Bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành chính tại tòa án nhân dân thành phố hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

ĐỒNG MINH HỒN

BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA NGƯỜI KHỞI KIỆN
TRONG GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN HÀNH CHÍNH
TẠI TỊA ÁN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

HÀ NỘI – 2021


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

ĐỒNG MINH HỒN

BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA NGƯỜI KHỞI KIỆN
TRONG GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN HÀNH CHÍNH
TẠI TỊA ÁN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
Mã số: 8 38 01 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. LÊ THỊ HOA

HÀ NỘI – 2021


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được
trích dẫn đầy đủ theo quy định.

Tác giả

Đồng Minh Hoàn


LỜI CẢM ƠN

Với lòng biết ơn sâu sắc và chân thành nhất cho phép em gửi lời cảm
ơn tới các thầy, cô Khoa Nhà nước – Pháp luật và Lý luận cơ sở, Học viện
Hành chính Quốc gia đã tận tình dạy dỗ và tạo điều kiện giúp đỡ em trong
suốt q trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn tốt nghiệp.
Đặc biệt em xin gửi lời cám ơn đến Tiến sĩ Lê Thị Hoa – là người thầy
trực tiếp dạy dỗ em trong quá trình học cũng như đã hướng dẫn, động viên và
tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho em trong suốt quá trình nghiên cứu và
hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Trong bài luận văn, chắc chắn không thể tránh khỏi những hạn chế và

thiếu sót. Em mong muốn sẽ nhận được những ý kiến đóng góp từ thầy cơ và
những người quan tâm đến đề tài để đề tài được hoàn thiện hơn và có ý nghĩa
thiết thực áp dụng trong thực tiễn cuộc sống.
Xin chân thành cảm ơn!


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ BẢO ĐẢM
QUYỀN CỦA NGƯỜI KHỞI KIỆN TRONG GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN
HÀNH CHÍNH .................................................................................................. 8
1.1. Khái quát chung quyền của người khởi kiện trong vụ án hành chính ....... 8
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm vụ án hành chính ................................................... 8
1.1.2. Quyền của người khởi kiện trong vụ án hành chính ............................. 10
1.2. Bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành
chính ................................................................................................................ 18
1.2.1. Khái niệm, ý nghĩa bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết
các vụ án hành chính ....................................................................................... 18
1.2.2. Phương thức bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các
vụ án hành chính ............................................................................................. 25
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải
quyết các vụ án hành chính ............................................................................. 35
1.3.1. Mức độ hồn thiện của các quy định pháp luật tố tụng hành chính ..... 35
1.3.2. Trách nhiệm của cơ quan quản lý hành chính, cơ quan được giao quyền
quản lý hành chính và người có thẩm quyền trong cơ quan quản lý hành chính
......................................................................................................................... 36
1.3.3. Năng lực và bản lĩnh của thẩm phán trong xét xử các vụ án hành chính
......................................................................................................................... 38
1.3.4. Trình độ hiểu biết pháp luật của người dân .......................................... 38
1.3.5. Hoạt động kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân .................................. 39

Chương 2. THỰC TRẠNG BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA NGƯỜI KHỞI KIỆN
TRONG GIẢI QUYẾT VỤ ÁN HÀNH CHÍNH TẠI TỊA ÁN NHÂN DÂN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI ................................................................................... 41


2.1. Khái quát về Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội................................... 41
2.2. Thực trạng vụ án hành chính tại Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội .... 43
2.2.1. Vụ án sơ thẩm ....................................................................................... 43
2.2.2. Vụ án phúc thẩm ................................................................................... 44
2.3. Thực tiễn bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án
hành chính tại Tịa án Nhân dân thành phố Hà Nội ........................................ 45
2.3.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 45
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ............................................................ 63
Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG BẢO ĐẢM
QUYỀN CỦA NGƯỜI KHỞI KIỆN TRONG GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN
HÀNH CHÍNH ................................................................................................ 73
3.1. Phương hướng bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các
vụ án hành chính ............................................................................................. 73
3.1.1. Bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành
chính với chủ trương của Đảng và Nhà nước về bảo vệ quyền con người,
quyền công dân................................................................................................ 74
3.1.2. Bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành
chính với bảo đảm việc tuân thủ pháp luật, bảo vệ công lý ............................ 75
3.1.3. Bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành
chính với các nhiệm vụ cải cách tư pháp và cải cách hành chính................... 76
3.2. Giải pháp tăng cường bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải
quyết các vụ án hành chính ............................................................................. 78
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 95

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong xu thế tồn cầu hóa hiện nay, quyền con người, quyền cơng dân
không chỉ là quan tâm nội bộ của mỗi quốc gia mà đã trở thành vấn đề được
quốc tế hóa ngày càng sâu rộng. Một trong những chức năng quan trọng và là
tiêu chí đánh giá mức độ dân chủ của một Nhà nước, đó là việc tơn trọng, bảo
vệ, bảo đảm quyền công dân. Đảng và Nhà nước ta chủ trương xây dựng Nhà
nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân thì vấn đề bảo đảm quyền công
dân phải được chú trọng hàng đầu, đặc biệt là trong các quan hệ tố tụng nói
chung và tố tụng hành chính nói riêng. Ở nước ta, chú trọng bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của người dân trước sự xâm phạm của quyết định hành
chính, hành vi hành chính trái pháp luật, thể hiện ở cơ chế khởi kiện hành
chính ra Tịa án. Giá trị cơ bản, thiết yếu của việc cho phép cơ quan, tổ chức,
cá nhân được quyền khởi kiện vụ án hành chính và các biện pháp bảo đảm
thực hiện quyền khởi kiện thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước ta
trong việc bảo vệ và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.
Hoạt động thực hiện quyền khởi kiện hành chính ra Tịa án và cơ chế
bảo đảm quyền khởi kiện được thực thi trên thực tế đã và đang có tác dụng
tích cực thúc đẩy tinh thần, thái độ, trách nhiệm của cơ quan nhà nước mà chủ
yếu là cơ quan hành chính nhà nước trong việc tăng cường sự quan tâm, cẩn
trọng hơn khi ra quyết định hành chính hoặc thực hiện hành vi hành chính. Từ
đó, nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động hành pháp, xây dựng nền
hành chính mạnh và trong sạch, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Trước yêu cầu thể chế hóa các chủ trương cải cách tư pháp của Đảng,
yêu cầu cụ thể hóa các quy định tại Hiến pháp năm 2013 và để đáp ứng đòi
hỏi từ thực tiễn, hệ thống pháp luật tố tụng hành chính theo thời gian đã từng
bước hồn thiện, có tính thống nhất ngày càng cao, ghi nhận và bảo đảm

1

quyền con người, quyền công dân bằng pháp luật và bảo đảm quyền công dân
trong lĩnh vực này được thực hiện trên thực tế.
Luật Tố tụng hành chính năm 2015 (có hiệu lực từ 1-7-2016) đã khắc
phục những vướng mắc, bất cập của Luật Tố tụng hành chính năm 2010, tạo
cơ sở pháp lý đầy đủ và hoàn thiện hơn để Tịa Hành chính giải quyết các
khiếu kiện hành chính hiệu quả hơn, mang lại niềm tin của nhân dân đối với
Nhà nước. Thuận lợi cho người tham gia tố tụng thực hiện các quyền, nghĩa
vụ của mình; đề cao trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc
bảo vệ công lý, bảo vệ pháp luật, tôn trọng, bảo đảm quyền con người, quyền
công dân. Điều này cũng đồng nghĩa là cá nhân, tổ chức càng có nhiều điều
kiện, cơ hội để bảo vệ các quyền của mình khi bị quyết định hành chính, hành
vi hành chính của hệ thống hành chính nhà nước và các cơ quan khác của nhà
nước xâm phạm tới.
Mặc dù vậy, thực tiễn hiện nay cho thấy quyền khởi kiện vụ án hành
chưa thực sự nhận được sự quan tâm đúng mức của cơ quan nhà nước và nhân
dân. Mặt khác, quá trình thực hiện các quyền của người khởi kiện chưa thực
sự được bảo đảm. Tình trạng vi phạm quyền của người khởi kiện vẫn còn tồn
tại ở một số Tòa án các cấp.
Thành phố Hà Nội với vị trí là thủ đơ của cả nước, với diện tích rộng
lớn, phạm vi quản lý hành chính đa dạng, phức tạp, bên cạnh đó mật độ dân
cư đơng đúc, trình độ dân trí khơng đồng đều đã dẫn đến những khác biệt so
với các địa phương khác. Diện tích thành phố Hà Nội được mở rộng (sát nhập
tỉnh Hà Tây cũ) dẫn đến sự đòi hỏi phải phát triển các cơ sở hạ tầng cho phù
hợp với tiêu chí thành phố trực thuộc Trung ương. Cụ thể đó là sự phát triển
các dự án đơ thị hóa, xây dựng các cơ sở hạ tầng, đường xá…. Để thực hiện
được chủ trương này thì cơ quan hành chính ở địa phương phải ban hành rất
nhiều các quyết định hành chính như thu hồi đất đai, đền bù giải phóng mặt
bằng… dẫn đến phát sinh nhiều tranh chấp hành chính do những quyết định

hành chính này ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của rất nhiều cá

2


nhân, tổ chức và hiệu quả tất yếu là yêu cầu khởi kiện vụ án hành chính tại
thành phố Hà Nội số lượng ngày càng tăng cao.
Thời gian qua, thông qua chức năng xét xử Tòa án nhân dân thành phố
Hà Nội đã xem xét, đánh giá bản chất pháp lý của các quyết định hành chính,
hành vi hành chính nhằm đưa ra phán xét về tính chất, mức độ pháp lý của vụ
việc, từ đó, nhân danh nhà nước đưa ra phán quyết tương ứng với bản chất,
mức độ trái hay không trái pháp luật của vụ việc là chỗ dựa của nhân dân
trong bảo vệ công lý, triệt để tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền
công dân. Tuy nhiên, hàng năm số lượng vụ án hành chính thụ lý ngày càng
cao nhưng số lượng vụ án được giải quyết lại chiếm tỉ lệ khá thấp. Chính vì
vậy, việc nghiên cứu thực trạng và đề xuất các giải pháp tăng cường bảo đảm
quyền của người khởi kiện trong giải quyết vụ án hành chính đặt ra rất cần
thiết trong tình hình hiện nay. Chính vì vậy, học viên mạnh dạn lựa chọn đề
tài “Bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành
chính tại Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội" để làm luận văn cao học
Luật Hiến pháp – Luật Hành chính.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Liên quan đến tên đề tài hiện nay chưa có cơng trình nghiên cứu nào
được cơng bố. Các cơng trình được cơng bố đã nghiên cứu những vấn đề có
liên quan đến tên đề tài. Có thể kể đến các cơng trình sau:
Đề tài khoa học cấp nhà nước do Uông Chu Lưu (2006), Cải cách cơ
quan tư pháp, hoàn thiện hệ thống các thủ tục tư pháp, nâng cao hiệu lực xét
xử của Toà án trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân,
vì dân, Đề tài khoa học cấp nhà nước mã số KX04-06, Hà Nội [25];
Bài viết của Đỗ Minh Khôi (2009), "Dân chủ đối với việc bảo đảm

quyền con người" trong cuốn Quyền con người, tiếp cận đa ngành và liên
ngành khoa học xã hội, Chủ biên, Võ Khánh Vinh, Nxb Khoa học xã hội, Hà
Nội [19];

3


Bài viết của Phạm Hồng Thái, Nguyễn Thị Thu Hương (2012), "Bảo
đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân trong pháp luật hành chính
Việt Nam (một số vấn đề có tính phương pháp luận, định hướng nghiên
cứu)''[32];
Luận văn Thạc sĩ của Nguyễn Việt Nam (2013), Tranh tụng trong tố
tụng hành chính ở Việt Nam - Lý luận và thực tiễn, Luật văn thạc sĩ Luật học,
Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội [26];
Luận văn thạc sĩ của Hoàng Thị Hoa Lê (2013), Một số vấn đề lý luận
và thực tiễn về xét xử sơ thẩm vụ án hành chính, Đại học Luật Hà Nội, Hà
Nội. [21];
Bài viết của Tường Duy Kiên (2016), "Cụ thể hóa các quy định mới về
quyền con người trong Hiến pháp năm 2013", Tạp chí Nghiên cứu lập pháp
[20];
Bài viết của Nguyễn Thị Thúy (2017), "Bảo đảm quyền con người
trong Luật Tố tụng hành chính năm 2015 - một số nhận xét và kiến
nghị", Nghiên cứu lập pháp, Số 9 (337), tr. 40 – 45 [66];
Bài viết của Nguyễn Thị Thủy (2017), "Bảo đảm quyền con người,
quyền công dân theo pháp luật Tố tụng hành chính", Thanh tra, Số 5, tr. 26 –
28 [61];
Bài viết của Nguyễn Thị Hà (2017), "Bảo đảm nguyên tắc tranh tụng
tại phiên tịa sơ thẩm vụ án hành chính ở Việt Nam", tại trang
12];
Bài viết của Lê Ngọc Duy (2018), "Bảo vệ quyền con người, quyền

công dân trong Tố tụng hành chính theo Luật Tố tụng hành chính năm
2015", Tòa án nhân dân, Số 16, tr. 25 – 31 [62];
Bài viết của Bùi Thị Đào (2018), "Hoàn thiện Luật Tố tụng hành chính
bảo đảm quyền con người, quyền cơng dân", Nghiên cứu lập pháp, Số 20, tr.
10 – 14 [63];

4


Bài viết của Lê Ngọc Duy (2018), "Vai trò bảo vệ quyền con người,
quyền công dân trong tố tụng hành chính của Viện Kiểm sát nhân dân ở Việt
Nam hiện nay", Khoa học Kiểm sát, Số 3, tr. 57 – 66 [65];
Bài viết của Cao Việt Hồng (2019), ''Tịa án Nhân dân với việc bảo
đảm quyền con người (phần 2)'', tại trang
hvta.toaan.gov.vn/portal/pls/portal/docs/6124604.docx, [14].
Bài viết của Nguyễn Thị Minh Hà (2019), "Quyền con người của
đương sự trong tố tụng hành chính", Kiểm sát, Số 5, tr. 39-46 [64];
Bài viết của Nguyễn Minh Hà (2019), "Tiếp cận công lý trong tố tụng
hành chính" trong cuốn sách Cơng lý và quyền tiếp cận công lý, Nxb Hồng
Đức, Hà Nội [123];
Bài viết của Nguyễn Thị Hà, Đoàn Minh Trang (2020), "Bảo đảm
quyền con người trong hoạt động tố tụng hành chính", Tịa án nhân dân, Số 2,
tr. 25-31 [60];
Những cơng trình nói trên đã phần nào đề cập đến vấn đề bảo vệ quyền
của con người trong lĩnh vực tố tụng nói chung và tố tụng hành chính nói
riêng ở những khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên, các cơng trình này chưa
nghiên cứu một cách có hệ thống và chuyên biệt về bảo đảm quyền của người
khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành chính tại Tịa án nhân dân Thành
phố Hà Nội. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài này có ý nghĩa thiết thực về mặt lý
luận cũng như về thực tiễn, đưa ra những giải pháp nhằm bảo vệ quyền của

người bị kiện trong vụ án hành chính, đáp ứng yêu cầu mà mục tiêu của Chiến
lược cải cách tư pháp đã đề ra.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài
3.1. Mục đích
Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận, pháp lý về bảo đảm quyền
của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành chính. Đồng thời, đánh
giá việc bảo đảm quyền của người khởi kiện tại Tòa án nhân dân Thành phố
Hà Nội, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường bảo đảm quyền của người
khởi kiện trong giải quyết vụ án hành chính.

5


3.2. Nhiệm vụ
Để thực hiện những mục đích nghiên cứu trên, luận văn tập trung vào
giải quyết những nhiệm vụ sau:
+ Nghiên cứu cơ sở lý luận, pháp lý về quyền của người khởi kiện
trong giải quyết các vụ án hành chính;
+ Nghiên cứu khái niệm, vai trị, phương thức bảo đảm quyền của
người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành chính.
+ Đánh giá thực trạng bảo đảm quyền của người khởi kiện tại Tòa án
nhân dân Thành phố Hà Nội. Qua đó, làm sáng tỏ những kết quả đạt được,
hạn chế và nguyên nhân trong việc bảo đảm quyền của người khởi kiện trong
giải quyết các vụ án hành chính.
+ Đưa ra những phương hướng, giải pháp nhằm tăng cường bảo đảm
quyền của người khởi kiện trong giải quyết vụ án hành chính.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nhiên cứu của luận văn là những quy định của pháp luật về
bảo đảm quyền của khởi kiện trong giải quyết vụ án hành chính và thực tiễn

bảo đảm quyền của người khởi kiện qua hoạt động xét xử tại Tòa án nhân dân
Thành phố Hà Nội.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nội dung: Luận văn nghiên cứu quyền của người khởi kiện và
việc bảo đảm quyền của người khởi kiện trong xét xử vụ án hành chính tại
Tịa án nhân dân Thành phố Hà Nội.
Phạm vi không gian: Luận văn phân tích đánh giá việc bảo đảm quyền
của người khởi kiện trong xét xử vụ án hành chính tại Tịa án nhân dân Thành
phố Hà Nội.
Phạm vi thời gian: Những số liệu thống kê nhằm đánh giá thực trạng
việc bảo đảm quyền của người khởi kiện trong xét xử vụ án hành chính tại
Tịa án nhân dân Thành phố Hà Nội từ năm 2015 đến năm 2020.

6


5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật
biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng
Hồ Chí Minh, các quan điểm, đường lối chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam
và Nhà nước Việt Nam về quyền con người và bảo đảm quyền con người.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng trong nghiên cứu là
phương pháp hệ thống, lịch sử, logic, phân tích, tổng hợp, so sánh luật học.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
- Về lý luận: Luận văn vận dụng lý luận về quyền con người và bảo
đảm quyền con người trong hoạt động tư pháp để nghiên cứu về việc bảo đảm
quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành chính
- Về thực tiễn: Q trình nghiên cứu sẽ phát hiện những vướng mắc,

hạn chế của các quy định pháp luật hiện hành về việc bảo đảm quyền của
người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành chính từ thực tiễn Tịa án
nhân dân Thành phố Hà Nội.
- Đề xuất các giải pháp tăng cường bảo đảm quyền của người khởi kiện
trong giải quyết các vụ án hành chính, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn
gồm 3 chương với kết cấu như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận và pháp lý về bảo đảm quyền của
người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành chính.
Chương 2: Thực tiễn bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải
quyết các vụ án hành chính tại Toà án nhân dân Thành phố Hà Nội
Chương 3: Phương hướng và giải pháp tăng cường bảo đảm quyền của
người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành chính tại Tòa án nhân dân
Thành phố Hà Nội

7


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA
NGƯỜI KHỞI KIỆN TRONG GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN HÀNH CHÍNH
1.1. Khái quát chung quyền của người khởi kiện trong vụ án hành
chính
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm vụ án hành chính
Quản lý hành chính nhà nước là một hoạt động của Nhà nước được
thực hiện trước hết và chủ yếu bởi các cơ quan hành chính nhà nước, có nội
dung là bảo đảm sự chấp hành các văn bản quy phạm pháp luật của các cơ
quan quyền lực nhà nước, nhằm tổ chức thực hiện pháp luật đối với các cá
nhân, cơ quan, tổ chức trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa – xã hội và hành

chính – chính trị. Hoạt động này được thực thi trên cơ sở pháp luật, đảm bảo
các quyền và lợi ích chung của Nhà nước và xã hội. Bởi vậy, trong q trình
thực hiện quản lý hành chính nhà nước khó có thể tránh khỏi sự xung đột hay
tranh chấp về lợi ích, quan điểm áp dụng pháp luật giữa chủ thể quản lý hành
chính nhà nước và đối tượng quản lý hành chính nhà nước. Những xung đột,
tranh chấp này chủ yếu xuất phát từ việc chủ thể quản lý hành chính nhà nước
đơn phương áp đặt ý chí của mình gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp
pháp của đối tượng quản lý hành chính nhà nước. Khi những xung đột, tranh
chấp này bị đẩy lên cao, các bên phải đưa ra Tịa án có thẩm quyền để giải
quyết thì sẽ phát sinh vụ án hành chính. Vì vậy có thể khái qt về vụ án hành
chính là vụ việc phát sinh trên cơ sở tranh chấp trong các lĩnh vực quản lý
hành chính nhà nước.
Hiện nay khái niệm vụ án hành chính chưa được quy định cụ thể trong
một văn bản quy phạm pháp luật nào. Tuy nhiên, khi đề cập đến khái niệm
này, ta có thể hiểu như sau: “Vụ án hành chính là vụ việc tranh chấp hành
chính phát sinh do cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức
khởi kiện u cầu Tịa án có thẩm quyền bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của

8


mình bị xâm hại bởi quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ
luật buộc thơi việc hoặc do Viện kiểm sát khởi tố theo quy định của pháp luật
tố tụng hành chính”.
Như vậy, có thể hiểu vụ án hành chính là vụ án phát sinh khi cá nhân,
cơ quan, tổ chức khởi kiện yêu cầu Tòa án xem xét tính hợp pháp của quyết
định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thơi việc (công
chức giữ chức vụ từ Tổng Cục trưởng và tương đương trở xuống), quyết định
giải quyết khiếu nại và quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, danh sách cử tri
của cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước và được

Tòa án thụ lý giải quyết theo quy định của pháp luật.
Vụ án hành chính có những đặc điểm sau:
Thứ nhất, vụ án hành chính chỉ phát sinh khi có yêu cầu khởi kiện của
các chủ thể có quyền và được Tịa án thụ lý. Nếu yêu cầu khởi kiện là điều
kiện cần việc được Tòa án thụ lý là điều kiện đủ. Các chủ thể có thẩm quyền
là các cơ quan, tổ chức, cá nhân yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của mình, khi cho rằng quyền lợi của họ bị quyết định hành chính, hành
vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc, quyết định giải quyết khiếu
nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, việc lập danh sách cử tri xâm
phạm. Khởi kiện vụ án hành chính là sự kiện pháp lý đầu tiên trong q trình
tố tụng hành chính, làm phát sinh mối quan hệ tố tụng giữa chủ thể khởi kiện
và Tòa án, là cơ sở để Tòa án thụ lý vụ án. Tịa án chỉ có thẩm quyền giải
quyết vụ án hành chính khi có u cầu khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ
chức nếu vụ án đó thuộc thẩm quyền của mình và đã được thụ lý.
Thứ hai, Tịa án phải giải quyết vụ án theo trình thụ thủ tục do pháp
luật tố tố tụng hành chính quy định. Tố tụng hành chính là một thủ tục tư pháp
riêng biệt, khác với tố tụng hình sự và tố tụng dân sự ở quan hệ pháp luật tố
tụng, ở chủ thể tham gia các quan hệ pháp luật tố tụng, ở trình tự xét xử và thi
hành án, do đặc thù của các tranh chấp hành chính.
Thứ ba, đối tượng khởi kiện vụ án hành chính là: 1) quyết định hành

9


chính (văn bản các biệt do cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm
quyền trong cơ quan, tổ chức đó ban hành quyết định về vấn đề cụ thể và chỉ
được áp dụng một lần); 2) hành vi hành chính (hành vi thực hiện hoặc khơng
thực hiện nhiệm vụ công vụ); 3) quyết định kỷ luật buộc thôi việc công chức
(giữ chức vụ từ Tổng Cục trưởng và tương đương trở xuống); 4) quyết định
giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh; 5) danh sách cử

tri (danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri bầu cử đại biểu
Hội đồng nhân dân, danh sách cử tri trưng cầu ý dân).
1.1.2. Quyền của người khởi kiện trong vụ án hành chính
Để hiểu rõ được quyền của người khởi kiện trong vụ án hành chính thì
trước hết cần hiểu thế nào là quyền khởi kiện: Quyền khởi kiện là quyền của
mỗi cá nhân hoặc cơ quan nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình
hoặc của người khác. Khi khởi kiện, cá nhân, cơ quan, tổ chức nộp đơn khởi
kiện kèm theo các tài liệu chứng minh cho u cầu của mình là hợp pháp đến
Tịa án có thẩm quyền để được giải quyết.
Trong quá trình thực hiện công cuộc đổi mới, nước ta tiếp tục xây dựng
và hồn thiện Nhà nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân,
do nhân dân và vì nhân dân. Nhà nước có kỷ cương, kỷ luật. Nhà nước quản
lý xã hội bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ
nghĩa. Tuy nhiên, trong quá trình quản lý, điều hành, có thể có cơ quan hành
chính nhà nước và cán bộ, cơng chức có những quyết định hoặc hành vi trái
pháp luật xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá
nhân, từ đó làm phát sinh các khởi kiện hành chính.
Khởi kiện vụ án hành chính chính là sự kiện pháp lý, là hành vi tố tụng
đầu tiên và thuộc quyền định đoạt của người khởi kiện, làm phát sinh quan hệ
pháp luật tố tụng hành chính giữa Tịa án với người tham gia tố tụng, cơ quan
và người tiến hành tố tụng khác. Khơng có khởi kiện vụ án hành chính thì
khơng thể phát sinh vụ án hành chính tại Tịa án.

10


Khởi kiện vụ án hành chính là sự kiện pháp lý đầu tiên làm phát sinh
quan hệ tố tụng hành chính, là sự thể hiện phản ứng của cá nhân, cơ quan, tổ
chức khi họ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan
nhà nước xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Như vậy, khởi

kiện vụ án hành chính khơng đơn thuần là một sự kiện pháp lý mà là quyền
con người, quyền cơng dân.
Điều 5 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 quy định “Cơ quan, tổ chức,
cá nhân có quyền khởi kiện vụ án hành chính để u cầu Tịa án bảo vệ quyền
và lợi ích hợp pháp của mình theo quy định của Luật này”.
Đến nay chưa có khái niệm quyền khởi kiện vụ án hành chính được ghi
nhận trong các văn bản pháp luật. Tuy vậy, có thể hiểu: “Quyền khởi kiện vụ
án hành chính là việc cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước, theo quy định của
pháp luật tố tụng hành chính có quyền u cầu tịa án thụ lý án hành chính để
bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước, công
chức bị xâm hại bởi các quyết định hành chính, quyết định kỉ luật buộc thơi
việc”.
Quyền khởi kiện vụ án hành chính ở nước ta được ghi nhận lần đầu tiên
tại Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính năm 1996, theo đó tại
Điều 1 quy định: “Cá nhân, cơ quan nhà nước, tổ chức theo thủ tục do pháp
luật quy định có quyền khởi kiện vụ án hành chính để u cầu Tồ án bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp của mình”. Giá trị cơ bản, thiết yếu của việc cho
phép cơ quan, tổ chức, cá nhân được quyền khởi kiện vụ án hành chính và các
biện pháp bảo đảm thực hiện quyền khởi kiện thể hiện sự quan tâm của Đảng
và Nhà nước ta trong việc bảo vệ và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của
cơng dân. Thực tiễn xét xử các vụ án hành chính trong thời gian qua của các
cấp Tòa án ở nước ta đã chứng minh được giá trị tích cực này.
Hoạt động thực hiện quyền khởi kiện hành chính ra Tịa án và cơ chế
bảo đảm quyền khởi kiện được thực thi trên thực tế đã và đang có tác dụng
tích cực thúc đẩy tinh thần, thái độ, trách nhiệm của cơ quan nhà nước mà chủ

11


yếu là cơ quan hành chính nhà nước trong việc tăng cường sự quan tâm, cẩn

trọng hơn khi ra quyết định hành chính hoặc thực hiện hành vi hành chính. Từ
đó, nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động hành pháp, xây dựng nền
hành chính mạnh và trong sạch, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Tuy nhiên, quyền của người khởi kiện theo Pháp lệnh thủ tục giải quyết
các vụ án hành chính năm 1996 rất hạn chế, cụ thể người khởi kiện chỉ có
quyền lựa chọn một trong hai hình thức khiếu nại đến Ủy ban nhân dân các
cấp hoặc khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính ra Tịa án…
Tức là khi ý chí của họ lựa chọn theo hình thức nào thì chỉ có thể chấp nhận
phán quyết của hình thức đó. Như vậy đồng nghĩa với việc quyền khởi kiện
của người khởi kiện bị hạn chế rất nhiều, nếu không đồng ý với kết quả trả lời
khiếu nại thì người bị thiệt hại do quyết định hành chính, hành vi hành
chính… khơng có quyền khởi kiện ra Tòa án để tiếp tục được bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của mình.
Luật tố tụng hành chính năm 2015 ra đời đã ghi nhận một cách đầy đủ
quyền của người khởi kiện vụ án hành chính phù hợp với tình hình thực tiễn
cũng như nâng cao việc bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp cho người khởi kiện.
Quyền khởi kiện vụ án hành chính được quy định chi tiết tại Điều 115
Luật Tố tụng hành chính năm 2015 như sau:
- Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện vụ án đối với quyết
định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc trong
trường hợp không đồng ý với quyết định, hành vi đó hoặc đã khiếu nại với
người có thẩm quyền giải quyết, nhưng hết thời hạn giải quyết theo quy định
của pháp luật mà khiếu nại không được giải quyết hoặc đã được giải quyết
nhưng không đồng ý với việc giải quyết khiếu nại về quyết định, hành vi đó.
- Tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện vụ án đối với việc giải quyết
khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh trong trường hợp khơng
đồng ý với quyết định đó.

12

- Cá nhân có quyền khởi kiện vụ án về danh sách cử tri trong trường hợp
đã khiếu nại với cơ quan có thẩm quyền giải quyết, nhưng hết thời hạn giải
quyết theo quy định của pháp luật mà khiếu nại không được giải quyết hoặc đã
được giải quyết, nhưng khơng đồng ý với việc giải quyết khiếu nại đó.
Từ những phân tích trên có thể hiểu “Quyền của người khởi kiện là tập
hợp các quyền mà cơ quan, tổ chức, cá nhân có được khi tham gia q trình
xét xử vụ án hành chính tại Tịa án nhân dân.”
Theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính hiện nay, người khởi
kiện có các quyền cụ thể sau:
- Quyền u cầu Tồ án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp và quyền
khởi kiện vụ án hành chính: khởi nguồn cho quy trình tố tụng và được xem
như một quyền “hiến định”, quyền yêu cầu Toà án bảo vệ quyền và lợi ích
hợp pháp được quy định tại Điều 5, Luật Tố tụng hành chính năm 2015: “Cá
nhân, cơ quan, tổ chức có quyền khởi kiện vụ án hành chính để u cầu Tồ
án bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình theo quy định của Luật
này”. Tiếp theo đó, Điều 103, Luật Tố tụng hành chính năm 2015 quy định về
quyền khởi kiện vụ án hành chính, trong đó quy định quyền khởi kiện đối với
các quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định giải quyết khiếu
nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, danh sách cử tri bầu cử đại biểu
Quốc hội, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
- Quyền quyết định và tự định đoạt của người khởi kiện: được quy định
tại Điều 7, Luật Tố tụng hành chính năm 2015: “Cá nhân, cơ quan, tổ chức
có quyền quyết định việc khởi kiện vụ án hành chính. Tồ án chỉ thụ lý giải
quyết vụ án hành chính khi có đơn khởi kiện của người khởi kiện. Trong q
trình giải quyết vụ án hành chính, người khởi kiện có quyền rút, thay đổi, bổ
sung yêu cầu khởi kiện của mình theo quy định của Luật này”. Theo đó, cá
nhân, tổ chức có quyền quyết định việc khởi kiện vụ án hành chính khi thấy
quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm bởi quyết định hành chính,

hành vi hành chính…. Người khởi kiện có quyền tự định đoạt trong việc đưa

13


ra yêu cầu khởi kiện, yêu cầu giải quyết việc. Quyền tự định đoạt có thể được
xem là tiền đề để tiến hành các thủ tục tố tụng tiếp theo trong việc bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện. Bên cạnh quyền khởi kiện vụ
án hành chính, thì luật tố tụng hành chính cũng quy định rất rõ ràng về quyền
quyết định và tự định đoạt của người khởi kiện thơng qua việc trong q trình
giải quyết vụ án hành chính, người khởi kiện có quyền rút, thay đổi, bổ sung
yêu cầu khởi kiện của mình. Ngồi ra theo mơ hình xây dựng Trung tâm hịa
giải thực hiện thí điểm tại Tịa án trong năm 2018, 2019 thì quyền quyết định
và tự định đoạt của người khởi kiện cịn có thể được thực hiện trong q trình
đối thoại trước khi Tịa án thụ lý vụ án hành chính nhằm hỗ trợ các bên thống
nhất giải quyết quan hệ pháp luật hành chính có tranh chấp. Như vậy, trước
khi Tịa án giải quyết vụ kiện hành chính, người khởi kiện có thể có nhiều sự
lựa chọn mà pháp luật cho phép. Mọi tác động bên ngoài ý chí của người khởi
kiện đều bị coi là trái pháp luật và không được công nhận. Quyền tự định đoạt
thể hiện sự tôn trọng các quyền cơ bản của con người, trong đó vai trị của
người khởi kiện ln được đề cao trông tất cả các giai đoạn tố tụng.
- Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại: Theo quy định tại Điều 6, Luật
Tố tụng hành chính năm 2015 thì: “Người khởi kiện có thể yêu cầu bồi thường
thiệt hại. Trong trường hợp này các quy định của pháp luật về trách nhiệm
bồi thường của Nhà nước và pháp luật về tố tụng dân sự được áp dụng để
giải quyết yêu cầu bồi thường thiệt hại”. Quyền này cho phép người khởi
kiện kèm theo yêu cầu bồi thường thiệt hại trong trường hợp xác định được
thiệt hại do hành vi hành chính, quyết định hành chính gây ra. Tuy nhiên cần
lưu ý là không phải yêu cầu bồi thường thiệt hại nào cũng được giải quyết
ngay trong vụ án hành chính, trong trường hợp có u cầu bồi thường thiệt

hại mà chưa có điều kiện để chứng minh thì Tồ án có thể tách yêu cầu bồi
thường thiệt hại để giải quyết sau bằng một vụ án dân sự khác theo quy định
của pháp luật.

14


- Quyền được bảo đảm quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp: được
quy định tại Điều 11, Luật Tố tụng hành chính năm 2015, theo đó: “Đương sự
tự mình hoặc có thể nhờ luật sư hay người khác bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của mình. Tồ án có trách nhiệm bảo đảm cho đương sự thực hiện
quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ”. Đối với người khởi kiện,
quyền này có thể hiểu là quyền yêu cầu người đại diện hoặc quyền yêu cầu
người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp. Nghĩa là để bảo vệ tốt nhất cho
quyền và lợi ích hợp pháp của mình thì người khởi kiện có quyền yêu cầu
người đại diện, thuê luật sư hoặc nhờ người khác am hiểu về pháp luật thay
họ đứng ra bảo vệ cho quyền và lợi ích hợp pháp trước Tịa án. Tồ án có
trách nhiệm bảo đảm cho người khởi kiện thực hiện quyền bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của họ. Đây cũng là quy định được Tòa án rất khuyến khích,
tránh trường hợp người khơng có kiến thức pháp luật, khơng có khả năng bảo
vệ cho mình dẫn đến những thiệt hại khơng đáng có cho họ do khơng thu thập
đủ chứng cứ để có thể bảo vệ quyền và lợi ích của chính mình.
- Quyền khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện: Mặc dù Luật TTHC
năm 2015 quy định cho cá nhân, cơ quan, tổ chức quyền khởi kiện để yêu cầu
Tòa án bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Tuy nhiên, trong một số
trường hợp khi người khởi kiện nộp đơn thì bị Tịa án trả lại đơn khởi kiện.
Trong trường hợp bị trả lại đơn khởi kiện, pháp luật quy định cho người khởi
kiện quyền khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện. Điều 110, Luật TTHC năm
2015 quy định về khiếu nại và giải quyết khiếu nại đối với những trường hợp
bị trả lại đơn khởi kiện. Theo đó: “Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ

ngày nhận được văn bản trả lại đơn khởi kiện, người khởi kiện có quyền khiếu
nại với Chánh án Tồ án đã trả lại đơn khởi kiện”. Trong thời hạn 03 ngày
làm việc kể từ ngày nhận đơn khiếu nại, Chánh án Tòa án phải ra quyết định
giải quyết khiếu nại theo quy định của pháp luật. Trường hợp không đồng ý
với quyết định giải quyết khiếu nại của Chánh án thì trong thời hạn 10 ngày
làm việc, kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại, người khởi

15


kiện có quyền khiếu nại lên Chánh án Tồ án cấp trên trực tiếp. Trong thời
hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được khiếu nại, Chánh án Toà án cấp
trên trực tiếp phải giải quyết. Quyết định của Chánh án Toà án cấp trên trực
tiếp là quyết định giải quyết cuối cùng. Ví dụ, Tịa án nhân dân cấp huyện trả
lại đơn khởi kiện thì người khởi kiện có quyền khiếu nại lần đầu lên Chánh án
Tịa án nhân dân huyện đó, nếu khơng đồng ý với quyết định giải quyết khiếu
nại thì tiếp tục được khiếu nại lần 2 lên Chánh án tòa án nhân dân cấp tỉnh.
Quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 là quyết định giải quyết cuối cùng.
- Quyền đề nghị xét xử vắng mặt: Khi người khởi kiện có đơn đề nghị
Tịa án xét xử vắng mặt hoặc có người đại diện của họ tham gia phiên tịa thì
người khởi kiện có thể vắng mặt tại phiên tòa sơ thẩm. Trong trường hợp này,
Toà án vẫn tiến hành xét xử vụ án theo quy định.
- Quyền yêu cầu thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định,
người phiên dịch: Khi có căn cứ cho rằng người tiến hành tố tụng, người giám
định, người phiên dịch thuộc trường hợp luật quy định không được tham gia
tố tụng hoặc không vô tư khách quan khi thực hiện hoạt động tố tụng thì
người khởi kiện có quyền yêu cầu thay đổi người tiến hành tố tụng, người
giám định và người phiên dịch nhằm đảm bảo tính khách quan của những
người này khi tham gia phiên tòa.
- Quyền thay đổi, bổ sung, rút một phần hoặc tồn bộ u cầu khởi

kiện: Trong suốt q trình tố tụng và kể cả tại phiên tòa sơ thẩm, người khởi
kiện có quyền thay đổi, bổ sung, rút một phần hoặc toàn bộ yêu cầu khởi kiện;
Hội đồng xét xử chỉ chấp nhận việc thay đổi, bổ sung yêu cầu của người khởi
kiện nếu việc thay đổi, bổ sung yêu cầu của họ không vượt quá phạm vi yêu
cầu khởi kiện. Riêng trường hợp người khởi kiện rút một phần hoặc tồn bộ
u cầu của mình và việc rút yêu cầu là tự nguyện thì Hội đồng xét xử chấp
nhận và đình chỉ xét xử đối với phần yêu cầu hoặc toàn bộ yêu cầu mà đương
sự đã rút. Tuy nhiên về nguyên tắc, nếu người khởi kiện rút đơn khởi kiện
trong giai đoạn này thì Tịa đình chỉ giải quyết vụ án, nghĩa là quyết định

16


hành chính bị kiện đương nhiên có hiệu lực. Vì vậy, người khởi kiện nên cân
nhắc về quyền lợi của mình trước khi rút đơn khởi kiện.
- Quyền yêu cầu Hội đồng xét xử công bố các tài liệu của vụ án, nghe
băng ghi âm, xem băng đĩa hình, đĩa ghi hình. Tại phiên tịa, người khởi kiện
có quyền u cầu Hội đồng xét xử công bố các tài liệu của vụ án, cho nghe
băng ghi âm, đĩa ghi âm, băng đĩa hình, đĩa ghi hình, trừ trường hợp đặc biệt
cần giữ bí mật nhà nước, giữ gìn thuần phong mỹ tục của dân tộc, giữ bí mật
nghề nghiệp, bí mật kinh doanh, bí mật đời tư của cá nhân theo yêu cầu của
đương sự thì Hội đồng xét xử khơng cơng bố các tài liệu có trong hồ sơ vụ án.
- Quyền được cấp trích lục bản án, bản án, quyết định của Tồ: Sau
khi tun án Tịa án có trách nhiệm cấp, gửi trích lục bản án, bản án cho
những cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan để những người này biết và thực
hiện quyền, nghĩa vụ của mình. Điều 166 Luật Tố tụng hành chính quy định
về việc cấp, gửi trích lục bản án, bản án của tòa án như sau: Trong thời hạn 03
ngày làm việc, kể từ ngày kết thúc phiên toà, các đương sự được Tồ án cấp
trích lục bản án. Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày tuyên án, Toà án phải
cấp, gửi bản án cho các đương sự và Viện kiểm sát cùng cấp. Trong thời hạn

30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị mà khơng có kháng
cáo, kháng nghị, Tồ án cấp, gửi bản án đã có hiệu lực pháp luật cho các
đương sự, Viện kiểm sát cùng cấp, cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp, cơ
quan cấp trên trực tiếp của người bị kiện.
- Quyền kháng cáo, khiếu nại bản án, quyết định của Tòa án: Trong
trường hợp người khởi kiện khơng đồng ý với phán quyết của Tịa án thì
người khởi kiện có quyền kháng cáo, khiếu nại bản án, quyết định của Tịa án.
Theo quy định thì: “Thời hạn kháng cáo đối với bản án của Toà án cấp sơ
thẩm là 15 ngày, kể từ ngày Toà án tuyên án; trường hợp đương sự vắng mặt
tại phiên tồ thì thời hạn kháng cáo tính từ ngày bản án được giao cho họ hoặc
được niêm yết tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi họ cư trú hoặc nơi có trụ
sở, trong trường hợp đương sự là cơ quan, tổ chức. Thời hạn kháng cáo đối

17


với quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án của Toà án cấp sơ thẩm
là 07 ngày, kể từ ngày người có quyền kháng cáo nhận được quyết định.
Trong trường hợp đơn kháng cáo gửi qua bưu điện thì ngày kháng cáo được
tính căn cứ vào ngày bưu điện nơi gửi đóng dấu ở phong bì”.
1.2. Bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án
hành chính
1.2.1. Khái niệm, ý nghĩa bảo đảm quyền của người khởi kiện trong
giải quyết các vụ án hành chính
Theo từ điển tiếng Việt, bảo đảm được hiểu là làm cho chắc chắn thực
hiện được, giữ gìn được, hoặc có đầy đủ những gì cần thiết để có thể thực
hiện được. Bảo đảm có thể hiểu là làm cho chắc chắn thực hiện được, giữ gìn
được, hoặc có đầy đủ những gì cần thiết để có thể thực hiện được.
Bảo đảm các quyền con người, quyền công dân là việc tạo ra các tiền
đề, điều kiện về chính trị, kinh tế, xã hội, pháp lý và tổ chức để cá nhân, công

dân, các tổ chức của công dân thực hiện được các quyền, tự do, lợi ích chính
đáng của họ đã được pháp luật ghi nhận. Bảo đảm quyền cơng dân trong tố
tụng hành chính là bảo đảm quyền công dân trong hoạt động tư pháp, là việc
Nhà nước thiết lập các điều kiện cần thiết nhằm tôn trọng và thực hiện các
quyền công dân của các cá nhân trong việc giải quyết các khiếu kiện hành
chính bằng con đường tố tụng
Đảm bảo quyền khởi kiện trong tố tụng hành chính có thể hiểu là tổng
thể các biện pháp, các cơ chế hỗ trợ hoặc tạo điều kiện cần thiết cho các
đương sự có thể thực hiện quyền khởi kiện. Đồng thời, việc đảm bảo này còn
được thực hiện thơng qua chính các hoạt động của cơ quan tiến hành tố tụng
như Tịa án, Viện kiểm sát. Chính các biện pháp và cơ chế này là cơ sở đảm
bảo tính khả thi của quyền khởi kiện, là cơ sở để quyền khởi kiện được thực
hiện một cách có hiệu quả trên thực tế nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của
người dân được pháp luật ghi nhận và bảo hộ.

18


Từ đó, khái niệm bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết
các vụ án hành chính là tạo cho các chủ thể có quyền khởi kiện có đủ các
điều kiện cần thiết, chắc chắn thực hiện được trên thực tế, quyền khởi kiện ra
Tòa án nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình thơng qua các biện
pháp được pháp luật quy định.
Bảo đảm quyền của người khởi kiện trong giải quyết các vụ án hành
chính là bảo đảm quyền công dân trong hoạt động tư pháp, là việc Nhà nước
thiết lập các điều kiện cần thiết nhằm tôn trọng và thực hiện các quyền công
dân của các cá nhân trong việc giải quyết các khiếu kiện hành chính bằng con
đường tố tụng. Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn này, chủ thể bảo đảm
quyền của người khởi kiện là Tịa án nhân dân thơng qua hoạt động xét xử.
Các vụ án hành chính được giải quyết bởi Tịa Hành chính nằm trong

hệ thống Tịa án nhân dân theo một cơ chế riêng được điều chỉnh bởi ngành
Luật Tố tụng hành chính. Các điều kiện pháp lý bảo đảm quyền cơng dân
trong tố tụng hành chính bao gồm: Có hệ thống pháp luật tố tụng hành chính
hợp hiến, có tính thống nhất, tính khả thi; có hệ thống Tịa Hành chính hoạt
động có hiệu lực, hiệu quả với những thẩm phán hành chính có trình độ
chun môn tốt và đạo đức, bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng; có cơ chế kiểm
tra, giám sát chặt chẽ của Viện Kiểm sát nhân dân trong quá trình giải quyết
vụ án hành chính; các phán quyết của Tịa hành chính phải được bảo đảm
thực thi.
Bảo đảm quyền khởi kiện có ý nghĩa thiết thực và hết sức quan trọng
đối với quyền lợi của công dân, mà trước hết là những chủ thể có quyền, lợi
ích hợp pháp bị xâm hại, đảm bảo tính khả thi trong q trình thực thi quyền
khởi kiện trên thực tế.
Bên cạnh đó việc ghi nhận quyền khởi kiện vụ án hành chính và sự bảo
đảm của pháp luật trong việc thực hiện những quyền này góp phần nâng cao ý
thức pháp luật của các chủ thể trong quan hệ pháp luật tố tụng hành chính nói
riêng và quan hệ pháp luật hành chính nói chung. Từ việc nâng cao ý thức

19