Giáo án môn Ngữ văn 11 (trọn bộ)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tiết 1-2.. Dạy ngày : 24/8/2010. (Trích Thượng kinh kí sự) -Lª H÷u Tr¸cI-Môc tiªu cẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: Hiểu rõ giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm cũng như thái độ trước hiện thực và ngòi bút kÝ sù ch©n thùc ,s¾c s¶o cña Lª H÷u Tr¸c qua ®o¹n trÝch miªu t¶ cuéc sèng vµ cung c¸ch sinh ho¹t n¬i phñ chóa TrÞnh. 2. Kĩ năng: Biết cách cảm thụ và phân tích một tác phẩmm thuộc thể loại kí sự. 3. Thái độ: -Thái độ phê phán nghiêm túc lối sống xa hoa nơi phủ chúa - Trân trọng lương y, có tâm có đức. II. -ChuÈn bÞ 1.Gióa viên: SGK, giáo án 2. Học sinh: SGK, vở soạn III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Gv kết hợp phương pháp đọc sáng tạo, đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức lớp: 11B1 11B3 2. Kiểm tra bài cũ: không 3. Bài mới: Hoạt động của Gv& HS Yêu cầu cần đạt ?Nh÷ng hiÓu biÕt cña anh (chÞ) vÒ t¸c gi¶ I) TiÓu dÉn Lê Hữu Trác và tác phẩm “Thượng kinh kí 1. Tác giả Lê Hữu Trác sù”? -Hiệu Hải Thượng Lãn Ông , xuất thân trong một gia -HS dùa vµo SGK tr×nh bµy ý chÝnh. đình có truyền thống học hành,đỗ đạt làm quan. -GV tæng hîp: -Chữa bệnh giỏi ,soạn sách ,mở trường truyền bá y học -Tác phẩm nổi tiếng “Hải Thượng y tông tâm lĩnh” 2) Tác phẩm“Thượng kinh kí sự -Quyển cuối cùng trong bộ “ Hải Thượng y tông tâm lÜnh” -TËp kÝ sù b»ng ch÷ H¸n ,hoµn thµnh n¨m 1783 ,ghi chÐp ?Tãm t¾t ®o¹n trÝch ? nh÷nh ®iÒu m¾t thÊy tai nghe II) §äc - hiÓu v¨n b¶n ?Theo ch©n t¸c gi¶ vµo phñ, h·y t¸i hiÖn 1) Quang c¶nh –cung c¸ch sinh ho¹t cu¶ phñ chóa l¹i quang c¶nh cña phñ chóa? * Chi tiÕt quang c¶nh: -Hs tìm những chi tiết về quang cảnh phủ + Rất nhiều lần cửa , năm sáu lần trướng gấm. chóa. + Lèi ®i quanh co, qua nhiÒu d·y hµnh lang + Canh gi÷ nghiªm nhÆt (lÝnh g¸c , thÎ tr×nh ) + C¶nh trÝ kh¸c l¹ (c©y cèi um tïm, chim kªu rÝu rÝt, danh -Gv nhËn xÐt ,tæng hîp. hoa ®ua th¾m ) + Trong phủ là những đại đồng ,quyền bổng gác tía ,kiệu son ,m©m vµng chÐn b¹c) + Néi cung thÕ tö cã sËp vµng ,ghÕ rång ,nÖm gÊm ,mµn lµ… - Nhận xét ,đánh giá về quang cảnh: Tích hợp môi trường -> Là chốn thâm nghiêm ,kín cổng ,cao tường ? Qua nh÷ng chi tiÕt trªn,anh (chÞ ) cã -> Chèn xa hoa ,tr¸ng lÖ ,léng lÉy kh«ng ®au s¸nh b»ng nhËn xÐt g× vÒ quang c¶nh cña phñ chóa? -> Cuộc sống hưởng lạc(cung tần mĩ nữ ,của ngon vật lạ) -Hs nhận xét ,đấnh giá . -> Không khí ngột ngạt ,tù đọng( chỉ có hơi người ,phấn - Gv tæng hîp. 1 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ?Lần đầu đặt chân vào phủ Chúa ,tác giả đã nhận xét : “cuộc sống ở đây thực khác người thường” .anh (chị) có nhận tháy điều đó qua cung cách simh hoạt nơi phủ chóa?. Tiết 2 ? Hãy phân tích thái độ của tác giả ? -HS thảo luận ,trao đổi ,đại diện trình bày . - GV gîi më : ? Thái độ của tác giả trước quang cảnh phñ chóa ? ? Thái độ khi bắt mạch kê đơn ? ? Nh÷ng b¨n kho¨n gi÷a viªc ë vµ ®i ë ®o¹n cuèi nãi lªn ®iÒu g×? - Hs thảo luận ,trao đổi ,cử đại diện trình bµy. -Gv nhËn xÐt ,tæng hîp. ? Qua những phân tích trên , hãy đánh giá chung vÒ t¸c gi¶ ? -Hs suy nghÜ ,tr¶ lêi . -Gv nhËn xÐt ,tæng hîp:. ? Qua ®o¹n trÝch ,Anh (chÞ) cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt viÕt kÝ sù cña t¸c gi¶ ?H·y phân tích những nét đặc sắc đó? - HS trao đổi ,thảo luận ,đại diện trình bày . - GV tæng hîp : ? Qua ®o¹n trÝch em cã suy nghÜ g× vÒ bøc tranh hiÖn thùc cña x· héi phong kiÕn đương thời ? Từ đó hãy nhận xét về thái độ của tác giả trước hiện thực đó ?. sáp ,hương hoa) * Cung c¸ch sinh ho¹t: + vµo phñ ph¶i cã th¸nh chØ ,cã lÝnh ch¹y thÐt ®­êng + trong phủ có một guồng máy phục vụ đông đảo; ngươì truyền báo rộn ràng ,người có việc quan đi lại như mắc cöi + lời lẽ nhắc đến chúa và thế tử phải cung kính lễ phép ngang hµng víi vua + chóa lu«n cã phi tÇn hÇu trùc t¸c gi¶ kh«ng ®­îc trùc tiếp gặp chúa “phải khúm núm đứng chờ từ xa” +Thế tử có tới 7-8 thầy thuốc túc trực, có người hầu cận hai bªnt¸c gi¶ ph¶i l¹y 4 l¹y - §¸nh gi¸ vÒ cung c¸ch sinh ho¹t: => đó là những nghi lễ khuôn phép cho thấy sự cao sang quyÒn quÝ ®Ðn tét cïng => là cuộc sống xa hoa hưởng lạc ,sự lộng hành của phủ chóa => đó là cái uy thế nghiêng trời lán lướt cả cung vua 2) Thái độ tâm trạng của tác giả - Tâm trạng khi đối diện với cảnh sống nơi phủ chúa + C¸ch miªu t¶ ghi chÐp cô thÓ -> tù ph¬i bµy sù xa hoa ,quyÒn thÕ + C¸ch quan s¸t , nh÷ng lêi nhËn xÐt ,nh÷ng lêi b×nh luËn : “ Cảnh giàu sang của vua chúa khác hẳn với người bình thường” “ lần đầu tiên mới biết caí phong vị của nhà đại gia” + Tá ra thê ¬ döng d­ng víi c¶nh giµu sang n¬i phñ chúa. Không đồng tình với cuộc sống quá no đủ ,tiện nghi mµ thiÕu sinh khÝ .Lêi v¨n pha chót ch©m biÕm mØa mai . - Tâm trạng khi kê đơn bắt mạch cho thế tử + LËp luËn vµ lý gi¶i c¨n bÖnh cña thÕ tö lµ do ë chèn màn the trướng gấm, ăn quá no ,mặc quá ấm, tạng phủ míi yÕu ®i. §ã lµ c¨n bÖnh cã nguån gèc tõ sù xa hoa ,no đủ hưởng lạc, cho nên cách chữa không phải là công phạt giống như các vị lương y khác. +HiÓu râ c¨n bÖnh cña thÕ tö ,cã kh¶ n¨ng ch÷a khái nh­ng l¹i sî bÞ danh lîi rµng buéc,ph¶i ch÷a bÖnh cÇm chừng ,cho thuốc vô thưởng vô phạt Sợ làm trái y đức ,phụ lòng cha ông nên đành gạt sở thích cá nhân để làm tròn trách nhiệm và lương tâm của người thầy thuốc. D¸m nãi th¼ng ,ch÷a thËt. Kiªn quyÕt b¶o vÖ chính kiến đến cùng. => Đó là người thày thuốc giỏi ,giàu kinh nghiệm ,có lương tâm ,có y đức, => Một nhân cách cao đẹp, khinh thường lợi danh,quyền quí, quan điểm sống thanh đạm ,trong sạch. 3) Bút pháp kí sự đặc sắc của tác phẩm + Kh¶ n¨ng quan s¸t tØ mØ ,ghi chÐp trung thùc ,t¶ c¶nh sinh động + Lèi kÓ khÐo lÐo ,l«i cuèn b»ng nh÷ng sù viÖc chi tiết đặc sắc . + Cã sù ®an xen víi t¸c phÈm thi ca lµm t¨ng chÊt tr÷ t×nh cña t¸c phÈm . III) Tæng kÕt chung - Phản ánh cuộc sống xa hoa ,hưởng lạc ,sự lấn lướt cung. 2 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> -HS suy nghĩ ,phát biểu cảm xúc của cá vua của phủ chúa –mầm mống dẫn đến căn bệnh thối nh©n. n¸t trÇm kha cña XH phong kiÕn ViÖt Nam cuèi thÕ kØ XVIII - Béc lé c¸i t«i c¸ nh©n cña Lª H÷u Tr¸c : mét nhµ nho,mét nhµ th¬ ,mét danh y cã b¶n lÜnh khÝ ph¸ch ,coi thường danh lợi. 4 . Củng cố: ? Qua đoạn trích, nhận xét nhân cách của LHT? => Đó là người thày thuốc giỏi ,giàu kinh nghiệm ,có lương tâm ,có y đức, => Một nhân cách cao đẹp, khinh thường lợi danh,quyền quí, quan điểm sống thanh đạm ,trong s¹ch. 5. Dặn dò: - Phân tích giá trị hiện thực của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh? - Học sinh chuẩn bị bài “Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân” V. RÚT KINH NGHIỆM. Dạy ngày: 31/8/2010 TiÕt 5:. Tù t×nh ( Bµi II ).. Hồ Xuân Hương .. I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Gióp häc sinh: - Cảm nhận được tâm trạng vừa buồn tủi, vừa phẫn uất trước tình cảnh éo le và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương. - Thấy được tài năng thơ Nôm Hỗ Xuân Hương. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Tâm trạng bi kịch, tính cách bản lĩnh của Hồ Xuân Hương - Khả năng Việt hóa thơ Đường 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm và phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình. 3. Thái độ: Trân trong, cảm thông với thân phận và khát vọng của người phụ nữ trong xã hội xưa. II. CHUẨN BỊ - GV: SGK, SGV, giáo án, tài liệu.. - HS: SGK, tài liệu, vở ghi III. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm. Phân tích, bình giảng, kết hợp so sánh, nêu vấn đề bằng hình thức trao đổi, thảo luận nhóm.. 3 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - TÝch hîp ph©n m«n: Lµm v¨n. TiÕng viÖt. §äc v¨n. IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. Ổn định tổ chức lớp: 11B1 11B3 2. KiÓm tra bµi cò: Hãy phân tích nét đặc sắc về bút pháp kí sự qua đoạn trích: vào phủ chúa Trịnh? 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt.. Hoạt động 1. hướng dẫn Hs tỡm I. Đọc hiểu tiểu dẫn. hiểu chung về tác giả và văn bản GV gọi HS đọc tiểu dẫn và trả lời câu - Cuộc đời. - Sù nghiÖp s¸ng t¸c. hái. - PhÇn tiÓu dÉn tr×nh bµy nh÷ng néi dung chÝnh nµo? Hoạt động 2. Hướng dẫn HS phõn II. Đọc hiểu văn bản. tích cắt nghĩa văn bản 1. §äc. GV hướng dẫn HS cách đọc văn bản. 2. Thể loại. Gọi HS đọc và nhận xét. GV đọc lại. 3. T×m hiÓu néi dung vµ nghÖ thuËt. 3.1. Hai câu đề. Bµi th¬ ®­îc lµm theo thÓ th¬ nµo? T×m nh÷ng tõ chØ kh«ng gian, thêi §ªm khuya v¨ng v¼ng trèng canh dån, gian vµ t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ Trơ cái hồng nhan với nước non. t×nh trong 2 c©u th¬ ®Çu? NhËn xÐt cách dùng từ và ngắt nhịp câu thơ 2 ?  Hình ảnh một con người cô đơn ngồi một mình trong đêm khuya, cộng vào đó là tiếng trống canh báo hiệu sự trôi chảy cña thêi gian. C¸i hång nhan khác kiÕp hång nhan khác phËn hång nhan.  Cách dùng từ: Cụ thể hóa, đồ vật hóa, rẻ rúng hóa cuộc đời của chính mình. Trơ/cái hồng nhan/với nước non..  C©u th¬ ng¾t lµm 3 nh­ mét sù ch× chiÕt, bÏ bµng, buån bực. Cái hồng nhan ấy không được quân tử yêu thương mà lại vô duyên, vô nghĩa, trơ lì ra với nước non. Hai câu thơ tạc vào không gian, thời gian hình tượng một người đàn bà trầm uất, đang đối diện với chính mình. 3.2. Hai c©u thùc. Chén rượu hương đưa say lại tỉnh, VÇng tr¨ng bãng xÕ khuyÕt ch­a trßn.. Nhãm 2. T©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ tình trong hai câu 3+4? Tìm những từ - Uống rượu mong giải sầu nhưng không được, Say lại tỉnh. ng÷ biÓu c¶m vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cã tØnh cµng buån h¬n. trong 2 câu thơ đó? - Hình ảnh người phụ nữ uống rượu một mình giữa đêm tr¨ng, ®em chÝnh c¸i hång nhan cña m×nh ra lµm thøc nhÊm, để rồi sững sờ phát hiện ra rằng trong cuộc đời mình không - Vầng trăng - xế - khuyết - chưa tròn: có cái gì là viên mãn cả, đều dang dở, muộn màng. Yếu tố vi lượng  chẳng bao giờ viên - Hai câu đối thanh nghịch ý: Người say lại tỉnh >< trăng m·n . khuyết vẫn khuyết  tức, bởi con người muốn thay đổi mà hoàn cảnh cứ ỳ ra  vô cùng cô đơn, buồn và tuyệt vọng. Ch¹nh nhí KiÒu: 3.3. Hai c©u luËn. Khi tỉnh rượu lúc tàn canh, Xiên ngang mặt đất rêu từng đám Giật mình, mình lại thương mình xót Đâm toạc chân mây đá mấy hòn.. 4 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> xa.. - §éng tõ m¹nh: Xiªn ngang, ®©m to¹c-> T¶ c¶nh thiªn Hình tượng thiên nhiên trong hai câu nhiên kì lạ phi thường, đầy sức sống: Muốn phá phách, tung thơ 5+6 góp phần diễn tả tâm trạng và hoành - cá tính Hồ Xuân Hương: Mạnh mẽ, quyết liệt, tìm thái độ của nhân vật trữ tình trước số mọi cách vượt lên số phận. - Phép đảo ngữ và nghệ thuật đối: Sự phẫn uất của thân phận phËn nh­ thÕ nµo? rêu đá, cũng là sự phẫn uất, phản kháng của tâm trạng nhân vËt tr÷ t×nh. 3.4. Hai c©u kÕt. Ng¸n nçi xu©n ®i, xu©n l¹i l¹i, M¶nh t×nh san sÎ tÝ con con. - Hai c©u kÕt khÐp l¹i lêi tù t×nh. Nçi ®au vÒ th©n phËn lÏ män, ng¸n ngÈm vÒ tuæi xu©n qua đi không trở lại, nhưng mùa xuân của đất trời vẫn cứ tuần hoµn. Hai c©u kÕt nãi lªn t©m sù g× cña t¸c giả? Nghệ thuật tăng tiến ở câu thơ  Nỗi đau của con người lâm vào cảnh phải chia sẻ cái cuèi cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? Gi¶i kh«ng thÓ chia sÎ: thÝch nghÜa cña hai "xu©n" vµ hai tõ M¶nh t×nh - san sÎ - tÝ - con con.  Câu thơ nát vụn ra, vật vã đến nhức nhối vì cái duyên tình "l¹i" trong c©u th¬ ? hẩm hiu, lận đận của nhà thơ. Càng gắng gượng vươn lên cµng r¬i vµo bi kÞch. + Xu©n ®i: Tuæi xu©n ( t¸c gi¶ ) + Xuân lại:Mùa xuân ( đất trời ) III. Ghi nhí. + L¹i(1): Thªm lÇn n÷a. + L¹i(2): Trë l¹i. - SGK. B¶n chÊt cña t×nh yªu lµ kh«ng thÓ IV. Luyện tập: HS làm bài tập 1 tr 20 san sÎ ( ¨ng ghen). - Liên hệ: Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh - Sự giống nhau: lïng/ chÐm cha c¸i kiÕp lÊy chång + Tác giả tự nói lên nỗi lòng mình với hai tâm trngj vừa chung/ năm thì mười họa nên chăng buồn tủi, xút xa vừa phẫn uất trước duyờn phận. chớ/ một tháng đôi lần có cũng + Tài năng sử dụng TV, đặc biệt là những từ làm định ngữ hoặc bổ ngữ: mõ thảm, chuông sầu, tiếng rền rĩ, duyên mõm kh«ng/.. mòm, già tom (Tự tình-bài I), xiên ngang, đâm toạc (Tự tìnhbài II) Hoạt động 3. Tổng hợp, khỏi + Nghệ thuật tu từ, đảo ngữ. quát - Sự khác nhau: Ở Tự tình- bài I, yếu tố phản kháng, thách HS đọc ghi nhớ SGK. Rót ra néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi đố duyên phận mạnh mẽ hơn. Tự tình- bài I viết trước Tự tình-bài II. th¬. Hoạt động 4. HD HS luyện tập HD HS luện tập 4. Củng cố: - Nội dung: + Qua lời tự tình, bài thơ nói lên cả bi kịch và khát vọng hạnh phúc của HXH. + Ý nghĩa nhân văn của bài thơ: Trong buồn tỉu, người ohụ nữ vẫn gắng gượng vượt lên trân số phận nhưng cuối cùng vẫn rơi vào bi kịch. - Nghệ thuật: + Sử dụng từ ngữ giản dị mà đặc sắc + H/a giàu sức gợi + Diễn tả tinh tế tâm trạng 5. Hướng dẫn tự học Hướng dẫn về nhà. - Häc thuéc lßng vµ diÔn xu«i bµi th¬. - TËp b×nh bµi th¬.. 5 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Soạn: Câu cá mùa thu VI. RÚT KINH NGHIỆM ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……. ********* -- ********** TiÕt 7. phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận. I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Nắm vững cách phân tích và xác định yêu cầu của đề bài, cách lập dàn ý cho bài viết văn nghị luận. - Có ý thức và thói quen phân tích đề, lập dàn ý trước khi làm bài. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức: - Các nội dung cần tìm hiểu trong bài văn nghị luận - Cách xác lập luận điểm, luận cứ cho bài văn nghị luận. 2. Kĩ năng: - Phân tích đề và lập dàn ý bài văn nghị luận. III. CHUẨN BỊ - GV: SGK, SGV, giáo án, tài liệu.. - HS: SGK, vở ghi IV. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Phương pháp qui nạp: HS khảo sát bài tập bằng hình thức trao đổi, thảo luận nhóm sau đó GV tæng kÕt, nhÊn m¹nh träng t©m néi dung bµi häc. - TÝch hîp ph©n m«n: Lµm v¨n. TiÕng viÖt. V. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. ễn định tổ chức lớp: 11B1 11B3 2. KiÓm tra bµi cò: Không 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1. HD Khảo sát các dữ liÖu trong bµi häc Th¶o luËn nhãm:. - Chia 3 nhãm. - GV tæng kÕt vµ nhÊn m¹nh tÇm quan träng cña hai c«ng viÖc: Ph©n tích đề và lập dàn ý.. Nhãm 1. - Đọc 3 đề trong SGK phần I và cho biết: Đề nào có định hướng cụ thể, đề nào đòi hỏi người viết phải tự xác định hướng triển khai? Vấn đề cần nghị luận của mỗi đề là g×?. Yêu cầu cần đạt. I. Kh¶o s¸t c¸c d÷ liÖu trong bµi häc. - Đề 1: Thuộc đề có định hướng cụ thể ( đề nổi ) - Đề 2 + đề 3: Thuộc đề mở ( đề chìm) - đòi hỏi người viết phải tự tìm nội dung nghị luận, tự định hướng để triển khai cho bµi viÕt. -> Lưu ý: Theo xu hướng đổi mới cách kiểm tra, đánh giá hiện nay, nhiều đề văn được cấu tạo dưới dạng đề mở - HS chủ động, sáng tạo trong cách học và cách viết. - §Ò1: ViÖc chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kû míi - Đề2: Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài thơ Tự tình. - Đề 3: Vẻ đẹp của bài thơ Câu cá mùa thu ( Thu ®iÕu ) cña NguyÔn KhuyÕn 1.Phân tích đề. - Yªu cÇu néi dung: C¶m nghÜ cña b¶n th©n vÒ t©m sù vµ diÔn biến tâm trạng của Hồ Xuân Hương: Cô đơn, bẽ bàng, chán chường, khát vọng sống hạnh phúc. - Yêu cầu dẫn chứng: Từ bài thơ và cuộc đời tác giả. - Yêu cầu phương pháp: Sử dụng thao tác lập luận phân tích, kÕt hîp víi nªu c¶m nghÜ.. 6 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Nhãm 2. - Phân tích đề và lập dàn ý cho đề 2: Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bµi Tù T×nh ( bµi II). Nhãm 3. - Phân tích đề và lập dàn ý cho đề 1: Từ ý kiến dưới đây anh chị có suy nghÜ g× vÒ viÖc "chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kû míi"? " Cái mạnh của con người Việt Nam lµ sù th«ng minh vµ nh¹y bÐn víi c¸i míi…Nh­ng bªn c¹nh c¸i m¹nh đó vẫn tồn tại không ít cái yếu. ấy lµ nh÷ng lç hæng vÒ kiÕn thøc c¬ bản do thiên hướng chạy theo những môn học "thời thượng", nhất là khả n¨ng thùc hµnh vµ s¸ng t¹o bÞ h¹n chÕ do lèi häc chay, häc vÑt nÆng nÒ…". 2. LËp dµn ý. * Më bµi. - Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. - Giới thiệu vấn đề nghị luận: Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bµi th¬ Tù t×nh. * Th©n bµi. - Cảm nhận chung về tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài thơ: Nỗi xót xa, phẫn uất trước duyên phận hẩm hiu. - Triển khai cụ thể làm rõ luận đề. + Nỗi cơ đơn, bẽ bàng. + Nỗi đau buồn, chán chường vì tuổi xuân trôi qua và hạnh phóc ch­a trän vÑn. + bµy tá nçi uÊt øc, muèn ph¶n kh¸ng + Trë l¹i nçi xãt xa cho duyªn phËn hÈm hiu. *KÕt bµi. - Tổng hợp ý, đánh giá ý nghĩa của vấn đề. 1. Phân tích đề. - Yêu cầu nội dung: Cái mạnh và cái yếu của con ngươì Việt Nam - ý chính của luận đề là cái yếu: + Con người Việt Nam có nhiều điểm mạnh: Thông minh nhạy bÐn víi c¸i míi. + Con người Việt Nam cũng có không ít cái yếu: Thiếu hụt về kiÕn thøc c¬ b¶n, kh¶ n¨ng thùc hµnh vµ s¸ng t¹o h¹n chÕ. + Ph¸t huy ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc ®iÓm yÕu lµ thiÕt thùc chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kû XXI. - Yêu cầu dẫn chứng: Từ thực tiễn đời sống, xã hội là chủ yếu. - Yêu cầu phương pháp: Sử dụng thao tác lập luận, giải thích, chøng minh. 2. LËp dµn ý. * Më bµi. - Giới thiệu vấn đề( Nhìn nhận được cái mạnh cái yếu của con người VN để bước vào thế kỷ XXI ). - Trích đề. * Thân bài:Triển khai vấn đề. - C¸i m¹nh: Th«ng minh vµ nh¹y bÐn víi c¸i míi. ( DÉn chøng minh họa làm sáng rõ vấn đề ) - C¸i yÕu: + Lç hæng vÒ kiÕn thøc c¬ b¶n. + Kh¶ n¨ng thùc hµnh, s¸ng t¹o bÞ h¹n chÕ -> ảnh hưởng đến công việc, học tập và năng lực làm việc. - Mçi chóng ta cÇn ph¸t huy ®iÓm m¹nh vµ kh¾c phôc ®iÓm yếu, tự trang bị những kiến thức tốt nhất để chuẩn bị hành trang bước vào thế kỉ XXI. * KÕt luËn. - Đánh giá ý nghĩa của vấn đề. - Rót ra bµi häc cho b¶n th©n. II. C¸c thao t¸c cÇn h×nh thµnh tõ bµi häc. 1. Phân tích đề. - Đọc kĩ đề nhằm xác định: + Nội dung nghị luận: Tìm luận đề + Giíi h¹n dÉn chøng: Trong v¨n häc hay ngoµi cuéc sèng x· héi. + Thao t¸c nghÞ luËn: C¸c thao t¸c cô thÓ( ph©n tÝch, chøng minh, gi¶i thÝch, b×nh luËn..) 2. LËp dµn ý. - Từ kết quả tìm hiểu đề, sắp xếp các ý thành hệ thống theo tr×nh tù l«gÝc gåm 3 phÇn: + Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận.. 7 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> + Thân bài: Triển khai luận đề bằng những luận điểm. + Kết luận: Tóm tắt ý, mở rộng, đánh giá ý nghĩa của vấn đề, rót ra bµi häc. Hoạt động2. GV tæng kÕt vµ nhÊm m¹nh träng III. Ghi nhí. t©m bµi häc. - SGK. IV. Luyện tập * §Ò sè 1 - Vấn đề cần nghị luận : giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích “ vµo phñ chóa TrÞnh” - Yªu cÇu néi dung : + Bøc tranh cô thÓ hiÖn thùc vÒ cuéc sèng xa hoa nh­ng thiÕu sinh khÝ cña phñ chóa TrÞnh + Thái độ phê phán nhẹ nhàng nhưng thấm thía cũng như Hoạt động 3. nh÷ng dù c¶m vÒ sù suy vong cña triÒu ®ai Lª- TrÞnh - Yêu cầu phương pháp ; Sử dụng thao tác phân tích , kết hợp GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK tr 24 víi nªu c¶m nghÜ . Dïng dÉn chøng trong v¨n b¶n “ Vµo phñ chóa Trinh lµ chñ yÕu” * §Ò sè 2 - Vấn đề cần nghị luận : Tài năng sử dụng ngôn ngữ dân tộc của Hồ Xuân Hương - Yªu cÇu vÒ néi dung Hoạt động 4 + dïng v¨n tù N«m HS làm bài tập trong SGK + Sử dụng các từ thuần việt đắc dụng - Gv tæ chøc líp thµnh 2 nhãm - Hs suy nghĩ trao đôỉ thảo luận làm + Sử dụng các biện pháp tu từ ( đảo ngữ ...) - Yêu cầu về phương pháp : sử dụng thao tác phân tích kết hợp bµi tËp 1&2 phÇn luyÖn tËp với bình luận. Dẫn chứng thơ Hồ Xuân Hương là chu yếu - Hs cử đại diện trình bày - Gi¸o viªn tæng hîp 4. Củng cố: - Nắm vững kĩ năng phân tích đề và lập dàn ý. - Hoàn thành bài tập 5. Hướng dẫn tự học. - Nắm vững kĩ năng phân tích đề và lập dàn ý. - Chuẩn bị cho bài viết số 1 VI. RÚT KINH NGHIỆM ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………. ********* -- **********. TiÕt 8- 9:. Dạy ngày: Thương vợ ( Trần Tế Xương ). I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Cảm nhận được hình ảnh bà Tú và tình cảm thương yêu, quí trọng người vợ cùng những t©m sù cña nhµ th¬. - N¾m ®­îc thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña bµi th¬: sö dông tiÕng ViÖt gi¶n dÞ, tù nhiªn, giµu søc biÓu c¶m; vËn dông s¸ng t¹o h×nh ¶nh, c¸ch nãi cña v¨n häc d©n gian II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG. 8 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 1. Kiến thức: - Hình ảnh người vợ tần tảo, đảm đang giàu đức hy sinh và ân tính sâu nặng cùng tiếng cười tự trào của Tú Xương. - Phong cách Tú Xương: Cảm xúc chân thành, lời thơ giản dị mà sâu sắc, kết hợp giwua trữ tình và rào phúng. 2. Kĩ năng: - Rèn kỹ năng đọc diễn cảm, phân tích một bài thơ trữ tình. 3. Thái độ: - Giáo dục lòng thương yêu, quí trọng gia đình. III. CHUẨN BỊ - GV: SGK, SGV, bài soạn, tài liệu về Tú Xương. - HS: SGK, tài liệu, vở ghi IV. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm, phân tích, cỏt nghĩa văn bản, bình giảng, kết hợp so sánh bằng hình thức trao đổi, thảo luận nhóm. V. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. Ổn định tổ chức: 11B1 11B3 2. KiÓm tra bµi cò: ? Đọc thuộc bài thơ Tự tình của HXH, nét đặc sắc của bài thơ 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt.. Hoạt động 1. HS đọc và tìm hiểu tiểu dẫn SGK. - VÒ t¸c gi¶ ? - VÒ t¸c phÈm ?. I. TiÓu dÉn. 1- Về tác giả Tú Xương - Trần Tế Xương( 1870-1907) thường gọi là Tú Xương hay Cao Xương - Quª t¹i lµng VÞ Xuyªn, huyÖn MÜ Léc, TP Nam §Þnh - Con người có cá tính sắc sảo , phóng túng không chịu gò bó vào khuôn sáo trường quy( 8 lần đi thi chỉ đỗ tú tài) - §Ó l¹i sù nghiÖp th¬ v¨n phong phó kho¶ng 150 bµi th¬( th¬ N«m lµ chÝnh) gåm nhiÒu thÓ th¬vµ mét sè bµi v¨n tÕ, phó, câu đối. Gồm 2 mảng trào phúng và trữ tình - Có công lớn trong việc đổi mới tiếng Việt trong văn học, việt hóa thơ Đường luật, chuẩn bị cho bước hiện đại hóa thơ ca d©n téc 2- Về bài thơ “ Thương vợ” - Thơ xưa ít viết về người vợ,Tú Xương lại khác, ông dành hẳn một mảng đề tài viét về vợ. - Tất cả những thương cảm xót xa, lòng tri âm sâu sắc được ông Tú cô đúc lại trong bài thơ “ Thương vợ” Hoạt động 2. Phõn tớch cắt nghĩa II. §äc hiÓu v¨n b¶n. văn bản 1. §äc ( Bµi th¬ ®­îc lµm vµo kho¶ng 1896- 2. Tìm hiÓu v¨n b¶n. 1897, lóc nhµ th¬ 26-27 tuæi . VËy mµ 2.1- H×nh ¶nh bµ Tó có tới 5 con -> Sự đảm đang của bà Tú) * Tình thương vợ sâu nặng của Tú Xương được thể hiện qua - Hs đọc văn bản sự thấu hiểu nỗi gian truân vất vả và những đức tính cao đẹp - Gv nhận xét lưu ý Hs cách đọc cña bµ Tó - Gv diÔn gi¶ng: Bµi th¬ mang kÕt cÊu thÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt, x©y dùng a- Nçi vÊt v¶ gian tru©n 2 hình ảnh trữ tình độc đáo( hình ảnh - C©u th¬ më ®Çu : h×nh ¶nh bµ Tó hiÖn lªn qua lêi giíi thiÖu : bµ Tó vµ «ng Tó ). Cã thÓ t×m hiÓu theo vÊt v¶, lam lò 2 c¸ch; theo bè côc vµ theo nh©n vËt . + Thêi gian: triÒn miªn + Kh«ng gian: chon von, nguy hiÓm _Gv nêu vấn đề: Qua lời giới thiệu của «ng Tó, h×nh ¶nh bµ Tó hiÖn lªn nh­ - Hai c©u thùc gîi t¶ cô thÓ h¬n h×nh ¶nh cña bµ Tó thÕ nµo trong 4 c©u th¬ ®Çu ? + Mượn hình ảnh con cò trong ca dao cụ thể hóa caí vất vả. 9 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Hs trao đổi thảo luận nhóm, đại diện tr×nh bµy - Gv gợi mở, định hướng ? Nçi vÊt v¶ gian tru©n cña bµ Tó hiÖn lªn qua chhi tiÕt nµo? ( Hoµn c¶nh lam lò- tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ- c«ng viÖc hiÓm nguy) (?) Tác gỉa mượn hình ảnh gì để nói lªn sù vÊt v¶ cña Bµ Tó? NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ cña t¸c gi¶ trong 2 c©u thùc? (?) C©u th¬ thø t­ gióp anh/ chÞ hiÓu thªm g× vÒ c«ng viÖc cña bµ Tó? - Hs tiếp tục trao đổi suy nghĩ, phân tích sự sáng tạo của Tú xương. cực nhọc của bà Tú, đồng thời nhấn mạnh sự tần tảo. Tú Xương đã vận dụng ca dao để tạo nên những câu thơ mang dÊu Ên c¸ nh©n + §¶o ng÷ ( Côm tõ “lÆn léi”) nhÊn m¹nh sù vÊt v¶ ©m thÇm lÎ loi + Th©n cß gîi sù tñi nhôc, c¬ cùc ( th©n, phËn..) + Quãng vắng= nơi hiu quạnh, vắng vẻ, ấn tượng về mọt bà Tó lÎ loi, c«ng viÖc kh«ng chØ vÊt v¶ mµ cßn nguy hiÎm - C©u th¬ thø t­ nãi râ sù vËt lén víi cuéc sèng cña bµ : gîi t¶ cảnh chen chúc, bươn bả trên sông nước của những người bu«n b¸n b- Đức tính cao đẹp - Con người đảm đang tháo vát chu đáo với chồng con- gánh vác được một trách nhiệm nặng nề “ nuôi đủ năm con với một chång”. - Con người giàu đức hi sinh, không một lời phàn nàn, lặng lẽ chÊp nhËn sù vÊt v¶ v× chång con + “ Duyªn” tõ nhµ phËt chØ quan hÖ vî chång + “Nî” phô thuéc phiÒn lôy -> Duyên là sự kết hợp đẹp đẽ, nợ là trách nhiệm phải trả, phËn lµ c¸i b¾t buéc ph¶i chÞu -> Con người lấy nhau bởi 3 yếu tố “ duyên- nợ – tình”. Nếu tốt đẹp, lấy nhau là duyên, trái lại là nợ - Gv nêu vấn đề: Không chỉ thấu hiểu . Tú Xương lấy bà Tú duyên thì ít mà nợ thì nhiều những vất vả gian truân của vợ , ông tú + Thành ngữ “ năm nắng mười mưa”... sử dụng lối nói tăng còn hiểu rõ những đức tính cao đẹp của cấp diễn tả vất vả cực nhọc mà bà Tú phải gánh chịu, đòng bà ? Những chi tiết nào nói rõ đức tính thời thể hiện đức tính chịu thương chịu khó hết lòng vì chồng cao đẹp của bà Tú? con cña bµ _ Hs trao đổi thảo luận _ Gv nhËn xÐt, tæng hîp 2.2- Hình ảnh ông Tú qua nỗi lòng thương vợ a-Yêu thương, qúy trọng tri ân vợ (?) Hai câu luận, Tú Xương đã nhập - Đằng sau sự khôi hài trào phúng là thái độ xót xa, ăn năn hối thân vào bà Tú để nói lên tâm sự gì? hận, thương cảm. Tú Xương không chỉ cảm mà còn nói lên H·y ph©n tÝch c¸ch sö dông ng«n ng÷ nçi vÊt v¶ cña vî c¶u t¸c gi¶ trong 2 c©u th¬? Cách nó khôi hài “ Nuôi đủ....”- Tú Xương tự hạ mình, coi - Hs suy nghÜ , tr¶ lêi c¸ nh©n bản thân là đứa con đặc biệt, kẻ ăn theo, an bám, ăn tranh của 5 đứa con - Tú Xương cảm phục vợ sâu sắc ..... nhập thân vào bà Tú để - Gv khái quát : Bà tú là người hiếmcó nói thay vợ những tâm sự trong x· héi vµ v¨n häc. Gi÷a x· héi đẩo diên, những đạo lí XH bị coi b- Con người có nhân cách thường ( nhà kia lỗi phép con khinh - Ông Tú không dựa vào duyên số để trút bỏ trách nhiệm, bà bố...) Bà tú vẫn là người vợ giàu đức hi tú lấy ông là do duyên số nhưng duyên một mà nợ hai. Tú sin, nhẫn nại, vẫn giữ được gia đạo Xương tự coi mình là cái nợ đời mà bà Tú phải gánh chịu. Sự hờ hững của ông đối với thói đời là một biểu hiện của thói đời (?) Qua bài thơ “thương vợ” Anh/ chị bạc bẽo. Tú xương rủa mát mình , tự phán xét, tự lên án bảnn cảm nhận được điều gì về Tú xương? th©n -Gv tổ chức hs thảo luận theo tổ nhóm - Tú Xương dám lên án, dám chửi thẳng xã hội, chửi thói đời - đại diện các nhóm lần lượt trình bày bạc bẽo đã biến ông từ một nhà nho thành kẻ ăn bám vô tích - Gv gợi mở, định hướng sù ? §»ng sau nh÷ng c©u th¬ diÔn t¶ nçi Tự trách bản thân cảm thấy bất lực, dằn vặt , Tú Xương cực nhọc của bà tú là thái độ gì của tác thương vợ quá mà hóa giận mình. Đó là bi kịch của một lớp gi¶ ? nhµ nho sinh “ bÊt phïng thêi ? Hai câu thơ kết là lời của ai? Thái độ. 10 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> cña t¸c gi¶ ? Hoạt động 3. Hd HS tổng hợp khỏi quát HS đọc ghi nhớ SGK.. III. Ghi nhí . - SGK. IV. Tæng kÕt - Nội dung: Hình ảnh bà Tú hiện lên sinh động, rõ nét, tiêu biểu cho người phụ nữ VN đảm đang, tần tảo trong một gia đình đông con. Đức hi sinh, sự cam chịu của bà Tú càng làm cho ông Tú thương vợ và biết ơn vợ hơn. - Gi¸ trÞ néi dung? - Về nghệ thuật: Bài thơ hay từ nhan đề đến nội dung. Dùng ca dao, thành ngữ, phép đối. Thể thất ngôn bát cú Đường luật - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña bµi th¬? chuÈn mùc. Méc m¹c ch©n thµnh mµ s©u s¾c, m¹nh mÏ.  Thành công nhất của bài thơ là: Xây dựng hình tượng nghệ thuật độc đáo: Đưa người phụ nữ vào thơ ca, mà hình tượng - Thành công nhất của bài thơ là ở chỗ đạt đến trình độ mẫu mực và thấm đượm chất nhân văn. nµo? 4. Cñng cè, luyện tập - HÖ thèng kiÕn thøc LuyÖn tËp - VËn dông h/a: + H/a con cò trong ca dao nhiều khi nói về thân phận người phụ nữ vất vả, chịu thương, chịu khó. + H/a con cò trong bài Thương vợ nói về bà tú có phần xót xa tội nghiệp hơn h/a con cò trong ca dao. - Vận dụng từ ngữ: thành ngữ năm nắng mười mưavất vả của bà Tú 5. Dặn dò, hướng dẫn tự học - Thuéc lßng bµi th¬. DiÔn xu«i. - N¾m néi dung bµi häc. - TËp b×nh ý mµ b¶n th©n cho lµ hay nhÊt. - So¹n bµi: Khóc Dương Khuê, Vịnh khoa thi hương VI. RÚT KINH NGHIỆM ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……. ********* -- **********. TiÕt 8:. ĐỌC THÊM. Dạy ngày: Khóc Dương khuê.. (NguyÔn KhuyÕn). Vinh khoa thi hương ( Trần Tế Xương ) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Cảm nhận được tiếng khóc bạn chân thành, xót xa nuối tiếc của NK qua bài Khóc Dương Khuê” - Cảm nhận được tiếng cười chua chát châm biếm của nhà thơ Tế Xương qua bài “Vịnh khoa thi hương” II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC 1. Kiến thức:. 11 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - HiÓu néi dung vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña 2 bµi th¬. 2. Kĩ năng: - Rèn kỹ năng đọc hiểu, đọc diễn cảm và khả năng sáng tạo. III. CHUẨN BỊ: - GV: SGK, SGV, bài soạn, tài liệu.. - HS: SGK, vở ghi, vở soạn IV. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm, phân tích, bình giảng, kết hợp so sánh bằng hình thức trao đổi, thảo luận nhóm IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. ổn định tổ chức: 11B1 11B3 2. KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc lßng bµi. DiÔn xu«i - C¶m nhËn sau khi häc xong bµi th¬? 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS Hoạt động1 : Tìm hiểu chung. HS đọc tiểu dẫn SGK. GV giíi thiÖu thªm.. Hoạt động 2. Phõn tớch cỏt nghĩa văn bản. Yêu cầu cần đạt. I. T×m hiÓu chung. - Nguyễn Khuyến: 1835, quê Hà Nam. Dương Khuê: 1839, quª Hµ S¬n B×nh. - Hai người kết bạn từ thuở thi đậu, Nguyễn Khuyến bỏ quan về quê, Dương Khuê vẫn làm quan. Nhưng c¶ hai vÉn gi÷ t×nh b¹n g¾n bã. - Nghe tin b¹n mÊt, NguyÔn KhuyÕn lµm bµi th¬ nµy khãc b¹n. - Bài thơ viết bằng chữ Hán có nhan đề là : Vãn đồng niên Vân Đình tiến sĩ Dương Thượng thư. Có bản dịch là Khóc bạn. Lâu nay quen gọi là Khóc Dương Khuª. - Sau nµy tù t¸c gi¶ dÞch ra ch÷ N«m. II. §äc hiÓu v¨n b¶n.. 1. Nçi ®au khi nghe tin bạn mất - H­ tõ : Th«i  TiÕng than nhÑ nhµng, gîi c¶m, ®au (?) Nhận xét sơ bộ về tình bạn sau khi tiếp đột ngột khi vừa nghe tin bạn mất. cËn bµi th¬? Gi¸ trÞ nghÖ thuËt qua c¸ch dïng tõ ë 2 c©u th¬ ®Çu? - Cách xưng hô : Bác: Sự trân trọng tình bạn người cao tuæi. - H×nh ¶nh : Man m¸c, ngËm ngïi: §au ch­a kÞp định hình, chưa ngấm.  NghÖ thuËt nãi gi¶m, c¸ch dïng h­ tõ vµ nh÷ng hình ảnh mang tính tượng trưng, làm nhẹ nỗi đau đớn khi nghe tin bạn mất. *. Nhí l¹i kØ niÖm g¾n bã. (?) Tình bạn thắm thiết, thủy chung giữa - Cùng thi đậu, cùng vui chơi, cùng nhau uống rượu, hai người được thể hiện như thế nào? cïng gÆp nhau mét lÇn, c¶ hai cïng sèng trong c¶nh ho¹n n¹n vµ cïng ®ang trong tuæi giµ.  T×nh b¹n keo s¬n, th¾m thiÕt. Béc lé nçi niÒm trong t©m tr¹ng thÇm kÝn víi nçi ®au thêi thÕ. *. Trë l¹i thực tại - Muèn gÆp b¹n nh­ng tuæi giµ kh«ng cho phÐp. Nay (?) Hãy phân tích những biện pháp nghệ bạn mất, đau đớn vô cùng. thuật tu từ thể hiện nỗi trống vắng của nhà - Mất bạn trở nên cô đơn : Rượu không muốn uống, thơ khi bạn qua đời? Em hiểu câu thơ này thơ không muốn làm, đàn không gảy, giường treo nh­ thÕ nµo? lªn.. 12 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Ngôn ngữ thơ đạt đến mức trong sáng tuyệt vời: Rượu ngon không có bạn hiền Không mua, không phải không tiền không Lặp 5 từ không trong tổng số 14 từ để diễn tả một cái không trống rỗng đến ghê gớm khi mất bạn. mua?  T×nh b¹n giµ mµ vÉn keo s¬n, g¾n bã. Hoạt động 3: Tổng kết khái quát (?) §äc l¹i bµi th¬. Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m III. Tæng kÕt. trạng của tác giả trong bài thơ? Rút ra bài - Nỗi đau đớn khi nghe tin bạn mất-> Sống lại những kû niÖm trong t×nh b¹n-> Nçi trèng v¾ng khi b¹n qua häc vµ ý nghÜa? đời. - Bài thơ là một tiếng khóc, nhưng qua đó là cả một HD HS tæng kÕt tình bạn thắm thiết cao đẹp giữa cuộc đời đầy đau khæ. Bµi th¬ cßn béc lé mét tµi n¨ng nghÖ thuËt th¬ ca trong dòng văn học trung đại. Vinh khoa thi hương ( Trần Tế Xương ) Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt.. Hoạt động 1. Hs đọc Sgk Nªu néi dung chÝnh cña phÇn tiÓu dÉn?. Hoạt động 2. Phõn tớch cỏt nghĩa văn bản. I. TiÓu dÉn + Vịnh khoa thi Hương: là bài thơ thuộc đề tài thi cử trong thơ Tú Xương. Tổng cộng có 13 bài kể cả thơ vµ phó («ng dù 8 khoa thi) + Đây là bài thơ viết về lễ xướng danh khoa thi Đinh Dậu 1897 (thi Hương ở Hà Nội bị cấm tổ chức, vì thế hai trường thi Nam Định và Hà Nội phải thi chung) II. §äc- hiÓu v¨n b¶n 1. §äc v¨n b¶n. GV gọi HS đọc văn bản với giọng pha chút mØa mai Nªu bè cô cña bµi th¬?. *) Bè côc: Th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt: §Ò, thùc luËn kÕt. *) Chủ đề: T¸c gi¶ miªu t¶ c¶nh khoa thi §inh DËu 1987 ë Nam Nêu chủ đề của bài thơ? Định để làm bật lên tiếng cười châm biếm chua chát, đồng thời thể hiện thái độ xót xa tủi nhục của người tri thøc Nho häc 2. HiÓu v¨n b¶n 2.1. Hai câu đề. - ThÓ hiÖn mét néi dung mang tÝnh thêi sù, kÓ l¹i cuéc thi n¨m §inh DËu - 1897. - Bề ngoài thì bình thường: Một kì thi theo đúng thời Em cã nhËn xÐt g× vÒ hai c©u ®Çu? K× thi gian th«ng lÖ: Ba n¨m mét lÇn. có gì khác thường? - Thực chất không bình thường: Trường Nam thi lẫn trường Hà  Cách thức tổ chức bất thường.  Cách dùng từ: lẫn -> Mỉa mai, khẳng định một sự thay đổi trong chế độ thực dân cũ, dự báo một sự ô hîp, nhèn nh¸o trong viÖc thi cö.  Thực dân Pháp đã lập ra một chế độ thi cử khác. 2.2. Hai c©u thùc. - L«i th«i, vai ®eo lä: H×nh ¶nh cã tÝnh kh«i hµi, luém thuém, bÖ r¹c.  Nghệ thuật đảo ngữ: Lôi thôi sĩ tử - vừa gây ấn tượng về hình thức vừa gây ấn tượng khái quát hình NhËn xÐt vÒ h×nh ¶nh sÜ tö chèn quan ¶nh thi cö cña c¸c sÜ tö khoa thi §inh DËu.. 13 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> trường? Cảm nhận như thế nào về việc thi cö lóc bÊy giê? Quang cảnh trường thi được miêu tả như thÕ nµo?. - Hình ảnh quan trường : ra oai, nạt nộ, nhưng giả dèi.  Nghệ thuật đảo: ậm ẹo quan trường - Cảnh quan trường nhốn nháo, thiếu vẻ trang nghiêm, một kì thi kh«ng nghiªm tóc, kh«ng hiÖu qu¶. 2.3. Hai c©u luËn. - Hình ảnh: Cờ rợp trời - Tổ chức linh đình. - Hình ảnh quan sứ và mụ đầm: Phô trương, hình thức, không đúng lễ nghi của một kì thi.  Tất cả báo hiệu một sự sa sút về chất lượng thi cử - b¶n chÊt cña x· héi thùc d©n phong kiÕn. - Hình ảnh: Lọng >< váy; trời >< đất; quan sứ >< mô ®Çm: §¶ kÝch, h¹ nhôc bän quan l¹i, bän thùc - Ph©n tÝch h×nh ¶nh quan sø, bµ ®Çm vµ d©n Ph¸p. sức mạnh châm biếm, đả kích của biện pháp nghệ thuật đối ở hai câu thơ luận? 2.4. Hai c©u kÕt. Hay: - C©u hái tu tõ; béc lé t©m tr¹ng nhµ th¬: Buån ch¸n - Sự có mặt của quan chánh sứ và mụ đầm trước cảnh thi cử và hiện thực nước nhà. gîi cho em suy nghÜ g×? - Lời kêu gọi, nhắn nhủ: Nhân tài…ngoảnh cổ… để ?Phân tích tâm trạng, thái độ của tác tháy rõ hiện thực đất nước đang bị làm hoen ố - Sự giả trước hiện thực trường thi? Nêu ý nghĩa thức tỉnh lương tâm. nh¾n nhñ ë hai c©u cuèi?  Lòng yêu nước thầm kí, sâu sắc của Tế Xương. Hoạt động 3. Tổng hợp, khỏi quỏt. III. TỔNG KẾT *Nghệ thuật: lựa chọn từ ngữ, hình ảnh, âm thanh, ? Em hãy rút ta nội dung và nghệ thuật của đảo trật tự cú pháp. bài thơ? - nhân vật trữ tình bộc lộ sự sâu sắc bộc lộ sự châm biếm mỉa mai. * ý nghĩa:Tâm sự lo nước thương đời của tác giả trước tình trạng thi cử trong buổi đầu chế độ phong kiến 4. Cñng cè, luyện tập ? Chủ đề của bài Khóc Dương Khuê? - Bài thơ là một tiếng khóc, nhưng qua đó là cả một tình bạn thắm thiết cao đẹp giữa cuộc đời đầy đau khổ. Bài thơ còn bộc lộ một tài năng nghệ thuật thơ ca trong dòng văn học trung đại. ? Chủ đề của bài Vịnh khoa thi hương - Tác giả miêu tả cảnh khoa thi Đinh Dậu 1987 ở Nam Định để làm bật lên tiếng cười châm biếm chua chát, đồng thời thể hiện thái độ xót xa tủi nhục của người tri thức Nho học 5. Hướng dẫn tự học - N¾m néi dung bµi häc. Đọc thuộc 2 bài thơ - So¹n bµi: Bài ca ngất ngưởng VI. RÚT KINH NGHIỆM ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… …… ********* -- **********. TiÕt 11.. Dạy ngày: Thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch. 14 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Nắm được mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận phân tích - Biết cách phân tích một vấn đề chính trị, xã hội, hoặc văn học. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức: - Thao tác phân tích và mục đích của phân tích - Yêu cầu và một số cách trong văn nghị luận 2. Kỹ năng: - Nhận diện và chỉ ra sự hợp lí, nét đặc sắc của các cách phân tích trong văn bản. - Viết các đoạn văn phân tích và phát triển một ý cho trước\ - Viết một bài văn phân tích về một vấn đề xã hội hoặc văn học. II. CHUẨN BỊ - GV: SGK, SGV, bài soạn, tài liệu.. - HS: SGK, tài liệu, vở ghi IV. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Tổ chức cho HS tìm hiểu các câu hỏi trong SGK, bằng hình thức trao đổi, thảo luận nhóm, kÕt hîp diÔn gi¶ng, ph©n tÝch cña GV. - TÝch hîp ph©n m«n: Lµm v¨n. TiÕng viÖt. §äc v¨n. V. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. Ổn định tổ chức: 11B1 11B3 2. Kiểm tra bài cũ: Tầm quan trọng của việc phân tích đề, lập dàn ý? 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1.. Yêu cầu cần đạt. I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích. Gîi ý tr¶ lêi c©u hái. - Chia nhãm nhá th¶o luËn c©u hái * Ng÷ liÖu 1: §o¹n v¨n sgk/ 25 môc I (tr25, 26) SGK. -Luận điểm : Sở Khanh là kẻ bẩn thỉu, bần tiện, đại diện cho - Nhóm 1.Xác định luận điểm (nội cho sự đồi bại trong xã hội "Truyện Kiều". dung ý kiến đánh giá) của tác giả đối với nhân vật Sở Khanh? - C¸c luËn cø : Để thuyết phục tác giả đã đưa ra các luận cứ làm sáng tỏ cho - Nhóm 2. Để thuyết phục người luận điểm ( các yếu tố được phân tích). đọc tác giả đã phân tích như thế + Sở Khanh sống bằng nghề đồi bại, bất chính. nµo? + Sở Khanh là kẻ đồi bại nhất trong những kẻ làm cái nghề đồi bại bất chính đó: Giả làm người tử tế để đánh lừa một người con g¸i ng©y th¬, hiÕu th¶o; trë mÆt mét c¸ch tr©ng tr¸o; thường xuyên lừa bịp, tráo trở. - Thao t¸c ph©n tÝch kÕt hîp chÆt chÏ víi tæng hîp: Sau khi ph©n tÝch chi tiÕt bé mÆt lõa bÞp, tr¸o trë cña Së Khanh, t¸c gi¶ đã tổng hợp và khái quát bản chất của hắn: …" Nó là cái mức cao nhất của tình hình đồi bại trong xã hội này". - Nhóm 3. Chỉ ra sự kết hợp chặt Lập luận phân tích là chia nhỏ đối tượng thành các yếu tố bộ chÏ gi÷a ph©n tÝch víi tæng hîp? phận để xem xét nội dung, hình thức và mối quan hệ bên trong còng nh­ bªn ngoµi cña chóng, råi kh¸i qu¸t, ph¸t hiÖn ra b¶n chất của đối tượng. - Phân tích bao giờ cũng gắn liền với thao tác tổng hợp để đảm - Nhóm 4: Phân tích trong văn nghị bảo nhận thức đối tượng trong chỉnh thể của nó. Phân tích cũng luËn lµ g×? Nh÷ng yªu cÇu cña thao kh«ng bao giê t¸ch rêi c¸c thao t¸c kh¸c nh­ gi¶i thÝch, chøng t¸c nµy? minh, b¸c bá ... => Phân tích là quá trình chia tách sự vật, hiện tượng thành nhiều yếu tố nhỏ để đi sâu vào xem xét một cách kĩ lưỡng nội dung và mối quan hệ bên trong của hiên tượng và sự vật - Yªu cÇu cña mét lËp luËn ph©n tÝch: + Xác định vấn đề phân tích. + Chia vấn đề thành những khía cạnh nhỏ.. 15 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Hoạt động 2. HD HS cách phân tích (?) Mục đích cả thao tác lập luận ph©n tÝch ë ng÷ liÖu 1/ I lµ g×?§Ó đạt được mục đích đó tác giả đã lµm nh­ thÕ nµo ?. (?) Mục đích của thao tác lập luận ph©n tÝch ë ng÷ liÖu 1/II lµ g× ? §Ó đạt được mục đích, tác giả đã phân chia đối tượng như thế nào để xem xÐt ?. (?) Mục đích của thao tác lập luận phân tích trong ngữ liệu 2/II, để đạt được mục đích đó, tác giả đã phân chia đối tượng thành những yếu tố nµo, theo nh÷ng tiªu chÝ, quan hÖ nµo ?. - Gv cho hs th¶o luËn vÒ c¸ch thøc ph©n tÝch vµ nh÷ng l­u ý khi ph©n tÝch - Hs thảo luận, trao đổi rút ra cách thøc khi tiÕn hµnh ph©n tÝch mét vần đề chính trị- xã hộ- văn học – cử đại diện trình bày - Gv nhËn xÐt tæng hîp * Trước khi phân tích cần xác định rõ mục đích của việc phân tích là lµm s¸ng tá ý kiÕn, quan ®iÓm nµo đó ( kết luận của lập luận ),sau đó cần chia nhỏ đối tượng phân tích ( ý kiÕn quan niÖm ) ra tõng yÕu tè nhá để tìm hiểu sâu hơn Hoạt động 3. HD HS tổng kết. + Kh¸i qu¸t tæng hîp. II. C¸ch ph©n tÝch. Gîi ý tr¶ lêi c©u hái. * Môc 1. - Ng÷ liÖu 1/I Sgk; 25 - Phân chia dựa trên cơ sở quan hệ nội bộ trong bản thân đối tượng - những biểu hiện về nhân cách bẩn thỉu, bần tiện của Sở Khanh. - Ph©n tÝch kÕt hîp chÆt chÏ víi tæng hîp: tõ viÖc ph©n tÝch lµm næi bËt nh÷ng biÓu hiÖn bÈn thØu, bÇn tiÖn mµ kh¸i qu¸t lªn gi¸ trị hiện thực của nhân vật này - bức tranh về nhà chứa, tính đồi b¹i trong x· héi ®­¬ng thêi. * Môc II (1) - Ng÷ liÖu 1/II SGK: 26 - Phân tích theo quan hệ nội bộ đối tượng: Đồng tiền vừa có tác dông tèt, võa cã t¸c dông xÊu. - Ph©n tÝch theo quan hÖ kÕt qu¶ - nguyªn nh©n: + ND chủ yếu nhìn về mặt tác hại của đồng tiền (kết quả) + Vì một loạt hành động gian ác, bất chính đều do đồng tiền chi phèi (nguyªn nh©n) - Ph©n tÝch theo quan hÖ nguyªn nh©n - kÕt qu¶: Phân tích sức mạnh tác quái của đồng tiềnthái đọ phê phán và khinh bỉ của ND khi nói đến đồng tiền. * Môc II (2) - Ng÷ liÖu 2/ II trang26 - Ph©n tÝch theo quan hÖ nguyªn nh©n - kÕt qu¶: Bïng næ d©n số (nguyên nhân) ảnh hưởng nhiều đến đời sống con người (kÕt qu¶) - Phân tích theo qaan hệ nội bộ của đối tượng-các a/h xấu của việc bùng nổ dân số đến con người: + Thiếu lương thực thực phẩm + Suy dinh dưỡng, suy thoái nòi giống + ThiÕu viÖc lµm, thÊt nghiÖp - Ph©n tÝch kÕt hîp chÆt chÏ víi kh¸i qu¸t tæng hîp: Bïng næ dân sốảnh hưởng nhiều đến đời sống con ngườids tăng nhanh, chất lượng c/s giảm sút.  Việc phân tách đối tượng thành các yếu tố nhỏ có thể dựa trên những tiêu chí, quan hệ nhất định : + Quan hệ giữa các yếu tố tạo nên đối tượng + Qua hệ giữa đối tượng với các đối tượng liên quan + Quan hệ giữa người phân tích với đối tượng phân tích ( thái độ, sự đánh giá của người phân tích đối với đối tượng được ph©n tÝch - Ph©n tÝch cÇn ®i s©u vµo tõng mÆt, tõng bé phËn nh­ng cÇn lưu ý đến quan hệ giữa chúng với nhau, cần khái quát để rút ra bản chất chung của đối tượng. III. Ghi nhí. - SGK. 4. DÆn dß, luyện tập. 16 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> IV. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: - Trong đoạn trích người viết đã phân tích đối tượng từ những mối quan hệ nào ? a- Quan hệ nội bộ của đối tượng( diễn biến, các cung bậc cảm xúc của Kiều ): đau xót quẩn quanh, hoµn toµn bÕ t¾c b- Quan hệ giữa đối tượng này với đối tượng khác có liên quan( bài Lời người kĩ nữ - Xuân Diệu; t× bµ hµnh – B¹ch C­ DÞ) 2. Bµi tËp 2 : - NT sö dông tõ ng÷ giµu h/a vµ c¶m xóc: v¨ng v¼ng, tr¬, c¸i hång nhan, xiªn ngang, ®©m to¹c, tÝ, con con. - NT sö dông tõ tr¸i nghÜa: say-tØnh, khuyÕt-trßn, ®i-l¹i. - NTSD phÐp lÆp tõ: (xu©n), phÐp t¨ng tiÕn ( san sÎ-tÝ-con con) - Phép đảo trật tự cú pháp trong câu: 5 và 6 5. Hướng dẫn tự học Häc bµi vµ so¹n bµi: Thương vợ VI. RÚT KINH NGHIỆM ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……. ********* -- **********. Tuần 4. TiÕt 12. Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân ( TiÕp theo ) 1. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Gióp häc sinh: 1.1. Kiến thức: - N¾m ®­îc biÓu hiÖn cña c¸i chung trong ng«n ng÷ cña x· héi vµ c¸i riªng trong lêi nãi c¸ nhân cùng mối tương quan giữa chúng. 1.2. Kĩ năng: - RÌn luyÖn vµ n©ng cao n¨ng lùc s¸ng t¹o c¸ nh©n trong viÖc sd ng«n ng÷ TV 1.3. Thái độ: - ý thøc t«n träng nh÷ng qui t¾c ng«n ng÷ chung cña x· héi, gãp phÇn vµo viÖc ph¸t triÓn ngôn ngữ nước nhà. 2. TRỌNG TÂM - Mối quan hệ giữa ngôn ngữ chung của xã hội và lời nói cá nhân. - Biểu hiện của của mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng. 3. CHUẨN BỊ 3.1 - GV: SGK, SGV, bài soạn. 3.2- HS: SGK, vở ghi 4. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 4.1. ổn định tổ chức và kiểm diện: 11B1 11B3 4.2. KiÓm tra bµi cò: ? Tính chung và tính riêng trong ngôn ngữ? ? Mối quan hệ giữa ngôn ngữ chung và lời nói cá nhân. 4.3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Hoạt động 1. HS đọc phần III và tóm tắt nội dung. - GVchuÈn x¸c kiÕn thøc.. Yêu cầu cần đạt. III. Quan hÖ gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi c¸ nh©n. - Gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi c¸ nh©n cã mèi quan hÖ hai chiÒu. 17 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> + Ngôn gữ chung là cơ sở để mỗi cá nhân sản sinh ra những lời nói cụ thể của mình, đồng thời lĩnh hội ®­îc lêi nãi cña c¸ nh©n kh¸c. + Ngược lại trong lời nói cá nhân vừa có phần biểu hiÖn cña ng«n ng÷ chung võa cã nh÷ng nÐt riªng. H¬n n÷a c¸ nh©n cã thÓ s¸ng t¹o gãp phÇn lµm biÕn đổi và phát triển ngôn ngữ chung. Hoạt động 2. Tổng hợp khỏi quỏt §äc ghi nhí SGK.. IV. Ghi nhí. - SGK tr 35. .4. Câu hỏi, bài tập củng cố * Bµi 1. Nách tường bông liễu bay sang láng giềng. ( NguyÔn Du ) - Nách -> góc, phần giao nhau giữa hai bức tường. Phương thức chuyển nghĩa (ẩn dụ) * Bµi 2. Ng¸n nçi xu©n ®i xu©n l¹i l¹i. - Xuân ( đi ): Tuổi xuân, vẻ đẹp con người. - Xu©n ( l¹i ): NghÜa gèc- Mïa xu©n. Cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay. - Vẻ đẹp người con gái. Mïa xu©n lµ tÕt trång c©y Làm cho đất nước càng ngày càng xuân. - Muµ xu©n: NghÜa gèc, chØ mïa ®Çu tiªn trong mét n¨m. - Xuân: Sức sống, tươi đẹp. * Bµi 3. MÆt trêi xuèng biÓn nh­ hßn löa Sóng đã cài then đêm sập cửa. - MÆt trêi: NghÜa gèc, ®­îc nh©n hãa Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹ MÆt trêi ch©n lý chãi qua tim - Mặt trời: Lý tưởng cách mạng. Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi MÆt trêi cña mÑ con n»m trªn l­ng. - MÆt trêi( cña b¾p ): NghÜa gèc. - Mặt trời ( của mẹ): ẩn dụ - đứa con. * Bµi 4. Tõ míi ®­îc t¹o ra trong thêi gian gÇn ®©y: - Mäm m»n: Nhá, qu¸ nhá  Qui t¾c t¹o tõ lÊy, lÆp phô ©m ®Çu. - Giái gi¾n: RÊt giái  L¸y phô ©m ®Çu. - Néi soi: Tõ ghÐp chÝnh phô Soi: ChÝnh  Néi: Phô 4. 5 Hướng dẫn học sinh tự học - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i trong SBT. - Soạn bài: Bài ca ngất ngưởng - Nguyễn Công Trứ 5. RÚT KINH NGHIỆM ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……. ********* -- **********. 18 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Ngµy gi¶ng: Tuần 4. TiÕt 13, 14:. Bài ca ngất ngưởng ( NguyÔn C«ng Trø ).. 1. MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1.1 Kiến thức: - Gióp häc sinh n¾m ®­îc phong c¸ch th¬ NguyÔn C«ng Trø. - HiÓu thÓ lo¹i bµi h¸t nãi. - Thấy được thái độ, ý thức của danh sĩ có tài nhưng không gặp thời. - Hiểu đúng thực chất và ý nghĩa của phong cách sống có bản lĩnh của Nguyễn Công Trứ trong khu«n khæ x· héi phong kiÕn chuyªn chÕ. 1.2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng đọc hiểu, đọc diễn cảm và khả năng sáng tạo. 1.3. Thái độ: - Giáo dục phong cách sống, ý thức sống cao đẹp. 2. TRỌNG TÂM - Phong cách sống, thái độ của tác giả - Đặc điểm của thể hát nói 3. CHUẨN BỊ: - GV: SGK, SGV, phiÕu häc tËp, ¶nh NCT - HS: SGK, tài liệu, vở ghi 4. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 4.1. ổn định tổ chức và kiểm diện: 11B1 11B3 4.2. KiÓm tra miệng: Câu 1: Đọc thuộc bài thơ Thương vợ? Hình ảnh của bà Tú được thể hiện qua ngòi bút của TTX như thế nào? Qua đó nhận xét tình cảm của tác giả dành cho vợ? Câu 2: Hiểu biết của em về bài Bài ca ngất ngưỡng? 4.3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1. Tri giỏc ngụn ngữ nghệ thuật - HS đọc tiểu dẫn và rình bày tóm tắt nội dung chính về tiểu sử, cuộc đời và con người tác giả? -GV Sö dông ¶nh NguyÔn C«ng Trø. I. Tìm hiểu chung 1. T¸c gi¶. - NguyÔn C«ng Trø : 1778 – 1858, tù lµ Tån ChÊt, hiÖu lµ Ng« Trai, biÖt hiÖu lµ Hy V¨n. - Quª : Uy ViÔn, Nghi Xu©n, Hµ TÜnh. - Sinh ra trong gia đình Nho học. Học giỏi, tài hoa, văn vâ song toµn. - Năm 1819 thi đỗ Giải nguyên và được bổ làm quan. Cã nhiÒu tµi n¨ng vµ nhiÖt huyÕt trªn nhiÒu lÜnh vùc hoạt đông: Văn hóa, xã hội, kinh tế, quân sự. - Cã nhiÒu th¨ng trÇm trªn con ®­êng c«ng danh. Giµu lòng thương dân, lấn biển khai hoang, di dân lập nên 2 huyÖn lµ TiÒn H¶i vµ Kim S¬n. 80 tuæi vÉn cÇm qu©n ra trận đánh Pháp. 2. Sù nghiÖp th¬ v¨n. - S¸ng t¸c hÇu hÕt b»ng ch÷ N«m. ThÓ lo¹i yªu thÝch lµ H¸t nãi. - §Ó l¹i h¬n 50 bµi th¬, h¬n 60 bµi h¸t nãi vµ mét sè bµi phú và câu đối Nôm. 3. Văn bản Hoạt động 2. Phõn tớch cắt nghĩa và khỏi 3.1) Xuất xứ. - ViÕt sau n¨m 1848, khi vÒ Èn ë Hµ TÜnh quª nhµ. quát hóa các chi tiết nghệ thuật 3.2) ThÓ lo¹i: H¸t nãi. Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản. - Khổ đầu (4 câu): Có tài nên ngất ngưởng. 19 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> - Gọi HS đọc văn bản. GV nhận xét và đọc - Khổ giữa (4 câu tiếp): Có danh, về ở ẩn nên ngất l¹i. ngưởng - Hai khæ d«i (8 c©u tiÕp theo): Cuéc sèng tµi tö phãng - Nhận diện điểm khác biệt của bài thơ đối túng nên ngất ngưởng. với những bài thơ em đã được học? - Khổ xếp (3 câu cuối): Là danh thần nên ngất ngưởng. II. §äc hiÓu v¨n b¶n. H¸t nãi : Gåm 2 phÇn + Mưỡu : Mấy câu lục bát ở đầu hoặc cuối. 1) Cảm hứng chủ đạo. + Hát nói:Thường xen 2 hay 4 câu thơ chữ - Tập trung vào từ: Ngất ngưởng- xuất hiện 4 lần trong H¸n. Chia 3 khæ (Træ ). bµi th¬  Đó là sự thừa nhận và khẳng định của công luận. - Tác giả đồng nghĩa với Tay ngất ngưởng: Một con người cao lớn, vượt khỏi xung quanh. - HS đọc chú thích SGK.  Diễn tả một tư thế, một thái độ, một tinh thần, một con người vươn lên trên thế tục, khác người và bất chấp - Trao đổi thảo luận nhóm: mọi người (Sö dông phiÕu häc tËp)  Ngất ngưởng: Là phong cách sống nhất quán của - Líp chia lµm 4 nhãm: NguyÔn C«ng Trø: KÓ c¶ khi lµm quan, ra vµo n¬i triÒu - Nội dung: Từ ngất ngưởng được sử dụng đình, và khi đã nghỉ hưu. Tác giả có ý thức rất rõ về tài mấy lần trong bài thơ? Xác định nghĩa của năng và bản lĩnh của mình. từ này qua các văn cảnh đó? 2) Khæ ®Çu. - Các nhóm suy nghĩ 5 phút sau đó trả lời. - Nghệ thuật đối : Phận sự >< cảnh ngộ. - ¤ng Hi V¨n: Tù x­ng, kiªu h·nh vµ tù hµo. - Tài năng: Thi Hương đỗ giải Nguyên ( thủ khoa), làm quan võ (Tham tán), làm quan văn (Tổng đốc ) có tài thao lược. GV: Nhận xét nghệ thuật có trong 4 câu  Trở nên ngất ngưởng, khác thiên hạ. đầu? Vì sao tác giả biết làm quan là gò bó, - Làm quan là phương tiện để ông thể hiện tài năng và mÊt tù do nh­ng vÉn ra lµm quan? hoài bão của mình, đồng thời để trọn nghĩa vua tôi. 3) Khæ gi÷a. - HS suy nghÜ tr¶ lêi, GV gîi më - Khẳng định mình là người có tài: - GV chốt lại vấn đề. + Thủ khoa, Tham tán, Tổng đốc Đông. + Tài thao lược. + Lúc loạn giúp nước, lúc bình giúp vua. GV: Vì sao Nguyễn Công Trứ cho mình là - Nay về ở ẩn, có quan niệm sống khác người: ngất ngưởng? Ông đánh giá sự ngất ngưởng + Không cưỡi ngựa mà cưỡi bò, đeo đạc ngựa. cña m×nh nh­ thÕ nµo trong khæ th¬ gi÷a? + Lấy mo cau buộc vào đuôi bò để che miệng thế gian. - HS suy nghÜ tr¶ lêi, GV gîi më  C¸ch sèng t«n träng c¸ tÝnh, kh«ng uèn m×nh theo d­ - GV chốt lại vấn đề. luËn 4) Hai khæ d«i. - Cách sống ngất ngưởng: khác đời khác người. + Xưa là danh tướng, nay từ bi, hiền lành. + Vãn cảnh chùa đem cô đầu đi theo. Bụt phải nực cười, hay thiên hạ cười, hay Hi Văn tự cười mình? - GV: Điều đáng trân trọng nhất ở con + Không quan tâm đến chuyện được mất. người Nguyễn Công Trứ là gì? Theo em + Bỏ ngoài tai mọi chuyện khen chê. muèn thÓ hiÖn phong c¸ch sèng vµ b¶n lÜnh + Sèng th¶nh th¬i, vui thó, sèng trong s¹ch, thanh cao độc đáo cần có những phẩm chất, năng lực và ngất ngưởng. g×? - C¸ch ng¾t nhÞp: 2/ 2/ 2 ; 2/ 2/ 3. nghÖ thuËt hoµ thanh ( Phẩm chất trí tuệ và năng lực nhất định để bằng trắc, giàu tính nhạc thể hiện phong thái dung khẳng định mình. Muốn vậy phải rèn luyện dung, yêu đời của tác giả. phấn đấu kiên trì để có được những năng 5) Khổ xếp. lực và phẩm chất nhằm đạt mục tiêu, lý - Phường Hàn Phú. Vẹn đạo Sơ chung: Tự hào khẳng tưởng của mình trong cuộc sống ) định mình là một danh thần thủy chung đạo vua tôi. - Em hiÓu 3 c©u th¬ cuèi nh­ thÕ nµo? Đĩnh đạc tự xếp mình vào vị thế trong lịch sử. - HS suy nghÜ tr¶ lêi, GV gîi më - Kết thúc là một tiếng ông vang lên đĩnh đạc hào hùng. - GV chốt lại vấn đề.  Phải là con người thực tài, thực danh thì mới trở thành tay ngất ngưởng, ông ngất ngưởng được. Cách. 20 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>