SEMINAR (BỆNH CHÓ mèo) ký sinh trùng trên da chó, mèo (THÚ y)

Ký sinh trùng
trên da chó, mèo


KST da chó, mèo

Bọ chét

Ctenocephalides felis

Ve

Rhipicephalus sanguineu

Mị

Demodex canis

Ghẻ

Sarcoptes scabiei

Rận


Ctenocephalides felis


Đặc điểm:
+ ký chủ: chó, mèo
+ phân bố: tồn thế giới

+ màu đỏ, nâu nhạt
+ dài 1,5 – 4 mm


Ctenocephalides felis
 Triệu chứng:
+ khó chịu, ngứa ngáy  nặng: thiếu máu, chết.
+ Flea allergy dermatitis (FAD): do tuyến nước bọt
 Lây truyền: Rickettsia typhi, Rickettsia felis, dịch hạch,
Dipylidium caninum…


Ctenocephalides felis


Điều trị:
+ trị dị ứng các vết cắn: thuốc kháng histamine.
+ diệt bọ chét: phospho hữu cơ, pyrethrin, amitraz để bôi, phun xịt, tắm.
+ trộn vào thức ăn, nước uống các dẫn xuất của benzoylurea, lufenuron  ức chế hình thành lớp chitin

của ấu trùng.
+ nhỏ trên da: selamectin, imidacloprid.
+ phun xịt chuồng nuôi, nơi ở  diệt các giai đoạn phát triển của bọ chét ở môi trường ngoài.


Rhipicephalus sanguineus

+ phân bố: thế giới
+ lây truyền: Babesia canis, Rickettsia canis, giun chỉ…

Rhipicephalus sanguineus


Triệu chứng:
+ gây kích ứng và ngứa ở vùng xung quanh nơi

chúng bám vào
+ thiếu máu do mất máu


Rhipicephalus sanguineus


Điều trị:
+ dùng găng tay cao su để bắt ve (dùng bông tẩm cồn bôi vào  ve nhả kiềm).
+ tắm, xịt, bôi: Afoxolaner, Amitraz, Fipronil, fluralaner, và pyrethroid…
+ trị 7 ngày/lần trong mùa nhiễm nhiều ve
+ thường xuyên dọn chuồng, nơi ở


Demodex canis


Đặc điểm:
+ nhỏ, hơi dài, kích thước 0,1 – 0,39mm
+ ký sinh trong nang lơng
+ vịng đời: trứng  ấu trùng  thiếu trùng  trưởng

thành (21 – 28 ngày)

+ lây truyền: tiếp xúc
+ phân bố: toàn thế giới


Demodex canis


Triệu chứng, bệnh tích:
+ cục bộ: những đám loang lỗ nhỏ, khơng có

lơng (mặt, chân trước, hai mắt).
+ tồn thân: da đỏ, nhiều dịch rỉ máu (viêm kế
phát: mủ)


Demodex canis


Chẩn đốn:
+ chó thường bị rụng lơng, ngứa, nổi mụn đỏ…
+ xét nghiệm: cạo da, lấy cặn xử lý bằng KOH 10% hoặc xem trực tiếp dưới kính hiển vi


Demodex canis


Điều trị:
+ amitraz: 250ppm, 2 tuần/lần (kết hợp với benzoyl peroxide_
+ ivermectin: 100 µg/kg  200 µg/kg  300 µg/kg.
+ milbemycin oxime: 0.5 - 2 mg/kg

+ kháng sinh chống phụ nhiễm


Sarcoptes scabiei


Đặc điểm:
+ trứng hình oval, ghẻ có hình trịn, 4 đơi chân.
+ con cái lớn hơn con đực.
+ vịng đời: trứng  ấu trùng  thiếu trùng  trưởng

thành (17 – 21 ngày, trên cơ thể thú).
+ truyền lây: trực tiếp
+ phân bố: toàn thế giới


Sarcoptes scabiei


Triệu chứng:
+ ngứa: ghẻ đào hang và độc tố trong nước bọt của

ghẻ.
+ rụng lông: do cọ xát và viêm bao lơng.
+ đóng vẩy: chỗ ngứa đều có mụn nước  cọ xát  vỡ
ra, xuất dịch + máu  thượng bì khơ lại thành vẩy.


Sarcoptes scabiei


Chẩn đốn:
+ dựa vào triệu chứng, bệnh tích
+ cạo da: chất cạo da và dd KOH 10%, đun nóng nhẹ cho tan biểu bì  xem dưới kính hiển vi

 Điều trị:
+ nhỏ selamectin hoặc bôi moxidectin.
+ một số thuốc tắm như: bromocyclen 0,05%; amitraz; vôi + lưu huỳnh: hiệu quả, an toàn.


Rận


Đặc điểm:
+ di chuyển bằng cách bám chặt vào lông thú.
+ ngoại kí sinh bắt buộc
+ vịng đời: 1 tháng, đẻ trứng trên lông gia súc, trứng  nymth (sau 3 lần lột xác)  rận trưởng

thành (2 – 3 tuần)
+ 2 phân bộ:
 rận hút máu: Linognathus setosus…
 rận ăn lông: Trichodectes canis, Felicola subrostratus…


Rận


Rận


Triệu chứng:
+ rận hút máu: vết cắn của rận gây viêm biểu bì, viêm bao lơng, làm rụng lơng lỗ chỗ
+ rận ăn lông: viêm da, rụng lông, gãy lông

 Điều trị:
+ dùng Fipronil, imidacloprid và selamectin
+ chú ý môi trường phải sạch sẽ, điều trị lặp lại sau 1 tuần để diệt hết nhộng nở ra từ trứng.


Tài liệu tham khảo
1.
2.
3.

Lê Hữu Khương, 2012. Ký sinh trùng thú y. NXB Nông Nghiệp.
M. A. Taylor, R.L. Coop, R.L. Wall. Veterinary Parasitology, 3rd Edition.
Leland S. Shapiro. Pathology & Parasitology for Veterinary Technicians, Second Edition.

http://


Câu hỏi
1. Dấu hiệu điển hình khi chó bị demodex. Thao tác lấy mẫu khi chẩn đoán cận lâm sàng.
2. Demodex có từ chó bệnh sang chó khỏe khơng?
3. Kể tên 2 lồi ghẻ kí sinh ở chó, mèo. Phịng trị bằng thuốc nào?
4. Cơ chế của permithrin trong trị ve.
5. Có nên dùng corticosteroid để trị dị ứng các vết cắn do bọ chét gây ra không? Tại sao?


Trả lời

1.
 Dấu hiệu điển hình của chó bị demodex: xuất hiện những đám loang lỗ nhỏ, khơng có lơng
chung quanh mắt hay toàn bộ cơ thể.
 Thao tác lấy mẫu: do mị bao lơng kí sinh trong nang lơng nên cần phải cạo da cho đến bậc
máu thì mới tìm được.
2.
 Demodex thường có thường xun trên da của chó, tuy nhiên nếu muốn biểu hiện triệu
chứng thì sức đề kháng của thú phải yếu do đó khơng lây lan (triệu chứng) từ chó bệnh sang các
chó khỏe mạnh khác.


Trả lời
3.
 Ghẻ Sarcoptes scabei:
+ nhỏ selamectin, bôi moxidectin
+ thuốc tắm: bromoxylen, vôi + lưu huỳnh
 Ghẻ tai Otodectes cynotis:
+ nhỏ selamectin, bơi moxidectin
4.
permithrin được xịt trên chó  ve hút vào  permithrin kích thích GABA (gama butyric acid),
GABA làm ức chế hoạt động của acetyl colin  ve bị ức chế thần kinh, không bám được  rụng
xuống.


Trả lời
5.
 Không nên dung corticosteroid để trị dị ứng do các vết cắn của bọ chét gây ra vì nếu dùng sẽ
làm giảm sức đề kháng của thú mà khi đó thú dễ mắc phải các bệnh lây từ bọ chét (Rickettsia,
dịch hạch, Dipylidium caninum…) dễ làm cho tình trạng của thú trở nên trầm trọng hơn.