Giáo án môn Vật lý lớp 11 - Tiết 31: Dòng điện trong chân không

<span class='text_page_counter'>(1)</span> Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Biên soạn : Nguyễn Văn Khai - Trường THPT Cầu Quan  Trang 1. BAØI 16 . DOØNG ÑIEÄN TRONG CHAÂN KHOÂNG 11/9/08. Ngày soạn. Tieát 31 I. MUÏC TIEÂU + Nêu được bản chất của dòng điện trong chân không. + Nêu được bản chất và ứng dụng của tia catôt. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân + Tìm hiểu lại các kiến thức về khí thực, quãng đường tự do của phân tử, quan hệ giữa áp suất và mật đọ phân tử và quãng đường tự do trung bình, … + Chuẩn bị các hình vẽ trong sgk trên khổ giấy to để trình bày cho học sinh. + Sưu tầm đèn hình cũ để làm giáo cụ trực quan. 2. Học sinh: Oân tập lại khái niệm dòng điện, là dòng chuyển dời có hướng của các hạt tải điện.. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoạt động 1 (5 phút) : Kiểm tra bài cũ : Nêu quá trình ion hóa không khí, bản chất của dòng điện trong chất khí. Hoạt động 2 (15 phút) : Tìm hiểu cách tạo ra dòng điện trong chân không. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn - Dẫn dắt để đưa ra:Chân -Chân không là môi trường I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không khoâng laø gì ? khoâng coù haït taûi ñieän neân 1. Baûn chaát cuûa doøng ñieän trong chaân khoâng khoâng daãn ñieän -Gv giới thiệu hiện tượng phát -Chú ý nghe gv giới thiệu. xạ nhiệt ê ở hình 16.1sgk và + Chân không là môi trường đã được lấy đi các phân tích hình vẽ ở hình 16.2 phân tử khí. Nó không chứa các hạt tải điện nên -Hãy trả lời câu C1 ? -Dòng điện bảo hoà 20mA khoâng daãn ñieän. -Hiện tượng phát xạ nhiệt là -Kim loại bị đốt nóng đỏ, có + Để chân không dẫn điện ta phải đưa các gì? thể phóng ê ra môi trường electron vào trong đó. xung quanh. Đó là hiện tượng + Dòng điện trong chân không là dòng chuyển dời phaùt xaï nhieät eâ. có hướng của các electron được đưa vào trong -Bản chất dòng điện trong chân -Trả lời như nội dung. khoảng chân không đó. khoâng ? 2. Thí nghieäm Thí nghiệm cho thấy đường đặc tuyến V – A của - GV giới thiệu thí nghiệm về -HS quan sát hình vẽ và nghe dòng điện trong chân không đường đặc trưng V-A của dòng gv giới thiệu ñieän trong chaân khoâng. Hoạt động 3 (20 phút) : Tìm hiểu tia catôt. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Dẫn dắt hs từ hình vẽ 16.3 sgk để Dưới sự dẫn dắt của gv, hs nêu nêu hiện tượng và định nghĩa được các tính chất của tia catôt về catoât. các vấn đề sau: -Khoâng khí khoâng phoùng ñieän. -Khi aùp suaát cuûa khí trong oáng baèng aùp suaát khí quyeån, khoâng khí coù phoùng ñieän hay khoâng ? -Trong oáng coù quaù trình phoùng ñieän -Khi áp suất đủ nhỏ, không khí có tự lực (hình 16.3a), 1 cột sáng kéo dài từ catôt đến anôt( cột sáng phoùng ñieän khoâng ? anôt), còn ở gần catôt có 1 khoảng tối( khoảng tối catôt) . - Nếu tiếp tục giảm áp suất,khoảng -Nếu tiếp tục giảm áp suất trong tối catôt mở rộng. Aùp suất vào ống, có hiện tượng gì xảy ra ? khoảng 10-3 mmHg, khoảng tối Lop11.com. Noäi dung cô baûn II. Tia catoât 1. Thí nghieäm.

<span class='text_page_counter'>(2)</span>  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Biên soạn : Nguyễn Văn Khai - Trường THPT Cầu Quan  Trang 2. -Hãy trả lời câu C3 ?. catôt chiếm toàn bộ ống, quá trình phóng điện được duy trì, ở phí đối dieän oáng, quaù trình phoùng ñieän được duy trì , ở phí đối diện với catoât, thaønh oáng thuyû tinh phaùt ra aùnh saùng vaøng luïc.---->Tia eâ phaùt ra từ catôt gọi là tia catôt hay tia âm cực. -Vì chân không tốt hơn, ê bay từ catôt đến anôt không va chạm đến phân tử khí để ion hoá nó thành ion+ vaø eâ , khoâng coù ion+ neân khoâng thể làm catôt phát ra ê, do đó không có quá trình phóng điện tự lực. -HS ghi nhaän vaøo taäp hoïc.. -GV kết luận vấn đề -GV giới thiệu hình 16.4 và dẫn dắt để giới thiệu các tính chất của tia catoât.. -HS chú ý nghe GV giới thiệu các tính chaát cuûa tia catoât. -Ghi nhaän baûn chaát cuûa tia catoât. -Giới thiệu bản chất của tia catôt.. -Ghi nhận ứng dụng của tia catôt. -Giới thiệu ứng dụng của tia catôt. Hoạt động 4 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên -Nhắc lại những kiến thức cơ bản đã học trong bài. -Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập từ 8 đến 11 trang 99 sgk -Về nhà xem bài mới. + Khi aùp suaát trong oáng baèng aùp suaát khí quyeån ta khoâng thaáy quaù trình phoùng ñieän + Khi áp suất trong ống đã đủ nhỏ, trong ống có quá trình phóng điện tự lực, trong ống có cột sáng anôt và khoảng tối catôt. + Khi aùp suaát trong oáng haï xuoáng coøn khoảng 10-3mmHg, khoảng tối catôt chiếm toàn bộ ống. Quá trình phóng điện vẫn duy trì và ở phía đối diện với catôt, thaønh oáng thuûy tinh phaùt aùnh saùng maøu vaøng luïc. Ta gọi tia phát ra từ catôt làm huỳnh quang thuûy tinh laø tia catoât. + Tiếp tục hút khí để đạt chân không tốt hơn nữa thì quá trình phóng điện biến mất. 2. Tính chaát cuûa tia catoât + Tia catôt phát ra từ catôt theo phương vuông góc với bề mặt catôt. Gặp một vật cản, nó bị chặn lại làm vật đó tích điện aâm. + Tia catôt mang năng lượng: nó có thể laøm ñen phim aûnh, laøm huyønh quang moät số tinh thể, làm kim loại phát ra tia X, làm noùng caùc vaät maø noù roïi vaøo vaø coù theå ñaâm xuyeân. + Tia catôt bị lệch trong điện tường và từ trường. 3. Baûn chaát cuûa tia catoât Tia catôt thực chất là dòng electron phát ra từ catôt, có năng lượng lớn và bay tự do trong khoâng gian. 4. Ứng dụng Ứng dụng phổ biến nhất của tia catôt là để làm ống phóng điện tử và đèn hình.. Hoạt động của học sinh -Nắm được những kiến thức cơ bản. -Nhaän nhieäm vuï veà nhaø laøm baøi taäp -Nhận nhiệm vụ về nhà xem bài mới.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span>