canh ngay he Nguyen Trai

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Tiết 38</b>

<b>Tiết 38</b>

<b>: </b>

<b>_:</b>

<b>CẢNH NGÀY HÈ</b>

<b>_{CẢNH NGÀY HÈ}</b>

<b>(Bảo Kính Cảnh giới – Bài 43)</b>

<b>(Bảo Kính Cảnh giới – Bài 43)</b>

Nguyễn Trãi
Nguyễn Trãi

GV: Nguyễn Thị Thu Hằng

GV: Nguyễn Thị Thu Hằng

<b>Trường THPT Mỹ Đức B</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>I. Tìm Hiểu Chung:</b>

<b>I. Tìm Hiểu Chung:</b>

1.

1. Tập thơ “Quốc âm thi tập”:Tập thơ “Quốc âm thi tập”:

- Là tập thơ Nôm, gồm _{Là tập thơ Nôm, gồm}254254 bài bài

- Nội dung_{Nội dung}: Vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi: Tư : Vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi: Tư
tưởng nhân nghĩa

tưởng nhân nghĩa,yêu nước thương dân, hòa ,yêu nước thương dân, hòa
cảm với thiên nhiên...

cảm với thiên nhiên...

- Nghệ thuật:_{Nghệ thuật:} Sáng tạo trong thể thơ Nôm Sáng tạo trong thể thơ Nôm
Đường luật: xen câu lục ngôn với câu thất

Đường luật: xen câu lục ngôn với câu thất

ngôn.

ngôn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

1. Tập thơ “Quốc âm thi tập”:

1. Tập thơ “Quốc âm thi tập”:

- Bố cục tập thơ:

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>2. Bài thơ “Cảnh ngày </b>

<b>2. Bài thơ “Cảnh ngày </b>

<b>hè”:</b>

<b>hè”:</b>

a. Xuất xứ:

a. Xuất xứ: Trích bài số 43 trong số 61 bài, Trích bài số 43 trong số 61 bài,
thuộc chùm thơ “Bảo kính cảnh giới”

thuộc chùm thơ “Bảo kính cảnh giới”

(Gương báu răn mình) – Phần “vơ đề”.

(Gương báu răn mình) – Phần “vơ đề”.

Nhan đề

Nhan đề “Cảnh ngày h蔓Cảnh ngày hè” do người đời sau do người đời sau
đặt.

đặt.

b. Hoàn cảnh sáng tác:

b. Hoàn cảnh sáng tác: Trong khoảng thời _{Trong khoảng thời}

gian nhà thơ ở ẩn tại Côn Sơn.

gian nhà thơ ở ẩn tại Côn Sơn.

a. Xuất xứ:
a. Xuất xứ:

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>II. Đọc – Hiểu:</b>

<b>II. Đọc – Hiểu:</b>

<i><b>*Đọc</b>: Thanh thản, vui vẻ, sảng khoái</i>

<b> Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>II. Đọc – Hiểu:</b>

<b>II. Đọc – Hiểu:</b>

<i><b>*Đọc</b>: Thanh thản, vui vẻ, sảng khoái</i>

<b> Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi</b>

Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hịe lục đùn đùn tán rợp giương.

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.

(Rỗi rãi)

(màu, dáng)
(ao) (dư-ngát)

(inh ỏi)

(Lẽ ra nên có)

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

*Bố cục:

*Bố cục:

+ 6 câu đầu:

+ 6 câu đầu: Bức tranh ngày hèBức tranh ngày hè
+ 2 câu cuối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

 _{Tâm thế ngắm cảnh:}_{Tâm thế ngắm cảnh:}

“

“<i>Rồi hóng mát thuở ngày trường”Rồi hóng mát thuở ngày trường”</i>
- Thời gian: “rồi”-rỗi rãi suốt “ngày trường”._{Thời gian: “rồi”-rỗi rãi suốt “ngày trường”.}

- _{Nhịp thơ chậm dãi}_{Nhịp thơ chậm dãi}



 Nhà thơ nhàn tản với phong thái ung dung tự Nhà thơ nhàn tản với phong thái ung dung tự
tại đi dạo ngắm cảnh – giây phút hiếm hoi

tại đi dạo ngắm cảnh – giây phút hiếm hoi

trong cuộc đời đầy biến động của Nguyễn Trãi.

trong cuộc đời đầy biến động của Nguyễn Trãi.

<b>1. Bức tranh ngày hè:</b>

<b>1. Bức tranh ngày hè:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>1. Bức tranh ngày hè:</b>

<b>1. Bức tranh ngày hè:</b>

 _{Cảnh ngày hè:}_{Cảnh ngày hè:}

- Cảnh vật:_{Cảnh vật:}

<i>“</i>

<i>“Hòe lục đùn đùn tán rợp giươngHòe lục đùn đùn tán rợp giương</i>
<i>Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ</i>

<i>Thạch lựu hiên cịn phun thức đỏ</i>

<i>Hồng liên trì đã tiễn mùi hương</i>

<i>Hồng liên trì đã tiễn mùi hương</i>””
+ Hình ảnh:

+ Hình ảnh:
Hòe

Hòe: Xanh um, tán giương rộng che rợp: Xanh um, tán giương rộng che rợp

Thạch lựu

Thạch lựu: nở hoa đỏ rực như phun màu đỏ bên hiên: nở hoa đỏ rực như phun màu đỏ bên hiên

Sen hồng

Sen hồng: Tỏa ngát mùi hương trong ao: Tỏa ngát mùi hương trong ao



 Những hình ảnh đặc trưng của mùa hè tạo nên cảnh Những hình ảnh đặc trưng của mùa hè tạo nên cảnh

sắc tươi tắn, rực rỡ.
sắc tươi tắn, rực rỡ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

+ Từ ngữ: “

+ Từ ngữ: “đùn đùnđùn đùn”, “”, “giươnggiương”, “”, “tiễntiễn” là những động từ ” là những động từ
mạnh diễn tả sức sống mãnh liệt của cảnh vật.

mạnh diễn tả sức sống mãnh liệt của cảnh vật.

+ Nhịp thơ:

+ Nhịp thơ:

<i>“</i>

<i>“Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ </i>
<i>Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”</i>

<i>Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”</i>

Khác với nhịp thông thường của thơ Khác với nhịp thông thường của thơ <i>thất ngôn Đường thất ngôn Đường </i>
<i>luật, </i>

<i>luật, </i>có tác dụng nhấn mạnh, làm nổi bật cảnh vật.có tác dụng nhấn mạnh, làm nổi bật cảnh vật.
+ Nghệ thuật đối xứng:

+ Nghệ thuật đối xứng:

Thạch lựu hiên >< Hồng liên trì

Thạch lựu hiên >< Hồng liên trì

<i>(Phun thức đỏ) (Tiễn mùi hương)</i>

<i>(Phun thức đỏ) (Tiễn mùi hương)</i>

Có tác dụng: làm tăng thêm vẻ rộn ràng cho cảnh

Có tác dụng: làm tăng thêm vẻ rộn ràng cho cảnh

CH: Trong bài thơ có một số động từ

diễn tả trạng thái của cảnh, đó là những

động từ nào? Qua đó trạng thái của cảnh

được diễn tả ra sao?

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

- _{Âm thanh:}_{Âm thanh:}

+ “Lao xao chợ cá”:

+ “Lao xao chợ cá”: âm thanh vọng lại từ
phía chợ cá của làng chài.

 Âm thanh đặc trưng của cuộc sống vui
tươi, thanh bình.

+ “Dắng dỏi cầm ve”: tiếng ve râm ran
trong chiều tà , như tiếng đàn lảnh lót
vang dội lên.

 Âm thanh đặc trưng của ngày hè, cảnh
vật như rộn lên sự sống, niềm vui.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>



 6 câu thơ đầu là bức tranh hài hòa về 6 câu thơ đầu là bức tranh hài hòa về

màu sắc, âm thanh, cảnh vật và con

màu sắc, âm thanh, cảnh vật và con

người: Màu sắc tươi tắn rực rỡ - Âm

người: Màu sắc tươi tắn rực rỡ - Âm

thanh rộn ràng; Cảnh vật tràn trề nhựa

thanh rộn ràng; Cảnh vật tràn trề nhựa

sống – Lòng người náo nức.

sống – Lịng người náo nức.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

- _{Nhà thơ đón nhận cảnh vật bằng mọi}_{Nhà thơ đón nhận cảnh vật bằng mọi}

giác quan: Thị giác, thính giác, khứu giác

giác quan: Thị giác, thính giác, khứu giác

và sự liên tưởng; Cho thấy sự giao cảm

và sự liên tưởng; Cho thấy sự giao cảm

mạnh mẽ, nhưng tinh tế giữa cảnh và

mạnh mẽ, nhưng tinh tế giữa cảnh và

người.

người.


 Một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời, Một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời,

yêu cuộc sống.

yêu cuộc sống.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>2. Khát vọng của nhà thơ:</b>

<b>2. Khát vọng của nhà thơ:</b>

- Nhà thơ ước mơ có đàn “Ngu cầm” của vua _{Nhà thơ ước mơ có đàn “Ngu cầm” của vua}

Thuấn để gảy lên khúc Nam Phong, ngợi ca

Thuấn để gảy lên khúc Nam Phong, ngợi ca

cuộc sống thái bình và xây dựng một xã hội lý

cuộc sống thái bình và xây dựng một xã hội lý

tưởng như thời vua Nghiêu, vua Thuấn.

tưởng như thời vua Nghiêu, vua Thuấn.

- Câu thơ cuối 6 chữ, nhịp thơ 3/3, ngắn-dứt _{Câu thơ cuối 6 chữ, nhịp thơ 3/3, ngắn-dứt}

khoát là sự rồn nén cảm xúc của toàn bài, thể

khốt là sự rồn nén cảm xúc của tồn bài, thể

hiện khát vọng đem lại cuộc sống ấm no hạnh

hiện khát vọng đem lại cuộc sống ấm no hạnh

phúc cho nhân dân khắp mọi phương.

phúc cho nhân dân khắp mọi phương.



 Nguyễn Trãi nhàn thân mà không nhàn tâm.Nguyễn Trãi nhàn thân mà không nhàn tâm.

CH: Đọc kỹ chú thích 7 trong SGK và cho

biết khát vọng của nhà thơ thể hiện qua

2 câu thơ cuối?

CH: Nhận xét tác dụng của sự thay đổi

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>III. Tổng Kết:</b>

<b>III. Tổng Kết:</b>

- _{Nội dung:}_{Nội dung:}

+ Vẻ đẹp bức tranh ngày hè

+ Vẻ đẹp bức tranh ngày hè

+ Vẻ đẹp tâm hồn thi nhân: Yêu thiên

+ Vẻ đẹp tâm hồn thi nhân: Yêu thiên

nhiên, yêu cuộc sống, yêu nước, thương

nhiên, yêu cuộc sống, yêu nước, thương

dân.

dân.

-

- Nghệ thuậtNghệ thuật: Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên, : Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên,
đan xen những câu lục ngôn-dồn nén

đan xen những câu lục ngôn-dồn nén

cảm xúc.

cảm xúc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<b>Củng Cố, Luyện Tập</b>

<b>Củng Cố, Luyện Tập</b>

 _{Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là khát}_{Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là khát}

vọng đem lại cuộc sống hạnh phúc, thái

vọng đem lại cuộc sống hạnh phúc, thái

bình cho nhân dân.

bình cho nhân dân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>Dặn Dò</b>

<b>Dặn Dò</b>

- _{Học thuộc bài thơ.}_{Học thuộc bài thơ.}

- _{Viết bài cảm nhận về vẻ đẹp của bài thơ}_{Viết bài cảm nhận về vẻ đẹp của bài thơ}

“Cảnh ngày hè”.

“Cảnh ngày hè”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18></div>

<!--links-->