Đổi mới hình thức đào tạo từ xa – nhìn từ thực tiễn của hình thức đào tạo từ xa truyền thống chuyên ngành Luật tại trường Đại học Kinh tế Quốc dân

ĐỔI MỚI HÌNH THỨC ĐÀO TẠO TỪ XA – NHÌN TỪ THỰC TIỄN CỦA
HÌNH THỨC ĐÀO TẠO TỪ XA TRUYỀN THỐNG CHUYÊN NGÀNH
LUẬT TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
ThS. Nguyễn Hữu Mạnh
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

Tóm tắt
Hình thức đào tạo đại học từ xa truyền thống đang đối mặt với sự khan hiếm
người học do có sự cạnh tranh với nhiều hình thức đào tạo đại học khác. Quy chế
đào tạo từ xa 2017 và cuộc Cách mạng cơng nghiệp 4.0 đã có những ảnh hưởng lớn
tới sự thay đổi của hình thức đào tạo từ xa truyền thống. Trong thời gian tới, để phát
triển hình thức đào tạo từ xa, các cơ sở đào tạo cần thay đổi hình thức đào tạo từ xa
truyền thống, nghiên cứu rút ngắn thời gian đào tạo, thiết lập các phương thức đào
tạo mới ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường trao đổi giữa giảng viên và người
học, giảm học phí, và cung cấp dịch vụ “hậu mãi” sau đào tạo cho người học.
Từ khóa: Đào tạo từ xa, Cách mạng cơng nghiệp 4.0.
1. Đặt vấn đề
Hình thức đào tạo từ xa truyền thống tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
đang đứng trước nhiều thách thức mới khi phải cạnh tranh với các cơ sở đào tạo
khác, cũng như các hình thức đào tạo đại học khác. Bài viết này tập trung nghiên cứu
những khó khăn từ thực tiễn của hệ đào tạo từ xa chuyên ngành luật theo phương
thức truyền thống tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, từ đó đề xuất một số kiến
nghị nhằm nâng cao sức cạnh tranh của hình thức đào tạo này trong thời kỳ ứng dụng
công nghệ đào tạo trực tuyến.
2. Thực tiễn hình thức đào tạo từ xa truyền thống chuyên ngành luật tại
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Quá trình đào tạo chuyên ngành luật đối với hệ từ xa truyền thống, bao gồm
các giai đoạn sau: (1) Trung tâm đào tạo từ xa tổ chức tuyển sinh thông qua các đơn
vị liên kết. Việc tuyển sinh dựa trên xét tuyển các hồ sơ; (2) Sau khi có quyết định
mở lớp, Trung tâm đào tạo từ xa lên lịch chi tiết cho từng kỳ học và cung cấp tài liệu
học tập cho sinh viên; Bộ môn thuộc Khoa Luật phân công giáo viên; (3) Căn cứ

theo lịch phân công, giáo viên đi hướng dẫn học tập cho sinh viên tại địa điểm liên
kết đào tạo; (4) Căn cứ theo lịch phân công, giáo viên hệ thống và cho thi; (5) Học kỳ
cuối, giáo viên đi hướng dẫn thực tập cho sinh viên 2 lần tại địa điểm liên kết đào
543


tạo; (6) Sau khi hồn thành các mơn học và có kết quả thực tập, Nhà trường tiến hành
xét tốt nghiệp cho sinh viên. Tổng thời gian đào tạo tính từ lúc có quyết định nhập
học đến khi cấp bằng tốt nghiệp là 4 năm.
Hệ đào tạo từ xa truyền thống bắt đầu mở chuyên ngành luật Khóa 2, tại
Trường Cao đẳng Cơng đồn - Nam Định. Sau đó, liên tiếp các lớp chuyên ngành
luật được mở tại các tỷnh Thanh Hóa, Quảng Ninh, Quảng Bình, Nam Định, Lạng
Sơn. Tuy nhiên, sau lớp Luật kinh tế Khóa 8 tại Tuyên Hóa - Quảng Bình, Trung tâm
đào tạo từ xa chưa mở được các lớp kế tiếp.
Bảng số liệu các lớp chuyên ngành luật, hệ đào tạo từ xa
Chuyên ngành

Địa điểm

Khóa

Số lớp

Luật KD

2

1

Trường Cơng Đồn, Nam Định

Luật KD

3

1

Huyện Bá Thước, Thanh Hóa

Kuật KD

4

1

Huyện Đầm Hà, Quảng Ninh

Luật KT

6

2

- TP. Đồng Hới, Quảng Bình
- Huyện Minh Hóa, Quảng Bình

Luật KT

7

3

- Trường Cơng Đồn, Nam Định
- Huyện Giao Thủy, Nam Định
- Huyện Đình Lập, Lạng Sơn

Luật KT

8

1

Huyện Tun Hóa, Quảng Bình

Khó khăn trong việc mở các lớp chuyên ngành luật theo hình thức đào tạo từ
xa truyền thống bắt nguồn từ một số nguyên nhân sau:
Thứ nhất, nhu cầu đăng ký học đại học hệ đào tạo từ xa truyền thống ngày càng
giảm. Bắt nguồn từ sự đa dạng của các cơ sở đào tạo và các hình thức đào tạo, Trung
tâm đào tạo từ xa của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân phải cạnh tranh quyết liệt
với các cơ sở đào tạo khác và các hình thức đào tạo khác. Hệ đào tạo từ xa có nguồn
sinh viên được tuyển từ những học sinh vừa tốt nghiệp phổ thông trung học nhưng
khơng đủ điểm học đại học chính quy, khơng chọn hình thức đào tạo trình độ đại học
hệ vừa làm vừa học, khơng lựa chọn hình thức đào tạo cao đẳng, trung cấp; người đã
tốt nghiệp trình độ cao đẳng, trung cấp khơng lựa chọn hình thức đào tạo liên thông;
người đã tốt nghiệp phổ thông trung học những năm trước khơng lựa chọn hình thức
544


đào tạo vừa làm vừa học. Hình thức đào tạo chính quy, với số lượng chỉ tiêu tuyển
sinh rất lớn từ các trường đại học công lập và dân lập, cùng với mức điểm xét tuyển

thấp và tâm lý chuộng bằng chính quy, đã thu hút một lượng rất lớn học sinh tốt
nghiệp phổ thông trung học. Hệ đào tạo vừa học vừa làm có lợi thế thu hút người học
do tâm lý cho rằng bằng tại chức được người tuyển dụng coi trọng hơn hệ đào tạo từ
xa. Hệ đào tạo liên thơng có lợi thế với số mơn học ít và thời gian đào tạo ngắn.
Trước đây, hệ đào tạo vừa học vừa làm và đào tạo liên thơng phải tham gia thi tuyển
đầu vào rất khó, cũng như lịch học tập trung trong giờ hành chính tạo cho hình thức
đào tạo từ xa cơ lợi thế khi chỉ xét tuyển đầu vào, chỉ học cuối tuần. Tuy vậy, lợi thế
này đến nay đã khơng cịn duy trì, do hệ đào tạo vừa làm vừa học và liên thông đại
học cũng chỉ xét tuyển đầu vào, lịch học cũng bố trí cuối tuần hoặc ngồi giờ hành
chính. Trên cơ sở cân nhắc, lựa chọn giữa các loại hình đào tạo, những người có nhu
cầu đăng ký học hệ đào tạo từ xa truyền thống ngày càng giảm mạnh.
Hệ đào tạo đại học từ xa theo phương thức truyền thống của Trường Đại học
Kinh tế Quốc dân còn phải cạnh tranh với hình thức đào tạo đại học từ xa tại các cơ
sở đào tạo khác. Đó là thời gian đào tạo dài với chi phí cao. Thời gian đào tạo trình
độ đại học của hệ từ xa của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân là 4 năm. Trong khi
đó, một số cơ sở đào tạo khác thơng báo tuyển sinh với thời gian học tập 2,5 năm và
khi đủ 4 năm sẽ cấp bằng. Chi phí học tập của hệ đào tạo từ xa tại Trường Đại học
Kinh tế Quốc dân gồm học phí và chi phí học liệu bắt buộc. Ngồi ra, học viên cịn
phải đóng quỹ để lớp chi các hoạt động khi giáo viên đến hướng dẫn học tập và đến
hệ thống, cho thi hết môn. Một số cơ sở đào tạo từ xa khác có lợi thế với mức học
phí thấp hơn nhiều so với múc học phí mới tăng của Trường Đại học Kinh tế Quốc
dân; cũng như không bắt buộc mua tài liệu học tập; số lần giáo viên trực tiếp đến lớp
chỉ có một lần khi hướng dẫn học tập, cịn lại giáo viên dạy sau cho thi mơn trước,
hoặc một giáo viên đến cho thi nhiều môn. Thêm vào đó, việc so sánh, đánh giá
thương hiệu cơ sở đào tạo với hình thức đào tạo từ xa ít được quan tâm. Vì vậy,
tuyển sinh hệ đào tạo đại học từ xa truyền thống của Trường Đại học Kinh tế Quốc
dân gặp nhiều bất lợi.
Một số địa phương tuyên bố chính thức hoặc khơng chính thức việc khơng
cơng nhận bằng tốt nghiệp hệ đào tạo từ xa trong tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ, công
chức, viên chức nhà nước. Điều này làm cho số lượng người có nhu cầu theo học hệ

đào tạo này bị suy giảm. Nhiều người đang theo học, khi có quyết định của địa
phương khơng cơng nhận hình thức này đã quyết định bỏ học giữa chừng.

545


Thứ ba, khó khăn trong việc tìm các cơ sở liên kết đào tạo. Theo quy định của
Ủy ban nhân dân các tỷnh, chỉ một số cơ sở nhất định mới có chức năng liên kết đào
tạo đại học theo hình thức đào tạo từ xa. Các cơ sở này gắn kết trách nhiệm với
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân thông qua hợp đồng liên kết đào tạo. Với những
khó khăn khi tìm nguồn tuyển sinh hệ đào tạo đại học từ xa theo phương thức truyền
thống do nhu cầu đăng ký học ngày càng khan hiếm, cùng với sự chia sẻ quyền lợi ít
ỏi từ chương trình liên kết đào tạo, các đơn vị liên kết ngày càng khơng mặn mà với
những chương trình liên kết theo hình thức đào tạo này.
3. Tác động của quy chế đào tạo từ xa 2017 và cách mạng công nghiệp 4.0
đến hình thức đào tạo từ xa
3.1. Quy chế đào tạo từ xa 2017
Trên cơ sở Luật giáo dục 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009); Luật giáo dục đại
học 2012; Nghị định số 141/2013/NĐ-CP ngày 24 tháng 10 năm 2013 của Chính phủ
quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục đại học, Bộ
Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quy chế đào tạo từ xa ban hành kèm theo Thông tư
số 10/2017/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 4 năm 2017 thay thế cho Quy chế về tổ chức
đào tạo, thi, kiểm tra, cấp chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp theo hình thức giáo dục từ
xa ban hành theo Quyết định số 40/2003/QĐ-BGD&ĐT ngày 08 tháng 8 năm 2003.
Văn bản này trở thành nguồn quan trọng, quy định về tổ chức đào tạo hệ từ xa hiện
nay. Quy chế đào tạo từ xa 2017 này có một số điểm mới sau:
Thứ nhất, Quy chế đào tạo từ xa 2017 quy định phương thức đào tạo từ xa gồm
có: Thư tín; Phát thanh - Truyền hình; Mạng máy tính; hoặc phương thức kết hợp giữa thư
tín, phát thanh- truyền hình, mạng. Phương thức thư tín, chương trình đào tạo từ xa được
thực hiện chủ yếu bằng đường thư tín thơng qua học liệu chính là tài liệu in. Học liệu chính

bao gồm: giáo trình, sách tham khảo, tài liệu hướng dẫn học tập, nghiên cứu, sách bài tập,
tài liệu hướng dẫn thi, kiểm tra. Phương thức phát thanh - truyền hình, chương trình đào
tạo từ xa được thực hiện chủ yếu thông qua các hệ thống phát thanh - truyền hình trong đó
học liệu chính là các chương trình phát thanh, truyền hình được phát trực tiếp hoặc phát lại
trên các kênh phát thanh, truyền hình. Phương thức mạng máy tính, chương trình đào tạo
từ xa được thực hiện chủ yếu thông qua mạng máy tính, mạng Internet và mạng viễn thơng
trong đó học liệu chính là học liệu điện tử được chuyển qua mạng, việc giảng dạy được
thực hiện trực tuyến hoặc không trực tuyến1.

Xem Khoản 3 Điều 2 Quy chế đào tạo từ xa ban hành kèm theo Thông tư số 10/2017/TT-BGDĐT ngày 28
tháng 4 năm 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
1

546


Thứ hai, Quy chế đào tạo từ xa 2017 quy định học liệu đào tạo từ xa bao gồm
học liệu chính và các học liệu bổ trợ phục vụ cho q trình đào tạo. Học liệu chính
đảm bảo cung cấp và truyền tải đầy đủ nội dung chương trình đào tạo để người học
có thể tự học phù hợp với phương thức đào tạo từ xa. Học liệu bổ trợ cung cấp các
nội dung chi tiết hỗ trợ người học hiểu biết sâu sắc, đầy đủ những nội dung trong học
liệu chính, có thể là: băng đĩa ghi hình ảnh, âm thanh, đoạn phim ngắn; chương trình
phát thanh, chương trình truyền hình; sách in, tài liệu hướng dẫn dạy và học với sự
trợ giúp của máy tính; bài tập trên Internet, bài seminar và các buổi trao đổi thảo
luận, truyền hình hội nghị từ xa; bài thực tập ảo, bài thực tập mô phỏng và thực tập
thực tế2. Tuy nhiên, theo Quy chế đào tạo từ xa 2017 người học khơng có nghĩa vụ
bắt bc phải mua học liệu.
Thứ ba, Quy chế đào tạo từ xa 2017 quy định nhiều cơ sở có khả năng liên kết
để đặt Trạm đào tạo từ xa. Theo đó, Trạm đào tạo từ xa được đặt tại cơ sở giáo dục
đại học, trường cao đẳng, trường trung cấp, trung tâm giáo dục thường xuyên, trường

của cơ quan nhà nước, trường của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, trường
của lực lượng vũ trang nhân dân có đủ điều kiện đảm bảo các yêu cầu về môi trường
sư phạm, cơ sở vật chất, thiết bị, thư viện, thiết bị thí nghiệm, thực hành, thực tập,
cán bộ quản lý để thực hiện chương trình đào tạo từ xa3.
Thứ tư, Quy chế đào tạo từ xa 2017 yêu cầu phải đảm bảo đầy đủ cơ sở vật
chất, thiết bị, thư viện, học liệu để triển khai đào tạo từ xa, có hệ thống ứng dụng
công nghệ thông tin để quản lý trực tuyến tồn bộ thơng tin của q trình tuyển sinh,
đào tạo, khảo thí, xét tốt nghiệp và cấp bằng của từng người học. Cụ thể, cần có: (1)
phịng kỹ thuật đủ diện tích để lắp đặt các thiết bị của hệ thống đào tạo từ xa; (2) có
phịng làm việc đủ diện tích phục vụ sinh hoạt của các cán bộ quản lý và giảng viên;
(3) có đủ các thiết bị cần thiết phục vụ cho phương thức đào tạo từ xa; có hệ thống kỹ
thuật hỗ trợ thực hiện đào tạo từ xa đảm bảo cung cấp các thông tin, lưu trữ và truyền
tải nội dung chương trình tới người học; giám sát, quản lý và đánh giá người học
trong q trình học tập; lưu trữ và bảo mật thơng tin về việc học tập, quá trình tham
gia học tập cũng như hồ sơ cá nhân của người học; kết nối thông tin giữa người học,
giảng viên và cán bộ quản lý qua hệ thống công nghệ thông tin; (4) Có hệ thống kiểm
tra, đánh giá đảm bảo đánh giá được quá trình học tập hoặc đánh giá kết thúc học
phần, môn học phù hợp với phương thức đào tạo từ xa; kiểm soát và xác thực được
Xem Khoản 2 Điều 2 Quy chế đào tạo từ xa ban hành kèm theo Thông tư số 10/2017/TT-BGDĐT ngày 28
tháng 4 năm 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
3 Xem Khoản 4 Điều 2 Quy chế đào tạo từ xa ban hành kèm theo Thông tư số 10/2017/TT-BGDĐT ngày 28
tháng 4 năm 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
2

547


việc học, làm bài kiểm tra, thi và thực hiện các nhiệm vụ được giao trong chương
trình học tập của người học; đánh giá được đúng kết quả học tập của người học; (5)
Trang thông tin điện tử phải được cập nhật thường xuyên, công bố công khai cam kế t

chấ t lươ ̣ng giáo du ̣c, công khai các điề u kiê ̣n đảm bảo chấ t lươ ̣ng, cơng khai học phí
và các khoản thu khác từ người học; (6) Có thư viện, thư viện điện tử với số lượng
sách, giáo trình, tài liệu tham khảo, và các cơ sở dữ liệu điện tử chuyên ngành đủ để
cung cấp, hỗ trợ cho việc học tập và nghiên cứu của người học; (7) Có đơn vị tổ chức
sản xuất học liệu đào tạo từ xa4.
Thứ năm, Quy chế đào tạo từ xa 2017 quy định việc tổ chức đào tạo từ xa được
thực hiện theo học chế tín chỉ. Cơ sở giáo dục đại học quy định cụ thể thời gian tối
đa thực hiện chương trình đào tạo từ xa, nhưng không quá 2 lần thời gian thiết kế của
chương trình đào tạo theo hệ chính quy5. Với quy định này, cùng với quy định về rút
ngắn thời gian đào tạo đại học xuống còn 3-5 năm theo Quyết định số 1981/QĐ-TTg
ngày 18 tháng 10 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt khung cơ cấu hệ
thống giáo dục quốc dân6, sẽ cho phép rút ngắn thời gian đào tạo của hệ đào tạo từ xa
so với quy định thời gian 5-7 năm theo Quy chế về tổ chức đào tạo, thi, kiểm tra, cấp
chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp theo hình thức giáo dục từ xa ban hành theo Quyết
định số 40/2003/QĐ-BGD&ĐT ngày 08 tháng 8 năm 2003 trước đây7.
Thứ sáu, Quy chế đào tạo từ xa 2017 không bắt buộc học tập trung tối thiểu từ
15%-25% thời gian kế hoạch như quy chế cũ ban hành kèm theo Quyết định số
40/2003/QĐ-BGD&ĐT ngày 08 tháng 8 năm 2003. Theo đó, việc tổ chức đào tạo từ
xa chỉ yêu cầu đảm bảo sự tương tác giữa người học với giảng viên, giữa người học
với người học; đảm bảo ít nhất 04 hoạt động học tập chính: tham dự buổi học, buổi
hướng dẫn, seminar và hội thảo; học tập những nội dung từ các học liệu chính và các
học liệu bổ trợ; thực hiện các hoạt động học tập và làm các bài tập đánh giá; tham
vấn và đặt câu hỏi với các giảng viên8.
3.2. Cánh mạng công nghiệp 4.0 và khả năng ứng dụng trong đào tạo từ xa
Thế giới đang đối mặt với cuộc cánh mạng công nghiệp 4.0, dựa trên sự kết
hợp các công nghệ lại với nhau, làm mờ ranh giới giữa vật lý, kỹ thuật số và sinh
Xem Khoản 7, Khoản 8 Điều 3 Quy chế đào tạo từ xa ban hành kèm theo Thông tư số 10/2017/TT-BGDĐT
ngày 28 tháng 4 năm 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
5 Xem Khoản 1 Điều 6 Quy chế đào tạo từ xa ban hành kèm theo Thông tư số 10/2017/TT-BGDĐT ngày 28
tháng 4 năm 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

6 Xem điểm b Khoản 4 Điều 2 Quyết định số 1981/QĐ-TTg ngày 18 tháng 10 năm 2016 của Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân.
7 Xem Khoản 1 Điều 7 Quy chế về tổ chức đào tạo, thi, kiểm tra, cấp chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp theo hình
thức giáo dục từ xa ban hành theo Quyết định số 40/2003/QĐ-BGD&ĐT ngày 08 tháng 8 năm 2003.
8 Xem Khoản 7 Điều 6 Quy chế đào tạo từ xa ban hành kèm theo Thông tư số 10/2017/TT-BGDĐT ngày 28
tháng 4 năm 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
4

548


học. Cuộc cách mạng này có khả năng ứng dụng trong giáo dục và tạo nên khả năng
cạnh tranh lớn so với các hình thức giáo dục truyền thống. Những vấn đề về tài liệu,
giáo trình truyền thống sẽ có khả năng thay thế bằng các tài liệu đa phương tiện;
những vấn đề về học tập trung sẽ được thay thế bằng học trên lớp ảo; những vấn đề
về gặp gỡ, trao đổi giữa giáo viên trực tiếp trên lớp học sẽ được thay thế bằng trao
đổi trực tuyến hoặc qua mạng với giảng viên hoặc thậm chí là giảng viên ảo; vấn đề
đi lại giữa trung tâm đào tạo và cơ sở liên kết khơng cịn cần thiết, khi khoảng cách
vật lý giữa giảng viên chuyên môn, giảng viên thực tế với học viên khơng cịn nếu sử
dụng cơng nghệ; vấn đề thi tập trung cũng có khả năng thay thế bằng bài thi điện tử
và chấm điểm điện tử. Sự thống trị của hình thức đào tạo tập trung có nguy cơ được
thay thế bằng hình thức đào tạo từ xa ứng dụng công nghệ trực tuyến.
4. Một số kiến nghị
Để nâng cao sức cạnh tranh của hình thức đào tạo đại học từ xa, trong thời gian
tới, mỗi trường cần sớm ban hành quy chế đào tạo từ xa mới, trên cơ sở Quy chế đào
tạo từ xa 2017 của Bộ giáo dục và Đào tạo, trong đó cần tiếp tục nghiên cứu để áp
dụng một số vấn đề sau:
Thứ nhất, thời gian đào tạo đại học từ xa nên rút ngắn xuống từ 3-6 năm đối
với các học viên có bằng tốt nghiệp phổ thơng trung học. Việc đào tạo theo hình thức
tín chỉ, áp dụng công nghệ thông tin sẽ giúp thời gian đào tạo có thể rút ngắn, thực

hiện được theo khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân đã được Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt. Thời gian đào tạo là yếu tố rất quan trọng trong cạnh tranh giữa các
hình thức đào tạo, cũng như giữa các cơ sở đào tạo. Do nhiều người học muốn nhanh
chóng có bằng để giải quyết các nhu cầu riêng của mình. Nhiều khi chi phí cao hơn,
nhưng cơ bằng sớm hơn, người học cũng sẵn sàng chấp nhận.
Thứ hai, cần xem xét áp dụng mức thu học phí theo tín chỉ của hình thức đào
tạo từ xa có thấp hơn so với hệ đào tạo chính quy, hệ đào tạo vừa làm vừa học. Việc
áp dụng công nghệ thông tin vào đào tạo từ xa sẽ giảm được các chi phí đi lại, lưu trú
của giảng viên tại cơ sở liên kết, không phải chi phí thuê địa điểm giảng, là cơ sở để
giảm học phí của hệ đào tạo từ xa so với hệ đào tạo chính quy, hệ đào tạo vừa làm
vừa học. Nghiên cứu các hình thức hỗ trợ tài chính cho người học. Nhiều người có
nhu cầu học nhưng khơng có đủ nguồn lực để trang trải học phí. Nếu liên kết được
với ngân hàng, các quỹ tín dụng để có chính sách cho vay học tập, trả dần sau tốt
nghiệp với sự bảo đảm của địa phương, hoặc cơ quan cơng tác hoặc chính cơ sở đào
tạo, sẽ tạo điều kiện cho nhiều người có cơ hội học tập.

549


Thứ ba, cần nghiên cứu xây dựng các tài liệu học tập, giáo trình, bài giảng dưới
dạng dữ liệu điện tử để cung cấp cho người học. Nguồn tài liệu này có thể do chương
trình đào tạo cung cấp miễn phí cho người học hoặc thu phí sử dụng với giá rẻ. Điều
này sẽ giúp học viên giảm chi phí học tập so với phương thức đào tạo từ xa truyền
thống, do không bị bắt buộc phải mua sách, giáo trình bản cứng với giá thành cao.
Thứ tư, khơng cần tổ chức học tập trung như đào tạo từ xa truyền thống trước đây.
Với việc áp dụng công nghệ thông tin, lớp học ảo, giảng viên ảo, giảng viên và học viên
không cần trực tiếp gặp nhau. Việc này làm giảm chi phí cho chương trình đào tạo, vì
khơng phải chi phí đi lại, lưu trú cho giáo viên đến cơ sở liên kết đào tạo; sinh viên
không phải chi phí để đón tiếp giáo viên trong thời gian xuống cơ sở liên kết.
Thứ năm, cần áp dụng hình thức nộp bài qua mạng, chấm điểm tự động. Hiện

quy chế đào tạo từ xa 2017 chưa cho phép áp dụng nộp bài thi hết học phần qua
mạng, nhưng các cơ sở đào tạo có thể áp dụng đối với các bài kiểm tra, tiểu luận của
học phần. Tiến tới đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo chấp nhận hình thức nộp bài thi,
chấm thi hết học phần qua mạng.
Thứ sáu, các cơ sở đào tạo từ xa có thể không cần liên kết với các cơ sở khác
để đặt trạm đào tạo từ xa. Học viên liên hệ trực tiếp với cơ sở đào tạo, không qua
trung gian. Nếu cần cơ sở đào tạo từ xa, có thể liên kết đặt trạm đào tạo từ xa tại các
tỷnh để thuê họ hỗ trợ tuyển sinh, hỗ trợ cơ sở vật chất để thi hết học phần.
Thứ bảy, khi có sự khác biệt không lớn giữa dịch vụ đào tạo từ xa tại các cơ sở
đào tạo về thời gian đào tạo, chi phí đào tạo, phương pháp đào tạo, thì vấn đề “hậu
mãi” sẽ giúp các cơ sở đào tạo từ xa nâng cao khả năng cạnh tranh. Vấn đề “hậu
mãi” trong giáo dục nói chung, hiện chưa được các cơ sở đào tạo quan tâm, hầu như
chỉ quan tâm tới việc bán dịch vụ đào tạo, chỉ quan tâm tới mối quan hệ ngắn ngủi
vài năm giữa cơ sở đào tạo và người học và cũng không cần quan tâm và có trách
nhiệm đối với sản phẩm đào tạo của mình sau khi tốt nghiệp. “Hậu mãi” trong cung
cấp dịch vụ giáo dục có thể bao gồm nhiều hình thức, như hỗ trợ bồi dưỡng, nâng
cao trình độ ở các cấp học tiếp theo; hỗ trợ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức sau khi tốt
nghiệp; hỗ trợ tìm kiếm việc làm; hỗ trợ tư vấn khi cựu sinh viên có nhu cầu giải
quyết những cơng việc trong cơng tác hoặc đời sống; hỗ trợ môi trường liên kết, trao
đổi thông tin giữa các cựu sinh viên... Để thực hiện điều này, các cơ sở đào tạo cũng
cần phải thành lập các tổ chức đặc biệt, chuyên làm nhiệm vụ quan tâm, chăm sóc,
hậu mãi đối với các cựu sinh viên của mình.

550


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Thông tư số 10/2017/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 4 năm 2017 của Bộ Giáo dục và
Đào tạo ban hành Quy chế đào tạo từ xa
2. Quyết định số 1981/QĐ-TTg ngày 18 tháng 10 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ

phê duyệt khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân.

3. Quyết định số 40/2003/QĐ-BGD&ĐT ngày 08 tháng 8 năm 2003 ban hành Quy chế
về tổ chức đào tạo, thi, kiểm tra, cấp chứng chỉ, văn bằng tốt nghiệp theo hình thức
giáo dục từ xa.

551