Lúng túng định giá thương hiệu

Lúng túng định giá thương hiệu
Sự lúng túng trong việc định giá thương hiệu là vấn đề chung của nhiều doanh nghiệp VN
chứ không chỉ riêng của một số doanh nghiệp Nhà nước đang tiến hành cổ phần hóa.
Vinaconex (thuộc Bộ Xây dựng) là một tổng công ty lớn của Nhà nước đang tiến hành cổ
phần hóa. Một chuyên gia của Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học Công nghệ) cho biết, tổng
tài sản của Vinaconex vào khoảng 3.600 tỉ đồng, trong đó trị giá thương hiệu Vinaconex -
theo nhiều nguồn tin khác nhau - chỉ được tính xấp xỉ 3,5 tỉ đồng - chưa bằng 1/1.000 tổng
tài sản doanh nghiệp. Một con số quá nhỏ nhoi.
Bản thân ông Phí Thái Bình - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Vinaconex không thừa nhận con
số 3,5 tỉ này. Ông nói: "Trong quá trình tiến hành cổ phần hóa, chúng tôi đề nghị các doanh
nghiệp tự đánh giá giá trị của cái tên Vinaconex, ở đâu đó vào khoảng từ 5 đến 15% giá trị
doanh nghiệp. Còn đối với cả tổng công ty, giá trị thương hiệu Vinaconex được tính bao
nhiêu là một bài toán rất phức tạp, chắc chắn cần phải có sự tư vấn của các chuyên gia, tạm
thời chúng tôi cũng chưa biết tính như thế nào...".
Sự lúng túng trong việc định giá thương hiệu là vấn đề chung của nhiều doanh nghiệp Việt
Nam chứ không chỉ riêng của một số doanh nghiệp Nhà nước đang tiến hành cổ phần hóa.
Ông Đặng Lê Nguyên Vũ - Giám đốc Công ty Cà phê Trung Nguyên - một doanh nghiệp
được coi là đi tiên phong ở VN trong việc xây dựng và bảo vệ thương hiệu - cũng thừa
nhận: “Trong hoàn cảnh ta hiện nay chưa thể định giá chính xác được thương hiệu của một
doanh nghiệp. Đưa ra bất kỳ con số nào cũng là chủ quan”.
Ông Hồ Xuân Hùng - Phó trưởng ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp Trung
ương - nhận xét: "Đến tài sản hữu hình còn chưa định giá đúng, định giá đủ, nói gì đến tài
sản vô hình như thương hiệu!".
Trong khi đó, theo ông Phạm Đình Chướng - Cục trưởng Cục Sở hữu Trí tuệ - vấn đề định
giá thương hiệu, hay rộng hơn là tài sản trí tuệ - đã bắt đầu được thế giới tính đến từ vài
thập niên.
Trong các lý thuyết kinh tế, quan điểm về tài sản doanh nghiệp đã có sự thay đổi căn bản.
Bên cạnh những tài sản hữu hình (động sản, bất động sản...) giờ đây xuất hiện các tài sản
vô hình (bao gồm các mối quan hệ của doanh nghiệp, các hợp đồng lợi thế và các sản
phẩm trí tuệ - bao gồm bằng sáng chế, thương hiệu, bí quyết thương mại...).
Càng ngày, vai trò của các tài sản vô hình càng quan trọng. Đối với một công ty chuyên

sản xuất một sản phẩm hữu hình (thuốc lá) như Philip Moris, giá trị tài sản vô hình vẫn
chiếm 78% tổng tài sản.
Còn đối với nhiều công ty, thậm chí nhiều ngành kinh tế, tài sản vô hình gần như là toàn
bộ tài sản. Ví dụ: Giá trị tài sản vô hình chiếm 98% tổng tài sản của Microsoft, 99% giá trị
tài sản của Yahoo... Ngày nay, sự cạnh tranh giữa các công ty nhiều khi chính là sự cạnh
tranh tạo ra nhiều giá trị vô hình hơn.
Trong khi đó, ở VN, rất đáng tiếc, định giá thương hiệu vẫn còn là một vấn đề quá mới mẻ.
Cách đây ít năm, cộng đồng doanh nghiệp VN đã "tròn xoe" mắt khi thấy phía đối tác nước
ngoài đề nghị mua thương hiệu P/S với giá 5 triệu USD, thương hiệu Dạ Lan với giá hơn 1
triệu USD...
Vậy mà trong quá trình cổ phần hóa, chuyển đổi sở hữu, mua bán, sáp nhập... đang diễn ra
ồ ạt hiện nay, nhiều doanh nghiệp Nhà nước có những thương hiệu tương đối có uy tín
nhưng lại không biết tính thành tiền như thế nào.
Người ta rất chi li trong việc tính giá một ngôi nhà, một chiếc xe, một cỗ máy... nhưng lại
"cho không biếu không" những thương hiệu dày công vun đắp hàng chục năm.
Thương hiệu Vinamilk đã không hề được tính thành tiền. Trong phương án đấu giá thuỷ
điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh vừa qua cũng như Phả Lại, Thác Bà sắp tới, giá trị thương hiệu
cũng không được tính tới.
Ông Phạm Đình Chướng thừa nhận, trong toàn bộ hệ thống chính sách về sở hữu trí tuệ ở
nước ta còn thiếu hẳn một mảng lớn quy định về cách xác định giá trị thương hiệu doanh
nghiệp. Cũng như chưa có một cơ quan nào đứng ra nghiên cứu phát triển tài sản sở hữu trí
tuệ.
Sự thiếu hụt này sẽ gây ra những tổn thất nghiêm trọng đối với Nhà nước và các doanh
nghiệp - một tổn thất không “vô hình” chút nào.