chuyên đề kinh nghiệm tuyển chọn và huấn luyện đội tuyển cờ vua tham gia đại hội tdtt huyện đạt thành tích cao

CHUYÊN ĐỀ: KINH NGHIỆM TUYỂN CHỌN VÀ HUẤN
LUYỆN ĐỘI TUYỂN CỜ VUA THAM GIA ĐẠI HỘI TDTT
HUYỆN ĐẠT THÀNH TÍCH CAO

I.LÝ DO CHỌN CHUYÊN ĐỀ:

Môn cờ vua là một trong những nội dung thi đấu chính
thức tại các kỳ Hội Khỏe Phù Đổng cấp huyện và tỉnh .
Cờ vua là một mơn thể thao có lịch sử phát triển lâu đời, nó phổ
biến trong cả nước nói riêng và trên tồn thế giới nói chung, được mọi
người u thích và hàng triệu người tham gia chơi cờ thường xuyên.
Nó là một mơn thể thao trí tuệ, có tác dụng phát triển tư duy logic,
luyện trí thơng minh, giáo dục những phẩm chất tốt đẹp như tính tổ
chức kỷ luật, kiên cường, bình tĩnh, luyện mưu trí, óc sáng tạo, luyện
cách nhìn xa trơng rộng, biết phân tích, tổng hợp tình hình một cách
khách quan khoa học, rèn luyện cách làm việc có kế hoạch, tính quyết
đốn và táo bạo trong xử lý tình huống. Chơi cờ là một thú vui tao nhã
và đầy hầp dẫn vì cờ vua là mơn thể thao trí tuệ kết hơp trong mình 3
yếu tố: thể thao - khoa học –nghệ thuật , ngồi trước bàn cờ con người
tha hồ phát huy trí tưởng tượng, khả năng sáng tạo, thử thách ý chí,
1


rèn luyện phương pháp tư duy khoa học, phát triển các đức tính tốt
đẹp: tự tin, kiên trì, … Phần lớn các thế cờ xuất phát đều mang tính
tình huống riêng biệt, nghĩa là khơng thể tìm ra một lời giải duy nhất
tuyệt đối đúng. Do vậy người chơi luôn rơi vào tình huống phải thay
đổi liên tục, địi hỏi phải tập trung tư duy sáng tạo để giải quyết hợp lý
như trường hợp giải các bài tốn khác nhau.
Gi¸o dục thể chất là một trong những nội dung cơ
bản của giáo dục toàn diện học sinh đó là: Trí lực và

thể lực góp phần giáo dc tố chất vận động, nhân
cách, đạo đức lối sống, tác phong lµm viƯc, ý thøc tỉ
chøc kû lt. Do vËy båi dỡng sức khỏe cho học sinh
hiện nay, làm nền tảng sau này đó là trách nhiệm
chung của toàn xó hội, giáo viên chuyên ngành giáo dục
thể chất.
Vỡ l mụn thi đấu chính thức trong HKPĐ cấp huyện, cấp tỉnh và
cũng là thế mạnh của trường nhiều năm qua nên việc chuẩn bị lực
lượng vận động viên để tham gia các giải pháp nói trên là mục tiêu
của trường .
Là giáo viên giảng dạy mơn thể dục. ViƯc ph¸t triĨn tè chÊt
“ Trí lực và thĨ lùc” cho häc sinh, đồng thi tìm kiếm và
2


phát huy nhng hc sinh cú năng khiếu xây dựng ®éi
tun Cờ vua cho nhµ trêng để chuẩn bị cho i hi TDTT cp
huyn trong thi gian ti là điều t«i rất quan tâm và cũng là
nhiệm vụ mà Ban giỏm hiu nh trng giao phú .
Muốn có đợc một đội tuyển Cờ vua chuyên nghiệp,
mnh, duy trì và phát triển, chúng ta cần phải lên kế
hoạch tuyển chọn vận động viên, chơng trình huấn
luyện, có kế hoạch tập dần một cách hết sức kiên trì
mà con ngời gọi là khổ luyện mới đem lại sự thành
công. Tuy nhiên việc thành lập đợc một đội tuyển Cờ
vua còn rất khó khăn, vỡ các học sinh không có nhiều
thời gian, thời gian học tại trường 2 buổi/ngày, ngoài giờ học các
học sinh còn phải đi học thêm và quan trọng nhất là cha có sự
đầu t của nhà trờng và gia đình về mặt vật chất và
tinh thần.

Việc thành lập đội tuyển TDTT tham gia thi đấu
môn Cờ vua tại đại hội TDTT cấp huyện tæ chøc vào tháng 1
nm 2019 là mục tiêu trớc mắt cũng nh lâu dài.

Đó

chính là lý do tôi chọn đề tài: Kinh nghim tuyển chọn và
huấn luyện đội tuyển Cờ Vua tham gia đại hội TDTT cấp huyện ”
3


Qua những năm giảng dạy, tổ chức giải Hội khỏe phù đổng cấp
trường tôi đã rút ra kinh nghiệm cụ thể để lên kế họach tuyển chọn và
huấn luyện môn thể thao này chuẩn bị cho đại hội TDTT cấp huyện
như sau :
II. NỘI DUNG:
1 - Thực trạng :
1.1 - Về thuận lợi:
- Cờ Vua là môn thể thao được nhiều thầy, cô và các em học sinh
ủng hộ và ưa thích. Nó đem lại sự tao nhã và cảm giác thoải mái sau
một tiết học căng thẳng. Chỉ cần một bộ quân - bàn cờ là người chơi
có thể chơi trong các giờ giải lao.
- Cờ vua khơng địi hỏi nhiều về thể lực, khơng địi hỏi phải có
sân bãi hay những dụng cụ phức tạp như một số mơn thể thao khác.
- Giáo viên có đủ trình độ chun mơn, có năng lực để giảng dạy
vầ huấn luyện, có trình độ để nhận biết tài năng của học sinh, có khả
năng tổ chức, thành lập, tuyển chọn và huấn luyện đội tuyển Cờ Vua
cho nhà trường.
1.2 - Về khó khăn:

4


- Cờ Vua tuy là mơn thể thao có từ lâu nhưng chưa được quan tâm
và đầu tư. Bước đầu sẽ rầt khó khăn về mặt nguồn lực và vật chất.
- Cờ Vua không phải là môn thể thao được phân phối chương
trình học chính khóa mà nó chỉ là mơn học TT tự chọn trong chương
trình. Nó là mơn trí tuệ địi hỏi phải có năng khiếu, có thời gian tập
luyện lâu dài, có tính kiên trì, kiên nhẫn. Mà học sinh cấp TH,THCS
lại khơng có nhiều thời gian để dành cho một môn thể thao cụ thể nào.
2. Biện pháp đã thực hiện:
Trên cơ sở “ Kinh nghiệm tuyển chọn và huấn luyện đội tuyển
Cờ Vua tham gia đại hội TDTT cấp Huyện” tơi thực hiện theo trình
tự các bước sau:
Bước 1: Tuyển chọn
Tổ chức thi đấu HKPĐ cấp trường.Tham mưu cho tổ chuyên môn
và Ban giám hiệu nhà trường phát hành điều lệ giải trong đó quy định
đối tượng, lứa tuổi, thể thức thi đấu. Bằng hình thức thông báo dưới
cờ và trong các giờ giảng dạy mơn thể dục và khuyến khích học sinh
tự giác đăng ký tham gia thi đấu, sau đó giáo viên tiến hành công tác
tổ chức thi đấu giải cấp trường theo thể thức vịng trịn tính điểm để có
sự cơng bằng và tạo điều kiện cho các VĐV cọ sát và học hỏi lẫn nhau
5


giành cho 2 lức tuổi : tuổi 12-13 nam- nữ, tuổi 14-15 nam- nữ thi . Kế
thúc giải chọn những học sinh đạt từ hạng I đến hạng III đưa vào đội
tuyển để tiến hành huấn luyện, Sau 1 tháng huấn luyện cơ bản sẽ tổ
chức thi đấu để chọn đội tuyển chính thức để đi thi đấu cấp huyện.
Đồng thời qua mổi tiết học thể dục trên lớp tôi và các giáo viên

thể dục khác tự tìm kiếm để phát hiện thêm những học sinh có năng
khiếu về mơn cờ như tính chịu khó, kiên nhẫn, chăm chỉ để học cờ về
căn bản. Bên cạnh đó cũng động viên khích lệ những VĐV dự nguồn
từ các năm trước tham gia cùng đội tuyển nhằm chuyền lửa và kinh
nghiệm thi đấu cho các VĐv mới.
Bước 2: Kế hoạch và nội dung huấn luyện
- Thứ nhất giáo viên phải giới thiệu cho học sinh hiểu được lợi ích
và tác dụng của mơn cờ vua.
- Đồng thời giới thiệu thành tích của một số VĐV giỏi của nước
nha như; Nguyễn Ngọc Trường Sơn, như Lê Quang Liêm hay Đào
Thiên Hải…để từ đó học sinh có ý trí rèn luyện bản thân.
- Những VĐV được chọn vào đội tuyển sẽ được ưu tiên miễn lao
động và một số hoạt động của trường, của lớp để có thời gian tập
luyện.

6


-Thời gian tập luyện: ngoài thời gian giảng dạy trong các tiết
học thể thao tự chọn, cần bồi dưỡng thêm một số buổi theo kế hoạch
cụ thể như sau:
+ Từ tháng 9-10: Tập luyên 2 buổi/ tuần.
+ Từ tháng 11-12: Tập luyên 3 buổi/ tuần.
- Các buổi khác giáo viên hướng dẫn bài tập cho học sinh tự tập
tại nhà.
- Cần duy trì tập luyện từ khi tuyển chọn đến khi thi đấu, khối
lượng tập luyện sẽ nâng dần tùy theo trình độ của mổi vận động viên,
tận dụng thời gian các buổi tập luyện để làm việc một cách tích cực và
hiệu quả. Đối với thời gian chuẩn bị thi đấu tránh tập quá sức sẽ gây
căng thẳng cho học sinh

Nội dung tập luyện:
- Hướng dẫn cho học sinh các kỹ thuật căn bản, các bài học cơ
bản
-

Những thủ pháp, thuật ngữ thông dụng trong Cờ Vua.

-

Đặc điểm, cách sử dụng và giá trị tương đối của các quân.

- Giai đoạn khai cuộc ( giai đoạn mở đầu).
- Giai đoạn trung cuộc ( giai đoạn giữa ván đấu).
7


- Giai đoạn tàn cuộc.
- Đấu tập.
*Chú ý:Để thực hiện được các bước trên, tôi đã phải dựa trên một số
điểm sau:
+ Quỹ thời gian cho phép.
+ Khả năng ban đầu của học sinh.
+ Khả năng tiếp thu của học sinh.
+ Điều kiện dụng cụ trong quá trình học tập và rèn luyện.
- Đấu tập - thực hành nhiều. Sau mỗi ván đấu giáo viên cần phân
tích, rút kinh nghiệm cho học sinh.
- Ngoài huấn luện và cho học sinh thi đấu đối kháng, giáo viên
cấn bố trí phịng tập có máy tính kết nối mạng internet để VĐV
trực tiếp thi đấu và học hỏi nhũng thế cờ hay.
III. HIỆU QUẢ CỦA CHUYÊN ĐỀ:

Kết quả đã đạt được khi áp dụng vào thực tiễn đơn vị:
- Năm học 2015-2016: + Cấp huyện: 1 giải nhất
2 giải nhì
2 giải ba
+ Cấp tỉnh:

2 huy chương bạc
8


1 huy chương đồng
- Năm học 2017-2018: + Cấp huyện: 1 giải nhất
2 giải nhì
2 giải ba
+ Cấp tỉnh:

1 Huy chương đồng

- Từ nhũng kết quả như trên rất nhiều học sinh đã tự mua cho
mình những bộ quân - bàn cờ và sách báo để nghiên cứu thêm.
- Tạo môi trường tốt cho học sinh vui chơi, học tập và rèn luyện.
- Thành công lớn nhất của tôi là bước đầu gây dựng lên phong
trào cho một môn thể thaothế mạnh cho trường, tơi đã có danh sách
những học sinh để thành lập lên một đội tuyển chính thức cho nhà
trường ở những năm sau này. Tinh thần, phong trào TDTT của trường
ln được duy trì và phát triển.
Qua kết quả đạt được, tôi cho rằng“Kinh nghiệm tuyển chọn và
huấn luyện đội tuyển Cờ Vua tham gia đại hội TDTT cấp Huyện ”
là hợp lý vì nó phù hợp với tình hình và điều kiện hiện nay của nhà
trường.

9


IV. NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ NHỮNG ĐỀ
XUẤT, KIẾN NGHỊ SAU QUÁ TRÌNH TRỰC HIỆN CHUYÊN
ĐỀ
1. Những bài học kinh nghiệm:
- Để nâng cao chất lượng giáo dục cụ thể theo đề tài này thì theo
tơi trước tiên cần sử dụng linh hoạt phương pháp và nội dung tổ chức
huấn luyện.
- Có kế hoạch cụ thể thời gian tuyển chọn, chọn ra đội tuyển bao
gồm những học sinh tiêu biểu cho đội nam, đội nữ của từng lứa tuổi
học sinh.
- Giáo viên dạy môn thể dục trực tiếp phụ trách huấn luyện các
em được chọn, bồi dưỡng.
- Ban giám hiệu nhà trường phân công cụ thể cho giáo viên phụ
trách chịu trách nhiệm về môn Cờ Vua để lên lịch tập, nội qui, bảo
quản thiết bị, vệ sinh phòng tập.
2. Kiến nghị:
- Lãnh đạo nhà trường cần phải quan tâm và tạo điều kiện trong
việc chuẩn bị đồ dùng dạy học, tài liệu, máy tính nối mạng internet để
cập nhật thông tin.

10


- Tổ chức đoàn thể, nhà trường thường xuyên tuyên truyền hoạt
động TDTT nhất là hoạt động môn Cờ Vua và đưa vào giải thi đấu
định kỳ như: Chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, ngày thành

lập đoàn 26/3.
Do vậy, muốn đơn vị mạnh phong trào chúng ta cần tạo điều kiện
và “ Vào cuộc” ngay, có như vậy phong trào mới duy trì và phát triển
mạnh.
- Có chế độ bồi dưỡng cho giáo viên phụ trách bồi dưỡng phù
hợp.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà bản thân tơi đã thu thập được
trong q trình thi đấu, giảng dạy và huấn luyện môn cờ vua. Trong
khi tham khảo nội dung trình bày, tơi rất mong có thêm nhiều góp ý
chân tình của q thầy cơ giáo và đồng nghiệp để bản thân có thêm
kinh nghiệm trong cơng tác.

Vĩnh Hậu A, ngày 26 tháng 10 năm
2018
Người viết

11


Phạm văn Sự

12