Tiết 113,114: Cách làm bài văn nghị luan

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Ti t 113,114</b>

<b>ế</b>

<b>: </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>Đề 1: Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn “Đẽo cày giữa đường”.</b>
<b>Đề 2: Đạo lí uống nước nhớ nguồn.</b>

<b>Đề 3: Bàn về tranh giành và nhường nhịn.</b>
<b>Đề 4: Đức tính khiêm nhường.</b>

<b>Đề 5: Có chí thì nên.</b>

<b>Đề 6 :Đức tính trung thực.</b>
<b>Đề 7: Tinh thần tự học.</b>
<b>Đề 8: Hút thuốc lá có hại. </b>

<b>Đề 9: Lịng biết ơn thầy, cơ giáo.</b>
<b>Đề 10: Suy nghĩ từ câu ca dao.</b>

<b> “Công cha như núi Thái Sơn </b>

<b>Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.”</b>

<b>Đọc các đề sau:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>1.Hãy so sánh các đề bài trên để chỉ ra điểm </b>

<b>giống và khác nhau. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí :</b>

<b>1/So sánh :</b>

<b>*Giống nhau: nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lí.</b>

<b>*Khác nhau:</b>

<b> Dạng 1: đề 1,3,10: có mệnh lệnh (suy nghĩ, bàn về) </b>

<b> Dạng 2: đề 2,4,5,6,7,8,9: khơng có mệnh lệnh.</b>

<b>2/ Đề tương tự:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b> Đề bài: Suy nghĩ về đạo lí “Uống nước nhớ </b>
<b>nguồn”_{1/ Tìm hiểu đề và tìm ý:}</b>

<b>a/ Tìm hiểu đề:</b>
<b>*Cần lưu ý:</b>

<b>- Xác định đúng tính chất.</b>

-<b>Xác định nội dung: nghị luận về lịng biết </b>

<b>ơn.</b>

<b>-Chú ý: từ “suy nghĩ” _{b/ Tìm ý:}</b>

<b>Đọc và trả lời câu hỏi để có ý cho bài văn:</b>
<b>*Gợi ý:</b>

<b>- Câu tục ngữ có nghĩa đen, nghĩa bóng như </b>
<b>thế nào? </b>

<b>- Câu tục ngữ thể hiện truyền thống đạo lí gì </b>
<b>của người Việt Nam?</b>

<b>- Ngày nay đạo lí ấy có ý nghĩa như thế nào?</b>
<b>II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>2/Lập dàn bài:</b>

- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận

- Có nhiều cách mở bài:

+ Từ chung -> riêng

+ Từ thực tế -> đạo lí

( Tham khảo sgk tr 53)

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>B. Thân bài: </b>

1/Giải thích nội dung câu tục ngữ (Nghĩa đen, nghĩa bóng).

2/Đánh giá nội dung câu tục ngữ:

a/ Khẳng định hoàn toàn đúng

b/ Xác lập luận điểm:

- Tại sao phải có lịng biết ơn?

+ Vì đó là đạo lí làm người.

+ Truyền thống tốt đẹp cuả người Việt ta.

+ Cơ sở để xây dựng và phát triển xã hội.

+ Nguyên tắc đối nhân xử thế.

(Lí lẽ và dẫn chứng cụ thể)

3/Bàn bạc, mở rộng vấn đề:

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>3. Viết bài</b>

<b>C. Kết bài: </b>

- Khẳng định truyền thống tốt đẹp.

- Nêu ý nghĩa của câu tục ngữ đối với ngày nay.

-> Sống và làm việc theo đạo lí.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

 <b>_{Muốn làm tốt bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí, ngoài}</b>

<b>các yêu cầu chung đối với mọi bài văn, cần chú vận dụng các phép </b>
<b>lập luận giải thích, chứng minh, phân tích, tổng hợp</b>

<b>_{Dàn bài chung:}</b>

- <b>_{Mở bài: giới thiệu vấn đề tư tưởng đạo lí cần bàn luận}</b>
- <b>_{Thân bài:}</b>

<b>+Giải thích, chứng minh nội dung vấn đề tư tương đạo lí.</b>

<b>+Nhận định, đánh giá vấn đề tư tưởng, đạo lí trong bối cảnh của </b>
<b>cuộc sống riêng, chung</b>

<b>- Kết bài: kết luận tổng kết, nêu nhận thức mới, tỏ ý khuyên bảo </b>
<b>hoặc tỏ ý hành động. </b>

<b>_{Bài làm cần lựa chọn góc độ riêng để giải thích, đánh giá và đưa}</b>
<b>ra được ý kiến của người viết. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>* Dàn bài chung của bài văn nghị </b>

<b>luận về tư tưởng, đạo lí:</b>

<b>-Mở bài: Giới thiệu chung về tư </b>
<b>tưởng đạo lí</b>

<b>- Thân bài:</b>

<b> + Giải thích nghĩa của tư tưởng, </b>
<b>đạo lí.</b>

<b> + Đánh giá về vấn đề -></b>

<b>Lấy dẫn chứng từ thực tế … để </b>
<b>làm rõ vấn đề</b>

<b>+ Bàn bạc, mở rộng vấn đề: Phản </b>
<b>đề, rút ra bài học nhận thức và </b>
<b>hành động</b>

- <b>_{Kết bài:}</b>

<b> + Nhận định, tổng hợp vấn đề rút </b>
<b>ra cái nhìn mới, lời khuyên…</b>

<b>* Dàn bài chung của bài văn nghị </b>
<b>luận về hiện tượng, đời sống, </b>
<b>xã hội:</b>

<b>-Mở bài: Giới thiệu chung về sự </b>
<b>việc, hiện tượng</b>

<b>- Thân bài:</b>

<b> + Nêu biểu hiệncủa hiện tượng</b>
<b> + Nêu nguyên nhân</b>

<b> + PT tác hại/ lợi ích của hiện </b>
<b>tượng</b>

<b>+ Những kiến nghị, giải pháp / </b>
<b>Bày tỏ thái độ</b>

- <b>_{Kết bài:}</b>

<b> + Khẳng định / phủ định vấn đề/ </b>
<b>đưa ra lời khuyên.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>III. Luyện tập:</b>

<b>Hãy lập dàn bài cho đề sau :</b>

<b>“Tinh thần tự học” </b>

<b> </b>

<b>*Gợi ý:</b>

-

<b>_{Đọc kĩ đề và tìm ý.}</b>

-

<b>_{Giải thích rõ thế nào là tự học và cần có tinh thần}</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>Dàn bài: “Tinh thần tự học”</b>

a/ MB: Giới thiệu tinh thần tự học

<i>Ví dụ</i>

: Muốn học tập thật tốt, mỗi học sinh chúng

ta không chỉ tiếp thu những kiến thức mà thầy cơ

dạy trên lớp mà cịn cần có một phương pháp học

tập phù hợp, có tinh thần tự học, có ý thức tự

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<b>b) Thân bài:</b>

<b>* Giải thích khái niệm</b>

- Học là thu nhận kiến thức từ người khác truyền lại, rèn luyện 
thành kỹ năng, nhận thức cho mình.

- Tự học là tự nỗ lực, khám phá và tìm kiếm các kiến thức một 
cách chủ động, tự lập tích cực.

- Tinh thần tự học là thái độ nghiêm túc, chăm chỉ cần mẫn, rèn 
luyện bền bỉ, khơng ngại khó khăn, vất vả của bản thân khi chủ 
động tiếp thu và lĩnh hội tri thức khơng thụ động.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>* Vai trị, lợi ích của tinh thần tự học</b>

- Tinh thần tự học giúp ta nắm bắt kiến thức sâu rộng và chủ động hơn.
- Tiếp thu và làm chủ kiến thức nhanh chóng

- Củng cố và giúp nắm vững kiến thức đã học

- Giúp ta ghi nhớ lâu và vận dụng những kiến thức đã học một cách hữu 

ích hơn trong cuộc sống.

- Phát huy khả năng sáng tạo của bản thân.
- Kết quả học tập được nâng cao.

- Bài học trở nên hứng thú, nhiệt tình và say mê hơn.
- Giúp học sinh năng động hơn trong học tập.

- Phát triển kĩ năng tìm kiếm, phân tích và tổng hợp thơng tin.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>* Làm thế nào để tự học có hiệu quả ?</b>

- Cần tích cực suy nghĩ, ghi chép, sáng tạo khi nghe giảng, đọc sách hay 
làm bài tập nhằm rút ra những kiến thức cần thiết, hữu ích cho bản thân.
- Chủ động mày mị tìm hiểu hoặc có sự chỉ bảo, hướng dẫn của giáo viên.
- Tự học ở trường, tự học ở nhà, tự học ngồi xã hội...

- Với những vấn đề chưa rõ, chưa hiểu, cần phải trình bày ý kiến của mình 
với người dạy để hiểu và nắm chắc kiến thức.

- Biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tế đời sống

- Có kế hoạch tự học theo hướng dẫn hoặc theo hệ thống để đạt hiệu quả 
cao hơn

- Học cách tư duy và chủ động tiếp cận nguồn tri thức...

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<b>*Mở rộng vấn đề ( phản đề)</b>

- Phê phán lối học tủ, học vẹt, học đối phó

- Phê phán những người coi học tập là việc bị ép buộc và khơng có ý
thức học hành.

<b>* Bài học nhận thức và hành động</b>

- Mỗi chúng ta cần nâng cao ý thức, tinh thần tự học, tự tìm tịi khám
phá, năng động sáng tạo, khơng lười nhác

- Cần chủ động, tích cực, sáng tạo, độc lập trong học tập để chiếm lĩnh
tri thức, vươn tới những ước mơ, hồi bão của mình.

<b>c) Kết bài:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>HƯỚNG DẪN Ở NHÀ</b>

</div>

<!--links-->