Phân tích bài ca dao “Bao giờ cho đến tháng ba…”

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Phân tích bài ca dao “Bao giờ cho đến tháng ba…”</b>
<b>Bài làm</b>

Trong kho tàng ca dao Việt Nam, có rất nhiều chủ đề khác nhau. Có bài ca dao
nói về cách ứng xử trong cuộc sống, có những bài ca dao lại là những bài đồng
dao tái hiện những sự kiện hàng ngày, cũng có những bài ca dao là tiếng cười
hài hước sau những giờ làm việc căng thẳng. Trong các bài ca dao, có những
bài đồng dao dành cho thiếu nhi, có những sự kiện sự việc rất lạ, gây được
hứng thú cho các em, đồng thời cũng gửi gắm trong đó những tâm tư, tình cảm
của ơng cha ta. Một bài đồng dao trong các bài thuộc chủ đề này đó là bài:

<i>“Bao giờ cho đến tháng ba….</i>
<i>Chim ri đuổi đánh vỡ đầu bồ nông”.</i>

Mở đầu bài ca dao là lời nói về thời gian xảy ra đối với những sự việc trong bài
ca dao:

<i>“Bao giờ cho đến tháng ba</i>
<i>Ếch cắn cổ rắn tha ra ngoài đồng”</i>

Bao giờ cho đến tháng ba - một câu hỏi, cũng như là một câu thơng báo ,rằng
đến tháng ba sẽ có một số sự kiện rất hay, rất vui, rất bất ngờ. Và đúng như thế,
sau đó là một loạt những sự kiện lạ lùng:

<i>“Ếch cắn cổ rắn tha ra ngoài đồng,</i>
<i>Hùm nằm cho lợn liếm lông</i>
<i>Một chục quá hồng nuốt lão tám mươi.</i>

<i>Nắm xôi nuốt trẻ lên mười,</i>
<i>Con gà be rượu nuốt người lao đao”</i>

Một loạn những hiện tượng lạ được kể ra. Ếch ln là con mồi của rắn, thì đến
tháng ba lại có thể cắn lại rắn, tha ra đồng xử lí. Bình thường lợn là một con vật
hiền lành, được người nuôi, luôn ở trong chuồng và bị hùm (cọp) đe dọa, rình
rập. Vậy mà khi tháng ba tới, hùm lại trở nên thân thiết với lợn, nằm cho lợn
liếm lông, như là hai con vật đang gần gũi, đùa giỡn với nhau.

Khơng chỉ các con vật có hành động ngược lại những gì thường ngày, mà cả
con người và những vật dụng xung quanh cũng vật. Con gà, nắm xôi, quả hồng
thường là đồ ăn cho người, vậy mà đến giờ, quả hồng “nuốt” ông lão tám mươi,
nắm xôi lại “nuốt” đứa trẻ, con gà lại “nuốt” người say rượu. Hồng là loại quả
khi chín có màu đỏ hồng rất đẹp, và còn rất mềm, phù hợp cho những người
cao tuổi ăn. Tiếp đến là nắm xơi, đó là thức ăn rất quen thuộc đối với các em
nhỏ. Chúng có thể xuất hiện trong đám cỗ, cũng có thể xuất hiện vào các bữa
ăn sáng thường ngày. Hai hình ảnh đầu là hai hình ảnh nói đến tuổi trẻ và tuổi
già với những đồ ăn thức uống quen thuộc. Nhưng đến hình ảnh tiếp theo, đó là
hình ảnh một người say rượu lao đao, khơng cịn tỉnh táo, đi khơng vững, mồm
ln miệng nói những từ, những câu khơng rõ ràng. Đó thật là một hình ảnh
khơng đẹp, đáng lên án. Ơng cha ta có câu: “Nam vơ tửu như kì vơ phong”, tuy
nhiên, đó khơng phải là cái cớ để cho những người thường xuyên say rượu bao
biện cho mình. Uống rượu quá nhiều sẽ khiến cho người đó mất tỉnh táo, gây
hại cho chính mình và những người xung quanh. Đây là ý phê phán một cách
kín đáo của ông cha ta thông qua những câu ca dao trên.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i>“Lươn nằm cho trúm bò vào,</i>
<i>Một đàn cào cào đuổi bắt cá rô.</i>

<i>Lúa mạ nhảy lên ăn bị,</i>
<i>Cỏ năn cỏ lác rình mị bắt trâu.</i>

<i>Gà con đuổi đánh diều hâu,</i>

<i>Chim ri đuổi đánh vỡ đầu bồ nơng”</i>

Lại là một loạt các hình ảnh ngược lại với ngoài đời thực. Trúm là vật dụng
dùng để bắt lươn, vậy mà giờ lươn lại nằm cho trúm bò vào. Cào cào vốn bị cá
rô đuổi bắt, thế mà ở đây lại đuổi theo như địi ăn thịt cá rơ. Trâu, bò là động
vật ăn cỏ, ăn rơm, ăn lúa, vậy mà giờ bò lại bị lúa mạ nhảy lên ăn, trâu thì bị
các loại cỏ mình thường hay ăn rình mị để bắt. Tiếp đến, là một hình ảnh khác
của loài động vật dễ thương-gà con. Gà con là đối tượng rất hay bị diều hâu săn
đuổi, vì chúng vơ cùng yếu ớt, chưa có khả năng tự bảo vệ cho mình và chống
lại diều hâu. Thế nhưng trong bài ca dao này lại được đuổi đánh diều hâu, như
một kết cục có hậu, kẻ xấu bao giờ cũng bị thua, bị đánh đuổi. Cũng tương tự
như thế, bồ nông và chim ri đánh nhau, chim ri luôn là kẻ thua, nhưng trong bài
ca dao này thì chim ri lại có thể đuổi đánh, thậm chí đuổi đánh vỡ đầu.

Bài ca dao sử dụng tồn bộ những hình ảnh rất gần gũi, thân thiết với đời sống
hàng ngày. Có những hình ảnh tốt, cũng có những hình ảnh ẩn trong đó là sự
phê phán nhẹ nhàng. Tháng ba là tháng cuối cùng của mùa xuân, là khi người
nông dân chuẩn bị bước vào gieo cấy, đó là mùa sinh sơi nảy nở, mùa của sự
sống. Ơng cha ta lồng ghép trong đó một mơ ước về sự thay đổi tốt đẹp hơn,
một cơ hội mới tốt hơn.

</div>

<!--links-->