Những lợi ích và sự cần thiết phải nhận thức lại về đào tạo trực tuyến tại Việt Nam góc nhìn sâu hơn về vai trò của đào tạo trực tuyến với việc giảng dạy tin học ở các trường đại

NHỮNG LỢI ÍCH VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI NHẬN THỨC LẠI
VỀ ĐÀO TẠO TRỰC TUYẾN TẠI VIỆT NAM
GĨC NHÌN SÂU HƠN VỀ VAI TRÒ CỦA ĐÀO TẠO TRỰC TUYẾN VỚI
VIỆC GIẢNG DẠY TIN HỌC Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VIỆT NAM
ThS. Trần Thị Bích Hạnh
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

Tóm tắt
Internet đang cung cấp rất nhiều loại dịch vụ, trong đó có giáo dục và đào tạo
trực tuyến. Bài viết này mơ tả sơ lược q trình hình thành, phát triển và phổ dụng của
đào tạo trực tuyến, nêu lên những ưu điểm nổi bật và tiềm năng của phương thức đào
tạo mới này để hỗ trợ việc giảng dạy ở các trường đại học Việt Nam, đặc biệt là giảng
dạy tin học - một mơn học có nhiều nét đặc thù riêng biệt. Một vài khuyến nghị về
chương trình, nội dung, học liệu, quản lý dạy và học sẽ được đề xuất với mục đích tận
dụng được sự hỗ trợ tích cực của đào tạo trực tuyến dành cho việc giảng dạy tin học.
Từ khóa: Đào tạo trực tuyến, E-Learning, MOOC, giảng dạy tin học, đào tạo từ xa
1. Các giai đoạn trong quá trình hình thành và phát triển của đào tạo trực tuyến
Quá trình hình thành và phát triển của đào tạo trực tuyến đã trải qua ba giai
đoạn: "Đào tạo dựa trên máy tính điện tử", "E-Learning" và "MOOC".
Đào tạo dựa trên máy tính điện tử
Trong thời kỳ từ cuối những năm 1960 đến đầu những năm 1990, giảng viên
một số trường đại học đã sử dụng MTĐT để biên soạn bài giảng và tài liệu tham
khảo cho sinh viên. PowerPoint, phần mềm để trình chiếu, do Robert Gaskins và
Dennis Austin phát triển, thoạt đầu có tên là Presenter và được phát hành cho Apple
Macintosh vào năm 1987. Tháng 7 năm 1987, công ty Microsoft đã mua bản quyền
Power Point với giá 14 triệu USD. Từ đó Power Point đã được sử dụng ngày càng
rộng rãi để biên soạn những bài trình bày trong các lĩnh vực giảng dạy, kinh doanh,
thương mại... Bài trình bày có thể được truyền tải qua mạng máy tính hay phân phát
qua đĩa CD-ROM. (Theo Geetesh Baijaj (2012) và Công Sang - Đức Tài (2017))
E-Learning
Theo The Economic Times (2017), E-Learning (học tập điện tử) là một hệ

thống học tập dựa trên việc giảng dạy chuẩn tắc nhưng được sự trợ giúp của các
447


phương tiện điện tử. Có thể giảng dạy ở trong hay ngồi lớp học nhưng máy tính và
Internet được coi là những cơng cụ chính. E-Learning đã được vận dụng từ năm
1994. Mới đầu, E-Learning chưa được chấp thuận hoàn tồn bởi vì người ta cho rằng
hệ thống này thiếu yếu tố con người cần thiết trong học tập và giảng dạy. Từ cuối thế
kỷ trước, kỹ thuật truyền thông và đa phương tiện (Multimedia) đã cho phép kết hợp
văn bản, âm thanh, tiếng nói, phim ảnh và những nội dung tương tác vào cùng một
bài trình bày. Nhờ thế mà giảng viên có thể biên soạn những bài giảng rất sinh động
và hấp dẫn. Điều đó khiến cho E-Learning ngày càng được áp dụng rộng rãi.
MOOC
Năm 2008, một kiểu đào tạo trực tuyến mới - MOOC đã xuất hiện. Theo
Wikipedia, MOOC (Massive Open Online Course - khóa học trực tuyến mở rộng quy
mơ lớn) là một khóa học trực tuyến không hạn chế số học viên tiếp cận qua Internet.
Ngồi những học liệu thơng thường như bài giảng quay thành phim, sách điện tử (Ebook), câu hỏi ôn tập và bài tập, nhiều MOOC còn tạo ra những diễn đàn tương tác
(interactive forum ) để cộng đồng các học viên, giảng viên và trợ giảng trao đổi, hỏi
đáp qua lại với nhau. MOOC là bước phát triển gần đây và đã được nghiên cứu áp
dụng rộng rãi trong đào tạo từ xa (distance education) - một loại hình đào tạo lần đầu
tiên được giới thiệu vào năm 2006 và đến năm 2012 đã nổi lên như một phương thức
học tập được nhiều người ưa chuộng.
Những website cung cấp dịch vụ MOOC trước đây thường chú trọng vào các
tính năng truy cập mở rộng, chẳng hạn, cho phép sử dụng khơng hạn chế nội dung
với các mục đích học tập khác nhau, khuyến khích sử dụng lại và kết hợp các nguồn
học liệu với nhau. Một số website sau này chỉ cho quyền sử dụng hạn chế các tài liệu
của khóa học trong khi vẫn cho sinh viên truy cập miễn phí.
2. Mức độ phổ dụng của đào tạo trực tuyến trong những năm vừa qua và
sắp tới
Bài của Công Sang - Đức Tài (2017) có đưa tin: "Theo nghiên cứu của Global

Industry Analysts, thị trường giáo dục trực tuyến tồn cầu đạt hơn 100 tỷ USD trong
năm 2016. Cịn theo The Economist, số người đăng ký học trực tuyến trên thế giới
năm 2016 đạt 60 triệu người và dự báo đạt 70 triệu người trong năm nay. Với nhiều
đại học danh tiếng trên thế giới, không quá ngạc nhiên khi Mỹ hiện là quốc gia có
nhiều doanh nghiệp cung cấp dịch vụ MOOC nổi tiếng nhất. Có thể kể đến như
Coursera, edX và Udacity. Hơn 17 trường đại học hàng đầu của Mỹ và các quốc gia
khác cung cấp những khóa học trực tuyến miễn phí thơng qua Cơng ty Giáo dục Trực
tuyến Coursera, trong đó có cả các trường đại học nổi tiếng như Harvard và
Massachusetts."
448


Scott Steinberg (2013) đã chỉ ra 20 địa chỉ để tìm đến các website với những
khóa học trực tuyến miễn phí. Tuy vậy, mức độ "miễn phí" đang có dấu hiệu giảm
dần, dường như chỉ để thu hút người học vào các khóa học và chương trình đào tạo
có thu tiền. Dưới đây là một vài nét chính về các website cung cấp dịch vụ đào tạo
trực tuyến (liệt kê theo mức độ miễn phí giảm dần vào thời điểm hiện tại).
edX: edX là một tổ chức phi lợi nhuận được sáng lập bởi các trường đại học
Harvard và MIT (Massachusetts Institute of Technology). edX cung cấp các khóa
MOOC và những chương trình đào tạo trực tuyến tương tác với các môn học như
luật, kinh doanh, khoa học kỹ thuật, khoa học xã hội, khoa học máy tính và trí khôn
nhân tạo. Bản danh mục (catalog) của edX liệt kê hơn 1700 khóa học và hơn 100
chương trình đào tạo. Các khóa học đều miễn phí (bao gồm cả học liệu, kiểm tra,
tham dự diễn đàn và các hoạt động khác) nhưng muốn học để được cấp chứng chỉ thì
phải nộp một khoản lệ phí tùy theo từng khóa. Người học miễn phí muốn tự nguyện
đóng góp 10 USD thì nhấn nút Donate

. Các khoản lệ phí và đóng

góp giúp edX trang trải cho các khóa học miễn phí. Chứng chỉ được công nhận của

edX là bằng chứng đáng tin cậy để người học tìm được việc tốt hơn, được đề bạt hay
được nhận vào một cấp bậc đào tạo cao hơn. Người học muốn cấp chứng chỉ thì phải
trình diện (qua webcam) và trình chứng minh thư hay thẻ căn cước để tránh tình
trạng học thay.
Alison: Hiện vẫn đang cung cấp hơn 800 khóa học, có hơn 10 triệu người dùng
trong đó hơn 1 triệu người đã hồn thành khóa học. Các khóa học đều miễn phí
nhưng muốn lấy chứng chỉ thì phải trả tiền. Website này thường hiện quảng cáo, gây
chút ít phiền hà cho học viên.
Udacity: Cung cấp nhiều khóa học và chương trình đào tạo có cấp bằng
"Nanodegree". "Nanodegree program" là một chương trình giảng dạy độc đáo trang
bị cho học viên những kỹ năng thực sự cần thiết để họ sớm tiếp cận được với công
việc họ muốn làm. Các công ty đầu ngành như Google, AT&T và Facebook là những
cộng sự tích cực của Udacity trong việc thiết kế chương trình, mơn học và biên soạn
học liệu nhằm đáp ứng những yêu cầu kinh doanh mà thực tế đang địi hỏi. Những
khóa học giới thiệu kiến thức cơ bản cho người mới học (chẳng hạn Android Basics:
User Interface hay Java Programming Basics) thường được miễn phí. Để tham dự
một khóa học hay chương trình đào tạo có thu phí, người học có thể trả trước tổng
tồn bộ học phí nhưng phải hồn thành khóa học trong thời gian quy định hoặc học
theo tốc độ riêng của mình và trả từng tháng (chẳng hạn trả toàn bộ 1,199 USD
nhưng phải hoàn thành trong 8 tháng hay trả 199 USD/tháng).
449


Lynda: Website này đã cung cấp tới 6191 khóa học về kinh doanh, công nghệ
và kỹ năng sáng tạo. Trước đây miễn phí cho các khóa truyền thụ kiến thức cơ bản
nhưng hiện nay người học chỉ được miễn phí trong thời hạn 30 ngày.
Coursera: Hiện đang cung cấp hơn 2000 khóa học nhưng chỉ được học thử
miễn phí trong thời gian rất ngắn: 7 ngày. Dù học miễn phí cũng phải cung cấp thơng
tin về thẻ tín dụng như VISA, MasterCard hay chọn phương án thanh toán trực tuyến
qua một tài khoản PayPal. Sau 7 ngày, người học sẽ phải nộp 49 USD/tháng và có

thể nhận chứng chỉ khi hồn thành một khóa học nếu đạt u cầu. Người học miễn
phí có thể xem video, làm các bài thực hành, bài tập và trao đổi với những học viên
khác qua diễn đàn tương tác.
Topica: Topica được Bill Gates khai trương vào tháng 4 năm 2006. Topica
Edtech Group là công ty đa quốc gia thuộc lĩnh vực công nghệ giáo dục, chuyên
cung cấp các giải pháp đào tạo trực tuyến ở Đơng Nam Á. Cơng ty có văn phịng ở
Bangkok, Đà Nẵng, Hà Nội, TP HCM, Jakarta, Manila và Singapore. Topica Uni
cộng tác với 16 trường đại học bao gồm các học viện đứng đầu ở Mỹ, Philippines và
Việt Nam để tổ chức những chương trình đào tạo trực tuyến chất lượng cao có cấp
bằng cử nhân. Một số trường đại học có uy tín ở Mỹ đã cơng nhận những tín chỉ từ
các chương trình đào tạo được Topica hỗ trợ. Topica có hơn 1000 nhân viên làm trọn
thời gian, 2000 giảng viên và hơn 50,000 sinh viên đến từ Singapore, Philippines,
Indonesia, Thailand và Việt Nam. Topica không miễn phí cho khóa học nào.
Topica Native cung cấp các khóa dạy kèm nói tiếng Anh trực tuyến ở Thailand,
Indonesia và Vietnam. Đó là website đầu tiên trên thế giới sử dụng "Kính Google
(Google glass)" để dạy kèm cho người học nói tiếng Anh. Nhờ chương trình Kính
Google, học viên có thể thực hành nói tiếng Anh với người bản ngữ từ bất cứ nơi
nào. Kính Google là một chương trình thuộc công nghệ "Thực tế gia tăng
(Augmented Reality - AR)". Theo Margaret Rouse (2016), thực tế gia tăng là tích
hợp thông tin số vào môi trường của người dùng theo thời gian thực. Khác với "thực
tế ảo" là môi trường hoàn toàn nhân tạo, thực tế gia tăng chỉ phủ thêm thơng tin lên
mơi trường hiện có. Ngày nay, kính Google và màn hình trực diện ở kính chắn gió xe
hơi là những sản phẩm AR được nhiều người biết đến. Các ứng dụng AR trên điện
thoại di động thông minh có hệ thống định vị tồn cầu (Global Positioning System GPS) để chỉ rõ địa điểm của người dùng và la bàn để định hướng thiết bị.
Topica Edumal là diễn đàn lớn nhất của các khóa học ngắn để rèn luyện kỹ
năng trong nhiều lĩnh vực như tin học, nhiếp ảnh, âm nhạc... dành cho học viên
Thailand và Việt Nam. Video là phương tiện chính để truyền thụ kiến thức.
450

TOPICA (2017) cho biết: "Dự kiến trong năm học tới, Topica sẽ cung cấp bài
giảng video của các trường ĐH hàng đầu của Mỹ ứng dụng cho tối thiểu 10% các mơn
học trong chương trình đào tạo cử nhân trực tuyến hợp tác với 5 trường đại học Việt
Nam và 4 trường ở Philippines. Theo đó, các học viên của chương trình Cử nhân trực
tuyến mà Topica cùng với Coursera, đơn vị đào tạo trực tuyến lớn nhất thế giới, và các
trường đại học đối tác của Topica ở Việt Nam và Philippines sẽ được học các bài giảng
video do các giáo sư của các Trường đại học thế giới giảng dạy. Đây là chương trình đã
thử nghiệm thành cơng với sinh viên của khoá học Topica - Coursera - VinhUni 2016 2017. Topica Edtech Group và Trường Đại học Vinh đã cung cấp những bài giảng video
song ngữ của nhiều giảng viên kỳ cựu đến từ những trường đại học hàng đầu thế giới
như: giáo sư Peter Fader, Barbara Kahn, David Bell từ Trường kinh doanh Wharton
thuộc Đại học Pennsylvania… Họ được hỗ trợ 16 giờ mỗi ngày, 7 ngày trong tuần, được
sử dụng hệ thống học tập và thảo luận online hiện đại ..."
FUNiX: Sáng 13/10/2015, Công ty FPT đã tổ chức lễ ra mắt Đại học trực
tuyến FUNiX. Đây là trường đại học trực tuyến đầu tiên của Việt Nam. Sinh viên
FUNiX được tiếp cận kho học liệu số MOOC từ những giáo sư hàng đầu thế giới.
Sau mỗi kì học, học viên sẽ nhận được một chứng chỉ chứng nhận có thể làm được
cơng việc tương ứng do một trong những công ty lớn trong ngành cơng nghệ thơng
tin (CNTT) của Việt Nam cấp. Hồn thành 8 kì học tại FUNiX, sinh viên sẽ trở thành
Kỹ sư CNTT, nhận bằng Đại học được Bộ Giáo dục & Đào tạo công nhận.
Elc.ehou.edu.vn/trung-tam-dao-tao-E-Learning và : Đây
là các website của các "Trung tâm đào tạo trực tuyến" thuộc Viện Đại học Mở Hà nội
và Trường Đại học Mở TP HCM. Qua các website này, sinh viên chỉ học trực tuyến
cịn những kỳ thi hết mơn thì vẫn được tổ chức trên giảng đường.
3. Tính ưu việt của đào tạo trực tuyến so với phương thức đào tạo truyền thống
Hoạt động chính của "đào tạo truyền thống" là giảng dạy mặt đối mặt trên
giảng đường. Ưu điểm đáng kể của phương thức này là sinh viên được giao tiếp trực
diện với giảng viên và về nguyên tắc, có thể hỏi đi hỏi lại cho tới khi hiểu rõ vấn đề.
Thực tế, khi số tiết giảng q ít mà lớp có nhiều sinh viên thì ưu điểm đó cũng khơng
thể trở thành hiện thực.
Các trường đại học và cao đẳng đào tạo theo lối truyền thống đang gặp những

khó khăn lớn về các vấn đề như: ngân sách hạn hẹp không đủ chi cho việc xây mới
hay thuê giảng đường, tăng học phí q cao sẽ khó tuyển sinh, tổng số giờ giảng có
hạn mà thực tế địi hỏi phải giảng nhiều môn học mới, giảng viên và sinh viên phải
vượt qua nhiều trở ngại về giao thông, thời tiết... để đến trường theo đúng thời khóa
451


biểu, sinh viên trong một lớp có mức độ hiểu biết khác nhau về môn học nhưng vẫn
phải học tập theo cùng một tiến độ và thi hết học phần vào cùng một thời điểm.
Stephanie Norman (2016) đã chỉ ra 5 ưu điểm và OEDb - Open Education
Database (2017) đã liệt kê 10 ưu điểm của việc học tập trực tuyến. Dưới đây xin tóm
tắt thành 6 lợi thế đáng kể của dịch vụ đào tạo trực tuyến so với đào tạo truyền thống.
- Sự đa dạng của các chương trình và khóa học: Các website đào tạo trực tuyến
ở bậc đại học hiện nay đang cung cấp rất nhiều phương án cho sinh viên lựa chọn.
Dù đi theo chuyên ngành nào thì sinh viên cũng có thể tìm được những khóa học hay
chương trình có cấp bằng mà họ cần.
- Tổng chi phí thấp hơn: Khơng phải tất cả các chương trình đào tạo trực tuyến
có cấp bằng đều thu học phí thấp hơn so với chương trình truyền thống nhưng các chi
phí liên đới hầu hết đều rẻ hơn. Chẳng hạn, học ở nhà nên khơng tốn phí đi đường,
khơng phải mua học liệu bởi vì tài liệu miễn phí thường có sẵn trên web. Hơn nữa,
nhiều trường đại học đã bắt đầu chấp nhận các tín chỉ đạt được qua các khóa MOOC
miễn phí.
- Mơi trường học tập thoải mái: Học ở bất cứ đâu, không phải đến giảng đường,
có thể mặc quần áo ngủ trong lúc học. Bài giảng và những tài liệu khác được truyền qua
phương tiện điện tử tới sinh viên để làm bài tập. Sinh viên khơng phải lo tắc đường, tìm
chỗ gửi xe, nghỉ việc sớm để đến lớp hay bỏ lỡ những cuộc hẹn quan trọng.
- Thuận tiện và linh hoạt: Các khóa học trực tuyến tạo điều kiện cho sinh viên
hoạch định thời gian học tập trong lúc rảnh rỗi. Có thể vừa học vừa làm, học vào
sáng sớm hay đêm khuya. Học liệu trực tuyến ln có sẵn nên ít khi phải đến thư
viện. Hầu hết các khóa học trực tuyến đều cho phép học theo tốc độ riêng (self-paced

learning). Nhờ thế mà sinh viên có thể đặt lịch học theo tiến độ riêng của mình,
khơng phải bỏ qua mọi việc để đến giảng đường và cảm thấy căng thẳng khi cường
độ học tập tăng quá mức.
- Trao đổi, hỏi đáp dễ dàng và có thể tập trung cao độ khi nghe giảng: Trong
lớp học truyền thống, nhiều sinh viên nhút nhát, ít nói. Các khóa học trực tuyến
tạo diễn đàn tương tác tiện lợi để họ tham gia thảo luận với giảng viên và các bạn
cùng học. Sinh viên trực tuyến dễ dàng tập trung học tập hơn bởi vì mỗi người chỉ
ngồi một mình, khơng bị những sinh viên khác làm sao lãng như khi học ở lớp
truyền thống.
- Thăng tiến trong nghề nghiệp: Sinh viên vừa học trực tuyến vừa tiếp tục đi
làm theo chuyên môn của mình để có tiền sinh hoạt và trả học phí. Kiến thức mới thu
452


lượm được, chứng chỉ và bằng cấp đạt được sẽ là những dấu hiệu để người chủ hiện
tại hay tương lai nhận thấy hoài bão và sự chuẩn bị sẵn sàng trước bất kỳ thử thách
hay nhiệm vụ mới nào. Điều đó sẽ dẫn đến cơ hội thăng tiến.
4. Tình hình giảng dạy tin học trong các trường đại học Việt Nam hiện nay
và khuyến nghị về giải pháp vượt qua khó khăn để tận dụng sự hỗ trợ của đào
tạo trực tuyến
Hiện nay cả nước có tới 240 trường đại học. Phần lớn các trường đều có những
ngành chuyên tin học với các tên khác nhau như Tin học, Khoa học máy tính, Cơng
nghệ thơng tin, Hệ thống thơng tin quản lý, Hệ thống thông tin kinh tế... Tất cả các
trường đại học đều giảng dạy các môn tin học cơ bản như Tin học đại cương, Tin học
ứng dụng, Tin học văn phòng... cho sinh viên thuộc tất cả các ngành đào tạo trong
trường. Một số trường thuộc khối khoa học kỹ thuật và công nghệ như Đại học FPT,
Đại học Bách khoa, Đại học Công nghệ thông tin, giành nhiều thời lượng cho phần
cứng, các trường còn lại chỉ chú trọng vào các khái niệm cơ bản của tin học và những
phần mềm ứng dụng theo quy định trong chuẩn đầu ra về tin học.
CNTT phát triển rất nhanh, phần cứng và nhất là phần mềm thay đổi liên tục.

Cứ sau vài năm lại xuất hiện phiên bản mới của Windows và Office: Win XP (2005),
Vista (2007), Win 7 (2009), Win 8 (2012), Win 8.1 (2013), Win 10 (2015); Office
2007, 2010, 2013, 2016... Internet tăng trưởng vượt bậc, phát sinh hàng loạt dịch vụ
và phương tiện có ích cho mọi lĩnh vực hoạt động của con người. Đó là điều rất đáng
mừng nhưng cũng gây áp lực đối với các cơ sở đào tạo đại học và đội ngũ giảng viên tin
học. Trường đại học phải đi đầu về việc vận dụng những thành tựu mới của CNTT
nhưng đang gặp rất nhiều khó khăn về đổi mới trang thiết bị, chương trình, giáo trình và
tạo điều kiện cho giảng viên tin học cập nhật kiến thức sao cho khơng bị tụt hậu. Hiện
nay nhiều trường vẫn cịn sử dụng máy tính quá cũ, sinh viên vẫn phải mua những cuốn
giáo trình tin học xuất bản từ nhiều năm trước với nội dung đã lỗi thời.
Đào tạo trực tuyến đang mở ra một hướng mới để giảm bớt gánh nặng cho các cơ
sở đào tạo. Dưới đây là một vài khuyến nghị về các giải pháp để vượt qua những rào cản
nhằm vận dụng đào tạo trực tuyến cho các ngành học nói chung và tin học nói riêng.
- Loại bỏ nhận thức và định kiến sai lầm: Nhiều người Việt Nam thường nghĩ
rằng sinh viên chuyên tu, tại chức (vừa làm vừa học), từ xa và bây giờ cả sinh viên
trực tuyến nữa là những người có học lực kém và lười biếng nên không thể thi vào
các ngành đào tạo đại học chính quy. Định kiến ấy đã làm nản lịng nhiều người,
khiến họ khơng học trực tuyến nữa mà cố phấn đấu vào hệ thống đào tạo truyền
thống chính quy để rồi hao tổn quá nhiều tiền bạc, thần kinh và những năm tháng của
453


cuộc đời. Thực tế, phần lớn những người học từ xa, vừa làm vừa học lại là những
người cần cù, ham hiểu biết, họ phải quyết tâm lắm mới có thể hồn thành các
chương trình đào tạo trực tuyến của các trường có uy tín. Bộ Giáo dục & Đào tạo
ln cơng nhận các bằng chính quy, tại chức, từ xa, tư thục... có giá trị ngang nhau
nhưng định kiến nêu trên đã trở thành tiềm thức, cần đấu tranh tích cực để loại bỏ.
Cơ quan tuyển dụng chỉ nên xem xét bằng do trường nào cấp chứ không nên phân
biệt loại hình đào tạo. Bằng cấp chỉ để tham khảo, điều quan trọng là phải tổ chức thi
tuyển một cách bài bản để đánh giá người dự tuyển có khả năng làm việc hay khơng,

nếu đánh giá sai thì sửa chữa bằng cách cho thơi việc.
- Giảm số phịng máy tính dành cho sinh viên tin học nhờ đào tạo trực tuyến:
Trung tâm đào tạo từ xa nên phối hợp với các đơn vị liên quan như khoa tin học, viện
CNTT để mở chuyên ngành đào tạo trực tuyến về tin học. Nếu chưa đủ điều kiện để
triển khai chương trình đào tạo trực tuyến trọn gói thì tạm thời kết hợp với đào tạo
truyền thống: nhà trường công nhận những tín chỉ tin học đạt được qua các khóa học
trực tuyến của trường hay các cơ sở đào tạo có uy tín. Sinh viên học trực tuyến qua
máy tính của mình nên nhà trường sẽ giảm được số máy tính cần mua.
- Khơng q lệ thuộc vào giáo trình: Giáo trình tin học lạc hậu rất nhanh mà
việc tổ chức biên soạn rất tốn thời gian: cần hai phản biện trong trường, hai phản
biện ngoài trường, qua hai phòng khoa học và đào tạo... Nhà trường chỉ nên duyệt đề
cương chi tiết của các môn tin học. Nếu giáo trình quá lỗi thời mà chưa kịp biên soạn
giáo trình mới thì cho phép sử dụng các tài liệu từ bên ngoài.
- Yêu cầu cao hơn về tiếng Anh đối với sinh viên chun ngành tin học: Internet
ln có sẵn tài liệu tiếng Anh hướng dẫn sử dụng những sản phẩm mới của CNTT.
Đa số các khóa học trực tuyến từ nước ngoài cũng giảng dạy bằng tiếng Anh. Tiếng
Anh giúp sinh viên tin học tiếp cận kiến thức mới nhanh hơn. Đó là lý do khiến nhiều
trường đại học ở Trung Quốc và một vài trường ở Việt Nam (như Đại học Hà Nội)
giảng dạy bằng tiếng Anh cho sinh viên tin học.
- Miễn phí có giới hạn cho các khóa học trực tuyến: Người Việt có thói quen
chỉ muốn sử dụng miễn phí chứ khơng sẵn sàng trả tiền cho các khóa đào tạo trực
tuyến. Để vượt qua trở ngại này, các cơ sở đào tạo nên miễn phí cho các khóa cơ bản
hoặc miễn phí trong thời gian ít nhất là nửa tháng để chờ đợi sự ham thích và sẵn
sàng trả tiền.
- Nâng cao chất lượng đào tạo trực tuyến: Một số website đào tạo trực tuyến
chỉ giảng bài qua video. Để phát huy tính năng động của học viên, cần tăng cường
kiểm tra trắc nghiệm và tổ chức các diễn đàn trao đổi tương tác.
454

5. Kết luận
Đào tạo trực tuyến tạo ra sự thay đổi căn bản về phong cách dạy và học. Đây là
cuộc cách mạng lớn nhất về giáo dục và đào tạo trong thời kỳ cách mạng công
nghiệp 4.0. Đào tạo trực tuyến đang trở thành một trong những phương thức đào tạo
đại học thông dụng nhất. Từ những nhà chuyên môn đang hành nghề đến những học
sinh vừa tốt nghiệp phổ thơng, ai cũng tìm thấy nhiều lý do để đăng ký học một vài
khóa hay dự tuyển vào một chương trình trực tuyến ở bậc đại học. Đào tạo trực tuyến
không ngừng được cải tiến và sẽ trở thành cơng cụ hỗ trợ đắc lực cho loại hình đào
tạo từ xa để đáp ứng nhu cầu "học, học nữa, học mãi" nhằm theo kịp sự biến đổi
nhanh chóng của công nghệ, đặc biệt là CNTT.

455


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Công Sang - Đức Tài (2017), Giáo dục trực tuyến: Mơ hình nào sẽ thành cơng?,
VietnamBiz, truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2017 từ />2. Edumall (2017), Trang công nghệ thông tin, website Edumall, truy cập ngày 25
tháng 9 năm 2017 từ />3. The Economic Times (2017), Definition of 'E-Learning', truy cập ngày 12 tháng 4
năm 2017 từ />4. Josh Jarrett (2013), What Are ‘MOOC’s and Why Are Education Leaders
Interested in Them?,truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2017 từ
impatient-optimists/what-are-moocs-and-whyar_b_2123399.html
5. Scott Steinberg (2013), 20 Ways to Enjoy Free Online Learning and Classes:
MOOCs and More, Huffpost, truy cập ngày 15 tháng 12 năm 2016 từ
6. />7. Alison (2017), Free Online Courses from the World’s Leading Experts, truy cập
ngày 11 tháng 5 năm 2017 từ />8. Lynda.com (2017), Learn a new skill online, on your time, truy cập ngày 23 tháng
2 năm 2017 từ //www.lynda.com/
9. edX (2017), Free Online Courses, truy cập ngày 14 tháng 5 năm 2017 từ
/>10. Coursea (2017), Take the world's best courses, online, truy cập ngày 22 tháng 9
năm 2017 từ />11. Udacity (2017), Free Online Classes & Nanodegrees, truy cập ngày 20 tháng 3
năm 2017 từ />12. TOPICA (2017), About TOPICA Edtech Group, truy cập ngày 2 tháng 8 năm

2017 từ a/aboutus.html
13. Margaret Rouse (2016), Augmented reality (AR), truy cập ngày 16 tháng 9 năm
2017 từ />14. Stephanie Norman (2016), 5 Advantages Of Online Learning: Education Without
Leaving Home,
truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2017 từ />15. OEDb - Open Education Database (2017), 10 Advantages to Taking Online
Classes, truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2017 từ />16. Geetesh Baijaj (2012), PowerPoint at 25: Conversation with Robert Gaskins, truy
cập ngày 15 tháng 9 năm 2017 từ />
456