Tiet 123 Nghia tuong minh va ham y

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.32 MB, 19 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

I. Ph©n biƯt nghÜa t êng minh

vµ hµm ý .

2. NhËn xÐt .

1. VÝ dô : SGK

TiÕt 123:

NghÜa t êng minh vµ hµm ý

? Qua c©u Trời ơi chỉ còn có năm

phút ! , em hiĨu anh thanh niªn

”

mn nãi ®iỊu g× ? V× sao anh

khơng nói thẳng điều ú vi ho s

v cụ gỏi ?

Đoạn trích

:

-

Trời ơi, chỉ còn có năm phút !

Chính là anh thanh niên giật mình 
nói to, giọng c ời nh ng đầy tiếc rẻ. Anh 
chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, 
tay cầm một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc l ỡi 
đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt 
lại chiếc gh, thong th i n ch bỏc 
gi .

- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây

này!

Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. 
Để ng ời con gái khỏi trở lại bàn, anh 
lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa 
cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ s 
mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và 
quay vội đi.

(Theo Ngun Thµnh Long, Lặng lẽ Sa Pa)

- Anh rất tiếc vì sắp hết thời gian gặp 
gỡ.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

I. Phân biệt nghĩa t êng minh

vµ hµm ý .

2. NhËn xÐt .

1. VÝ dô : SGK

TiÕt 123:

NghÜa t êng minh vµ hµm ý

C©u nãi thø hai của anh thanh

niên có ẩn ý gì không?

Đoạn trích

:

-

Trời ơi, chỉ còn có năm phút !

- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây 
này!

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

I. Ph©n biƯt nghÜa t êng minh

vµ hµm ý .

2. NhËn xÐt .

1. VÝ dô : SGK

TiÕt 123:

NghÜa t êng minh vµ hµm ý

Đoạn trích

:

-

Trời ơi, chỉ còn có năm phút !

- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây 
này!

(Theo Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Câu nói này không chứa ẩn ý (nói 
trực tiếp sự việc cô kĩ s quên chiếc 
mïi soa) => NghÜa t êng minh

Anh rÊt tiÕc v× sắp hết thời gian gặp 
gỡ.

Anh khụng mun núi thng điều đó 
có thể vì ngại ngùng, vì muốn che 
giấu tình cảm của mình.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

I. Ph©n biƯt nghÜa t êng minh

vµ hµm ý .

2. NhËn xÐt .

1. VÝ dơ : SGK

TiÕt 123:

NghÜa t êng minh vµ hµm ý

3. KÕt luËn

-

Nghĩa tường minh là phần

thông báo được diễn đạt trực

tiếp bằng từ ngữ trong câu.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6></div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

I. Ph©n biƯt nghÜa t êng minh

vµ hµm ý .

2. NhËn xÐt .

1. VÝ dô : SGK

TiÕt 123:

NghÜa t êng minh vµ hµm ý

3. KÕt luËn

-

Nghĩa tường minh là phần

thông báo được diễn đạt trực

tiếp bằng từ ngữ trong câu.

- Hàm ý là phần thông báo tuy

không được diễn đạt trực tiếp

bằng từ ngữ trong câu nhưng

có thể suy ra từ những từ ngữ

ấy

.

4. Lưu ý:

-Hàm ý phụ thuộc vào tình huống giao

tiếp.

-Hàm ý thường được sử dụng trong

các văn bản nghệ thuật.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Câu tục ngữ:

-

Không thầy đố mày làm nên

- Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng

? Theo em, câu nào được hiểu theo nghĩa tường

minh, câu nào có nghĩa hàm ý.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

-Trời ơi, chỉ cịn có năm phút!

Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng

đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một

cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại

chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.

- Ơ! Cơ cịn qn chiếc mùi soa đây này!

Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi trở

lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả

cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi.

(Theo Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

II. LUYỆN TẬP:

Bài tập 1 /sgk.75:

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

a. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy: chưa muốn chia tay.

b. Từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái:…mặt đỏ ửng, nhận lại

chiếc khăn, quay vội đi --> Cô gái đang bối rối đến vụng về vì

ngượng, cơ định kín đáo để khăn làm kỉ vật cho anh thanh

niên, nhưng anh thanh niên quá thật thà tưởng cô bỏ quên

nên gọi cô để trả lại.

II. LUYỆN TẬP:

Bài tập 1 /sgk.75:

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

II. LUYỆN TẬP:

Bài tập 2 /sgk.75:

Hãy cho biết hàm ý của câu in đậm trong đoạn trích sau đây:

Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội hoạ và cô gái:

- Đây, tôi giới thiệu anh một hoạ sĩ lão thành nhé. Và cô đây

là kĩ sư nông nghiệp. Anh đưa khách về nhà đi.

Tuổi già cần

nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá

. Anh hãy đưa ra cái món chè

pha nước mưa thơm như nước hoa của Yên Sơn nhà anh.

Bài tập 1 /sgk.75

:

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

II. LUYỆN TẬP:

Bài tập 3 /sgk.75 (về nhà):

Tìm câu chứa hàm ý trong đoạn trích sau và cho biết nội dung của

hàm ý.

Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp doạ đánh, nó phải gọi nhưng

lại nói trổng:

- Vô ăn cơm!

Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ khơng nghe, chờ nó gọi “Ba vơ ăn

cơm”. Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra:

- Cơm chín rồi!

Anh cũng khơng quay lại.

(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)

Bài tập 2 /sgk.75:

Bài tập 1 /sgk.75:

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

II. LUYỆN TẬP

TIẾT 123

Bài 4 (SGK trang 76): Đọc các đoạn trích sau và cho biết những

câu in đậm có chứa hàm ý khơng? Vì sao?

a. Có người hỏi:

- Sao bảo Làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà? …

- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!

Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười

nhạt một tiếng, vươn vai nói to:

- Hà, nắng gớm, về nào

…

Ông Hai vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng

cười nói xơn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

II. LUYỆN TẬP

TIẾT 123

4.b. – Này, thầy nó ạ.

Ơng Hai nằm rũ ra ở trên giường khơng nói gì.

-Thầy nó ngủ rồi à?

-Gì?

Ơng lão khẽ nhúc nhích.

-Tơi thấy người ta đồn…

Ơng lão gắt lên:

-Biết rồi!

Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi hiu hắt.

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

? Hãy chọn đáp án đúng nhất trong những câu sau:

1. Hàm ý là phần thông báo:

A. Trái ngược với nghĩa tường minh.

B. Ẩn đằng sau nghĩa tường minh.

C. Không diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.

D. Được diễn đạt trực tiếp trong câu.

2. Dùng hàm ý trong trường hợp nào sau đây?

A. Khi không biết diễn đạt rõ ý.

B. Khi khơng muốn nói rõ ý.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Trống vào lớp đã 10 phút, Hiếu mới hớt hải chạy

vào. Thầy giáo nhìn đồng hồ, nói:……..

? Em hãy diễn đạt ý muốn nói của thầy bằng 2 câu.

Một câu có nghĩa tường minh, một câu dùng hàm ý.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

vµ hµm ý .

2. NhËn xÐt .

1. VÝ dô : SGK

TiÕt 123:

NghÜa t êng minh vµ hµm ý

3. KÕt luËn

-

Nghĩa tường minh là phần

thông báo được diễn đạt trực

tiếp bằng từ ngữ trong câu.

- Hàm ý là phần thông báo tuy

không được diễn đạt trực tiếp

bằng từ ngữ trong câu nhưng

có thể suy ra từ những từ ngữ

ấy

.

4. Lưu ý:

-Hàm ý phụ thuộc vào tình huống

giao tiếp.

-Hàm ý thường được sử dụng trong

các văn bản nghệ thuật.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

-

Ôn tập khái niệm nghĩa tường minh và hàm

ý

- Luyện tập để phân biệt được nghĩa tường

minh và hàm ý. Rèn luyện kĩ năng dùng

hàm ý và hiểu hàm ý.

- Hoàn thiện bài tập 3 (SGK trang 75, 76)

- Soạn bài Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19></div>

Tiet 123 Nghia tuong minh va ham y

<b>I. Ph©n biƯt nghÜa t êng minh </b>

<b>vµ hµm ý .</b>

<b> NghÜa t êng minh vµ hµm ý </b>

<i><b>? Qua c©u Trời ơi chỉ còn có năm </b></i>

<i><b>phút ! , em hiĨu anh thanh niªn </b></i>

”

<i><b>mn nãi ®iỊu g× ? V× sao anh </b></i>

<i><b>khơng nói thẳng điều ú vi ho s </b></i>

<i><b>v cụ gỏi ?</b></i>

<b> : </b>

<b>- </b>

<b>I. Phân biệt nghĩa t êng minh </b>

<b>vµ hµm ý .</b>

<b> NghÜa t êng minh vµ hµm ý </b>

<i><b>C©u nãi thø hai của anh thanh </b></i>

<i><b>niên có ẩn ý gì không?</b></i>

<b> : </b>

<b>- </b>

<b>I. Ph©n biƯt nghÜa t êng minh </b>

<b>vµ hµm ý .</b>

<b> NghÜa t êng minh vµ hµm ý </b>

<b> :</b>

<b>- </b>

<b>I. Ph©n biƯt nghÜa t êng minh </b>

<b>vµ hµm ý .</b>

<b> NghÜa t êng minh vµ hµm ý </b>

<b>- </b>

<b>Nghĩa tường minh là phần </b>

<b>thông báo được diễn đạt trực </b>

<b>tiếp bằng từ ngữ trong câu.</b>

<b>I. Ph©n biƯt nghÜa t êng minh </b>

<b>vµ hµm ý .</b>

<b> NghÜa t êng minh vµ hµm ý </b>

<b>-</b>

<b>Nghĩa tường minh là phần </b>

<b>thông báo được diễn đạt trực </b>

<b>tiếp bằng từ ngữ trong câu.</b>

<b>- Hàm ý là phần thông báo tuy </b>

<b>không được diễn đạt trực tiếp </b>

<b>bằng từ ngữ trong câu nhưng </b>

<b>có thể suy ra từ những từ ngữ </b>

<b>ấy</b>

<b>.</b>

<b>4. Lưu ý:</b>

<i><b>-Hàm ý phụ thuộc vào tình huống giao </b></i>

<i><b>tiếp.</b></i>

<i><b>-Hàm ý thường được sử dụng trong </b></i>

<i><b>các văn bản nghệ thuật.</b></i>

<b>Câu tục ngữ: </b>

<b>- </b>

<b>Không thầy đố mày làm nên</b>

<b>- Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng</b>

<b>? Theo em, câu nào được hiểu theo nghĩa tường </b>

<b>minh, câu nào có nghĩa hàm ý.</b>

<b>-Trời ơi, chỉ cịn có năm phút!</b>

<b> Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng </b>

<b>đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một </b>

<b>cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại </b>

<b>chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.</b>

<b>- Ơ! Cơ cịn qn chiếc mùi soa đây này!</b>

<b>Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi trở </b>

<b>lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả </b>

<b>cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi.</b>

<i><b> (Theo Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)</b></i>

<b>II. LUYỆN TẬP:</b>

<b>Bài tập 1 /sgk.75:</b>

<i><b>a. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy: chưa muốn chia tay.</b></i>

<i><b>b. Từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái:…mặt đỏ ửng, nhận lại </b></i>

<i><b>chiếc khăn, quay vội đi --> Cô gái đang bối rối đến vụng về vì </b></i>

<b>ngượng, cơ định kín đáo để khăn làm kỉ vật cho anh thanh </b>

<b>niên, nhưng anh thanh niên quá thật thà tưởng cô bỏ quên </b>

<b>nên gọi cô để trả lại.</b>

<b>II. LUYỆN TẬP:</b>

<b>Bài tập 1 /sgk.75:</b>

<b>II. LUYỆN TẬP:</b>

<b>Bài tập 2 /sgk.75:</b>

<i><b>Hãy cho biết hàm ý của câu in đậm trong đoạn trích sau đây:</b></i>

<b> </b>

<b>Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội hoạ và cô gái: </b>