việt bắc 3 tiết tuần 8 tiết 222324 gv vũ trung kiên ngày soạn 06102008 việt bắc 22 23 tố hữu a mục tiêu bài học về tác giả nắm được những nét chính trong đường đời đường cách mạng đường

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (139.95 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

VIỆT BẮC

22- 23 ---Tố Hữu 
 A. Mục tiêu bài học:

* Về tác giả: - Nắm được những nét chính trong đường đời, đường cách mạng, đường thơ của Tớ
Hữu. Cảm nhận sâu sắc chất trữ tình chính trị về nội dung và tính dân tộc trong nghệ thuật biểu hiện
của phong cách thơ Hố Hữu.

* Về tác phẩm: - Cảm nhận được một thời cách mạng và kháng chiến gian khổ mà anh hùng nghĩa
tình gắn bó thắm thiết của những người kháng chiến với Việt Bắc với nhân dân với đất nước. Từ tình
cảm thủy chung truyền thớng của dân tộc, TH đã nâng lên thành một tình cảm mới, in đậm nét thời
đại, đó là ân tình cách mạng- một cội nguồn sức mạnh quan trọng tạo nên thắng lợi của cách mạng và
kháng chiến. Nắm được phương thức diễn tả và tác dụng của bài thơ: Nội dung trữ tình chính trị
được thể hiện bằng một hình thức nghệ thuật đậm đà tính dân tộc.

B. Phương tiện thực hiện:

- Sách giáo khoa, sách giáo viên, bản thiết kế...
C. Tiến trình tổ chức dạy học:

1. Ổn định: 
 2. Kiểm tra bài cũ:

3. Giới thiệu bài mới -

Bài mới:

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung cần đạt

Phần một: Tác giả

HĐ 1: Hướng dẫn HS

tìm hiểu về tiểu sử
GV cho HS đọc lướt để
có ấn tượng chung, ghi
nhớ những ý chính
Cuộc đời của Tớ Hữu
có thể chia làm mấy
giai đoạn?

HS đọc, ghi nhớ và
trả lời trên các ý cuộc
đời Tố Hữu chia làm
3 giai đoạn.

HSTL&PB

Phần một: Tác giả (1 tiết)
I.Vài nét về tiểu sử:

- Tố Hữu ( 1920- 2002) tên khai sinh là Nguyễn
Kim Thành. Quê quán: xã Quảng Thọ, huyện
Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.

- Thời thơ ấu: Tố Hữu sinh ra trong một gia đình
Nho học ở Huế - mảnh đất thơ mộng, trữ tình cịn
lưu giữ nhiều nét văn hoá dân gian.

- Thời thanh niên: Tố Hữu sớm giác ngộ cách
mạng và hăng say hoạt động, kiên cường đấu tranh
trong các nhà tù thực dân

- Thời kỳ sau CM tháng Tám: Tố Hữu đảm nhiệm
những cương vị trọng yếu trên mặt trận văn hoá
văn nghệ, trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và NN.

HĐ2: Hướng dẫn HS
tìm hiểu Đường cách
mạng, đường thơ.
GV chia lớp thành 4
nhóm, hướng dẫn HS
thảo luận: Về nội dung
chính của 5 tập thơ
đầu.

-Nhóm 1: Tập Từ ấy
- Nhóm 2: Tập Việt Bắc
- Nhóm 3: Tập Gío lộng
-Nhóm 4: Ra trận, Máu
và hoa

- GV gọi 1 đên 2 HS
tóm tắt nội dung chính
của hai tập kế tiếp.

HS chia thành các
nhóm, chuẩn bị thảo
luận.

Nhóm 1 thảo luận,
trình bày nội dung
chính của tập thơ.

HSTL&PB

Nhóm 2 thảo luận,
dựa vào SGK trình
bày 4 nội dung chính.
HSTL&PB

Nhóm 3 thảo luận,
trình bày 3 nội dung
chính trong sách GK.

II. Đường cách mạng, đường th: 
1.T y: (1937- 1946)

Tập thơ đầu tay, là tiếng hát của ng th.niên say mê 
lí tởng. Gồm 72 b.thơ chia làm 3 phần:

+Mỏu l:Ca ngi lớ tng CM, kêu gọi q.chúng bị áp
bức đứng lên đấu tranh

+ Xiềng xích: T.hiện t.thần CM, trớc những thử 
thách của c.đời CM.

+ Giải phóng: T.hiện niềm vui đợc g.phóng để trở 
về với cuộc đấu tranh, niềm vui chiến thắng, ca 
ngợi CMT 8 thành công.

2. Việt Bắc: (1946- 1954)

Gồm 8 câu đề từ; 18 bài sáng tác; 6 bài dịch.

- Phán ánh cuộc k.c chống P . hớng về quần chúng 
cơng- nơng -binh.

-ND: + ca ngỵi cc k.c vµ con ng k.c

+ T.hiện tình cảm của nhân dân đối với k.c, 
niềm tự hào k.c thắng lợi

->Cuèi cuéc k.c thơ TH phát triển theo hớng khái 
qúat tổng hợp mang tính sử thi đậm nét.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Sau cùng GV chốt lại 
các tập thơ của TH là 
sự vận động của cái tơi 
trữ tình, là ćn biên 
niên sử ghi lại đời sống
dân tộc, tâm hồn dân 
tộc trong sự vân động 
của tiến trình lịch sử.

HSTL&PB

Nhóm 4 thảo luận
trình bày nội dung
chính: Tất cả là âm
vang khí thế quyết
liệt của cuộc kháng
chiến chông Mĩ cứu
nướ và niềm tin chiến
thắng.

HSTL&PB

HS dựa vào SGK trả
lời.

HSTL&PB

25 bài. Thể hiện niềm vui XD CNXH ở miền bắc.
- Ca ngợi công cuộc XD CNXH, cuộc sống mới, con
ng mới: Chào 61...Yêu biét mấy... Dân có ruộng...
- Bày tỏ t.cảm B-N và ý chí đấu tranh thống nhất 
tổ quốc: Quê mẹ, Bài ca 61

4. Ra trận (1962- 1971), Máu và hoa ( 
1972-1977): Ra trận:

31 bài .Tập thơ ra đời trong cao trào cả nớc chống 
Mĩ, mang đậm khuynh hớng sử thi, cảm hứng lãng 
mạn anh hùng.

-ND: + Phản ánh sinh động cuộc k.c chống Mĩ cứu 
nớc của ND 2 miền N-B.

+ Tự hào và tin tởng vào con đờng CM dới sự 
lãnh đạo của ĐCS.

+ Niềm thơng tiếc vô hạn đối với BH.
Mỏu và hoa: SGK Tr 96.

5.Một tiếng đờn (1992 ), Ta với ta (1999 ):

=> Từ cái Tôi - chiến sĩ -> cái Tôi – công dân càng
về sau là cái Tôi nhân danh dân tộc, cách mạng.

HĐ3: Hướng dẫn HS
tìm hiểu phong cách
thơ Tố Hữu.

- Phong cách thơ TH
thể hiện ở những mặt
nào?

- Tại sao nói thơ Tớ
Hữu mang phong cách
trữ tình chính trị? Sau
khi HS trả lời GV giải
thích trữ tình chính trị
thể hiện ở những điểm
nào.

- Em chứng minh thơ
Tố Hữu mang phong
cách dân tộc đậm đà?

HS tìm hiểu phong
cách thơ Tố Hữu dưới
sự hướng dẫn của
GV.

HS trả lời ở 2 mặt về
nội dung và nghệ
thuật

HSTL&PB

Dự kiến HS trả lời về
thể thơ, về ngôn ngữ.

II. Phong cách thơ Tố Hữu:

a.Về nội dung: Thơ Tố Hữu mang phong cách trữ
tình chính trị sâu sắc.

-Trong việc biểu hiện tâm hồn, thơ Tố Hữu luôn
hướng tới cái ta chung

- Trong việc miêu tả đời sống, thơ Tố Hữu mang
đậm tính sử thi.

- Những điều đó được thể hiện qua giọng thơ mang
tính chất tâm tình, tự nhiên, đằm thắm, chân
thành

b. Về nghệ thuật: Thơ Tố Hữu mang phong cách
dân tộc đậm đà

- Về thể thơ: + Vận dụng thành công thể thơ lục
bát truyền thống của dân tộc

+ Thể thất ngôn trang trọng mà tự nhiên

-Về ngơn ngữ: Dùng từ ngữ và cách nói dân gian,
phát huy tính nhạc phong phú của tiếng Việt.

- HĐ 4: Hướng dẫn HS
kết luận

Cảm nhận chung của
em về nhà thơ Tố
Hữu?

HSTL&PB

IV. Kết luận:

Thơ Tố Hữu là bằng chứng sinh động về sự kết 
hợp hài hoà hai yếu tố cách mạng và dân tộc trong 
sáng tạo nghệ thuật, sáng tạo thi ca.

Phần hai: Tác phẩm

* Tiết 1

HĐ 1: Hướng dẫn HS
tìm hiểu phần chung
xoay quanh tác phẩm.
- Em cho biết hoàn
cảnh ra đời của tác
phẩm

- Vị trí đoạn trích?

HS tìm hiểu những vấn
đề xoay quanh tác
phẩm qua những câu
hỏi gợi tìm của GV

HS dựa vào SGK trả
lời

HSTL&PB

Phần hai: Tác Phẩm (2 tiết)

I.Tìm hiểu chung:

1. Hồn cảnh sáng tác:

Ngay sau khi cuộc kháng chiến chống Pháp
vừa thắng lợi. Tháng 10-1954 các cơ quan trung
ương của Đảng và chính phủ từ Việt Bắc về lại thủ
đô Hà Nội. Tố Hữu cũng là một trong số những
cán bộ kháng chiến từng sống gắn bó nhiều năm
với Việt Bắc, nay từ biệt chiến khu về xi. Trong
khơng khí bịn rịn nhớ thương của kẻ ở người đi,
Tố Hữu làm bài thơ này.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

HĐ2: Hướng dẫn HS
đọc hiểu tác phẩm.
Toàn bài thơ là hoài
niệm lớn, day dứt khôn

nguôi được thể hiện
qua hình thức đới đáp
giữa người ra đi và
người ở lại, giữa ta và
mình rất đậm đà. GV
có thể cho HS đọc phân
vai: người ra đi, người
ở lại.

- Tìm những chi tiết
thể hiện sắc thái tâm
trạng?

- Kỉ niêm hiện về dồn
dập trong lịng nhà thơ,
đó là những kỉ niệm
nào? Tìm những hình
ảnh minh hoạ.

- Em nhận xét gì về lới
đới đáp của nhân vật
trữ tình trong bài thơ?
- Lời đối đáp thực chất
là lời của ai?

GV chia lớp thành 2
nhóm thảo luận với 2 nội
dung.

- Nhóm 1: Cảnh Việt

Bắc

- Nhóm 2: con người,
cuộc sống VB

Sau khi HS nêu cảm
nhận, GV bình đoạn
này.

*Tiết 2

- Khung cảnh hoành
tráng của VB đã được
TH khắc hoạ ra sao?
Về không gian, hoạt
động, hình ảnh, âm
thanh?

Một HS đọc diễn cảm,
cả lớp chú ý, cảm thụ.

Nhóm 1 trình bày:
-Thiên nhiên núi rừng
VB với những hình
ảnh ánh nắng ban
chiều, ánh trăng
buổi tối những bản
làng mờ trong sương
sớm, những bếp lửa
hồng, núi rừng,

những sông śi…
Nhóm 2 thảo luận
trình bày nội dung
gắn với những chi
tiết: đắng cay ngọt
bùi, chia củ sắn lùi,
bát cơm sẻ nửa,
chăn sui đắp cùng
HS Dựa vào SGK trả
lời ở đoạn: Những
đường VB của
ta…..đèn pha bật
sáng như ngày mai
lên

HS trả lời cảm hứng
ngợi ca

HS tìm: Miếng

cơm…thù nặn

vai.Mình đây ta đó…
ngọt bùi .Núi
giăng…rừng vây
quân thù

HS cảm nhận được
trong những ngày
kháng chiến gian khổ

VB là nơi có cụ Hồ
sáng soi, có trung
ương chính phủ
luận bàn việc cơng.
Cả lớp thảo luận
chung theo từng bàn
sau đó trả lời.

HS trao đổi trả lời.

II. Đọc - hiểu:

1. Sắc thái tâm trạng, lới đới đáp của nhân vật
trữ tình:

a. Sắc thái tâm trạng:

- Qua những câu hỏi: mình đi có nhớ, mình về có

nhớ -> xúc động, bâng khng, đầy âm hưởng trữ

tình. Mười lăm năm sống, gắn bó với biết bao tình
cảm sâu đậm, mặn nồng.

->Tâm trạng lưu luyến, bịn rịn, xúc động, tự hào.
- Kỉ niệm hiện về dồn dập, đong đầy trong lịng
nhân vật trữ tình:

+ Nhớ những ngày kháng chiến gian khổ, gắn bó
keo sơn, cùng chia sẻ mọi cay đắng, ngọt bùi:

+ Nhớ tình nghĩa đồng bào sâu đậm.

+ Nhớ những căn cứ địa cách mạng: Tân Trào,
Hồng Thái…

=>Tất cả là những ân tình cách mạng đã được Tố
Hữu khéo léo thể hiện như tâm trạng củatình nhân

b. Lới đới đáp:

- Lối đối đáp quen thuộc của ca dao, dân ca: Sử
dụng đại từ ta, mình.

- Bên hỏi bên đáp, người bày tỏ tâm sự, người hô
ứng, đồng vọng -> Thực chất là lời độc thoại nội
tâm, là biểu hiên tâm tư, tình cảm của chính t/g.

2. Cảnh và người Việt Bắc qua hồi tưởng của
chủ thể trữ tình:

a. Cảnh: Vẻ đẹp vừa hiện thực vừa thơ mộng, thi vị
gợi nét riêng độc đáo.

- Đặc biệt là vẻ đẹp bốn mùa: Xuân, hạ, thu, đông.
-> Bức tranh thiên nhiên tươi sáng, gợi cảm, thơ
mộng đầy sắc màu.

b.Con người, cuộc sống:

- Cuộc sống, sinh hoạt nghèo khó, thiếu thốn

nhưng đầy tình nghĩa.

+ Có người mẹ ni qn

+ Những ngày tháng gian khổ nhưng đầy lạc quan
+ Cuộc sống sinh hoạt của bản làng.

-Con người bình dị, cần cù: người đi làm nương

rẫy, người đan nón, người hái măng…họ đã góp

phần tạo nên sức mạnh vĩ đại của cuộc k/c.
- Từ nhớ lặp lại -> giọng thơ ngọt ngào, sâu lắng.
=>Thiên nhiên ln gắn bó gần gũi, tha thiết, hồ
quyện với con người.

3. Khung cảnh, vai trị của Việt Bắc 
a. Khung cảnh Việt Bắc:

- Không gian núi rừng rộng lớn
- Hoạt động tấp nập

- Hình ảnh hào hùng

- Âm thanh sôi nổi, dồn dập, náo nức

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

- Đoạn thơ thể hiện
cảm hứng gì?

-Tìm những câu thơ thể

hiện vai trò đặc sắc của
VB?

-Sức mạnh nhât định
của VB là gì?

- Cảm nhận của em về
đoạn thơ cuối? GV
hướng HS từ câu Ở đâu
đau đớn giớng nịi…
q hương cách mạng
dựng nên cộng hoà
-Các em đã học phong
cách thơ TH, vậy qua
đoạn trích này các em
tìm ra nét nghệ thuật
độc đáo?

GV đặt câu hỏi thảo
luận cho cả lớp: Em hãy
chứng minh đoạn trích
thể hiện nghệ thuật đậm
đà tính dân tộc?

- Sau khi học xong về
nội dung và nghệ thuật ,
em rút ra chủ đề đoạn
trích?

HĐ3: GV hướng dẫn

HS tổng kết

HS tổng kết dưới sự
hướng dẫn của GV
HS trả lời

Sông Lô. Phố Ràng, Hồ Bình, Tây Bắc, Điện
Biên…

=> Đoạn thơ thể hiện cảm hứng ngợi ca Việt Bắc,
ngợi ca cuộc kháng chiến chống Pháp oanh liệt.

b. Vai trò của Việt Bắc

- Sức mạnh của lịng căm thù.

- Sức mạnh của tình nghĩa thuỷ chung:

- Địa thế rừng núi che chở,cưu mang,đùm bọc: 
- Sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân:

=>Cội nguồn sức mạnh đã dẫn tới chiến thắng, tất
cả tạo thành hình ảnh Đất nước đứng lên.

- Việt Bắc là quê hương cách mạng, là căn cứ địa
vững chắc, nơi hội tụ bao tình cảm, niềm tin và hy
vọng của mọi người dân yêu nước.

4. Nghệ thuật: Đậm đà tính dân tộc.

- Cấu tứ ca dao với hai nhân vật trữ tình ta và

mình

- Hình thức tiểu đối của ca dao - Ngôn ngữ giản dị,
mộc mạc, sử dụng lời ăn tiếng nói của nhân dân.
- Sử dụng nhuần nhuyển phép trùng điệp của ngôn
ngữ dân gian

Chủ đề: VB là khúc tình ca về cách mạng, về
kháng chiến mà cội nguồn sâu xa là tình yêu đất
nước, niềm tự hào về sức mạnh của nhân dân, là
truyền thống ân nghĩa, đạo lý thuỷ chung của dân
tộc.

III. Tổng kết:

1.Nghệ thuật: Bài thơ với thể thơ 6-8, sử dụng lối 
đôid đáp , cách diễn đạt nh những câu ca dao- dân 
ca khiến giọng thơ ngọt ngào nh những khúc hát 
ru.

2.Nội dung: Bài thơ đã bao quát những tình cảm 
tốt đẹp và tinh thần ý chí của dân tộc ta trong 
kháng chiến chống Pháp.

4. Củng cố, dặn dò:

- Nắm vững nội dung của năm tập thơ đầu, phong cách nghệ thuật của Tố Hữu.

- Việt Bắc là khúc ân tình cách mạng. Thiên nhiên Việt Bắc thơ mộng trữ tình, con người 
Việt Bắc thủy chung, gần gũi, giản dị… Tất cả khắc sâu trong lòng nhà thơ.

- Học bài cũ và chuẩn bị bài mới.

</div>