những giải pháp mang lại hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp

ĐỀ TÀI
NHỮNG GIẢI PHÁP MANG LẠI HIỆU QUẢ TRONG CÔNG TÁC CHỦ
NHIỆM LỚP
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đối với những người làm cơng tác giáo dục nói chung và tại các trường học
nói riêng chắc khơng xa lạ gì đối với cơng tác chủ nhiệm lớp. Đặc biệt đối với
những người đang trực tiếp giảng dạy tại các trường học thì đây là một trong những
nhiệm vụ quan trong hàng đầu nếu người đó thực sự u nghề. Tơi là một giáo viên
còn rất trẻ, những ngày còn học tại trường Sư phạm tơi cịn chưa hình dung được
tơi sẽ được làm những cơng việc gì nếu sau này được nhận cơng tác tại một trường
THCS ngoài việc đứng trên bục giảng để truyền thụ kiến thức cho học sinh. Rồi tôi
được đi kiến tập, thực tập tại một trường THCS, lúc đó tơi mới biết được là một
người giáo viên thì ngồi việc giảng dạy trên lớp cịn phải đảm trách thêm công tác
chủ nhiệm lớp, một công việc cũng không khó lắm nhưng để thực hiện tốt khơng
phải là điều đơn giản.
Như chúng ta đã biết trong hệ thống tổ chức của các trường học nói chung
thì đơn vị cơ bản được thành lập để tổ chức giảng dạy và giáo dục học sinh là lớp
học. Để quản lí lớp học, nhà trường cử ra một trong những giáo viên đang giảng
dạy làm chủ nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm (GVCN) được Hiệu trưởng lựa chọn
từ những giáo viên có kinh nghiệm giáo dục, có uy tín với học sinh, được Hội đồng
giáo dục nhà trường nhất trí phân cơng chủ nhiệm lớp học để thực hiện mục tiêu
giáo dục. Như vậy khi nói đến GVCN là đề cập đến vị trí, vai trị, chức năng của
người làm cơng tác chủ nhiệm lớp, cịn nói đến cơng tác chủ nhiệm lớp là đề cập
đến những nhiệm vụ, nội dung công việc mà người GVCN phải làm, cần làm và
nên làm.
Ngày nay khi nhắc đến công tác giáo dục tại các trường trung học, thì người
giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò quan trọng nhất trong việc giáo dục học sinh.
Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 1

Ngoài việc trực tiếp giảng dạy ở lớp chủ nhiệm, GVCN trước hết phải là nhà giáo
dục, là người tổ chức các hoạt động giáo dục, quan tâm tới từng học sinh, chăm lo
đến việc rèn luyện đạo đức, hành vi, những biến động về tư tưởng, nhu cầu, nguyện
vọng của các em. Giáo viên chủ nhiệm lớp bằng chính nhân cách của mình sẽ là
tấm gương tác động tích cực đến việc hình thành các phẩm chất đạo đức, nhân cách
của học sinh. Mặt khác, GVCN cũng là cầu nối giữa tập thể học sinh với các tổ
chức xã hội trong và ngoài nhà trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng
giáo dục... Có thể nói vai trò xã hội của người giáo viên chủ nhiệm trở nên lớn hơn
nhiều so với chức năng của người giảng dạy bộ mơn.
Xác định rõ vai trị của người giáo viên chủ nhiệm lớp, trong những năm qua
Trường THCS Tân Thạnh nói riêng và các nhà trường nói chung đã quan tâm nhiều
hơn đến công tác chủ nhiệm lớp. Tuy nhiên để có một giải pháp tối ưu và hiệu quả
cho công tác chủ nhiệm lớp lại là vấn đề chúng ta cần trao đổi.
Là một giáo viên đã qua một vài năm làm công tác chủ nhiệm, với chút ít
kinh nghiệm tích luỹ được qua thực tế công việc, tôi xin được trao đổi cùng các
đồng nghiệp về “ Những giải pháp mang lại hiệu quả trong công tác chủ nhiệm
lớp” với mong muốn nâng cao hiệu quả của cơng tác chủ nhiệm lớp, góp phần cùng
nhà trường hồn thành tốt mục tiêu giáo dục trong giai đoạn đổi mới đất nước hiện
nay.
II. NỘI DUNG
1. Thực trạng về công tác chủ nhiệm lớp hiện nay
Trong những năm gần đây, sự phát triển kinh tế - xã hội đã mang lại khơng ít
những thuận lợi cho cơng tác chủ nhiệm trong nhà trường. Sự quan tâm đầu tư của
Đảng, Nhà nước cùng với sự hỗ trợ tích cực từ phía xã hội mà cơ sở vật chất, trang
thiết bị giáo dục của nhà trường ngày một khang trang, đầy đủ, đảm bảo cho việc
dạy và học. Mơ hình ít con, kinh tế ngày càng được cải thiện đã tạo thuận lợi cho
trẻ em được quan tâm và chăm sóc tốt hơn. Bên cạnh đó, sự phát triển như vũ bão
của khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin đã hỗ trợ cho giáo viên và
Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 2


phụ huynh trong việc liên lạc, trao đổi, nắm bắt nhanh những thông tin cần thiết
trong phối hợp giáo dục, đồng thời hỗ trợ tích cực cho hoạt động dạy của giáo viên
trong những giờ học, sự phối hợp giữa các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà
trường ngày càng trở nên chặt chẽ.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi kể trên, công tác chủ nhiệm lớp cũng
gặp không ít những khó khăn, thách thức. Trong thời đại khoa học cơng nghệ và
kinh tế thị trường hiện nay, ngồi những tiện ích to lớn mà nó mang đến cho nhân
loại thì kéo theo đó là hàng loạt các tác động tiêu cực đến đối tượng học sinh như
xu hướng đua địi chưng diện theo trang phục, mái tóc của các ca sĩ, diễn viên trong
phim ảnh không lành mạnh và đặc biệt là game online. Chính những vấn đề này
ảnh hưởng khơng ít đến việc học tập, việc hình thành nhân cách, đạo đức của học
sinh và gây ra rất nhiều khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm trong công tác giáo dục
đạo đức học sinh.
Nguyên nhân chủ yếu là do nhiều hoạt động kinh doanh chỉ chú ý đến lợi
nhuận. Hầu hết các điểm truy cập Internet đều trang bị những trò chơi bạo lực thu
hút học sinh. Vì thế, hiện tượng trốn tiết, đánh cắp tiền bạc để chơi game là điều
không tránh khỏi. Không những thế, hậu quả do những tác động của những trò chơi
nguy hiểm này dẫn đến các hành vi bạo lực không ai lường trước được.
Mặt khác, nhiều gia đình do quá bận rộn với công việc nên thời gian dành
cho việc giáo dục con cái khơng nhiều, gần như phó mặc cho nhà trường và xà hội,
thậm chí cung cấp tiền bạc dư thừa cho con mà không nghĩ đến hậu quả. Nhiều phụ
huynh chỉ gặp gỡ trao đổi với GVCN trong 3 buổi họp phụ huynh trong một năm
học hoặc chủ yếu là trao đổi qua điện thoại trong những trường hợp cần thiết thậm
cfhí có những người khơng biết GVCN của con mình là ai vì khơng đến trường họp
phụ huynh lần nào. Trẻ thiếu thốn tình cảm, thiếu sự quan tâm của gia đình, dễ bị
kẻ xấu lơi cuốn sa ngã. Một số em do được chiều chuộng và chăm sóc q chu đáo

nên nảy sinh tính ích kỉ, ương bướng, khó bảo.

Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 3


Thực tế cho thấy khơng nhiều GVCN thực sự có năng lực, làm chủ nhiệm
chủ yếu bằng kinh nghiệm của bản thân, cộng với trao đổi học hỏi từ các đồng
nghiệp là chính. Bên cạnh đó, số tiết dành cho GVCN cũng q ít, chỉ có 4 tiết một
tuần, chưa tương xứng với công sức giáo viên đầu tư vào công tác chủ nhiệm, dẫn
đến nhiều giáo viên chưa hăng say với cơng tác chủ nhiệm. Nội dung chương trình
giảng dạy cũng nặng về kiến thức thuần tuý, số tiết giành cho giáo dục công dân,
giáo dục đạo đức học sinh cũng quá ít trong khi xã hội ngày càng phát triển. Hơn
nữa ở lứa tuổi này, tâm sinh lí của các em đang phát triển mạnh, các em ngày càng
có nhiều nhu cầu hiểu biết, tìm tịi, bắt chước, thích giao lưu, đua địi, thích khẳng
định chính mình..., trong khi kiến thức về xã hội, gia đình, sự hiểu biết về pháp luật
cũng hạn chế nên chiều hướng học sinh hư hỏng, lười học, hiện tượng bỏ giờ, trốn
tiết, vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức ngày càng nhiều. Đó là khó khăn về mặt
khách quan gây cản trở cho những người làm công tác chủ nhiệm lớp.
Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận những thiếu sót về phía đội ngũ giáo viên
chủ nhiệm. Một bộ phận giáo viên chưa thật nhiệt tình, một phần do cơng việc
giảng dạy chiếm nhiều thời gian, hiệu quả công tác chủ nhiệm ít nhiều bị ảnh
hưởng. Một thiếu sót khác là nhiều giáo viên chủ nhiệm tiến hành cơng việc khá
cảm tính, chưa có phương pháp chủ nhiệm sáng tạo thích hợp. Có người quá
nghiêm khắc, có người quá dễ giải. Người nghiêm khắc giáo dục học sinh theo
khuôn khổ một cách máy móc. Và như thế, về mặt tâm lí, cả giáo viên và học sinh
đều như bị áp lực. Người dễ giải thì lại bng lỏng cơng tác quản lí, thiếu quan tâm
sâu sát. Thực tế, nhiều khi giữa thầy cô chủ nhiệm và học sinh không phải bao giờ
cũng tìm được tiếng nói chung.

Để khắc phục những khó khăn trên trong công tác chủ nhiệm không phải là
điều dễ dàng và đơn giản. Xuất phát từ thực tế nêu trên, tôi xin được đưa ra một số
giải pháp để các đồng nghiệp cùng chia sẽ.
2. Một số giải pháp cụ thể

Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 4


Để làm tốt cơng tác tổ chức lớp học, ngồi việc thực hiện đầy đủ, có chất
lượng cao chức năng, nhiệm vụ của công tác chủ nhiệm lớp, giáo viên chủ nhiệm
cũng phải có “Nghệ thuật giáo dục”, nhất là trong cách ứng xử với học sinh.
Sau đây là một số giải pháp mà bản thân đã vận dụng trong q trình làm
cơng tác chủ nhiệm lớp và đạt được mục đích u cầu của cơng việc:
a. Thơng thường khi nhận chủ nhiệm một lớp nào đó, giáo viên chủ
nhiệm phải xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp ngay từ đầu năm học.
Trên cơ sở nắm được mục tiêu, nhiệm vụ của nhà trường trong năm học, nắm
được đặc điểm tình hình lớp, địa phương, cơ sở vật chất của nhà trường, GVCN
tiến hành xây dựng kế hoạch giáo dục. Trong kế hoạch giáo dục phải xác định rõ
ràng mục đích, chỉ tiêu phấn đấu và các biện pháp chính. Đặc biệt chú trọng chiến
lược phối hợp giữa các lực lượng giáo dục để đạt mục đích đề ra. Cần có phương
hướng phát triển lớp, sự thực hiện tuần tự hợp lí nhằm đi đến mục đích. Kế hoạch
phải phát huy được mặt mạnh, khắc phục được hạn chế của lớp. Biện pháp thực
hiện cần thể hiện tính phong phú, đa dạng. Tuy nhiên các biện pháp đề ra trong kế
hoạch chỉ là “phần cứng”. Trong quá trình thực hiện cần phải vận dụng, điều chỉnh
một cách linh hoạt các biện pháp giáo dục sao cho phù hợp với tình hình thực tế để
cơng việc đạt hiệu quả cao.
b. Tìm hiểu và nắm bắt đối tượng học sinh
Nhà giáo dục Nga K.D Usinski từng nói: “Muốn giáo dục con người về mọi

mặt thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, giáo
viên chủ nhiệm phải nắm vững tâm sinh lí, nhu cầu, nguyện vọng, ước mong, khả
năng trình độ của học sinh, nắm vững hồn cảnh sống, những tác động của gia
đình, mối quan hệ xã hội, bạn bè của học sinh. Từ đó cố gắng tìm hiểu học sinh
thơng qua nhiều biện pháp. Cụ thể như sau:
- Tìm hiểu học sinh thơng qua các tài liệu liên quan: Xem học bạ, sổ chủ
nhiệm năm trước, nhận xét cuối năm của GVCN cũ. Đây là tài liệu đáng tin cậy ban
đầu giúp chúng ta nhận biết và phân loại học sinh.
Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 5


- Tìm hiểu học sinh thơng qua quan sát trực tiếp: Quan sát trực tiếp học sinh
hằng ngày trong các hoạt động trên lớp, ngoài lớp, các buổi sinh hoạt tập thể, lao
động cơng ích để biết hành vi thái độ học sinh. Đây là tài liệu sống, qua đó cố gắng
tìm ra những nét cá tính nhất của từng em. Đôi khi cũng cần quan sát lớp chủ
nhiệm cả trong giờ ra chơi xem em nào nghịch thái quá, em nào từ tốn, hiền lành,
có khi trên đường vào dạy lớp khác cũng nên ghé ngang qua lớp chủ nhiệm của
mình. Nếu thấy những sai phạm của học sinh thì phải nhắc nhở ngay.
c. Giáo dục học sinh ý thức tự giác thực hiện nội quy trường lớp.
Công việc này ban đầu khá vất vã, GVCN phải thường xuyên đến lớp vào
đầu buổi học, giữa các tiết và cuối buổi học để rèn cho học sinh tính tổ chức kỷ
luật, phải giúp các em nhận thức đúng vấn đề, trên cơ sở đó các em sẽ thực hiện
một cách tự giác.
Ví dụ: Tiết sinh hoạt chào cờ buổi chiều là vào tiết 5, cũng là tiết cuối cùng
trong ngày. Học sinh ra tập trung thường mang theo cặp để sau khi buổi chào cờ kết
thúc là có thể ra về được ngay. Việc này tuy có tiện lợi nhưng ảnh hưởng đến tác
phong của các em. Ngoài ra những công việc nhà trường triển khai trong tiết sinh
hoạt chào cờ, do tác động của ngoại cảnh, học sinh ngồi nghe chắc chắn không lĩnh

hội được hết mọi vấn đề. Do đó cần quy định học sinh phải để cặp tại lớp, sau khi
kết thúc buổi chào cờ mới quay lại lớp lấy cặp và nghe GVCN quán triệt lại những
công việc nhà trường vừa triển khai. Trong thực tế các lớp do tôi chủ nhiệm thực
hiện rất tự giác nội quy này.
Có những việc tưởng chừng như rất nhỏ nhưng hiệu quả lại lớn. Chẳng hạn:
thường xuyên nhắc nhở các em tham gia tốt thể dục giữa giờ, sinh hoạt văn nghệ 15
phút đầu giờ và yêu cầu học sinh xem đây là công việc phải thực hiên hàng ngày.
d. Khi lớp đã có nề nếp rồi, để duy trì được cần phải phát huy khả năng
tự quản của học sinh.
Việc này phải dựa vào Ban cán sự lớp. Điều quan trọng là phải chọn được
những học sinh nhiệt tình và có năng lực cơng tác. Song dù có năng lực tốt thế nào
Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 6


thì các em vẫn đang ở lứa tuổi học trị, do đó GVCN phải giáo dục cho học sinh ý
thức được đầy đủ vai trò, nhiệm vụ của người cán bộ lớp để các em thực sự có
trách nhiệm và nâng cao tinh thần trách nhiệm đối với công tác được giao.
Khi xây dựng đội ngũ tự quản cần xuất phát từ đặc điểm, nhiệm vụ từng năm
học và tính chất phát triển của tập thể học sinh. Nhiều GVCN chỉ căn cứ vào một
số tiêu chuẩn cán bộ lớp như học giỏi, đạo đức tốt, rất ít GVCN dựa vào đặc điểm
của quá trình phát triển của tập thể để xây dựng cấu trúc đội ngũ tự quản. Nên căn
cứ vào 3 giai đoạn phát triển của tập thể lớp mà lựa chọn đội ngũ tự quản. Ví dụ: ở
giai đoạn đầu (tập thể mới hình thành) rất cần có một lớp trưởng có uy tín, biết
quan tâm đến người khác, gương mẫu, biết cảm hố các bạn..., khơng nhất thiết
phải là học sinh học giỏi nhất lớp. Nhưng sang giai đoạn 2 và 3 (khi tập thể đã phát
triển) rất cần có “thủ lĩnh” năng động, sáng tạo, ln tìm tịi nội dung, phương
pháp, hình thức tổ chức các hoạt động để cuốn hút các bạn. Giáo viên chủ nhiệm
nên lấy hoạt động chiều sâu của nội dung học tập, hoạt động ngoại khoá, văn hoá

xã hội làm phương tiện giáo dục tập thể, rèn luyện năng lực tự quản, thái độ, tình
cảm và hành vi của học sinh. Để phát huy vai trò cố vấn, GVCN cần có năng lực
dự báo chính xác khả năng của học sinh trong lớp, biết khêu gợi tiềm năng sáng tạo
của các em trong việc đề xuất các nội dung hoạt động, xây dựng kế hoạch hoạt
động toàn diện phù hợp với nhiệm vụ và điều kiện của mỗi tháng, mỗi học kì của
từng năm học. Giáo viên chủ nhiệm chỉ là người giúp học sinh tự tổ chức các hoạt
động đã được kế hoạch hố. Điều đó khơng có nghĩa là GVCN khốn trắng, đứng
ngồi hoạt động của tập thể lớp học mà nên cùng hoạt động, điều chỉnh hoạt động,
kịp thời giúp các em tháo gỡ những khó khăn trong q trình hoạt động.
Ngồi ra cần tạo hứng thú trong cơng việc, tạo sự đồn kết nhất trí cao trong
Ban cán sự để làm sao các em cũng phải biết làm việc “hết mình”, biết phấn đấu vì
tập thể và biết tự giác, chủ động điều hành lớp ngay cả khi khơng có giáo viên chủ
nhiệm. Tất nhiên để động viên khuyến khích tinh thần của Ban cán sự lớp, GVCN

Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 7


cần có biện pháp khen thưởng kịp thời (trong một năm học, ban cán sự ít nhất được
động viên, khen thưởng hai lần vào dịp sơ kết học kỳ I và tổng kết năm học).
e. Cụ thể hoá các đợt thi đua do Liên đội phát động cũng là một biện
pháp tích cực thúc đẩy phong trào đi lên của tập thể lớp.
Phong trào thi đua học tập và các hoạt động khác trong nhà trường được Liên
đội phát động và duy trì thường xuyên suốt năm học. Trên cơ sở đó, GVCN lớp lại
đề ra các hình thức thi đua giữa các tổ, nhóm và các cá nhân. Kết thúc mỗi đợt thi
đua lại chọn ra những tập thể (tổ, nhóm) và các cá nhân xuất sắc để biểu dương
khen thưởng. Để tạo hứng thú cho học sinh trong việc xây dựng bài học ở trên lớp,
GVCN cần gợi ý các em cộng điểm thi đua cho mỗi lượt phát biểu đúng của học
sinh. Kết quả mà tôi ghi nhận sau khi thực hiện công việc nêu trên là nhiều giờ học

trên lớp diễn ra sơi nổi và có chất lượng, giáo viên dạy lớp cảm thấy rất phấn khởi.
f. Giáo dục học sinh bằng sức mạnh tâm lí.
Trong một lớp học bao giờ cũng có học sinh ngoan hiền, học sinh nghịch
ngợm, cá biệt. Do đó việc tìm hiểu nắm vững từng đối tượng học sinh sẽ giúp
GVCN sử dụng vũ khí tâm lí để giáo dục học sinh có hiệu quả.
Đối với những học sinh ngoan, có ý thức thì chỉ cần nhắc nhở chung. Nhưng
đối với những học sinh có cá tính, có hồn cảnh khó khăn thì lại phải vừa nghiêm
khắc khi xử lý những sai phạm của các em, vừa phải tình cảm, động viên, thậm chí
phải dỗ dành. Giáo dục những học sinh cá biệt điều quan trọng là phải tạo được
mối quan hệ gần gũi, cảm thơng giữa thầy và trị. Muốn vậy GVCN không chỉ đứng
ở cương vị người thầy mà phải biết nhập vai, biết lắng nghe các em nói, tìm hiểu
tâm tư của các em, tạo cho các em có cảm giác mình được chia sẽ, cảm thơng, được
giúp đỡ thì các em sẽ tự giác sửa chữa khuyết điểm, tự giác phấn đấu hơn. Thực tế
bản thân tôi từng biết có những học sinh khi mắc khuyết điểm đã nói với bạn bè
rằng: “ Tơi khơng sợ bị kỷ luật, bị phạt mà chỉ sợ làm ảnh hưởng đến thành tích thi
đua của lớp, sợ làm thầy chủ nhiệm buồn”.

Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 8


Tranh thủ thời gian đến thăm gia đình học sinh nhất là những học sinh có
hồn cảnh khó khăn cũng mang lại hiệu quả khơng ít. Cịn nhớ năm tơi chủ nhiệm
lớp 8 có em học sinh thường xuyên đi học muộn, nhiều hôm không vào trường lại
ra tiệm Internet. Tơi đã sắp xếp thời gian đến thăm gia đình học sinh này, mới hay
em ở với ông bà ngoại (mẹ em mất từ khi em mới được 3 tuổi, cha theo vợ khác).
Vì ít được quan tâm nên em cũng sao lãng chuyện học hành. Được tôi đến thăm
nhà, động viên nên em tiến bộ rất nhanh, chấm dứt hiện tượng đi học muộn và tham
gia rất tích cực vào các hoạt động của lớp.

Qua những trường hợp cụ thể vừa nêu tơi tin rằng chúng ta có thể giáo dục
được bất kì học sinh nào nếu nắm rõ tâm lí hồn cảnh của các em.
Ngồi ra, để tạo khơng khí cởi mở trong tập thể lớp và cũng để giúp cho
mình hiểu học sinh hơn, tơi thường động viên các em ghi nhật ký lớp hằng ngày.
Thỉnh thoảng lại cho học sinh viết cảm nhận về lớp mình vì tơi nghỉ rằng những
điều thường ngày có khi khó nói ra được, nhưng khi viết cảm nhận hoặc ghi nhật
ký lớp các em lại có dịp để giải bày. Qua những bài cảm nhận và những trang nhật
ký lớp, thầy trò, bạn bè hiểu nhiều về nhau hơn và đương nhiên tập thể lớp ngày
càng thêm gắn bó.
g. Phối hợp với các lực lượng giáo dục trong nhà trường.
- Phối hợp với Ban giám hiệu nhà trường: Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối
giữa Hiệu trưởng với học sinh, truyền đạt chủ trương chính sách của ngành, nội quy
của nhà trường đến học sinh không phải bằng mệnh lệnh mà bằng sự thuyết phục
cảm hoá, gương mẫu của bản thân mình. Bên cạnh đó GVCN phát hiện kịp thời các
hành vi xấu của học sinh, đề nghị nhà trường xét kỷ luật nghiêm khắc nhằm ngăn
chặn hành vi xấu khác có thể xảy ra tiếp.
- Phối hợp với giáo viên bộ môn: Biết lắng nghe những nhận xét của giáo
viên bộ mơn thậm chí là những lời phê bình dành cho cá nhân, tập thể lớp mình sau
đó GVCN chọn lọc, phân tích thơng tin để phối hợp giáo dục, khắc phục khó khăn,

Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 9


vướng mắc của học sinh trong quá trình học tập, tạo mối liên kết giữa học sinh với
giáo viên bộ môn nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
- Phối hợp với cha mẹ học sinh: Giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh
phải thống nhất được phương hướng phấn đấu của lớp đặt trong kế hoạch chung
của nhà trường, đặc biệt là thống nhất được các biện pháp thực hiện. Đây là điều

kiện đầu tiên để giáo viên chủ nhiệm có được sự ủng hộ của phụ huynh trong công
tác tổ chức lớp học. Đặc biệt với những học sinh vi phạm nội quy của trường, lớp,
tuỳ theo mức độ vi phạm GVCN thông báo với phụ huynh bằng văn bản (giấy
thông báo), bằng điện thoại hoặc trực tiếp gặp để thống nhất biện pháp giáo dục.
Trong thực tế biện pháp này tôi và nhiều giáo viên đã làm và có hiệu quả cao, học
sinh tiến bộ và phụ huynh cũng cảm thấy thoải mái mỗi khi được mời đến gặp.
Nhìn chung nếu biết phối hợp các lực lượng giáo dục, chắc chắn công tác
chủ nhiệm sẽ đạt hiệu quả cao.
h. Thực hiện nghiêm túc các giờ sinh hoạt lớp.
Đó là các tiết sinh hoạt 15 phút đầu giờ hằng ngày, sinh hoat cuối tuần. Tuy
nhiên cách thức tổ chức các giờ sinh hoạt trên lớp cũng nên linh hoạt. Giờ sinh hoạt
lớp không nên chỉ kiểm điểm học sinh, hoặc có kiểm điểm thì cũng khơng nên máy
móc. Đơi khi có thể lồng ghép vào giờ sinh hoạt lớp một số nội dung như cho học
sinh nói lên mơ ước của mình trong tương lai, làm thế nào để học tốt... Có thể thay
những lời phê bình gay gắt bằng một câu chuyện vui nhỏ nhưng có ý nghĩa giáo
dục. Từ việc nắm được những dự định về tương lai của các em chúng ta mới hướng
các em vào con đường học tập đúng đắn, qua việc trao đổi phương pháp học tập các
em sẽ có cách học tập hiệu quả hơn.
i. Chú trọng việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
- Kỹ năng sống của con người nói chung đó là sự tự ý thức vai trị trách
nhiệm của bản thân mình trong việc ứng xử với mọi người xung quanh và môi
trường tự nhiên trong đó con người đang tồn tại. Từ những ngày học đầu tiên ở
trường học sinh đã được bồi dưỡng cả hai mặt đức và tài. Sự phát triển của mỗi
Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 10


người nói chung và học sinh nói riêng được hình thành thông qua việc tiếp thu tri
thức hằng ngày trong cuộc sống như kỹ năng làm việc hợp tác, kỹ năng giao tiếp,

kỹ năng thích nghi, kỹ năng xử lí tình huống, kỹ năng giữ gìn và bảo vệ mơi
trường… Những kỹ năng này không phải chỉ cần cho một giai đoạn nào đó mà nó
cần thiết cho cả đời người đặc biệt là chuỗi ngày đi học. Khẩu hiệu “ Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”, “Mỗi ngày đến trường là một ngày
vui” xuất hiện ở các trường học cũng vì lẽ đó.
- Kỹ năng sống được biểu hiện đa dạng tuỳ từng người, từng sự việc và từng
hoàn cảnh cụ thể. Nhưng dù trong trường hợp nào, đối với ai thì kỹ năng sống nhất
thiết phải vươn tới chân lý tốt đẹp là nhân ái, vị tha, bản lĩnh, tự tin, khiêm tốn, văn
minh, lịch sự, dám nghĩ dám làm, hồ đồng và tơn trọng người khác. Thực tế ngày
nay cho thấy đôi khi kiến thức uyên bác, học vị cao lại không làm nên sự thành đạt
của con người bằng chính kỹ năng sống của họ. Cuộc sống ngày càng phát triển,
đất nước đang hội nhập với thế giới, cơ hội có được vị trí trong xã hội và khẳng
định bản thân của người lao động đang rộng mở, nhưng số lượng người thất nghiệp
vẫn không ngừng gia tăng. Một trong những nguyên nhân quan trọng là do họ chưa
được trang bị những kỹ năng sống cơ bản của một người lao động. Chính vì vậy, kỹ
năng sống cần được mỗi người chúng ta rèn luyện ngay từ khi còn ngồi trên ghế
nhà trường. Trong bốn trụ cột của giáo dục được Unesco nêu ra là “ Học để biết,
học để làm việc, học để làm người (để tồn tại), học để cùng chung sống” thì đã có
ba nội dung hàm chứa các u cầu về kỹ năng sống. Điều này càng khẳng định hơn
nữa tầm quan trọng và cần thiết của nhà trường trong việc giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh. Đành rằng hình thành kỹ năng sống phải qua cả trường học và trường
đời nhưng trường học vẫn giữ vị trí nền móng, vì hầu hết mọi người đều được đi
học và nội dung học ở trường phổ thông gồm nhiều lĩnh vực như tự nhiên, xã hội
cùng nhiều bài học về lối sống tốt đẹp của những bậc tiền nhân mà học sinh cần
học tập noi theo.

Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 11

- Có thể tiến hành giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp mình chủ nhiệm
bằng các hình thức như:
+ Tổ chức các hoạt động tập thể, ngoại khoá để các em được tham gia vào
hoạt động thực tiễn của cuộc sống, tạo cơ hội bộc lộ chân thật những suy nghĩ, tình
cảm, hành vi trong cơng việc, chia sẻ những khó khăn và niềm vui cũng như hồn
thiện dần dần các kỹ năng thực hành một cách tự nhiên. Từ đây, tính ích kỷ cá
nhân, ngại khó, vụng về, rụt rè sợ sệt sẽ nhường chỗ cho những bao dung, sự tự tin,
dũng cảm, cần cù, nhanh nhẹn, khéo léo, tinh tế, hoà đồng và thân thiện. Các hoạt
động cần tổ chức để các em tham gia là: thể thao, văn nghệ, chăm sóc di tích cách
mạng, văn hố lịch sử địa phương, trị chơi tập thể, bảo vệ mơi trường, xử lý tình
huống khẩn cấp… Nên để cho học sinh viết lại, nói lại những điều mà các em cảm
thấy thú vị và bổ ích nhất.
+ Một hình thức nữa để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đó là thơng qua
hoạt động dạy học trên lớp. Trong mỗi tiết dạy, ngoài yêu cầu về kiến thức thì u
cầu về kỹ năng và thái độ ln được đặt ra và đó cũng chính là u cầu về giáo dục
kỹ năng sống. Do vậy, trong các giờ lên lớp chúng ta cần có sự liên hệ với thực tế
cuộc sống của học sinh ở cả hai mặt tích cực và hạn chế. Tuỳ theo bài học mà hình
thành những kỹ năng tích hợp cho học sinh như kỹ năng đặt câu hỏi và trả lời, kỹ
năng trình bày, kỹ năng phân tích tổng hợp, kỹ năng xử lý tình huống, kỹ năng tự
học, kỹ năng làm việc theo nhóm…
+ Ở tiết sinh hoạt lớp, giáo viên chủ nhiệm cần tạo điều kiện để các em tự
đánh giá nhận xét về bản thân và lớp của mình. Các em có thể trình bày ý kiến về
những việc làm tốt và chưa tốt, cùng nhau xây dựng nội quy của lớp, thiết kế, đề
xuất các việc làm, hoạt động cho từng tháng và cả năm học.
+ Chức vụ lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng, tổ phó nên được thay đổi theo
tháng hoặc học kỳ để nhiều em được làm quen với kỹ năng điều hành, quản lý công
việc đồng thời ngăn ngừa cách sống tự kiêu, độc đốn có thể xảy ra ngay từ tuổi
học đường.
Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 12


+ Xây dựng các quy tắc ứng xử với môi trường như giữ gìn vệ sinh trường
lớp, bảo vệ mơi trường sống, rèn luyện và bảo vệ sức khoẻ, tiết kiệm năng lượng,
phịng chống tai nạn thương tích. Bên cạnh đó, cần chú ý xây dựng cảnh quan
trường lớp với những hình ảnh mang tính giáo dục và thẩm mỹ, những lời hay ý
đẹp như “Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính cuộc sống của chúng ta”, “Mỗi lần
giao tiếp là mỗi lần bạn thể hiện mình”, “Bạn có thể vấp ngã, điều quan trọng là
bạn phải biết đứng lên”...
+ Ngoài ra, cần tạo cơ hội cho các em được bày tỏ ý kiến của mình đối với
thầy cơ giáo và nhà trường qua việc thực hiện “Hộp thư điều em muốn nói” và tổ
chúc tư vấn cho học sinh. Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh phải thông qua việc
làm cụ thể và sự chủ động cao của các em.
3. Kết quả
- Với việc áp dụng những biện pháp nêu trên trong công tác chủ nhiệm trong
những năm qua tôi đã thu được những kết quả rất khả quan, đa số các em học sinh
lớp tôi chủ nhiệm đều ngoan hiền, chăm học và đặc biệt là khả năng tự quản, tự tổ
chức các hoạt động tập thể của các em làm tơi rất hài lịng và yên tâm.
- Nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, bản thân tôi cũng luôn được Ban
giám hiệu nhà trường khen tặng hồn thành tốt cơng tác chủ nhiệm lớp vì đã có
nhiều đổi mới trong cơng tác chủ nhiệm của mình.
III. KẾT LUẬN
1. Kết luận
- Nhìn chung biện pháp để làm tốt cơng tác chủ nhiệm thì nhiều, tuỳ theo đặc
điểm tình hình của mỗi lớp, giáo viên chủ nhiệm có thể tìm cho mình những biện
pháp thích hợp sao cho mang lại hiệu quả cao nhất, bởi lẽ sản phẩm đây chính
là “con người”. Tuy nhiên điều cơ bản nhất là giáo viên chủ nghiệm phải tạo được
uy tín với học sinh và đồng nghiệp về năng lực chuyên môn và tư cách đạo đức, tác

phong công việc. Chỉ có thể trở thành GVCN tốt khi thực sự là một tấm gương mẫu
mực trong cuộc sống, giải quyết tốt các mối quan hệ không chỉ đối với học sinh lớp
Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 13


chủ nhiệm mà cịn với gia đình, đồng nghiệp, với mọi người xung quanh. Có thể
thấy mọi cử chỉ, cách ăn mặc, nói năng, đi đứng, thái độ biểu hiện của GVCN đối
với một vấn đề xã hội lúc có mặt học sinh hay khơng có mặt học sinh đều có ảnh
hưởng đến nhân cách học sinh lớp chủ nhiệm. Chính vì vậy, để làm tốt cơng tác chủ
nhiệm, GVCN trước hết phải đề ra kế hoạch tự hoàn thiện bản thân về mọi mặt:
+ Bồi đắp lương tâm nghề nghiệp, tận tuỵ với công việc.
+ Nâng cao không ngừng trình độ học vấn, trình độ chun mơn, rèn luyện
đạo đức tác phong.
+ Thường xuyên trao đổi kinh nghiệm lý luận sư phạm, mẫu mực trong giao
tiếp xã hội, với đồng nghiệp và học sinh, phải thực sự là tấm gương sáng cho học
sinh noi theo.
- Biện pháp cần, nhưng cái cần hơn cả vẫn là tấm lòng, là sự nhiệt tình, trách
nhiệm và tình thương u học trị. Nếu chúng ta làm việc với cái tâm của người
thầy, công tác chủ nhiệm chắc chắn sẽ thu được nhiều thành cơng.
- Cơng tác chủ nhiệm nhiều vất vả, khó khăn nhưng cũng nhiều niềm vui, tôi
tin rằng những ai yêu nghề cũng sẽ thành công trong công tác chủ nhiệm.
2. Kiến nghị
- Cấp trên cần thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về công tác chủ nhiệm
lớp cho tất cả các giáo viên đang giảng dạy ở tất cả các trường trong thị xã Giá Rai
nói riêng và trên cả nước nói chung để giáo viên có được những kiến thức và những
kỹ năng cơ bản về công tác chủ nhiệm lớp.
- Cần có nhiều chế độ hơn nữa cho giáo viên chủ nhiệm lớp để động viên
khuyến khích tinh thần cho họ, đó sẽ là động lực thúc đẩy những người làm cơng

tác chủ nhiệm có những đầu tư thỏa đáng hơn cho công việc chủ nhiệm lớp nhằm
nâng cao hiệu quả giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
Với vốn kiến thức còn hạn chế và kinh nghiệm cịn non trẻ, tơi tin rằng bản
thân cịn có rất nhiều hạn chế và thiếu xót, vậy rất mong các đồng nghiệp cùng lắng

Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 14


nghe, cùng chia sẻ và đóng góp ý kiến để sáng kiến của tơi được hồn mỹ hơn, xin
chân thành cảm ơn!
Tân Thạnh, ngày 25 tháng 3 năm 2019
XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG XÉT
DUYỆT SÁNG KIẾN, GIẢI PHÁP
TRƯỜNG

NGƯỜI VIẾT

Bùi Quang Định

Lâm Văn Triều

XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG XÉT

XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG XÉT

DUYỆT SÁNG KIẾN, GIẢI PHÁP

DUYỆT SÁNG KIẾN, GIẢI PHÁP

PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO

THỊ XÃ

Lâm Văn Triều-Trường TH&THCS Tân Thạnh

Trang 15