Giáo án Ngữ văn 11 - CB cả năm

<span class='text_page_counter'>(1)</span>THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt ppct:. – ®inh v¨n b»ng. vµo phñ chóa trÞnh ( Trích “ Thượng kinh ký sự” ) - Lª H÷u Tr¸c -. A. Mục tiêu cần đạt: giúp học sinh 1. Kiến thức: Hiểu rõ giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm, cũng như thái độ trước hiÖn thùc vµ ngßi bót ký sù ch©n thù, s¾c s¶o cña Lª H÷u Tr¸c qua ®o¹n trÝch miªu t¶ cuéc sèng vµ cung c¸ch sinh ho¹t n¬i phñ chóa TrÞnh. 2. Kỹ năng: Biết cách đọc hiểu một tác phẩm VH thuộc thể ký 3. Thái độ: Biết chân trọng một người vừa có tài năng vừa có nhân cách như Lê Hữu Trác. B. Phương tiện thực hiện: - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi so¹n. C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp đọc sáng tạo nêu vấn đề kết hợp trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi. D. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. ổn định tổ chức 2. kiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi Hoạt động của GV và HS. Nội dung cần đạt. * Hoạt động 1: GV hướng dẫn häc sinh t×m hiÓu phÇn tiÓu dÉn (SGK) - Gọi học sinh đọc phần tiểu dẫn. Sau đó yêu cầu nêu nội dung chÝnh. A. TiÓu dÉn 1. Tác giả ( 1724 – 1791). Hiệu là Hải Thượng Lãn Ông (Ông già lười ở đất Thượng Hồng ) - Quê quán: Làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, thị trấn Hải Dương (nay thuộc huyện Yên Mỹ tỉnh H­ng Yªn) - Về gia đình: Có truyền thống học hành thi cử, đỗ đạt làm quan - Phần lớn cuộc đời hoạt động y học và trước tác của ông gắn với quê ngoại ( Hương Sơn – Hà Tĩnh) - Lª H÷u Tr¸c kh«ng chØ ch÷a bÖnh giái mµ cßn so¹n s¸ch, mở trường, truyền bá y học. Sự nghiệp của ông được tập hợp trong bộ “ Hải Thượng y tông tâm lĩnh” gồm 66 quyển biên so¹n trong gÇn 40 n¨m. §©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu y häc Xuất sắc nhất trong thời trung đại Việt Nam. 2. T¸c phÈm ( SGK) §o¹n “Vµo phñ chóa TrÞnh” nãi vÒ viÖc Lª H÷u Tr¸c lªn tíi Kinh đô được dẫn vào phủ chúa đề bắt mạch, kê đơn cho TrÞnh C¸n. B. §äc hiÓu v¨n b¶n I. §äc v¨n b¶n. 1 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. * Hoạt động 2: - GV gọi HS đọc một số đoạn sau đó giải thích từ khó * Hoạt động 3 - Quang c¶nh vµ cuéc sèng ®Çy uy quyÒn cña chóa TrÞnh ®­îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh­ thÕ nµo? ( HS chia nhãm nhá theo bµn, trao đổi thảo luận, phát biểu). Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶? (GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi) Thái độ của tác giả bộc lộ như thế nào trước quang cảnh ở phñ chóa? em cã nhËn xÐt g× về thái độ ấy? (GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi) * Hoạt động 4: N¬i ë cña ThÕ tö C¸n ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? (HS lµm viÖc c¸ nh©n tr¶ lêi trước lớp) H×nh hµi, vãc d¸ng cña ThÕ tö C¸n ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? (HS lµm viÖc c¸ nh©n tr¶ lêi trước lớp). – ®inh v¨n b»ng. - Gi¶i thÝch tõ khã II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. Cảnh sống xa hoa đầy uy quyền của chúa Trịnh và thái độ cña t¸c gi¶ * C¶nh sèng xa hoa ®Çy uy quyÒn cña chóa TrÞnh + Vµo phñ chóa ph¶i qua nhiÒu lÇn cöa vµ “ Nh÷ng d·y hµnh lang quanh co nèi nhau liªn tiÕp”. “ §©u ®©u còng lµ c©y cèi um tïm chim kªu rÝu rÝt, danh hoa ®ua th¾m, giã ®­a thoang thoảng mùi hương” + trong khuôn viên phủ chúa “ Người giữ cửa truyền báo rộn ràng, người có việc quan qua lại như mắc cửi. (ph©n tÝch bµi th¬ mµ t¸c gi¶ ng©m) + Néi cung ®­îc miªu t¶ gåm nh÷ng chiÕu gÊm, mµn lµ, sËp vàng, ghế rồng, đèn sáng lấp lánh, hương hoa ngào ngạt, cung nhân xúm xít, mặt phần áo đỏ... + ăn uống thì “ Mâm vàng, chén bạc, đồ ăn toàn của ngon vËt l¹” + Về nghi thức: Nhiều thủ tục... Nghiêm đến nỗi tác giả phải “ Nín thở đứng chờ ở xa) => Phñ chóa TrÞnh léng lÉy sang träng uy nghiªm ®­îc t¸c gi¶ miªu t¶ bÆng tµi quan s¸t tû mû, ghi chÐp trung thùc, t¶ cảnh sinh động giữa con người với cảnh vật. Ngôn ngữ giản dÞ méc m¹c... * Thái độ của tác giả - Tỏ ra dửng dưng trước những quyến rũ của vật chất. Ông sững sờ trước quang cảnh của phủ chúa “ Khác gì ngư phủ đào nguyên thủa nào” - Mặc dù khen cái đẹp cái sang nơi phủ chúa xong tác giả tỏ ra không đồng tình với cuộc sống quá no đủ tiện nghi nhưng thiÕu khÝ trêi vµ kh«ng khÝ tù do 2. Thế tử cán và thái độ, con người Lê Hữu Trác * Nh©n vËt ThÕ tö C¸n: - Lèi vµo chç ë cña vÞ chóa rÊt nhá “ §i trong tèi om...” - N¬i thÕ tö ngù: V©y quanh bao nhiªu lµ vËt dông gÊm vãc lụa là vàng ngọc. Người thì đông nhưng đều im lặng -> kh«ng khÝ trë l©n l¹nh lÏo, thiÕu sinh khÝ - H×nh hµi, vãc d¸ng cña ThÕ tö C¸n: + Mặc áo đỏ ngồi trên sập vàng + Biết khen người giữa phép tắc “Ông này lạy khéo” + §øng dËy cëi ¸o th× “Tinh khÝ kh« hÕt, mÆt kh«, rèn låi to, gân thì xanh...nguyên khí đã hao mòn... âm dương đều bị tổn h¹i -> mét c¬ thÓ èm yÕu, thiÕu sinh khÝ => T¸c gi¶ võa t¶ võa nhËn xÐt kh¸ch quan ThÕ tö C¸n ®­îc tái hiện lại thật đáng sợ. Tác giả ghi trong đơn thuốc “ 6 m¹ch tÕ s¸c vµ v« lùc...trong th× trèng”. Ph¶i ch¨ng cuéc sèng vật chất quá đầy đủ, quá giàu sang phú quý nhưng tất cả nội. 2 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. Em cã suy nghÜ g× vÒ c¸ch lùc bªn trong lµ tinh thÇn ý chÝ, nghÞ lùc, phÈm chÊt th× trèng miªu t¶ nµy rçng? * Thái độ của Lê Hữu Trác và phẩm chất của một thầy lang khi kh¸m bÖnh cho ThÕ tö - Mét mÆt t¸c gi¶ chØ ra c¨n bÖnh cô thÓ, nguyªn nh©n cña nã, mét mÆt ngÇm phª ph¸n “V× ThÕ tö ë trong chèn mµn che Thái độ của Lê Hữu Trác và trướng phủ, ăn quá no, mặc quá ấm nên tạng phủ yếu đi” phÈm chÊt cña mét thÇy lang + ¤ng rÊt hiÓu c¨n bÖnh cña TrÞnh C¸n, ®­a ra c¸ch ch÷a ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo khi thuyÕt phôc nh­ng l¹i sî ch÷a cã hiÖu qu¶ ngay, chóa sÏ tin dïng, c«ng danh trãi buéc. §Ò tr¸nh ®­îc viÖc Êy chØ cã thÓ kh¸m bÖnh cho ThÕ tö? (HS chia nhóm lớn, 2 dãy trả chữa cầm chừng, dùng thuốc vô thưởng vô phạt. Song, làm thế lại trái với y đức. Cuối cùng phẩm chất, lương tâm trung lêi) thực của người thày thuốc đã thắng. Khi đã quyết tác giả thẳng thắn đưa ra lý lẽ để giải thích -> Tác giả là một thày thuốc giỏi có kiến thức sâu rộng, có y đức 3. Bút pháp ký sự đặc sắc của tác giả - Quan s¸t tØ mØ, ghi chÐp trung thùc kh«ng mét chót h­ cÊu. Cách ghi chép cũng như tài năng quan sát đã tạo được sự tinh tế sắc xảo ở một vài chi tiết gây ấn tượng khó quên. - KÕt hîp gi÷a v¨n xu«i vµ th¬ ca lµm t¨ng chÊt tr÷ t×nh cho t¸c phÈm * Hoạt động 5: GV chia nhóm nhỏ và hướng dẫn học sinh * Ghi nhớ (SGK trang 9 ) LuyÖn tËp: Bµi tËp SGK trang 9 th¶o luËn; Bót ph¸p ký sù cña t¸c gi¶ ®­îc thÓ hiÖn qua ®o¹n trÝch - HS lµm bµi vµ häc bµi đặc sắc như thế nào? hãy phân - Giờ sau học tiếng Việt tÝch 4. Cñng cè: Gv yªu cÇu HS tù tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ NghÖ thuËt 5. DÆn dß: Gv rót kinh nghiÖm:. 3 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt ppct:. – ®inh v¨n b»ng. Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân. A. Mục tiêu cần đạt: 1.KiÕn thøc: Gióp HS n¾m ®­îc biÓu hiÖn cña c¸i chung trong ng«n ng÷ cña XH và cái riêng trong lời nói của cá nhân, mối tương quan giữa chúng. 2. Kü n¨ng: N©ng cao n¨ng lùc lÜnh héi nh÷ng nÐt riªng trong ng«n ng÷ cña cá nhân, nhất là của các nhà văn có uy tín. Đồng thời rèn luyện để hình thành và n©ng cao n¨ng lùc s¶ng t¹o cña c¸ nh©n, biÕt ph¸t huy phong c¸ch ng«n ng÷ c¸ nh©n khi sö dông ng«n ng÷ chung. 3. Thái độ: vừa có ý thức tôn trọng những quy tắc ngôn ngữ chung của XH, võa cã s¶ng t¹o, gáp phÇn vµo sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña XH. B. Phương tiện thực hiện: - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi so¹n C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp nêu vấn đề trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: GV gäi HS nh¾c l¹i kiÕn thøc chung vÒ ho¹t động giao tiếp bằng ngôn ngữ đã học ở lớp 10 3. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Nội dung cần đạt. * Hoạt động 1: GV hướng dẫn HS t×m hiÓu vª ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña XH - T¹i sao ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña XH ? ( GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi). I. Ng«n ng÷- Tµi s¶n chung cña XH - Ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña mét DT mét céng đồng XH. Muốn giao tiếp với nhau XH phải có phương tiện chung, trong đó phương tiện quan trọng nhất là ngôn ngữ. CHo nên mỗi cá nhân đều phải tích luỹ và biết sử dụng ngôn ngữ chung của cộng đồng. - Tính chung trong ngôn ngữ của cộng đồng đươc biểu hiện qua những phương diện sau: 1.Trong thµnh phÇn cña ng«n ng÷ cã nh÷ng yÕu tè Tính chung trong ngôn ngữ của chung cho tất cả mọi cá nhân trong cộng đồng. cộng đồng được biểu hiện qua Những yếu tố chung bao gồm : + C¸c ©m vµ c¸c thanh( c¸c nguyªn ©m , phô ©m, thanh những phương diện nào ? ( GV chia HS theo nhãm nhá tr¶ ®iÖu,....) + C¸c tiÕng ( tøc c¸c ©m tiÕt ) do sù kÕt hîp cña c¸c lời câu hói trình bày trước lớp) âm và thanh theo những quy tắc nhất định + C¸c tõ + Các ngữ cố định ( thành ngữ , quán ngữ ) Ph©n tÝch VD (SGK). 4 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. 2. Tính chung còn thể hiện ở các quy tắc và phương thức chung trong việc cấu tạo và sử dụng các đơn vị ng«n ng÷. * VD một số quy tắc hoặc phương thức như: + Quy t¾c cÊu t¹o c¸c kiÓu c©u VD ( SGK) +Phương thức chuyển nghĩa từ VD ( SGK) II. Lêi nãi- S¶n phÈm riªng cña c¸ nh©n. *Hoạt động2: GV hướng dẫn HS - Thế nào là lời nói ? ( SGK trang 11) t×m hiÓu vÒ lêi nãi -Em hiÓu thÕ nµo lµ lêi nãi c¸ nh©n ? ( GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi) - C¸i riªng trong lêi nãi cña c¸ nh©n ®­îc biÓu lé ë c¸c - Cái riêng trong lời nói cá nhân phương diện sau : được biểu lộ ở những phương 1. Giọng nói cá nhân 2. Vèn tõ ng÷ c¸ nh©n ( Ph©n tÝch VD SGK) diÖn nµo ? ( HS chia nhóm nhỏ trả lời câu 3.Sự chuyển đổi, sáng tạo khi sử dụng từ ngữ chung, hái) quen thuéc ( Ph©n tÝch VD SGK) 4. ViÖc t¹o ra c¸c tõ míi (Ph©n tÝch VD SGK) 5. ViÖc vËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o quy t¾c chung, phương thức chung ( Phân tích VD SGK) III. Ghi nhí IV. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 *Hoạt động 3: GV hướng dẫn Từ “ Thôi” in đậm được dùng với nghĩa: sự mất mát, sự HS lµm bµi tËp. đau đớn. “ Thôi” là hư từ được nhà thơ dùng trong câu ( GV phát phiếu học tập HS trao thơ nhằm diễn đạt nỗi đau của mình khi nghe tin bạn đổi làm BT theo bàn 4 em ) mất, đồng thời cũng là cách nói giảm để nhẹ đi nỗi mất mát quá lớn không gì bù đắp nổi. 2. Bµi tËp 2 - Tác giả sắp xếp từ ngữ theo lối đối lập kết hợp với hình thức đảo ngữ -> làm nổi bật sự phẫn uất của thiên nhiên mà cũng là sự phẫn uất của con người -> Tạo nên ấn tượng mạnh mẽ làm nên cả tính sáng tạo của HXH 4. Cñng cè: GV chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n 5 DÆn dß: - Bµi tËp vÒ nhµ ( BT3 SGK trang 13) - Giê sau viÕt v¨n.. 5 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Tiªt ppct:. – ®inh v¨n b»ng. Tù T×nh (Bµi II) - Hồ Xuân Hương-. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS 1. KiÕn thøc: - Cảm nhận được tâm trạng vừa buồn tủi, vừa phẫn uất trước tình cảnh éo le và khát vọng sèng, kh¸t väng HP cña HXH. - ThÊy ®­îc tµi n¨ng nghÖ thuËt th¬ N«m cña HXH: th¬ §­êng luËt viÕt b»ng tiÕng ViÖt, c¸ch dïng tõ ng÷, h×nh ¶nh gi¶n dÞ, giµu søc biÓu c¶m, t¸o b¹o mµ tinh tÕ. 2. Kỹ năng: Biết cách đọc hiểu một bài thơ Đường luật 3. Thái độ: Trân trọng và khâm phục bản lĩnh, tài năng của HXH B. Phương tiện thực hiện: - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi so¹n - B¶ng phô C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp đọc sáng tạo, nêu vấn đề, trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò: Quang c¶nh n¬i phñ Chóa ®­îc LHTr miªu t¶ nh­ thÓ nµo? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ngßi bót miªu t¶ cña t¸c gi¶ ? 3. Bµi míi Hoạt động của GV & HS. Nội dung cần đạt. * Hoạt động 1: GV hướng dÉn HS t×m hiÓu phÇn tiÓu dÉn - GV gọi một HS đọc phần tiểu dẫn SGK sau đó tóm t¾t ý chÝnh. A. TiÓu dÉn 1. Tác giả Hồ Xuân Hương - Chưa xác định được năm sinh năm mất. - Sèng vµo kho¶ng nöa cuèi thÕ kû XVIII – nöa ®Çu thÕ kû XIX. - Quª qu¸n: Lµng Quúnh §«i huyÖn Quúnh L­u tØnh NghÖ An nh­ng sèng chñ yÕu ë kinh thµnh Th¨ng Long. - Hoàn cảnh xuất thân: trong một gia đình nhà nho nghèo, cha lµm nghÒ d¹y häc. - Là người đa tài đa tình phóng túng, giao thiệp với nhiều văn nh©n tµi tö, ®i rÊt nhiÒu n¬i vµ th©n thiÕt víi nhiÒu danh sÜ. Cuéc đời, tình duyên của Hồ Xuân Hương nhiều éo le ngang trái, -> Hồ Xuân Hương là một hiện tượng độc đáo trong lịch sử văn häc ViÖt Nam. §­îc mÖnh danh lµ “ bµ chóa th¬ N«m”. 2. S¸ng t¸c (SGK trang 18) B. §äc - hiÓu v¨n b¶n I. §äc vµ gi¶i nghÜa tõ khã. 6 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. Hoạt động 2: GV hướng dẫn HS đọc hiểu văn bản - GV gọi HS đọc bài thơ sau đó nhận xét ( yêu cầu đọc diễn cảm) - GV chia HS theo nhãm nhỏ (Theo bàn) trao đổi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái Xác định không gian, thời gian, từ ngữ đã diễn tả hoàn c¶nh, t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh nh­ thÕ nµo?. T©m tr¹ng cña chñ thÓ tr÷ t×nh ®­îc diÔn t¶ qua nh÷ng h×nh ¶nh, tõ ng÷, biÖn ph¸pnghÖ thuËt nµo? em cã nhËn xÐt g×?. GV hướng dẫn HS tìm hiểu 2 c©u thùc -Thùc c¶nh vµ thùc t×nh cña HXH được diễn đạt như thế nào ? Qua đó ta thấy được ®iÒu g× vÒ HXH?. GV hướng dẫn HS tìm hiểu 2 c©u luËn - Nçi niÒm phÉn uÊt cña HXH được diễn đạt như thế nµo ? Em cã nhËn xÐt g× ?( Hình tượng thiên nhiên góp phÇn diÔn t¶ t©m tr¹ng, th¸i. – ®inh v¨n b»ng. II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. Hai c©u th¬ ®Çu - Thời gian: Đêm khuya (quá nửa đêm) -> Yên tĩnh, con người đối diện với chính mình, sống thật với mình - Không gian: Yên tĩnh vắng lặng (nghệ thuật lấy động tả tĩnh) - Âm thanh; Tiếng trống cầm canh -> nhắc nhở con người về bước đi của thời gian + “V¨ng v¼ng” -> tõ l¸y miªu t¶ ©m thanh tõ xa väng l¹i (nghệ thuật lấy động tả tĩnh) + “ Trèng canh dån” -> tiÕng trèng dån dËp, liªn håi, véi v· - Chủ thể trữ tình là người phụ nữ một mình trơ trọi, đơn độc trước không gian rộng lớn: + “Trơ”: Trơ trọi, lẻ loi, cô đơn Tr¬ lú: Tñi hæ bÏ bµng, th¸ch thøc bÒn gan + Kết hợp từ “ Cái + hồng nhan”: vẻ đẹp của người phụ nữ bị rẻ róng... + Nghệ thuật đảo ngữ -> nhấn mạnh vào sự trơ trọi nhưng đầy bản lĩnh của Xuân Hương => xót xa, chua chát + Hình ảnh tương phản: Cái hồng nhan > < nước non -> Nỗi cô đơn khủng khiếp của con người 2. Hai c©u tiÕp (C©u 3 + 4) - Mượn rượu để giải sầu: Say rồi lại tỉnh -> vòng luẩn quẩn không lèi tho¸t - Ng¾m vÇng tr¨ng: Th× tr¨ng xÕ bãng – KhuyÕt – ch­a trßn -> sự muộn màng dở dang của cuộc đời nhà thơ: Tuổi xuân trôi qua mµ h¹nh phóc ch­a trän vÑn - Nghệ thuật đối -> tô đậm thêm nỗi sầu đơn lẻ của người muộn mµng lì dë => NiÒm mong mái tho¸t khái hoµn c¶nh thùc t¹i nh­ng kh«ng tìm được lối thoát. Đó cũng chính là thân phận của người phụ nữ trong x· héi phong kiÕn 3. Hai c©u tiÕp ( C©u 5 + 6) - Cách diễn đạt: + Nghệ thuật đối + Nghệ thuật đảo ngữ -> Mạnh mẽ dữ dội, quyết liệt + §éng tõ m¹nh “xiªn” “®©m” kÕt hîp c¸c bæ ng÷ ngang däc -> cách dùng từ độc đáo -> sự phản kháng của thiên nhiên => dường như có một sức sống đang bị nén xuống đã bắt đầu bật lªn m¹nh mÏ v« cïng 4. Hai c©u kÕt - C¸ch dïng tõ: + Xu©n: Mïa xu©n, tuæi xu©n + Ng¸n: Ch¸n ng¸n, ng¸n ngÈm. 7 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. độ của nhà thơ trước số phËn nh­ thÕ nµo ?). -> Mùa xuân đến mùa xuân đi rồi mùa xuân lại lại theo nhịp tuần hoàn vô tình của trời đất còn tuổi xuân của con người cứ qua đi mµ kh«ng bao giê trë l¹i => chua ch¸t, ch¸n ng¸n - Hai c©u kÕt nãi lªn t©m sù - Ngo¶nh l¹i tuæi xu©n kh«ng ®­îc cuéc t×nh, khèi t×nh mµ chØ gì của tác giả ? ( cách dùng mảnh tình thôi. Mảnh tình đem ra san sẻ cũng chỉ được đáp ứng tõ, nghÖ thuËt t¨ng chút xíu ( nghệ thuật dùng từ thuần việt theo cấp độ tăng tiến: tiÕn....) M¶nh t×nh - san sÎ – tÝ – con con) => thËt xãt xa, téi nghiÖp III. KÕt luËn - VÒ néi dung: Qua lêi Tù t×nh bµi th¬ nãi lªn c¶ kh¸t väng sèng, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương. ý nghĩa nhân văn của bài thơ: Trong buồn tủi, người phụ nữ gắng vượt lên trên số phận nh­ng cuèi cïng vÉn r¬i vµo bi kÞch - Về nghệ thuật: Sử dụng từ ngữ giản dị mà đặc sắc, hình ảnh giàu sức gợi cảm để diễn tả các biểu hiện phong phú, tinh tế của tâm *Hoạt động3: GV hướng tr¹ng dÉn HS cñng cè l¹i bµi häc IV. LuyÖn tËp ( GV ph¸t phiÕu häc tËp - Gièng nhau: cho HS theo bàn. HS trả lời + Đều sử dụng thơ Nôm Đường Luật để thể hiện cảm xúc câu hỏi về giá trị ND và giá + Đều mượn cảm thức về thời gian để thể hiện tâm trạng + §Òu sö dông c¸c tõ ng÷ biÓu c¶m trÞ NT) - Kh¸c nhau: + Cảm xúc trong “Tự tình I” là nỗi niềm của nhà thơ trước duyên phận hẩm hiu, nhiều mất mát, trước lẽ đời đầy nghịch cảnh đồng *GV hướng dẫn HS luyện thời là sự vươn lên của chính bản thân, thách đố lại duyên phận tËp ( Bµi tËp1- SGK + Cßn ë “Tù t×nh II” còng lµ sù thÓ hiÖn cña bi kÞch duyªn phËn trang20) muộn màng, cố gắng vươn lên nhưng cuối cùng cũng không thoát ®­îc bi kÞch. §Õn “Tù t×nh II”, sù bi kÞch nh­ ®­îc nh©n lªn, phÉn uÊt h¬n. * Ghi nhí (SGK trang 19) - Thùc hiÖn bµi tËp 2 5. DÆn dß: - Giê sau häc bµi “C©u c¸ mïa thu” Gv rót kn:. Ngµy so¹n:. 8 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. Ngµy gi¶ng: TiÕt ppct:. – ®inh v¨n b»ng. C©u c¸ mïa thu (Thu ®iÕu) - NguyÔn KhuyÕn-. A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: Gióp HS - Cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh thu điển hình cho mùa thu làng cảnh VN vùng đồng b»ng B¾c Bé. - Vẻ đẹp tâm hồn thi nhân:tấm lòng yêu thiên nhiên, quê hương đất nước, tâm trạng thời thÕ. 2. Kü n¨ng: ThÊy ®­îc tµi n¨ng th¬ N«m NguyÔn KhuyÕn víi bót ph¸p nghÖ thuËt t¶ c¶nh, t¶ t×nh, nghÖ thuËtgieo vÇn, sö dông tõ ng÷. 3. Thái độ: Trân trọng tài năng của nguyễn Khuyến và bồi đắp thêm tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước. B. Phương tiện thực hiện - SGK, SGV - B¶ng phô, phiÕu häc tËp C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp đọc sáng tạo, nêu vấn đề, trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ: Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ “ Tự tình” của HXH và nêu cảm xúc chủ đạo của bài thơ? 3. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt *Hoạt động1: GV hướng A. Tiểu dẫn dÉn HS t×m hiÓu phÇn tiÓu 1. T¸c gi¶( 1835- 1909) hiÖu lµ QuÕ S¬n, lóc nhá tªn lµ dÉn Thắng sau đổi thành Nguyễn Khuyến Gọi HS đọc và tóm tắt nội - Quê quán: Làng Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam dung chÝnh - Hoàn cảnh xuất thân: Trong một gia đình nhà nho nghèo, có truyền thống khoa bảng -> ảnh hưởng đến Nguyễn KhuyÕn - Bản thân: Thông minh, chăm chỉ, đỗ đạt cao ( Đỗ đầu cả3 kì thi Hương, Hội, Đình -> Tam nguyên Yên Đổ) - Cuộc đời làm quan hơn 10 năm không màng danh lợi, không hơp tác với kẻ thù sau đó về ở ẩn tại quê nhà -> NK là người tài năng, có cốt cách thanh cao, có tấm lòng yêu nước thương dân, kiên quyết không hợp tác với kẻ thù. 2. S¸ng t¸c( SGK trang21) *Hoạt động2: B. §äc- hiÓu v¨n b¶n GV gọi HS đọc bài thơ I.§äc vµ gi¶i nghÜa tõ khã (Yêu cầu đọc diễn cảm) *Hoạt động3: Hướng dãn II.Tìm hiểu văn bản HS t×m hiÓu v¨n b¶n 1. C¶nh mïa thu C¶nh mïa thu ®­îc t¸c gi¶ - Bµi th¬ më ra b»ng khung c¶nh thiªn nhiªn gãi gän trong. 9 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. miªu t¶ nh­ thÕ nµo? (Chó ý:§iÓm nh×n, tõ ng÷ h×nh ¶nh, c¶ch giªo vÇn) HS chia nhãm nhá thùc hiện yêu cầu trên sau đó trình bày trước lớp - GV chèt l¹i. Qua c¶nh mïa thu ta c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× vÒ t©m tr¹ng cña thi nh©n? (HS tr¶ lêi vµo phiÕu häc tËp GV nhËn xÐt råi chèt l¹i) 4. Cñng cè Nªu gi¸ trÞ ND vµ NT cña t¸c phÈm ? ( Dïng b¶ng phô cho HS chia nhãm nhá). – ®inh v¨n b»ng. mét c¸i ao thu: +Ao thu: lạnh lẽo, nước trong veo -> đặc trưng của vùng §BBB vµ cña tiÕt trêi mïa thu, gîi c¶m gi¸c l¹nh lÏo, yªn tĩnh lạ thường +H×nh ¶nh:ChiÕc thuyÒn c©u bÐ tÎo teo -> rÊt nhá( chó ý c¸ch sö dông tõ l¸y vµ c¸ch gieo vÇn “eo” cña t¸c gi¶) +Từ ngữ: lẽo, veo, teo...có độ gợi cao - Còng tõ ao thu Êy t¸c gi¶ nh×n ra mÆt ao vµ kh«ng gian quanh ao: +Mặt ao – sóng biếc->nước mặt ao phản chiếu màu cây mµu trêi trong xanh mét mµu - hơi gợn tí-> chuyển động rất nhẹ =>sự chăm chú quan s¸t cña t¸c gi¶ +Hình ảnh “ Lá vàng......”-> đặc trưng tiêu biểu của mùa thu. “ khẽ đưa vèo” -> chuyển động rất nhẹ rất khẽ => Sự cảm nhËn s©u s¾c vµ tinh tÕ. - Kh«ng gian mïa thu ®­îc më réng: +Trêi xanh ng¾t -> xanh thuÇn mét mµu trªn diÖn réng => đặc trưng của mùa thu. +TÇng m©y l¬ löng trªn bÇu trêi -> quen thuéc gÇn gòi, yªn b×nh, tÜnh lÆng. - Khung c¶nh lµng quª quen thuéc:ngâ xãm quanh co, hµng c©y tre, tróc....->yªn ¶ tÜnh lÆng. - Trong c¸i kh«ng khÝ se l¹nh cña th«n quª bçng xuÊt hiÖn hình ảnh một người câu cá: Tùa gèi «m cÇn...... Cá đâu đớp động..... + “ Bu«ng”: Th¶ ra( th¶ láng) đi câu để giải trí,để ngắm cảnh MT + Tiếng cá “đớp động dưới chân bèo”-> sự chăm chú quan s¸t cña nhµ th¬ trong kh«ng gian yªn tÜnh cña mïa thu( nghÖ thuật lấy động tả tĩnh) 2. T×nh thu - Bµi th¬ nãi vÒ chuyÖn “ C©u c¸ mïa thu” nh­ng xÐt bÒ s©u chuyÖn c©u c¸ kh«ng ®­îc nh©n vËt tr÷ t×nh quan t©m nhiÒu lắm. Nói câu cá nhưng thực ra là để đón nhận trời thu, cảnh thu vµo câi lßng vµ béc lé t©m tr¹ng cña m×nh. - Không gian tĩnh lặng đem đến sự cảm nhận về một nỗi cô qu¹nh, uÈn khóc trong t©m hån nhµ th¬. III. KÕt luËn - Về nội dung: Cảnh mang vẻ đẹp điển hình cho mùa thu làng cảnh Việt Nam. Cảnh đẹp nhưng phảng phất buồn, vừa phản ánh tình yêu thiên nhiên đất nước, vừa cho thấy tâm sự thêi thÕ cña t¸c gi¶. - VÒ nghÖ thuËt: Ng«n ng÷ trong s¸ng, gi¶n dÞ,cã kh¶ n¨ng. 10 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. diÔn t¶ nh÷ng biÓu hiÖn tinh tÕ cña sù vËt, t©m tr¹ng...C¸ch gieo vần độc đáo, nghệ thuật lấy động tả tĩnh.... *Ghi nhí( SGK) *Hoạt động4:GV hướng IV.Luyện tập dÉn HS lµm bµi tËp luyÖn *Gîi ý: tËp C¸i hay cña nghÖ thuËt sö dông tõ ng÷ trong bµi th¬: dïng tõ ngữ để gợi cảnh và diễn tả tâm trạng - C¶nh thanh s¬ vµ dÞu nhÑ ®­îc gîi lªn qua c¸c tÝnh từ:Trong veo, biếc, xanh ngắt....Các cụm độnh từ: gợn tí, khẽ ®­a, l¬ löng. - Tõ “VÌo” nãi lªn t©m sù thêi thÕ cña t¸c gi¶ - VÇn “eo” ®­îc t¸c gi¶ sö dông rÊt thÇn t×nh 5. DÆn dß: Gv rót kn:. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 3 + 4 – Lµm v¨n. - HS häc bµi vµ lµm bµi tËp 2(SGK) - Giê sau häc lµm v¨n. bµi viÕt sè 1. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh - Củng cố kiến thức về văn nghị luận đã hcọ ở trung học cơ sở và học kỳ 2 ở lớp 10. - ViÕt ®­îc bµi nghÞ luËn x· héi cã néi dung s¸t víi thùc tÕ cuéc sèng vµ häc tËp cña häc sinh trung häc phæ th«ng. - Đề bài phù hợp với trình độ học sinh: Gắn với các tác phẩm (hoặc đoạn trích) văn học trong chương trình với một số vấn đề đạo đức, nhân cách tuổi trẻ học đường hiện nay. B. §Ò bµi: H·y bµn vÒ tÝnh trung thùc trong häc tËp vµ trong thi cö cña häc sinh ngµy nay. C. Đáp án: Học sinh có thể trình bày bằng nhiều cách khác nhau nhưng phải đạt được các yªu cÇu sau: * KiÕn thøc 1. VÒ tÝnh trung thùc trong häc tËp cña häc sinh ngµy nay - Häc sinh trung thùc trong häc tËp lµ nh÷ng häc sinh tù gi¸c trong häc tËp, ch¨m chØ, chÞu khã - Thực hiện tốt việc chuẩn bị bài, làm bài tập và soạn bài trước khi đến lớp. - HiÖn nay vÉn cßn mét sè häc sinh ch­a tù gi¸c, ch­a trung thùc trong häc tËp. 2. VÒ tÝnh trung thùc trong thi cö cña häc sinh ngµy nay - Häc sinh trung thùc trong thi cö lµ nh÷ng häc sinh kh«ng quay cãp, kh«ng nh×n bµi cña b¹n.... - HiÖn nay vÉn cßn t×nh tr¹ng nhiÒu häc sinh kh«ng trung thùc trong thi cö: quay cãp, nh×n bµi cña b¹n... 3. ý nghĩa của việc trung thực trong học tập và trong thi cử đói với học sinh nói chung. 11 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. 4. ý nghĩa của cuộc vận động “hai không” của Bộ Giáo dục và đào tạo * Kü n¨ng: BiÕt viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËn x· héi, cã lËp luËn chÆt chÏ, bè côc râ rµng, diễn đạt tốt D. Thang ®iÓm 9 + 10 điểm: Đáp ứng tốt yêu cầu trên, có bố cục rõ ràng, diễn đạt tốt, mắc một hai lỗi nhá 7 + 8 điểm: Cơ bản đáp ứng được yêu cầu trên, có bố cục rõ ràng diễn đạt khá tốt, còn m¾c mét vµi lçi nhá 5 + 6 ®iÓm: Tr×nh bµy ®­îc 2/3 sè ý, cã bè côc râ rµng, cßn m¾c lçi chÝnh t¶. 3 + 4 ®iÓm: Ch­a tr×nh bµy ®­îc 1/2 sè ý, bè côc ch­a râ rµng, m¾c nhiÒu lçi 1 + 2 điểm: bài viết quá sơ sài, chưa hiểu yêu cầu của đề (lạc đề) 0 ®iÓm: Bá giÊy tr¾ng Lµm v¨n ( Bµi lµm ë nhµ). bµi viÕt sè 2. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh - ViÕt ®­îc bµi nghÞ luËn v¨n häc võa thÓ hiÖn hiÓu biÕt vÒ t¸c phÈm, võa nªu lªn những suy nghĩ riêng, bước đầu có tính sáng tạo - RÌn luyÖn c¸ch ph©n tÝch, nªu c¶m nghÜ cña b¶n th©n B. Đề bài: Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam thời xưa qua các bài: “ Bánh trôi nước” “ Tự tình” ( Bài II) của Hồ Xuân Hương và “ Thương vợ” của Trần Tế Xương C. §¸p ¸n: Học sinh có thể trình bày bằng nhiều cách khác nhau nhưng phải đạt được các yêu cầu sau: *Kiến thức:HS cần nắm chắc 3 bài thơ trên từ đó nêu cảm nghĩ của bản thân về hình ảnh người phụ nữ thời xưa qua các tác phẩm đó - Thân phận người phụ nữ Việt Nam thời xưa: +Thân phận bị phụ thuộc không tự quyết định được số phận của mình + Cam chÞu trong mäi hoµn c¶nh - Phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam thời xưa: + Tần tảo, chịu thương chịu khó, yêu chồng, thương con + Lu«n lu«n gi÷ g×n phÈm chÊt cña m×nh dï ë trong bÊt k× hoµn c¶nh nµo + NiÒm kh¸t khao t×nh c¶m, t×nh yªu ch©n thµnh, tha thiÕt ( Dïng dÉn chøng trong 3 bµi th¬ lµ chÝnh, cã thÓ lÊy thªm mét sè dÉn chøng trong ca dao) - So sánh với hình ảnh người phụ nừ ngày nay và nêu những đánh giá, nhận xét của m×nh * Kỹ năng: Biết viết một bài văn nghị luận văn học, có bố cục rõ ràng, diễn đạt tốt, văn viÕt cã c¶m xóc, cã nh÷ng ph¸t hiÖn riªng D. Thang ®iÓm. 12 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. 9 + 10 điểm: Đáp ứng tốt yêu cầu trên, có bố cục rõ ràng, diễn đạt tốt, văn viết có cảm xóc, cã nh÷ng ph¸t hiÖn riªng, m¾c mét hai lçi nhá 7 + 8 điểm: Cơ bản đáp ứng được yêu cầu trên, có bố cục rõ ràng diễn đạt khá tốt, còn m¾c mét vµi lçi nhá 5 + 6 ®iÓm: Tr×nh bµy ®­îc 2/3 sè ý, cã bè côc râ rµng, cßn m¾c lçi chÝnh t¶. 3 + 4 ®iÓm: Ch­a tr×nh bµy ®­îc 1/2 sè ý, bè côc ch­a râ rµng, m¾c nhiÒu lçi 1 + 2 điểm: bài viết quá sơ sài, chưa hiểu yêu cầu của đề (lạc đề) 0 ®iÓm: Bá giÊy tr¾ng. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 9 - §äc v¨n. Thương vợ (Trần Tế Xương). A. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận được ân tình sâu nặng của nhà thơ đối với bà Tú – một người vợ ®iÓn h×nh cña truyÒn thèng ViÖt Nam - Thấy được khả năng tả người, gợi cảnh đầy tài hoa, việc sử dụng Tiếng Việt chuẩn xác, tinh tế và sự sáng tạo bài thơ Nôm Đường luật đạt giá trị cao. 2. Kü n¨ng: - Rèn kỹ năng đọc – hiểu văn bản văn học 3. Thái độ: - Học sinh có thái độ trân trọng tài năng, nhân cách của Tú Xương. B. Phương tiện dạy học: - SGK, SGV ng÷ v¨n 11 chuÈn - Gi¸o ¸n C. C¸ch thøc tiÕn hµnh. - Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm , kết hợp phân tích, so sánh qua hình thức nêu vấn đề, trao đổi, thảo luận nhóm - TÝch hîp ph©n m«n Lµm v¨n, TiÕng viÖt D. TiÕn tr×nh giê häc 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò. 3 Bµi míi Hoạt động của GV và HS. Nội dung cần đạt. * Hoạt động 1 I. TiÓu dÉn - HS đọc tiểu dẫn trong SGK 1. T¸c gi¶: (1870 – 1907) - GV: Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ - Quª qu¸n: Lµng VÞ Xuyªn, huyÖn mü Léc, Nam. 13 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. cuộc đời con người của nhà thơ Định. - Tªn khai sinh: TrÇn Duy Uyªn, tù Méng Trai, Tú Xương. hiÖu Méng tÝch. - Con người: + §i häc sím næi tiÕnga th«ng minh, giái th¬ phó + C¸ tÝnh s¾c s¶o, sèng phãng tóng, kh«ng gß m×nh vào khuôn phép trường thi. Tám lần thi hỏng chỉ ®Ëu Tó tµi.  Là nhà nho tài năng nhưng không thành đạt. 2. Sù nghiÖp. + Sù nghiÖp th¬ v¨n cña Tó * §Ó l¹i h¬n 100 bµi th¬ gåm nhiÒu thÓ lo¹i: Th¬, Xương có những điểm gì đáng phú, câu đối... chó ý? * Néi dung: - Th¬ trµo phóng: + Cã søc ch©m biÕm m¹nh mÏ s©u s¾c. + Tiếng cười tropng thơ Tú Xương có nhiều cung bậc: Châm biếm sâu cay, đả kích quyết liệt, tự trào mang s¾c th¸i ©n hËn ngËm ngïi...  Sở trường của Tú Xương. - Tr÷ t×nh + Nỗi u hoài trước sự đổi thay của làng quê. + Tâm sự bất mãn với đời. Bộc lộ lòng yêu nước xót xa trước vận mệnh dân tộc. 3. T¸c phÈm: - Là bài thơ hay nhất, cảm động nhất của Tú xương + VÞ trÝ cña t¸c phÈm? viÕt vÒ bµ Tó; võa ©n t×nh, hãm hØnh. II. §äc – HiÓu v¨n b¶n * Hoạt động 2. 1. §äc. - §äc – hiÓu v¨n b¶n. - Gi¶i thÝch tõ khã. - GV hướng dẫn HS đọc tác - Bố cục phÈm, chó ý c¸ch ng¾t nhÞp ë c¸c c©u th¬. 2. T×m hiÓu. * Hoạt động 3. a. 6 câu thơ đầu: Hình tượng chân dung bà Tú: - HS t×m hiÓu v¨n b¶n * C©u 1+2; GV: - Giíi thiÖu c«ng viÖc cña bµ Tó: Bu«n b¸n. + Bµ Tó ®­îc giíi thiÖu nh­ thÕ + Thêi gian: Quanh n¨m: thêi gian triÒn mien tõ nµo ë hai c©u th¬ ®Çu? ngµy nµy sang ngµy kh¸c, n¨m nµy sang n¨m kh¸c. + Mom s«ng: N¬i nguy hiÓm chªnh vªnh, sù chªnh vªnh vÊt v¶ trong nghÒ mua b¸n. - Gánh vác việc gia đình + Nuôi đủ 5 con 1 chồng: Cả gia đình đủ ăn, đủ + Cách diễn đạt ở câu thơ thứ mặc, đủ chơi. hai cho thấy bà Tú là người có + Cách diễn đạt: 5 con qua tải với bà Tú – 1 chồng vai trß nh­ thÕ nµo trong gia c©n b»ng víi 5 con. Bµ tó ph¶i lo 10 miÖng ¨n trong đình? Sắc thái tự trào được Tú gia đình. Xương thể hiện như thế nào ở  Cụ thể hoá hơn gánh nặng trên đôi vai bà Tú. 14 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. c©u th¬ thø hai? T¸c dông? + T¸ch riªng con – chång: MÑ nu«i con lµ ®­¬ng - HS trả lời Gv nhận xét bổ sung nhiên, vợ nuôi chồng phi lí. Tú Xương tự coi mình lµ kÎ ¨n b¸m. ¨n kea c¸c con.  S¾c thaÝ tù trµo. * C©u 3+4 + C©u 3+4 xuÊt hiÖn h×nh ¶nh - H×nh ¶nh: LÆn léi th©n cã. Sù vÊt v¶ tÇn t¶o sím nµo? T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p h«m cña bµ Tó. nghÖ thuËt g×? ý nghÜa? - Cách diễn đạt : + Th©n cß: Sè phËn hÈm hiu, bÊt tr¾c cña vî + Đảo ngữ: Nhấn mạnh sự vất vả lam lũ đến tội nghiÖp cña bµ Tó - §èi: + Từ: Quãng vắng > < đò đông + C©u;  NhÊn m¹nh sù vÊt v¶ nguy hiÓm lam lò, cÇn + Theo em câu 3+4 có phải là cùcủa bà Tú. Thái độ cảm phục yêu thương biết ơn, lời của bà Tú nói với ông Tú nể trọng bà Tú. Tú Xương đữ nhập vào giọng của hay kh«ng? vî mµ than thë giïm bµ. * C©u 5+6 + Em hiÓu “ duyªn”, “nî” cã - Mét duyªn: «ng Tó, bµ Tó. nghÜa nh­ thÕ nµo? BiÖn ph¸p - Hai nî: Nî chång, con nghÖ thuËt mµ t¸c gi¶ sö dông ë  Nỗi vất vả đã trở thành số phận nặng nề cay cực. c©u 5,6? ý nghÜa? - NghÖ thuËt: + Thµnh ng÷: 5 n¾ng 10 m­a + §èi. + T¨ng cÊp: 1-2, 5-10  Đức tính chịu thương, chịu khó, thảo hiền đầy tinh thÇn vÞ tha hy sinh rÊt mùc cña bµ Tó  6 c©u th¬ ®Çu ch©n dung bµ Tó hiÖn lªn hoµn chỉnh: Vất vả, lận đận đảm đang, chịu thương chịu + HS nªu néi dug kh¸i qu¸t 6 khã, giµu lßng vÞ tha hÕt lßng hy sinh v× chång v× con. Bà Tú trở thành điển hình của người vợ trong c©u th¬ më ®Çu. truyÒn thèng ViÖt Nam. b. Hai câu kết: Thái độ của tác giả. - Thói đời ăn ở bạc + Chöi m×nh: Chöi sù v« tÝch sù cña m×nh - HS t×m hiÓu hai c©u kÕt + Chửi đời: Thói đời đen bạc, giá trị hợp lí của - HS trao đổi thảo luận. cuộc sống bị đảo lộn. Người có tái như Tú Xương - GV: + Có người cho rằng hai câu kết không được chấp nhận rơi vào hoàn cảnh ăn bám là Tú Xương tự chửi mình theo vợ. - C©u kÕt: em có đúng không? + Cã chång mµ nh­ kh«ng cã + Em hiÓu néi dung c©u kÕt nµy + Kh«ng cã th× cßn h¬n  Tú Xương nhận lỗi về mình, ăn năn khi thấy nh­ thÕ nµo? mình không giúp gì được cho gia đình. Càng cảm thương xót xa cho sự vất vả của vợ. Nét đẹp trong tâm hồn, nhân cách của Tú Xương.. 15 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. c. NghÖ thuËt. - ThÓ th¬: §­êng luËt, kÕt cÊu chÆt chÏ, hµm sóc - Ngôn ngữ: Gián dị, từ ngữ nôm na rất đỗi quen thuộc trong đời sống hàng ngày. + Chỉ ra những đặc sắc nghệ Giọng điệu: Thân tình, hóm hỉnh mang những nét thuËt cña t¸c phÈm. tù trµo. Béc lé t×nh c¶m tha thiÕt cña nhµ th¬.  ThÓ hiÖn râ tµi th¬ N«m ®­êng luËt cña Tó Xương. III. Ghi nhí. IV. LuyÖn tËp * Hoạt động 3. - HS đọc ghi nhớ SGK. * Hoạt động 4 - GV cho HS lµm bµi tËp t¹i líp - HS tr×nh bµy, GV nh¹n xÐt bæ sung 3. Cñng cè: - Nêu chủ đề bài thơ 4. DÆn dß. - Giờ sau: Khóc Dương Khuê - Häc thuéc lßng bµi th¬. 16 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. TiÕt 10 - §äc thªm Ngµy soan: Ngµy gi¶ng:. – ®inh v¨n b»ng. Khóc Dương khuê (NguyÔn KhuyÕn). A. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Häc sinh hiÓu ®­îc bµi th¬ lµ mét tiÕng khãc, trong tiÕng khãc lµ mét t×nh b¹n th¾m thiÕt tíi møc hiÕm thÊy trong th¬ x­a. - §»ng sau tiÕng khãc b¹n lµ t©m tr¹ng thêi thÕ cña t¸c gi¶. - phong c¸ch tr÷ t×nh s©u l¾ng cña NguyÔn KhuyÕn. 2. Kü n¨ng: - Rèn kỹ năng đọc – hiểu văn bản văn học 3. Thái độ: - Học sinh có thái độ trân trọng tình cảm cao đẹp của con người , nhất là tình bạn cao cả của Nguyuễn Khuyến và Dương Khuê. B. Phương tiện dạy học: - SGK, SGV ng÷ v¨n 11 chuÈn - Gi¸o ¸n C. C¸ch thøc tiÕn hµnh. - Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm , kết hợp phân tích, so sánh qua hình thức nêu vấn đề, trao đổi, thảo luận nhóm - TÝch hîp ph©n m«n Lµm v¨n, TiÕng viÖt D. TiÕn tr×nh giê häc 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò. 3 Bµi míi Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt * Hoạt động 1 I. TiÓu dÉn (SGK trang 31) - HS đọc tiểu dẫn chú ý những vấn đề trọng tâm - GV më réng: + Nguyễn Khuyến và Dương Khuê đã kết thân với nhau khi cùng thi đỗ. Pháp xâm lược NguyÔn KhuyÕn bá quan vÒ ë ẩn, Dương Khuê làm quan cho Ph¸p trong t©m can cã lóc ngao ngán sự đời “ Thế sự vô kỳ như. 17 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. định cuộc” (Sự đơì như cuộc cờ không sao định được) tình hình nh­ thÕ nh­ng NguyÔn KhuyÕn vÉn gi÷ t×nh b¹n cò * Hoạt động 2. - GV yêu cầu HS đọc văn bản, HS chú ý giọng đọc: Giọng tha thiÕt s©u l¾ng - GV nhËn xÐt. * Hoạt động 3. - HS t×m nh÷ng tõ ng÷ biÓu thÞ thái độ của tác giả khi nghe tin bạn qua đời cách gọi ( bác Dương, cụm từ cảm thán, tứ láy man m¸c, ngËm ngïi ...) ý nghÜa? - Nhận xét gì về thái độ tình c¶m cña t¸c gi¶? - Gv yêu cầu HS xác định nội dung kh¸i qu¸t - GV: + Độ sâu của tình bạn Dương – NguyÔn ®­îc béc lé nh­ thÕ nµo? tõ ng÷ nµo miªu t¶ t×nh bạn đó?. – ®inh v¨n b»ng. II. §äc – HiÓu v¨n b¶n 1. §äc. - THÓ lo¹i: Ch÷ H¸n  sau khi NguyÔn KhuyÔn dÞch ra ch÷ N«m vµ b¶n N«m trë thµnh phæ biÕn - Bè côc: 4 phÇn + 2 c©u th¬ ®Çu: nçi ®au ban ®Çu + 20 câu tiếp: Hồi tưởng lại những kỷ niệm về tình bạn + 12 c©u tiÕp; T©m tr¹ng day døt khi b¹n døt ¸o ra ®i. + 4 c©u th¬ cuèi: Trë l¹i nçi ®au mÊt b¹n 2. T×m hiÓu. a. 2 c©u th¬ ®Çu:. - TiÕng than nhÑ nhµng, qua tiÕng than lµ t×nh c¶m ®au xãt tiÕc nuèi cña nhµ th¬ b. 20 câu thơ tiếp: Tưởng nhớ về Dương Khuê trong sự tiếc thương của Nguyễn Khuyến. - thêi thanh xu©n: + Cïng ®i thi, cïng ®Ëu khoa thi n¨m Gi¸p tý (1864) + GÆp gì duyªn trêi.  Quan niệm thiêng liêng và hai người sống xứng đáng quan niệm ấy. - NhiÒu së thÝch gièng nhau: + Thó vui thanh cao cña kh¸ch phong t×nh. + Së thÝch quen thuéc cña nhµ nho. C¬ së lµm nªn mét t×nh b¹n g¾n bã.  Mèi quan hÖ th¾m thiÕt vµ s©u s¾c trong t×nh b¹n của họ. Đó là tình cảm những người tri âm, tri kỷ họ sinh ra là để có nhau. + Cách miêu tả đó nói lên điều - Đặt tình bạn trong mối tương quan với đất nước, thời g×? Béc lé t©m tr¹ng nµo cña t¸c cuéc. gi¶? + Buổi dương cửu: Thời buổi loạn lạc nước mất. + T×nh b¹n cña NguyÔn KhuyÕn và Dương Khuê còn được thử th¸ch b»ng yÕu tè nµo? C©u th¬ nµ«ch thÊy t×nh b¹n gi÷a hai người được đặt trong mối tương + Phận đẩu thăng: Sống trong loạn lạc nhà thơ không quan giữa đất nước, thời cuộc? ham lîi léc, tõ quan vÒ ë Èn nh­ng vÉn day døt, ©n hËn. 18 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. + Sù ©n hËn day døt cña NguyÔn KhuyÕn ®­îc béc lé ë c©u th¬ nµo? nhËn xÐt g× vÒ c¸ch diÔn đạt ấy? + Kû niÖm nµo lµm cho NguyÔn Khuyến có ấn tượng sâu đậm nhất với bạn? Điều đó có ý nghÜa g×? - GV cho HS th¶o luËn nhãm. + Thêi gian: 5 phót + Nçi ®au mÊt b¹n ®­îc NguyÔn KhuyÔn diÔn t¶ nh­ thÕ nào? Thái độp của tác giả khi đón nhận nỗi đau ấy? + Nhà thơ đã an ủi mình như thế nµo? + §Æc s¾c nghÖ thuËt? - §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, GV nhËn xÐt bæ sung.. - HS lµm viÖc c¸ nh©n + C¶m nhËn g× vÒ c©u th¬ cuèi?. * Hoạt động 4. - GV yªu cÇu HS nªu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬.. – ®inh v¨n b»ng. +BiÕt th«i th«i thÕ th× th«i míi lµ  M©u thuÉn trong t©m hån NguyÔn KhuyÕn, nçi ®au thêi thÕ béc lé mét c¸ch thÇm kÝn + Kỷ niệm khó quên: Lần gặp cuối cùng trước đó 3 n¨m + Mừng vui, cảm động thấy Dương Khuê khoẻ mạnh  Tin bạn mất Dương Khuê không tin cho dù đó là sự thËt c. 12 c©u tiÕp - NghÞch lÝ trí trªu: + Nguyễn Khuyến hơn tuổi Dương Khuê + NguyÔn KhuyÔn ®au èm h¬n  Dương Khuê ra đi trước - Thái độ: + Chît nghe: §ét ngét, ngì ngµng + Ch©n tay rông rêi: Thµnh ng÷ diÔn t¶ nçi ®au tª t¸i – nçi ®au nh­ mÊt ®i mét phÇn c¬ thÓ, nçi ®au xãt v« cïng v« tËn + An ủi: Dương Khuê sớm lìa đời là phải vì đời đang ch¸n. Nçi ®au thêi thÕ + Nuèi tiÕc, hÉng hôt kÌm theo c¶ tr¸ch mãc. - NghÖ thô©t + LÆp tõ “kh«ng “ 5 lÇn diÔn t¶ sù trèng rçng ghª gím khi mÊt b¹n. + Điển tích, điển cố: Nỗi đau đớn nhớ bạn tri âm, tri kû. d. PhÇn kÕt - Chấp nhận sự ra đi của bạn cho dù có thương xót - Hai c©u cuèi: + Lệ của người già còn rất ít + Người già khóc không có nước mắt  Nỗi đau khôn tả, nỗi đau dường như đã dồn cả vào trong, nçi ®au Êy lµ nçi ®au triÒn miªn, bÊt tËn III. Tæng kÕt - Néi dung Bài thơ là tiếng khóc bạn thống thiết cảm động. Qua tiÕng khãc thÓ hiÖn mét t×nh b¹n th¾m thiÕt tíi møc hiÕm cã trong th¬ x­a. - NghÖ thuËt + Sö dông ng«n ng÷ b×nh d©n, tõ l¸y, thµnh ng÷, biÖn pháp tu từ, điển tích...để nói về nỗi đau khi mất bạn. 3. Cñng cè:. 19 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> THPT TQT Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11. – ®inh v¨n b»ng. - Nêu nhận xét của bản thân về tình bạn giữa Nguyễn Khuyễn và Dương Khuê? Quan niệm của em về một tình bạn đẹp. 4. DÆn dß. - Giờ sau: Vịnh khoa thi hương – Trần Tế Xương. - Häc thuéc lßng bµi th TiÕt 7-Lµm v¨n Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận. A. Mục tiêu cần đạt: 1.KiÕn thøc: Gióp HS - Nắm vững cách phân tích và xác định yêu cầu của đề bài, cách lập dàn ý cho bài viết - Có ý thức và thói quen phân tích đề và lập dàn ý trước khi làm bài 2. Kỹ năng: Hình thành kỹ năng phân tích đề và lập dàn ý 3.Thái độ: Có ý thức phân tích đề và lập dàn ý trước khi làm bài B. Phương tiện thực hiện - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi so¹n - B¶ng phô C. Cách thức tiến hành: GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp nêu vấn đề, trao đổi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái D.TiÕn tr×nh d¹y häc 1. ổn định tổ chức 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi Hoạt động của GV và HS. Nội dung cần đạt. * Hoạt động 1: GV hướng dẫn häc sinh t×m hiÓu yªu cÇu ph©n tích đề HS chia thµnh 4 nhãm: + Nhãm 1; 2: Tr¶ lêi c©u hái yêu cầu ở đề 1 + Nhãm 3; 4: Tr¶ lêi c©u hái yêu cầu ở đề 2 - HS cử người trình bày trước líp - GV chèt l¹i. I.Phân tích đề 1. VÝ dô: §Ò 1 vµ §Ò 2 (SGK) * §Ò1: - Thuộc dạng đề có định hướng cụ thể, nêu rõ các yêu cÇu vÒ néi dung, giíi h¹n dÉn chøng - Vấn đề cần nghị luận:Việc chuẩn bị hành trang vào thÕ kû míi - Yªu cÇu vÒ néi dung: Tõ ý kiÕn cña Vò Khoan cã thÓ suy ra + Người Việt Nam có nhiều điểm mạnh: Thông minh, nh¹y bÐn víi c¸i míi. + Người Việt Nam cũng không ít điểm yếu: Thiếu hụt vÒ kiÕn thøc c¬ b¶n, kh¶ n¨ng thùc hµnh vµ s¸ng t¹o h¹n chÕ + Ph¸t huy ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc ®iÓm yÕu lµ thiÕt thùc chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kû 21 - Yêu cầu về phương pháp; sử dụng thao tác lập luận. 20 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>