Bài giảng Mĩ thuật cổ đại

I- SỰ HÌNH THÀNH NỀN VĂN MINH AI
CẬP
II- THÀNH TỰU MĨ THUẬT AI CẬP CỔ
ĐẠI
III-ĐẶC ĐIỂM CỦA MĨ THUẬT AI CẬP CỔ
ĐẠI
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

I- SỰ HÌNH THÀNH NỀN VĂN MINH AI CẬP
•
Ai Cập là quê hương của những nền văn minh xuất
hiện sớm nhất trong lịch sử xã hội loài người. Văn
minh Ai Cập gắn liền với sông Nin.
•
Theo sử gia Hy Lạp Hêrôđốt “Ai Cập là tặng phẩm
của sông Nin”. Chính con sông Nin đã góp phần cải
tạo khí hậu khắc nghiệt và có tác dụng rất lớn đối với
sự phát triển kinh tế-xã hội, văn hóa-lịch sử của Ai
Cập.
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

I- SỰ HÌNH THÀNH NỀN VĂN MINH AI CẬP
•
Ai Cập thời tiền sử gồm hai miền Thượng Ai Cập và
Hạ Ai Cập.
• Đến khoảng năm 3100trCN vua Nác-me đã thống
nhất đất nước Ai Cập mở ra một thời kỳ văn minh

rực rỡ. Thời kỳ này chia làm 3 giai đoạn đó là:
+ cổ vương quốc (3100- 2160)TCN- kinh đô Mem-Phít,
+ Trung vương quốc (2133-1625)TCN- kinh đô Te-bơ,
+ Tân vương quốc(1567-1085)- kinh đô A-mác-na.
Sau thời kỳ này đất nước Ai Cập trải qua nhiều cuộc
đấu tranh chia cắt, quyền lực của các Pharaon bị sa
sút. Thời đại cuối cùng là thời đại của Pô-lê-me (323-
31)TCN. Sau đó Ai Cập đã bị La Mã xâm chiếm
thống trị (27trCN-117sauCN).
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

I- SỰ HÌNH THÀNH NỀN VĂN MINH AI CẬP
• Người Ai Cập đã sáng tạo ra chữ viết hình tượng.
•
Cùng với sự ra đời của chữ viết thì văn học, nghệ
thuật, tôn giáo, toán học, thiên văn học, y học của
người Ai Cập đã phát triển
Ví dụ họ đã biết đến cách tính diện tích các hình tam
giác vuông, hình chữ nhật, hình tròn…biết đến phương
trình bậc nhất trong đại số, và số pi (p=3,14; 3,16 )…
Hoặc trong thiên văn học họ đã phát hiện ra những
chòm sao và soạn ra bản đồ thiên thể. Họ đã làm ra
lịch, một năm 365 ngày, 12 tháng, mỗi tháng 30 ngày,
5 ngày lễ cuối năm.
( năm của Ai Cập thiếu mất 5h48’46’’ như vậy 4 năm lại
mất 1ngày 1đêm .Phải qua 1460 năm thì sự chênh
lệch đó mới được san bằng) ..
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

I- SỰ HÌNH THÀNH NỀN VĂN MINH AI CẬP
•
Ở Ai Cập cổ tôn giáo đa thần phát triển.
Tùy theo vùng khác nhau mà họ thờ các vị thần khác
nhau.
Vùng châu thổ sông Nin thờ thần Mặt trời-Rê ,
thần trí khôn- Ptah thờ ở Mem-phít,
Thần Amon-Rê thờ ở Te-be,
Thần mặt trời Aton ở A-mac-na…
Các vị thần hầu hết đại diện cho lực lượng thiên nhiên
chi phối đời sống nông nghiệp như thần mặt trời, thần
sông Nin hay thần bảo vệ mùa màng Ô-di-rit, thần cây
cối màu mở đất đai I-rit…
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

I- SỰ HÌNH THÀNH NỀN VĂN MINH AI CẬP
• Ngoài ra người Ai Cập có tín ngưỡng thờ động vật.
Mỗi động vật được thờ cúng trong đền đều là hóa thân
của linh hồn một vị thần nào đó như chim ưng thần,
rắn thần, cá sấu thần, cừu thần, mèo thần, bò thần…
Trong số các vị thần đó thần Amon được xem trọng
nhất. Nó được đồng hóa với thần mặt trời và thường
gọi là thần Amon-Rê.
Vị thần được yêu thích nhất là Ô-di-rit- vị thần của
những người chết.
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

I- SỰ HÌNH THÀNH NỀN VĂN MINH AI CẬP
• Người Ai Cập cổ đại luôn tin vào sự bất diệt của linh
hồn,
Vì quan niệm đó đã nảy sinh hình thức ướp xác.
các pharaon khi còn sống đã chú ý xây dựng những
lăng mộ cực kỳ kiên cố và hùng vĩ.
Đó là những kim tự tháp làm kinh ngạc thế giới cổ kim.
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

I- SỰ HÌNH THÀNH NỀN VĂN MINH AI
CẬP
II- THÀNH TỰU MĨ THUẬT AI CẬP CỔ
ĐẠI
III-ĐẶC ĐIỂM CỦA MĨ THUẬT AI CẬP CỔ
ĐẠI
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

II- Thành tựu Mĩ thuật Ai Cập cổ đại
1) NGHỆ THUẬT KIẾN TRÚC
2) NGHỆ THUẬT ĐIÊU KHẮC
3) NGHỆ THUẬT BÍCH HOẠ
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

II- Thành tựu Mĩ thuật Ai Cập cổ đại
1) NGHỆ THUẬT KIẾN TRÚC
LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

a- Kiến trúc lăng mộ
•
Kim tự tháp dịch từ chữ Pyramide có nghĩa là “cao
chót vót”.
Người Ai Cập thời xưa gọi nó là Khout nghĩa là “cái
rực rỡ”.
Còn theo ngữ nguyên là ngôi tháp nhọn có hình
dạng như chữ Kim
•
Ở Ai Cập cổ các Pharaon được coi là con của thần
mặt trời Amôn-Rê, thay thần cai quản vương quốc Ai
Câp ở trần gian.Khi vua qua đời có nghĩa là tiến đến
cuộc sống vĩnh hằng về trở về với vua cha.

LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA
• Thời kì đầu các kim tự tháp được xây bằng gạch có
bậc thang.
• Sau đó chất liệu đá được thay thế vì sự bền vững và
vĩnh hằng.
•
Người đầu tiên có ý định xây nhà mồ bằng đá vĩnh
cửu, vững chắc là vua Giô-xê(Djoser) (vương triều
thứ III, khoảng 2800TCN).

LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA
Kim tự tháp Giô-xê
(vương triều thứ III, khoảng 2800TCN).

LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA
•
Kim tự tháp Giô-xê được
xây dựng ở Sác-ka-ra
thuộc kinh đô Mem-phít
do “kiến trúc sư” Im- hô
tép (quan đại thần của
vua) thiết kế và xây dựng.
cao chừng 60m, làm thành 6 bậc thang ( do 6 cái nhà mồ
chồng lên nhau,
cái sau nhỏ hơn và nằm gọn trong lòng cái trước.
Cạnh tháp dài khoảng 71m ),
Những bậc thang tượng trưng cho những tầng bậc đưa linh
hồn vua lên tới trời cao.

LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA
•
Hiện nay người ta tìm thấy có khoảng 100 kim tự
tháp, hầu hết tập trung ở vùng bình nguyên hạ lưu
sông Nin.
Và được xây dựng chủ yếu vào thời kỳ của hai vương
triều III và IV. Có thể coi đây là thời kỳ của Kim tự
tháp.
Trong số các kim tự tháp đó nổi tiếng nhất là 3 kim tự
tháp cao vút, nằm gần bên nhau tại khu mộ cổ Ghi-
da nơi cao nguyên sa mạc Libi.
3 kim tự tháp đó là của các vua Kê-ôp, Kê-phơ-ren và
Mi-kê-ri-nôt. Đều thuộc vương triều IV.

LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA

LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA
•
Kim tự tháp Kê-ốp
có chiều cao 146m cạnh đáy là 230m.
Sau mấy nghìn năm bị bào mòn chiều cao hiện nay là
137,18m, chiều dài đáy là 227,5m.
Để xây dựng kim tự tháp này người ta phải sử dụng
2triệu 25vạn tảng đá vôi, mỗi tảng nặng từ 2tấn đến
2,5tấn. Tảng lớn nhất nặng hơn 15tấn.
Trọng lượng ước tính khoảng 5.750.000tấn (nặng gấp
800 lần tháp Efphen của Pháp )
Đỉnh kim tự tháp là hình vuông mỗi cạnh 10m được
lát bằng 9 phiến đá vuông. Bên trong có khoảng1/5
thể tích là những khoang trống chứa cát.

LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA
•
Nằm chếch về phía tây nam của Kê-ốp là kim tự
tháp Kê-phơ-ren. (Kê-phơ-ren là pharaon kế vị của
Kê-ốp).
Nó có hình dạng tương tự và to gần bằng kim tự tháp

Kê-ốp. Cao 134m cạnh đáy khoảng 215m
•
Kim tự tháp Mi-kê-ri-nốt
cũng được xây bên cạnh phía tây nam nhưng kích
thước nhỏ hơn nhiều. Cao chừng 60m, cạnh đáy
105m.
( Mi-kê-ri-nốt là pharaon kế vị Kê-phơ-ren.)

LÊ TRỌNG NGHĨA
LÊ TRỌNG NGHĨA
• Lăng mộ của ông vua trẻ Tút-tan-kha-môn.
•
Đến thời kỳ Tân vương quốc các vua Ai Cập không
xây dựng kim tự tháp ở giữa sa mạc nữa, mà xây
dựng lăng mộ của mình trong “thung lũng của các
vua và hoàng hậu” ở gần thành Te-bơ.
Năm 1922 một nhà khảo cổ học Hô-uôt Các-tơ đã
phát hiện ra lăng mộ của ông vua trẻ Tút-tan-kha-
môn.
Trong lăng có nhiều căn phòng bịt kín bằng gạch. Có
lẽ sau khi tiến hành tang lễ người, người ta bắt đầu
xây bịt các cửa thông các gian phòng với nhau. Khi
Các-tơ khai quật mọi thứ trong lăng còn nguyên ở vị
trí của nó, chưa có dấu hiệu đào bới hay cướp phá.