Ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cá kiếm trong truyện Ông già và biển cả của nhà văn Hê-minh-uê

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (622.7 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

VĂN MẪU LỚP 12

Ý NGHĨA BIỂU TƯỢNG CỦA HÌNH TƯỢNG CON CÁ KIẾM

TRONG TRUYỆN ƠNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ CỦA NHÀ VĂN HÊ-MINH-UÊ

Phân tích Ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cá kiếm trong truyện Ông già và 
biển cả của Hê-minh-uê mà Học247 giới thiệu dưới đây sẽ giúp các em cảm nhận được sức

mạnh và ý chí của con cá kiếm trước những khó khăn khi đối mặt với hiểm nguy đến tính
mạng. Đồng thời, dàn bài chi tiết và bài văn mẫu này sẽ giúp các em định hướng được cách
phân tích một vấn đề, một khía cạnh trong tác phẩm văn học. Mời các em cùng tham khảo!

A. SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý

B. DÀN BÀI CHI TIẾT 
1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

+ Ơ-nít Hê-minh-uê (1899-1961), nhà văn xuất sắc của nền văn học hiện đại Mĩ. Tác phẩm
ông già và biển cả (1952) là một trong nhừng tác phẩm có độ phổ biến sâu rộng của ơng.
+ Truyện kể về hành trình săn đuổi và chinh phục con cá kiếm khổng lồ của một ống già trên
biển cả, nhưng cuối cùng con cá khổng lổ ấy lại bị đàn cá mập tấn công, rỉa thịt đến mức chỉ
còn bộ xương.

- Nêu vấn đề cần nghị luận: Phân tích Ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cá kiếm trong
truyện Ông già và biển cả của Hê-minh-uê

2. Thân bài

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

+ Đuôi lớn hơn chiếc lưỡi hái lớn, màu hồng dựng lên trên mặt đại dương xanh thẫm.

+ Dài hơn thân hình lão 4 tấc, thân hình đồ sộ, bộ vây to sụ, nặng hơn nửa tấn.

+ Có một sức mạnh ghê gớm: thể hiện qua các vòng lượn của nó:
 “Vịng trịn rất lớn”

 “Bây giờ nó đang lượn đến chỗ xa nhất của vòng tròn rồi đấy”
 “Bắt đầu lượn lại vòng chầm chậm”.

- Ý nghĩa biểu tượng của con cá kiếm giữa biển thể hiện

+ Con cá kiếm trong tác phẩm không chỉ là 1 sinh vật bình thường, là đối tượng đi săn thơng
thường của những người đánh cá mà là “hình tượng văn học mang tính người”. Nó tốt lên
vẻ đẹp cao thượng, uy dũng, hiên ngang, bất khuất trước hiểm nguy đe doạ tính mạng. Ngay
đến chết cũng phải chết 1 cách đàng hồng. Xây dựng hình tượng con cá kiếm, tác giả muốn
đề cao vẻ đẹp cao thượng trong cuộc đời.

+ Cá kiếm là biểu tượng của thiên nhiên. Giữa con người và thiên nhiên vẫn có quan hệ “anh
em”, dù đơi khi thiên nhiên là kẻ thù số 1 của con người. Con người chinh phục tự nhiên
cũng không quên u mến và sống hài hồ với nó. Cần phải tôn trọng tự nhiên cũng như tôn
trọng kẻ thù.

+ Ở góc nhìn thiên nhiên: Hình tượng cá kiếm biểu tượng cho vẻ đẹp và sức mạnh của tự
nhiên.

+ Ở góc nhìn cuộc sống con người: Hình tượng cá kiếm biểu tượng cho những chông gai, thử
thách của cuộc đời.

+ Ở góc nhìn nghệ thuật: Hình tượng cá kiếm biểu tượng cho ước mơ sáng tạo khơng ngừng
nghỉ.

3. Kết bài

- Đoạn trích trên tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Hê-minh-uê: ngôn ngữ trong sáng,
giản dị, lối kể chuyện thông qua việc sử dụng đối thoại, độc thoại nội tâm của nhân vật cùng
với những hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng.

- Gợi mở vấn đề

C. BÀI VĂN MẪU

Đề bài: Phân tích Ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cá kiếm trong truyện Ông già và 
biển cả của Hê-minh-uê

Gợi ý làm bài:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Con cá kiếm trong tác phẩm được nhà văn tập trung miêu tả như một nhân vật đặc biệt bởi
những nét rất khác thường. Ở đầu đoạn trích, con cá chưa xuất hiện ngay mà chỉ tạo ấn
tượng bằng những vòng tròn rất lớn. Nó gợi sự ám ảnh về một hình tượng cụ thể mặc dù
con cá chưa xuất hiện – ông lão chưa thể nhìn thấy con cá mà chỉ đốn biết nó qua vịng
lượn. Sự lặp lại của những vòng lượn của con cá kiếm gợi lên hình ảnh một ngư phủ lành
nghề kiên cường: chỉ bằng con mắt từng trải và cảm giác đau đớn nơi bàn tay, ông đã ước
lượng được khoảng cách ngày càng gần của con cá. Vì vậy, mặc dù chưa nhìn thấy con cá
nhưng ơng cũng đốn biết được đối thủ của mình. Hơn nữa, những vịng lượn cũng vẽ lên
những cố gắng cuối cùng nhưng hết sức mãnh liệt của con cá, cố gắng thốt khỏi sự níu kéo
bủa vây của người ngư phủ: nó cũng dũng cảm kiên cường khơng kém gì đối thủ của mình.
Nhà văn có dụng ý để ơng lão và độc giả cảm nhận về con cá qua ấn tượng và cảm giác về
những vòng lượn ấy. Điều này làm cho mỗi người có hình dung khác nhau về nó. Phải đến
khi cái bóng của nó xuất hiện thì Xan-ti-a-gơ, một người lâu năm trong nghề câu cá cũng
không khỏi kinh ngạc: một cái bóng đen vượt dài qua dưới thuyền, đến mức lão khơng thể
tin nổi độ dài của nó.

Con cá kiếm rất lớn và rất đẹp: cái đuôi lớn hơn cả một chiếc lưỡi hái lớn, màu tím hồng
dựng trên mặt đại dương xanh thẳm cùng thân hình đồ sộ và những sọc tía trên mình,
những cánh vi trên lưng xếp lại, còn bộ vây to sụ bên sườn xịe rộng. Ngoại hình đó tốt lên
sức mạnh ghê gớm và sự oai phong, đĩnh đạc. Khơng những con cá rất lớn và đẹp mà nó còn
đầy sức mạnh. Những vòng bơi của con cá kiếm khiến ơng lão hoa mắt, chóng mặt và chống
váng,… Ông lão cảm nhận được cú quật đột ngột và cú nảy mạnh ở sợi dây do con cá gây ra.
Lão khơng tin ở mắt mình vì con cá quá lớn, phải hơn nửa tấn và người đọc thì trầm trồ vì
sức mạnh ghê gớm, sự oai phong đĩnh đạc, nét kì vĩ và cả sự duyên dáng này.

Hình ảnh con cá kiếm đã bị mắc câu được miêu tả với những vòng lượn được nhắc lại, gợi
lên đặc điểm về cuộc đấu giữa ông lão và con cá kiếm. Đó là cuộc đấu kéo dài suốt hành
trình chiếm được con cá, buộc con cá vào mạn thuyền và đưa con cá trở về. Con cá kiếm
khổng lồ to khoẻ (đến hơn nửa tấn) cùng con người luôn luôn ở trong tư thế vờn miếng
nhau, một bên để thoát thân, một bên để chiếm giữ, chinh phục. Cả hai lúc đầu dồi dào sức
lực, sau đó rệu rã, mệt mỏi dần nhưng vẫn cố gắng hết sức phô diễn sự kiêu dũng của mình,
khơng hề chịu lùi bước, ngã gục trước đối thủ.

Hê-minh-uê tập trung tô đậm những chi tiết về sự khơn ngoan của nó. Nó khơng hề cắn câu
ngay mà cịn thử lượn vịng. Ngay cả khi ăn mồi rồi, nó cùng khơng dễ dàng chấp nhận và
phản ứng dữ dội: nó bơi đi, nhào người qua lại như đoán được việc ông lão chuẩn bị phóng
lao để tiêu diệt nó. Cái chết của con cá kiếm cũng rất khác thường. Nó dường như khơng
chấp nhận cái chết mà phóng vút lên khỏi mặt nước phơ hết tầm vóc khổng lồ, vẻ đẹp và sức
lực. Đó là dáng vẻ của sức mạnh và sự kiêu hùng. Khi sức cùng lực kiệt nhưng con cá vẫn có
phong thái hiên ngang và đầy uy dũng. Sự kiêu hùng đó chứng tỏ một tình cảm trân trọng
đặc biệt của nhà văn và góp phần nâng cao tầm vóc của ơng lão đánh cá Xan-ti-a-gô.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4></div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội dung 
bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến

thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây 
dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học. 
- Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên 
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Tốn Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần 
Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt 
thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các 
môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn 
phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.