Luận án Phó Tiến sĩ Khoa học Kinh tế: Một số vấn về chiến lược huy động nguồn vốn đầu tư cho sự phát triển kinh tế Campuchia trong những năm trước mắt

-·.-... _

.

·····

\.

TRVONG DAI HOC KINH TE THANH PHO HO CHI MINH

SA SAMBO

I

i

l

·1
\

A.

~

~

~

"""

.,..!

MOT SO VAN DE VE CHIEN LUOC
.,..!
""
1-IUY DONG
NGUON
VON
DAU
Tu'
•
~
CHO Su'
PI-lAT TRIEN KINH TE
•
CAMPUCHIA TRONG NHUNG
,
NAM TRU'OC MAT
•

e

A.

""

,

A.?

.

~

"-'

·.it

(

.

lUAO

1\n Pll6 TIED si 1<1100 IIOC
. 1<1011 TE

r--:-----~ANH PHO
E:~ GIAO Dl)C VA DAO T~O
TRU(jNG [;H KINI~ TE TP.HCM

Ho

cHf MINH

- 1995 -

THUVI:ÂN

r-

.,
Ã;}:#:~')
ÃÃ-Ã-Ã--ÃÃ--

...__ ~~ --------

---~ãÃÃÃ-~Ã- "- ... ~-.c ...;·: J,;..;;·


l

)

.

I

,:

TRlfdNG D~l HOC KINH TE THANH PHO HO CHI MINH

SA SAMBO

"'

,..!

~

,..!

~

,..!

MOT
SO VAN DE VE CHIEN LUOC
•
•
~

"'

~

,..!

HUY DONG
NGUON VON DAU Tu'
•
,

d

,..!

CHO Su'
PHAT TRIEN KINH TE
•

CAMPUCHIA TRONG NHUNG
....;

,

.t

NAM TRUOC MAT

,...,.

?

,

.....

,...;

,

e~ctffet1- H-9'dH-6, : KINH TE QUAN LY VA KE HO~CH HOA

KINH TE QUOC DAN
: 5.02.05

lURO
.

on

PliO TIER Si I. 1(1011 Tff

'

K

....,..._

,.

THANH PHO HO CHI MINH

- 1995 -

{1-:,_i
-

, ___ .}'


'

?

;t

LOI MO DAU
Campuchia la m9t nu&c trong khoi dtc nu&c dang phat triSn

a Bong Nam

A, v&i n~n c6ng nghi~p canh t:ic thea truy~n thong c6 xua, c6ng nghi~p va cl!ch V\1
kem phat tri6n, cau true h? t~ng yeu, thu nh~p binh quan d~u nguui cang rat thap.
f>S thea kip da phat triSn cua dtc nu&c trong khu VlJ'C cling nhll' tren the
gi&i, trong nhfrng nam cuoi cua the

kY

hai muoi, Campuchia phai tl;lO dm;rc CO'

sa

cho SlJ.' tang tmong kinh te nhanh chong vao d~u thg ky sau.
Cac ly thuyet phat triSn cling nhll' ldnh nghi~tn cua dtc nu&c cho thay
vi~c huy dQng va bo trf lc;ti die ngu6n tai llJ'C cua dat nu&c la 1TIQt nhan to CO' ban

c1s c6 th€ d?t dm;rc toe de) tang tm&ng nhanh trong giai c1o~m c1~u cua qua trinh phat
triSn. Trang d6 SlJ.' gia tang tll' ban, nang cao trinh de) ky thu?t va c6ng ngh~ san
xuat la yeu to then chot. Tuy v~y, thieu von san xuat ban d~u la tinh tr~ng chung
cua h~u het cac nu&c kem phat tri6n.
Do c16 c1S d?t duqc 1TI\1C tieu phat triSn etta mirth, tuy thea nlru11g di~u
ki~n khac nhau cua thS che chfnh tr! va xa hC)i, v~ trinh d9 phat triSn, v~ CO' cau

ngu6n tai llJ'C s~n c6, v~ nhfrng co g~ng trong vi~c cai thi~n quan h~ v&i m6i tmU'ng
quoc te, m6i nu&c d~u Vl;lCh ra nhfulg each thu'C va bu&c di rieng. Bi~u d6 thS hi~n

a cac

chien luqc phat tri€n quoc gia va dtc chign luqc be) ph?n cua n6.
Trang cac chien lm;rc v~ bo trf cac ngu6n llJ'C cho san xuat, thi chien luqc

huy dC)ng Vel bo trf CO' Call ngu6n VOn la tnQt llQi dung hgt Slrc quan trQllg CUa chien
lu-qc phat triSn chung.
Ttl' nhU11g ly do c1a neu tren lu~n an da chon d~ tai
"MC)t so van d~ v~ chien luqc huy c1C)ng . ngu6n von d~u tll' cho
triSn kinh

tc

Campuchia trong nhu11g nam tru&c m~t".

1

SlJ'

phat


ChQn a~ tili tren, lu~n an muon dong g6p - giai quyet vao nhfrng van a~
c6 tfnh chat th&i Slf cua Campuchia hi~n tl;li va cling la van a~ ly thuyet trwlg tam
cua kinh te hQc hi~n d1;1i doi v&i nSn kinh te dang phat triSn . Tuy nhien trong gi&i

h~m cua m<)t iu~n an va nhli·ng kh6 khan v~ ngu6n so li~u trong giai c1o~n nen kinh
te kh6i plwc sau chien tranh, bu&c d~u a6i m&i theo hu&ng th! tru&ng

a Campuchia,

lu~n an chi nhrlm a~ c~p den m<)t so van aS chu yeu xoay quanh Slf thieu lwt von

san xuat trong giai ao1;1n pMt triSn ban a~u. nhfrng phuung hu&ng, bi~n phap va cac
c1i c1S t~1o ra ngu6n von c1ap ling nhu du d~u tl.f cho phat triSn kinh te oat nu&c.
Lu~n an cling d~t ra dlC n<)i dung tren trong Slf gia c1!nh la tinh hinh oat

nuuc 6n c1jnh, kh6ng c6 nhu11g bien c19ng c1~c bi~t lam dao l<)n d&i song kinh te xa
h<)i va duy tri Oll'Q'C Slf binh thl.r&ng v&i cac nu&c trong klm Vlf'C va tren the gi&i.
Nhfu1g ket qua ma lu~n an c1a trinh bay Ia c1&ng tren quan c1iSm va phU'011g
phap nghH~n c&u kinh te aS tiep nh~n Slf dung 0~11 cua
te Mac Xit va

ly

ca hai h~

thong

ly

lu~n kinh

lu~n kinh te th! tru&:ng hi~n d1;1i. Tru&c m<)t van e1~ ph&c t1;1p, c6

n}n111g kh6 khan do vi~c chuySn a6i tl.f duy kinh te m&i ma Campuchia chua c6 tlnrc
te c1S c6 thS rut ra dtc bai hQc kinh nghi~m dn thiet, do v~y Iu~n an se con nhiSu
van c1~ dn phai OUQ'C b6 sung tiep tvc khi c6 di~u ki~n.
Ngu&i viet mong OU'Q'C Slf chi elfin cua cac giao Sl.f hu&ng elfin va ct\a b<)
m6n khoa hQC c1S Sti"a chli"a nhrlm bao dam yeu du cua lu~n an tru&c h9i c16ng cham
cac cap ..
N<)i clung cua lu~n an Oll'Q'C trinh bay lam ba chuoog,... trang.... hinh,

.... biSu c16, kh6ng kS lcYi n6i c1~u va phftn ket Iu~n.

at triSn kinh te xa h<)i.

2


v~ chien -luqc huy ddng ngudn von dftu tlr phat

M(>t so
triSn ki

Bg

t ' Campuchia trong nhfrng nam tru&c mat

minh hoa cho lu~n an, chung toi dt1ng so li~u cua ngan hang The gi&i

(WB), C\lc Thong ke BQ ke ho~ch Campuchia, BQ Kinh te va Tai chfnh Campuchia
til' nam 1987 den nay.

**
*

3


Ml}C LlJC

L&l MO"

TRANG

BAU

CHUUNG I

...................................................... 1 .

"YEU To voN vA QUA TRiNH PHAT TRIEN
KINH TE xA HQI"

I-

ca

sa CUA sv TANG TRtr&NG KINH TE

... .. . . ... . . .. ..... . 4

so KINH NGHI$M VE BAU TU' PHAT TRIEN KINH TE
RUT RA Tlr MQT so Nu'&c TRvac KIA c6 NEN KINH TE

II- MQT

XA. HQI TUUNG Tlf NHU' CAMPUCHIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
.,

CI-IUUNG II

.....

,

-

~

'

,.r

"KHA NANG TICH LUY VA NHU CAU VON CHO

su.

PHAT TRlEN" KINH TE . CUA CAMPUCHIA

TRONG NHUNG NAM VUA QUA
1- KHAJ QUAT VE THlfC TR~NG NEN KINH TE CAMPUCHIA .... 34
II- BANH GIA KHAI QUAT v£ NHU cAu vA KHA NANG TICH
LOY VON TRONG NU6C.

cnUONG III : (NHUNG vAN

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . .. . .. .. .. . 55

BE c6

TiNH CHAT CHIEN LlJt!C

,..,

~

,.,

~

~

,

VE HUY BQNG NGUON VON BAU TU PHAT
TRIEN

&

CAMPUCHIA TRONG NHUNG NAM

TRuO"C MAT.
1- HUY BONG
voN - MOT
.
. vAN BE c6 TiNH CHAT CHIEN Luuc
.
"'

'

T

,.r

A')

"""

A

BOI VO'I SlJ PHAT TRIEN KINH TE - XA HQI

151

a
')

CAMPUCHIA

78


'

/'..'

"'

A:

r

Al

11- B!NH HlJO'NG CHIEN LU"Q"C Tl).O VON BAU TlJ PHAT TRIEN

a CAMPUCHIA.

. ............................................... 93

Ill- cAc BIJ~N PHAP v A cHiNH sAcH THl[C HI$N CHIEN LlJC!C. 133
~

A

I(E1' LU4N ......................................................... 146

..

TAl LIEU THAM KIL.\0 ........................................ 147
CAC CONG TRiNH BA CONG

BO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

150

152

_,...·.-.

CHLrONG THlf NHAT
..,...

~"

;./'

..

•

'

•

t:!

YEU TO VON VA QUA TRINH PHAT TRIEN
KINH

I-

ca s& evA

TE xA

HOI
.
•

TANG TRuONG KINH TE.

1/· Cac yeu to kinh te va qua trinh phat trien.
Tang tru-dng kinh te v&i toe d<) nhanh, dap &ng t&i m&c toi da nhu du
mQi mi;it v~ v~t chat, tinh th~n va d&i song xa h<)i la mong muon cua ffiQi ngu&i
va cCing la ffi\lC tieu theo du6i cua cac quoc gia, d~c bi~t doi veri cac nooc ch~m
phat tri~n, trong d6 c6 Campuchia.
Tang tru-dng kinh te la Slf tang len hay la Slf gia tang san luqng hang
nam cl'w n~n kinh te. StJ· tang len v~ san luqng n~n kinh te (T6ng san phfim quoc

dan GNP) la ket qua do cac ho?t d<)ng kinh te cua tat

ca

cac CO' s& san xuat hang

h6a va cljch vv t?o ra trong m<)t thai k)r nhat dtnh. B6 la cO' s& v~t chat lam bien
c16.i

ca

cau true kinh te xa h<)i. Nhfrng tien b<) v~ cau true kinh te xa h<)i nguqc l?i

se th(rc c1ffy qua trinh ldnh te tang truung. Nhll' v~y qua trinh l&n len v~ mQi mi;it

ella dat

tllrUC, trong do Slf gia tang san lU'Q'llg dong vai tro then chot la qua trinh

phat trign rna ffiQi quoc gia phan dau nh~m d?t duqc. Ngu6n goc t?O ra Slf tang
truung c1a duqc cac ly thuyet ·chling minh d6 Ia cac qua trinh san xuat. Qua trinh
san xuat la qua trinh con ngu&i ket hqp tac dtc yeu to san xuat (d~u vao) theo
nhfrng ty ~~ va each thtrc nhat dtnh d~ t?O ra nhfrng san phElm m&i (d~u ra) phll
hqp v&i nhu du cua xa h<)i. Nhll' v~y san luqng d~u ra luon luon c6 quan h~ h:!un
so v&i cac yeu to d~u vao :

Q

f (K, T, D, R)

4

.../


Trang d6 Q Ia s:!m luqng, K Ia yeu to von L Ia yeu to lao d<)ng vaT la
yeu to ky thu~t - cong ngh~, R Ia yeu to tai nguyen.
Xet m<)t each khai quat thi s:!m luqng c6 quan h~ tuyen tinh v&i luqng

hao phi dtc yeu to s:!m xuat. Trang khi cac di~u ki~n khac khong c16i thi mt'i:c tang
san luqng phi). thu<)c vao tnlfc tang them cua cac yeu to s:!m xuat thea nhfulg ty 1~
nhat d!nh git1ct chung.
Tuy nhien cac yeu to san xuat trong m<)t n~n kinh te ch!u Str tac d<)ng
cua nhi~li nhan to khac nhau, g6m cac nhan to kinh te va phi kinh te. Tt!y thea SlJ'
thay d6i cua cac ~an to d6 trong m6i giai doc;tn ma ty I~ ket hqp gifra dtc yeu to
Sflll xuat cling luon thay d6i. Do v~y c6 h':tc cac yeu to nay thlht, cac yeu to khac
lc;ti thieu, ti~m nang kinh te da khong duqc t~n d~mg dfly di't.
Ly thuyet tang tl'U'6ng c6 di~n k~ t& Adam Smith, Jean BaptisteSay, David
Ricardo den Alfred Marshall, Malthus... chu yeu nhan mc;tnh den moi quan h~ gifra

san luqng (Q) v&i dtc yeu to ru<)ng dat (R), lao d<)ng (L) va tlf ban (K) : Q

=

f

(L, R, K). Karl Marc chi ra r~ng vi~c tang quy mo cua t6ng san phffm xa h<)i (Q)
cling plw thu<)c vao quy mo tich lliy tlf ban (K) va d~c bi~t la nang suat lao d<)ng,
th~ hi~n cY cau tc;to hfru CO' ty ~~ git1ct tlf ban bat bien (C) va tlf ban kha bien - tlic

chi phi tiSn cong lao d<)ng (V). Nlnr v?y Mark cling cho tha'y Str tang truung kinh
te phi). tl')UQC vao khoi luqng tlf ban (Z) va lao d<)ng (V) v&i SlJ' tien b<)

Icy

thu~t

va cong ngh~ nhat dinh, duqc bi~u thi & ty 1~ von san xuat tren lao d<)ng (CfV).
Nhl111g mo hinh ly thuyet ke tiep cua cac nha ldnh te sau nay nhlf Harrod
va Damar va cac nguOi khac trong tnrdng phai Tan c6 di~n nhlf Robert Solow, J.E
Meade, Nicholas Kaldor ... cho den ham san xuat Cobb - Douglass tuy c6 khac nhau
V~ vi~c danh gia Str bien d<)ng cua cac yeu to san XUat doi v&i miTe dQ tang tl'U'6ng,

nhtt11g ttrU trung lc;ti d~u cht1ng minh r~ng str tang tru&ng d~u duqc giai thich xoay

5


quanh Slf ket hQ'p khac nhau giful yeu to von (tlt' ban) lao dQng, cong ngh~ va dat
dai :

dy - v.dK + w.dL + r.dR + dT
Trang d6 toe dQ tang truUng dY se phl,l thUQC vao ty 1~ tang hang nam
cua von (dK), lao dQng (dL), ruQng dat (dR) va c6ng ngh~ (dt) v&i h~ so hi~u qua
bien (v, w, r) cua chung.
Nhlt' v?y v~ phuung di~n v~ ly thuyet, yeu to von so v&i cac yeu to khac
lu6n chiem mQt vai tro chu yeu nhat v&i vi~c tang truung ldnh te.
Tuy nhien, thl]'C te hi~n nay cac c6ng trinh nghien CUu cua dtc nha kinh
te 'hi~n d:;li cua Ngan hang The gi&i (WB) va cac

t6

chtic Lien Hi~p Quae da cho

thay c6 SI.J' khac nhau dang kS v~ hi~u qua SIT dvng cac yeu to san xuat giiinuuc cong nghi~p tien tien va cac nwc ch?m phat triSn.
Nhin chwlg cac nuD-e dang phat triSn trong giai do~Ul dfiu cua qua trinh

tra thanh d\c nu&c cong nghi~p h6a c6 tinh hinh ph6 bien la ththl sue lao dQng, tai
nguyen chua duqc khai thac dung mtic, song l;;ti thieu von san xuat thieu k.y thu?t
va c6ng ngh~ san xuat tien tien. Do v?y da khong phat huy duqc ti~m nang cac yeu
to san xuat VOn CO CUa c1at lluUC.
Bi~u d6 cung

h\ thl]'C te cua Campuchia, m:;lc du lao dQng, dat dai, tai

nguyen tt.J' nhien phong phtl, song ngay

ca

trong th&i ky trwc khi c6 chien tranh

xay ra, cung V~n chi la mQt nwc nang nghi~p l?C h?u.

Str mat din doi gifra cac yeu to d6, thl]'C te da n6i len vai tro cua yeu
to von. SI.J' chenh l~ch v~ toe dQ phat triSn gifra cac nuD-e phat triSn va dlC nuD-e
thieu phat triSn, ro rang c6 lien quan den quy mo dfiu tu· them ngu6n ll]'C (luvng
dfru vao tang them), ma chu yeu la tang them von san xuat. Tru&c ld1i di sau phan

6

/


tfch vao vai tro cua VOil v&i
von sim xuat OUQ'C neu len

Sl}'

tang truung, cling cfln phai d~ c?p den kh~1i ni~m

a day.

2/- Khai ni~m ve von san xuat cua nen kinh

Ly

te :

Iu?n Hli S~lll xuat xa h9i cua Karl Mark va cua kinh te hQC th! tnrong

hi~n d?i cling d~u nhan ill?nh vai tro cua von OUQ'C tich lily (tich luy ttr b~m) doi

v&i qua trinh tai s~m xuat xa h9i, tu-c Ia qua trinh tang. truoog.
Nhung c1a c6 nhi~u d!nh nghia v~ von khac nhau, tuy theo hm1n canh

a

m6i quae gia va tinh huang phan tich nghien Ctfu. Tuy nhien theo quan ni~m neu
len

a day,

von san XUat cua n~n kinh te Ja theo kinh te hQC hi~n O?i.
Quan ni~m chfnh thong cua kinh te hQC thi t6ng thu nh?p cua n~n kinh

te (Y) tuc la t6ng san phfi'm quae dan (GNP) thtrdng c1UQ'c thS hi~n

a m6

hinh d011

gizm :
Y=C+S

Trong d6 C la phgn gh1nh cho tieu dung, phgn con l?i kh6ng duqc tieu
dung la phgn tiet ki~m

s.

Tuy nhien kinh te hQc Iu6n gia d!nh dng phgn kh6ng

clanh cho illl)C dich tieu dung - tiet ld~m (S) la phfrn tai san OUQ'C tich luy v&i illl)C
dfch dfru ttr (1). Do v?y :
Y = C + 1 va S = I.

B~i"u ttr : h\ ho?t d9ng va c.ac doanh nghi~p sir dl)ng phgn tai san da OUQ'C
tiet Jd~m hay tfch luy (S) vao illl)C dich san xuat san phfi'm va d!ch

V\1,

rlham dua

l?i nhfrng lQ'i ich ldnh te v&i gia tri l&n h01l.
Ml)c dich cua tfch luy la c1S dfru ttr cho ho?t d9ng san xuat, do v?y ngm:Yi
ta con gQi 1 la phfin tai san quae gia gianh cho dfiu ttr. Trang d6, phfin chu yeu Ia
dfiu ttr san xuat (lK) va m9t phfin dfiu ttr cho kh6ng san xuat (lC). Phfin 1K dfiu ttr
nham t?ci ra von san xuat.

7


Von san xuat (IK) c6 thS djnh nghia la m(>t b(> ph~n cua tai san quoc
gta, duqc tfch liiy tli' san ph~m v~t chat cua n~n kinh te trong m(>t th&i k)r nhat
djnh, dung c1S dgu tu· vao qua trinh S~lll xuat hi~n t~i (khong kS tai nguyen thien
nhien nhll' dat dai va khoang san).
T6ng so von s~m xuat l~i duqc chia ra phgn dgu tll' cho von co djnh IKf
(clung dgu tU' cho xay cll.f11g cac cong trinh nha xu&ng va l~p d?t cac may m6c, thiet
bj, pht.~ tung san xuat...) va von lU'U d(>ng IKs(ll, con duqc gQi la tai san dtr tnr t6n
kho ngan h:;m (variations de stocks) cho san xuat nhll' nguyen, nhien, v~t li~u. cac
ban thanh ph~m va cac san ph~m la tU' li~u san xuat khac con chrm c1uqc SU' dt.~ng

(dtr trfr hay t6n kho).

( 1) V6n c6' dtnh vd von luu d9ng

cr

day d~ra chit ye'u thea chu

ky str

dt,mg v61z, thea

quan ni¢m CUQ kinh te' hQC tht truc7ng.

8

./


Khai quat

SO'

do

von cua n~n kinh

fe

GNP

(Y)
I
Tai san Qe
. cho san xuat

Tai san Qe
cho tieu dung

(I)

(C)

II
Von Bau hr
cho san xuat

von e&u tucho khong sx

(IK)

(I C)

III
von e&u tucho TSLB
(Von lu-u c1Qng)

Von Bau tucho TSCB
(IKF)

(IKS)

Von Bau tuXay dtrng
ccr ban

Oic

ly

J
Dtr trfr
san phfim

J
Ban
thanh phfim

l

........

Nguyen
vgt li~u

thuyet phat tri~n thi coi I h\ yeu t6 v6n cho tang truUn.g kinh te

n6i chung, m~c du trong I c6 phftn dftu tll' cho khong san xuat cua qu6c gia (Ic).
Ta c6 thS thay t6ng s6 v6n da tfch luy - d~u tll' vao cac ml)c d?i th~ nhU' sau

9

-

T6ng so von san xuat lk baa g6m :

+ Cac cong trinh xay d\fllg cho s~m xuat
+ May m6c, thiet bt, cong

Cl),

cong xm:Yng, nha may

phuong ti~n v~n tai lien l:;tc ...

+ Cac ca s& h:;t tfing ky thu~t.
+ Cac tf\1 s&, ca quan, ti~n nghi lam vi~c.

+ T6n kho cua tat ca hang h6a.

-

Tai S~lll quoc gia dfiu ttr khong san xuat Ic baa g6m

+ Cac cong trinh xa hoi cong c()ng.
+ Cac cong trinh lden true quoc gia.
+ Nha & va phuong ti~n sinh ho:;tt.

+ Cac can eli' quan Slf va phuong ti~n phvc v~1 an ninh quoc gia.

a day

khong tinh den ngan kho quoc gia, hang tieu dung Iau bSn, d6

dung va ngan sach gia dinh va mot so cac v~t chat khac cua tai sim quoc gia.
. Nhtr v~y thea khai ni~m kinh te h9c chinh thong thi ph§.n tfch leiy d6 dfiu
ttr (I) trong t6ng san phffm quoc dan (GNP, GDP) d6 la von cua nSn ldnh te, n6 c6
moi quan h~ trtre tiep v&i Slf tang trmrng va phat trign cua nSn ldnh te. Trong c16
c6

ca

tai san quoc gia dfiu tll' cho khong san xuat (Ic).
Do v~y c6

y lden cho

r~ng : dung I c1g tfnh hi~u qua cua von dftu tll'

tang them cua nSn ldnh te - h~ so ICOR (lncremontal Capital - output Ratio) la
khong chfnh xac, ma phai dung von san xuat (lk) (trong c16 c1a tach dfiu tll' khong
san xuat (lc)). H~ so hi~u qua dfiu tll' tang them tinh thea

CO'

cau nay gQi la "h~ so

tang von san xuat - dfiu ra" - IPCOR (Incremental Product Capital - Output Ratio)(!>
Con trong thtre te cua ngan sach quoc gia, thu&ng nghieng vS quan ni~m
von dfiu tu· tang them cho san xuat, chi la be) pMn lam tang them von co dinh (Phfin

I I I).

( 1) "Tang tnnJng

va

phat triln" Sang sung Parle. Vi?n nghien cli'u quan

TW. Ha Nrji 1992 trang 42-46.

10

ly

kinh te'


V&i nhung quan ni~m r<)ng, hvP cua von c1fiu ttr cho san xuat nlnr tren,
lu~n an su· dvng khai ni~m von c1fiu tu· cho san xuat cua n~n kinh te theo nghia r<)ng,

c6 nghia la dung von tfch lGy

t\}

tai san quoc gia I lam

CO'

s& cho nht1ng phan tich

va n<)i dung c1~ c~p den & cac ph§n sau, v&i ly do :

+ Dung von tich lily (I) cho thong nhat v&i nht111g so li~u tinh toan cua
cac ly thuyet phat trign va so li~u rna Ngan hang the gi&i cilng nhtr
h~ thong h?ch toan quae gia cua ph§n dong cac nu&c SIT d\lllg.

+ Vi~c tinh hi~u qua d~u ttr bao g6m

ca

tai san quoc gia dfiu ttr vao

khong san xuat (Ic), la m<)t di~u dn thiet trong h<;lch toan quae gia vi
phfin d6 la m<)t b9 ph~n tnrc tiep g6p vao Slf tang tru&ng kinh te. Ho11
nfra vi~c tinh tach rieng (Ic) la m<)t di~u khong lam duqc, nhat Ia v&i
cac mr&c c6 trinh d<) quan ly kinh te thap nhtr & Campuchia.
Tuy nhien trong cac chUD'tlg trinh va dtr an d§u ttr phat trign C\1 thg cua
nganh va doanh nghi~p, thi t6ng von d§u ttr se duqc tinh theo von san xuat Ik. Trang
d6 chi bao g6m von d§u ttr cho tai san co dtnh va tai san ltru d<)ng cho san xuat.
M<)t van d~ mia trong khai ni~m v~ von tich lily cho d~u ttr la quan ni~m
von clu&i cl?ng ti~n t~ va clu&i d?ng hi~n v(lt.

Volt b&.ng titn n6i chung la tcft cd cac khocm thu nh(jp thu-c7ng c6, clura
du-qc tieu dung cua tii't cd cac tac nhan trong ntn kinh te' (ngu-d'i tieu dung, ngu-d'i
scm xua't, chfizh phu, ngu-d'i nu-6-c ngoai), du-qc t[nh b&.ng don vt tdn trong nu-6-c 6

m9t thd'i kY nha't dtnh.
Con v~ m~t hi~n v~t, ngu&i ta higu von la cac hi~n v~t (v(lt chat) lam ttr
lieu
. san xuat va dtro'c

. chia ra lam von co dinh
. va von dtr. trfr (t6n kho) dung vao
san xuat.

11


Tat

ca

cac gia tr! bang ti6n va cac d;,mg v~t chat thu duqc, chi tra thanh

von sim xuat khi thong qua dtc ho<;tt d(?ng dfiu tll'. Do v~y v~t chat ttr nhH~n nhll' tai
nguyen thien nhien ... khong li~t vao von sim xuat.
Ttr khai ni~m chw1g v6 von nhll' tren, trong cong tac quan ly kinh te C~l
thg

a m6i

l1tiDC, m6i giai do(;ln, ngooi ta con quy djnh VOn dfiu tll' bang nhfrng van

ban nham hu&ng d§n vi~c sU. dvng von trong h<;tch toan tai chinh thong nhat trong
toan quoc. Nguui ta din ell' vao tfnh chat

Sli'

dvng, vao ngu6n goc

sa lnht

von, vao

hinh thth: g6p von dg chia von dfiu tll' ra dlC lo<;ti. Thi dv : Thea thong tu· lien b9
so .04/TTLB gifra UBKH nha nu&c va 89 xay dtr11g ra ngay 1-11-1991; Thea Nghi
d!nh so ~85/HBBT cua H(?i d6ng BQ tru&ng nu&c CH XHCN Vi~t Nam ra ngay
7-11-1990, thi cac von c1fiu tU' duqc phan ra nhll' sau
-

Thea tinh chat sll- dvng von g6m c6

+ von co d!nh.
+ von ho(;lt c19ng (lrm d(?ng)

g6m von luu thong va san xuat.

+ Von dt.r phong.

-

Thea

sa hfru ngu6n

von, hay phrn:rng an von g6m c6

+ von ttr c6 cua cac xi

nghi~p

va ca nhan.

+ Von gop (C6 phfin, lien doanh).
+ Von do ngan sach nha nu&c cap.
+ Von vay (cac lo<;1i).

+ von vi~n trq.

-

Thea hinh thll-c g6p von (thea lu~t c1fiu tll', cong ty)

+ Von bang ti6n Vi~t Nam hay ti6n nu&c ngoai.
+ Von bang hi~n v~t.

+ Von g6p bang tai slm.
+ Von bang cac d<;1ng khac.

12


-

Ngoai ra thea ngu6n von ngu&i ta con chia ra von d~u ttr trong nu&c

va von d§.u tll:' cua nu&c ngofli.
Vi~c phan chia von nhll:' v?y duqc ap dt,lllg thong nhat cho h~ thong h<;tch

toan ttl- ph<;tm vi quoc gia c1en CO"

Sa

kinh doanh.

Ttl- nhfrng ld1ai ni~m v~ von san xuat cua n~n kinh te, ta xem xet moi
quan h~ giUqua trinh tang troong n~n kinh te nhll' the m\o.

3/. H~ so gia tang von dau ra • Ouan h~ gifra Slf gia tang von dau tLr va tang
trm5ng kinh te.
Ph§.n tten da trinh bay, gilla dtc yeu to san xuat (dfiu vao) c6 quan h~
h~un so v&i san ·luqng (d§.u ra).

Du cho cac yeu to san xuat c6 mtl'c c19 anh hoong

khac nhau t&i san 1uqng, song vi~c phan tfch tach rieng anh huDng cua tthlg yeu to
c16ng g6p vao mtl'c UQ gia tang san luqng la di~u kh6 c6 can CIT chinh xac. Bai vi
gifra cac yeu to CO

St]:'

ket hQP VcYi nhau thea nhfrng ty 1~ nhat c1inh c1g t<;tO ra san

1uvng. Ty 1~ c16 thay c16i tuy thea trinh c19 phat trign cua kinh te va cong ngh~ s?m
xuat, duqc bi~u hi~n

a h~

so kinh te - ky thu?t. Chinh c16 1a bigu hi~n etta nang

suat cua n~n kinh te.
Nang suat UU{/C danh gia b~ng

St]:'

hao phi cac yeu to san xuat tinh tren

ffiQt 00"11 vi san phfim. :8i~u c16 c6 nghia 1a tang khoi 1uqng san phfim tren m9t dan
vi yeu to san xuat, ho~c tren m9t

00"11

vi san phfim mu:c hao phi cac yeu to san xuat

ngay cang giam. :86 1a nguf>n goc cua gia trj gia tang hay 1a

St]:'

tang truung kinh

te. :E)g danh gia t6ng hQ'p nang suat U<;tt UttqC, cac nha kinh te U~U quy

St]:'

hao phi

cac yeu to san xuat va san 1uqng d<;tt c1uqc du&i hinh thtl'c gitt tri tinh b~ng ti~n.
StJ: so sanh b~ng ti~n gifra hao phi cac yeu to san xuat va gia tri san luqng dw 1<;ti,

thg hi~n 'hi~u qua 1dnh te rna m9t c16ng von san xuat (chi phi cac yeu to san xuat)

dem 1:;1i. Ngu&i ta gQi c16 1a 1Q'i tti'C tren m9t c16ng von (Y/N). B6 1a thu&c do trung

13


binh v8 m~t luqng ctm die yeu to cau th~mh nlm von (K), lao d<)ng (L), ky thu~t
cong ngh~ (T) va tai nguyen (R)... nham t?o ra gia tri san luqng cua n8n kinh te

(Q), theo quan h~ ham so:

Q

cY

day

va cong ngh~. L
va cong

K

=

=

f (K, L, R, T ... )
f · (Y/N, T). Nghia la von ph \I thu<)c vao lQ'i tli'c tren von

f (Y/N, T, K) - lao d<)ng ph\1 thu<)c vao lQ'i tli'c tren von, von

ngh~.

T

=

f (Y/N, K, MK) - c6ng ngh~ ph\1 thu<)c vao lQ'i tli'c tren von, von

va thuung tn?i (SlJ' buon ban trao d6i djch V\1 va san phffm). Ben luqt n6, ho?t d<)ng
thuung m?i l?i ph\1 thu<)c vao th~ che kinh te - xa h<)i. M<)t th~ che thfch hQ'p (nht.r

th~ che m& cila) se thuc dffy thUD"llg m?i va thu?n IQ'i cho vi~c ket hQ'P gifra cac
ye~ tO san xufit, t?O ra hi~u qua cua n8n kinh te.

Nlm SlJ' m6 ta cua m6 hinh tren, du th~ che the nao thi ta thay vai tro
Cl!a

yeu to von (K) va IQ'i t{rc cua m<)t d6ng von (Y/N) vfin ghr m<)t vi trf chu yeu

trong qua trinh tang tru:-0-ng. Trang d6, lQ'i tli'c tren m<)t d6ng von (Y/N) Ia hi~u qua
cua n6n kinh te, Ia thu&c do bang ti6n gilla gia tri san luqng gia tang so v&i m<)t
c16ng von bo ra.
Trang m<)t th&i gian ngan, thm:Yng Ia cac yeu to v8 lao d<)ng, v8 ley thu?t,
v8 ru<)ng dat va tai nguyen Ia it bien c1<)ng. GUt thiet dng khi ty 1~ cac yeu to khong
d6i, thi guy mo CUa san luqng tang len ph\1 thUQC vao Slf tang len cua guy tnO VOn
d~u tu·. Do v?y vi~c tang von d~u tt.r cho san xuat se lam tang san phffm d~u ra

theo ty I~ tuung ling. Neu ty I~ tich liiy trong t6ng so s~lll· phffm khong d6i thi vi~c
gia tang guy m6 san phffm nam sau se .lam tang tfch liiy du11g ... va tfch liiy - dgu tt.r tang len l?i lam tang t6ng san phffm theo cac chu ky tiep

t\IC (t+ J, t+2 ... t+n).

14


So- do tlch luy von

eau

tu- (t+1)

1
e&u

1

flr

Tich lliy

cho SX

I (t+ 1)

~

(IK)

/

Tieu dung

Tieu dung

cho l.dQng

(C)

Tieu dung (t+1)

J

Til' quan sat thlJ'C ti~n, R.F Harrod da chll11g minh dlng, thu nh?p v&i mlk
tofm dt,mg lao d<)ng

a th&i

ky (t) se c6 thg khong con du

suat b6 sung duqc t?O ra bai

S\f

dftu ttr

ca

th&i

kY

a th&i kY

(t+ 1): do cong

(t). Khoang chi them cfin thiet

trong th&i ky (t+ 1) b~ng baa nhieu se chi c6 thg xac d!nh duqc b~ng moi quan h~
gia-a von va san luqng tlk la ty so von I san luqng. Vi phfin dfiu ttr trong th&i ky
(t) du-qc xac d!nh

a mlk

din b~ng cua thu nh?p quoc dfm thea khuynh hll&ng tiep

c?n bien, cho nen Slf tang truOng kinh te tra thanh ham SO cua khuynh hu&ng tiet
ki~tn c?n bien va ty 1~ von

I

s~m luqng. Ty 1~ nay se cho ta biet duqc san luqng

gia tang baa nhieu khi tang them m<)t 1uqng von d~u ttr.
Til' thlJ'C te d6, Harrod - Damar da neu len moi quan h~ gifra toe d<) tang
tru&ng kinh te v&i cac ty 1~ tiet ki~m d~u ttr (s) va ty 1~ gia tang von

I san 1uqng

(k) nhtr sau :
Neu dY 1a mlk tang them san 1uqng va Yt 1a t6ng san 1uqng (hay t6ng

thu nh~p), thi toe c1<) tang tru&ng se la :

15


elY

g

(1)

Yt
Ty 1~ tiet ki~m

St

It

Yt

Yt

s =

(2)
(ghi thiet It = St)

va chinh phfin dfiu tlr cho nam sau K (t=1) = It.
Do v?y ty I~ gia tang von

k

I san 1UQ11g se la
It

dK (t+ 1)

(3)

=

dY

Dy

Ty I~ nay con gQi la h~ so hi~u qua von dfiu tll' tang them, hay h~ so
gia tang tli' ban - dfm ra ICOR (Incremental Capital Output - Ratio). H~ so nay phan
anh nang Sllat cua 11~11 kinh te dU'Q'C t6ng hqp drn:Ji cJ;;mg VOn

SO

v&i san 1UQ11g.

Thu&ng trong mhqp d6ng lao d9ng, tai san co d!nh, cong suat may moe thiet b! chua thS d6i m&i
ngay - Cho nen c6 thS gia dinh trong mQt giai do?n nao d6 ICOR khong d6i, nhll'
v?y theo mo hinh tren ta thay (3), (2) vao (1) se thay

-It

Yt

dY
g- - - Yt

-

-It

s
k

(4)

dY

Nhll' v?y neu h~ so k (ICOR) khong d6i thi toe dQ tang tru&ng kinh te
trong m
h~ so k = 3, ty I~ tiet ld~m trong GDP, cho nam sau dtr lden s = 18 % thi c6 thS
dtr doan toe c19 tang tru&ng nam sau se la :

16


18

g=-=6%

3

Mo hinh tang tnrong Hanod - Domar m~c du con c6 nlu111g va'n d~ dn
phai du-qc giai quyet tri~t

c1g

v~ m~t ly thuyet nhll' ty I~ von/san Im:mg dung ty I~

c~n bien ·(ICOR) hay ty I~ trung binh (ACOR). Neu xu hrn:Sng chung hi~n nay ngmri

ta dung ICOR, thi d6 la ICOR tho (tli'c la tinh d~u tll' bao gdm

ca

khau hao) hay

la ICOR rong (tli'c la d~u tll' thu~n) ...
Neu d~u tll' khong tinh theo von tich lily xa hQi (I) rna tinh theo tich lily
von san xuat (Ik) trong c16 da lo~i tn} ph~n d~u tll' khong s~m xuat Ic thi h~ so ICOR
se tr& thanl1 h~ so IPCOR. Theo Sung Sang Park (Nam Tri~u Tien - sach da dfin)
thi so sanh gifra IPCOR/ICOR trong giai

do~m

tli' 1960-1967, thi SlJ" chenh

1~ch

d6

cua Nh?t Ban la 1,5/3,5 con cua Nam Tri~u Tien 1a 0,927/1,9.
Tuy nhien du the nao thi each tinh ty I~ vonjsim lu-qng cilng la mQt tieu
thll'c danh gia moi quan h~ v~ vai tro cua von d~u tll' v&i qua trinh tang truung.
Sau day la ket qua thong ke thtrC te v~ SlJ" tuung quan gifra ty 1~ gia tang
d~u ttr va ty 1~ tang trucing san lu-qng kinh te cua mQt nU'&c. Bang 1 : Ttrong quan

gifra ty 1~ d~u tll' va ty I~ tang trucing tli' 1960-1967 :

BQ GIAO Dt)C VA DAO TAO
TRUONG DH KINH TE TP.HCM

Tilt! VI~N

17


(Bang 1).
Tuung quan gifra ty I~ dau ttr va ty I~ tang trtr&ng
tfr 1960-1967 :

TY
TEN

cAc Nuo·c

re

H¢

so

von co dinh

tang truung

gia tang

trong GDP

GDP

von/dftu ra

(%)

(%)

(I COR)

(S)

(g)

(K)

(2)

(3)

(4)

(1)
A)

Ty I¢

dliu tu·

Tim

nh~p

binh quan
(<16 lajng)
(1968)
(5)

Cac nu&c c6ng nghi¢p
phat tricn

Nh~t

33,9

9,6

3,5

1412

Aijalcu

32,1

5,4

5,9

1412

Na Uy

29,4

5,1

5,8

2358

Israel

27,4

7,8

3,5

1461

Th\IY Si

26,4

4,2

6,3

2796

Uc

25,9

4,9

5,3

2196

25

4,7

5,3

1977

Phfin Lan

24,9

4,2

5,9

1708

Tfty Blrc

24,8

4,3

5,8

2289

Ao

24,7

3,9

6,3

1581

Th\IY Bien

23,4

4,6

5,L

3288

E>
22,7

4,5

5,0

2547

Om ada

22,4

5,7

3,9

3480

Natn Plii

21,5

6,2

3,5

7'l/J

y

21,2

5,1

4,2

1421

Ph£tp

21,0

5,2

4,0

2529

Bi

20,8

4,7

4,4

2140

Irelan

18,4

3,3

5,6

1025

Anh

18,1

3,0

6,0

1851

My

16,8

5,2

3,2

4304

.Ha Lm1

18


(2)

(1)
B)

(4)

(3)

(5)

Cac nu&c phat tri6n

Tay Ban Nha

21,9

7,6

2,8

774

Thai Lan

20,7

7,6

2,7

154

Costarica

20,0

7,2

2,8

458

Achentina

19,6

2,6

7,5

500

Peru

19,4

4,6

4,2

316

Zambia

18,9

4,6

4,2

138

Bci Bao Nha

18,1

6,0

3,0

530

Venezuela

17,6

4,8

3,7

897

Panama

17,1

8,3

2,1

897

Nicaragoa

16,5

8,0

2,1

380

Chi U

16,0

5,8

3,2

598

Malagsia

16,0

5,8

2,8

320

Bid Loan

15,9

10,0

1,6

310

Iran

15,9

7,7

2,1

215

Mchico

15,4

6,6

2,3

566

Nam Tribu Ticn

15,3

7,9

1,9

184

15,0

5,3

2,8

380

Philippin

13,9

4,6

3,0

199

Pakistan

13,6

5,5

2,6

125

Srilanca

13,2

3,2

3,5

148

Brazin

12,5

4,1

3,0

419

Singapor

11,7

6,3

1,9

419

Guatemala

11,4

5,2

2,2

314

Indonc..'lia

7,9

1,8

4,4

314

Thtl' Nhi

Ky

Ngu6n : Sw1g Sang Park - Nha Xuat Ban Nam Tri~u Tien - nam 1990

(djch t& ·nguyen bang tieng Anh).

19


Qua so li~u tren ta thay dcho san xuat c6 tfnh chat quyet djnh, nhat la doi v&i cac nu&c dang phat triBoi v&i Campuchia, yeu to t?O von tfch h1y l?i cang quan trQng do tinh
hinh thl]'C te bll'c thiet cua n~n kinh te sau chien tranh doi hoi.
Theo con so thong ke thl}C ti&n & tren, thi h~ so ICOR tfnh binh quan
cua dtc nu&c phat triSn xap xi la 5, con cac nu&c dang phat triSn thi Xap xi 3.
CQng theo thong ke va nghien

CITU

cua Ngan hang The gi&i (WB) thi toe d9 tang

truoog cua cac nu&c dang phat trihang nam g

=

6 % den 8 %.

Muon v;%y tmk tfch h1y von phai d?t tll- 18 % den 24 % cua GDP. V&i
Campuchia ciing khong n~m ngoai quy lu;%t chung ay; B6 la chua n6i den yeu du
han g~n vet thuung sau chien tranh, hon

mra hi~n nay chien tranh vfin con dang

tiep

t\tc tan pha m9t phfrn H'inh th6.
V&i tlnh hln.h d6 chac chan doi hoi phai c6 tfch liiy von I&n hon nu&c
birth thu&ng rat nhi~u. B6 la illQt thach thlk l&n gifra

St}:'

kh5c plwc

VU'O'll

len v&i

Slf de cl9a suy thotli.

Slf tfch liiy von dap li-ng nhu du san xuat va kien thiet d6 se duqc thlJC
hi~n nlm the nao, d6 la m9t chien lUQ"c l&n c6 tftlh quyet djnh.
,...

,...,

"

~

,

~

,..,

,....,

,

II- MOT SO KINII NGIIIEM VE f>AU Tlr PHAT TRIEN KINH TE RUT RA

Tir

MOT

so NuUC TRtr&c KIA c6 NEN KINH TE - xA. HOI TUUNG

Tlr NHU" CAMPUCHIA.
1/. Kinh nghi~m ve C9ng hoa Trieu Tien

Thu hut c1fiu ttr bao g6m thu hut dftu til' nu&c ngoai va dftu til' trong nu&c.
Trong th&i gian qua, d~c bi~t la vao

mra

cuoi th;%p

ey

80 dftu tu· nu&c

ngoai da tang len dang kS, khm\ng tren du&i 1 ty USD/nam. Tuy nhien sau c16 do

20


tac d9ng cl'ra m9t so van c1~ trong nu&c nhll' ti~n Iuong gia tang, nen dftu tll' nu&c
ngoai l~i giiun xuong. M~t khac tuy c6 chu y den vi~c thu hut dftu tll' nu&c ngoai,
nhung v~ ca ban Tri~u Tien hu&ng trQng Him vao vay nQ' nu&c ngoai. Ca hai hinh
thu:'C nay d~u c6 nhl1ng

U11

digm rieng cua minh. Vf cll,l, doi v&i vay nQ' nu&c ngoai,

khi cac dtr an mang lQ'i nhu~n cao se khong phai tra c6 tlic cho nu&c ngoai nhi~u
so v&i dftu tll' tnrc tiep cua nu&c ngoai. Ngoai ra se khong

bi

mat quy~n kigm soat

c1oi vo·i cac di.J:' an vay nQ'. Con nhu11g moi lQ'i do dau tll' tnrc tiep cua nu&c ngoai
mang l~i ·la tang them von, dao 1?0 duvc mQt dQi ngil c6 trinh dQ ky thu~t va quan
ly cao, giup tiep thu nhanh nhfrng cong ngh~ tien tien, tang them duvc luvng thong
tin v~ th! tru&ng ngoai nu&c va nang cao duvc kha nang c~nh tranh tren thi tnr&ng
quoc te.
f)g dftu tu· nu&c ngoai c6 thg mang l?i hi~u qua cao, dn c6 m9t h~ thong
kigm soat hfru hi~u. T6ng so Iuvng dfru tll' nu&c ngo:H khong phai la van d~ quan
tn;mg nhat, ma di~u cot yeu Ja phai thu hut Chung

VRO

CaC nganh, CaC linh VlfC mang

l?i Slf tang truung nhanh cho 11~11 ki11h te. Vi v~y, dg nh5m d?t ml,lC tieu nay Chinh
phu Tri~u Tien c1a tha11h l~p mQt CO' qua11 c6 nhi~m Vl,l sang lQC, dinh hu&ng dElu tU'
nuuc ngoai. Vf dv, neu m9t cong ty trong nu&c muon hQ'p tac dftu ttr v&i nooc
ngoai thi hQ phai trinh di.J:' an hQ'p tac dfru tU' len CO' quan sang lQC nay. Ca quan
nay se dl}.'a vao m9t so CO' quan khac, ch~11g h?11 nhll' Vi~11 phat trig11 Tri~u Tien dg
xem xet tfnh kha thi cua di.J:' an, sau d6 m&i quyet dtnh cho phep hay khong cho
phep c1fru tU'.
V~ thai c1Q doi v&i dfiu ttr nuuc ngoai va c1fiu tll' trong nuD-e, Tri6u Tien

COl trQng

ca

hai litlh VlfC dfru til' n6i tren. Tuong tl,l' nhll' dftu tU' trong nuD-e, dfm tU'

nu&c ngm\i cling duvc huang che c1Q mi~n giam thue lQ'i tlic, thue tlm nh~p C011g
ty trong nhu11g nam dfiu ho?t dQng. Vf d1,1, neu mtic c1fru tU' nu&c ngoai vao cong ty
trong nuuc la 70% thi thue thu nh~p cong ty duvc giam 30%; neu m&c dftu tU' nu&c
ngoai la 50% thi thue thu tlh~p cong ty duqc giam 50%. Chfllh sach m&i day cua

21