skkn hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN BA VÌ
TRƯỜNG TIỂU HỌC PHONG VÂN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI

“HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 2 BIẾT
KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO”

Lĩnh vực/Môn: Tiếng Việt
Tác giả: Trần Thị Minh Chính
Chức vụ: Giáo viên

NĂM HỌC : 2018-2019


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo

PHẦN I
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Kể chuyện được coi là một bộ mơn nghệ thuật có từ xa xưa. Nhiều thế hệ
đã tiếp nhận được trong tuổi thơ ấu của mình những ấn tượng khơng bao giờ
phai nhạt về những câu chuyện dân gian qua giọng kể của mẹ, của bà hoặc
những người thân khác trong gia đình. Ngồi ra kể chuyện ở Tiểu học cịn đem
đến cho các em niềm vui, sự thích thú, thư giãn sau những giờ học căng thẳng.
Những câu chuyện đó khơi gợi ở các em lòng yêu cái đẹp trong thiên nhiên,
cuộc sống của con người. Nâng cao tâm hồn trong sáng, hướng các em tới
những mơ ước cao xa cùng với sự phát triển hài hoà, toàn diện của bản thân.
Ngồi ra những truyện kể cịn bồi dưỡng cho trẻ những tri thức thông thường về
tự nhiên, xã hội. Kể chuyện cịn là phân mơn kích thích sự vận động linh hoạt

của trí tuệ, mở ra cho các em những chân trời mới, cho trí tưởng tượng làm
phong phú các hình thức màu sắc lý tưởng sống đang từng bước hình thành
trong tâm trí trẻ em. Ánh mắt vui tươi, những tiếng cười sảng khối, khơng khí
nhộn nhịp, thư giãn trong giờ kể chuyện tạo ra sự gần gũi, cảm thơng, lịng tin
cậy giữa thầy cơ và các em. Đặc biệt với những em còn rụt rè, nhút nhát, do bản
thân hoặc do hoàn cảnh sống. Khi học tiết kể chuyện, các em sẽ có cơ hội gần
gũi, hồ đồng với các bạn, các em được sống cùng những nhân vật trong truyện
giúp các em tự tin, mạnh dạn hơn. Đối với học sinh tiểu học, kể chuyện là môn
học rất hấp dẫn và thường được các em học sinh chờ đón và tiếp thu bằng một
tâm trạng hào hứng, vui thích. Xác định được tầm quan trọng của kể chuyện
trong việc giáo dục đạo đức cũng như kĩ năng sống cho học sinh. Vì thế mà qua
nhiều năm thực hiện chương trình, tơi rút ra được một vài kinh nghiệm mong
được chia sẻ cùng với các bạn đồng nghiệp với đề tài : “Hướng dẫn học sinh
lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo.”

2. Mục đích nghiên cứu :
- Nâng cao hiệu quả dạy học kể chuyện lớp 2, góp phần đổi mới phương
pháp dạy học phân môn kể chuyện ở Tiểu học theo hướng phát huy tính tích cực,
chủ động và sáng tạo của học sinh.
- Tạo hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em nhận thấy tầm quan trọng
của phân mơn kể chuyện từ đó giáo dục động cơ học tập cho các em.
- Hình thành kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho học sinh.
2/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
- Hình thành kĩ năng kể chuyện cho các em, giúp các em diễn đạt tư tưởng
tình cảm một cách rõ ràng, chính xác. Đó cũng là cơ sở để các em học tốt các
môn học khác và bồi dưỡng những tình cảm đạo đức tốt đẹp.

3. Đối tượng nghiên cứu :
a - Phạm vi nghiên cứu : Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện
sáng tạo thông qua kể chuyện theo tranh minh họa, các em biết kể lại nội dung
cốt truyện bằng lời của mình kết hợp điệu bộ và giúp học sinh biết nhập vai các
nhân vật trong từng câu chuyện kể.
b - Đối tượng nghiên cứu: Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện
sáng tạo.

4 . Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp sau :
- Nghiên cứu tài liệu dạy học
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế
- Dạy thực nghiệm
- Kiểm tra đánh giá trước và sau khi thực nghiệm

5. Kế hoạch thực hiện:
* Thời gian nghiên cứu:
Qua nhiều năm giảng dạy và cụ thể là từ năm học: 2016 -2017 và 2017 – 2018.
* Kế hoạch nghiên cứu:
- Tháng 9, tháng 10 : Khảo sát điều tra nắm được thực trạng , tìm hiểu
ngun nhân.
- Tháng 11: Xây dựng cơ sở lí luận của đề tài .
- Từ tháng 12 đến tháng 3 : Thực hiện các giải pháp.
- Tháng 4: Kiểm tra, tổng kết - Viết đề tài .
- Tháng 5: Hoàn thiện, nộp đề tài.

3/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo

PHẦN II
NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Vị trí của phân mơn kể chuyện trong trường Tiểu học :
Phân mơn kể chuyện ở Tiểu học có một vị trí quan trọng. Nó góp phần
bồi dưỡng tâm hồn, đem lại niềm vui, trau dồi vốn sống và vốn văn học, phát
triển tư duy và ngôn ngữ cho học sinh. Ngồi ra nó cịn nhằm nâng cao năng lực
trí tuệ, đồng thời rèn luyện cho các em khả năng diễn đạt bằng ngơn ngữ. Chính
vì vậy tiết kể chuyện đòi hỏi giáo viên vừa biết kể chuyện hấp dẫn, vừa biết dạy
cho học sinh tập nói - tập kể chuyện và phát triển ngôn ngữ, bước đầu tập dùng
ngôn ngữ của bản thân để diễn tả (tập kể chuyện). Qua mỗi tiết kể chuyện, học
sinh được tiếp xúc với một văn bản truyện kể khá lý thú, cảm nhận được nội
dung và thu hoạch được những bài học bổ ích... nhưng điều quan trọng hơn là
các em học được cách dùng từ ngữ, câu văn để diễn đạt một ý, liên kết các ý
trong một đoạn, một bài. Đây chính là u cầu rèn kỹ năng nói cho học sinh. Kể
chuyện sáng tạo là hình thức kể chuyện học sinh phải nắm vững cốt truyện, sau
đó kể lại câu chuyện đó bằng lời văn của mình với giọng kể một cách tự nhiên,
điệu bộ thích hợp, làm cho câu chuyện trở nên sống động hơn có sức thuyết
phục người nghe. Biết dựa vào câu chuyện trong chừng mực vừa phải một số
câu chữ của bản thân, làm cho câu chuyện thêm cụ thể. Có nhiều hình thức kể
chuyện: kể chuyện bằng lời kể của mình, kể chuyện theo tranh, kể chuyện nhập
vai…
2. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học:
Tâm lý trẻ em đặc biệt là trẻ em ở lứa tuổi từ 1 đến 12 tuổi rất thích
nghe kể chuyện. Chúng thường được nghe ơng bà, cha mẹ, thầy cơ kể những câu
chuyện cổ tích có các nhân vật thật gần gũi với lứa tuổi của chúng. Đến lứa tuổi
học sinh tiểu học cũng vậy: Nhu cầu vui chơi giải trí vẫn cao hơn nhu cầu học
tập; nhu cầu ham thích nghe - viết vẫn cao hơn nhu cầu đọc - viết. So với lớp 1
việc học kể chuyện, học sinh chỉ học kể từng đoạn của câu chuyện đơn giản.

Nhưng lên lớp 2 kể chuyện được đặt sau tiết tập đọc, học sinh dựa trên hình ảnh
của tranh và trí nhớ của mình kết hợp với lời kể của cô giáo để kể lại từng đoạn
của câu chuyện và kể tồn bộ câu chuyện. Chương trình dạy phân môn kể
chuyện cũng dựa trên mục tiêu của dạy Tiếng Việt. Phân mơn kể chuyện có
nhiệm vụ hình thành và rèn cho học sinh những kỹ năng cơ bản: nghe và nói.
4/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Học sinh được nghe trong hội thoại: Nghe kết hợp kể được đoạn truyện, nói
trong giao tiếp: Biết chào hỏi, cảm ơn ... Tất cả những chuẩn mực của nhân cách
con người về lòng trung thực, lẽ phải... những truyền thống tốt đẹp của dân tộc,
cái đẹp của thiên nhiên con người Việt Nam ... đều được xây dựng và lưu truyền
qua các câu chuyện dành cho lứa tuổi học sinh, đặc biệt là lứa tuổi Tiểu học.
Con đường để học sinh tiếp nhận tốt nhất và gần nhất là con đường học tập. Bên
cạnh mục tiêu: rèn kỹ năng nghe và nói cho học sinh, phân mơn kể chuyện cịn
rèn cho các em tính mạnh dạn, tự tin, vui vẻ, hoà nhã, năng động trong giao tiếp.
Hơn nữa các em được củng cố, mở rộng, tích cực hố vốn từ ngữ, phát triển tư
duy hình tượng và tư duy lơgic, bồi dưỡng tình cảm tốt đẹp, trau dồi, kích thích
hứng thú đọc và kể chuyện cịn đem laị niềm vui tuổi thơ trong hoạt động học
tập.
Nhận thức được tầm quan trọng của phân môn kể chuyện và những yêu
cầu dạy học phân môn này. Giáo viên phải thấy được :“ Việc dạy kể chuyện như
thế nào để hấp dẫn, thu hút các em ?”. Muốn thực hiện được điều này địi hỏi ở
người giáo viên phải có sự đầu tư bài dạy, lòng say mê nghề nghiệp, yêu trẻ,
hiểu và nắm bắt được tâm lý trẻ em, phải biết được chúng cần gì và muốn gì ?
Vì vậy phân môn kể chuyện được dạy đúng với phương pháp bộ mơn sẽ
góp phần đắc lực vào việc rèn luyện các kĩ năng nghe nói của học sinh. Nhất là
khi hướng dẫn học sinh kể chuyện theo cách sáng tạo lại rất phù hợp với phương
pháp giáo dục hiện nay.

II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Năm học 2016 – 2017 tôi được phân công dạy lớp 2B và năm
học 2017 – 2018 tôi được phân cơng dạy lớp 2B. Căn cứ vào tình hình đó tơi
thấy các lớp tơi chủ nhiệm có một số thuận lợi và khó khăn như sau:

1. Thuận lợi :
Như chúng ta đã biết, các câu chuyện kể trong tiết kể chuyện lớp 2 là
những câu chuyện trong bài tập đọc đầu tuần chứ không phải là câu chuyện mới
lạ.Chính điều này giúp học sinh có nhiều thuận lợi trong việc nhớ và thuộc nội
dung câu chuyện. Các đồng chí giáo viên trong khối 2 được dự giờ góp ý giờ
dạy, thao giảng thường xuyên và cùng các giáo viên khối khác tham gia cùng.
Trong quá trình giảng dạy, tôi luôn tự nghiên cứu các tài liệu, sách báo, học tập
đồng nghiệp, vận dụng phương pháp dạy học sao cho đạt hiệu quả cao nhất.
5/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Trường tơi là trường có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ. Các phịng học có đủ
đèn, quạt ánh sáng cho học sinh. Bàn ghế vừa tầm vóc học sinh. Đa số phụ
huynh học sinh quan tâm nên học sinh có đầy đủ sách vở dùng để học tập.

2. Khó khăn:
- Trong những năm vừa qua hầu hết giáo viên vẫn còn bị ảnh
hưởng theo lối dạy kể chuyện cũ.Giờ kể chuyện giáo viên kể mẫu
xong chỉ đặt câu hỏi như : Câu chuyện này có mấy nhân vật?Là những
nhân vật nào?để cho các em nhớ lại theo đoạn và câu chuyện.Do đó
các em hạn chế kĩ năng kể lại và nhận xét bạn kể.Điều đó chưa phát
huy được tính tích cực ,sáng tạo,năng động của học sinh.
-Lớp tơi chủ nhiệm có nhiều học sinh nam, các em hiếu động, một số học

sinh chưa chăm học, học còn yếu môn Tiếng việt nên tự ti, chưa mạnh dạn tham
gia vào các hoạt động học tập. Đồ dùng để phục vụ dạy và học phân môn kể
chuyện chưa đầy đủ. Việc chuẩn bị bài của học sinh chưa chu đáo, tình trạng học
sinh khơng nắm được u cầu, nội dung câu chuỵên cần kể cịn hạn chế. Từ đó
dẫn đến học sinh chưa phân biệt được các mức độ: kể được bằng lời trong văn
bản, kể bằng lời của mình, kể bằng lời trong câu chuyện. Các em diễn đạt chưa
lưu loát, chưa biết thay đổi giọng phù hợp với nội dung câu chuyện, chưa biết sử
dụng điệu bộ, cử chỉ hỗ trợ cho lời kể. Vì vậy chưa phát huy được khả năng nói
của học sinh trong giờ học kể chuỵên.

3. Quá trình nghiên cứu từ thực tế và khảo sát trong giờ học kể chuyện
lớp 2 :
3.1: Kết quả khảo sát thực tế của học sinh trước khi thực nghiệm:
+ Kết quả khảo sát chất lượng phân môn kể chuyện của học sinh
lớp 2B - Năm học 2016 - 2017, trước khi thực hiện đề tài như sau:
Học sinh kể và nhập Học sinh kể bằng Học sinh chưa thể hiện
vai tốt
hình thức đọc
được vai diễn
34 HS
8 em = 23,5%
14 em = 41,2%
12 em = 35,3%
+ Kết quả khảo sát chất lượng phân môn kể chuyện của học sinh lớp
2B - Năm học 2017 - 2018, trước khi thực hiện đề tài như sau:
Sĩ số

Sĩ số
35 HS

Học sinh kể và nhập Học sinh kể bằng
vai tốt
hình thức đọc
12 em = 34,3 %
16 em = 45,7 %
6/36

Học sinh chưa thể hiện
được vai diễn
7 em = 20 %


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Qua khảo sát từ phía học sinh thơng qua mơn kể chuyện tơi có
những nhận xét sau :
- Nhiều em chưa hiểu được kể chuyện là phải hiểu nội dung cốt truyện
mà đa số các em thuộc câu chuyện như một bài học thuộc lòng. Các em chưa
nhập vai vào câu chuyện, khi tham gia kể chuyện theo nhóm vẫn cịn một số em
khơng kể mà chỉ một vài em trong nhóm kể lại bằng cách đọc lại nội dung tranh.
các em chưa nói lên được suy nghĩ của mình về câu chuyện đó. Chưa dùng lời
nói của mình để kể chuyện dù các em hiểu câu chuyện đó nhưng do bản tính
nhút nhát q nên em chưa nói lên được suy nghĩ của mình.
- Khi tơi tiến hành cho các em lên kể chuyện hầu hết các em ít xung
phong mà giáo viên phải chỉ định. Khi kể các em chưa thể hiện được tâm trạng
của mình cho phù với nội dung cốt truyện. Các em chưa biết diễn tả, cũng như
điệu bộ, giọng kể để phù hợp của từng nhân vật trong câu chuyện.
- Việc phân nhóm đóng vai theo nhân vật trong câu chuyện được các em
thích nhất. Các em rất thích xem các bạn thể hiện lại nội dung câu chuyện bằng
cách đóng vai, nhưng các em lại khơng dám lên đóng vai. Đối với những em
tham gia đóng vai thì các em chưa hồ mình vào nhân vật trong câu chuyện,

chưa thể hiện được từng lời nói cũng như điệu bộ của vai mà mình đảm trách.
3.2: Kết quả của thực trạng trong dạy học phân mơn kể chuyện:
Trong q trình giảng dạy ở trường, tôi thường xuyên dự giờ thăm lớp.
Do khuôn khổ của đề tài có hạn tơi khơng trình bày được diễn biến các tiết học.
Qua dự giờ các đồng chí trong tổ, tơi nhận xét như sau:
- Nhìn chung giáo viên đã thực hiện đầy đủ mục tiêu của bài học, kết hợp
vừa rèn kỹ năng vừa cung cấp kiến thức. Giờ dạy thực hiện đầy đủ các bước,
xác định đầy đủ kiến thức trọng tâm để truyền đạt cho học sinh, phát huy được
tính tích cực của học sinh. Về phương pháp và hình thức tổ chức dạy học đã có
hiệu quả, học sinh nắm kiến thức của bài học. Song bên cạnh còn bộc lộ hạn chế
là giáo viên phụ thuộc nhiều vào hướng dẫn thiếu sáng tạo, linh động.
- Các hình thức tổ chức hoạt động học tập trong giờ học cịn đơn điệu,
nghèo nàn. Sở dĩ có tình trạng trên là do bản thân mỗi đồng chí giáo viên chưa
thấy hết ý nghĩa tác dụng của phân môn kể chuyện.
Từ nhu cầu thực tế đặt ra tôi nhận thấy việc nghiên cứu, tìm tịi một vài
biện pháp hướng dẫn học sinh lớp 2 kể chuyện sáng tạo góp phần đổi mới

7/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng dạy học phân mơn kể chuyện nói
chung và mơn Tiếng Việt nói riêng là rất cần thiết.

III : CÁC BIỆN PHÁP
Qua nghiên cứu đề tài và khảo sát từ học sinh tôi đã nghiên cứu và vận dụng
một số giải pháp giúp các em tham gia học tập tốt hơn trong tiết kể chuyện bằng
phương pháp mới. Sau đây là một vài biện pháp mà tôi đã nghiên cứu và áp
dụng vào giảng dạy:

Biện pháp 1: Sắp xếp chỗ ngồi hợp lý :
Như chúng ta vẫn biết : Trẻ em vốn thích nghe kể chuyện và tự kể chuyện.
Chính vì thế để thu hút sự chú ý và tiếp thu một tiết kể chuyện thật thoải mái và
đúng với yêu cầu đặt ra cho tiết kể chuyện thì tơi áp dụng phương pháp giảng
dạy bằng cách bố trí chỗ ngồi khơng giống như các tiết học khác. Tôi cho các
em ngồi thành nửa hình vịng trịn ngồi học trong tư thế thoải mái để có sự gần
gũi tình cảm trong khơng gian mới. Cùng nhau giao lưu học hỏi lẫn nhau, cùng
chia sẻ những vui buồn, lo lắng cho số phận các nhân vật qua từng diễn biến của
câu chuyện hoặc bố trí các em ngồi quay mặt với nhau, ngồi theo hình chữ U…
Nên sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh sao cho các đối tượng
học sinh xen kẽ nhau: Học sinh khá - giỏi với học sinh trung
bình - yếu. Học sinh nam với học sinh nữ. Học sinh mạnh dạn tự
tin với học sinh nhút nhát, tự ti. Học sinh có khả năng diễn đạt
tốt, năng khiếu kể chuyện hay với học sinh có khả năng diễn
đạt yếu, khơng có khả năng kể chuyện.
Phải thay đổi cách chia nhóm một cách linh hoạt để học sinh thoải mái, vui
vẻ, có tinh thần thi đua trong học tập, phát huy khả năng của mình và giúp đỡ
nhau trong học tập.
Ví dụ:
+ Chia nhóm ngẫu nhiên: Tạo cảm hứng học tập vui vẻ, hồ đồng với
mọi người, HS có thể thay GV bảo ban, giúp đỡ bạn, giúp đỡ những em yếu hơn
vươn lên và cố gắng hơn.
+ Chia nhóm theo trình độ : Kích thích tính thi đua, hăng hái học tập
vượt lên chính mình của mỗi HS.
+ Chia nhóm theo giới tính: HS mạnh dạn hơn, thể hiện giọng nhân vật
tốt hơn, tập nhập vai tự nhiên hơn.
8/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo

+ Chia nhóm theo nguyện vọng: (HS tự chọn bạn cùng nhóm mình):
Tạo điều kiện để HS hiểu bạn mình hơn, HS phát triển tư duy hơn: có thể chọn
những bạn phù hợp với vai trò nhập vai theo nội dung câu chuyện. HS biết sắp
xếp và giao việc cho nhau, quyết đốn hơn trong mọi tình huống nhưng lại tơn
trọng bạn mình hơn.
Sau đây là mơ hình: BỐ TRÍ LỚP HỌC
NGỒI QUANH BÀN HỌC

NGỒI HÌNH CHỮ U

BẢNG LỚP

BẢNG LỚP

Biện pháp 2:. Sự chuẩn bị của giáo viên :
Để tiết dạy phong phú và đạt được kết quả tốt thì việc đầu tiên phải làm
tốt là bước chuẩn bị. Chuẩn bị cả nội dung và hình thức phục vụ tiết dạy. Việc
chuẩn bị tốt sẽ làm cho giáo viên và học sinh chủ động hơn, mạnh dạn hơn, sắp
xếp các hoạt động một cách hợp lý có khoa học.
Phải nắm được tâm lý đặc điểm từng học sinh để biết được tính tình, đặc
điểm lứa tuổi học sinh tiểu học. Nắm chắc nội dung yêu cầu của bài và nội dung
cốt truyện. Phải có tranh minh hoạ được phóng to có nhiều màu sắc thu hút được
học sinh. Giáo viên phải cảm nhận thật sâu sắc về từng câu chuyện của bài.
Nghiên cứu thật kĩ câu chuyện, nhất là những câu chuyện có tình tiết phức tạp
trước khi lên lớp.
9/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Giúp học sinh phải xác định được đoạn – nội dung chính của đoạn – ý

trong từng đoạn đó.Giúp học sinh quan sát tranh, cảm nhận về nhân vật trong
tranh,thứ tự các tranh,nhân vật chính và hoạt động của các nhân vật.
Sưu tầm một số tư liệu xung quanh nội dung câu chuyện để mở rộng, liên
hệ , dẫn dắt học sinh .

Ví dụ : Khi dạy bài Kho báu tôi vận dụng câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao như
“ Tấc đất, tấc vàng” hay “Muốn no thì phải chăm làm”

hoặc

Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu
- Để dạy bài “ Chiếc rễ đa trịn” tơi liên hệ đến bài hát “ Ai yêu nhi đồng
bằng Bác Hồ Chí Minh”
- Để dạy bài “ Sơn Tinh - Thuỷ Tinh” tôi giới thiệu đền Hùng ở Phú Thọ thờ các
Vua Hùng
Lứa tuổi này các em rất nhát nếu giáo viên có thái độ khơng tế nhị sẽ dẫn
đến học sinh sẽ không dám kể và như thế tạo cho các em cảm giác sợ hãi khi
tham gia kể chuyện.
Khi bắt đầu vào tiết học để tạo khơng khí cho các em, tơi thử cho một em
lên kể lại câu chuyện vui nào đó mà em biết hoặc cho cả lớp chơi trò chơi .Và
kết quả quá bất ngờ là được các em hưởng ứng rất tích cực và nhiệt tình tham
gia. Các em có những tràng cười thoải mái trước khi bước đầu vào nội dung
chính của bài. Ngồi ra các em cịn tự sưu tầm truyện vui để được kể trước lớp,
các em rất thích thú khi được đứng trước lớp kể cho các bạn nghe. Đơi lúc
những câu chuyện thật bình thường mà chúng xem trên ti -vi hoặc xem được ở
đâu đó. Bước đầu tơi hình thành ở học sinh tính mạnh dạn và biết dùng lời nói
của mình kểlại những chuyện mà chúng biết, thời gian dành cho phần mở đầu ấy
chiếm khoảng từ 2 đến 3 phút nhưng đã tạo khơng khí lớp học sơi nổi hẳn lên.
Kết quả mà tôi thu thập được về hứng thú học tập của các em là 35/35 em

thích lên kể chuyện vui trước khi bắt đầu học.

Biện pháp 3: Giúp học sinh quan sát tranh - kể chuyện theo nhóm.
Tranh minh hoạ cho câu chuyện được xem là trọng tâm của hoạt động kể
theo tranh. Ởû học kì I, một số câu chuyện có tranh vẽ minh hoạ nhằm gợi ý cho
các em dễ nhớ cốt truyện và một số truyện có dàn ý cho sẵn. Để hình thành ở
học sinh kỹ năng quan sát và biết kể bằng ngôn ngữ của mình và yêu cầu cần đạt
10/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
khi hướng dẫn học sinh kể chuyện sáng tạo. Để vào bài một tiết kể chuyện bao
giờ tôi cũng nhắc thật kỹ mục đích – yêu cầu của bài cho học sinh nắm rõ trước
khi vào nội dung chính của bài sau đó vài em nhắc lại. Nhằm tạo cho các em
nhớ lại nội dung câu chuyện và để nắm được nội dung câu chuyện thì việc
nghiên cứu hình ảnh minh họa cũng không kém phần quan trọng, trước khi kể
tôi yêu cầu các em phải quan sát thật kĩ nội dung của từng tranh vẽ và nhớ lại
nội bài tập đọc đã học. Không yêu cầu các em phải nhớ thật chi tiết câu chuyện,
chỉ cần nhớ cốt truyện là đủ. Một số học sinh yếu thì tơi cho các em đọc thầm
lại bài tập đọc vài lần để các em nhớ lại cốt truyện. Sau đó cho các em nêu tóm
tắt lại nội dung từng bức tranh. Mỗi tranh là một nội dung của câu chuyện. Kĩ
năng cần đạt ở giai đoạn này là học sinh biết sắp xếp nội dung tranh vẽ phù hợp
với nội dung câu chuyện và quan trọng là nhớ lại câu chuyện để có thể diễn đạt
lại bằng ngơn ngữ của mình.
Để kiểm tra trí nhớ học sinh, sau khi học sinh quan sát tôi liền cho đặt câu
hỏi : “Bức tranh vẽ cảnh gì ? ”. Sau khi học sinh nắm đựơc nội dung tranh thì
tơi tiến hành cho các em kểâ. Yêu cầu của tôi đặt ra cho các em là phải nắm nội
dung câu chuyện và kể lại bằng giọng kể và lời nói của mình. Mặc dù các em kể
y như trong bài tập đọc là không sai nhưng tơi ln khuyến khích các em kể
bằng suy nghĩ, cảm nhận của mình về câu chuyện đó. Điều quan trọng ở hoạt

động này là tôi hướng cho các em được nói lên nội dung câu chuyện thơng qua
từng đoạn tranh chứ không phải là đọc lại nội dung cốt truyện. Vì vậy chính giáo
viên là người hướng dẫn các em làm được việc đó. Ởû các em chưa biết tự ý
thức được điều này, muốn hình thành được kĩ năng đó tơi đã áp dụng biện pháp
các em nhìn tranh quan sát và hướng cho từng nhóm làm việc, nêu rõ yêu cầu
của bài là em phải biết dùng lời của mình diễn đạt nội dung tranh vẽ, các em có
thể tham khảo thêm ở bài tập nhưng tơi có một nhận xét chung là hầu hết các em
đều đã nắm rõ. Vì thơng qua nội dung bài tập đọc đã được học 2 tiết thì việc
nắm cốt truyện các em rất hiểu.
* Ví dụ: Truyện “Bím tóc đi sam ” (lớp 2 - tập 1)
- Lời kể theo tranh 1 có sáng tạo: Bạn Hà lớp em có mái tóc rất đẹp. Một
hơm, Hà đến trường với hai bím tóc buộc nơ hồng trơng rất xinh. Các bạn gái
khen Hà có bím tóc đẹp q!
-Lời kể theo tranh 2 có sáng tạo: Hà đang vui thì bỗng Tuấn sấn tới nắm
bím tóc Hà mà kéo. Tuấn lớn hơn Hà. Vì vậy, mỗi lần cậu ta kéo bím tóc, Hà lại
11/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
loạng choạng và cuối cùng ngã phịch xuống đất. Đã vậy Tuấn đùa dai cứ cầm
bím tóc mà kéo. Hà òa khóc rồi chạy đi mách thầy giáo.
Để dạy bài tập này đạt kết quả cao tôi đưa ra từng tranh cho học sinh quan
sát rồi kể theo nội dung từng tranh.Sau đó tơi đưa ra hai tranh để các em kể lại
thể hiện cử chỉ, nét mặt.
* Ví dụ: Truyện “Có cơng mài sắt có ngày nên kim” (lớp 2 - tập 1)
- Lời kể theo tranh 1 có sáng tạo: Ngày xưa có một cậu bé làm gì cũng
chóng chán. Cứ cầm đến quyển sách đọc được vài ba dòng là cậu đã ngáp ngắn
ngáp dài rồi gục đầu ngủ lúc nào không biết. Lúc tập viết, cậu cũng chỉ nắn nót
được mấy chữ đầu, rồi viết nguệch ngoạc cho xong chuyện.
- Kể theo tranh 3có sáng tạo :

Ví dụ :Bà cụ ơn tồn giảng giải: Hơm nay bà mài. Ngày mai bà lại mài. Mỗi
ngày thỏi sắt nhỏ lại một ít. Chắc chắn có ngày nó sẽ thành cái kim.Giống như
cháu đi học,mỗi ngày cháu học một ít nhất định có ngày cháu thành tài.
Để dạy được hình thức bài tập này đạt hiệu quả cao thì giáo viên không
nên trao đổi tất cả các tranh cùng một lúc. Kể đoạn nào giáo viên treo tranh đoạn
đó để thu hút sự tập trung của các em. Nếu nhìn tranh kể lại tồn bộ câu chuyện
thì mới treo tất cả tranh cùng một lúc.(Phần củng cố)
Hơn nữa, giáo viên nên cho học sinh quan sát dưới lớp trước, sau đó gọi
các em lên bảng kể và khuyến khích các em khi kể khơng cần nhìn chăm chú
vào tranh mà chỉ dùng tranh như một phương tiện làm cho lời kể hay hơn, hấp
dẫn hơn. Nghĩa là học sinh quay xuống lớp kể chỗ nào cần đến tranh thì các em
mới chỉ vào tranh.
Tuy nhiên trong thời gian đầu tơi cũng gặp một số khó khăn như cha mẹ
các em sợ con em mình khơng kể được nên cho học thuộc toàn bài tập đọc,
nhưng qua một thời gian thì tình trạng đó khơng cịn nữa, các em khơng cịn
thụơc truyện một cách máy móc như trước nữa. Bước đầu như thế là rất đáng
khích lệ đối với chúng tơi trong q trình nghiên cứu đề tài này.
Ví dụ : Trong tiết kể chuyện bài : “Chiếc bút mực”
Tôi cho từng nhóm quan sát từng nội dung tranh vẽ là gì ? Trong nhóm
suy nghĩ khoảng thời gian là 2 -3 phút. Sau đó từng nhóm lên nói nội dung của
từng tranh vẽ. Qua quan sát và nhớ lại thì đã phần nào hình thành cho các em tự
nói lên nội dung bức tranh bằng ngơn ngữ của mình.
12/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Câu trả lời của các em sau khi đã thảo luận xong như sau :
-Tranh 1 : Có rất nhiều tình huống mà các em đặt ra – có em trả lời là
“Ở lớp 1 A giờ tập viết, cô giáo cho bạn Lan lên bảng lấy mực về để viết
nhưng có em lại trả lời – “Sáng hơm nay, cơ giáo cho bạn Lan viết bút

mực vì cơ gọi bạn lên lấylọ mực”, có em lại nói theo cách khác : “Cô
giáo cho bạn học sinh lọ mực để viết vì bạn ấy khơng cólọ mực” nhưng
cũng có em lại nói y như trong bài tập đọc. Nhìn chung tất cả các em
đều nói đúng nội dung của tranh 1 nhưng có em trả lời riêng ýmình
khơng theo nội dung của bài học và tơi ln khuyến khích rằng em đã
trả lời đúng rồi. Và khơng nên nói lại y như lời trong bài tập đọc mà
phải nói lại bằng lời của mình như thế mới gọi là kể chuyện chứ. Để học
sinh có thể kể lưu lốt thì tơi tập trung cho các em kể theo nhóm và mỗi
học sinh trong nhóm đều được kể, các em sẽ kể từng đoạn trong câu
chuyện, mỗi em kể một đoạn, như vậy hình thành cho học sinh tập kể
rồi nói lại nơäi dung câu chuyện một cách lưu lốt. Như thế khi kể
trước lớp các em sẽ mạnh dạn hơn và tiến hành kể chuyện kết hợp điệu
bộ sẽ dễ dàng hơn.
-Tranh 2 : Bỗng nhiên,Lan khóc và cơ giáo lại hỏi vì sao em khóc.
-Tranh 3 : Mai ngồi cùng bàn cho bạn ấy mượn bút khi bạn ấy không
mang bút theo.
-Tranh 4 : Cô giáo cho Mai viết bút mực ln và cơ khen rồi cho bạn
đó mượn bút.
Những câu trả lời của học sinh trong từng nội dung bức tranh tôi đều tôn
trọng và để cho các em nói, hầu hết mỗi em đều có cách diễn đạt riêng của mình
nhưng tất cả đều có những từ ngữ rất thực tế của các em dù cốt truyện là giống
nhau. Tơi ln khuyến khích các em diễn đạt theo suy nghĩ của mình khơng nên
rập khn của bài tập đọc.
Khi dạy bài “Con chó nhà hàng xóm”, tranh minh họa có tất cả là 5 tranh.
Trước khi từng nhóm thảo luận thì tơi dùng một số câu hỏi lại nội dung tranh
bức tranh nói gì giúp các em nhớ lại diễn biến câu chuyện một cách cụ thể hơn
sau đó từng nhóm sẽ tự kể lại trong nhóm. Để đạt những yêu cầu tôi đặt ra cho
các em là phải kể lại từng đoạn truyện bằng một giọng kể thật tự nhiên, dùng lời
nói và nội dung cốt truyện để kể. Các nhóm thi nhau kể mỗi em trong nhóm đều
tự kể lại và tất cả các em trong nhóm lần lượt kể, bạn nào chưa kể được, các bạn

13/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
trong nhóm giúp bạn mình kể. Cố gắng diễn đạt đoạn truyện bằng lời của mình
và đó là u cầu tôi đặït ra cho các em khi hướng dẫn. Nhưng cốt truyện không
được thay đổi. Và tôi nhận thấy các em tiến bộ rõ rệt.
Kết quả là sau khi tôi yêu cầu học sinh kể lại thì các em kể về nội dung
từng đoạn truyện như sau:
Tranh 1 : Một cơ bé rất thích chơi với chó con, nhà khơng có chó nên cơ
bé rất thích chơi với Cún con của bác hàng xóm. Hàng ngày cơ và chú chó nhỏ
chạy nhạy vui đùa với nhau rất thích thú.
Tranh 2 : Cơ bé đã bị ngã và con chó đã đi gọi chú kia đến giúp cô bé.
Tranh 3 : Bạn gái bị thương ở chân, có nhiều bạn bè đến thăm bạn ấy.
Tranh 4 : Chú chó cũng đến thăm bạn ấy. Hai bạn vui chơi với nhau.
Tranh 5 : Bạn gái hết bị đau ở chân và bạn đó cùng chú chó lại tiếp tục
chơi với nhau, bác sĩ và mẹ bạn ấy rất vui mừng vì bạn ấy khỏi là nhờ Cún con.
Để tiện việc nghiên cứu bài tôi thử áp dụng cho các em quan sát theo
từng nhóm nhỏ nhằm giúp các yếu kém rụt rè cùng tham gia và kết quả các em
cùng bạn trong nhóm bàn tán rất nhiều về nội dung trong tranh khi tôi cho các
em kể lại nội dung từng đoạn của câu chuyện theo nội dung tranh vẽ thì học
sinh đều kể lại một các rất tự nhiên thoải mái và điều làm tôi vui mừng là những
em rụt rè nhút nhát lúc đầu chưa dám đại diện nhóm lên kể nhưng rồi sau đó các
em đã tự tin đứng trứơc lớp kể lại nội dung của làm việc của nhóm. Riêng đối
với một số em cịn yếu lúc đầu chưa nhớ nội dung câu chuyện nhưng qua việc
cùng các bạn thảo luận thì học sinh có nhiều tiến bộ, lúc đầu các em còn xem
sách nhưng qua vài tuần thì các em đã khơng phải xem nữa vì q trình thảo
luận học sinh nghe các bạn trong nhóm do đó phần nào nhớ được.
Khi tơi dạy tiết kể chuyện bài: Mẩu giấy vụn – một em học sinh đã lên kể
lại nội dung chuyện theo tranh 1 trong bài như sau:

Hôm nay,tổ em trực nhật làm vệ sinh rất kĩ,bàn nghế kê ngay ngắn,nền lớp
quét dọn sạch sẽ.Thế nhưng chẳng biết bạn nào vô ý vứt một mẩu giấy ngay
giữa lối đi.
Cơ giáo rất buồn nhìn tờ giấy nhưng cô vẫn cười và chỉ tờ giấy đang ở cửa
lớp. Các bạn ở dưới cũng nhìn theo tờ giấy và suy nghĩ xem tờ giấy đó là của ai
mà lại dám vất giấy trong lớp như vậy …
14/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Dù không đúng như nội dung câu chuyện nhưng rõ ràng qua quan sát
tranh các em nhận thấy như thế thì chúng ta khơng thể cho các em là sai được.
Tư duy của các em nhìn sự việc là như thế.
Vì vậy phải xác định rõ khi cho học sinh quan sát tranh và kể lại nội dung
câu chuyện thì bước đầu giúp các em biết quan sát và kể lại theo ý riêng của
mình, và giáo viên phải biết cách hướng cho các em kể lại nội dung tranh theo
câu chuyện đã học mà lúc đầu giáo viên đã nêu ở mục đích u cầu.
Khi tơi thử cho các em lên kể lại câu chuyện có nhìn tranh thì hầu hết các
em chưa thể hiện được nét mặt cũng như cử chỉ điệu bộ về nội dung câu chuyện,
các em cịn rất e ngại khơng dám thể hiện, hầu hết các em kể lại như thuộc lịng
khơng có cảm xúc theo nội dung. Để giải quyết vấn đề này tôi thử nghiệm bằng
cách bước đầu các em chưa quen nên cứ để các em kể và sau đó tơi hướng dẫn
cho các em thấy nếu cô kể câu chuyện đó bằng một giọng kể rất bình thường
bằng một giọng nói cứng ngắc thì các em có thấy thích thú khơng? Và tất cả các
em đều có nhận xét là khơng hay và nghe khơng thích. Lúc bấy giờ tơi hướng
dẫn các em kể câu chuyện thật tự nhiên và để thu hút được người nghe thì các
em cần có giọng kể phù hợp với diễn biến nội dung cốt truyện và thể hiện cả nét
mặt vui buồn giận dữ của từng nhân vật trong câu chuyện. Khi hướng dẫn việc
này các em tiếp thu rất nhanh vì các em đã được học cách đọc diễn cảm thông
qua bài tập đọc.

Đối với những nhân vật khó thì tơi trực tiếp làm mẫu cho các em xem. Vì
vậy yêu cầu đối với giáo viên khi dạy kể chuyện thì việc đầu tiên tơi cần rèn
luyện đó là nghệ thuật kể chuyện và cách diễn đạt câu chuyện vì có nắm thật kĩ
như thế giáo viên mới có thể truyền đạt tốt cho học sinh hiểu và thực hiện, giáo
viên là người dẫn dắt cho các em nhập tâm vào câu chuyện là chính. Điều cần
đạt ở đây là các em phải biết kể lại câu chuyện bằng giọng kể của mình và biết
thể hiện nội dung câu chuyện bằng hành động và điệu bộ, giọng kể phù hợp. Và
đó cũng là bước đầu hình thành ở học sinh kể chuyện theo phương pháp sáng
tạo.
Kết quả tôi thu nhận được ở học sinh là trong thời gian đầu các em chưa
biết thể hiện điệu bộ nét mặt cử chỉ theo nội dung câu chuyện nhưng chỉ qua một
tuần là các em biết cách kể chuyện bằng lời nói của mình và thể hiện hành động
điệu bộ khi kể. Điều đáng ngạc nhiên là hầu hết các em rất thích kể câu chuyện
theo cách nói và cách hiểu của mình và rất thích kể kết hợp điệu bộ . Vì thế, khi
tơi gọi học sinh lên kể thì các em giơ tay rất nhiều. Các em cịn lại nhìn bạn kể
15/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
với ánh mắt thích thú. Tuy nhiên đối với những em cịn q yếu thì đơi lúc cịn
lúng túng nhưng tôi cũng nhẹ nhàng gợi ý cho các em bằng một số câu hỏi nhỏ.
Cũng trong thời gian này tôi rất quan tâm đến việc các em biết lắng nghe
bạn kể và bổ sung những lời kể thiếu hoặc chưa phù hợp. Nhằm tạo cho học sinh
bước đầu biết đánh giá và nhận xét bạn mình và tập cho học sinh có thói quen
biết khen bạn và học hỏi những cái hay của bạn phát hiện những cái chưa được
để bổ sung và nhất là hình thành cho các em biết kể tiếp theo lời kể của bạn.
Hầu hết khi các bạn trong lớp kể xong một đoạn hay toàn câu chuyện, các
em khác đều có ý kiến; khi thì khen bạn kể hay nhưng có lúc các em lại nói bạn
kể chưa đúng chỗ này chỗ khác, thời gian đầu các em còn rụt rè lắm chưa dám
phát biểu nhưng qua vài tiết thử nghiệm với sự khuyến khích của tôi nên các em

mạnh dạn hẳn lên. Đôi lúc những lời nhận xét của các em chưa chính xác nhưng
tất cả các ý kiến tôi đều ghi nhận và phân tích cho các em thấy ra được như thế
nào là đúng và như thế nào là chưa đúng. Đối với việc kể tiếp đoạn, tơi cho từng
nhóm kể nối tiếp và sau đó cử đại diện mỗi nhóm 1 em kể tiếp nhau như thế tạo
cho các em có tính đồn kết và nhất là phải biết lắng nghe thì mới có thể làm tốt
được. Động viên những em làm tốt, khuyến khích các em làm chưa tốt được tôi
thường xuyên áp dụng trong tất cả các tiết kể chuyện.
Tôi luôn áp dụng phương pháp trên trong tất cả các bài kể chuyện ngồi ra
cịn vận dụng phương pháp thảo luận để các em cùng nhau tham gia tìm cách kể
câu chuyện. Việc này các em đã quen ở lớp 1 nên chúng tôi áp dụng vào môn kể
chuyện rất dễ dàng, hầu hết các em đều thảo luận rất nghiêm túc từng em có
những ý kiến đóng góp cho nhóm. Tơi thường cho đại diện nhóm lên trả lời. Khi
kể chuyện bằng cách sắm vai tôi cũng cho nhóm tự phân vai nhân vật và cả
nhóm cùng tham gia kể. Qua đó hình thành ở các em tinh thần tập thể biết cách
học theo nhóm.
Qua nghiên cứu giảng dạy và áp dụng phương pháp giảng dạy kể chuyện
theo phương pháp sáng tạo, bước đầu còn nhiều bỡ ngỡ. Học sinh chưa quen và
không mạnh dạn, nhất là các em rất hay ngại khi đứng trước đám đông và kể
chuyện rất nhỏ không dám kể bằng ngôn ngữ của mình mà chỉ đọc câu chuyện
trong sách giáo khoa. Nhưng thời gian sau khi áp dụng một số biện pháp kể
chuyện bằng hình thức sáng tạo. Các em có một bước chuyển biến khá rõ nét,
các em diễn khá thành công và nhất là các em biết kể lại nội dung câu chuyện
bằng lời của mình, ngồi ra các em còn biết lắng nghe lời của bạn, nhận xét khi
bạn mình kể.
16/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Biện pháp 4: Hình thành việc kể chuyện cá nhân:
Bằng giọng kể thật tự nhiên của mình bước đầu các em nắm được

cách kể chuyện bằng lời của mình thơng qua nội dung tranh vẽ và biết dùng lời
của mình để kể lại. Bước tiếp theo không thể thiếu ở mỗi tiết kể chuyện là khả
năng thể hiện nội dung tồn câu chuyện bằng lời nói kết hợp với hành động cử
chỉ điệu bộ của của mình. Ơû bước đầu các em đã nắm được nội dung câu
chuyện, thì việc các em kể lại tồn câu chuyện sẽ khơng có nhiều khó khăn lắm.
Để giúp các em có khả năng tự tin đứng trước lớp kể chuyện, tôi đã thực hiện
các bước sau :
- Dẫn dắt học sinh đến với nội dung câu chuyện một cách nhẹ nhàng thoải
mái.
- Đặt câu hỏi để gợi mở cho học sinh nhớ lại câu chuyện.
- Hướng dẫn học sinh nắm được tính cách, giọng nói điệu bộ của từng
nhân vật trong câu chuyện cần kể (đặt câu hỏi để học sinh trả lời, bổ xung
góp ý cho các em).
- Hướng dẫn để học sinh biết dùng lời nói của mình để kể và biết kết hợp
địêu bộ cử chỉ của nhân vật cho phù hợp với nội dung câu chuyện:
- Khi lên cao giọng hoặc hạ thấp giọng ở những lời kể khác nhau (câu
kể, câu hỏi, câu cảm , câu yêu cầu).
- Biết ngắt nghỉ trong lời kể (tạo sự chờ đợi, khơng khí n tĩnh,…)
- Cường độ (to/ nhỏ) và tốc độ( nhanh/ chậm) của lời kể.
- Sắc thái tình cảm của giọng kể (vui, buồn, hờn, giận, chanh chua, độc
ác, cay nghiệt, hiền từ, tơn kính, trang trọng, châm biếm, âu yếm, dịu dàng, mệt
mỏi, say sưa …)
Tùy theo đặc điểm nội dung nghệ thuật của truyện, tùy theo tình cảm,
tâm trạng, tính cách của nhân vật, người kể cần lựa chọn ngữ điệu kể phù hợp.
Nếu giọng kể đều đều từ đầu đến cuối thì thật là buồn chán.
- Không ngắt lời học sinh, phải tế nhị nhẹ nhàng, động viên khuyến khích
các em.
- Giáo viên phải đánh giá đúng mức về kể chuyện sáng tạo là hình thành ở
học sinh giọng kể tự nhiên + điệu bộ thích hợp + câu chữ của bản thân.
Giáo viên hãy giúp học sinh nắm được nhân vật, tình tiết câu chuyện ,cốt

chuyện.
17/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
- Tổ chức cho các em thi nhau kể và cho cả lớp nhận xét giọng kể của
bạn. Hình thức thi kể tôi thường áp dụng là cho các em kể theo tổ, nhóm.
Trong q trình các em kể tơi ln động viên, khen thưởng các em để các
em có đủ tự tin trong câu chuyện của mình.
Để đạt được những yêu cầu trên, tôi phải luôn cố gắng để các em phát huy
khả năng của mình. Thời gian đầu các em không biết kế hợp giọng kể cử chỉ
điệu bộ. Tôi nhẹ nhàng động viên các em. Hướng dẫn từng bước để các em khỏi
bỡ ngỡ khi phải một mình đứng trước lớp kể. Dù các em kể chưa hay nhưng
tuyệt đối tôi không bao giờ chê trách các em. Lời khen đúng lúc và thường là
động lực giúp các em có tinh thần hơn.
Với những em chưa kể được thì tơi dẫn dắt các em theo một hệ thống câu
hỏi của câu chuyện. Điều quan trọng ở đây là ngoài giọng kể, các em phải biết
cách kể nhằm thu hút người nghe vào câu chuỵên của mình. Tuy nhiên ở lứa tuổi
này các em rất say mê môn kể chuyện nên khi đã quen và kể các em kể rất tốt,
diễn đạt nội dung câu chuyện rất có hồn vì lứa tuổi này các em rất mê truyện
Ví dụ :Trong truyện Người mẹ hiền,muốn cho các em nắm được từng nhân
vật,tôi đặt một số câu hỏi gợi ý sau:
Câu chuyện này có mấy nhân vật?
Các em cần thể hiện như thế nào đối với bác bảo vệ ?
Lời nói của cơ giáo với bác bảo vệ như thế nào? Và em phải thể hiện điệu bộ
như thế nào khi cô giáo xoa đầu Nam?
Trong truyện kể “Người thầy cũ”, để các em nắm được từng nhân vật trong
truyện, tôi đặt một số câu hỏi gợi ý sau :
-Câu chuyện này có mấy nhân vật ?
-Các em cần thể hiện như thế nào đối với nhân vật chú bộ đội ? Lời nói

của chú bộ đội khi nói chuyện với thầy?
-Lời nói của thầy giáo như thế nào? và em phải thể hiện điệu bộ như thế
nào khi thầy ngạc nhiên gặp học trị cũ. Lời của thầy nói khi nhớ ra cậu
học trò ấy.
-Điệu bộ của Dũng sau đó ?
Tóm lại tất cả câu hỏi tơi đặt ra để các em nắm vững tính cách lời nói của
nhân vật. Có như thế khi diễn đạt lại thì các em mới có thể hiện tốt và lời kể
18/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
giọng nói phù hợp với nhân vật trong câu chuyện sẽ lơi cuốn được người nghe
vào câu chuyện của mình.
Cũng có những câu chuyện cần phải thể hiện nội tâm mà để thể hiện
được các em phải hồ mình vào câu chuyện.
Ví dụ : Câu chuyện “Sự tích cây vú sữa”
Đoạn cậâu bé nhớ mẹ đói rét khơng có gì ăn và cậu quay về khơng tìm
thấy mẹ nữa và cậu ồ khóc.
Để thể hiện đựơc những đoạn khó như vậy, tơi hướng các em hồ mình
vào nhân vật. Các em ví mình như thế thì có sợ khơng? Cảm giác của em lúc đó
ra sao? Như vậy bạn trong câu chuyện này cũng như thế và các em cứ tưởng
tượng mình như vậy thì sẽ thể hiện được nội dung câu chuyện.
Thành công trong tiết kể chuyện hay không là quá trình hướng dẫn cho học
sinh trong giai đoạn này. Thời gian đầu thì các em cịn bỡ ngỡ nhưng chỉ sau
một thời gian ngắn là các em làm rất tốt. Điều này tơi thực nghiệm trong q
trình nghiên cứu đề tài. Và kết quả là các em làm rất tốt. Vì bản thân các em rất
thích nghe và kể chuyện nên việc giáo dục kể chuyện cho các em cũng rất
nhanh. Qua đó bản tính nhút nhát ở một số em cũng khơng cịn mà thay vào đó
là khả năng tự kể của các em rất cao. Các em rất thích khi được hồ mình vào
câu chuyện để có điều kiện kể cho các bạn cùng lớp cùng nhóm cùng tổ và cùng

bàn. Và điều quan trọng là mỗi em ít nhất được một lần kể dù kể theo hình thức
nào. Tổ chức thi kể theo nhóm là cách tốt nhất nhằm phát triển khả năng kể
chuyện cho học sinh. Điều đó sẽ giúp các em cố gắng hơn nữa để nâng cao lời
kể của mình. Động viên khen thưởng các em để khích lệ tinh thần cho các em.
Và qua việc sử dụng biện pháp trên tôi thấy các em có sự thay đổi rất lớn.
Khơng cịn rụt rè như trước nữa, giọng kể điệu bộ lời nói của các em ngày càng
chuyển biến tốt hơn.

Biện pháp 5: Giúp học sinh đóng vai theo nội dung câu chuyện:
Trong quá trình giảng dạy một tiết kể chuyện, việc hướng dẫn các em
đóng vai cho câu chuyện thì đó là yêu cầu cao nhất trong giờ kể chuyện.
Mục đích của việc kể chuyện đóng vai là hình thành khả năng kể chuyện sáng
tạo cho mỗi học sinh. Rèn luyện kĩ năng đối thoại, biết hoạt động tập thể, phải
biết phối hợp nhịp nhàng với nhau để hoà nhập vào từng vai mà em phụ trách.
Khả năng diễn kịch của mỗi học sinh thơng qua việc kể chuyện đóng vai. Học
sinh biết dựng lại câu chuyện theo vai nhân vật, đóng vai nhân vật trong truyện.
19/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Biết diễn lại một số tình tiết và tính cách nhân vật thơng qua vai diễn của mình.
Quan trọng là mỗi giáo viên phải tự nắm thật vững nội dung câu chuyện và có
nghệ thuật truyền đạt câu chuyện, nắm rõ thật kĩ từng nhân vật trong mỗi câu
chuyện.
Đây là q trình kể chuyện nâng cao, chính vì vậy để hướng dẫn các em
tôi đã vận dụng một số biện pháp hướng dẫn học sinh đóng vai như sau:
Bước đầu khi tham gia đóng vai thì các em gặp rất nhiều bỡ ngỡ. Vì thế,
để xố tan điều đó tơi sẽ hướng dẫn các em phân tích từng lời nói, điệu bộ của
từng nhân vật để giúp học sinh nắm và diễn sao cho phù hợp với câu chuyện.
Ví dụ:

Khi phân vai dựng lại câu chuyện: Chuyện bốn mùa(Tuần 19 Lớp 2 tập 2)
Gọi 6 em:
- Một em đóng vai người dẫn chuyện:Giọng chậm rãi,nhẹ nhàng
- Một em đóng vai Đơng:Giọng lúc đầu trầm trồ,thán phục,lúc sau buồn
bã.
Một em đóng vai Xuân: Giọng nhẹ nhàng
Một em đóng vai Hạ:Giọng tinh nghịch, nhí nhảnh
Một em đóng vai Thu:Giọng thủ thỉ
Một em đóng vai Bà Đất:Giọng vui vẻ,rành rẽ.
Sau khi hướng dẫn xong,có thể giáo viên làm mẫu cho học sinh xem
Khi phân vai dựng lại câu chuyện Quả tim khỉ ( Tuần 24 Lớp 2-tập 2) gọi
3 em:
Một em đóng vai người dẫn chuyện : Giọng người dẫn chuyện chậm rãi, nhẹ
nhàng.
Một em đóng vai Khỉ: Giọng Khỉ ân cần lúc hỏi han Cá Sấu và bình thản
khi biết âm mưu của Cá Sấu
Một em đóng vai Cá Sấu: Giọng Cá Sấu buồn một cách giả dối, đặc biệt là con
mắt của Cá Sấu thỉnh thoảng lại liếc sang Khỉ để dị thái độ.
Sau khi hướng dẫn xong, có thể giáo viên làm mẫu cho học sinh xem.
Để các em quen dần với cách kể chuyện mới này, tôi sẽ dẫn chuyện và
phân vai cho các em diễn, những lời đối thoại của nhân vật trong lúc này có em
20/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
chưa thuộc lời thì có thể cầm sách. Tuy thế nhưng các em vẫn còn nhiều lúng
túng khi tham gia đóng vai và giáo viên là người giúp đỡ các em..
Ví dụ : Câu chuyện “Sự tích cây vú sữa”
Trước khi cho các em tự phận vai tôi đặt một vài câu hỏi cho các em:
- Câu chuyện này có 3 nhân vật là cậu bé, mẹ cậu bé và người dẫn chuyện.

Trong câu chuyện hình ảnh của cậu bé lúc đầu như thế nào ?
- Học sinh sẽ trả lời : Rất ham chơi không vâng lời mẹ và đã bỏ nhà đi khi
mẹ la mắng.
- Tôi hỏi : Vậy em nào lên diễn lại hành động của cậu bé lúc đầu cho các bạn
xem nào?
- Học sinh xung phong lên rất nhiều, tôi gọi vài em lên diễn thì đa số các em
lúng túng chưa diễn đạt hết nội dung nhân vật cậu bé. Tuy nhiên đó chỉ là mới
bắt đầu. Sau đó tơi hướng dẫn các em: Cậu bé này là cậu bé rất hư nên em phải
diễn tả là cậu ta chạy nhảy đùa nghịch – vùng vằng khi bị mẹ mắng. Thái độ rất
hỗn với mẹ. Sau đó thì các em diễn có phần nhập vai hơn.
- Tôi lại đặt câu hỏi : Sau khi ra khỏi nhà, cậu bé như thế nào ?
- Các em cần phải nhập vai tiếp tục về hình ảnh cậu bé đoạn sau như thế
nào ? Lần này tôi tự cho các em nói và tự các em tìm ra lời giải đáp. Như vậy
các em dễ tiếp thu theo cách nói, cách nhận xét của các em.
- Sau đó tơi cho các em lên diễn lại nội dung đoạn đó.
- Đoạn tiếp theo của câu chuyện cậu bé đã tỏ ra như thế nào?
- Các em cần thể hiện như thế nào khi cậu bé tỏ ra ân hận và quay trở về nhà.
- Khi hướng dẫn nhân vật cậu bé xong tơi hướng dẫn các em tìm hiểu về tính
cách của nhận vật người mẹ. Người mẹ là người luôn đau khổ khi đứa con
không nghe lời. Và để đóng vai người mẹ tốt các em cần phải mang một tâm
trạng buồn đau. Và nỗi đau đó dâng lên gấp bội khi cậu bé bỏ nhà ra đi.
- Khi các em đã nắm rõ chi tiết từng nhân vật tơi tiến hành cho các em đóng
vai theo từng nhóm. Tơi cũng ln nhắc các em lời kể của người dẫn chuyện
cũng phải nhịp nhàng với các bạn đóng vai.
- Sau đó các nhóm tập dựng lại câu chuyện như đóng kịch. Và các em diễn
lại trứơc lớp cho các bạn cùng xem rồi nhận xét, bổ sung, đóng góp ý kiến
cho các bạn.
21/36

Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
- Động viên, khen thưởng, uốn nắn các em, giúp các em tốt hơn là điều
không thể thiếu trong giờ kể chuyện.
Yêu cầu đóng kịch theo vai trong câu chuyện là một hình thức rất mới
trong chương trình dạy kể chuyện lớp 2. Đây là một trong những yêu cầu khá
cao so với học sinh nhưng đó cũng là cách giúp các em thể hiện và phát triển
năng khiếu của mình thơng qua mơn kể chuyện. Vì thế tầm quan trọng của việc
giúp học sinh biết nhập vai vào nhân vật đòi hỏi ở người giáo viên phải thực sự
đầu tư cho mơn học. Đó cũng là cách nhằm xóa bỏ cách dạy chay, dạy một cách
qua loa. Trong quá trình nghiên cứu đề tài và trực tiếp giảng dạy, tơi thấy các em
rất ham thích mơn kể chuyện nhất là phần đóng kịch. Nhìn ánh mắt đắm đuối
của các em khi nhìn các bạn diễn và những nụ cười ngây thơ của các em giúp
cho tôi phải cố gắng hơn nữa. Để các em vào vai một cách dễ dàng tôi hướng
dẫn các em nắm được cách thể hiện nhân vật, đặc điểm tính cách của nhân vật
sau đó từ từ các em lên sắm vai. Với cách dạy kể chuyện sắm vai thì các em tỏ
ra rất thích thú các em được hồ mình vào nhân vật mình thích, lúc đầu các em
cịn nhút nhát và khơng dám xung phong lên đóng vai. Nhưng qua nhiều lần và
quen dần nên các em rất thích, nhìn từng nụ cười ánh mắt của các em nhìn say
đắm vào các bạn đang diễn, những tràng vỗ tay tán thưởng của các em tôi rất vui
sướng khi đã thể hiện đựơc vai trị của mình. Từ đó tiết kể chuyện ln được các
em chờ đón trong niềm hân hoan háo hức. Ngồi ra việc chuẩn bị dụng cụ hố
trang góp phần quan trọng trong việc gây hứng thú cho học sinh kể và gây sự
chú ý theo dõi của người xem. Chỉ cần thay đổi mội vài kiểu dáng nho nhỏ cũng
đã tạo được niềm hứng khởi cho bạn được đóng vai kể rất lớn.
Tùy từng bài, bài học nào phù hợp với phương pháp đóng vai thì tổ chức
cho học sinh sắm vai. Từ đó trở thành thói quen và các em sẽ quen dần cách
đóng vai. Tuy thời gian đầu sẽ khó khăn vì các em cịn nhỏ, sau dần các em sẽ
quen và sẽ trở thành nhu cầu học tập. Giáo viên khơng cung cấp trước lời nói
của nhân vật để các em tự tìm lấy. Giáo viên khơng bày sẵn các tình huống mà
để các em dựa vào câu chuyện xử lý các tình huống đó.

Biện pháp 6: Giúp học sinh quan sát – nhận xét

22/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Để tạo hứng thú cho học sinh tôi sử dụng nhiều hình thức như:thi kể
chuyện,tranh ảnh,bài giảng điện tử, xem video
Trẻ em ngày nay được giáo dục theo phương pháp mới là phải biết lắng
nghe quan sát và biết nhận xét. Thông qua môn kể chuyện rèn luyện cho các em
khả năng ấy lại càng cao hơn.
Trong quá trình giảng dạy tiết kể chuyện tôi thường xuyên để các em tự
quan sát, nhận xét bổ sung. Tất cả ý kiến của các em tôi đều tôn trọng dù câu trả
lời đó có đúng hay sai. Sau đó tơi cùng cả lớp phân tích các ý kiến của các bạn
và vận dụng những ý kiến đóng góp đúng. Riêng những ý kiến chưa đúng tôi
vẫn tuyên dương các em : “Các em nói rất hay nhưng chưa phù hợp với nội
dung câu chuyện hơm nay”. Sau động viên, khuyến khích các em để lần khác có
lời góp ý phù hợp hơn.
Thời gian đầu các em chưa dám góp ý nhận xét mà hầu hết các em chỉ
lắng nghe là phần lớn, hoặc chỉ cười khi tôi hỏi ý kiến các em. Nhưng được tôi
động viên các em mạnh dạn và chuyển biến rất rõ. Các em mạnh dạn nêu lên ý
kiến của mình. Đơi lúc chỉ là những câu nói rất đơn giản nhưng phần nào đã nói
lên là các em có kĩ năng quan sát và biết cùng nhau đóng góp bổ sung để xây
dựng bài học đạt hiệu quả cao hơn.

Biện pháp 7: Phát động phong trào: Thi kể chuyện trong các đợt
thi đua”
Để tạo hứng thú cho học sinh tơi sử dụng nhiều hình thức như:thi kể
chuyện,tranh ảnh,bài giảng điện tử, xem video

- Giáo viên nêu yêu cầu, hình thức, thể lệ và thời gian của đợt thi đua.
- Vận động học sinh đăng ký tham gia.
- Tiến hành kiểm tra, đánh giá kết quả của phong trào.
- Tôi thử nghiệm biện pháp này từ đầu năm học vào các buổi sinh hoạt ngoại
khóa, hoạt động tập thể trong các tiết học kể chuyện và hiệu quả đạt được rất
cao. Tất cả các em đều tự giác rèn luyện, đến giờ kể chuyện tất cả các em hăng
hái học tập và đa số các em đều có tiến bộ vượt bậc.
- Đặc biệt nhân lễ kỷ niệm Ngày nhà giáoViệt Nam 20-11vừa qua,em Chu
Phương Anh là học sinh lớp tơi đã kể câu chuyện Sự tích cây vú sữa” rất
hay,biết sáng tạo trong lời kể,điệu bộ ,cử chỉ của mình và được nhiều người
khen.
-Nhân dịp kỉ niệm ngày sinh nhật Bác Hồ,trường tôi đã tổ chức hội thi:Chúng
em kể chuyện Bác Hồ.Em Nguyễn Thành Long lớp tôi đã tham gia kể câu
23/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
chuyện Qua suối đạt giải nhất.Qua nội dung câu chuyện và phong cách biểu
diễn,giọng nói của em rất hay và có nhiều sáng tạo làm cho hội thi nhiều ấn
tượng sâu sắc để học sinh trong toàn trường học tập.
Ngoài những câu chuyện kể trong sách giáo khoa tơi cịn khuyến khích các em
tự sưu tầm và giới thiệu với các bạn những câu chuyện hay có ý nghĩa giáo dục
thiết thực với học sinh.Ví dụ :Em Nguyễn Lan Chi đã kể câu chuyện: Cô bé
trùm khăn đỏ rất mạnh dạn,tự tin trước các bạn và thầy cơ. Qua đó nâng cao
hứng thú học tập và rèn luyện kĩ năng kể chuyện đồng thời giáo dục đạo đức và
kĩ năng sống cho các em thông qua nội dung câu chuyện.
- Thơng qua đợt thi đua phân loại các thiếu sót thường gặp ở học sinh để tìm ra
biện pháp giúp đỡ hợp lý. Tuyên dương những học sinh rèn luyện đúng cách và
có tiến bộ rõ rệt, động viên các em cố gắng để đạt hiệu quả cao hơn trong đợt
sau.Hội thi còn tạo cơ hội để các em học sinh được giao lưu, học tập nêu cao

tinh thần đoàn kết tương trợ trong học tập cũng như trong cuộc sống.
Tóm lại : Hướng dẫn cho học sinh kể chuyện có sáng tạo - Đây quả là một
yêu cầu tương đối khó đối với học sinh lớp 2 nhưng làm được điều này thì câu
chuyện kể khơng những trở nên sinh động hơn mà còn làm giàu thêm vốn từ cho
học sinh. Đặc biệt đối với những câu chuyện kể có u cầu kể phân vai dựng lại
câu chuyện thì điều này lại là yếu tố hết sức quan trọng. Để luyện được cho học
sinh biết kể sáng tạo đòi hỏi giáo viên phải có hệ thống câu hỏi gợi mở, dẫn dắt
tỉ mỉ, đồng thời trong quá trình học sinh kể giáo viên yêu cầu học sinh theo dõi
bạn kể phải tìm ra được những chi tiết nào sáng tạo trong lời kể, trong điệu bộ,
trong cử chỉ ... của bạn.

DẠY THỰC NGHIỆM
I. Mục đích của giờ dạy thực nghiệm
Bước đầu đánh giá được điểm mạnh và hạn chế của quy trình dạy kể
chuyện mà chương trình mới triển khai và cách tiến trình tơi đã nêu trên.
Đánh giá khả năng tiếp nhận kiến thức và khả năng mức độ phù hợp của
nội dung và phương pháp dạy kể chuyện cho học sinh theo phương pháp kể
chuyện sáng tạo.

II. Thời gian và địa điểm thực nghiệm:
Thời gian: Ngày 5 tháng 12 năm 2017
Địa điểm :
24/36


Hướng dẫn học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
Tôi tiến hành dạy thực nghiệm tại lớp tôi phụ trách -lớp 2B

III. Phương pháp, hình thức tổ chức tiết thực nghiệm:
- Phương pháp dạy học nêu vấn đề

- Phương pháp quan sát
- Phương pháp đối thoại
- Phương pháp đóng vai
- Phương pháp kể chuyện
- Phương pháp thực hành
- Phương pháp đánh giá, nhận xét.
* Các hình thức tổ chức : Thi cả lớp; thảo luận nhóm, cá nhân, trị chơi

IV - Bài dạy thực nghiệm:
Thứ ba ngày5 tháng 12 năm 2017
Kể chuyện
Tiết 24:Quả tim Khỉ
I MỤC TIÊU
1. Kiến thức
 Dựa trí nhớ, tranh minh hoạ, kể lại được từng đoạn và toàn bộ nội dung
câu chuyện – kể tự nhiên, bước đầu biết thay đổi giọng kể cho phù hợp với nội
dung.
 Bước đầu biết đóng vai theo từng nhân vật trong câu chuyện. Biết thể
hiện điệu bộ lời nói của nhân vật.
2. Kỹ năng : Tập trung theo dõi bạn kể chuyện ; biết đánh giá lời kể của
bạn.
3. Thái độ : Giáo dục học sinh phải chân thật trong tình bạn,khơng dối trá.
II ĐỒ DÙNG DẠY – HỌC
 Tranh phóng to của các tranh trong SGK, có tô màu.
 Mặt nạ Khỉ,cá Cấu
III CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
25/36