Giáo án giảng dạy bộ môn Vật lý 11 - Trường THPT Mạc Đĩnh Chi - Bài 18: Điện trường

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. . GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. Tieát : _ _ _ _ _ Baøi 18 :. ĐIỆN TRƯỜNG I. Muïc tieâu : 1) Trả lời được câu hỏi điện trường là gì và tính chất cơ bản của điện trường. 2) Phát biểu được định nghĩa vectơ cường độ điện trường. Hiểu được điện trường là một trường vectơ. 3) Hiểu và vận dụng được biểu thức xác định vectơ cường độ điện trường và cường độ điện trường của một điện tích điểm. 4) Hiểu được nội dung của nguyên lí chồng chất điện trường. II. Phöông Phaùp Giaûng Daïy : Phöông phaùp dieãn giaûng. III. Thiết bị , đồ dùng dạy học . 1) _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ . IV. Tieán Trình Giaûng daïy Phaàn laøm vieäc cuûa Giaùo Vieân. Phaân phoái thời gian. Noäi dung ghi baûng. Hoạt đông của học sinh Tổ chức , điều khiển. 1. Kieåm tra baøi cuõ vaø kiến thức cũ liên quan với bài mới (3’). GV : ĐỖ HIẾU THẢO.  Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 18 -1 /5. Ghi chuù.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. 2. Nghieân cứu bài mới. 1. ĐIỆN TRƯỜNG a) Khái niệm điện trường. Một điện tích tác dụng lực điện lên các điện tích khác ở gần nó. Vậy cũng có thể nói cung quanh điện tích đó có điện trường. Các điện tích tương tác với nhau là vì điện tích này nằm trong điện trường cuûa ñieän tích kia.. . GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. GV : Khi hai ñieän tích khoâng tieáp xuùc nhau mà vẫn hút nhau với nguyên nhaân naøo ! ? GV Gợi cho HS nhớ lại về định luật HS liên tưởng sự tương quan giữa lực hấp dẫn và điện trường. vaïn vaät haáp daãn. GV caàn cho HS hieåu moät caùch ñôn giản rằng : Điện trường tồn tại xung quanh haït ñieän tích, noù laø nguyeân nhaân gây ra lực điện tác dụng lên điện tích, vì vậy nơi nào có lực điện tác dụng lên điện tích thì nơi đó có điện trường.. GV : Khi đặt một hạt điện tích vào HS : Khi đó điện trường sẽ tác trong điện trường thì điện tích đó sẽ dụng lên điện tích một lực điện. b) Tính chất cơ bản của điện trường. Tính chaát cô baûn cuûa ñieän tröông laø noù taùc duïng nhö theá naøo ? lực điện lên điện tích đặt trong nó. Một vật có kích thước nhỏ, mang một điện tích GV : Như vậy dá6u hiệu nhận biết nhỏ, được dùng để phát hiện lực điện tác dụng lên điện trường chính là lực điện  tính nó gọi là điện tích thử. Người ta dùng điện tích thử chất điện trường. để nhận biết điện trường. 2. VECTƠ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG    F GV : Hướ n g daã n HS thaø n h laä p coâ n g F  HS thành lập công thức E  Thöông soá đặc trưng cho điện trường ở điểm  F q q thức E  q đang xét về mặt tác dụng lực. Ta gọi thương số này  GV caàn laøm cho HS chuù yù raèng hai là vectơ cường độ điện trường và kí hiệu là E . công thức 18.1 và 18.2 có ý nghĩa khác GV : ĐỖ HIẾU THẢO.  Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 18 -2 /5.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. .   F E (18.1) q  Độ lớn của véctơ E gọi là cường độ điện trường. vaø kí hieäu laø E (khoâng coù daáu Vectô). Trong trường hợp đã biết Vectơ cường độ điện trường, thì từ công thức (18.1) ta suy ra :. GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. nhau. hệ thức 18.1 là hệ thức định nghĩa vectơ cường độ điện trường. Với công thức 18.2 là hệ thức biểu diễn sự phuï thuoäc F vaøo q vaø E.. GV gợi ý cho HS cách nhận xét chiều     HS nhận xét chiều của F so với E của F so với E. . .  F  qE (18.2). . . * q > 0 thì F cùng chiều với E , ngược lại nếu q   < 0 thì F ngược chiều với E (hình 18.1). Trong hệ SI, đơn vị cường độ điện trường có thể là Niutơn trên culông, nhưng người ta thường dùng ñôn vò voân treân meùt kí hieäu laø V/m. Chú ý : Vectơ cường độ điện trường hay cường độ điện trường nhiều khi vẫn được nói vắn tắt là điện trường. 3. ĐIỆN TRƯỜNG CỦA MỘT ĐIỆN TÍCH ÑIEÅM GV : ĐỖ HIẾU THẢO.  Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 18 -3 /5.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. . GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. Hai ñieän tích ñieåm q, Q ñaët caùch nhau moät khoảng thì trong hệ SI lực cuông tác dụng lên điện GV để Hs rút ra những nhận xét tích q được viết dưới dạng : “Vectơ cường độ điện trường của điện   tích dương hướng ra xa điện tích, của qQ r F  9.10 9 2 điện tích âm hướng về phía điện tích. r r Tại những điểm cách điện tích những Trong đó :   r là vectơ vẽ từ điểm đặt điện tích Q đến khoảng bằng nhau thì cường độ điện trường bằng nhau. “ ñieåm M laø ñieåm ñaët ñieän tích q.  Vectơ cường độ điện trường của điện tích điểm Q taïi ñieåm M laø :.   9 qQ r E  9.10 2 (18.3) r r. Q > 0 thì vectơ cường độ điện trường hướng ra GV caàn löu yù Hs veà pheùp coäng vectô, xa ñieän tích Q (hình 18.2a), đó là phép cộng theo nguyên tắc hình  Q < 0 thì vectơ cường độ điện trường hướng về bình haønh. phí ñieän tích Q (hình 18.2b). . 4. NGUYÊN LÍ CHỒNG CHẤT ĐIỆN TRƯỜNG Nguyên lí chồng chất điện trường :    E  E 1  E 2 (18.4) Vectơ cường độ điện trường tổng hợp bằng tổng hai vectơ cường độ điện trường thành phần. Ta có thể mở rộng một cách tự nhiên cho hệ gồm GV : ĐỖ HIẾU THẢO.  Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 18 -4 /5.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. . GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. nhiều điện tích điểm. Nguyên lí này cũng được áp duïng cho moät heä ñieän tích coù phaân boá lieân tuïc.. Cuûng coá baøi giaûng Daën doø cuûa hoïc sinh (5’). Hướng dẫn và gợi ý để HS trả lời các caâu hoûi 1, 2, 3 trang 101 – 102 SGK.. HS trả lời các câu hỏi 1, 2, 3 trang 101 – 102 SGK..   . GV : ĐỖ HIẾU THẢO.  Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 18 -5 /5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>