đề xuất phương hướng giải quyết bùng nổ dân số.

<b>2. Phương pháp, kĩ thuật dạy học</b>
- Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề
- Kĩ thuật dạy học: Đặt câu hỏi, thảo luận
<b>3. Hình thức tổ chức: Cá nhân, cặp</b>

✔ <b>Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu thực trạng, nguyên nhân, hậu quả, giải pháp nhằm </b>
hạn chế bùng nổ dân số

Bước 1: GV giao nhiệm vụ. GV cho HS hoạt động theo cặp.
Đọc thông tin SGK, kết hợp hiểu biết của bản thân.

- Bùng nổ dân số xảy ra khi nào?
- Hậu quả của bùng nổ dân số?

- Đề xuất giải pháp nhằm hạn chế bùng nổ dân số?
( HS có thể vẽ nhanh sơ đồ ra giấy)

Bước 2: HS trả lời các câu hỏi của GV bằng cách xem những gợi ý sau:
<b>GỢI Ý 2: Hậu quả</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12></div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<b>GỢI Ý 1: Nguyên nhân</b>

GV gợi ý cho HS

<b>GỢI Ý 3: Giải pháp</b>
GV cho HS nghe bài hát “ Vì tương lai dân số VN”

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

- Kể thêm những biện pháp khác mà em biết?

Bước 3: GV gọi đại diện 1 cặp lên trình bày sơ đồ tư duy của nhóm mình. HS dựa

vào sơ đồ vẽ trên giấy rồi vẽ nhanh sơ đồ tư duy của cặp mình lên bảng

<i><b>C. Hoạt động luyện tập/vận dụng (3 phút)</b></i>

<b>1. Mục tiêu: Hoàn thiện, bổ sung những kiến thức học sinh còn chưa nắm vững</b>
<b>2. Phương pháp, kĩ thuật dạy học</b>

- Phương pháp: Thảo luận nhóm
- Kĩ thuật dạy học: Trị chơi địa lí
<b>3. Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm</b>
<i><b>Các bước tiến hành:</b></i>

Bước 1: GV chia nhóm, đưa ra thể lệ trị chơi “ Mảnh ghép bí ẩn”

- GV chia lớp thành 2 nhóm, phát cho mỗi nhóm 4 mảnh ghép sau.
- Trong vịng 1 phút các đội thi xem đội nào ghép nhanh nhất.

- Sau khi ghép xong yêu cầu các đội đặt tên cho bức ảnh. Nêu cảm nghĩ
nghĩ ngắn về bức hình trong 30 giây.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Bước 3: GV giới thiệu về bức ảnh “ Kền kền chờ đợi”

/>

<b>D. Hoạt động mở rộng - hướng dẫn học tự học</b>

<b>1. Mục tiêu: Từ những kiến thức đã được học, học sinh vận dụng để giải quyết một</b>
số bài tập và hoàn thành 1 số sản phẩm GV giao cho

<b>2. Phương pháp, kĩ thuật dạy học: </b>

- Phương pháp: Đặt và giải quyết vấn đề
- Kĩ thuật dạy học: đặt câu hỏi, giao việc
<b>3. Hình thức tổ chức: Cá nhân, nhóm</b>
<b>4. Các bước tiến hành:</b>

Bước 1: GV nêu vấn đề cần nghiên cứu.
Em có suy nghĩ gì khi xem 2 bức hình sau

Bước 2: GV giao việc cho HS. GV chia lớp thành 4 nhóm

- Nhóm 1,3: Giả định em là 1 công dân của Ai Cập. Em hãy viết thư gửi
đến chính phủ Ai Cập với tiêu đề “ Ước mơ chắp cánh” thể hiện mong muốn giảm
thiểu mức sinh vì 1 thế hệ tươi sáng hơn. Sưu tầm những câu ca dao tục ngữ nói về
dân số.

- Nhóm 2,4: Vẽ tranh cổ động hưởng ứng ngày Dân số thế giới. Sưu tầm
những câu ca dao tục ngữ nói về dân số.

Bước 3: Các nhóm nhận nhiệm vụ và báo cáo kết quả thực hiện cho GV.
<b>V. RÚT KINH NGHIỆM</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>

<!--links-->
<a href=' /><a href=' /> Giáo án địa lý 12

• 17
• 859
• 7