Đón đầu trào lưu nhượng quyền thương hiệu

Đón đầu trào lưu nhượng quyền thương hiệu
Theo nhận định của ông Miguel Pardo de Zela, tham tán thương mại Đại sứ quán Mỹ tại VN, sau
khi VN gia nhập WTO và ban hành Luật Thương mại, số hợp đồng nhượng quyền thương hiệu
(franchising) sẽ tăng vọt và dự kiến tốc độ tăng trưởng phương thức kinh doanh này có thể đạt tới
trên 20% mỗi năm.
Sức hấp dẫn của franchising được Hội liên hiệp chuyển giao thương hiệu Quốc tế (IFA) tổng kết ở
2 điểm: chi phí thấp và ít rủi ro. Vì lẽ đó, tuy mới thông báo về triển lãm quốc tế franchising khoảng
1 tuần nay, Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội đã nhận được đề nghị của 20 doanh nghiệp VN tỏ ý muốn
tham gia.
Theo giám đốc một doanh nghiệp vừa nộp đơn đăng ký, sau 10 năm xuất hiện ở VN, khái niệm
franchising còn mới mẻ. Song phần lớn các hợp đồng chuyển nhượng thương hiệu đang triển khai
rất thành công đã thôi thúc doanh nghiệp ông quyết định tìm hiểu và xâm nhập vào lĩnh vực này.
Franchising được người Mỹ khởi xướng và định nghĩa như sự liên kết hợp đồng giữa phía chuyển
giao (nhà sản xuất hoặc tổ chức dịch vụ) với người nhận chuyển giao (người kinh doanh độc lập).
Người chuyển giao cho mượn thương hiệu và hệ thống kinh doanh bao gồm tất cả các cách thức
quản lý. Còn người nhận chuyển giao chi trả tiền bản quyền thuê thương hiệu và tiền phí để được
kinh doanh với tên và hệ thống của nhà chuyển giao.
IFA cho hay, nhượng quyền kinh doanh thương hiệu riêng ở khu vực châu Á đã tạo doanh thu hơn
50 tỷ USD mỗi năm.
Ông Miguel Pardo de Zela lấy dẫn chứng một số thị trường franchising rất nhộn nhịp. Sau khi
Trung Quốc gia nhập WTO, hơn 50 ngành nghề đã áp dụng quy trình chuyển nhượng... Ba năm
gần đây, tốc độ tăng trưởng của lĩnh vực dịch vụ này đạt 40%/năm, vượt xa mức tăng trưởng
10%/năm của hàng tiêu dùng. Tương tự, ở Thái Lan số hợp đồng nhượng quyền đang tăng rất
nhanh, trong đó có tới 67% thuộc khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ, với số vốn ban đầu cho mỗi
hợp đồng 20.000-65.000 USD.
Tại Việt Nam, Trung Nguyên đi tiên phong trong lĩnh vực kinh doanh này từ đầu những năm 1990
và được đánh giá là rất thành công. Giám đốc Đặng Lê Nguyên Vũ cho biết, ngoài đại lý nhượng
quyền ở Tokyo, cà phê Trung Nguyên đã xuất hiện ở Singapore, Bangkok, Campuchia, đang nhắm
đến Thượng Hải và những thành phố khác dọc theo bờ biển phía đông Trung Quốc cũng như
Australia, Canada, Pháp, Mỹ. Năm 2001, Trung Nguyên trả tới 3 triệu USD thuê một công ty tư vấn
tại New Zealand để làm cho hoạt động kinh doanh nhượng quyền chuyên nghiệp hơn.

Ngoài Trung Nguyên, hiện Việt Nam có khoảng 70 hợp đồng nhượng quyền kinh doanh thương
hiệu, trong đó KFC là hãng nước ngoài được đánh giá thành công nhất với các sản phẩm gà rán
tại TP HCM. Trong một chuyến thăm VN, thống đốc bang Washington đã đến trực tiếp đến nhà
hàng mặc tạp dề phục vụ khiến khách hàng VN rất thích và có ấn tượng tốt với sản phẩm này.
Bà Hà Ngọc Anh, cán bộ thương vụ Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam, dự đoán tới đây khi Luật
Thương mại ra đời, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động franchising, cùng với cam kết mở cửa thị
trường, hàng loạt công ty với các thương hiệu nổi tiếng sẽ tìm đến VN. Việc Đại sứ quán Mỹ rốt
ráo hỗ trợ cho doanh nghiệp VN tham gia Triển lãm quốc tế tại Mỹ cho thấy có rất nhiều công ty
muốn đổ bộ vào thị trường VN thông qua franchising.
Tuy nhiên, bất cứ một phương thức kinh doanh nào cũng có điểm hạn chế. Theo ông Nguyễn Duy
Thuận, Giám đốc công ty tư vấn BDS, muốn kinh doanh nhượng quyền thành công, cần có ít nhất
2 điều kiện: một nền tảng pháp luật đủ mạnh để bảo vệ người có ý tưởng, đồng thời có một hệ
thống marketing tốt để xây dựng được những đặc trưng của sản phẩm, dịch vụ. Cả hai điều trên
VN còn thiếu. Hơn thế, franchising là mô hình kinh doanh dễ nảy sinh tranh chấp, đặc biệt về giữ
gìn bí quyết nghề nghiệp, ăn chia doanh thu.
Việc bảo vệ thương hiệu cũng là vấn đề sống còn của bên nhượng. Trung Nguyên đã phải thành
lập hẳn các đội đặc nhiệm kiểm tra đột xuất các cửa hàng xem có thực hiện đúng các cam kết về
biển hiệu bàn ghế, cách phục vụ... Theo giám đốc Nguyên Vũ, chỉ cần một cửa hàng sai quy cách,
một thái độ phục vụ xấu khách hàng đến đó sẽ có ấn tượng không tốt về cà phê Trung Nguyên và
họ có thể không bao giờ đặt chân đến các quán khác trong cả hệ thống.
Do đây là hoạt động rất mới mẻ ở Việt Nam nên các chuyên gia tư vấn nhận xét, xây dựng một
hành lang pháp lý phù hợp không hề đơn giản. Thực tế, Dự thảo Luật Thương mại mới chỉ có 1
mục quy định về nhượng quyền với các điều khoản còn sơ sài.
Nhương quyên thương mai la hoat đông thương mai theo đo bên nhương
quyên cho phep va yêu câu bên nhân quyên tư minh tiên hanh viêc mua ban
hang hoa, cung ưng dich vu theo điêu kiên. Trươc khi băt đâu nhương quyên,
bên dư kiên nhương quyên phai đăng ky vơi Bô Thương mai.
Viêc mua ban hang hoa, cung ưng dich vu đươc tiên hanh theo môt hê thông do
bên nhương quyên quy đinh va đươc găn vơi nhan hiêu hang hoa, tên thương
mai, khâu hiêu kinh doanh, biêu tương kinh doanh, quang cao cua bên nhương

quyên.
Bên nhương quyên co quyên kiêm soat va trơ giup cho bên nhân quyên trong
viêc điêu hanh công viêc kinh doanh.
(Trich Dư thao Luât Thương măi)
Phong Lan
(VnExpress)