Sáng kiến kinh nghiệm Đánh giá kết quả học tập của học sinh bằng bài kiểm tra trắc nghiệm khách quan môn Toán 4

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Së Gi¸o dôc-§µo T¹o. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh b»ng bµi kiÓm tra tr¾c nghiÖm kh¸ch quanm«n To¸n 4. M«n: To¸n Tªn t¸c gi¶ : Lª ThÞ hång BÝch Đánh giá của nhà trường (NhËn xÐt ,xÕp lo¹i ). N¨m häc 2005-2006. 1 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> PHÇn I: më ®Çu I - Lý do chän §Ò tµi Trong thời đại hiện nay, khi xã hội ngày càng tiến lên, cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang phát triển mạnh mẽ thì nhiệm vụ đặt ra cho nhà trường nói chung và trường Tiểu học nói riêng là phải giáo dục con người phát triển một cách toàn diện, hài hoà đủ các mặt tri thức, đạo đức, thẩm mĩ, thể chất... Tiểu học là bậc học nền tảng đặt nền móng vững chắc cho ngành giáo dục. Mỗi môn học ở Tiểu học đều góp phần vào việc hình thành và phát triển những cơ sở ban đầu rất quan trọng của nhân cách con người Việt Nam. Trong các môn học ở TiÓu häc, cïng víi m«n TiÕng ViÖt, m«n To¸n cã vai trß v« cïng quan träng v×: To¸n häc lµ m«n häc cung cÊp c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n, hÖ thèng tri thøc, kÜ năng, kĩ xảo Toán học, qua đó phát triển tư duy lô gíc, bồi dưỡng và phát triển những thao tác trí tuệ cần thiết để nhận thức thế giới khách quan về mặt số lượng và hình dạng như trừu tượng hoá, khái quát hoá, phân tích tổng hợp... nhờ đó biết cách hoạt động có hiệu quả trong cuộc sống. Thùc tÕ hiÖn nay, khoa häc kü thuËt tiÕn bé m¹nh mÏ, trÎ em ®­îc tiÕp cËn tri thức qua nhiều kênh, nhiều nguồn khác nhau như thông tin đại chúng, thông qua truyền hình... Trẻ em sớm phát triển về tư duy. Khối lượng tri thức của trẻ em ngày mét gia t¨ng, nhËn thøc cña c¸c em ngµy cµng më réng. TrÎ em ph¸t triÓn nhanh h¬n cã kh¶ n¨ng nhËn thøc tèt h¬n. V× thÕ d¹y häc kh«ng chØ trang bÞ nh÷ng kiÕn thức kỹ năng kỹ xảo xác định mà cũng cùng với việc dạy học đó cần phải tổ chức như thế nào để đảm bảo dạy học rèn tư duy cho học sinh. Cựu Thủ Tướng Phạm Văn Đồng đã nhiều lần nhấn mạnh: "Chương trình sách giáo khoa phải đảm bảo dạy cho học sinh những nguyên lý cơ bản, toàn diện về các mặt đức dục, trí dục, mỹ dục. Đồng thời tạo cho các em điều kiện phát triển óc thông minh, khả năng độc lập sáng tạo. Cái quan trọng của trí dục là: Rèn luyện ãc th«ng minh vµ søc suy nghÜ...(Ph¹m V¨n §ång - §µo t¹o thÕ hÖ trÎ cña d©n téc thµnh nh÷ng chiÕn sü c¸ch m¹ng dòng c¶m, th«ng minh s¸ng 1996tr137) 2 Lop4.com. t¹o-NXBGD-.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Môn toán có vai trò lớn trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp giải quyết có vấn đề có căn cứ khoa học, linh hoạt, sáng tạo. Môn Toán còn góp phần hình thành và phát triển phẩm chất của người học sinh như kiên trì, nhẫn nại, cẩn thận, ý thức vượt khó khăn làm việc một cách khoa học có hệ thống. Đồng thời nó cũng là công cụ để giúp học sinh học tập các bộ môn khác và cần thiết cho mọi hoạt động trong cuộc sống, trong thực tiễn. Xuất phát từ nhiệm vụ cơ bản của dạy học Toán trong trường phổ thông là làm cho học sinh nắm được hệ thống kiến thức toán học phổ thông cơ bản, hiện đại và những kỹ năng cơ bản vận dụng kiến thức thực hành. Trên cơ sở đó phát triển năng lực nhận thức, tư duy độc lập sáng tạo..., xây dựng những quan điểm tư tưởng tình cảm đúng đắn có thái độ đúng đắn đối với sự vật hiện tượng trong đời sống thực tiễn. Bậc Tiểu học là bậc học đầu tiên đặt nền móng đầu tiên cho giáo dục phổ th«ng. Trong luËt phæ cËp gi¸o dôc TiÓu häc cã ghi: "Gi¸o dôc TiÓu häc lµ bËc häc nÒn t¶ng cña hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n, cã nhiÖm vô x©y dùng vµ ph¸t triÓn t×nh cảm đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và thể chất của trẻ em nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách cho người Việt Nam XHCN". Hội nghị quốc tế về giáo dục phổ thông họp ở Maxcơva năm 1968 đã có kết luận rằng: Nếu đứa trẻ không đạt kết quả tốt ở Tiểu học thì chắc chắn nó cũng kh«ng tiÕn bé ®­îc trong nh÷ng n¨m sau. Víi mét vÞ trÝ quan träng cña m«n to¸n nh­ vËy nªn mçi gi¸o viªn trong công tác giảng dạy của mình đều rất chú trọng tới việc tổ chức dạy và học môn toán, nhưng dạy như thế nào để tiết dạy, bài dạy đảm bảo đúng tinh thần: “nhẹ nhàng hơn, tự nhiên hơn và hiệu quả hơn”. Đó là sự đổi mới phương pháp dạy học. Như chúng ta đã biết: “ Phương pháp là con đường, là biện pháp, cách thức thực hiện mục đích đã đề ra” và phương pháp chính là sự vận động của nội dung, có nghĩa là: Nội dung dạy học nào sẽ ứng với phương pháp dạy học ấy. M«n To¸n ë bËc TiÓu häc, mçi líp cã mét vÞ trÝ, yªu cÇu vµ nhiÖm vô cô thÓ kh¸c nhau. Riªng m«n To¸n líp 4 míi cã mét vÞ trÝ quan träng v× nã hÖ thèng, kh¸i quát lại nội dung môn Toán ở các lớp 1, 2, 3 đồng thời nâng cao mở rộng và bổ. 3 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> sung các kiến thức khác chưa có ở các lớp dưới. Môn toán lớp 4 mở đầu cho giai ®o¹n häc tËp s©u Nội dung Toán 4 gồm 4 mạch kiến thức cơ bản: Số học ; Đại lượng và đo đại lượng ; các yếu tố hình học và giải toán có lời văn.(Một số yếu tố đại số và yếu tè thèng kª ®­îc tÝch hîp ë néi dung sè häc). Trong 4 m¹ch kiÕn thøc c¬ b¶n cña Toán 4, mạch số học đóng vai trò trọng tâm, cốt lõi, thời lượng dành cho mạch nội dung số học khoảng 70% tổng thời lượng Toán 4. Trong hệ thống kiến thức về số häc th× néi dung vÒ sè tù nhiªn l¹i lµ h¹t nh©n cña m¹ch kiÕn thøc sè häc. Mặt khác, bước sang thế kỷ 21, nước ta tiếp tục thực hiện chiến lược đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá với mục tiêu đến năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp hiện đại. Tình hình mới đặt ra cho giáo dục những thời cơ và th¸ch thøc míi. ViÖc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung, bao cÊp sang nÒn kinh tế thị trường định hướng XHCN đòi hỏi con người được nhà trường đào tạo phải có năng lực thích ứng với những biến động của thị trường, biết khai thác các yếu tố tích cực của việc chuyển đổi này để tiếp tục tự phát triển và góp phần phát triÓn x· héi. Khoa học công nghệ có những bước nhảy vọt đòi hỏi người học phải thường xuyên cập nhật các tiến bộ khoa học kỹ thuật , phải thay đổi căn bản phương pháp học tập, chuyển từ việc học để tiếp thu kiến thức sang học cách tự mình tìm kiếm kiÕn thøc. Toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế là xu thế khách quan đang tác động mạnh đến giáo dục.Để chủ động bước vào hội nhập, chúng ta cần chuẩn bị đội ngũ nhân lực không chỉ có đạo đức, kiến thức, kỹ năng mà còn phải tư duy độc lập sáng tạo, có ý chí vươn lên mạnh mẽ, có những phẩm chất cơ bản của con người Việt Nam hiện đại Nhu cầu học tập ngày càng tăng của nhân dân, xu hướng học tập suốt đời và yêu cầu xây dựng xã hội học tập đòi hỏi giáo dục phải tạo cho người học lòng say mê học tập, ham hiểu biết óc tò mò khoa học, khả năng và phương pháp tự học để tự học suốt đời.. 4 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Các môn học trong nhà trường trong đó có môn Toán cần phải có những đổi mới về mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức dạy học, đổi mới về trang thiết bị dạy học và kiểm tra đánh giá để đáp ứng tốt nhất những yêu cầu nêu trên của sự nghiệp công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước, để nắm lấy thời cơ và vượt qua thách thức do tình hình mới đặt ra. Để đáp ứng yêu cầu đổi mới về mục tiêu cấp học nêu trong luật giáo dục (1998) chương trình Toán không quá coi trọng tính cấu trúc, hạn chế đưa vào chương trình những kết quả có ý nghĩa lý thuyết thuần tuý. Tăng tính thực tiễn và tính sư phạm, tạo điều kiện để học sinh được tăng cường luyện tập, thực hành, rèn luyện kĩ năng tính toán vận dụng kiến thức toán học vào đời sống và vào các môn học khác. Giúp học sinh phát triển tư duy lôgic, khả năng diễn đạt chính xác ý tưởng của mình, khả năng tưởng tượng và bước đầu hình thành cảm xúc thẩm mỹ qua häc tËp m«n To¸n. Xuất phát từ những yêu cầu đổi mới và những cơ sở lý luận trên và qua thực tế trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy từ khi tiếp cận với chương trình - SGK Toán mới thì việc đánh giá học sinh có nhiều đổi mới. Mặc dù ở các lớp 1, 2,3 các em đã được đánh giá kết quả học tập dưới dạng trắc nghiệm khách quan nhưng thường các em còn lúng túng và còn mất nhiều thời gian để hoàn thành bài trắc nghiệm. Mà việc đưa các bài trắc nghiệm khách quan vào đề kiểm tra lại chiếm tỷ lệ lớn (khoảng 60%). Để đánh giá đúng trình độ của học sinh và giúp học sinh rèn tư duy học Toán, tôi đã chọn Kinh nghiệm nghiên cứu: "đánh giá kết quả học tập của học sinh bằng bài kiểm tra tr¾c nghiÖm kh¸ch quan m«n to¸n líp 4 ". II -LÞch sö nghiªn cøu Việc đánh giá kết quả học tập của học sinh Tiểu học hiện nay nói chung, học sinh lớp 4 nói riêng đã được ngành GDĐT đặc biệt quan tâm. Có rất nhiều tài liệu ra các bài tập trắc nghiệm. Tuy nhiên để những bài tập trắc nghiệm đó chỉ dùng để kiÓm tra kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ë mét néi dung trong mét tiÕt häc cô thÓ chø. 5 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> chưa xếp thành các đề kiểm tra kiến thức các em đã học một cách hệ thống và chưa rèn cho các em tư duy học toán từ các đề kiểm tra kiến thức đó. Trước đây để đánh giá kết quả học tập của học sinh thì đề bài thường ra các câu hỏi tự luận. Để giải ®­îc häc sinh mÊt rÊt nhiÒu thêi gian (cïng mét thêi gian 40’ häc sinh chØ cã thÓ làm được 4 -5 bài) mà số lượng bài ít không thể đánh giá được việc học của học sinh qua nhiÒu néi dung kiÕn thøc kh¸c nhau. H¬n n÷a häc sinh cßn cã thÓ chÐp bµi cña b¹n hay ®­a vµo bµi mÉu l¹i kh«ng ph¸t huy hÕt sù nh¹y bÐn cña häc sinh.. III -Mục đích nghiên cứu - Mục đích của của kinh nghiệm là: Tìm hiểu thế nào là trắc nghiệm khách quan? + Nguyên tắc và cách thiết kế đề toán trắc nghiệm khách quan + Xây dựng hệ thống đề kiểm tra trắc nghiệm khách quan và việc rèn cho học sinh cách làm các làm các đề kiểm tra trắc nghiệm đó để nâng cao chất lượng dạy học. IV-Tãm t¾t néi dung vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu - Tìm hiểu về nội dung, chương trình SGK toán 4 . - Tìm hiểu một số vấn đề về trắc nghiệm khách quan - T×m hiÓu vÒ c¸c lo¹i tr¾c nghiÖm - Nghiªn cøu c¸ch thiÕt kÕ bµi to¸n tr¾c nghiÖm kh¸ch quan - X©y dùng hÖ thèng bµi tËp tr¾c nghiÖm . - Đề xuất phương án giúp học sinh giải các bài trắc nghiệm khách quan. V-Phương Pháp nghiên cứu Để thực hiện kinh nghiệm tôi đã sử dụng phương pháp: - Phương pháp nghiên cứu lý luận - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm - Phương pháp quan sát. 6 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> PhÇn II. Néi Dung I. VÞ trÝ vµ tÇm quan träng Thành tích học tập của học sinh sau mỗi năm học là thước đo đánh giá người thầy trong năm học đó. Bởi vậy người thầy trông đợi kết quả thi của trò với một hy väng lín lao. Trß sÏ lín lªn vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ, t©m hån. Bëi vËy ng­ßi gi¸o viªn luôn tìm cách nâng cao chất lượng thực sự bằng trí tuệ, công sức, thời gian, tâm huyÕt cña m×nh. Vậy làm thế nào để học sinh biết cách làm bài, làm thế nào để đề thi đánh giá được đúng thực chất, chất lượng học của học sinh, chất lượng dạy của giáo viên? Muốn vậy thì đề thi đòi hỏi tư duy tìm tòi sáng tạo của học sinh mà không cho phép chép bài của bạn, chép bài mẫu lại làm thế nào để phát hiện học sinh giỏi để bồi dưỡng nhân tài cho đất nước khi mà trước đây để phân hoá học sinh chúng ta thường ra một câu khó trong đề kiểm tra chính vì vậy mà báo chí, các phương tiện thông tin đại chúng đã “rùm beng” việc dạy thêm học thêm của ngành giáo dục ta. Làm thế nào để phân hoá được giữa học sinh khá và học sinh giỏi mà không phải d¹y thªm häc thªm nh­ hiÖn nay? §©y lµ mét c©u hái lín kh«ng ph¶i ngµy mét ngµy hai ngµnh gi¸o dôc cã thÓ có câu trả lời thấu đáo được và tất nhiên đã, đang và sẽ có nhiều chuyên gia giáo dục nghiên cứu vấn đề này. Từ năm 2002 - 2003 cả nước ta bắt đầu thực hiện chương trình Tiểu học mới. Việc thực hiện này đòi hỏi chúng ta phải đổi mới đồng bộ cả nội dung dạy học, phương pháp dạy học và cách kiểm tra đánh giá. Trong đó đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá là khâu rất quan trọng. Trước đây chúng ta thường cho học sinh các đề toán, các đề kiểm tra, các đề thi theo kiểu tự luận. Cách ra đề thi theo kiểu tự luận tuy có nhiều ưu điểm, nhưng còng cã nhiÒu h¹n chÕ nh­: - Trong một khoảng thời gian làm bài có hạn, không thể nêu nhiều vấn đề thuộc một phạm vi rộng của trương trình.. 7 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - Việc chấm bài thường mang tính chủ quan và do đó thiếu chính xác, thiếu kh¸ch quan - Rất khó có thể tổ chức cho học sinh tự đánh giá ( tự chấm ) hoặc đánh giá nhau. §iÒu nµy còng cã nghÜa ta ch­a cã c¸ch gióp häc sinh trë thµnh nh©n vËt trung tâm trong quá trình kiểm tra đánh giá. Để khắc phục được các nhược điểm trên, từ lâu trên thế giới, người ta đã áp dụng rộng rãi lối ra đề toán theo kiểu trắc nghiệm khách quan, trong đó học sinh phải tự lựa chọn phương án đúng trong nhiều phương án đã cho. Hiện nay nhiều giáo viên Tiểu học có mong muốn đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá theo hướng này để tiếp cận với giải pháp hiện đại của khu vực và thÕ giíi. Trong ph¹m vi kinh nghiÖm nµy t«i chØ m¹o muéi ®­a ra mét c¸ch lµm mµ đã được tham khảo, đọc qua các tài liệu nhằm giúp học sinh làm quen với bài tập tr¾c nghiÖm ngay tõ mçi tiÕt häc, mçi m¹ch kiÕn thøc c¬ b¶n. II. Phân tích đặc điểm chủ yếu, mục tiêu, phương pháp dạy học, mạch kiến thức của chương trình SGK to¸n 4 míi. 1. §Æc ®iÓm chñ yÕu cña to¸n 4. 1.1. To¸n 4 më ®Çu cho giai ®o¹n míi cña d¹y häc to¸n ë TiÓu häc. Quá trình dạy học toán trong Chương trình tiểu học được chia thành hai giai ®o¹n: Giai ®o¹n c¸c líp 1, 2, 3 vµ giai ®o¹n c¸c líp 4, 5. - Giai ®o¹n c¸c líp 1, 2, 3 cã thÓ coi lµ giai ®o¹n häc tËp c¬ b¶n v× ë giai ®o¹n này HS được chuẩn bị những kiến thức, những kỹ năng cơ bản nhất về đếm, đọc, viÕt, so s¸nh, s¾p thø tù c¸c sè tù nhiªn vµ bèn phÐp tÝnh vÒ sè tù nhiªn ( trong phạm vi các số đến 100 000) về đo lường với các đơn vị đo và dụng cụ đo thông dụng nhất; về nhận biết, vẽ các hình học đơn giản, thường gặp; về phát hiện và giải quyết các tình huống có vấn đề trong học tập và trong đời sống, chủ yếu thông qua giải và trình bày bài giải các bài toán có lời văn,... Đặc biệt, ở giai đoạn này, HS được chuẩn bị về phương. 8 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> pháp tự học toán dựa vào các hoạt động học tập tích cực, chủ động, sáng tạo.Nhờ sự hỗ trợ của các đồ dùng học toán đơn giản, dễ làm như: hình vẽ, mô hình,... của SGK, học sinh được tập dượt tự pháp hiện, tự giải quyết vấn đề, tự chiếm lĩnh kiến thøc míi, kÕt hîp häc c¸ nh©n víi hîp t¸c häc nhãm, trong líp; thùc hiÖn häc g¾n với thực hành, vận dụng một cách linh hoạt, dưới sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên. Với cách chuẩn bị phương pháp tự học toán như trên, HS không chỉ biết cách tự học mà còn phát triển ngôn ngữ ( nói, viết) để diễn đạt chính xác, ngắn gọn và đầy đủ các thông tin, để giao tiếp khi cần thiết; không chỉ bước đầu phát triển các năng lực tư duy ( phân tích, tổng hợp, trừu tượng hoá, khái quát hoá đúng mức ) mà còn từng bước hình thành tư duy phê phán, biết lựa chọn và tìm cách giải quyết vấn đề một cách hợp lí. - Giai ®o¹n c¸c líp 4, 5 cã thÓ coi lµ giai ®o¹n häc tËp s©u ( so víi giai ®o¹n trước ). ở các lớp 1, 2, 3, HS chủ yếu chỉ nhận biết các khái niệm ban đầu, đơn giản qua các ví dụ cụ thể với sự hỗ trợ của các vật thực hoặc mô hình, tranh ảnh,... do đó chñ yÕu chØ nhËn biÕt “ c¸i toµn thÓ “, “ c¸i riªng lÎ “, ch­a lµm râ c¸c mèi quan hÖ, các tính chất của sự vật, hiện tượng. Giai đoạn các lớp 4, 5, HS vẫn học tập các kiến thức và kĩ năng cơ bản của môn Toán nhưng ở mức sâu hơn,khái quát hơn, tường minh hơn. Nhiều nội dung toán học có thể coi là trừu tượng, khái quát đối với học sinh ở giai đoạn các lớp 1, 2, 3 thì đến các lớp 4, 5 lại trở lên cụ thể, trực quan và dùng làm chỗ dựa ( cơ sở ) để học các nội dung mới. Do đó, tính trừu tượng khái qu¸t cña néi dung m«n To¸n ë c¸c líp 4, 5 ®­îc n©ng lªn mét bËc ( so víi c¸c líp 1, 2, 3 ). HS cã thÓ nhËn biÕt vµ vËn dông mét sè tÝnh chÊt cña sè, phÐp tÝnh, h×nh học ở dạng khái quát hơn. Một trong những đổi mới trong dạy học toán ở giai đoạn các lớp 4, 5 của CTTH là không quá nhấn mạnh lí thuyết và tính hàn lâm như trước mà cố gắng tạo điều kiện để tinh giản nội dung, tăng hoạt động thực hành - vận dụng, tăng chất liệu thực tế trong nội dung, đặc biệt, tiếp tục phát huy dạy học dựa vào hoạt động của học sinh để phát triển năng lực làm việc bằng trí tuệ cá nhân và hợp tác trong nhóm với sự hỗ trợ có mức độ của thiết bị học tập. 1.2. To¸n 4 bæ sung, tæng kÕt qu¸ tr×nh d¹y häc sè tù nhiªn vµ chÝnh thøc d¹y häc ph©n sè. 9 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Trong chương trình môn Toán ở Tiểu học, số học là nội dung trọng tâm, là hạt nhân của toàn bộ quá trình dạy học toán từ lớp 1 đến lớp 5. Các nội dung về đo lường, yếu tố hình học, yếu tố thống kê, giải các bài toán có lời văn được tích hợp víi néi dung sè häc; tøc lµ chóng ®­îc d¹y häc dùa vµo c¸c néi dung sè häc vµ t¹o ra sù hç trî lÉn nhau gi÷a c¸c néi dung cña m«n To¸n, t¹o thµnh m«n To¸n thèng nhất trong nhà trường Tiểu học. - ë häc k× I cña líp 4, m«n To¸n chñ yÕu tËp trung vµo bæ sung, hoµn thiÖn, tổng kết, hệ thống hoá, khái quát hoá ( dù còn rất đơn giản, ban đầu ) về số tự nhiên và dãy số tự nhiên, hệ đếm thập phân, bốn phép tính ( cộng, trừ, nhân, chia ) và một số tính chất của chúng. Từ các nội dung này có thể làm nổi rõ dần một số đặc điểm cña tËp hîp sè tù nhiªn. Gắn bó với quá trình tổng kết số tự nhiên và hệ đếm thập phân là sự bổ sung và tổng kết thành bảng đơn vị đo khối lượng ( tương tự như bảng đơn vị đo độ dài ở lớp 3 ), giới thiệu tương đối hoàn chỉnh về các đơn vị đo thời gian và tiếp tục giới thiệu một số đơn vị đo diện tích. Nhê kh¸i qu¸t ho¸ b»ng c¸c c«ng thøc ch÷ ( hoÆc kh¸i qu¸t ho¸ b»ng lêi ) trong sè häc mµ häc sinh cã ®iÒu kiÖn tù lËp mét sè c«ng thøc tÝnh chu vi, tÝnh diÖn tích của một số hình đã và đang học. Một số quan hệ toán học và ứng dụng của chúng trong thực tế cũng được giới thiệu gắn với dạy học về biểu đồ, giải toán liên quan đến tìm số trung bình cộng của nhiều số,.... Cã thÓ nãi, trong CHTH míi, viÖc d¹y häc sè tù nhiªn ®­îc thùc hiÖn liªn tục từ đầu lớp 1 đến cuối kì I của lớp 4, theo các mức độ từ đơn giản và cụ thể đến khái quát và trừu tượng hơn. Việc dạy học và thực hành, vận dụng số tự nhiên luôn gắn bó với các đại lượng thường gặp trong đời sống như độ dài, khối lượng, thời gian ( kho¶ng thêi gian vµ thêi ®iÓm ), diÖn tÝch,...; víi c¸c mèi quan hÖ trong so sánh hoặc tính toán thực hiện trên các số, trong quá trình giải quyết các vấn đề gần gũi với đời sống của HS Tiểu học. 1.3.Toán 4 kế thừa và phát huy các kết quả của đổi mới PPDH toán và đổi mới cách đánh giá kết quả học tập toán ở các lớp 1, 2, 3 Cô thÓ lµ:. 10 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - GV phải lập kế hoạch dạy học; tổ chức, hướng dẫn và hợp tác với HS triển khai các hoạt động học tập để thực hiện kế hoạch dạy học ( cả năm học, từng tuần lÔ, tõng bµi häc ). - HS phải tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, có trách nhiệm và có hứng thú đối với học tập môn Toán. - Cả GV và HS đều phải chủ động, linh hoạt và sáng tạo trong dạy và học; phát triển năng lực học tập toán theo từng đối tượng học sinh; tạo ra môi trường học tËp th©n thiÖn vµ hîp t¸c gi÷a GV vµ HS, gi÷a HS vµ HS; sö dông hîp lÝ c¸c thiÕt bÞ dạy và học toán theo đặc điểm của giai đoạn các lớp 4 và 5. - Phối hợp giữa kiểm tra thường xuyên và định kì, giữa các hình thức kiểm tra ( miÖng, viÕt, tù luËn vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan,....). - Thực hiện dạy học và kiểm tra theo chuẩn chương trình đảm bảo công b»ng, trung thùc, kh¸ch quan, ph©n lo¹i tÝch cùc trong kiÓm tra. 2. Môc tiªu d¹y häc To¸n 4 : a. VÒ sè vµ phÐp tÝnh : * Sè tù nhiªn : - Nhận biết một số đặc điểm chủ yếu của dãy số tự nhiên. - Biết đọc, viết, so sánh, sắp thứ tự các số tự nhiên. - Biết công, trừ các số tự nhiên; nhân số tự nhiên với số tự nhiên có đến ba chữ số ( tích không quá sáu chữ số ); chia số tự nhiên có đến sáu chữ số cho số tự nhiên có đến ba chữ số ( chủ yếu là chia cho số có đến hai chữ số ). - BiÕt t×m mét thµnh phÇn ch­a biÕt cña phÐp tÝnh khi biÕt kÕt qu¶ tÝnh vµ thµnh phÇn kia. - Biết tính giá trị của biểu thức số có đến ba dấu phép tính ( có hoặc không có dấu ngoặc ) và biểu thức chứa một, hai, ba, chữ dạng đơn giản. - BiÕt vËn dông tÝnh chÊt giao ho¸n vµ kÕt hîp cu¶ phÐp céng vµ phÐp nh©n, tính chất nhân một tổng với một số để tính bắng cách thuận tiện nhất. - BiÕt tÝnh nhÈm trong ph¹m vi c¸c b¶ng tÝnh, nh©n víi 10; 100; 1000;....; chia cho 10; 100; 1000;....; nh©n sè cã hai ch÷ sè víi 11. - NhËn biÕt dÊu hiÖu chia hÕt cho 2; 3; 5; 9.. 11 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> * Ph©n sè : - Bước đầu nhận biết về phân số ( qua hình ảnh trực quan ) . - Biết đọc , viết phân số , tính chất cơ bản của phân số , biết rút gọn , quy đồng mẫu sè c¸c ph©n sè , so s¸nh hai ph©n sè . - Biết cộng , trừ , nhân, chia hai phân số dạng đơn giản ( mẫu không vượt quá 100 ) b. Về đo lường : - BiÕt mèi quan hÖ gi÷a yÕn , t¹ , tÊn víi ki l« gam , gi÷a gi©y , phót , giê ; gi÷a ngµy vµ giê , n¨m vµ thÕ kû , gi÷a dm2 vµ cm2 , gi÷a km2 vµ m2 . - Biết chuyển đổi các đơn vị đo đại lượng thường dùng trong một số trường hợp đơn gi¶n . - Biết sử dụng các đơn vị đo đại lượng ( đã học ) trong một số trường hợp cụ thể khi thùc hµnh , vËn dông . c. YÕu tè h×nh häc : - NhËn biÕt gãc vu«ng , gãc nhän , gãc tï , gãc bÑt ; hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc , hai đường thẳng song song . Một số đặc điểm về cạnh , góc của hình chữ nhật, hình vu«ng , h×nh b×nh hµnh , h×nh thoi . - BiÕt vÏ ®­êng cao cña h×nh tam gi¸c , hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc , hai ®­êng thẳng song song , hình vuông , hình chữ nhật , biết độ dài các cạnh . - BiÕt tÝnh chu vi , diÖn tÝch cña h×nh b×nh hµnh , h×nh thoi . d. Về một số yếu tố thống kê và tỷ lệ bản đồ : - Biết đọc nhận định ( ở mức độ đơn giản ) các số liệu trên biểu đồ . - Biết một số ứng dụng của tỷ lệ bản đồ trong thực tế . e. VÒ gi¶i to¸n cã lêi v¨n : - Biết tóm tắt bài toán bằng cách ghi ngắn gọn hoặc bằng sơ đồ , hình vẽ . - Biết giải và trình bày bài giải các bài toán có đến 3 bước tính , trong đó có các bài toán : Tìm số trung bình cộng ; tìm hai số biết tổng và hiệu của hai số đó ; Tìm hai số biết tổng và tỷ số của hai số đó ; Tìm hai số biết hiệu và tỷ số của hai số đó ; T×m ph©n sè cña mét sè . g. Ph¸t triÓn ng«n ng÷ , t­ duy vµ nh©n c¸ch häc sinh :. 12 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Phát triển ( ở mức độ thích hợp ) năng lực phân tích , tổng hợp , khái quát hóa , cụ thÓ ho¸ . - Biết diễn đạt một số nhận xét , quy tắc , tính chất ... bằng ngôn ngữ nói , viết ở d¹ng kh¸i qu¸t . - Tiếp tục rèn luyện đức tính : chăm học , tự tin , trung thực , có tinh thần trách nhiÖm ... 3. Phương pháp dạy học Toán 4 : Định hướng chung của PPDH Toán 4 là dạy học trên cơ sở tổ chức và hướng dẫn các hoạt động học tập tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Cụ thể là GV phải tổ chức, hướng dẫn cho HS hoạt động học tập với sự trợ giúp đúng mức và đúng lúc của SGK Toán 4 và của các đồ dùng dạy và học toán, để từng học sinh (hoặc từng nhóm HS ) tự phát hiện và tự giải quyết vấn đề của bài học, tự chiếm lĩnh nội dung học tập rồi thực hành, vận dụng các nội dung đó theo năng lực cá nh©n cña HS. Toán 4 kế thừa và phát huy các PPDH toán đã sử dụng trong giai đoạn các lớp 1, 2, 3 đồng thời tăng cường sử dụng các PPDH giúp HS tự nêu các nhận xét, c¸c quy t¾c, c¸c c«ng thøc ë d¹ng kh¸i qu¸t h¬n( so víi líp 3).§©y lµ c¬ héi tiÕp tục phát triển năng lực trừu tượng hoá, khái quát hoá trong học tập môn toán ở đầu giai đoạn các lớp 4 và 5; tiếp tục phát triển khả năng diễn đạt và tập suy luận của HS theo môc tiªu cña m«n to¸n ë líp 4. III.Ph©n tÝch thùc tr¹ng phÇn thiÕt kÕ hÖ thèng bµi tập toán ở lớp 4 chương trình mới 1. Thùc tr¹ng cña gi¸o viªn: Hiện nay trong nhà trường tiểu học, ngoài các bài tập trong chương trình, giáo viên đã chú ý đến việc ra các bài tập thêm để bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu. Song giáo viên mới chỉ dừng lại ở mức độ ra bài tập mà mình tham khảo ở các sách, chưa chú ý đến việc bổ xung nguồn bài tập hoặc thay thế các bài tập cùng dạng trong SGK cho phù hợp những đặc điểm về trình độ của học sinh, về thực tiễn của địa phương.. 13 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> 2. Thùc tr¹ng cña häc sinh. Qua t×m hiÓu ®iÒu tra cho thÊy ®a sè häc sinh lµm ®­îc c¸c bµi tËp trong SGK. Song khi làm đến bài tập nâng cao thì học sinh thường gặp khó khăn trong nhận dạng bài toán, chưa hiểu sâu sắc bản chất của bài toán từ đó dẫn đến kết quả chưa đúng. VÝ dô: Häc sinh sÏ lóng tóng khi lµm bµi tËp to¸n vÒ “ T×m hai sè khi biÕt tæng vµ hiệu của hai số đó”. Do học sinh không xác định được đâu là số lớn, đâu là số bé, đâu là tổng, đâu là hiệu khi ở bài toán cho dưới dạng ẩn: Tổng của hai số bằng 8, hiÖu cña chóng còng b»ng 8. Tìm hai số đó. IV. HÖ thèng bµi tËp Tr¾c NghiÖm kh¸ch Quan cho häc sinh líp 4 1.Kh¸i niÖm Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, hÖ thèng bµi tËp Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. 1.1. Kh¸i niÖm Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: Bµi tr¾c nghiÖm ®­îc gäi lµ kh¸ch quan, v× hÖ thèng cho ®iÓm lµ kh¸ch quan chứ không chủ quan như bài trắc nghiệm tự luận. Thông thường có nhiều câu tr¶ lêi ®­îc cung cÊp cho mçi c©u hái cña bµi tr¾c nghiÖm nh­ng chØ cã mét c©u lµ câu trả lời là đúng hay câu trả lời tốt nhất. Bài trắc nghiệm được chấm bằng cách đếm số lần mà người làm trắc nghiệm đã chọn được câu trả lời đúng trong số các câu trả lời đã được cung cấp.( Một số cách chấm điểm còn có cả sự phạt điểm do đoán mò, ví dụ như trừ đi một tỷ lệ nào đó có câu trả lời sai đối với số câu trả lời đúng ). Có thể coi là kết quả chấm điểm sẽ như nhau không phụ thuộc vào ai chấm bài chắc nghiệm đó. Thông thường một bài trắc nghiệm khách quan gồm có nhiều câu trả lời hơn một bài trắc nghiệm tự luận, và mỗi câu hỏi thường có thể được trả lời bằng một dấu hiệu đơn giản. Nội dung của một bài trắc nghiệm khách quan cũng có phần chủ quan theo nghĩa là nó đại diện cho một sự phán xét của một người nào đó về bài trắc nghiệm. Chỉ có việc chấm điểm khách quan. Có một số. 14 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> lo¹i h×nh c©u hái vµ c¸c thµnh tè cña bµi tr¾c nghiÖm ®­îc sö dông trong khi viÕt mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. 1.2.HÖ thèng bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: HÖ thèng bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan lµ hÖ thèng gåm c¸c bµi tËp tr¾c nghiệm khách quan với nhiều mức độ phức tạp khác nhau, có nội dung lo gic với nhau gióp häc sinh rÌn luyÖn t­ duy. 1.3.Yªu cÇu víi hÖ thèng bµi tËp Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan - Hệ thống bài tập bao gồm các bài tập với nhiều mức độ phức tạp khác nhau phù hợp với trình độ học sinh khá- giỏi. - Hệ thống bài tập chứa đựng những phương pháp giải quyết các vấn đề điển hình, vừa sức với học sinh và có ý nghĩa quan trọng đối với nội dung môn toán ở Tiểu học, đặc biệt với nội dung môn toán ở lớp 4. - Hệ thống bài tập bao gồm các bài tập có phương pháp giải logic với nhau, kiến thøc trong c¸c bµi tËp ®i liÒn m¹ch víi nhau. - HÖ thèng bµi tËp bao gåm c¸c bµi tËp nh»m rÌn luyÖn t­ duy cho häc sinh: bµi tËp rÌn luyÖn kh¶ n¨ng tÝnh to¸n, kh¶ n¨ng lÝ luËn, kh¶ n¨ng ghi nhí, kh¶ n¨ng nhËn biÕt vµ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o. 2.C¸ch thiÕt kÕ bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: 2.1. Yªu cÇu khi thiÕt kÕ bµi tËp tr¾c nghÞªm kh¸ch quan. - §¶m b¶o néi dung: Néi dung cña bµi tr¾c nghiÖm phô thuéc vµo lo¹i tr¾c nghiÖm vµ løa tuæi lµm tr¾c nghiÖm. Néi dung c¸c bµi tËp cã v¨n ph¶i phï hîp víi thùc tiÔn. - §¶m b¶o tÝnh võa søc:Néi dung bµi tr¾c nghiÖm phï hîp víi cÊp líp (cÊp tiÓu häc-líp 4) vµ hiÓu biÕt kiÕn thøc to¸n s½n cã cña løa tuæi, thêi gian lµm bµi phï hîp với trình độ học sinh lớp 4. 2.2. C¸ch thiÕt kÕ mét bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nãi chung. Khi thiết kế một bài tập trắc nghiệm khách quan, ta tiến hành theo ba bước sau: Bước 1: Xác định mục tiêu và điều kiện của bài trắc nghiệm.. 15 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - Mục tiêu của bài trắc nghiệm là rèn luyện phần kiến thức nào? Sử dụng bài tập đó để làm gì? ( Rèn luyện các thao tác tư duy, các loại hình tư duy nào?...) - §iÒu kiÖn cña bµi tr¾c nghiÖm lµ thêi gian lµm bµi, h×nh thøc lµm bµi..... Bước 2: Xác định dạng trắc nghiệm khách quan. Bước 3: Lập các câu trắc nghiệm. 3.Nguyªn t¾c vµ c¸ch thiÕt kÕ tõng bµi tËp Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. 1. Trắc nghiệm “ đúng - sai ” Đây là loại câu hỏi chỉ có hai phương án để lựa chọn là đúng hoặc sai, câu lệnh thường là: đúng ghi Đ, sai ghi S vào ô trống hoặc điền dấu x thích hợp vào b¶ng sau. 1.1 Ưu điểm và hạn chế của dạng trắc nghiệm đúng - sai.  Ưu điểm của dạng trắc nghiệm đúng - sai. Đây là loại câu hỏi đơn giản nhất để trắc nghiệm mọi lĩnh vực kiến thức khác nhau. Loại câu hỏi đúng - sai giúp cho việc trắc nghiệm bao gồm một lĩnh vực rộng lín trong kho¶ng thêi gian ng¾n. Soạn loại câu hỏi đúng - sai tuy cũng cần nhiều công phu nhưng chỉ trong thời gian ngắn có thể soạn được nhiều câu hỏi. Có thể viết ít nhất 10 câu hỏi loại đúng sai trong khoảng thời gian cần thiết để viết được 1 câu hỏi có 4 hay 5 câu trả lời cho sẵn để chọn. Cã tÝnh chÊt kh¸ch quan khi chÊm ®iÓm. Khi lµm bµi, häc sinh chØ cÇn chän mét trong hai c©u tr¶ lêi cho s½n cÇn ®iÒn đúng ( Đ ) hoặc sai ( S ) vào ô trống.  Hạn chế của dạng trắc nghiệm đúng - sai. Có thể khuyến khích sự đoán mò, học sinh có khuynh hướng đoán may rủi để có 50% hy vọng trả lời đúng. Do yÕu tè ®o¸n mß nªn khã ph¸t hiÖn ra ®iÓm yÕu cña häc sinh. Loại trắc nghiệm đúng - sai có độ tin cậy thấp. Học sinh có thể được điểm cao nhê ®o¸n ra c©u tr¶ lêi.. 16 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Khi dùng loại câu hỏi này để kiểm tra phần lý thuyết, giáo viên thường có khuynh hướng trích nguyên vẹn các câu trong danh sách và do đó học sinh tập thói quen häc thuéc lßng h¬n lµ t×m hiÓu suy nghÜ. Víi c¸c häc sinh cßn bÐ, nh÷ng c©u ph¸t biÓu sai cã thÓ khiÕn cho häc sinh nh÷ng ®iÒu sai lÇm mét c¸ch v« thøc. 1.2.Nh÷ng nguyªn t¾c khi so¹n c©u hái lo¹i tr¾c nghiÖm “§óng - sai “ Một câu trắc nghiệm đúng - sai thường gồm một câu phát biểu để học sinh phán đoán xem nội dung đúng hay sai hoặc một phần phát biểu chính gọi là phần dẫn và hai phương án trả lời cho sẵn để học sinh chọn phương án trả lời đúng: + Nếu câu hỏi gồm một phần phát biểu chính và hai phương án trả lời cho sẵn thì phần chính hay câu dẫn của câu hỏi phải mạch lạc rõ ràng. Trong hai phương án trả lời cho sẵn có một phương án đúng và một phương án sai. Phương án sai phải có lí, cách tạo ra phương án sai dựa vào những hướng suy nghĩ sai mà học sinh thường m¾c ph¶i. + Nếu câu hỏi gồm một câu phát biểu để học sinh phán đoán xem nội dung đúng hay sai thì nên dùng những chữ chính xác và thích hợp để câu hỏi đơn giản và rõ ràng mang ý nghĩa xác định, trọn vẹn. Mỗi câu hỏi loại đúng - sai chỉ nên mang một ý tưởng chính yếu hơn là có cái hay nhiều ý tưởng trong mỗi câu. Nội dungcủa các câu hỏi đưa ra phải có nghĩa hoàn toàn đúng hoặc hoàn toàn sai. Không nên trích nguyên văn câu hỏi từ SGK. Nên diễn tả lại các điều đã học dưới dạng những câu mới. Không nên dùng số câu đúng nhiều hơn số câu sai hay ngược lại. Số câu đúng và số câu sai nên bằng nhau. 1.3 Các dạng bài tập có thể đưa vào bài tập trắc nghiệm đúng - sai " Có thể đưa tất cả các dạng bài tập trong chương trình toán lớp 4 kể cả phần bài tập lý thuyết vào dạng trắc nghiệm “ đúng - sai” 1.4 Cách thiết kế hệ thống bài tập trắc nghiệm đúng - sai Thiết lập bài tập trắc nghiệm đúng - sai cũng tuân theo 3 hướng chính như thiÕt kÕ bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nãi chung, cô thÓ. Bước 1: Xác định mục tiêu, điều kiện của bài trắc nghiệm. Bước 2: Đưa ra tình huống. 17 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> - Đưa ra 2 hướng suy nghĩ trong đó một hướng suy nghĩ đúng, một hướng suy nghĩ sai mà học sinh thường gặp - Giải tình huống theo hai hướng đã suy nghĩ rồi ghi lại kết quả. * Chó ý : - Khi ra lo¹i bµi tr¾c nghiÖm nµy kh«ng ®­îc hái qu¸ 1 ý trong c©u . - Tránh lập những câu phủ định . - Tránh dùng số câu đúng và sai bằng nhau . - Hạn chế dùng các từ sau khi lập câu : chỉ ... mà thôi ; tất cả , đôi khi , lu«n lu«n , phÇn nhiÒu ... Bước 3: Viết lại thành bài trắc nghiệm hoàn chỉnh VÝ dô: §óng ®iÒn §, sai ®iÒn S vµo « trèng. 248 x 311 = 77028. . 205 x 378 = 77490. . 164 x 125. . 372 x 604 = 223 688. . 1.5-Một số bài tập dạng trắc nghiệm đúng - sai §óng ghi §, sai ghi S vµo « trèng Bµi 1: 457 895 < 467 895. . 350 001 > 360 001. . 399 950 = 399 960. . 796 312 < 797 312. . 18 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Bài 2 : Trong các phân số dưới đây phân số nào bằng 5 18. 6 27. 14 63. 2 9. 10 36. Bµi 3: Mét ®oµn xe cã hai lo¹i xe. 6 xe mçi xe chë ®­îc 3 tÊn. 4 xe mçi xe chë ®­îc 2 tÊn. Trung b×nh mçi xe chë ®­îc bao nhiªu tÊn hµng ?. 5 t¹. . 26 t¹. . 10 tÊn. . 26 tÊn. . Bài 4: Tổng của số bị trừ, số trừ và hiệu là 200. Số trừ lớn hơn hiệu 10 đơn vị. Số trõ vµ sè bÞ trõ lµ:. 200 vµ 10. . 200 vµ 190. . 100 vµ 55. . 190 vµ 100. . Bµi 5: MÑ h¬n con 24 tuæi. Sau 5 n¨m n÷a th× tæng sè tuæi cña hai mÑ con lµ 46. Hái tuæi cña mÑ vµ tuæi con hiÖn nay.. 35 tuæi vµ 11 tuæi. . 46 tuæi vµ 22 tuæi. . 30 tuæi vµ 6 tuæi. . 6 tuæi vµ 29 tuæi.. . 19 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Bài 6: Tổng các chữ số của một số có 2 chữ số bằng 12. Nếu đổi chỗ 2 chữ số ấy thì số đó giảm đi 18 đơn vị. Tìm số đó. 57. . 75. . 30. . 216. . Bµi 7 A. Sè 240 chia hÕt cho 3 vµ 5. . B. Sè 24 1562 kh«ng chia hÕt cho 3. . C. Sè nµo chia hÕt cho 3 th× tËn cïng lµ 5. . D. Sè nµo chia hÕt cho 9 th× tËn cïng lµ 3. . A. 31007 x 4 - 74876 = 49153. . B. 45365 + (10432 + 21425) x 3 = 140936. . C. 7698 x 4 + 6715 x 4 = 97616. . D. 47662 x 9 = 428988. . Bµi 8:. Bµi 9 : H×nh thoi nµo cã diÖn tÝch bÐ h¬n 20 cm2 : B A. N C. E. M. G. P K. H. D Q AC = 9cm. MP = 5cm. KG = 6cm. BD = 6cm. NQ = 8cm. EH = 5cm. 20 Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>