Tiết 128: Nghĩa tường minh và hàm ý

Thứ Năm, Ngày 08 tháng 02 năm 2007
Giáo viên: Nguyễn Thị Nhung
Năm học 2006-2007
Trường THCS Dư Hàng Kênh Lê Chân Hải Phòng

1. Hàm ý là phần thông báo:
1. Hàm ý là phần thông báo:
A. trái ngược với nghĩa tường minh.
A. trái ngược với nghĩa tường minh.
B. cùng một nội dung với nghĩa tường minh.
B. cùng một nội dung với nghĩa tường minh.
Thứ năm ngày 15 tháng 3 năm 2007
Thứ năm ngày 15 tháng 3 năm 2007
Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ


Trả lời các câu sau bằng cách khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả
Trả lời các câu sau bằng cách khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả
lời đúng.
lời đúng.
C. không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có
C. không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có
thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
D. được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
D. được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
3. Khi nào người ta dùng hàm ý ?
3. Khi nào người ta dùng hàm ý ?
A. Khi không muốn nói thẳng.

A. Khi không muốn nói thẳng.
B. Muốn người nghe không hiểu.
B. Muốn người nghe không hiểu.
C. Không biết rõ ý.
C. Không biết rõ ý.
D. Muốn chấm dứt cuộc thoại.
D. Muốn chấm dứt cuộc thoại.
2. Trong lời nói hàng ngày:
2. Trong lời nói hàng ngày:
A. tất cả các câu đều có hàm ý.
A. tất cả các câu đều có hàm ý.
B. không có câu nào có hàm ý.
B. không có câu nào có hàm ý.
C. có câu có, có câu không có hàm ý.
C. có câu có, có câu không có hàm ý.
D. hàm ý được nhiều người dùng.
D. hàm ý được nhiều người dùng.
Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn đối thoại sau ?
Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn đối thoại sau ?
Lan: Bình ơi ! Tối nay chúng mình đi xem ca nhạc đi
Lan: Bình ơi ! Tối nay chúng mình đi xem ca nhạc đi
Ngày 8 tháng 02 năm 2007
Ngày 8 tháng 02 năm 2007
Bình: Tiếc quá ! Tối nay mình phải đi đón bà ngoaị ở quê ra.
Bình: Tiếc quá ! Tối nay mình phải đi đón bà ngoaị ở quê ra.


Lan: Thế thì chủ nhật chúng mình đi xem vậy!
Lan: Thế thì chủ nhật chúng mình đi xem vậy!
Bình:

Bình:
ừ,
ừ,
thế cũng được.
thế cũng được.



* Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
* Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
Bài 25 Tiết 128 Thứ năm ngày 15 tháng 3 năm
Bài 25 Tiết 128 Thứ năm ngày 15 tháng 3 năm
2007
2007
Nghĩa tường minh và hàm ý
Nghĩa tường minh và hàm ý


(tiếp theo)
(tiếp theo)


I. Điều kiện sử dụng hàm ý
I. Điều kiện sử dụng hàm ý


Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này
- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này

nữa thôi. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không phải
nữa thôi. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không phải
nhường nhịn cho u.
nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng
giọng luống cuống:
giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ
khoai vào rổ và oà lên khóc:
khoai vào rổ và oà lên khóc:
- U bán con thật đấy ư ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u
- U bán con thật đấy ư ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u
đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
(Ngô Tất Tố,
(Ngô Tất Tố,
Tắt đèn
Tắt đèn
)
)
- Thôi u không ăn, để phần cho con.
- Thôi u không ăn, để phần cho con.

Con chỉ được ăn ở nhà bữa này
Con chỉ được ăn ở nhà bữa này
nữa thôi
nữa thôi
. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không
. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không
phải nhường nhịn cho u.
phải nhường nhịn cho u.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Con
Con


không
không
được ở nhà
được ở nhà
với thầy u. U
với thầy u. U
phải bán con
phải bán con
.
.
U đã bán con
U đã bán con
cho nhà cụ Nghị
cho nhà cụ Nghị

thôn
thôn


Đoài
Đoài
.
.

* Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
* Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
Bài 25 Tiết 128 Thứ năm ngày 15 tháng 3 năm
Bài 25 Tiết 128 Thứ năm ngày 15 tháng 3 năm
2007
2007
Nghĩa tường minh và hàm ý
Nghĩa tường minh và hàm ý


(tiếp theo)
(tiếp theo)


I. Điều kiện sử dụng hàm ý
I. Điều kiện sử dụng hàm ý


Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn, để phần cho con.

- Thôi u không ăn, để phần cho con.
Con chỉ được ăn ở nhà bữa này
Con chỉ được ăn ở nhà bữa này
nữa thôi
nữa thôi
. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không
. U không muốn tranh ăn của con. Con cứ ăn thật no, không
phải nhường nhịn cho u.
phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng
giọng luống cuống:
giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ
khoai vào rổ và oà lên khóc:
khoai vào rổ và oà lên khóc:
- U bán con thật đấy ư ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u
- U bán con thật đấy ư ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u
đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
(Ngô Tất Tố,
(Ngô Tất Tố,
Tắt đèn

Tắt đèn
)
)
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ
khoai vào rổ và oà lên khóc:
khoai vào rổ và oà lên khóc:
- U bán con thật đấy ư ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u
- U bán con thật đấy ư ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u
đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.
đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con.

Nghĩa tường minh và hàm ý
Nghĩa tường minh và hàm ý


(tiếp theo)
(tiếp theo)


I. Điều kiện sử dụng hàm ý
I. Điều kiện sử dụng hàm ý


* Ghi nhớ:
* Ghi nhớ:
(SGK - trang 91)
(SGK - trang 91)
Để sử dụng hàm ý, cần có hai điều kiện sau đây:
Để sử dụng hàm ý, cần có hai điều kiện sau đây:

-


Người nói (người viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
Người nói (người viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
-


Người nghe (người đọc) có năng lực giải đoán hàm ý.
Người nghe (người đọc) có năng lực giải đoán hàm ý.
Bài 25 Tiết 128 Thứ năm ngày 15 tháng 3 năm
Bài 25 Tiết 128 Thứ năm ngày 15 tháng 3 năm
2007
2007