DAM CUOI VUA HAM NGHI

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>ĐÁM CƯỚI VUA HÀM NGHI</b>

(trích đăng từ Báo Người Lao Động số Xuân 2004
của Tác giả Nguyễn Đắc Xn)

<b>trở lại Homepage ...</b>
<b>trở lại Mục Lục ...</b>

<b>Ơ</b>

ng hồng An Nam với áo quần dài và khăn xếp đen bước xuống xe đến đón
người yêu Marcelle từ tay thân phụ và rước người yêu lên xe để cùng đến nhà
thờ Tổng Giám Mục Alger (L'Archevêché d' Alger) làm lễ cưới. Cảnh tượng một
ơng hồng An Nam vận áo dài đen, đầu quấn khăn đen, cắp bên mình một cơ
đầm Pháp mặc áo cưới lộng lẫy, trắng muốt ngồi trên xe song mã đã làm xao
động phố phường Alger. Hằng trăm khách mời và người hâm mộ đi theo đồn
nghinh hơn đến dự lễ cưới tại nhà thờ.

<b>Mới đây, mấy ông bạn trung niên của tôi ở Paris gởi cho tôi một bộ bưu ảnh vua</b>
Hàm Nghi cưới bà đầm Marcelle Laloe với con tem ơng đóng dấu từ năm 1904.
Con tem dán trên tấm bưu ảnh cũ nhắc tôi sự kiện năm nay (2004) vừa đúng
100 năm (1904 - 2004) vua Hàm Nghi cưới vợ.

<b>Nhà vua bị lưu đày</b>

<b>Như nhiều tài liệu đã ghi: Sau ba năm kháng chiến ở rừng sâu, đêm 2-11-1888,</b>
giữa lúc trời mưa lạnh, vua Hàm Nghi bị tên Trương Quang Ngọc phản bội bắt
đem nộp cho Pháp và Pháp đày ông qua Algérie. Chiều chủ nhật , 13-1-1889,
cựu hồng Hàm Nghi đến thủ đơ Alger. Mười ngày đầu, cựu hồng tạm trú tại

L'hơtel de la Régence (Tồ nhiếp chính). Sau đó, ơng được chuyển về ở Villa des Pins (Biết thự
Rừng thông) cách Alger 5 cây số.

<b>Ngày 24-1, Toàn quyền Tirman tiếp kiến và mời cựu hồng ăn cơm gia đình. Ít ngày sau, qua </b>
Toàn quyền Tirman, cựu hoàng nhận được tin thân mẫu là Bà Phan Thị Nhàn (vợ thứ của Ngài
Hồng Cai, Hoàng Tử thứ 26 của vua Thiệu Trị) - đã từ trần vào ngày 21-1-1889 tại Huế. Thân
phụ mất (1876) lúc cựu hoàng mới 5, 6 tuổi. Đến nay lại được tin thân mẫu qua đời, cựu hoàng
đau khổ vơ cùng.

<b>Gần mười tháng tiếp đó, cựu hồng khơng chịu học tiếng Pháp. Ơng cho rằng tiếng Pháp là thứ </b>
tiếng của dân tộc đã cướp nước Việt Nam, khơng học làm gì. Mọi việc giao thiệp đều qua thơng
ngơn Trần Bình Thanh. Nhưng dần dần ơng thấy người Pháp ở Algérie không phải là loại người
Pháp thực dân ở xứ An Nam, không những họ khơng thù hận ơng mà trái lại họ cịn q mến và
giúp đỡ ơng. Đến tháng 11-1889, cựu hồng chịu học tiếng Pháp với giáo sư Néopol.

<b>Sau mấy năm học tập, cựu hồng nói và viết tiếng Pháp giống như một người Pháp. Tuy nhiên, </b>
ơng ln nói tiếng Việt và ăn cơm Việt Nam do những người bên Việt Nam cử qua phục vụ. Cựu
hoàng giao du quen thuộc với nhiều trí thức nổi tiếng Pháp. Năm 1899, cựu hoàng được qua
thăm Pháp. Trong những ngày tham quan thủ đơ Paris, cựu hồng được xem triển lãm tranh của

Gauguin (1848-1903), về sau vẽ tranh, cựu hoàng đã chịu ảnh hưởng của
phong cách Gauguin.

<b>Tưng bừng lễ cưới.</b>

<b>Khơng thể một mình sống mãi nơi đất khách q người, năm 1904, cựu hồng </b>
đính hơn với cơ Marcelle Laloe (sinh năm 1884) - con gái của ông Laloe - chánh
án tồ Thượng Phẩm Alger.

<b>Đám cưới của ơng hồng xứ An Nam và cô con gái cưng của Chánh Án Tồ Thượng Phẩm là </b>
một sự kiện văn hố chưa từng có ở thủ đơ Alger.

<b>Buổi sáng hơm ấy, từ Biệt thự Rừng Thơng, ơng hồng An Nam lên xe song mã đi thẳng đến nhà</b>

ông Laloe ở ttrung tâm thủ đô. Theo giờ đã định, thấy xe đến đón, ơng Laloe cầm tay con gái
xúng xính trong trang phục cưới rời khỏi dinh thất đi về phía xe song mã. Ơng hồng An Nam với
áo quần dài và khăn xếp đen bước xuống xe đến đón người yêu Marcelle từ tay thân phụ và
rước người yêu lên xe để cùng đến nhà thờ Tổng Giám Mục Alger làm lễ cưới.

<b>Mối tình ấm áp</b>

<b>Sau ngày cưới một năm (1905), cựu hoàng viết thưvề Huế báo tin vui cựu</b>
hồng mới có con gái đầu lịng là Cơng Chúa Như Mai. Ba năm sau nữa (1908),
cựu hồng có thêm Công Chúa thứ hai là Như Lý, và qua năm 1910, thêm một
con trai là Hoàng Tử Minh Đức.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>Đến năm 1944, vua Hàm Nghi qua đời vì bệnh ung thư dạ dày (cander de I'estomac) tại Biệt Thự</b>
Gia Long (Alger). Hạnh phúc của cựu hoàng với bà Marcelle Laloe được tròn 40 năm
(1904-1944). Trong suốt 40 năm chung sống - theo lời kể của Công Chúa Như Lý - hai ông bà Hàm
Nghi - Marcelle Laloe khơng hề mâu thuẫn nhau. Chuyện tình Việt-Pháp êm ấm ấy có tác dụng
tích cực đến các con của ông bà. Dù phải sống xa quê, cách biệt với những tin tức từ Việt Nam,
cựu hoàng Hàm Nghi vẫn giữ được tiếng thơm cho gia đình, dịng họ và đất nước.

<b>Bộ bưu ảnh đám cưới cựu hoàng Hàm Nghi là một tư liệu quý về mối quan hệ Việt-Pháp tuyệt </b>
vời - giữa con người với con người - dù phải vượt lên trên lịch sử cay đắng.

</div>

<!--links-->