Thiết kế trò chơi học tập củng cố biểu tượng về đo lường cho trẻ 5 6 tuổi ở trường mầm non

A – PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
“Trẻ em hơm nay thế giới ngày mai”. Trẻ em chính là tương lai của đất nước
vì vậy việc giáo dục, bồi dưỡng những thế hệ măng non trở thành những cơng dân
tốt với đủ nhân lực, trí lực góp phần xây dựng đất nước là nhiệm vụ hàng đầu của
ngành giáo dục và tồn thể xã hội.
Chăm sóc giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non là công việc vô cùng quan trọng.
Nhiều cơng trình nghiên cứu khoa học ở Việt nam và trên thế giới đã chứng minh
lợi ích lâu dài của việc can thiệp vào các năm ở tuổi mầm non là rất to lớn. Trí
tuệ, tính cách và hành vi xã hội của đứa trẻ đã được hình thành. Chính trong
những năm đầu của cuộc đời con người, những can thiệp khi trẻ cịn nhỏ có thể
thúc đẩy các em đi học và giảm tỉ lệ bỏ học và lưu ban sau này. Ngày nay giáo
dục mầm non đang phát triển theo hướng đa dạng hoá các loại hình, thu hút thêm
các nguồn lực trong nhân dân, tổ chức kinh tế xã hội đầu tư cho giáo dục mầm
non. các cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương, đoàn thể nhân dân, , tổ chức kinh
tế xã hội, gia đình và cá nhân đều có trách nhiệm đóng góp vào cơng tác chăm sóc
giáo dục trẻ, tạo điều kiện cho hầu hết trẻ em trong độ tuổi mầm non được hưởng
sự chăm sóc giáo dục theo khoa học.
Chúng ta đang sống và làm việc trong những năm đầu của thế kỷ XXI. Với sự
thay đổi về cơ bản, cơ cấu xã hội để tiếp thu một nền văn minh phát triển cao. Đó
là nền văn minh trí tuệ, trong đó con người đứng ở vị trí trung tâm. Con người
vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển kinh tế xã hội, là nhân tố quyết
định thắng lợi của sự nghiệp Cơng nghiệp hố - Hiện đại hố đất nước. Trong nền
văn minh ấy, trình độ phát triển cao cùng với sự bùng nổ thông tin địi hỏi con
người phải tích cực nhận thức về thế giới xung quanh và cải tạo thế giới.
Một xã hội phát triển như vậy nó địi hỏi con người phải có những phẩm chất,
nhân cách phù hợp, đặc biệt phải tích cực nhận thức để cải tạo thế giới và cải tạo
1


chính mình. Đảng đã chỉ rõ vai trị của ngành giáo dục; Đầu tư cho giáo dục là

đầu tư cho tương lai; Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo
dục quốc dân, giáo dục mầm non có một vị trí rất quan trọng đặt nền móng cho sự
phát triển tồn diện nhân cách của con người. Có thể nói sự phát triển nhân cách
nói chung và kết quả học tập ở trường phổ thông, đặc biệt là ở lớp 1 phụ thuộc
khá lớn vào tính tích cực nhận thức của trẻ ở lứa tuổi mầm non.
Trong quá trình giáo dục trẻ em, việc hình thành những biểu tượng tốn học
sơ đẳng cho trẻ có vai trị quan trọng. Thơng qua dạy trẻ làm quen với biểu tượng
tốn sẽ giúp trẻ hình thành phát triển năng lực, trí tuệ như cảm giác tư duy, ngơn
ngữ đồng thời bồi dưỡng và phát triển khả năng chú ý, ghi nhớ, tưởng tượng.
Ngoài ra dạy trẻ làm quen với tốn cịn nhằm chuẩn bị cơ sở về kiến thức và năng
lực để giúp trẻ nhận thức được các kiến thức của mơn tốn ở lớp 1. Với trẻ lứa
tuổi mẫu giáo chơi là hoạt động chủ đạo, hoạt động chơi là quyết định sự hình
thành, phát triển tâm lý và nhân cách cho trẻ. Chơi là hoạt động độc lập, tự do, tự
nguyện của trẻ mẫu giáo. Qua trò trẻ rèn luyện được tính độc lập, sáng tạo của trẻ.
Trị chơi tốn học là một dạng của trị chơi học tập. Trẻ giải quyết nhiệm vụ học
tập dưới hình thức chơi nhẹ nhàng, thoải mái làm trẻ dễ dàng vượt qua những khó
khăn trở ngại nhất định. Trẻ tiếp nhận nhiệm vụ học tập như là nhiệm vụ chơi.
Trong một chừng mực nào đó trị chơi học tập vừa là phương tiện dạy học vừa là
hình thức dạy học cho trẻ. Trị chơi tốn học giúp trẻ phát triển các nét, các phầm
chất của tính cách, các tư duy tốn học, tính độc lập, thơng minh, linh hoạt, sáng
tạo của trẻ.
Ở trường mầm non các cô giáo dạy trẻ làm quen với phương pháp biểu tượng
toán bằng nhiều biện pháp và phương tiện khác nhau, trong đó trị chơi được coi
là phương tiện riêng biệt không thể thiếu được trong quá trình hình thành các biểu
tượng ban đầu cho trẻ. Trò chơi học tập được coi là phương tiện, là con đường
thuận lợi hình thành những biểu tượng về đo lường cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi bởi
chất vui chơi học tập độc đáo của nó.

2

Xuất phát từ những lý do trên tôi chọn đề tài: Thiết kế trò chơi học tập củng
cố biểu tượng về đo lường cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non.
2. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu đề tài: “Thiết kế trò chơi học tập củng cố biểu tượng về đo lường
cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non”. Từ đó đưa ra những lí luận, thực trạng, biện
pháp giúp giáo viên chủ động và giúp trẻ tích cực hơn, thoả mãn hơn trong hoạt
động. Từ đó nâng cao chất lượng giáo dục mầm non.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Đối tượng: Trò chơi học tập củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non.
- Khách thể: Đội ngũ giáo viên và trẻ lớp 5-6 tuổi của trường mầm non Vạn
Ninh- Huyện Gia Bình- Tỉnh Bắc Ninh
4. Phạm vi nghiên cứu:
Trò chơi học tập củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm
non.
5. Nhiệm vụ và giới hạn đề tài:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn liên quan đến đề tài lí thuyết là
một vấn đề và thực tiễn là một vấn đề khác, đi vào nghiên cứu cơ sở thực tiễn
việc thiết kế trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi để củng cố kĩ năng đo lường cho trẻ.
Nhiệm vụ cuối cùng là xây dựng một số trò chơi học tập mới kết hợp với sưu tầm
để có một hệ thống trị chơi hồn chỉnh phục vụ cho các bài dạy mang tính củng
cố kĩ năng đo lường cho trẻ.
- Nghiên cứu thực trạng việc thiết kế cũng như việc sử dụng các trò chơi học
tập nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường mầm
non.

3

- Nghiên cứu kết quả thực nhiệm tại trường mầm non Hoa Phượng khi đưa ra
phiếu điều tra.
- Đưa ra kết luận cũng như kiến nghị sau khi đã nghiên cứu.
6. Phương pháp nghiên cứu:
6.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận.
Đọc, phân tích, tổng hợp, khái quát các tài liệu có liên quan đến đề tài “thiết
kế trị chơi học tập củng cố biểu tượng về đo lường “theo chương trình mới.
6.2 Các phương pháp nghiêm cứu thực tiễn.
6.2.1. Phương pháp đàm thoại.
Tìm hiểu nhận thức của giáo viên thơng qua việc trò chuyện, chia sẻ những
vướng mắc, khả năng truyền đạt và cách thiết kế, tổ chức trò chơi học tập nhằm
củng cố biểu tượng về đo lường cho trẻ mầm non 5-6 tuổi.
6.2.2. Phương pháp quan sát sư phạm.
Quan sát các hoạt động, tổ chức trò chơi của giáo viên và trẻ lớp 5-6 tuổi dể
nắm được việc thiết kế cũng như sử dụng các trò chơi học tập nhằm củng cố biểu
tượng đo lường cho trẻ.
6.2.3. Phương pháp phân tích, tổng hợp.
7. Cấu trúc khóa luận
Ngồi phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung chính
của khóa luận bao gồm: Ba chương
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn
1.1 Cơ sở lí luận
1.1.1 Đặc điểm phát triển nhận thức các biểu tượng toán về đo lường của trẻ
5-6 tuổi.
1.1.2 Nội dung hình thành biểu tượng về đo lường cho trẻ 5-6 tuổi
4


1.1.3 Định hướng hình thành kĩ năng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi.
1.1.4 Những vấn đề chung về việc thiết kế trò chơi hoc tập

1.2 Cơ sở thực tiễn
1.2.1 Mục đích điều tra
1.2.2 Nội dung điều tra
1.2.3 Phương pháp điều tra
1.2.4 Kết quả điều tra
Chương 2: Thiết kế trò chơi học tập rèn luyện kĩ năng đo lường cho trẻ 5
- 6 tuổi
2.1 Thiết kế trò chơi học tập củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non
2.1.1 Thiết kế trò chơi học tập củng cố kiến thức đo độ dài một vật bằng các
đơn vị khác nhau
2.1.2 Thiết kế trò chơi học tập củng cố kiến thức đo đội dài các vật so sánh và
diễn đạt kết quả đo
2.1.3. Thiết kế trò chơi học tập củng cố kiến thức đo dung tích các vật, so
sánh và diễn đạt kết quả đo.
Chương 3: Một số biện pháp và thực nghiệm đề xuất nâng cao hiệu quả
sử dụng hệ thống trò chơi học tập rèn luyện kĩ năng đo lường cho trẻ 5-6
tuổi.

5


B. PHẦN NỘI DUNG

Chương 1: Lý luận và cơ sở thực tiễn

1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Đặc điểm nhận thức các biểu tượng toán về đo lường của trẻ 5-6
tuổi
So với hai giai đoạn trước, sự nhận thức của trẻ 5-6 tuổi có phần vượt trội. Hệ

thống tín hiệu thứ nhất khơng cịn chiếm ưu thế như các giai đoạn trước nhưng
thay vào đó là sự phát triển mạnh của hệ thống tín hiệu thứ hai.
Cụ thể, về nhận thức biểu tượng toán như sau:
Trẻ nhận biết được ba chiều kích thước (chiều dài, chiều rộng, chiều cao hay
bề dày) của vật thể một cách nhanh chóng bằng các biện pháp so sánh và phản
ánh được bằng lời mối quan hệ kích thước đó.
Ở giai đoạn này phần lớn đã phát triển khả năng ước lượng bằng mắt về
kíchthước các đồ vật ở trẻ. Các nghiên cứu cũng cho thấy khả năng ước lượng
kích thước bằng mắt phát triển cùng với sự lớn lên của trẻ. Trẻ càng lớn thì độ
chính xác càng cao. Do đó, cần dạy trẻ những thủ thuật ước lượng kích thước
bằng mắt.
Trẻ mẫu giáo nhỡ đã sử dụng các thao tác tay để khảo sát đồ vật. Ở giai đoạn
này trẻ sử dụng thao tác tay một cách thành thạo, kết hợp được quá trình tri giác,
ghi nhớ, phân tích tổng hợp.Thể hiện bằng việc trẻ đã thực hiệnthao tác đo lường,
6


sử dụng được thước đo, diễn đạt được kết quả đo. Từ đó, việc xác định các chiều
kích thước của vật trở nên dễ dàng và chính xác. Trẻ hiểu được mối quan hệ giữa
“độ lớn” của thước đo với số đo kích thước của vật. Từ đó, trẻ cũng nhanh chóng
xác định được “độ lớn” của thước càng nhỏ thì số đo kích thước càng lớn. Mỗi
thước đo khi đo một vật thì kết quả đo sẽ khác nhau.
Ngơn ngữ của trẻ cũng phát triển khá mạnh, trẻ có khả năng giao tiếp như
người lớn. Do đó, việc diễn đạt các mối quan hệ về kích thước đối với trẻ dễ dàng
hơn và chính xác theo yêu cầu của cô giáo.
Ở lứa tuổi mẫu giáo lớn, nhận thức của trẻ về kích thước tốt hơn so với hai
giai đoạn trước. Đây là giai đoạn chuẩn bị tiền đề cho việc học đại lượng và đo
đại lượng ở tiểu học. Bên cạnh đó, trong sinh hoạt hàng ngày học tập, vui chơi,
lao động…) của trẻ có sự xuất hiện tồn tại của nhiều biểu tượng kích thước và địi
hỏi phải có kỹ năng đo. Chẳng hạn, bé muốn biết chiều dài của sân trường là bao

nhiêu, bé cần bao nhiêu cốc nước để đong đầy nước vào bình…. Do đó, cần thiết
phải hình thành và rèn luyện kỹ năng đo cho trẻ ở giai đoạn này.
1.1.2. Nội dung hình thành biểu tượng về đo lường cho trẻ 5-6 tuổi:
* Gồm 3 đề tài lớn:
1. Đo độ dài 1 vật bằng các đơn vị đo khác nhau.
2. Đo độ dài các vật bằng 1 đơn vị đo nào đó. So sánh và diễn đạt kết qủa đo
3. Đo dung tích các vật bằng một đơn vị đo nào đó. So sánh và diễn đạt kết
quả đo.
* Hướng dẫn thực hiện:
- Đo độ dài: Hướng dẫn các thao tác đo độ dài bằng 1 dụng cụ có độ dài được
coi là đơn vị đo nhằm cho trẻ thấy có thể biểu diễn kích thước của đối tượng như
về chiều cao, chiều dài, chiều rộng, qua số đo từng chiều của đối tượng. Hướng
dẫn trẻ cách đo, cần làm tuần tự, rõ ràng từng thao tác và bao gồm các bước:
+ Chọn đơn vị đo
7


+ Hướng dẫn trẻ cách đo tuần tự theo các bước:
Bước 1: Đặt 1 đầu của vật đo trùng với 1 đầu của vật cần đo sao cho cạnh của
vật đó sát với cạnh của vật cần đo.
Bước 2: Dùng phấn gạch sát vào đầu kia của vật cần đo sao cho cạnh của
vật đo sát với cạnh của vật cần đo.
Bước 3: Nhấc vật đo lên, đặt tiếp vật đo theo chiều cần đo, sao cho 1 đầu của
vật đo trùng với vạch đánh dấu, đánh dấu tiếp đầu kia và tiếp tục làm tương tự
cho đến khi đo hết chiều cần đo.
Bước 4: Nếu đo chiều dài hay chiều rộng của vật, giáo viên hướng dẫn trẻ đo
từ trái sang phải, cịn đo chiều cao của vật thì đo từ dưới lên trên.
+ Nói kết quả đo: Để nói kết quả đo, trẻ đếm số đoạn đã vạch được trên vật
cần đo. Số đoạn đếm được chính là kết quả đo. Khi nói kết quả, cần hướng
dẫn trẻ nói đầy đủ số đo, đơn vị đo và nói cả câu, biết biểu thị kết quả đo

bằng số. Ví dụ: Chiều dài của cái bàn dài bằng 5 lần chiều dài của khối gỗ.
- Luyện kĩ năng đo.
+ Dùng cùng 1 đơn vị đo để đo các đối tượng có kích thước bằng nhau để trẻ
nhận thấy chúng có cùng số đo.
+ Dùng cùng 1 đơn vị đo để đo các đồ vật có độ dài khác nhau để trẻ nhận
thấy chúng có số đo khác nhau, vật nào dài hơn thì đo được nhiều lần hơn và
ngược lại.
+ Cho trẻ đo các vật có độ dài bằng nhau bằng các đơn vị đo khác nhau, và
cho trẻ diễn đạt các đơn vị đo 1 cách đầy đủ.
+ Ngoài việc chọn các đơn vị đo bằng các vật cụ thể, giáo viên có thể hướng
dẫn trẻ làm quen với việc đo các đối tượng bằng các đơn vị đo khác như bước
chân, găng tay…
8


- Đo dung tích: Hướng dẫn trẻ đo dung tích của 1 vật nào đó (nước, cát,
hạt…) bằng 1 vật nào đó (cốc, thìa...). u cầu trẻ múc đầy dụng cụ đo và đổ đầy
vào chai (ống bơ). Yêu cầu trẻ đếm số thìa (cốc) mà trẻ đã múc, ví dụ ống bơ sữa
bò đựng được 5 cốc nước còn cái ca chỉ chứa được ba cốc nước.
1.1.3. Định hướng hình thành kỹ năng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi
1.1.3.1. Mục đích
Hình thành ở trẻ kỹ năng đo trên cơ sở nắm vững ý nghĩa của phép đo, biết
cách đo lường và biết sử dụng đồ dùng để thực hiện phép đo cũng như biết vận
dụng kỹ năng đo vào các tình huống khác nhau trong cuộc sống.
1.1.3.2 .Nội dung
- Ôn lại ý nghĩa của phép đo (đo độ dài, đo dung tích)
- Dạy trẻ kỹ năng đo độ dài, đo dung tích của một đối tượng bằng một đơn vị
đo - Dạy trẻ kỹ năng đo độ dài, đo dung tích của nhiều đối tượng có kích thước
khác nhau bằng cùng một đơn vị đo.
- Dạy trẻ kỹ năng đo độ dài, đo dung tích của một đối tượng bằng nhiều đơn

vị đo khác nhau
1.1.3.3. Phương pháp
a, Phương pháp hoạt động với đồ vật
* Khái niệm
Phương pháp hoạt động với đồ vật là phương pháp tổ chức cho trẻ tiến hành
các hoạt động với đồ vật dưới hình thức vui chơi mang tính trực quan. Phương
pháp hoạt động với đồ vật là phương pháp chủ đạo để hình thành các biểu tượng
toán học ban đầu cho trẻ mầm non. Nhờ các hoạt động trực tiếp với đồ vật, các
giác quan của trẻ phát triển tốt hơn. Phát triển cảm giác và khả năng tri giác
nhanh nhạy, chính xác, thúc đẩy sự ham hiểu biết của trẻ về các sự vật hiện tượng
trong thế giới xung quanh, đồng thời giúp trẻ chuyển từ tư duy trực quan hình
9


tượng sang tư duy logic. Chẳng hạn, yêu cầu trẻ đo dung tích của hai bình nước
có dung tích khác nhau bằng cốc. Qua phép đo, trẻ sẽ biết được bình nào có dung
tích nhỏ hơn. Đồng thời, trẻ cũng hiểu được lí do của sự khác biệt ấý. Đây là
phương pháp tổ chức cho trẻ tiến hành các hoạt động với đồ vật dưới hình thức
vui chơi mang tính trực quan, từ đó hình thành nội dung bài học
* Vai trị
Đây là phương pháp chủ đạo trong q trình dạy trẻ làm quen với biểu tượng
về đo lường.
* Cách tiến hành
- Xác định mục đích bài dạy, yêu cầu trẻ cần đạt được
- Chuẩn bị đồ dùng cho trẻ hoạt động
- Xác lập phương thức hoạt động
- Định hướng hoạt động (nêu lên nhiệm vụ cần thực hiện)
- Tổ chức trẻ hoạt động trong giờ học
- Tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật
- Hướng dẫn trẻ phân tích, so sánh, rút ra kết luận

- Tổ chức vận dụng điều mới học vào các hoạt động thực hành
- Đánh giá kết quả thực hiện các hoạt động
b, Phương pháp dung lời
* Khái niệm:
Là phương pháp sử dụng ngôn ngữ của cô để mô tả, hướng dẫn gợi ý hoặc hỏi
trẻ nhằm hướng dẫn trẻ quan sát, đối chiếu, so sánh, phân tích để nắm được
những tri thức của bài học mới.

10


Phương pháp dùng lời là phương pháp dử dụng ngôn ngữ của cô để mô tả,
hướng dẫn gợi ý hoặc hỏi trẻ nhằm hướng dẫn trẻ quan sát, đối chiếu, so sánh,
phân tích để nắm được những tri thức cần thiết.
Ví dụ: Làm thế nào để biết được băng giấy xanh dài hơn băng giấy đỏ?
* Tiến hành
+ Hướng dẫn trẻ quan sát đối tượng
+ Tổ chức trẻ hoạt động với đồ vật
+ Hướng dẫn trẻ quan sát, phân tích để tìm ra kết quả
c, Phương pháp thực hành luyện tập
Luyện tập đó là sự lặp đi lặp lại nhiều lần các thao tác trí tuệ và thực hành của
nội dung học tập. Về bản chất, luyện tập chính là việc vận dụng các kiến thức vào
các hành động. Luyện tập quyết định vai trò của dạy học và phát triển qua việc trẻ
nắm các phương thức của hoạt động trí tuệ, nắm kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo.
Nhờ luyện tập mà những kiến thức cơ sở của những thao tác trí tuệ và thực hành
trở nên vững chắc và có ý thức hơn. Q trình tổ chức cho trẻ thực hành luyện tập
đo các đối tượng bằng các thước đo khác nhau, chúng ta sẽ giúp hình thành kỹ
năng đo bền vững cho trẻ, kĩ năng phối hợp giữa phép đếm và phép đo, kỹ năng
khái quát kết quả đo bằng lời nói và con số. Các hoạt động khác của trẻ diễn ra
trong trường mầm non như là: tạo hình, thể dục vui chơi , lao động… là những

điều kiện để trẻ ứng dụng kiến thức, kỹ năng đo lường cao việc thực hiện các
nhiệm vụ khác nhau trong hoạt động việc ứng đụng càng thường xuyên thì kĩ
năng đo của trẻ càng trở nên chính xác, bền vững và linh hoạt. Đồng thời sự hình
thành kỹ năng đo lường ở trẻ càng tang lên ở mức độ cao. Vì vậy, việc tổ chức
cho trẻ tham gia các hoạt động thực tiễn trong trường mầm non sẽ có tác dụng
hình thành kiến thức, kỹ năng đo bền vững cho trẻ. Có thể tổ chức cho trẻ luyện
tập dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng như:

11


-Luyện tập qua các bài tập ứng dụng đa dạng, phong phú với các hình thức trị
chơi và sử dụng các phương tiện khác nhau.
-Vận dụng những hiểu biết đã có để giải quyết các tình huống cụ thể trong
thực tế.
- Luyện tập qua các trò chơi
- Luyện tập qua các môn học khác và các hoạt động khác.
d, Phương pháp dạy học tích cực
* Quan niệm
Là các phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của
người học trong quá trình hình thành kiến thức mới
* Phân loại
- Phương pháp dạy học phân hóa đối tượng người học
- Phương pháp dạy học gợi mở vấn đề
- Phương pháp học tập trải nghiệm
- Phương pháp dạy học khám phá…
1.1.3.4. Hình thức tổ chức dạy học
Hiện nay, ở các trường mầm non dạy trẻ theo các lĩnh vực phát triển. Ở lứa
tuổi mẫu giáo lớn, có 5 lĩnh vực phát triển là: phát triển nhận thức, phát triển
ngôn ngữ, phát triển thẩm mĩ, phát triển vận động và phát triển tình cảm xã hội.

Trong đó, hình thành biểu tượng toán cho trẻ mầm non thuộc lĩnh vực phát triển
nhận thức. Mỗi tuần, trẻ sẽ có một tiết để làm quen với tốn, dưới nhiều hình thức
khác nhau:
a, Hình thành biểu tượng tốn trong hoạt động học tốn có chủ đích.

12


Dạy trên giờ học rất quan trọng và là thời gian chủ yếu để hình thành các kỹ
năng đo lường cho trẻ. Mỗi giờ học có sự chuẩn bị đầy đủ về giáo án lên lớp, đồ
dùng trực quan, đảm bảo giờ học đạt kết quả tốt nhất.
*Một tiết học trên lớp thường có các bước:
- Bước 1: Ơn kiến thức cũ, giới thiệu kiến thức mới
- Bước 2: Hình thành kiến thức mới
- Bước 3: Củng cố, mở rộng kiến thức
b, Hình thành biểu tượng tốn ngồi hoạt động học khơng có chủ đích
Đây là hình thức giúp trẻ nhận biết các biểu tượng toán học một cách bền
vững và sâu sắc hơn, giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của tốn học trong thực tiễn.
Ngồi thời gian tổ chức hoạt động học tốn có chủ đích, giáo viên có thể sử dụng
các hình thức dạy học khác nhau trong các hoạt động khác nhau ( trong các hoạt
động sinh hoạt, trong các hoạt động học khác…) để hình thành biểu tượng tốn
học cho trẻ.
Ví dụ 1: Trong các hoạt động góc: góc phân vai, góc xây dựng, góc thiên
nhiên, góc học tập, góc nghệ thuật... Giáo viên đều có thể hình thành các biểu
tượng cho trẻ một cách hiệu quả và có tác dụng giáo dục cao.
Ví dụ 2: Trong hoạt động lao động, cơ có thể u cầu trẻ đo chiều dài, chiều
rộng của sân trường, của luống rau bằng bước chân.
1.1.4. Những vấn đề chung về việc thiết kế trò chơi học tập
1.1.4.1. Nguyên tắc khi thiết kế trò chơi cho trẻ.
Khi thiết kế một trò chơi học tập mới cho trẻ cần đảm bảo các nguyên tắc sau:

- Trò chơi học tập phải mang ý nghĩa giáo dục. Khi thiết kế một trò chơi ta
cần phải hướng tới một mục đích giáo dục nhất định, nghĩa là thơng qua trị chơi
học tập đó sẽ dạy cho trẻ cái gì, hay phát triển ở trẻ những mặt nào…

13


- Trị chơi học tập ln khơi gợi và tạo hứng thú đối với trẻ, đối với cuộc sống
xung quanh. Ngồi ra, trị chơi học tập cần kích thích sự sáng tạo của trẻ.
- Trò chơi học tập phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Nội dung trị
chơi phải dựa vào đặc điểm của q trình phát triển nhận thức và đáp ứng nhu cầu
nhận thức của trẻ ở mức độ nào đó phù hợp với lứa tuổi mà người thiết kế muốn
hướng tới.
1.1.4.2. Quy trình thiết kế trị chơi trong q trình dạy trẻ.
* Mục đích:
- Làm thay đổi hình thức hoạt động học tập, tạo ra bầu khơng khí trong lớp
học trở nên dễ chịu, thoái mái hơn. Trẻ tiếp thu kiến thức tự giác và tích cực hơn.
- Giúp trẻ rèn luyện, củng cố và khắc sâu những biểu tượng toán đã học đồng
thời phát triển vốn kinh nghiệm mà trẻ tích lũy được qua hoạt động chơi. Đặc biệt
là phát triển ngôn ngữ trong trong những trị chơi u cầu mơ tả bằng lời hoặc
biết kết hợp linh hoạt giữa các hoạt động tư duy (so sánh, phân tích, tổng hợp...)
và các kỹ năng xử lý nhanh nhẹn, thông minh đối với những trò chơi yêu cầu
hành động.
- Giúp trẻ rèn luyện các kỹ năng học tập, thúc đẩy các hoạt động trí tuệ như:
tập trung chú ý, kiên trì tìm tịi, sáng tạo vận dụng tri thức... Nhờ sử dụng trò chơi
học tập mà quá trình dạy và học trở thành một hoạt động vui và hấp dẫn hơn.
- Giúp trẻ rèn luyện các phẩm chất đạo đức như: tính thật thà, trung thực, tôn
trọng kỷ luật, biết giúp đỡ, hỗ trợ đồng đội trong khi chơi, biết đánh giá và tự
đánh giá kết quả chơi...Ngồi ra một số trị chơi học tập như ghép hình, tranh ảnh,
giúp trẻ biết cảm thụ cái đẹp, yêu cái đẹp và tạo ra cái đẹp từ đó góp phần giáo

dục thẩm mỹ cho trẻ.
* Quy trình thiết kế
- Quy trình:
+ Xác định mục tiêu
14


+ Xác định tên trò chơi, thời gian chơi
+ Xác định luật chơi, cách chơi
+ Đồ dùng cần chuẩn bị
Trò chơi học tập mang tính chất dạy học và đồng thời là hoạt động chơi. Vì
thế trị chơi học tập được cấu trúc gồm những thành phần: nhiệm vụ nhận thức,
luật chơi, hành động và kết quả.
- Nhiệm vụ nhận thức: là thành phần cơ bản trong trò chơi học tập. Nó đặt ra
cho trẻ một bài tốn mà trẻ phải giải quyết dựa trên những điều kiện đã cho. Nó
khêu gợi hứng thú, tính tích cực, nguyện vọng chơi của trẻ. Nhiệm vụ nhận thức
của trò chơi học tập trong hình thành biểu tượng tốn cho trẻ ngồi những điều
mà trẻ học được như một trị chơi giải trí thơng thường là nội dung kiến thức tốn
học mà trẻ cần lĩnh hội hoặc ôn tập, vận dụng thực hành để tham gia trò chơi và
để phát triển cá nhân.
- Luật chơi: là những điều quy định buộc người chơi phải tuân thủ trong quá
trình tham gia chơi. Luật chơi xác định tính chất, cách thức các hành động nhận
thức. Luật chơi chỉ ra con đường để hoàn thành nhiệm vụ nhận thức của trẻ. Luật
chơi cũng là căn cứ để xác định hành động chơi đúng hay sai. Trong luật chơi còn
bao hàm cả luật cấm mà nếu nguwoif chơi vi phạm thì phải làm lại hoặc thua
cuộc.
- Hành động chơi: là hành động mà trẻ thực hiện trong khi chơi. Hành động
chơi bao gồm nhiều thao tác, chủ yếu là thao tác trí óc, nhằm thực hiện nhiệm vụ
nhận thức mà trò chơi đặt ra nhưng mặt khác phải đảm bảo những yêu cầu mà
luật chơi đề ra.

* Cách tổ chức trò chơi
- Bước 1: Giới thiệu tên trò chơi
GV giới thiệu tên trò chơi
- Bước 2: Nêu cách chơi
15


GV phổ biến cách chơi cho trẻ và phân chia nhóm chơi
- Bước 3: Nêu luật chơi
GV phổ biến luật chơi. Thời gian chơi là một bản nhạc
- Bước 4: Tổ chức cho trẻ chơi
GV tổ chức cho trẻ chơi. Trong quá trình chơi, GV theo dõi việc thực hiện
luật chơi và hành động chơi, khả năng tư duy, diễn đạt ngôn ngữ… GV theo dõi
tiến độ chơi và kịp thời động viên, khuyến khích trẻ.
- Bước 5: Nhận xét đánh giá kết quả sau khi chơi
GV nhận xét việc thực hiện và nắm vững luật chơi, thành tích của trẻ, những
quan hệ của các nhóm chơi trong khi chơi... GV cũng có thể nêu thêm những tri
thức được học tập qua trò chơi và những sai lầm cần tránh

1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Mục đích điều tra
Nhằm đánh giá tình hình chung của việc thiết kế và tổ chức trò chơi học tập
nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trể 5-6 tuổi.
1.2.2. Nội dung điều tra.
- Tìm hiểu ý kiến của giáo viên về việc thiết kế và tổ chức trò chơi học tập
cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
- Tìm hiểu nhận thức của giáo viên mầm non về việc thiết kế trò chơi học tập
nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi.
- Tìm hiểu mức độ sử dụng trò chơi học tập trong quá trình dạy trẻ 5-6 tuổi đo
lường.

- Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn khi thiết kế trị chơi học tập nhằm
củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi của giáo viên mầm non.
16


1.2.3. Phương pháp điều tra
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp thống kê tốn học
- Phương pháp trị chuyện
- Phương pháp điều tra
1.2.4. Kết quả điều tra
Tôi đã phát phiếu cho 18 giáo viên tại Trường mầm non Vạn Ninh - huyện
Gia Bình - tỉnh Bắc Ninh đã trị chuyện, trưng cầu ý kiến của các giáo viên. Kết
quả thu được như sau:
1.2.4.1. Quan niệm của giáo viên mầm non về vai trò của việc sử dụng trò
chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi.
Bảng 1.1 Quan niệm của giáo viên mầm non về vai trò của việc sử dụng trò
chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi. chơi học tập
nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi.
Đối tượng
điều tra

Tổng số
phiếu

Giáo viên

18

Ý kiến

A
10/18
(56%)

B
8/18
(44%)

C
0/18
(0%)

D
0/18
(0%)

E
0/18
(0%)

* Nhận xét:
- Qua bảng số liệu ta thấy, có những quan niệm khác nhau về sự cần thiết của
việc sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5- 6
tuổi.Tất cả giáo viên đều đồng ý với ý kiến A và ý kiến B: Tỉ lệ giáo viên đồng ý
với ý kiến A chiếm 56%, tỉ lệ giáo viên đồng ý với ý kiến B thấp hơn chiếm 44%.
Tuy có những ý kiến khác nhau về vai trò của việc sử dụng trò chơi đo lường cho
trẻ mẫu giáo lớn nhưng tất cả giáo viên đều cho rằng việc sử dụng trò chơi đo
lường cho trẻ 5-6 tuổi rất cần thiết. Khơng có giáo viên nào cho rằng vấn đề này
là không thật sự cần thiết hay khơng cần thiết. Đây là nhận thức hồn tồn phù
hợp với yêu cầu chuẩn đối với giáo viên mầm non.

17


1.2.4.2. Các biện pháp, hình thức sử dụng trị chơi học tập nhằm củng
cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi.
Bảng 1.2: Các biện pháp, hình thức sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố
biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi.
Đối tượng
điều tra

Tổng số
phiếu

Giáo viên

18

Ý kiến
A
4/18
(22%)

B
10/18
(56%)

C
2/18
(11%)

D
0/18
(0%)

E
2/18
(11%)

* Nhận xét:
Qua bảng số liệu ta thấy: Có rất nhiều ý kiến khác nhau trong việc sử dụng trò
chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi. Tỉ lệ giáo viên
lựa chọn biện pháp A chiếm 22%, biện pháp B chiếm 56%. Tỉ lệ giáo viên lựa
chọn biện pháp C chiếm 11%, và tỉ lệ giáo viên có ý kiến khác chiếm 11%. Như
vậy, biện pháp sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho
trẻ 5-6 tuổi được nhiều giáo viên lựa chọn nhất.
1.2.4.3. Vai trò của sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng
đo lường cho trẻ 5-6 tuổi.
Ở câu hỏi này tất cả các giáo viên đều lựa chọn ý kiến A chiếm 100%. Như
vậy, tất cả giáo viên đều hiểu được tầm quan trọng của sử dụng trò chơi học tập
nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6tuổi. Tuy nhiên, trong thực tế, hầu
hết giáo viên vẫn chỉ dừng lại ở việc dạy cho trẻ cách đo mà chưa chú ý tới việc
thiết kế trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng đo lường. Giáo viên cũng chưa
tạo cơ hội, điều kiện để giúp trẻ ứng dụng kỹ năng đo lường vào các hoạt động
khác nhau trong cuộc sống hàng ngày của trẻ.
1.2.4.4. Mức độ sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng đo
lường cho trẻ 5-6 tuổi.
Bảng 1.3: Mức độ sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng đo
lường cho trẻ 5-6 tuổi.
18

Đối tượng
điều tra

Tổng số
phiếu

Giáo viên

18

Ý kiến
A
10/18
(56%)

B
5/18
(28%)

C
3/18
(16%)

D
0/18
(0%)

E
0/18

(0%)

* Nhận xét:
Qua bảng số liệu ta thấy, mức độ sử dụng các trò chơi học tập nhằm củng cố
biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi của giáo viên cũng khác nhau. Tỉ lệ giáo
viên chọn phương án A chiếm 56%, tỉ lệ giáo viên chọn phương án B chiếm 28%,
tỉ lệ giáo viên chọn phương án C chiếm 16%. Như vậy, tất cả giáo viên đều có sử
dụng trị chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi, khơng
có giáo viên nào khơng bao giờ sử dụng hay có ý kiến khác.
1.2.4.5 Những thuận lợi và khó khăn trong việc sử dụng trò chơi học tập
nhằm củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi.
Qua nội dung trả lời trong các phiếu và qua trò chuyện trực tiếp với các giáo
viên, tôi nhận thấy việc sử dụng các bài tập trong rèn luyện kĩ năng đo lường cho
trẻ 5-6 tuổi tại các trường mầm non có những thuận lợi và khó khăn sau:
* Thuận lợi:
- Giáo viên nhận được sự quan tâm của ngành giáo dục mầm non và ban giám
hiệu.
- Nhận thức của trẻ tốt, dễ tiếp thu kiến thức.
* Khó khăn:
- Giáo viên chưa có sự sáng tạo trong q trình thiết kế trị chơi học tập nhằm
củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi

19


Chương 2: Thiết kế trò chơi học tập củng cố về biểu
tượng đo lường cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non

2.1. Thiết kế trò chơi học tập củng cố về biểu tượng đo lường cho trẻ 5-6
tuổi ở trường mầm non

2.1.1. Thiết kế trò chơi học tập củng cố kiến thức đo độ dài 1 vật bằng các
đơn vị đo khác nhau.
* Trò chơi 1: Ai nhanh ai khéo
Thiết kế TCHT củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ mầm non
Tên trò chơi: Ai nhanh ai khéo
Đối tượng: trẻ 5-6 tuổi
I. Quy trình thiết kế:
1. Xác định muc tiêu
* Kiến thức
- Trẻ biết tên trò chơi, cách chơi.
- Củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ.
* Kĩ năng
- Luyện kĩ năng đo một vật bằng thước đo.
- Rèn tính khéo léo, cẩn thận khi đo.
*Thái độ
- Trẻ tích cực tham gia trò chơi.
20


- Biết đồn kết khi chơi.
2. Tên trị chơi, thời gian chơi
- Tên trò chơi: Ai nhanh ai khéo
- Thời gian: 5-10 phút
3. Luật chơi, cách chơi
- Luật chơi: Trong thơi gian 1 bản nhạc đội nào bật đúng qua vật cản, khơng
làm đổ vật cản, đo chính xác và gắn kết quả đo nhanh hơn sẽ là đội chiến thắng.
- Cách chơi:
+ Giáo viên chia lớp thành hai đội, đặt tên gọi cho mỗi nhóm.
+ Nhiệm vụ của chúng mình là khi có hiệu lệnh của cơ từng bạn trong mỗi đội
sẽ lần lượt bật thật nhanh qua các vật cản mà cơ đã chuẩn bị, rồi nhanh chóng lên

đo luống rau của đội mình.
II.Chuẩn bị
1. Chuân bị của giáo viên.
- Địa điểm: Phịng học thống mát, rộng rãi.
- Đồ dùng:
+ Cô chuẩn bị hai luống rau cho 2 đội chơi.
+ Chuẩn bị vật cản, thước đo cho mỗi đôi.
+ Cô chuẩn bị thẻ số tương ứng (2 loại thuớc đo khác nhau)
- Nhạc
2. Chuẩn bị của trẻ
- Trang phục phù hợp với thời tiết.
III. Tiến hành
1. Giáo viên giới thiệu tên trò chơi
21


- Trò chơi “Nhanh và khéo”
2. Hướng dẫn cách chơi
- Giáo viên chia lớp thành hai đội, đặt tên gọi cho mỗi nhóm.
- Nhiệm vụ của chúng mình là khi có hiệu lệnh của cơ từng bạn trong mỗi đội
sẽ lần lượt bật thật nhanh qua các vật cản mà cơ đã chuẩn bị, rồi nhanh chóng lên
đo luống rau của đội mình.
3. Phổ biến luật chơi
- Trong thơi gian 1 bản nhạc đội nào bật đúng qua vật cản, khơng làm đổ vật
cản, đo chính xác và gắn kết quả đo nhanh hơn sẽ là đội chiến thắng.
4. Tổ chức cho trẻ chơi
- Lần 1: Trẻ chơi thành thạo cô cho trẻ chơi luôn nếu trẻ chơi chưa thành thạo
cô chơi mẫu 1 lần cho trẻ quan sát.
- Lần 2: Giáo viên cho thi đua giữa 2 tổ. Trong khi chơi giáo viên quan sát.
5. Nhận xét

- Giáo viên khuyến khích trẻ nhận xét.
- Giáo viên nhận xét chung.

* Trò chơi 2: Thi xem đội nào nhanh
Thiết kế TCHT củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ mầm non
Tên trò chơi: Thi xem đội nào nhanh
Đối tượng: trẻ 5-6 tuổi
I. Quy trình thiết kế:
1. Xác định mục tiêu
* Kiến thức
- Trẻ biết tên trò chơi, cách chơi.
22


- Củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ.
- Trẻ nhận biết độ dài của đối tượng bằng phép đo.
* Kĩ năng:
- Phát triển kĩ năng quan sát và ghi nhớ có chủ đích cho trẻ.
- Trẻ có kĩ năng sử dụng thước đo.
* Thái độ:
- Trẻ hứng thú và vui vẻ khi chơi.
- Nêu cao tính tổ chức thi đua trong tập thể.
2. Tên trò chơi, thời gian chơi
- Tên trò chơi: Thi xem đội nào nhanh
- Thời gian chơi: 5-10 phút
3. Luật chơi, cách chơi
- Luật chơi: Mỗi thành viên trong đội chỉ được nhận 1 phần quà mang về, nếu
bạn nào đi khơng đúng phần q đó sẽ khơng được tính. Trong cùng một thời gian
nếu đội nào lấy được nhiều q thì đội đó là đội chiến thắng.
- Cách chơi:

+Giáo viên chia lớp thành 2 đội, đặt tên cho mỗi nhóm.
+Giáo viên chuẩn bị nhiều quà để lấy được những món quà đó giáo viên cho
trẻ đo khoảng cách từ vạch xuất phát đến giỏ quà là mấy bàn chân, bằng cách cho
trẻ đi nối bàn chân. Khi bạn đi lấy quà giáo viên yêu cầu trẻ ở phía sau sẽ đếm số
bàn chân mà bạn bước khi đi.
II.Chuẩn bị
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Địa điểm: Trong phịng học thống mát.
- Đồ dùng:
23


+ Giáo viên chuẩn bị vạch xuất phát.
+ Giáo viên chuẩn bị nhiều giỏ quà ở phía 2 đội.
- Nhạc
2. Chuẩn bị của trẻ
- Trang phục phù hợp với thời tiết.
III. Tiến hành
1. Giáo viên giới thiệu tên trò chơi:
- Trò chơi “Thi xem tổ nào nhanh”
2.Hướng dẫn cách chơi
- Giáo viên chia lớp thành 2 đội, đặt tên cho mỗi nhóm.
- Giáo viên chuẩn bị nhiều quà để lấy được những món quà đó giáo viên cho
trẻ đo khoảng cách từ vạch xuất phát đến giỏ quà là mấy bàn chân, bằng cách cho
trẻ đi nối bàn chân. Khi bạn đi lấy quà giáo viên yêu cầu trẻ ở phía sau sẽ đếm số
bàn chân mà bạn bước khi đi.
3. Phổ biến luật chơi
- Mỗi thành viên trong đội chỉ được nhận 1 phần quà mang về, nếu bạn nào đi
khơng đúng phần q đó sẽ khơng được tính. Trong cùng một thời gian nếu đội
nào lấy được nhiều q thì đội đó là đội chiến thắng.

4. Tổ chức cho trẻ chơi
- Lần 1: Trẻ chơi thành thạo cô cho trẻ chơi luôn nếu trẻ chơi chưa thành thạo
cô chơi mẫu 1 lần cho trẻ quan sát.
- Lần 2: Giáo viên cho thi đua giữa 2 tổ. Trong khi chơi giáo viên quan sát.
5. Nhận xét
- Giáo viên khuyến khích trẻ nhận xét.
- Giáo viên nhận xét chung, khuyến khích trẻ thực hiện tốt hơn vào lần sau.
24


- Cơ nhắc nhở trẻ thu gọn đồ dùng.
Trị chơi 3 Đốn xem hình gì.
Thiết kế TCHT củng cố biểu tượng đo lường cho trẻ mầm non
Tên trị chơi: Đốn xem hình gì.
Đối tượng: trẻ 5-6 tuổi
I. Quy trình thiết kế
1. Xác định mục tiêu.
*Kiến thức
- Trẻ biết cách chơi, luật chơi.
- Trẻ nhận biết được hình vng, hình chữ nhật
-. Trẻ biết cách đo độ dài của đối tượng bằng các đơn vị đo khác nhau và nhận
biết kết quả đo.
* Kĩ năng
- Rèn sự linh hoạt, nhanh nhẹn, khéo léo của đôi bàn tay.
- Phát triển kĩ năng quan sát và ghi nhớ có chủ đích cho trẻ.
* Thái độ
- Trẻ tích cực tham gia hoạt động nhóm.
2. Tên trị chơi, thời gian chơi
- Tên trị chơi: Đốn xem hình gì
- Thời gian: 5-10 phút

3. Luật chơi, cách chơi
- Luật chơi:
+ Trong cùng một thời gian đội nào thảo luận nhanh và đúng hình của nhóm
mình sẽ là đội chiến thắng
25