Giáo án Vật lý lớp 11 - Trường THPT Tăng Bạt Hổ - Tiết 3: Điện trường

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GV: Huyønh Quang Vieät – THPT Taêng Baït Hoå Ngày soạn: 24/08/2008 Tieát 3 ĐIỆN TRƯỜNG I. MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức: - Nắm được khái niệm sơ lược về điện trường: - Phát biểu được định nghĩa về cường độ điện trường, viết được biểu thức định nghĩa cường độ điện trường, nêu ý nghĩa các đại lượng trong biểu thức. Vận dụng được biểu thức xác định cường độ điện trường của 1 điện tích ñieåm. - Nắm được khái niệm đường sức diện và ý nghĩa của đường sức điện, các tính chất của đường sức điện. - Nắm được khái niệm điện phổ, điện trường đều. 2. Kỹ năng:Vận dụng các công thức về điện trường và nguyên lí chồng chất điện trường để giải một số bài toán đơn giản về điện trường tĩnh. 3. Thái độ: II. CHUAÅN BÒ: 1. Chuaån bò cuûa thaày: Thieát bò thí nghieäm veà ñieän phoå. 2. Chuẩn bị của học sinh: Xem lại đường sức từ, đường phổ (ở THCS). Oân lại kiến thức định luật Culông và vẽ tổng hợp lực. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Oån định tổ chức: kiểm tra sỉ số. 2. Kieåm tra baøi cuõ: (7 ph) Câu 1: Trình bày nội dung của thuyết electron cổ điển. Giải thích nhiễm điện do hưởng ứng. Câu 2: Phát biểu định luật bảo toàn, giải thích hiện tượng xảy ra khi cho 2 quả cầu tích điện tiếp xúc nhau. 3. Taïo tình huoáng hoïc taäp: Mọi vật tương tác với nhau thông qua môi trường trung gian (VD: Con người đưa con thuyền từ sông vào bờ nhờ dây kéo, vật nặng trên mặt đất ở độ cao h chịu tác dụng lực hút trái đất nhờ có trọng trường. NC này tác dụng lên NC khác nhờ có từ trường…) Hai điện tích ở cách xa nhau trong chân không lại tác dụng lực lên nhau phải thông qua môi trường trung gian naøo? 4. Tiến trình giảng bài mới: TL. Hoạt động của HS. Trợ giúp của giáo viên. Nội dung kiến thức. (ph). 5. 7. Hoạt động 1:Tìm hiểu khái niệm điện trường -Đọc sách và nêu khái niệm từ Cho học sinh đọc sách và 1. Điện trường: a/ Khaùi nieäm trường. trả lời. - Tính chaát cô baûn cuûa ñieän H:Neáu ñaët 1 ñieän tích trong Moïi ñieän tích taùc duïng leân ñieän leân trường là tác dụng lực lên điện điện trường thì có hiện các điện tích khác ở gần nó. Ta nói xung quanh điện tích có điện trường. tích khác trong đó. tượng gì xảy ra? -Thông qua điện tích thử H:Suy ra tính chất của điện b/ Tính chất cơ bản của điện trường: Tác dụng lực điện lên điện tích khác Ghi vào vở khái niệm điện trường tích là gì? H:Phöông phaùp phaùt hieän trong noù và tính chất điện trường. điện trường? Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm cường độ điện trường H:Đặt lần lượt các điện 2. Cường độ điện trường: tích thử dương q1, q2, q3, … a) Khái niêm: taïi 1 ñieåm M nhaát ñònh trong điện trường bao Giaùo aùn VL 11 NC Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> F1 = k. GV: Huyønh Quang Vieät – THPT Taêng Baït Hoå quanh ñieän tích Q. Xaùc F Đại lượng E  ñaëc tröng cho ñieän định lực F1 , F2 , F3 ... tác q trường ở điểm dang xét về mặt tác duïng leân chuùng. F dụng lực gọi là cường độ điện trường. H:Laäp caùc thöông soá soá b)Đơn vị: thường dùng đơn vị V/m.. Qq 1, r 2. F2 = k. Qq. 2 r 2. q. Q F F1 F2   ...  n  k 2 q1 q2 qn r E Caùc thöông soá không đổi. q  F. r M . +. r'. N   F'. Q F F1 ' F2 '   ...  n  k 2 q1 q2 qn r '. khi các điện tích thử q đặt tại M trong điện trường? Nhaän xeùt:. - Lặp lại thí nghiệm ở điểm N đo được. F1 , F2 , F3 .... -Laäp caùc thöông soá -So saùnh. F' . q. F F' , . q q. H:Đại lượng nào có thể F' F đặc trưng cho sự mạnh yếu -Vì r’ > r  <  F’ < F của điện trường? q q H Cường độ điện trường là F - Thöông soá đặc trưng cho đại lượng vô hướng hay có hướng? Vì sao? q điện trường về mặt tác dụng lực. - Viết biểu thức cường độ điện trường dưới dạng -Cường độ điện trường là 1 đại vectơ. lượng vectơ vì vectô. -. E. =. F. là đại lượng. F q. Độ lớn: E =. F q. Ñieåm ñaët: ñieåm ñang xeùt Cuøng phöông cuøng chieàu Với vectơ lực tác dụng q > 0.. F. =qE. - Neâu ñaëc ñieåm cuûa vectô cường độ điện trường. - Suy ra biểu thức liên hệ giữa E và F tác dụng lên điện tích thử q. Nhận xét về chiều của lực F khi q döông, aâm. - Xaùc ñònh ñôn vò cuûa cường độ điện trường.. F  E. + q < 0: F  E . +q > 0:. Ñôn vò V/m.. Giaùo aùn VL 11 NC Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 10. GV: Huyønh Quang Vieät – THPT Taêng Baït Hoå Hoạt động 3: Tìm hiểu về đường sức điện a) Định nghĩa đường sức điện: 3. Đường sức điên: -Coù nhieàu caùch moâ taû ñieän a) Ñònh nghóa. Đường sức điện là đường được vẽ trong trường, 1 trong các cách đó có tính ưu việt là dùng các đường điện trường sao cho hướng tiếp tuyến tại bất kì tại điểm nào tên đường cũng trùng sức điện. -Thông báo định nghĩa đường với hướng của véc tơ cường độ điện trường tại điểm đó. sức điện. -Laéng nghe tieáp nhaän E kiến thức.. E. H: Vẽ đường sức điện của 1 ñieän tích ñieåm vaø cuûa heä 2 ñieän tích ñieåm hình veõ 3.3, -Phaùt bieåu caùc tính chaát 3.4. Ruùt ra nhaän xeùt tính chaát đường sức điện. đường sức điện.. 5. b) Các tính chất của đường sức điện: -Tại mõi điểm trong điện trường, ta có thể vẽ được một đường sức điện đi qua và chỉ moät maø thoâi. -Các đường sức điện là các đường cong không kín.Nó xuất phát từ các điện tích dương và tận cùng ở các điện tích âm. -Các đường sức điện không bao giờ cắt nhau. -Nơi nào cường độ điện trường lớn hơn thì các đường sức điện ở đó được vẽ mau hơn(dày hơn), nơi nào có cường độ điện trường nhỏ hơn thì các đường sức điện ở đó được vẽ thưa hơn. c/ Ñieän phoå: Ñieän phoå cho pheùp ta bieát hình daïng vaø sự phân bố các đường sức điện.. c) Ñieän phoå: Mô tả ảnh chụp điện trường các ‘’đường hạt bột ‘’sắp xếp trong điện trường đó là điện phoå. Ñieän phoå cho pheùp ta bieát H: Ñieän phoå cho pheùp ta bieát hình dạng và sự phân bố điều gì? các đường sức điện. Hoạt động 4: Tìm hiểu khái niệm điện trường đều HS:Một điện trường mà các H:Nếu có 1 điện trường mà 4. Điện trường đều đường sức điện song song cách các đường sức điện song Là đện trướng mà tơ cường độ đẹn đều thì vectơ cường độ điện song cách đều thì vectơ trường tại mọi điểm đều bằng nhau -> trường tại các điểm bằng nhau cường độ điện trường tại Đường sức của điện trường đều là những đường thẳng song song cách (cùng hướng, cùng độ lớn) caùc ñieåm coù ñaëc ñieåm gì? ? Ở đâu có thể tồn tại điện đều nhau. trường đều? Giới thiệu điện trường đều giữa 2 bản kim loại phẳng Giaùo aùn VL 11 NC Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 5. GV: Huyønh Quang Vieät – THPT Taêng Baït Hoå tích ñieän traùi daáu vaø cho học sinh vẽ đường sức ñieän. Hoạt động 5: Tìm hiểu điện trường của 1 điện tích điểm -Theo kết quả trên viết 5. Điện trường của một điện tích Q F E= = k 2 công thức tính cường độ điểm. q r Q điện trường của 1 điện tích E = 9.109 2 (Trong chaân khoâng). -Tieáp nhaän chieàu cuûa veùc tô cññt ñieåm Q. r . E. +Hướng về Q nếu Q < 0 + Hướng ra xa Q nếu Q > 0. 5. E vaø. -Bieåu dieãn vectô nhaän xeùt .. Với: r là khoảng cách từ đểm khảo sát đến đện tích Q.. Hoạt động 6: Tìm hiểu nguyên lí chồng chất điện trường H: Phát biểu nguyên lí 6. Nguyên lí chồng chất điện trường.    HS: Lắng nghe, tiếp nhận nguyên chồng chất điện trường và E  E  E  ....  E 1 2 n viết biểu thức. lí. GV:Giả sử có 2 điện tích Biểu diễn các vec tơ cương độ điểm Q1, Q2 gây ra tại M điện trường E1 , E 2 do các điện khi điện trường có tích Q1 và Q2 gây ra tại M từ đó Xác định véc tơ. . xaùc ñònh E .. E1 , E 2. . c đ đ t tổng hợp E .. 5.Củng cố kiến thức: Cho học sinh nhắc lại định nghĩa điện trường, cường độ điện trường, biểu thức tính cường độ điện trường tại 1 ñieåm do 1 ñieän tích ñieåm Q gaây ra. Nêu các đặc trưng của vectơ cường độ điện trường, câu 1, 2/17, 18 Baøi taäp veà nhaø: Laøm caùc baøi taäp 3, 4, 5, 6, 7/18 IV. RÚT KINH NGHIỆM:. Giaùo aùn VL 11 NC Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>