Giáo án ngữ văn 7. Bài: Câu trần thuật đơn

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (487.54 KB, 21 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Giáo viên: Lê Thị Hồng Nhung

Trường Trung học cơ sở Thọ Xuân

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Kiểm tra bài cũ

- Thế nào là thành phần chính của câu?

- Xác định thành phần chính của câu sau:

Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn

hoắt

• Trả lời:

• Thành phần chính của câu là những thành ph

ầ

n

bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hồn chỉnh

và diễn đạt được một ý trọn vẹn.

• Thành phần chính gồm có chủ ngữ và vị ngữ.

CN VN

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Câu trần thuật đơn

NGỮ VĂN 6

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Tiết 115: Câu trần thuật đơn

I, THẾ NÀO LÀ CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN?

1, Xét ví dụ
VD1:

Chưa nghe hết câu, tơi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ 
dài.(1)Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:(2)

Hức !(3) Thông ngách sang nhà ta ?(4) Dễ nghe nhỉ !(5)
Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.(6) Thôi, 
im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.(7) Đào tổ nơng thì

cho chết !(8)

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Tiết 115: Câu trần thuật đơn

Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch 
răng lên, xì một hơi rõ dài.(1)Rồi, 
với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
(2)

Hức !(3) Thông ngách sang nhà 
ta ?(4) Dễ nghe nhỉ !(5) Chú mày 
hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu 
được.(6) Thôi, im cái điệu hát mưa 
dầm sùi sụt ấy đi.(7) Đào tổ nơng 
thì cho chết !(8)

Tôi về, không một chút bận 
tâm.(9)

(Tơ Hồi)

I, THẾ NÀO LÀ CÂU TRẦN 
THUẬT ĐƠN?

1, Xét ví dụ
VD1:

-Câu dùng để hỏi:

-Câu dùng để yêu cầu:

-Câu dùng để bộc lộ cảm xúc:

-Câu dùng để kể, tả, nêu ý kiến:
4

3, 5, 8

1, 2, 6, 9

=> Câu nghi vấn (hỏi)
=> Câu cầu khiến

=> Câu cảm thán

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Tiết 115: Câu trần thuật đơn

I, CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?

1, Xét ví dụ

VD2

(1) Chưa nghe hết câu, tơi đã xì một hơi rõ dài.

(2) Rồi với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng.

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.

(9) Tôi về, không một chút bận tâm

CN VN

CN2 VN2

CN VN

Câu có một cụm C-V tạo thành: 1,2,9

Câu có 2 cụm C-V tạo thành: 6

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Tiết 115: Câu trần thuật đơn

I, CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?

1, Xét ví dụ

2, Nhận xét

-

Câu trần thuật đơn

là loại câu do

một cụm C-V

tạo thành, dùng để

giới thiệu, tả hoặc kể

về một

sự việc, sự vật hay để

nêu một ý kiến

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Tiết 115: Câu trần thuật đơn

*Lưu ý

1, Trong câu trần thuật đơn có thể có một hay

nhiều chủ ngữ, hoặc vị ngữ.

1. Câu trần thuật đơn có thể có một hay nhiều chủ ngữ

hoặc vị ngữ.

Ví dụ:

- Mai, Hoa, Thảo đều là học sinh chăm ngoan.

C1 C2 C3 V

- Tre trơng thanh cao, giản dị, chí khí như người.

C V1 V2 V3

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Tiết 115: Câu trần thuật đơn

*Lưu ý

2. Căn cứ để xác định câu trần thuật đơn là câu có một cụm C-V. 
Song cần lưu ý là một cụm C-V nịng cốt. Những câu có từ hai 
cụm C-V trở lên , nhưng nếu chỉ có một cụm C-V nòng cốt vẫn 
được coi là câu trần thuật đơn.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Bài tập nhanh

Trong những câu sau câu nào là câu trần

thuật đơn?

1, Trăng đẹp quá!

=> Câu cảm thán

2, Gió đưa tiếng sáo, gió nâng cánh diều.

Þ

Câu trần thuật ghép

3, Tre ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Bài tập nhanh

Em hãy cho biết các câu trần thuật sau dùng

để làm gì?

1, Bạn Hương học rất giỏi và chăm ngoan

Þ

Nhận xét

2, Hơm nay, tơi đi học

Þ

Kể

3, Những đảo xa lam nhạt pha màu trắng sữa

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Bài tập nhanh

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

II. Lun tËp.

Bµi tËp 1: (SGK/101)

Tiết 115: Câu trần thuật đơn

Tìm và phõn tớch cấu tao ngữ phỏp của cỏc câu trần thuật đơn 
trong đoạn trích sau . Cho biết những câu trần thuật đơn ấy đ ược 
dùng làm gì?

Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. 
Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu

hiệu của sự sống con ng ười thì, sau mỗi lần động bão, bao giờ bầu 
trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm 
xanh m ượt, n ước biển lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi, và 
cát lại vàng giịn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong 
ngày động bão thì nay l ưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Tr¶ lêi:

Câu 1: Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một

ngày trong trẻo, sáng sủa.

-> Câu có cấu tạo là một cụm C-V, để giới

thiệu , miêu tả về vẻ đẹp Cô Tô.

Câu 2: Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần

đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của

sự sống

con

ng ời thì, sau mỗi lần

động

bão bao giờ bầu trời

Cô Tô cũng trong sáng nh

ư

vậy.

-> Câu có cấu tạo là một cụm C-V, dùng để nêu

ý kiến nhận xét về vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô

sau trận bão.

CN VN

CN
VN

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Câu 3:

Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt,

nước biển lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi,

và cát lại vàng giòn hơn nữa

.

Þ

Câu có 3 cụm C-V => Khơng phải câu trần thuật đơn

Câu 4:

Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày

động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã

đơi.

=>

Câu có 2 cụm C-V => Không phải câu trần thuật đơn

CN1 VN1

CN2 VN2

CN3 VN3

CN1 VN1

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. 
Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì ?

a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta,
có một thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long
Quân.

(Con Rồng cháu Tiên)

b) Có một sống lâu ngày trong một giếng nọ.

(Ếch ngồi đáy giếng)

c) là người huyện Đông Triều.

(Con hổ có nghĩa)

TRẢ LỜI : Cả 3 câu a, b, c đều là câu trần thuật đơn.
Có tác dụng giới thiệu nhân vật .

CN VN

vị thần

con ếch

CN VN

Bà đỡ Trần

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Bài tập 3:

a, Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão
chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ơng bà ao ước có một đứa con. Một
hơm bà ra đồng trơng thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân lên ướm thử để
xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau
sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô. (Thánh Gióng)
b, Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp
như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho
con một người chồng thật xứng đáng.

Một hôm có hai chàng trai đến cầu hơn. (Sơn Tinh, Thủy Tinh)
c, Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài
giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái ăm để
hỏi mọi người. Đã mất nhiều cơng tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có
người nào thật lỗi lạc.

Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có
hai cha con nhà nọ đang làm ruộng. (Em bé thông minh)

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Bài tập 3: Trả lời

*Khác nhau

Bài tập 2

Bài tập 3

Giới thiệu ngay

nhân vật chính

a, Lạc Long Quân

b, Con ếch

c, Bà đỡ Trần

Giới thiệu nhân vật phụ trước,

nhân vật chính sau

:

a, Nhân vật phụ

: Hai vợ chồng ơng lão

Nhân vật chính

: Thánh Gióng

b, Nhân vật phụ

: Hùng Vương, Mị Nương

Nhân vật chính

: Sơn Tinh, Thủy Tinh

c, Nhân vật phụ

: viên quan

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Bài tập 4:

Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau

đây cịn có tác dụng gì?

a, Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm
nghề đẽo cày. ( Đẽo cày giữa đường)

b, Người kiếm củi tên Mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn
núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới
vác búa đến xem, thấy một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất,
nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe
cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra. (Vũ Trinh)

Þ Ngồi giới thiệu nhân vật các câu trên cịn có tác dụng miêu tả

hành động của nhân vật

- Người thợ mộc: dốc hết vốn để đẽo cày

- Người kiếm củi: bổ củi, thấy dưới thung lũng, vác búa đến

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Bài tập trắc nghiệm.

Câu 1: Câu trần thuật đơn là gì?

A. Là câu do hai cụm C-V sóng đôi tạo thành.

B Là loai câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để kể, tả, nêu ý
kiến.

C. Là câu do một cụm C-V tạo thành

D. Là câu hai cụm C-V sóng đôi tạo thành, dùng để kể, tả, nêu ý

kiến.

Câu 2: Nhà văn Thép Mới dùng câu trần thuật đơn sau đây để

làm gì?

“Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam, bạn thân của nhân dân 
Việt Nam”.

A. Dùng để giới thiệu
B. Dùng để tả

C. Dùng để kể

D. Dùng để nêu ý kiến.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

DẶN DÒ

-

Về nhà học ghi nhớ SGK

</div>

Giáo án ngữ văn 7. Bài: Câu trần thuật đơn

<b>Giáo viên: Lê Thị Hồng Nhung</b>

<b>Trường Trung học cơ sở Thọ Xuân</b>

<b>Kiểm tra bài cũ</b>

- Thế nào là thành phần chính của câu?

- Xác định thành phần chính của câu sau:

Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn

hoắt

•

<b><sub>Trả lời:</sub></b>

•

<b><sub>Thành phần chính của câu là những thành ph</sub></b>

<sub>ầ</sub>

<sub>n </sub>

<b>bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hồn chỉnh </b>

và diễn đạt được một ý trọn vẹn.

•

<sub>Thành phần chính gồm có chủ ngữ và vị ngữ.</sub>

<b>Câu trần thuật đơn</b>

<b>NGỮ VĂN 6</b>

<b>Tiết 115: Câu trần thuật đơn</b>

<b>Tiết 115: Câu trần thuật đơn</b>

<b>Tiết 115: Câu trần thuật đơn</b>

<b>I, CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?</b>

<b>1, Xét ví dụ</b>

<b>VD2</b>

(1) Chưa nghe hết câu, tơi đã xì một hơi rõ dài.

(2) Rồi với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng.

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.

(9) Tôi về, không một chút bận tâm

<b>Câu có một cụm C-V tạo thành: 1,2,9</b>

<b>Câu có 2 cụm C-V tạo thành: 6</b>

<b>Tiết 115: Câu trần thuật đơn</b>

<b>I, CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?</b>

<b>1, Xét ví dụ</b>

<b>2, Nhận xét</b>

-

<b>Câu trần thuật đơn </b>

là loại câu do

<b>một cụm C-V </b>

tạo thành, dùng để

<b>giới thiệu, tả hoặc kể </b>

về một

sự việc, sự vật hay để

<b>nêu một ý kiến</b>

<b>Tiết 115: Câu trần thuật đơn</b>

<b>*Lưu ý</b>

1, Trong câu trần thuật đơn có thể có một hay

nhiều chủ ngữ, hoặc vị ngữ.

<b>1. Câu trần thuật đơn có thể có một hay nhiều chủ ngữ </b>

<b>hoặc vị ngữ.</b>

<b>Ví dụ:</b>

<b>- Mai, Hoa, Thảo đều là học sinh chăm ngoan.</b>

<b> </b>

<b>C1 C2 C3 V</b>

<b>- Tre trơng thanh cao, giản dị, chí khí như người.</b>

<b>C V1 V2 V3</b>

<b>Tiết 115: Câu trần thuật đơn</b>

<b>*Lưu ý</b>

<b>Bài tập nhanh</b>

<b> Trong những câu sau câu nào là câu trần </b>

<b>thuật đơn?</b>

1, Trăng đẹp quá!

<b>=> Câu cảm thán</b>

2, Gió đưa tiếng sáo, gió nâng cánh diều.

Þ

<b><sub>Câu trần thuật ghép</sub></b>

3, Tre ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp.

<b>Bài tập nhanh</b>

<b>Em hãy cho biết các câu trần thuật sau dùng </b>

<b>để làm gì?</b>

1, Bạn Hương học rất giỏi và chăm ngoan

Þ

<b><sub>Nhận xét</sub></b>

2, Hơm nay, tơi đi học

Þ

<b><sub>Kể</sub></b>

3, Những đảo xa lam nhạt pha màu trắng sữa

<b>Bài tập nhanh</b>

<b>II. Lun tËp.</b>