Sáng kiến kinh nghiệm - Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “ Điền số thích hợp vào ô trống – Dạng bài biết tổng 3 số ”

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ====================================== I.®iÒu kiÖn hoµn c¶nh t¹o ra s¸ng kiÕn : M«n to¸n líp 1 lµ c¬ së nÒn t¶ng cho viÖc häc to¸n ë c¸c líp tiÕp theo . Nã më ®­êng cho c¸c em ®i vµo thÕ giíi k× diÖu cña khoa häc ,kiÕn thøc to¸n më réng vµ n©ng cao gióp c¸c em thÊy ®­îc sù k× diÖu cña c¸c con sè . “Lo¹i to¸n ®iÒn sè thÝch hîp vµo « trèng – D¹ng bµi biÕt tæng cña 3 sè ”lµ d¹ng to¸n kh¸ phong phó vµ hấp dẫn , tránh được sự đơn điệu lặp đi lặp lại trong các phép tính ,nó kích thích ®­îc t­ duy tÝch cùc s¸ng t¹o cña häc sinh. Qua thùc tÕ d¹y häc nhiÒu n¨m t«i thÊy ®©y lµ d¹ng bµi kh«ng h¼n lµ khã song các em còn gặp nhiều vướng mắc và chưa tìm được kết quả đúng . Mặt khác để nâng cao chất lượng học sinh giỏi thì việc giúp học sinh giải tốt dạng toán trên là một nhiệm vụ không thể thiếu .Bên cạnh đó còn giúp các em có c¬ së ban ®Çu cho viÖc më réng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lµm c¸c bµi to¸n ë d¹ng n©ng cao , tạo tiền đề cho việc học toán , đó cũng chính là hình thành cho các em phương ph¸p häc to¸n . V× vËy t«i tËp trung nghiªn cøu , t×m nguyªn nh©n vµ ®­a ra mét sè biÖn pháp để hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “ Điền số thích hợp vào ô trống – Dạng bµi biÕt tæng 3 sè ”.. II. Thực trạng trước khi viết sáng kiến này: Qua thực tiễn giảng dạy tôi thấy các em giải những kiểu bài này thường gặp nhiều vướng mắc và chưa điền đúng .Theo tôi do 4 nguyên nhân là : - Do c¸c em ch­a n¾m ch¾c phÇn cÊu t¹o sè. - Do kh¶ n¨ng ph©n tÝch sè ch­a tèt . - Do xác định yêu cầu của bài chưa tốt , khả năng phân tích đề còn hạn chế. - Ch­a cã kÜ n¨ng lµm to¸n n©ng cao . Từ những nguyên nhân trên tôi đã đề ra một số biện pháp. III. các giải pháp đã áp dụng 1 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ====================================== 1)BiÖn ph¸p thø nhÊt : Giai ®o¹n chuÈn bÞ Trong quá trình dạy học việc hình thành các biểu tượng ban đầu về số (Từ 0 đến 9) tôi đã chú ý hình thành cho các em biểu tượng về số qua việc nhận biết số lượng trên đồ dùng và cũng từ đó giúp học sinh phân tích cấu tạo số dưới dạng 2 nhóm đồ vật và mở rộng tới 3 nhóm đồ vật . VD : Khi d¹y sè 6 + Yªu cÇu häc sinh t¸ch 6 que tÝnh thµnh 3 phÇn gåm : 1 ; 2 vµ 3 que tÝnh hoÆc gåm : 2 ; 2 vµ 2 hoÆc 1 ; 1 vµ 4 que tÝnh .( T¸ch lµm 2 phÇn lµ kiÕn thøc c¬ b¶n c¸c em đã được học tôi không trình bày lại ) + §èi víi c¸c bµi to¸n vÒ céng hoÆc trõ t«i ®­a vÒ d¹ng bµi t×m tæng hoÆc hiÖu cña 3 sè : VD : 3 + 2 + ….= 6. 1 + 4 + …. = 7. HoÆc : 8 = … + 2 + 1. 8 =1 + … + 5. 8 - … - 3 = 1. 10 - 2 - … = 5. + H×nh thµnh kÜ n¨ng lµm c¸c bµi to¸n d¹ng nh­ trªn. 2) Biện pháp thứ hai : Xác định đề bài và phân tích các dữ kiện . + Việc xác định các yếu tố của bài là việc làm vô cùng cần thiết và rất quan trọng vì có xác định đúng yêu cầu thì mới biết việc mình cần phải làm là gì .Song song với nó là việc phân tích các dữ kiện của bài toán . Vì vậy tôi cho các em đọc kĩ đề ,gạch chân các từ khóa từ đó tư duy các việc cần làm . - VD1: KiÓu bµi thø nhÊt : Bài tập : Điền số vào ô trống sao cho tổng 3 số của ba ô liền nhau bất kì đều bằng 6 2. 3. Bước 1 : Đọc bài toán Bước 2 : Phân tích bài toán ? Bµi yªu cÇu g× 2 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ====================================== ? Các em phải điền số đó như thế nào ? Em hiểu tổng 3 số ở ba ô liền nhau bất kì đều bằng 6 nghĩa là như thế nào ( «1 + «2 + «3 = «2 + «3 + «4 = «3 + «4 + «5 = …….= 6 ) . Từ đó học sinh suy nghĩ và tìm ra đúng kết quả . - VD 2 : KiÓu bµi thø hai Bµi tËp : §iÒn mçi sè vµo « trèng sao cho tæng c¸c sè ttrªn cïng hµng ngang hoÆc cột dọc đều bằng nhau và bằng 10 .. 5. Bước 1 : Đọc kĩ đề Bước 2: Phân tích đề : ? Bµi yªu cÇu g× . ? C¸c em ph¶i ®iÒn nh÷ng sè nh­ thÕ nµo. ? Em hiểu tổng các số trên cùng hàng ngang ( hay cột dọc) đều bằng nhau và b»ng 10 nghÜa lµ nh­ thÕ nµo. ? Hàng ngang có mấy ô . đã có số nào . ? VËy em ph¶i ®iÒn cÆp sè nµo n÷a . Từ đó học sinh sẽ suy nghĩ vận dụng cấu tạo số 5 và tìm ra đúng cặp số cần điền ( HoÆc 2 & 3 hoÆc 1&4) - VD3: KiÓu bµi thø 3 Bµi tËp : §iÒn mçi sè vµo mét « trßn sao cho khi céng c¸c sè trªn mçi c¹nh cña tam giác đều bằng nhau và bằng 9 . 3 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ======================================. Bước 1 : Đọc kĩ đề Bước 2: Phân tích đề : ? Bµi yªu cÇu g× . ? Sè ph¶i ®iÒn lµ nh÷ng sè nh­ thÕ nµo . ? 9 ph¶i b»ng tæng cña 3 sè kh¸c nhau nµo . (9=1+2+6 ;. 9= 2+3+4 ;. 9= 1+3+5 ). ? Những số nào xuất hiện hai lần trong các tổng đó .( 1 ; 2 & 3 ) ? Những hình tròn nào được tính chung cho hai cạnh của tam giác .( ở đỉnh tam gi¸c ) Từ đó gợi mở cho học sinh thấy các số cần phải điền ở đỉnh tam giác và đương nhiên các số còn lại các em sẽ dễ dàng điền đúng . + VD4 : KiÓu bµi thø t­ Bài tập : Điền các số để tổng các số theo hàng ngang ,cột dọc , đường chéo đều có kÕt qu¶ b»ng nhau .. 3 4. 2. 4 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ====================================== Bước 1 : Đọc kĩ đề Bước 2: Phân tích đề : ? Bµi yªu cÇu g× . ? Sè cÇn ph¶i ®iÒn cÇn tháa m·n ®iÒu kiÖn g× ? ChØ ra c¸c « ë hµng ngang ( hay ®­êng chÐo hay cét däc ) ? Mçi hµng hay mçi cét hay mçi ®­êng chÐo gåm cã mÊy « . ? Muốn điền đúng và nhanh em hãy suy nghĩ nên tìm số còn lại ở hàng ngang hay đường chéo hay cột dọc trước . ? §Ó tæng b»ng 9 th× « cßn l¹i sÏ b»ng mÊy. 3) BiÖn ph¸p 3: Tæng hîp kiÕn thøc vµ hoµn thµnh bµi to¸n Tõ chç häc sinh ph©n tÝch c¸c d÷ kiÖn vµ t×m ra kÕ ho¹ch gi¶i víi tõng kiÓu bµi các em sẽ tìm ra kết quả đúng của bài toán .Song để các em thực hiện một cách thành thạo ( có kĩ năng và kĩ xảo ) tôi hướng dẫn các em một số mẹo nhỏ . VD1: Bµi 1 Sau khi h­ãng dÉn häc sinh t×m ®­îc 3 sè ë ba « liÒn nhau lµ c¸c sè 1 ; 2 ; 3 . Tôi hướng dẫn các em đánh số thứ tự ở trên các ô là chữ : a , b , c . Khi đó các ô cã cïng mét ch÷ th× ®iÒn sè nh­ nhau . Cô thÓ : a. b. c 1. 2. a. b. c. a. b. c. a. Học sinh suy nghĩ và tìm được ô ghi chữ a sẽ là số 3 .Từ đó các em sẽ nhanh chãng ®iÒn tiÕp c¸c sè cßn l¹i : a. b. c. 3. 2. 1. a. b 3. c. 2. 1. a 3. b. c. a. 2. 1. 3. 5 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ====================================== Tóm lại : Bằng những biện pháp trên tôi đã giúp các em học sinh khá giỏi làm tèt lo¹i to¸n “§iÒn sè thÝch hîp vµo « trèng – D¹ng bµi biÕt tæng 3 sè ” mét c¸ch cã kĩ năng ,kĩ xảo .Từ đó giúp các em phát triển tư duy ,nâng cao kiến thức của mình ,tạo cơ sở và là tiền đề vững chắc cho các em học tiếp các lớp trên đặc biệt là hình thành cho các em một phương pháp học toán khoa học .. IV. hiÖu qu¶ do s¸ng kiÕn ®em l¹i: Tõ nh÷ng viÖc lµm trªn t«i thÊy c¸c em häc sinh kh¸ giái khi lµm lo¹i to¸n nµy rất nhanh mà chính xác .Qua các lần nhà trường khảo sát hàng tháng học sinh khá giỏi lớp tôi làm đúng tất cả các bài toán dạng “Điền số thích hợp vào ô trống – Dạng bài biết tổng 3 số” .Và cũng từ đấy tôi đưa ý kiến của mình để các giáo viên trong tæ chuyªn m«n cïng ¸p dông vµo thùc tiÔn víi häc sinh kh¸ giái cña c¸c lớp.Kết quả cũng rất khả quan tuy với các lớp khác nhau thì mức độ học sinh tiếp thu cũng khác nhau song mọi giáo viên đều cho rằng đó là những biện pháp hay .. V: §Ò xuÊt, kiÕn nghÞ : - Cần đầu tư đổi mới trang thiết bị dạy học. - Đổi mới cách đánh giá học sinh. - Để nâng cao hiệu quả đào tạo thì mỗi giáo viên Tiểu học cần nắm chắc mục tiêu, nhiệm vụ và nội dung giáo dục. - Giáo viên Tiểu học cần nắm vững nội dung, kiến thức của các mạch kiến thức toán tiểu học, biết vận dụng và thực hành tốt khi hướng dẫn cho học sinh. - Tránh dạy chay, rập khuôn, máy móc mà phải biết cách tổ chức để học sinh tự tiếp cận và khám phá ra kiến thức mới. -. Phải biết sử dụng phối hợp các thủ pháp giảng dạy và thường xuyên trao. 6 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ====================================== đổi chuyên môn với bè bạn đồng nghiệp để không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn . -. Phải tích cực tham khảo các tài liệu để phục vụ tốt cho công tác giảng d¹y cña m×nh .. Trên đây là một số ý kiến của bản thân tôi về vấn đề dạy học sinh giỏi loại bµi “§iÒn sè thÝch hîp vµo « trèng – D¹ng bµi biÕt tæng 3 sè” víi häc sinh líp 1 .Do trình độ còn hạn chế nên sáng kiến của tôi không thể tránh khỏi những thiếu sãt . T«i kÝnh mong nhËn ®­îc sù gãp ý quý b¸u cña c¸c cÊp qu¶n lÝ vµ bÌ b¹n đồng nghiệp . T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Giao Hương ,ngày 20 tháng 3 năm 2011 Người viết. Lª ThÞ thñy X¸c nhËn cña c¬ quan ¸p dông s¸ng kiÕn. X¸c nhËn cña phßng Gi¸o dôc- §µo t¹o huyÖn Giao Thuû. 7 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ======================================. 8 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ======================================. 9 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ======================================. 10 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán “Điền số thích hợp vào ô trống- Dạng bài biết tổng của 3 số ”. ======================================. 11 Lª ThÞ Thñy Trường Tiểu học Giao Hương ========================================= GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>