Bài giảng Sáng kiến kinh nghiệm môn Âm nhạc(Anh, chị tham khảo)

gây hứng thú cho học sinh
khi học môn âm nhạc ở trờng THCS
phần I
Phần mở đầu
Âm nhạc là một nhu cầu nhận thức hoạt động và giải trí của xã hội loại ngời. Môn
âm nhạc THCS không nhằm mục đích đào tạo các em thành những ca sĩ, nghệ sĩ
chuyên nghiệp, mà chủ yếu thông qua môn học nhằm tác động vào thế giới tinh thần
của các em, giúp các em có sự phát triễn hài hoà, toàn diện về nhân cách.
Qua môn học này học sinh có thể thấy đợc môn âm nhạc là một liều thuốc tinh
thần, tạo sự hng phấn trong học tập và cảm nhận đợc phần nào sự hấp dẫn của thế giới
âm nhạc. Tiếng hát vẫn là hoa thơm, là không khí và là ánh sáng mặt trời của trái
đất.
Môn âm nhạc ở trờng THCS sẽ cùng các môn học khác phát triễn năng lực t duy,
trí tuệ, tạo cho các em một trình độ văn hoá âm nhạc, góp phần đào tạo những ngời
lao động phát triễn toàn diện về Đức - Trí - Thể- Mỹ (theo nghị quyết TW II của
Đảng về mục tiêu giáo dục).
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục phổ thông nói chung và tầm quan trọng của môn
học âm nhạc THCS nói riêng.
Giáo dục phổ thông nhằm giáo dục học sinh phát triển toàn diện, không những
nâng cao hiểu biết về kiến thức văn hoá mà còn phát huy năng lực cảm thụ âm nhạc
và những năng khiếu âm nhạc khác.
- Xuất phát từ đặc trng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi sự hứng thú cao.
- Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phơng pháp là phát huy tính tích cực chủ
động sáng tạo của học sinh. Có nh vậy các em mới có điều kiện khắc phục khó khăn
tiếp nhận kiến thức mới.
- Xuất phát từ tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 8 là lứa tuổi nhạy cảm hiếu động ham
thích ca hát. Nếu giáo viên gây đợc hứng thú trong bà dạy sẽ tạo cho học sinh sự phấn
chấn, hào hứng để tiêp thu bài học một cách có hiệu quả.
- Từ thực tiễn giảng dạy cũng nh thực tiễn của học sinh nông thôn ít có điều kiện
để tiếp nhận tri thức về âm nhạc, nếu giáo viên tạo đợc hng thú trong giảng dạy và học
tập sẽ giúp cho học sinh say mê học tập.

- Từ những lý do nói trên, bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn
âm nhạc, tôi nhận thấy việc gây hứng thú cho học sinh trong học tập âm nhạc là một
trong những giải pháp hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất lợng trong việc
dạy và học. Vì vậy nó là động lực giúp tôi đi sâu nghiên cứu đúc rút kinh nghiệm
này.
Phần ii
Nội dung đề tài
I- cơ sở khoa học
Nh chúng ta đã biết âm nhạc có vai trò rất to lớn, âm nhạc đem đến những khoái
cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con ngời.
Trong những năm qua, từ khi nớc ta bớc sang thế kỷ XXI, sự nghiệp giáo dục đợc
quan tâm và đầu t hơn bao giờ hết, từ đó môn học âm nhạc ở trờng THCS có điều
kiện phát triển những bớc cao hơn. Cho đến ngày nay việc đa âm nhạc vào học đờng
đã đợc chú trọng vì những lợi ích quan trọng của nó trong việc giáo dục học sinh
thành những con ngời toàn diện.
Bởi vậy việc dạy âm nhạc ở trờng THCS mặc dù không nhằm đào tạo các em
thành những con ngời hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục
văn hoá âm nhạc, làm cho các em yêu thích nghệ thuật, biết cảm thụ và nhận biết âm
nhạc một cách sâu sắc, hình thành ở học simh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu
âm nhạc lành mạnh, cách t duy sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm nhanh
nhẹn hoạt bát và sống vui tơi. Âm nhạc phát triển tối đa những tố chất sinh lý, những
phẩm chất tâm lý của lứa tuổi học sinh, tạo điều để các em hoàn chỉnh và cân đối về
tâm hồn, trí tuệ và thể chất, làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học trò.
Mặt khác qua đó phát triển bồi dỡng những mầm non nghệ thuật cho tơng lai
đất nớc. Đây là một môn học còn rất mới mẻ không giống những môn học khác, môn
học mang tính nghệ thuật cao, học sinh học theo phơng châm học vui- vui học. Vì
vậy tạo cho các em say mê hứng thú học tập là rất cần thiết.
Hứng thú trong học tập nhằm nâng cao chất lợng giáo dục, nuôi dỡng ở các em
lòng ham muốn chính đáng trong việc không ngừng vơn tới những đỉnh cao của việc
nắm kiến thức, luôn tìm tòi học tập cái mới tích cực sáng tạo cái đã học vào hoạt động

thực tiễn.
Môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Âm nhạc cũng là
nguồn cảm hứng cho nhiều ngời. Tạo cho các em hứng thú trong học tập môn âm
nhạc không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm cho các em vui tơi phấn khởi
thoải mái về tinh thần.
II/ Cơ sở thực tiễn:
Học sinh THCS - đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm tâm sinh lý, các
em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em đã thể hiện giọng điệu
của ngời lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút. Một số em đã tỏ ra không
thích hay còn e ngại khi trình bày một bài hát trớc tập thể lớp vì vậy việc tạo cho học
sinh hứng thú trong học tập là một điêù hết sức cần thiết. Từ thực tế giảng dạy âm
nhạc trong những năm qua tôi xin mạnh dạn trình bày để các thầy, cô và các bạn tham
khảo
III/Thực trạng:
2
Trong việc nâng cao hiệu chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là ngời hớng dẫn điều
khiểtn vì vậy việc tạo quả chất lợng dạy học. quá trình dạy còn hơi cứng nhắc vì vậy
từ sự thay đổi về mặt tâm sinh lý lứa tuổi và một số học sinh còn xem môn học âm
nhạc là một môn phụ, các em chỉ quan tâm đến môn học mà các em đã định hớng
học sinh cảm thấy tiết học nhạc còn nặng nề. Để cung cấp kiến thức khoa Xuất phát
cho nghề nghiệp tơng lai sau này nên một số học sinh cha thực sự hứng thú học.
Qua thời gian đi thực tế tại các trờng tôi thấy số giáo viên đào tạo chuyên sâu
vào môn nhạc còn ít, có nhiều giáo viên dạy môn văn , anh văn.....đợc kèm theo cả
môn nhạc nữa nên trong quá trình dạy cha đáp ứng hết yêu cầu của bộ môn. Dạy còn
mang tính chất qua loa cha thực sự gây hứng thú đối với học sinh. Bởi vì môn học âm
nhạc là môn học có tính đặc riêng so với nhiều môn khác, nhng có một số giáo viên
cha thực sự nắm vững đặc trng của bộ môn nên trong hứng thú học tập cho các em HS
có vai trò rất quan trọng học giáo dục t htởng và rèn luyện kỷ năng cho học sinh, giáo
viên cần phải làm cho học sinh đam mê và hứng thú học tập, làm cho quá trình học
tập của các em trở nên tự giác tạo niềm vui trong sáng và bổ ích. Bản thân nghệ thuật

âm nhạc nói chung và môn âm nạc ở trờng THCS nói riêng là nguồn cảm hứng, là sự
kích thích, sự say mê học tập của học .
Xuất phát từ thực tế dạy học ở trờng THCS hiện nay, áp dụng phơng pháp dạy
học mới: học sinh tự chủ động
IV/ Giải pháp thực hiện :
1/ Gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học:
Rõ ràng ngay từ bớc chân của giáo viên vào lớp với thái độ vui vẻ thân mật đối
với học sinh, việc đánh giá công bằng trong kiểm tra miệng cũng là những yếu tố góp
phần tạo nên không khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn bị bớc vào bài học mới,
nhng sự hứng thú học tập của học sinh chỉ thực sự bắt đầu với phần giới thiệu bài mới.
2/ Trong quá trình giảng dạy giáo viên cần phát huy tính tích cực, chủ
động sáng tạo của học sinh nhằm gây hứng thú học tập cho các em.
Thực chất của việc học tập là chuổi vấn đề đợc đặt ra, đợc nhận thức rồi đợc đặt ra
và đợc ra mục tiêu ở mức độ cao hơn, đặc trng của học môn âm nhạc chủ yếu là thực
hành, thực hành là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy và học. Thông qua thực hành
để dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng thực hành trên cơ sở sử dụng thời
gian trên lớp một cách tối u (tránh thời gian chết) để tất cả học sinh đợc nhìn, nghe và
luyện tập nhiều. Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học, giáo viên đặt ra nhiều câu
hỏi vừa sức đối với học sinh, học sinh dể hiểu, dể nhớ, hay cho các em nghe hay tự
thể hiện nhiều thì học sinh sẽ rất có hứng thú học tập và giờ dạy sẽ đạt kết quả cao
hơn.
3/ Vận dụng linh hoạt các phơng pháp dạy học:
Tránh cách dạy thông báo khô khan tẻ nhạt. Giáo viên phải nắm chắc đặc trng
môn học âm nhạc để có cách dạy cho phù hợp, giờ học âm nhạc phải là giờ học nghệ
3
thuật hấp dẫn với phơng châm: học vui - vui học. Tránh dạy lý thuyết trừu tợng và dạy
tập đọc nhạc nặng nề, căng thắng. Phải vận dụng mọi phơng pháp để cải tiến cách dạy
từng phân môn.
Theo hớng tích cực hoá hoạt động của học sinh. Bổ sung sáng tạo thêm nhiều thủ
pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách thức truyền đạt ở mỗi bài học mỗi tiết dạy.

* Đối với học hát:
Muốn gây hứng thú cho học sinh thì giáo viên là ngời có vai trò hết sức quan
trọng, đó là quá trình chuẩn bị của giáo viên: giọng hát, phong cách biểu diễn ...cách
tiến hành dạy hát theo lối móc xích, giáo viên hát mẫu rồi bắt nhịp cho học sinh hát.
giáo viên có thể đánh đàn giai điệu cho học sinh nghe từng câu ngắn và tập hát lời ca.
Sau khi tập hết toàn bộ lời ca của bài hát, giáo viên tập cho học sinh một số
động tác múa phụ hoạ cho bài hát. Học sinh kết hợp một số động tác múa đơn giản
hoặc vỗ tay theo nhịp. Cuối cùng cho học sinh biểu diễn theo nhóm và từng cá nhân
(thể hịên giọng hát của mình kết hợp múa phụ hoạ).
Đối với dạy nhạc lý - tập đọc nhạc:
Lâu nay khi dạy về nhạc lý giáo viên thờng định nghĩa, giảng giải ít xuất phát từ
thực tiễn âm nhạc qua các ví dụ sinh động để rút ra nhận nhận xét, kết luận. Về tập
đọc nhạc các giáo viên chịu ảnh hởng sâu sắc phơng pháp dạy cho học sinh chuyên
nghiệp âm nhạc, gây nên tâm lý căng thẳng nặng nề không cần thiết, làm cho học
sinh cảm thấy nặng nề trong giờ tập đọc nhạc. Những tiết dạy nh vậy thờng kém hiệu
quả, học sinh không hứng thú học. Vì vậy để tạo cho các em sự hứng thú trong giờ
học lý thuyết và tập đọc nhạc, trớc hết giáo viên nên cho học sinh tập đọc cao độ và
đánh đàn giai điệu từng câu cho các em nghe. Kỹ năng thể hiện trờng độ và tiết tấu
phải đợc quan tâm nhiều hơn nữa bằng những bài tập riêng trong nhiều tiết học. Giáo
viên đàn từng câu ngắn để các em đọc theo đúng tên nốt nhạc và cuối cùng học sinh
trong lớp đọc đúng đợc cả bài đọc nhạc.
Dạy nhạc lý - tập đọc nhạc, giáo viên phải thật nhẹ nhàng. Khi cho học sinh thể
hiện bài thì giáo viên nên cho những học sinh khá thể hiện bài trớc để những học sinh
TB cảm nhận và tự tin hơn khi các em đứng dậy thể hiện bài.
* Đối với dạy âm nhạc thờng thức:
Phân môn này bao gồm các nội dung: Giới thiệu tác giả - tác phẩm, nghe nhạc và
một số kiến thức liên quan đến đời sống âm nhạc. để tạo ra hứng thú đối với phân
môn này giáo viên có thể tiến hành dới các hình thức:
Đọc truyện, kể chuyện.
Xem tranh và giải thích

Nghe băng nhạc hoặc giáo viên tự trình bày tác phẩm.
4
Trờng hợp đọc, kể chuyện theo sách có thể giáo viên đọc cho cả lớp nghe. Nếu
cần tóm tắt ý chính và nêu câu hỏi cho học sinh trả lời. Bài nào có tranh minh hoạ thì
giáo viên nên su tầm và phóng to những hình vẻ trong sách treo lên bảng.
Mỗi câu chuyện kể phải nhấn mạnh những ý chính để gây ấn tợng cho các em.
Bên cạnh đó lời nói, giọng hát, phong cách của giáo viên là hết sức quan trọng,
đây là một trong những yếu tố gây nên hứng thú học tập đối với học sinh.
4/ Trong quá trình giảng dạy cần đa vào một số trò chơi để vừa nâng cao
hiệu quả bài học, vừa tạo hứng thú cho học sinh.
Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên dành ít thời gian tổ chức trò
chơi cho học sinh thì học sinh rất hào hứng học. Trong âm nhạc có rất nhiều trò chơi
nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh, nhng trò chơi phải phù hợp với từng bài học
cụ thể.
Ví dụ:
Trong học hát có trò chơi Nhìn tranh đoán tên bài hát , Nghe nhạc đoán bài
hát, nghe tiết tấu đoán câu hát.
Trong tiết tập đọc nhạc có thể cho học sinh chơi trò chơi Nghe nhạc đoán tên
nốt nhạc , hoặc ghi tiết tấu của bài hát .
5/ Giáo viên phải biết sử dụng phơng tiện dạy học một cách thành thạo,
đó là một yếu tố gây cảm hứng học tập cho học sinh.
Một giờ học sinh động giáo viên không thể không sử dụng phơng tiện dạy học.
Đồ dùng dạy học phổ biến đó là sách giáo khoa, nhạc cụ và tranh ảnh. Các phơng tiện
đó giáo viên phải biết sử dụng cho phù hợp với nội dung từng bài học. Biết minh hoạ
một cách nhuần nhuyễn, thú vị thì sẽ kích thích đợc hứng thú học tập của các em. Qua
quá trình dạy học đã cho thấy, nếu chỉ lặp đi lặp lại những kiến thức và nội dung trong
sách giáo khoa thì học sinh sẽ không hứng thú học tập và vai trò của giáo viên trên
lớp cũng không phát huy đợc. Mặt khác nêu biết kết hợp và lồng ghép phù hợp một số
nội dung ngoài sách giáo khoa thì tiết học sẽ rất hấp dẫn và sinh động. Vì vậy giáo
viên cần phải biết kết hợp kiến thức sách giáo khoa nhng cũng cần mở rộng kiến thức

một cách khoa học. Đặc biệt với môn âm nhạc. Giáo viên dạy âm nhạc không có nhạc
cụ, không biết sử dụng nhạc cụ thì tiết học sẽ trở nên nhàm chán, hiệu quả bài dạy sẽ
không cao. Các mẫu chuyện tranh ảnh đòi hỏi giáo viên phải có để minh hoạ thêm
cho học sinh, ngoài ra học sinh cũng phải có đầy đủ các phơng tiện học tập nh: sách,
vở, bút...

6/ Tăng cờng các hoạt động âm nhạc trong trờng để học sinh đợc xem, đ-
ợc nghe, đuựơc thể hiện và bình luận :
Bằng các hình thức tổ chức nhiều Hội thi văn nghệ về các chủ đề, các buổi
ngoại khoá âm nhạc nói về các nhạc sĩ.... giúp cho học sinh có niềm say mê hứng thú
5