Bài soạn giáo án văn 9 chuẩn HK II

Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
HỌC KÌ II
Tuần 20 Tiết 91
Ngµy so¹n:
Văn bản : Bàn về đọc sách
(Trích)
Chu Quang Tiềm
I: Mơc tiªu cÇn ®¹t:
1: M ức độ.
HS hiểu, cảm nhận được nghệ thuật lập luận, giá trị nội dung và ý nghĩa thực tiễn của văn bản.
2: Trọng tâm.
a: Kiến thức.
- Ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đọc sách và phương pháp đọc sách.
- Phương pháp đọc sách cho có hiệu quả.
b: Kĩ năng.
- Biết cách đọc- hiểu một văn bản dịch (khơng sa đà vào phân tích ngơn từ).
- Nhận ra bố cục chặt chẽ, hệ thống luận điểm rõ ràng trong một văn bản nghị luận.
- Rèn luyện thêm cách viết một bài văn nghị luận.
II: Chn bÞ:
- GV: Tµi liƯu tham kh¶o, B¶ng phơ, c©u hái tr¾c nghiƯm
- HS: Bµi so¹n, Trun ng¾n”S¸ch”cđa M.G...
III: TiÕn tr×nh dạy học.
1. Ổ n ®Þnh tỉ chøc :
2. KiĨm tra bµi cò: PhÇn bµi so¹n cđa HS
3.Bµi míi:
Hoạt động: Giới thiệu bài mới.
*Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
GV giíi thiƯu s¬ lỵc ch¬ng tr×nh HKII:Hc trao ®ỉi vỊ viƯc ®äc s¸ch cđa c¸ nh©n.
4
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
Hoạt động của thầy và trò.

Hoạt động 1: GV hướng dẫn HS tìm hiểu tác giả, tác
phẩm.
*Mục tiêu : HS nắm được những nét cơ bản về tác
giả, tác phẩm.
HS đọc chú thích sgk.
? Chó ý phÇn chó thÝch ,em h·y cho biÕt vµi nÐt vỊ
t¸c gi¶ ?
HS dựa vào sgk trả lời, GV nhắc lại và cho HS ghi.
? Văn bản trích trong cuốn sách nào?
TrÝch trong cn Danh nh©n TQ bµn vỊ niỊm vui nçi
bn cđa viƯc ®äc s¸c (B¾c Kinh-1995,GS TrÇn
§×nh Sư dÞch
Hoạt động 2 : Đọc- hiểu văn bản.
*Mục tiêu : HS nắm được các luận điểm của bài
văn nghị luận về một vấn đề xã hội.
- GV híng dÉn ®äc : To, râ rµng chó ý nh÷ng h×nh
¶nh so s¸nh.
Giọng: Tâm tình, nhẹ nhàng như trò chuyện
Gv đọc mẫu – Gọi hs đọc – Gv nhận xét.
? Phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Nghị luận.
? Cã thĨ chia v¨n b¶n thµnh mÊy phÇn, h·y tãm t¾t
lun ®iĨm qua bè cơc.
Bè cơc : 3 phần
a,Häc vÊn kh«ng chØ lµ....ThÕ giíi míi: Sù cÇn thiÕt
vµ ý nghÜa cđa viƯc ®äc s¸ch.
b,LÞch sư cµng tiÕn lªn...tù tiªu hao lùc lỵng:
Nh÷ng khã kh¨n,nguy h¹i cđa viƯc ®äc s¸ch in t×nh
tr¹ng hiƯn
c, §äc s¸ch kh«ng cèt lÊy nhiỊu->hÕt :Ph¬ng ph¸p

chän s¸ch vµ ®äc s¸ch
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản.
*Mục tiêu 1:HS hiểu được sách có ý nghĩa vơ cùng
quan trọng trên con đường phát triển của nhân loại.
- §äc l¹i ®o¹n ®Çu?
Nội dung cần đạt.
I: Giới thiệu .
1: Tác giả: Chu Quang Tiềm (1897-
1986) – nhà mĩ học và lí luận văn học
nổi tiếng của Trung Quốc.

2: Tác phẩm: “ Bàn về đọc sách”
trích trong “ Danh nhân Trung Quốc
bàn về niềm vui nỗi buồn của việc đọc
sách”.
II : Đọc- hiểu văn bản.
III: Ph©n tÝch .
1.Sù cÇn thiÕt vµ ý nghÜa cđa viƯc
®äc s¸ch.
5
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
? Bµn vỊ sù cÇn thiÕt cđa viƯc ®äc s¸ch, t¸c gi¶ ®· ®a
ra ln ®iĨm c¨n b¶n nµo.
- Ln ®iĨm : §äc s¸ch lµ con ®êng quan träng cđa
häc vÊn.
?Em hiĨu mèi quan hƯ gi÷a ®äc s¸ch vµ häc vÊn ra
sao?
Häc vÊn ®ỵc tÝch l tõ mäi mỈt trong ho¹t
®éng häc tËp cđa con ngêi; ®äc s¸ch chØ lµ mét mỈt
nhng lµ mỈt quan träng; mn häc vÊn kh«ng thĨ

kh«ng ®äc s¸ch.
? VËy ®Ĩ làm râ L§1, t¸c gi¶ ®· ®a ra nh÷ng lÝ lÏ
nµo.
LÝ lÏ:
+S¸ch trë thµnh kho tµng q b¸u cđa di s¶n tinh
thÇn mµ loµi ngêi thu lỵm, suy ngÉm…
+S¸ch ®· ghi chÐp c« ®óc vµ lu trun mäi tri thøc
mäi thµnh tùu mµ loµi ngêi t×m tßi...
+ Ph¶i lÊy thµnh qu¶ nh©n lo¹i trong qu¸ khø lµm
®iĨm xt ph¸t .
+ §äc s¸ch lµ hëng thơ ®Ĩ tiÕn lĨntong con ®êng
häc vÊn.
? NhËn xÐt vỊ c¸ch lËp ln cđa t¸c gi¶?
->Hỵp lÝ lÏ,thÊu t×nh ®¹t lÝ vµ kÝn ®¸o s©u s¾c. Dïng
c¸c kiĨu c©u kh¼ng ®Þnh, lËp ln ch¾c ch¾n nhê c¸c
kiĨu c©u chØ quan hƯ nh©n qu¶ ( Bëi v×…nªn, kh«ng
chØ… mµ cßn)
? Tõ nh÷ng lÝ lÏ trªn gióp em hiĨu g× vỊ s¸ch vµ lỵi
Ých cđa viƯc ®äc s¸ch.
=> S¸ch lµ vèn q cđa nh©n lo¹i. §äc s¸ch lµ c¸ch
t¹o häc vÊn. Mn tiÕn lªn con ®êng häc vÊn kh«ng
thĨ kh«ng ®äc s¸ch.
*MRNC : Sách có ý nghĩa vơ cùng quan trọng trên
con đường phát triển của nhân loại bởi nó chính là
kho tàng kiến thức q báu, là di sản tinh thần mà
lồi người đúc kết được trong hàng nghìn năm.
Lª nin ®· tõng nãi : “ Kh«ng cã s¸ch th× kh«ng cã
tri thøc ” H¬n n÷a s¸ch lµ kho b¸u tinh thÇn tÝch l
mäi gi¸ trÞ v¨n ho¸ cđa nh©n lo¹i. V× vËy cÇn ph¶i
®äc s¸ch, nÕu kh«ng cã s¸ch tøc ta kh«ng tiÕp thu ®-

ỵc nh÷ng v¨n ho¸ nh©n lo¹i th× ta ch¼ng cã g× …
S¸ch lµ vèn q cđa nh©n lo¹i. §äc
s¸ch lµ c¸ch t¹o häc vÊn. Mn tiÕn
lªn con ®êng häc vÊn kh«ng thĨ
kh«ng ®äc s¸ch.
6
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
Hoạt động 4: Củng cố, luyện tập.
*Mục tiêu: Giúp HS khắc sâu kiến thức học.
? NhËn xÐt c¸ch nªu vÊn ®Ị vỊ tÇm quan träng cđa
s¸ch vµ ý nghÜa cđa viƯc ®äc s¸ch.
4: Hướng dẫn về nhà.
Học bài và soạn phần tiếp theo
IV: RÚT KINH NGHIỆM.
Tuần 20 – Tiết 92
Ngày soạn: Văn bản : Bàn về đọc sách
(Tiết 2) Chu Quang Tiềm
I: Mục tiêu cần đạt: ( Tiếp tục hồn thành mục tiêu đã nêu ở tiết trước)
II: Chn bÞ:
- GV: Tµi liƯu tham kh¶o, B¶ng phơ, c©u hái tr¾c nghiƯm
- HS: Bµi so¹n, Trun ng¾n”S¸ch”cđa M.G...
III. Tiến trình dạy học
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ.
? Nêu ý nghĩa của việc đọc sách.
S¸ch lµ vèn q cđa nh©n lo¹i. §äc s¸ch lµ c¸ch t¹o häc vÊn. Mn tiÕn lªn con ®êng häc vÊn
kh«ng thĨ kh«ng ®äc s¸ch.
3. Bài mới
Hoạt động giới thiệu bài mới.
* Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.

GV giới thiệu bài: Ở tiết trước các em đã biết đọc sách có tầm quan trọng và ý nghĩa rất cần thiết
cho con người vì nó mang lại tri thức, nâng cao vốn hiểu biết cho nhân loại. Vậy khi đọc sách
chúng ta gặp phải khó khăn gì và khi đọc phải có phương pháp như thế nào? Hơm nay cơ cùng các
em sẽ đi tìm hiểu tiếp nội dung bài học nhé.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
7
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản
*Mục tiêu 2: HS nắm được tác hại của việc đọc sách khơng đúng
phương pháp nó khơng mang lại hiệu quả . .
Gọi hs đọc đoạn 2.
Gvdg: Tác giả đã khơng tuyệt đối, thần thánh hóa việc đọc sách mà
ơng đã chỉ ra những hạn chế trong sự phát triển của học vấn, của việc
đọc sách.
? Trở lại khó khăn trong học vấn mà đọc sách đó là gì (Tác hại)?
- Hiện nay sách XB, in ấn nhiều khiến người đọc khơng chun sâu
(Ham đọc mà khơng đọc kĩ).
? Để chứng minh cho cái hại của việc đọc sách hiện nay tác giả đã sử
dụng biện pháp tu từ gì?
- Cách đọc của người xưa So sánh
Cách đọc của người ngày nay Bình luận
? Người ngày xưa và người ngày nay đọc sách như thế nào?
- Người xưa: Đọc kĩ càng nghiền ngẫm từng câu, từng chữ:
“Q hồ tinh bất q hồ đa”
(Ít mà tinh còn hơn nhiều mà dối)
- Ngày nay: Đọc khơng kĩ, khơng sâu: Đọc như ăn sống
nuốt tươi.
? Em có đồng ý với cách so sánh của tác giả khơng?
? Hãy nêu ý kiến của em về “Con mọt sách” ngày nay?

- Khơng đáng u mà đáng chê: Vì khi chúi mũi vào sách vở mà khơng
chú ý đến gì khác, xa rời thực tế (chỉ có lí thuyết)
? Ngồi tác hại trên tác giả còn đưa ra dẫn chứng nào về tác hại của
sách?
- Sách nhiều q nên dễ lạc hướng, chọn nhầm, chọn sai những cuốn
sách nhạt nhẽo, vơ bổ …
? Em có nhận xét gì về NT trong đoạn văn trên?
- So sánh bình luận
- LL chặt chẽ.
Gvcho HS ghi và chuyển ý.
Gọi hs đọc đoạn 3
*Mục tiêu 3: HS biết được phương pháp đọc sách đúng đắn thì sẽ
I. Giới thiệu
1. Tác giả.
2. Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Phân tích
1. Tầm quan trọng, ý
nghĩa của việc đọc sách
2. Những khó khăn thiên
hướng sai lệch của việc
đọc sách trong tình trạng
hiện nay
- Hiện nay sách được xuất
bản, in ấn nhiều khiến
người đọc khơng chun
sâu. hướng, chọn lầm,
chọn sai, những cuốn
sách nhạt nhẽo, vơ bổ.
- Sách nhiều nên dễ lạc

3. Phương pháp đọc
8
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
mang lại hiệu quả cao.
? Theo em đọc sách có dễ khơng? Vì sao?
- Khơng: Vì nhiều.
? Tại sao cần lựa chọn sách khi đọc?
- Vì sách nhiều, khơng chun sâu, khó lựa chọn.
? Theo ý kiến của tác giả, cần lựa chọn sách khi đọc như thế nào?
- Khơng tham đọc nhiều, đọc lung tung.
- Phải chọn tinh, chọn kĩ những quyển nào thực sự có giá trị, có lợi cho
mình.
- Cần đọc những cuốn sách, tài liệu cơ bản thuộc lĩnh vực chun mơn,
chun sâu của mình.
- Khi đọc tài liệu chun sâu, cũng khơng thể xem thường việc đọc
loại sách thường thức, gần gũi, kế cận với chun sâu của mình.
? Qua ý kiến trên, em có nhận xét gì về tác giả?
- Là người có kinh nghiệm, sự từng trải.
Gv: khi chọn sách chúng ta nên hướng vào hai loại
* Loại phổ thơng (thời gian học phổ thơng + ĐH)
* Loại chun mơn (đọc suốt đời)
? Tác giả hướng dẫn cách đọc sách như thế nào?
- Vừa đọc vừa nghĩ
? Em rút ra được những cách đọc tốt nhất nào?
- Đọc có kế hoạch, có hệ thống.
THẢO LUẬN
? Tác giả đưa ra cách đọc sách có phải chỉ để đọc mà còn học làm
người, em có đồng ý khơng? Vì sao?
- Có: Vì đọc sách vừa học tập tri thức vừa rèn luyện tính cách, chuyện
học làm người.

? Vậy học vấn PT và học vấn chun mơn với việc đọc sách có mối
quan hệ như thế nào?
- Hỗ trợ, tác động lẫn nhau.
- Chúng khơng thể tách biệt nhau.
GV cho hs ghi và chuyển sang hoạt động 4.
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tổng kết.
*Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
sách.
a. Cách chọn sách
- Chọn tinh, kĩ, có lợi cho
mình
- Cần đọc những cuốn
sách cơ bản thuộc lĩnh
vực chun mơn
b. Cách đọc sách:
Đọc kĩ, vừa đọc vừa
nghĩ; đọc sách cũng cần
phải có kế hoạch và có hệ
thống.
Vì đọc sách vừa học tập
tri thức vừa rèn luyện tính
cách, chuyện học làm
người.
9
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
? Em hãy nhận xét ngun nhân cơ bản tạo nên sức thuyết phục hấp
dẫn của văn bản?
- Lí lẽ thấu tình đạt lí.
- Ngơn ngữ un bác của người nghiên cứu tích lũy lâu dài.
- Bố cục chặt chẽ, hợp lí, ý kiến dẫn dắt tự nhiên.

- Giàu hình ảnh.
? Qua văn bản này em rút ra được bài học gì?
Tầm quan trọng , ý nghĩa của việc đọc sách và cách lựa chọn sách,
cách đọc sách sao cho hiệu quả.
Gọi hs đọc ghi nhớ
Hoạt động 3: Củng cố, luyện tập.
* Mục tiêu: HS nắm vững nội dung vừa học.
? Nêu phương pháp đọc sách
? Nội dung và nghệ thuật của văn bản.
IV: Tổng kết.
1: Nghệ thuật.
- Bố cục chặt chẽ, hợp lí
- Dẫn dắt tự nhiên, xác
đáng bằng giọng chuyện
trò, tâm tình của một học
giả có uy tín đã làm tăng
tính thuyết phục của văn
bản.
- Lựa chọn ngơn ngữ
giàu hình ảnh với những
cách ví von cụ thể và thú
vị.
2: Nội dung.
Đọc sách là con đường
tích lũy nâng cao học vấn.
Cần phải biết lựa chọn
sách đọc. Kết hợp giữa
đọc rộng với đọc sâu.
Đọc sách phải có kế
hoạch.

V: Luyện tập. Phát biểu
điều mà em thấm thía
nhất sau khi học bài “ Bàn
về đọc sách”.
4: Hướng dẫn về nhà .
Học bài + Làm bài tập ( Lập lại hệ thống luận điểm trong tồn bài)
Soạn bài “ Tiếng nói của văn nghệ”
Xem bài Khởi ngữ
IV: RÚT KINH NGHIỆM.
………………………………………………………………………………………………………
10
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
Tuần 20 – Tiết 93 KHỞI NGỮ
Ngày soạn:
I. Mức độ cần đạt :
1: Mức độ.
- Nhận biết đặc điểm, cơng dụng của khởi ngữ trong câu
- Biết đặt những câu có khởi ngữ.
2: Trọng tâm.
a: Kiến thức.
- Đặc điểm của khởi ngữ.
- Cơng dụng của khởi ngữ
b: Kĩ năng.
- Nhận diện khởi ngữ trong câu.
- Đặt câu có khởi ngữ.
II. Chuẩn bị :
Gv: Giáo án + Bảng phụ
Hs: Sgk + Vở ghi.
III. Tiến trình dạy học
1. Ổn định lớp

2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới.
*Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
GV giới thiệu bài: Khi nói viết chúng ta sử dụng nhiều thành phần của câu nhằm làm nổi bật ý,
nêu rõ đề tài, chủ đề khi giao tiếp … Một trong những TP câu hơm nay chúng ta sẽ đi tìm hiểu đó
là: Khởi ngữ
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Hoạt động 1 : Gv hướng dẫn hs tìm hiểu đặc điểm và cơng dụng
của khởi ngữ.
*Mục tiêu: HS nắm được đặc điểm và cơng dụng của khởi ngữ.
GV treo bảng phụ ghi các ví dụ trong sgk.
HS đọc ví dụ.
Ví dụ1.
Nội dung cần đạt
I. Bài học
1: Đặc điểm của khởi ngữ.
-Là thành phần câu đứng trước
chủ ngữ để nêu lên đề tài được
nói đến trong câu.
-Trước khởi ngữ thường có thể
11
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
a. Nghe gọi con bé giật mình. Nó ngơ ngác lạ lùng
Còn anh // anh khơng ghìm nổi xúc động
KN CN
b. Giàu // tơi// cũng giàu rồi.
KN CN
c. Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ // chúng ta// có
KN CN
thể tin ở tiếng ta

? Phân tích cấu tạo NP của mỗi câu trên?
? Ở ví dụ a nhắc tới ai?
- Thu và ba Thu.
? Ở câu a diễn tả tâm trạng gì? Của ai?
- Bé Thu: Ngơ ngác, ngạc nhiên
- Anh Sáu: Xúc động -> buồn
Câu a: Phân tích các từ in đậm với CN trong những câu sau về vị
trí trong câu và quan hệ với VN.
- Vị trí: Các từ in đậm đứng trước.
- Quan hệ với VN: Các từ in đậm khơng có quan hệ: C V- với
VN.
Câu b: ? Cho biết nội dung thơng tin ở ví dụ b.
- Giúp người đọc hiểu được gia cảnh nhân vật trong truyện
(nghèo)
? Phân tích vị trí của các từ in đậm về vị trí – quan hệ …?
- Vị trí: Các từ in đậm đứng trước CN.
- Quan hệ với VN: Các từ in đậm khơng có quan hệ trực tiếp với
VN.
Câu c: ? Thơng báo cho người đọc đề tài nào?
- Sự giàu đẹp trong sáng của TV
? Phân tích vị trí của các từ in đậm về vị trí – quan hệ?
- Vị trí: Các từ in đậm đứng trước CN.
- Quan hệ VN: Các từ in đậm khơng có quan hệ trực tiếp với VN.
? Các từ in đậm trong các câu có quan hệ ý nghĩa trong câu như
thế nào? Có phải là phần đề tài của câu khơng?
thêm các từ như về, đối với.
2: Cơng dụng của khởi ngữ :
nêu lên đế tài được nói đến
trong câu.
12

Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
- Nhằm nêu lên đề tài, đối tượng sự việc được nói trong câu.
- Nó chính là phần đề tài.
Gvdg: Các từ ngữ, cụm từ in đậm được nói đến trong câu, nhằm
nêu lên đề tài người ta gọi nó làTP khởi ngữ (đề ngữ)
? Vậy khởi ngữ là gì? Vai trò của khởi ngữ và đặc điểm của khởi
ngữ?
- Hs trả lời.
Gọi hs đọc ghi nhớ sgk/8
Ví dụ2
Hs đọc ví dụ.
a. Tơi //đọc/ quyển sách này rồi
CN VN BN
b. Quyển sách này tơi// đọc rồi
KN CN VN
? Phân tích cấu tạo của hai câu trên.
? Nội dung của 2 câu này có khác nhau khơng?
Khơng.
? Vì sao em xác định cụm từ quyển sách này (b) là khởi ngữ
Nó đứng ở đầu câu, nêu đề tài.
? Qua các ví dụ vừa phân tích, cho biết khởi ngữ là gì
Gv lưu ý: Khởi ngữ còn gọi là đề ngữ (TP khởi ý)
Gv hướng dẫn hs tìm hiểu ví dụ 3
a: Sang, tơi cũng sang rồi
Quan hệ trực tiếp
b: Quyển sách này tơi// đọc/ nó / rồi
KN CN VN KN
c: Kiện ở huyện, bất q mình tốt lễ, quan trên mới xử cho được.
? Tìm khởi ngữ trong ví dụ trên
? Khởi ngữ có quan hệ với yếu tố nào trong phần câu còn lại.

*MRNC : Yếu tố khởi ngữ có thể được lặp lại y ngun ở phần
câu còn lại- quan hệ trực tiếp (giàu- giàu). Yếu tố khởi ngữ được
lặp lại bằng một từ thay thế( quyển sách này- nó). Còn ở ví dụ (c)
yếu tố khởi ngữ có quan hệ gián tiếp với phần câu còn lại.
II. Luyện tập.
13
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
Đặc điểm chung của quan hệ trực tiếp và gián tiếp là có thể thêm
các tiếng : về, đối với vào trước khởi ngữ.
Hoạt động 2 : Luyện tập.
*Mục tiêu: Hs vận dụng kiến thức vào bài tập thực hành.
Gv hướng dẫn hs làm bài tập sgk
Gọi hs đọc bài tập 1
? Xác định u cầu bài tập 1?
? Hãy tìm khởi ngữ trong các câu?
Gọi hs đọc bài tập 2
? Xác định u cầu bài tập 2
? Chuyển Tp in đậm trong câu thành KN
Gvdg: Có thể thêm QHT: thì hoặc khơng cần.
Hoạt động 3: Củng cố bài học.
*Mục tiêu: HS khái qt và khắc sâu kiến thức vừa học
? Nêu đặc điểm – cơng dụng của KN.
Bài tập 1/sgk/8
a. Điều này.
b. Đối với chúng mình.
c. Một mình
d. Làm khhí tượng
e. Đối với cháu.
Bài tập 2: sgk/8
- Làm bài thì anh ấy làm cẩn

thận lắm
- Hiểu thì tơi hiểu rồi, nhưng
giải thì tơi chưa giải được
4: Hướng dẫn học ở nhà.
Học bài + Làm bài tập + Soạn bài
IV. Rút kinh nghiệm
………………………………………………………………………………………………………………
…..
Tuần 20– Tiết 94
Ngày soạn:
Phép phân tích và tổng hợp
I. Mục tiêu cần đạt:
1: Mức độ.
Hiểu và biết vận dụng các phép lập luận phân tích, tổng hợp khi làm văn nghị luận.
2: Trọng tâm.
14
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
a: Kiến thức.
- Đặc điểm của phép lập luận phân tích và tổng hợp.
- Sự khác nhau giữa hai phép lập luận phân tích và tổng hợp.
- Tác dụng của hai phép lập luận phân tích và tổng hợp trong các văn bản nghị luận.
b: Kĩ năng.
- Nhận diện được phép lập luận phân tích và tổng hợp
- Vận dụng hai phép lập luận này khi tạo lập và đọc- hiểu văn bản nghị luận
II. Chuẩn bị:
Gv: Giáo án + Bảng phụ
Hs: Đọc bài + Soạn bài
III. Tiến trình dạy học.
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ

? Văn nghị luận là gì? Đặc điểm của văn nghị luận (kiến thức lớp 7)
3. Bài mới
Hoạt động giới thiệu bài mới.
*Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
Gv giới thiệu bài : Trong một bài văn nghị luận, người ta thường dung phép lập luận phân tích và
tổng hợp. Vậy tác dụng của nó như thế nào , tiết học hơm nay chúng ta cùng tìm hiểu.
Hoạt động của thầy và trò.
Hoạt động 1: Đặc điểm, tác dụng của phép lập luận
phân tích và tổng hợp.
*Mục tiêu: HS nắm được đặc điểm, tác dụng của phép
lập luận phân tích và tổng hợp.
Gọi hs đọc văn bản “Trang phục” sgk/9
? Bài văn có mấy đoạn?
? Nêu luận điểm của bài văn?
- Hs trả lời.
* Luận điểm
- Ăn cho mình mặc cho người
- Y phục xứng kì đức
? Bài văn đã nêu ra những dẫn chứng gì về trang phục?
Nội dung cần đạt.
I. Bài học
Ví dụ
Văn bản “Trang phục”.
* Luận điểm
- Ăn cho mình mặc cho người
- Y phục xứng kì đức
1. Phép lập luận phân tích.
Phép lập luận phân tích là phép lập luận
trình bày từng bộ phận, từng phương
diện của một vấn đề nhằm chỉ ra nội

dung của sự vật, hiện tượng

15
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
? Mỗi dẫn chứng nêu ra những vấn đề gì?
- 1/ Hiện tượng ăn mặc khơng đồng bộ Nêu lên vấn
đề ăn mặc phải chỉnh tề.
2/ Hiện tượng ăn mặc phải phù hợp với hồn cảnh
chung và hồn cảnh riêng.  Nêu lên vấn đề cái đẹp
của trang phục phù hợp với hồn cảnh XH.
+L§1:”¡n cho m×nh mỈc cho ngêi”
-C« g¸i 1 m×nh trong hang s©u.....mãng tay
-Anh th/niªn ®i t¸t níc.....ph¼ng t¾p.
-§i ®¸m cíi kh«ng thĨ......lÊm bïn
-§i dù ®¸m tang......nãi cêi oang oang
3/ Ăn mặc phù hợp với đạo đức, giản dị … Nêu lên
vấn đề là cách ăn mặc cần giản dị, hòa mình vào cộng
đồng.
+L§2:”Y phơc xøng k× ®ức”
-Dï mỈc ®Đp ®Õn ®©u.......tùu xÊu ®i mµ th«i
-Xa nay,c¸i ®Đp bao giê.....m«i trêng.
? Từ những dẫn chứng ở phần đầu đã rút ra nhận xét gì
về cách ăn mặc?
- Ăn mặc phải hài hòa, đồng bộ giữa quần áo – giầy
dép, mũ trong trang phục của con người.
? Tác giả đã dùng phép LL nào để cho thấy “có những
ngun tắc ngầm phải tn thủ” trang phục như: “ăn
cho mình”, “mặc cho người”, “y phục xứng kì đức”?
- Dùng phép LL phân tích.
 Tách ra từng trường hợp để cho thấy “qui luật ngầm

của văn hóa” chi phối cách ăn mặc.
? Vậy thế nào là phép LL phân tích?
- Hs trả lời.
Ghi nhớ sgk/10
Gọi hs đọc lại văn bản “Trang phục”.
Gv hướng dẫn hs tìm hiểu phép LL tổng hợp.
? “Ăn mặc ra sao cũng phải phù hợp với hồn cảnh
riêng của mình và hồn cảnh chung nơi cộng đồng hay
tồn XH” Có phải là câu tổng hợp các ý kiến đã phân
2: Phép lập luận tổng hợp.
Phép lập luận tổng hợp là phép lập luận
rút ra cái chung từ những điều đã phân
tích( đem các bộ phận, các đặc điểm của
một sự vật đã được phân tích riêng mà
liên hệ lại với nhau để nêu ra nhận định
16
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
tích trên khơng?
- Phải.
? Nó có thâu tóm được các ý trong từng dẫn chứng đã
nêu khơng?
- Có.
? Từ tổng hợp qui tắc ăn mặc nói trên, bài viết đã mở
rộng sang vấn đề ăn mặc đẹp như thế nào?
- Thế mới biết, trang phục văn hóa, hợp đạo đức, hợp
mơi trường mới là trang phục đẹp (Sgk/t9)
? Các điều kiện qui định cái đẹp của trang phục như thế
nào?
- Phù hợp mơi trường, văn hóa, hiểu biết, đạo đức 
đẹp.

? Bài văn đã cho người đọc biết cái gì ở trang phục?
- Cái đẹp.
Gvdg: Cách LL về cái đẹp của trang phục như trên gọi
là cách LL tổng hợp.
? Vậy phép LL tổng hợp là gì?
- Hs trả lời.
Gọi hs đọc ghi nhớ 2 sgk/9.
? Vậy phép LL phân tích và tổng hợp có vai trò gì trong
bài văn?
- Giúp ta hiểu các khía cạnh khác nhau của trang phục
đối với từng người, từng hồn cảnh.
- Giúp ta hiểu được ý nghĩa văn hóa, đạo đức vẻ đẹp từ
trang phục.
? Vậy thế nào là phép LL phân tích và tổng hợp.
- Ghi nhớ sgk/9.
*MRNC: Mối quan hệ qua lại giữa hai phép lập luận:
tuy đối lập nhưng khơng tách rời nhau. Phân tích rồi
phải tổng hợp thì mới có ý nghĩa, mặt khác, phải dựa
trên cơ sở phân tích thì mới có thể tổng hợp được.
Hoạt động 2:Gv hướng dẫn hs luyện tập.
*Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức vào bài tập thực
hành.
Gọi hs đọc bài tập sgk/10.
chung về sự vật ấy).
II. Luyện tập: Sgk/10 – 11
BT1: Phân tích luận điểm:
“Học vấn khơng chỉ là chuyện … của
học vấn”
-Häc vÊn lµ thµnh qu¶ tÝch l cđa nh©n
17

Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
BT1: Phân tích luận điểm:
BT2:T¸c gi¶ ®· ph/tÝch nh÷ng lÝ do ph¶i chän s¸ch ®Ĩ
®äc ntn?
2/ Phân tích lí do phải chọn sách để đọc.
-- Sách có nhiều loại.
- Các loại sách ấy liên quan với nhau.
BT3:T¸c gi¶ ®· ph/tÝch tÇm q/träng cđa ®äc s¸ch ntn?
3/ Phân tích tầm quan trọng của việc đọc sách.
lo¹i ®Ĩ lu gi÷ vµ trun l¹i cho ®êi sau.
- Bất kì ai muốn phát triển học thuật
cũng phải bắt đầu từ “kho tàng q
báu“được lưu trữ trong sách: nếu khơng
mọi sự bắt đầu sẽ là con số 0, thậm chí là
lạc hậu, giật lùi.
-§äc s¸ch lµ hëng thơ thµnh qu¶ vỊ tri
thøc vµ k/nghiƯm hµng n¨m cđa nh©n
lo¹i,®ã lµ tiỊn ®Ị cho sù ph/triĨn häc
tht cđa mäi người.
BT2:T¸c gi¶ ®· ph/tÝch nh÷ng lÝ do ph¶i
chän s¸ch ®Ĩ ®äc.
1.BÊt cø lÜnh vùc häc vấn nµo còng cã
s¸ch chÊt ®Çy th viƯn,do ®ã ph¶i biÕt
chän s¸ch ®Ĩ ®äc
2.Ph¶i chän nh÷ng cn s¸ch”c¬ b¶n
®Ých thùc”®Ĩ ®äc ,kh«ng ®äc nh÷ng
cn s¸ch v« thëng v« ph¹t
3.§äc s¸ch còng nh ®¸nh trËn,cÇnph¶i
®¸nh vµo thµnh tr× kiªn cè,®¸nh b¹i qu©n
®Þch tinh nh....;tøc lµ ph¶i ®äc nh÷ng

c¸i c¬ b¶n nhÊt,cÇn thiÕt nhÊt cho c«ng
viƯc vµ c/sèng cđa m×nh.
BT3:T¸c gi¶ ®· ph/tÝch tÇm q/träng cđa
®äc s¸ch
-- Khơng đọc khơng có điểm xuất phát
cao
- Đọc là con đường ngắn nhất để tiếp cận
tri thức.
- Khơng chọn lọc sách thì đời người
ngắn ngủi khơng đọc xuể.
-Cã 2 lo¹i s¸ch cÇn ®äc lµ s¸ch vỊ kiÕn
thøc PT vµ s¸ch vỊ kiÕn thøc chuyªn
ngµnh...
4/ Vai trò của phân tích trong LL.
- Phương pháp LL phân tích rất cần thiết
trong bài văn ngị luận nó làm sáng tỏ
18
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
luận điểm, thuyết phục người đọc, giúp
người đọc nhận thức và hiểu đúng vấn
đề.
Hoạt động 3: Củng cố bài học.
*Mục tiêu: Giúp HS khái qt và khắc sâu kiến thức vừa học.
? Thế nào là phép LL phân tích và tổng hợp? Vai trò của nó?
4. Hướng dẫn về nhà.
Học bài + Hồn thiện bài tập
Biết thực hiện phép phân tích và tổng hợp trong những văn cảnh cụ thể.
Soạn bài: “Luyện tập … “
IV. Rút kinh nghiệm.
Tuần 20 – Tiết 95

Ngày soạn:
Luyện tập phân tích và tổng hợp
I. Mục tiêu cần đạt :
1: Mức độ.
Giúp hs.có kĩ năng phân tích, tổng hợp trong văn LL (NL).
2: Trọng tâm.
a: Kiến thức.
Mục đích, đặc điểm, tác dụng của việc sử dụng phép phân tích và tổng hợp.
b: Kĩ năng.
- Nhận dạng được rõ hơn văn bản có sử dụng phép lập luận phân tích và tổng hợp.
- Sử dụng phép phân tích và tổng hợp thuần thục hơn khi đọc- hiểu và tạo lập văn bản nghị luận.
II. Chuẩn bị :
Gv: Giáo án + Bảng phụ
Hs: Đọc, soạn bài.
III. Tiến trình dạy học .
1. Ổn định lớp: Điểm danh
19
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
2. Kiểm tra bài cũ
? Phép LL phân tích và tổng hợp
-Phép lập luận phân tích là phép lập luận trình bày từng bộ phận, từng phương diện của một vấn
đề nhằm chỉ ra nội dung của sự vật, hiện tượng
- Phép lập luận tổng hợp là phép lập luận rút ra cái chung từ những điều đã phân tích( đem các bộ
phận, các đặc điểm của một sự vật đã được phân tích riêng mà liên hệ lại với nhau để nêu ra nhận
định chung về sự vật ấy).
3. Bài mới.
Hoạt động giới thiệu bài mới.
*Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS
GV giới thiệu: Phép LL phân tích và tổng hợp là những thao tác rất quan trọng trong bài văn nghị
luận. Vì vậy, chúng ta phải rèn luyện, vận dụng kĩ năng này để làm tốt bài văn nghị luận. Để hiểu

thêm về văn nghị luận qua phép LL phân tích và tổng hợp chúng ta sẽ đi vào: “Luyện tập …”.
Hoạt động của thầy và trò.
Hoạt động 1: Ơn lại lí thuyết đã học ở tiết trước( tiết )
*Mục tiêu: HS nắm vững đặc điểm, cơng dụng của hai
phép lập luận phân tích và tổng hợp.
Gv cho hs ơn lại kiến thức về phép LL phân tích và tổng
hợp.
? Thế nào là phép LL phân tích?
- Hs trả lời
? Thế nào là phép LL tổng hợp?
- Hs trả lời
? Mối quan hệ giữa phép LL phân tích và tổng hợp?
- Hs trả lời.
GV hệ thống hóa kiến thức và chuyển sang phần luyện
tập.
Hoạt động 2: Luyện tập
*Mục tiêu: HS vận dụng phép lập luận phân tích và
tổng hợp viết đoạn văn nghị luận.
Gv hướng dẫn hs luyện tập
Gọi hs đọc bài tập 1 sgk /11
? Xác định u cầu bài tập 1?
? Tác giả sử dụng phép LL nào? Vận dụng như thế nào
Nội dung cần đạt.
I: Bài học
*Ơn lại lí thuyết
1: Đặc điểm của phép lập luận phân
tích và tổng hợp
2: Sự khác nhau giữa hai phép lập
luận phân tích và tổng hợp
3: Cơng dụng của hai phép lập luận

phân tích và tổng hợp trong các văn
bản nghị luận.
II: Luyện tập.
Bài tập 1( sgk)
NhËn diƯn:
*§o¹n v¨n a: Tác giả dung phép lập
luận phân tích, phân tích theo một
trình tự.
LĐ “ Th¬ hay lµ hay c¶ hån lÉn
x¸c,hay c¶ bµi”
20
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
trong các đoạn văn?
Gv chia lớp thành 2 nhóm thảo luận.
Mỗi nhóm một đoạn văn
THẢO LUẬN
- Nhóm 1: Đoạn a.
- Nhóm 2: Đoạn b.
? Nhóm 1:
? Đoạn văn a, gồm mấy đoạn nhỏ? Mỗi đoạn có mấy
câu? Nêu nội dung mỗi đoạn nhỏ?
- Đoạn a gồm 2 đoạn nhỏ
+ Mở đoạn: Khái qt “Thơ hay … hay cả bài”
+ Thân đoạn: Phân tích, làm sáng tỏ cái hay cái đẹp của
bài thơ “Thu điếu”
-> Ở các điệu xanh
-> Ở những cử động
-> Ở các vần thơ …
? Đoạn a được sử dụng phép LL nào? Vận dụng như thế
nào?

- Đoạn văn của XD bình bài thơ “Thu điếu” của Nguyễn
Khuyến theo phép LL phân tích (diễn dịch).
Nhóm 2:
? Đoạn văn b, có mấy đoạn nhỏ? Nội dung mỗi đoạn?
- 2 đoạn.
+ Mở đoạn: Nêu các quan niệm mấu chốt của sự thành
đạt.
+ Thân đoạn: Đoạn nhỏ này phân tích từng quan niệm
đúng sai thế nào và kết lại ở việc phân tích.
? Đoạn b được tác giả vận dụng phép LL nào?
- Phân tích.
Phân tích 4 ngun nhân khách quan của sự thành đạt
4 ngun nhân:
- Gặp thời
- Hồn cảnh  Sự thành đạt
- Điều kiện
Tr×nh tù:
-C¸i hay th/hiƯn ë c¸c diƯu
xanh:xanh ao,xanh hå,xanh
sãng,xanh tre,xanh trêi,xanh bÌo...
(Phèi hỵp c¸c mµu xanh kh¸c nhau)
-C¸i hay th/h ë nh÷ng cư
đéng:thun nhÝch ,sãng gỵn tÝ,®a
vÌo,tÇng m©y l¬ lưng,con c¸ ®éng.
-Cái hay th/h ë c¸c vÇn th¬:tư vËn
hiĨm hãc,kÕt hỵp víi tõ víi ng÷ tù
nhiªn,kh«ng non Ðp...
*§o¹n v¨n b: Đoạn văn sử dụng phép
lập luận phân tích.
a.L§:M©ó chèt cđa thµnh ®¹t lµ ë

®©u.
b.Tr×nh tù:
-Thø nhÊt,do nguyªn nh©n kh¸ch
quan(®©y lµ §K cÇn):gỈp
thêi,h/c¶nh,®iỊu kiƯ häc tËp thn
lỵi ,tµi n¨ng trêi phó
-Thø 2,do nguyªn nh©n chđ quan(®©y
lµ §K ®đ):tinh thÇn kiªn tr× phÊn
®Êu,h/tËp kh«ng ,mƯt mái vµ kh
ngõng trau ®åi phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt
®Đp.
Thùc hµnh PT 1 vÊn ®Ị:
BT2/12:HiƯn nay cã 1 sè HS häc qua
loa ®èi phã,kh«ng häc thËt sù.Em
h·y p/tÝch b¶n chÊt cđa lèi häc ®èi
phã ®Ĩ nªu lªn t¸c h¹i cđa nã.
1.Häc qua loa ®èi phã
a.BiĨu hiƯn cđa häc qua loa:
+Häc kh«ng cã ®Çu cã ®u«i,kh«ng
®Õn n¬i ®Õn chèn;C¸i g× còng biÕt 1 tÝ
nhng kh cã k/thøc c¬ b¶n,hƯ thèng.
+Häc cèt chØ ®Ĩ khoe mÏ lµ ®· cã
b»ng nä b»ng kia nhng thùc ra ®Çu ãc
trèng rçng;chØ quen nghe lám,häc
mãt,¨n theo ng kh¸c;kh«ng d¸m bµy
tá ý kÕn cđa m×nh vỊ c¸c v/® cã liªn
21
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
- Tài năng
- Tổng hợp về ngun nhân chủ quan.

Sự phấn đấu kiên trì của cá nhân – thành đạt là cái gì đó
có ích cho mọi người, cho XH, được XH thừa nhận.
 Vừa phân tích vừa tổng hợp
Gọi các nhóm trình bày
- Gọi hs nhận xét – bổ sung.
Gv chốt ý – nhận xét – sửa lỗi.
Gọi hs đọc bài tập 2 sgk/12
? Hãy xác định u cầu bài tập 2?
- Phân tích bản chất của lối học qua loa, đối phó để nêu
lên những tác hại của nó?
THẢO LUẬN
- Học đối phó là học mà khơng lấy việc học làm mục
đích xem việc học là phụ.
- Học đối phó là học bị động (khơng chủ động), cốt là để
đối phó với thầy cơ, thi cử.
- Học khơng thấy hứng thú, chán nản.
- Học đối phó là học hình thức, khơng đi sâu vào thực
chất kiến thức của bài học.
Hậu quả: Khơng nắm được kiến thức
Hiệu quả thấp hoặc khơng có
Gọi hs đọc bài tập 3 sgk
Xác định u cầu bài tập 3.
Hoạt động 3: Củng cố bài học
*Mục tiêu: HS khắc sâu kiến thức vừa ơn.
? Vai trò của phép LL Phân tích và tổng hợp?
quan.
b.B/hiƯn cđa häc ®èi phã:
+Häc chØ cèt ®Ĩ thÇy c« kh«ng cđa
tr¸ch,cha mĐ kh rÇy la;cØ lo gi¶i qut
v/® tríc m¾t nh thi cư,k/tra kh«ng bÞ

®iĨm kÐm.
+_Häc dèt n¸t->k/thøc sÏ n«ng c¹n
khiÕn ng häc cµng trë nªn dèt n¸t trÝ
tr¸,h háng.
c.B¶n chÊt cđa lèi häc ®èi phã vµ t¸c
h¹i cđa nã.
*B¶n chÊt:
-Cã h/thøc häc tËp nh:Còng ®Õn
líp,còng ®äc s¸ch,còng cã ®iĨm
thi,còng cã b»ng cÊp.
-Kh«ng cã thùc chÊt:®Çu ãc rçng
tch ®Õn nçi”¨n kh«ng nªn ®ọi nãi
kh nªn lêi”hái c¸i g×còng kh biÕt,lµm
viƯc g× còng háng.
*T¸c h¹i:
-§èi víi XH:Nh÷ng kỴ häc ®èi phã
sÏ trë thµnh g¸nh nỈng l©u dµi cho
XH vỊ nhiỊu mỈt nh k/tÕ,®¹o ®øc,t t-
ëng,lèi sèng.
-§èi víi b¶n th©n:Nh÷ng kỴ... sÏ kh
cã høng thó h/tËp vµ do ®ã hiƯu qu¶
h/tËp ngµy cµng thÊp
Bài tập 3:
ViÕt ®o¹n v¨n tỉng hỵp nh÷ng ®iỊu
đã phân tích trong bài “Bàn về đọc
sách” của Chu Quang Tiềm
22
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
4: Hướng dẫn về nhà.
Học bài + Làm bài tập 4.

Lập dàn ý cho một bài văn nghị luận. Trên cơ sở đó, lựa chọn phép lập luận phân tích hoặc tổng
hợp phù hợp với một nội dung trong dàn ý để triển khai thành một đoạn văn.
Soạn bài tuần 20.
IV. Rút kinh nghiệm
………………………………………………………………………………………………………
…
Tuần 21 – Tiết 96
Ngày soạn:
Tiếng nói của văn nghệ
(Tiết 1)
Nguyễn Đình Thi
I. Mục tiêu cần đạt:
1: Mức độ.
- Hiểu được nội dung của văn nghệ và sức mạnh kì diệu của nó đối với đời sống con người.
- Biết cách tiếp cận một văn bản nghị luận về lĩnh vực văn học nghệ thuật.
2: Trọng tâm.
a: Kiến thức.
- Nội dung và sức mạnh của văn nghệ trong cuộc sống của con người.
- Nghệ thuật lập luận của nhà văn Nguyễn Đình Thi trong văn bản.
b: Kĩ năng.
-Đọc- hiểu một văn bản nghị luận.
- Rèn luyện thêm cách viết một văn bản nghị luận.
- Thể hiện những suy nghĩ, tình cảm về một tác phẩm văn nghệ
* Tích hợp: Giáo dục đạo đức tư tưởng HCM
II. Chuẩn bị:
Gv: Giáo án + Chân dung Nguyễn Đình Thi (nếu có)
23
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
Hs: Đọc + Soạn bài
III. Tiến trình dạy học .

1. Ổn định lớp: Điểm danh
2. Kiểm tra bài cũ.
? Nêu phương pháp đọc sách của Chu Quang Tiềm qua văn bản “Bàn về đọc sách”.
. Cách chọn sách
- Chọn tinh, kĩ, có lợi cho mình
- Cần đọc những cuốn sách cơ bản thuộc lĩnh vực chun mơn
Cách đọc sách:
Đọc kĩ, vừa đọc vừa nghĩ; đọc sách cũng cần phải có kế hoạch và có hệ thống.
Vì đọc sách vừa học tập tri thức vừa rèn luyện tính cách, chuyện học làm người.
3. Bài mới
Hoạt động: Giới thiệu bài mới
*Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
Nguyễn Đình Thi bước vào con đường sáng tác, hoạt động văn nghệ trước cách mạng. Ơng
khơng chỉ sáng tác thơ, văn, kịch, nhạc mà còn là cây bút lí luận, phê bình có tiếng. Vì thế tiểu luận
“Tiếng nói của văn nghệ”, có nội dung lí luận sâu sắc được thể hiện qua những rung cảm của một
trái tim nghệ sĩ. Để hiểu thêm điều này ta sẽ đi tìm hiểu nội dung văn bản …
Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu tác giả, tác phẩm.
*Mục tiêu: HS nắm được những nét cơ bản về Nguyễn Đình
Thi và hồn cảnh ra đời của tác phẩm.
? Dựa vào chú thích sgk hãy nêu vài nét về sự nghiệp, cuộc đời
của Nguyễn Đình Thi?
- Nguyễn Đình Thi (1924 – 2003)
- Q: Hà Nội.
- Là thành viên của tổ chức văn hóa cứu quốc do ĐCS thành lập
1943
- Sau cách mạng ơng làm tổng thư kí của hội văn hóa cứu quốc.
- Từ 1958 -> 1989 ơng làm tổng thư kí hội nhà văn VN.
- Từ 1995 là chủ tịch ủy ban tồn quốc liên hiệp các hội văn học
NT.

- Hoạt động văn nghệ của ơng đa dạng: viết văn, làm thơ, sáng
tác nhạc, soạn kịch, viết lí luận phê bình.
Nội dung cần đạt
I. Giới thiệu
1. Tác giả : Nguyễn Đình Thi
(1924 – 2003) q ở Hà Nội.
Ơng bước vào con đường sáng
tác hoạt động văn nghệ từ trước
Cách mạng tháng Tám năm
1945.
Ơng viết nhiều thể loại: thơ,
kịch, âm nhạc và là cây bút lí
luận phê bình có tiếng.
24
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
- Năm 1996 ơng được nhà nước trao tặng giải thưởng HCM về
VHNT.
? Em hãy nêu xuất xứ của văn bản?
GV cho Hs ghi và chuyển ý.
Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu bước đầu về
văn bản.
*Mục tiêu: Hs nắm được đây là một văn bản nghị luận. Hệ
thống luận điểm của văn bản.
Gv hướng dẫn hs đọc.
- Đọc to, rõ ràng, diễn cảm.
- Gv đọc mẫu 1 đoạn – gọi hs đọc – Gv nhận xét.
Gv hướng dẫn hs tìm hiểu từ khó theo chú thích sgk
? Văn bản thuộc kiểu văn bản gì?
- Nghị luận một vấn đề văn nghệ bằng lí luận giải thích và
chứng minh.

? Phương thức biểu đạt chính?
Nghị luận
Gv hướng dẫn hs tìm hiểu hệ thống luận điểm của văn bản?
? Nêu hệ thống luận điểm của bài văn?
- Nội dung tiếng nói của văn nghệ.
- Vai trò tiếng nói của văn nghệ đối với đời sống.
- Khả năng cảm hóa của văn nghệ đối với mỗi người qua những
rung động sâu xa (Sức mạnh kì diệu của văn nghệ).
? Nêu mối quan hệ giữa các luận điểm?
- Có tính liên kết, chặt chẽ, mạch lạc, chúng có sự bổ sung giải
thích cho nhau tạo nên sức mạnh đặc trưng của văn nghệ.
? Hãy tìm bố cục của bài viết?
- Hai đoạn: Từ đầu … tâm hồn (luận điểm 1)
Còn lại (luận điểm 2)
? Em có nhận xét gì về nhan đề của bài viết?
- Vừa có tính khái qt lí luận vừa gợi sự gần gũi thân
mật.Nó bao gồm cả nội dung lẫn hình thức, giọng điệu
nói của văn nghệ.
Hoạt động 3: Hướng dẫn Hs phân tích văn bản.
*Mục tiêu1: Hs nắm được mỗi tác phẩm văn nghệ chứa đựng
2. Tác phẩm “Tiếng nói của văn
nghệ” được viết năm 1948- thời
kì đầu của cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp, in trong
cuốn “Mấy vấn đề về văn học”
II. Đọc - hiểu văn bả n
25
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
những tư tưởng , tình cảm của người nghệ sĩ về cuộc sống, về
con người.

Gọi hs đọc đoạn đầu
Từ đầu … đời sống chung quanh.
? Nêu luận điểm của phần 1 (luận điểm 1)
- Nội dung tiếng nói của văn nghệ.
? Tác giả đã chỉ ra nội dung tiếng nói nào của văn nghệ? Cho
dẫn chứng?
1/ Đặc điểm của tác phẩm (văn nghệ) NT lấy từ chất liệu
đời sống rất hiện thực
 Cái nhìn mới, lời nhắn gửi sâu sắc của tác giả.
Ví dụ (dẫn chứng).
+ “Truyện Kiều” đọc đoạn trích ta thấy rung động trước cảnh
ngày xn, tâm trạng của hai chị em (Cảnh ngày xn).
+ An- na- Tơn XTơi nói gì với người đọc sgk/13
? Tác giả LL nội dung trên theo phép LL nào?
- LL phân tích và tổng hợp.
? Em có nhận xét gì về cách đưa dẫn chứng và LL của tác giả?
- Cụ thể, chặt chẽ, mạch lạc.
2/ Nội dung tiếng nói 2 của văn nghệ
- Tác phẩm văn nghệ khơng cất lên những lời lí thuyết khơ khan
mà chứa đựng tình cảm sâu sắc, những say sưa, u ghét, vui
buồn của nghệ sĩ.
 Khiến ta rung động ngỡ ngàng.
Ví dụ:
+ “Làng” Kim Lân.
 Tình u nước, u kháng chiến, tình u làng xóm.
+ “Mã Giám Sinh mua Kiều”
 Tình cảm u – ghét.
? Em có nhận xét gì về nội dung của tiếng nói văn nghệ?
- Nó mang tính cụ thể, sinh động.
? Nội dung của tiếng nói văn nghệ khác nội dung của các bộ

mơn KH khác như thế nào?
- Hs tự do trả lời.
III. Phân tích
1. Nội dung của tiếng nói văn
nghệ
- Nó là hiện thực mang tính cụ
thể sinh động. Là đời sống tình
cảm của con người qua cái nhìn
và tình cảm có tính cá nhân của
nghệ sĩ.
- Văn nghệ tập trung khám phá
thể hiện chiều sâu tính cách số
phận con người (thế giới bên
ngồi của con người).
26
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
? Em hãy nhận xét chung về NT LL của đoạn đầu?
- Chặt chẽ, cụ thể, mạch lạc.
GV:®Ĩ lµm râ L§ t¸c gi¶ chän 2 d/chøng tiªu biĨu tõ 2 t/gi¶ vÜ
®¹i cđa VHDtéc vµ thÕ giíi....Lµm cho người ®äc bâng khu©ng
th¬ng c¶m khó quªn.§ã lµ lêi gưi,lêi nh¾n lµ n/dung t tëng
t/c¶m ®éc ®¸o cđa tp VH
GV cho hs ghi.
4. Củng cố, luyện tập.
*Mục tiêu: HS nắm vững kiến thức vừa học.
? Nêu nội dung của tiếng nói văn nghệ?
5. Hướng dẫn về nhà.
Học bài + Soạn phần còn lại
IV. Rút kinh nghiệm
………………………………………………………………………………………………………

…
Tuần 21 – Tiết 97
Ngày soạn:
Tiếng nói của văn nghệ
(Tiết 2)
Nguyễn Đình Thi
I: Mục tiêu cần đạt.
Tiếp theo tiết 96.
II: Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.
Gv: Giáo án + Bảng phụ.
Hs: Đọc + Soạn bài
III. Tiến trình dạy học
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
? Nêu nội dung tiếng nói của văn nghệ? Dẫn chứng?
27
Trường: THCS Phước Thái Giáo viên:Trần Thò Tuyết Mai
- Nó là hiện thực mang tính cụ thể sinh động. Là đời sống tình cảm của con người qua cái nhìn và
tình cảm có tính cá nhân của nghệ sĩ.
- Văn nghệ tập trung khám phá thể hiện chiều sâu tính cách số phận con người (thế giới bên ngồi
của con người).
3. Bài mới
Hoạt động giới thiệu bài mới.
*Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs
Tiết trước chúng ta đã tìm hiểu được tài năng của Nguyễn Đình Thi trong việc thể hiện cái
phong phú của văn nghệ. Đó là một nội dung rất cần thiết được lấy từ chất liệu hiện thực của cuộc
sống, đó cũng chính là cái nhìn mới, sự gửi gắm của tác giả. Vậy văn nghệ có vai trò, sức mạnh
như thế nào đối với cuộc sống của chúng ta? Hơm nay cơ cùng các em sẽ tìm hiểu nội dung bài học
còn lại.
Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động1: Hướng dẫn hs phân tích văn bản.
*Mục tiêu 2: HS nắm được vai trò của văn nghệ đối với đời
sống của con người. Nó giúp cho chúng ta được sống phong
phú hơn.
Gọi hs đọc phần 2.
? Nêu luận điểm phần 2? (luận điểm 2)
- Sự cần thiết của tiếng nói văn nghệ đối với con người.
? Tìm những câu văn mang luận điểm đó?
- Lời nói của văn nghệ là sợi dây buộc chặt họ với cuộc sống
đời thường (sgk/15)
? Vậy tác giả nói về sự cần thiết của văn nghệ đối với con
người qua mấy trường hợp?
- Hai trường hợp:
+ Đối với con người bị ngăn cách với cuộc sống.
+ Đối với đời sống sinh hoạt khắc khổ hằng ngày.
? Hãy tìm dẫn chứng, chứng minh điều trên.
- Sgk /15
? Em có nhận xét gì về cách LL của tác giả và ngơn ngữ?
- LL phân tích, chứng minh chặt chẽ, lơ gíc.
- Ngơn ngữ trữ tình, tha thiết.
? Cách lựa chọn hồn cảnh sống để phân tích tác dụng tiếng
nói văn nghệ như thế nào?
- Hồn cảnh đặc biệt, khắc nghiệt dễ gây ấn tượng.
? Nếu khơng có văn nghệ đời sống sẽ ra sao?
Nội dung cần đạt
I. Giới thiệu
1. Tác giả
2. Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
III. Phân tích

1. Nội dung của tiếng nói văn
nghệ
2. Vai trò của văn nghệ đối với
đời sống.
- Tiếng nói văn nghệ giúp ta sống
đầy đủ hơn, phong phú hơn với
cuộc đời, với chính mình, là sợi
dây buộc chặt họ với cuộc đời
thường bên ngồi làm cho sự
sống, hoạt động hằng ngày khắc
khổ trở nên tươi mát, gần gũi hơn.
- Những người nghệ sĩ ln mang
đến cho thời đại họ một cách sống
của tâm hồn, đó chính là NT, tiếng
nói của tình cảm.
28