Nghiên cứu sử dụng polymer sinh học trong việc thu hồi protein từ nước thải chế biến thủy sản

....

..

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

NGUYỄN HOÀNG HƢƠNG QUỲNH

NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG POLYMER SINH HỌC TRONG VIỆC
THU HỒI PROTEIN TỪ NƢỚC THẢI CHẾ BIẾN THỦY SẢN

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CÔNG NGHỆ SINH HỌC

Đà Nẵng - Năm 2018


ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

NGUYỄN HOÀNG HƢƠNG QUỲNH

NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG POLYMER SINH HỌC TRONG VIỆC
THU HỒI PROTEIN TỪ NƢỚC THẢI CHẾ BIẾN THỦY SẢN
Chuyên ngành : Cơng nghệ sinh học
Mã số

: 60420201

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CƠNG NGHỆ SINH HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
Ts. Đặng Đức Long

Đà Nẵng - Năm 2018


ii
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong bất kỳ cơng
trình nào khác.
Tác giả

Nguyễn Hoàng Hƣơng Quỳnh


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................................... ii
MỤC LỤC .................................................................................................................................iii
TÓM TẮT LUẬN VĂN ........................................................................................................... vii
DANH MỤC VIẾT TẮT .........................................................................................................viii
DANH MỤC C C

NG ........................................................................................................ ix

DANH MỤC C C H NH .......................................................................................................... x
MỞ Đ U .................................................................................................................................... 1

1.

T nh c p thiết c

2.

M c ti u nghi n cứu ................................................................................. 2

3.

Đối t

4.

Ph

5.
6.

t i ............................................................................ 1

ng v ph m vi nghi n cứu............................................................. 2
ng ph p nghi n cứu .......................................................................... 2

ngh kho h c v th c ti n c

t i nghi n cứu ............................... 3

ố c c luận v n ......................................................................................... 3

CHƯƠNG 1.

T NG QUAN TÀI LI U ................................................................................. 4

1.1. Tổng qu n v ng nh chế biến th y sản ..................................................... 4
1.2. Tổng qu n v n ớc thải th y sản .............................................................. 6
1.3. Tổng qu n v Proten c ............................................................................. 9
1.3.1. Protein c u trúc ................................................................................. 10
1.3.2. Protein ch t c .................................................................................. 10
1.3.3. Protein li n kết (khung m ng) .......................................................... 11
1.4. Tổng qu n v polymer sinh h c trong xử lý n ớc thải ........................... 11
1.4.1. Tổng qu n v chitos n ...................................................................... 11
a. C u trúc ............................................................................................... 11
b. T nh ch t c

chitos n ........................................................................ 12

b.1. T nh ch t vật lý ................................................................ 12
b.2. T nh ch t h

h c ............................................................. 12

b.3. T nh ch t sinh h c ............................................................ 13
c. Ứng d ng c

chitos n........................................................................ 13


iv

c.1. Ứng d ng trong c ng ngh th c ph m [26 29 ............... 13
c.2. Ứng d ng trong y tế [29 34 ........................................... 15
c.3. Ứng d ng trong xử lý m i tr ờng [58 ............................ 15
c.4. Ứng d ng trong n ng nghi p [21 ................................... 16
c.5. Ứng d ng trong c ng nghi p [33 .................................... 16
1.4.2. Tổng qu n v bentonite..................................................................... 16
a. C u trúc ............................................................................................... 17
b. T nh ch t c

bentonite ....................................................................... 18

c. Ứng d ng c

bentonite ...................................................................... 20

d. C c ph

ng ph p ho t h

1.5. Tổng qu n v ph

bentonite .................................................. 21

ng ph p keo t .......................................................... 22

1.5.1. Kh i ni m .......................................................................................... 22
1.5.2. C chế ............................................................................................... 22
a. C chế trung ho

i n t ch .................................................................. 24

b. C chế t o cầu nối ............................................................................... 24
c. C chế t o cầu nối sảy r ở 5 phản ứng .............................................. 24
1.5.3. C c yếu tố ảnh h ởng ến qu tr nh keo t ...................................... 25
a. pH ........................................................................................................ 25
b. Li u l
c. Đ

ng ch t keo t ........................................................................ 25
c b n ầu ................................................................................... 25

d. Ch t h u c ......................................................................................... 26
e. Ion trong n ớc ..................................................................................... 26
f. Hi u ứng khu y ................................................................................... 26
g. Nhi t

keo t .................................................................................... 26

h. Thế n ng zet ...................................................................................... 26
1.6. Tổng qu n v t nh h nh nghi n cứu trong v ngo i n ớc ....................... 26
1.6.1. T nh h nh nghi n cứu trong n ớc ..................................................... 26
1.6.2. T nh h nh nghi n cứu n ớc ngo i ..................................................... 28
CHƯƠNG 2.

NGUYÊN LI U VÀ PHƯƠNG PH P NGHIÊN CỨU ................................ 30

2.1. Nguy n li u nghi n cứu .......................................................................... 30


v

2.1.1. Ngu n n ớc thải................................................................................ 30
2.1.2. D ng c h

ch t v thiết b sử d ng............................................... 30

a. D ng c ............................................................................................... 30
b. H

ch t .............................................................................................. 30

c. Thiết b ................................................................................................ 31
2.2. Ph

ng ph p nghi n cứu ........................................................................ 31

2.2.1. S

tiến tr nh nghi n cứu ............................................................... 31

2.2.2. Thuyết minh tiến tr nh nghi n cứu ................................................... 32
a. L m s ch v ho t h
a.1. M c

bentonite .......................................................... 32

ch........................................................................... 32

a.2. Tiến h nh th nghi m ....................................................... 32
b. Khảo s t ặc t nh n ớc thải th y sản .................................................. 33
c. Nghi n cứu th c nghi m hi u su t xử lý COD c n ớc thải th y sản

bằng chitos n v bentonite .................................................................................. 33
d. Nghi n cứu thu h i protein t n ớc thải th y sản l m ph ph m bổ
sung v o thức n gi súc ..................................................................................... 35
2.3. Ph

ng ph p phân tích............................................................................ 36

2.3.1. Ph
a. H

ng ph p x c

nh COD ............................................................. 36

ch t .............................................................................................. 36

b. C ch tiến h nh ..................................................................................... 36
c. C ng thức t nh to n ............................................................................. 36
2.3.2. Ph

ng ph p x c

nh TSS (Tot l Supended Solids)....................... 37

a. C ch tiến h nh ..................................................................................... 37
b. C ng thức t nh to n ............................................................................. 37

2.3.3. X c
a. H

nh h m l

ng protein bằng ph

ng ph p r dford [6 ......... 37

ch t .............................................................................................. 37

b. C ch tiến h nh ..................................................................................... 37
2.3.4. Xác

nh nit tổng số bằng ph

ng ph p Kejld hl [4 .................... 38

a. Nguy n lý ............................................................................................ 38
b. C ch tiến h nh ..................................................................................... 38
CHƯƠNG 3.

KẾT QU VÀ TH O LUẬN ........................................................................ 40


vi
3.1. Kết quả ho t h
3.2. Đặc tr ng c

entonite ..................................................................... 40
n ớc thải th y sản ........................................................... 41

3.2.1. Khảo s t ặc tr ng c

n ớc thải th y sản ....................................... 41

3.2.2. Kết quả phân t ch ch t l

ng n ớc thải t i c c v tr kh c nh u ...... 42

3.3. Khảo s t hi u su t thu h i protein v hi u su t xử lý COD ................... 44
3.3.1. Xây d ng

ờng lbumin chu n ....................................................... 44

3.3.2. Kết quả khảo s t hi u su t thu h i protein v hi u su t xử lý COD . 45
3.3.3. Kết quả protein thu h i l m ph ph m cho ch n nu i gi súc.......... 48
3.4. Kết quả khảo s t ảnh h ởng c
CHƯƠNG 4.

pH ến khả n ng keo t protein. ........ 49

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................ 51

4.1. Kết luận ................................................................................................... 51
4.2. Kiến ngh ................................................................................................. 51
TÀI LI U THAM KH O ........................................................................................................ 53
PHỤ LỤC ................................................................................................................................. 58


vii
TÓM TẮT LUẬN VĂN
NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG POLYMER SINH HỌC TRONG VIỆC THU HỒI

PROTEIN TỪ NƢỚC THẢI CHẾ BIẾN THỦY SẢN
H c vi n: Nguy n Ho ng H
Mã số: 60420201. Khóa: 32

ng Quỳnh . .Chun ngành: Cơng ngh sinh h c .
Tr ờng Đ i h c

ch kho – ĐHĐN.

T m tắt: Nghi n cứu n y nhằm ứng d ng qu tr nh keo t dùng m t số lo i
polymer sinh h c ể thu h i protein t n ớc thải th y sản. S u khi thử nghi m trong
i u ki n dung d ch chu n với m t lo i protein quy tr nh
r ã
c mở r ng ứng
d ng tr n mẫu n ớc thải th y sản c tr m xử lý n ớc thải S n Tr - Đ Nẵng c chứ
d ng c c lo i protein kh c nh u. Vi c nghi n cứu tập trung v o sử d ng lo i
polymer sinh h c l chitos n kết h p với ch t hỗ tr v c l bentonite bổ sung v o
n ớc thải nhằm thu h i protein l m giảm nhi m n ớc thải. Hi u su t xử lý n ớc thải
c nh gi th ng qu c c th ng số nh :
c COD (chemic l oxygen dem nd)
TSS (turbidity & suspended solids). Kết quả nghi n cứu t m r t l chitos n:
bentonite phù h p ể keo t protein c ng nh giảm ch số COD l n tới h n 88 h m
l ng protein
c thu h i l n tới h n 95 . T kết quả cho th y t nh ứng d ng c
nghi n cứu n y kh c o. n c nh
ch t l ng n ớc thải t i c c nh m y kh c nh u
b o g m c ng ty CP Th y sản v TM Thuận Ph ớc; C ng ty CP Đ h p H Long;
C ng ty TNHH Hải Th nh; C ng ty Cổ Phần Kh ng Th ng v tr m xử lý CWWTP
c ng
c phân t ch theo c c ti u ch pH OD COD TSS NH4 TN TP v tổng dầu

m
ng th c vật trong nghi n cứu n y.
Từ kh a: “qu tr nh keo t ” “n ớc thải th y sản” “polymer sinh h c”
“chitos n” “bentonite”
Abstract: This research aims to apply the coagulation process using
biopolymers to extract protein from fish processing wastewater. After testing with a
pure protein solution in a buffer, the procedure has been extended to real wastewater
samples of Son Tra wastewater treatment plant, which contains a variety of proteins.
The research focused on the use of chitosan in combination with an inorganic addition
(bentonite) to recover proteins and decrease the pollution of the wastewater. The
efficiency of the treatment process is measured through several parameters such as
turbidity, chemical oxygen demand (COD), TSS (turbidity & suspendid solids).
The results have determined an approapriate chitosan: bentonite ratio, at which the
COD reduction is up to 88% and the recovery of protein is up to more than 95%.
Results show a great potential of the method in fish processing wastewater treatment
in larger scale. In addition, the quality of fish processing wastewater from various
factories including seafood and TM Thuan Phuoc, Ha Long, Hai Thanh, Khang Thong
and CWWPT was also measured via analytical criteria (pH, BOD, COD, TSS, NH4,
nitrogen total, phosphate total and oil-and-grease total) in the present study.
Keywords - “coagutaling process”, “fish processing wastewater”, “bio-polymer”,
“chitosan”, “bentonite”.


viii
DANH MỤC VIẾT TẮT

BOD5

: Nhu cầu oxi h

sinh h c (s u 5 ng y)

CBTS

: Chế biến th y sản

COD

: Nhu cầu oxy h

CWWTP

: Tr m xử lý n ớc thải tập trung

DVTS

: D ch v th y sản

GGS

: Cắt m ng bỏ ru t

GDP

: Tổng sản ph m quốc n i

KCN

: Khu c ng nghi p

MTV

: M t th nh vi n

TNHH

: Tr ch nhi m h u h n

CP

: Cổ phần

TN

: Tổng Nit

P

: Phốt pho

TP

: Tổng Phốt pho

TSS

: Tổng ch t rắn l lửng

T0

: Nhi t

h

h c

nh vảy


ix
DANH MỤC CÁC BẢNG
ảng 1.1 Thành phần n ớc thải chế biến th y sản [tr.35, 8] ...................... 7
ảng 1.2 Vi c thải h ng n m protein v ch t béo t n ớc thải c a ngành
chế biến th y sản ở Ba Lan [5] ................................................... 8
ảng 1.3 Bảng số li u h m l ng protein và thành phần hóa h c c a m t
số lồi th y sản .......................................................................... 9
ảng 1.4 T l % protein trong tổng số protein cá, m c ống và th t ........ 10
ảng 2.1 Thể tích chitosan và khối l ng bentonite bổ sung cho t ng thí
nghi m....................................................................................... 34
ảng 2.2 Bảng d ng

ờng chu n trong ph

ng ph p r dford ............ 38

ảng 3.1 Kết quả phân t ch bentonite ch ho t h v ã
c ho t hóa
................................................................................................... 41
ảng 3.2 Đặc tr ng c

n ớc thải th y sản .............................................. 41

ảng 3.3 Kết quả phân tích ch t l

ng n ớc thải t i các v trí khác nhau42

ảng 3.4 Bảng số li u sau xử lý c

n ớc thải th y sản .......................... 46

ảng 3.5 Kết quả khảo sát ảnh h ởng c pH ến hi u su t xử lý n ớc
thải............................................................................................. 49


x
DANH MỤC CÁC H NH
Hình 1-1 Sản l

ng ni tr ng và khai thác th y sản Vi t Nam .......................... 4

Hình 1.2 Chế biến Th y sản truy n thống ............................................................ 5
H nh 1.3 Cơng thức hóa h c chitosan ................................................................ 11
H nh 1.4 Sản ph m chitos n th

ng m i ............................................................ 12

H nh 1.5 Màng b c th c ph m t chitosan [19] ................................................. 15
H nh 1.6 Hình ảnh c a bentonite......................................................................... 16
H nh 1.7 Đ n v c bản c a montmorillonit [35] ............................................... 18
H nh 1.8 C u trúc không gian c a m ng l ới montmorillonit ........................... 20

H nh 1.9 C chế c

ph

ng ph p keo t ........................................................... 23

H nh 1.10 Quy trình thu h i protein trong n ớc thải th y sản bằng phèn nhôm
[37] ...................................................................................................................... 27
H nh 1.11 Quy trình tách protein bằng phức h p chitosan – alginate ................ 29
H nh 2.1 S

tiến trình nghiên cứu .................................................................. 31

H nh 2.2 Hình ảnh lỗ rỗng c a bentonite qua kính hiển vi ................................ 32
H nh 2.3 M y o phân t ch i n tích b mặt v

r ng lỗ rỗng ........................ 33

H nh 2.4 Quy trình thu h i protein t n ớc thải th y sản ................................... 34
H nh 2.5 H thống ch ng c t
H nh 3.1 Đ th phân t ch
H nh 3.2 Mẫu d ng
H nh 3.3 Đ th

m ...................................................................... 39
rỗng lỗ xốp c

ờng chu n ở các n ng

bentonite ch

ho t hóa ............. 40

khác nhau .............................. 44

ờng chu n albumin ................................................................ 45

H nh 3.4 Hình ảnh n ớc thải th y sản b n ầu ch

xử lý ................................. 45

H nh 3.5 M t số mẫu n ớc thải sau xử lý ........................................................... 46


1
M
1. T nh c p thi t c a

Đ U

tài

V n
nhi m m i tr ờng do n ớc thải ng nh chế biến th y sản ng ở
mức b o ng. M t trong nh ng nguy n nhân ch nh l do chúng t ch c bi n
ph p h p lý ể tận thu c c ph ph m h u c c trong n ớc thải c qu tr nh
chế biến th y sản. L ng ch t thải c ng nh n y thải v o m i tr ờng ng y c ng
t ng v số l ng v biến ng v th nh phần. Theo số li u thống k to n b
ng nh chế biến th y sản thải v o m i tr ờng l ng n ớc thải t 8 – 12 tri u
m3/n m. N ớc thải th y sản c lẫn m u c nhớt c chứ m t l ng protein hò

t n lớn c gi tr nh dinh d ng r t c o theo ớc t nh th trung b nh mỗi t n c
t o r t 0 5 ến 0 7 m3 dung d ch m u c hoặc c o h n so với quy tr nh chế
biến p d ng. Hi n n y n ớc thải nh m y chế biến th y sản ch
c xử lý
úng mức m th ờng
tr c tiếp v o h thống xử lý n ớc thải gây qu tải h
thống dẫn ến nhi m m i tr ờng. V vậy Trong nghi n cứu n y t i tập trung
v o thu h i protein t n ớc thải th y sản. Hi n n y ể thu h i protein th ờng sử
d ng m t số ph ng ph p th ng d ng nh ph ng ph p ẳng i n ( i u ch nh
pH bằng cid ki m) hoặc xử lý nhi t ể kết t protein [51], [3]. Ngo i r
ể
t ng c ờng hi u quả rút ngắn thời gi n xử lý trong qu tr nh thu h i protein t
n ớc thải th y sản m t số ch t keo t t o b ng th ờng
c sử d ng nh c c
muối v c (N Cl Al2(SO4)3, FeCl3) c c polyme nh
lgin te, chitosan,
polyme tổng h p [51] [3]. Đặc bi t chitos n m t polyme sinh h c
c chết
t ch t phế li u th y sản c t nh keo t v t o b ng r t tốt v ã
c ứng d ng
nhi u trong thu h i protein [53]. Ngo i r chitos n kh ng c v c ho t t nh
sinh h c c l i nh kh ng n m kh ng khu n chống oxy h
bảo v protein
(protein protect nt) n n sản ph m protein thu h i c thể sử d ng trong chế biến
thức n cho ng ời v
ng vật [8]. Xu t ph t t nh ng v n
tr n t i ch n
t i “Nghi n cứu sử d ng polyme sinh h c trong vi c thu h i protein t n ớc thải
chế biến th y sản” với m c ch sử d ng c c polyme sinh h c th ch h p t m r
giải ph p tối u l m t ng hi u su t thu h i protein tận d ng l m thức n ch n

nu i m t mặt tận thu ngu n protein phế thải mặt kh c t m r giải ph p h p lý
cho vi c giảm tải h thống xử lý n ớc thải c c c nh m y chế biến th y sản
hi n n y. Đây ch nh l h ớng i mới nhằm t m nh ng giải ph p th ch h p ể
giải quyết nh ng v n n bức xúc v n n giải c c c nh m y chế biến th y
sản.


2
2. M c ti u nghi n c u
- Khảo s t hi u quả thu h i protein t n ớc thải chế biến th y sản bằng
ph

ng ph p keo t sử d ng c c polyme sinh h c kết h p với ch t keo t v c nh

bentonite;

- Tận d ng ngu n protein phế ph m l m nguy n li u cho thức n
ch n nu i.
3. Đối tƣ ng và ph m vi nghi n c u
a. ối tượng
- N ớc thải t các nhà máy chế biến th y sản
c thu gom v Tr m xử
lý n ớc thải S n Tr ph ờng Th Quang, quận S n Tr th nh phố Đ Nẵng.
- Các lo i polyme sinh h c g m: chitosan, natri alginate.
- Ch t keo t v c entonite
b. Ph m vi
- Sử d ng n ớc thải chế biến th y sản c a các nhà máy chế biến th y
sản
c thu gom u nối v Tr m xử lý n ớc thải S n Tr ph ờng Th Quang,
quận S n Tr th nh phố. Đ Nẵng

4. Phƣơng ph p nghi n c u
a. Phương pháp thu mẫu:
L y mẫu n ớc thải u v o c h thống xử lý n ớc thải tập trung quận
S n Tr v l y mẫu n ớc thải t i c c c ng o n xử lý n ớc thải c m t số nh
m y chế biến th y sản.
b. Ph ng ph p nghi n cứu trong phòng th nghi m
b1. Phương pháp h a h c
Phân t ch c c ch ti u m i tr ờng: H h c h
TCVN c Vi t N m EPA v St nd rds method

lý v vi sinh vật theo

- X c nh pH v nhi t
c mẫu n ớc thải bằng m y o pH Mettler
Toledo MP220
- X c nh COD bằng ph ng ph p K li Perm ng n t theo ti u chu n
SMEWW 522oC:2012
- X c nh TSS (Tot l Supended Solids) theo SMEWW 2540D:2012
- X c nh nit tổng số bằng ph ng ph p Kjeld hl
- X c nh h m l ng protein bằng ph ng ph p Bradford


3
- X c nh OD5 bằng ph ng ph p ph loãng v nu i c y theo TCVN
6001:1995
- X c nh NH4+-N bằng ph ng ph p indophenol theo TCVN 61791:1996
- X c nh tổng dầu m
ng th c vật bằng ph ng ph p SMEWW
5520 B&F:2012
b2. Phương pháp sinh h c

- Phân t ch th nh phần cid min
- Đ nh gi ph ng ph p bảo quản protein thu h i
c
c. Phương pháp x l số liệu
- Ph ng ph p nh gi ph ng s i
- Ph ng ph p nh gi s i số
- Ph ng ph p phân t ch t ng qu n
5.

ngh a khoa học và th c tiễn c a

tài nghi n c u

a.
ngh a khoa h c
- Nghi n cứu mới v khả n ng thu h i protein t n ớc thải c c nh m y
chế biến th y sản ở Đ Nẵng c c c hỗn h p b o g m c c polyme sinh h c kết
h p với ch t keo t v c .
- G p phần xây d ng
c quy tr nh c ng ngh mới thu h i protein t
n ớc thải th y sản ể sử d ng tr c tiếp l m th nh phần c thức n gi súc bằng
c c polyme sinh h c kết h p với ch t keo t v c .
- Nghi n cứu l m s ng tỏ th m v c chế keo t protein bởi c c
polymer sinh h c v ch t keo t v c .
b.
ngh a thực ti n
- C
c quy tr nh thu h i protein t n ớc thải chế biến th y sản giải
quyết v n
nhi m m i tr ờng c p b ch c

ph ng v
r quy tr nh
sử d ng ngu n ph ph m m t c ch c gi tr
6. Bố c c luận văn
Ngo i phần mở ầu kết luận v kiến ngh t i li u th m khảo v ph l c
trong luận v n g m c c c ch ng nh s u:
Ch

ng 1: Tổng qu n t i li u

Ch

ng 2: Ph

Ch

ng 3: Kết quả nghi n cứu v thảo luận

ng ph p v vật li u


4
CHƢƠNG 1.

1.1.

TỔNG QUAN TÀI LIỆU

Tổng quan v ngành ch bi n th y sản

Ngành th y sản Vi t N m c m t v i trò r t lớn trong n n kinh tế quốc
dân
ng g p cho GDP cả n ớc khoảng 4 v khoảng 9 - 10 tổng gi tr
xu t kh u c cả n ớc. Trong c c u n ng - lâm - ng nghi p th y sản chiếm
khoảng 20 - 22 t tr ng. Vi t N m ã ứng v o Top 10 n ớc xu t kh u thu
sản lớn nh t thế giới với sản l ng xu t kh u t ng khoảng 10 mỗi n m trong
vòng 10 n m gần ây.

Hình 1-1 Sản lượng ni trồng và khai thác thủy sản Việt Nam
C sở chế biến sản ph m ng l nh v
ng h p ầu ti n l nh m y c
h p H Long r ời n m 1957. T s u n m 1980 c ng nghi p chế biến ã c
nh ng b ớc ph t triển v t bậc. Đến n m 2000 cả n ớc ã c 184 x nghi p
chế biến xu t kh u th y sản ng l nh
ng h p v h ng ngh n c sở chế biến
c c sản ph m truy n thống.
Đặc bi t t n m 1995 ến n y c c nh m y chế biến th y sản ã li n t c
ổi mới c ng ngh nâng c p i u ki n sản xu t p d ng c c ch ng tr nh quản
lý ch t l ng v sinh v n to n th c ph m. Trong nh ng n m ầu thế k 21
ng nh chế biến thu sản ở n ớc t l l nh v c ã m ng l i gi tr xu t kh u c o
v
ng m t v i trò qu n tr ng trong n n kinh tế quốc dân. N m 1998 gi tr
kim ng ch xu t kh u t 858 6 tri u USD v n m 2003 t 1 5 t USD v
t2


5
t USD v o n m 2005. N kh ng nh ng em l i l i nhuận c o m còn giải
quyết c ng n vi c l m cho h ng ngh n l o ng. Ở Vi t N m ngh kh i th c v
nu i tr ng thu sản cung c p c ng n vi c l m th ờng xuy n cho khoảng 1 1

tri u ng ời t ng ứng với 2 9 l c l ng l o ng.

Hình 1-2 Chế biến Thủy sản truyền thống
C ng nghi p chế biến th y sản li n qu n tr c tiếp ến nhi m m i
tr ờng ặc bi t l
nhi m n ớc v mùi c h i. Khi nguy n li u kh ng
c
bảo quản tốt hoặc c c n i t ng lo i bỏ kh ng
c thu d n c n thận n ớc s u
sản xu t kh ng
c xử lý sẽ bốc mùi. V vậy c c do nh nghi p chế biến th y
sản cần c quy tr nh xử lý ch t nhi m m i tr ờng coi
l m t y u cầu bắt
bu c trong sản xu t c do nh nghi p.
Trong gi i o n hi n n y xây d ng v ph t triển khu c ng nghi p tập
trung l xu h ớng chung c c c quốc gi
ng ph t triển tr n thế giới nhằm t o
b ớc chuyển biến v t bậc trong n n kinh tế c m t quốc gi . M c ti u ph t
triển c c khu c ng nghi p t i Vi t N m ến n m 2015 v
nh h ớng ến n m
2020 l h nh th nh h thống c c khu c ng nghi p ch
o c v i trò dẫn dắt s
ph t triển c ng nghi p quốc gi
ng thời h nh th nh c c khu c ng nghi p c
quy m h p lý ể t o i u ki n ph t triển c ng nghi p nhằm chuyển d ch c c u
kinh tế t i nh ng
ph ng c t tr ng c ng nghi p trong GDP th p. Vi c xây
d ng v ph t triển khu c ng nghi p tập trung
t l
ng g p c c c khu

c ng nghi p v o tổng gi tr sản xu t c ng nghi p t tr n 24 hi n n y l n
khoảng 39 - 40 v o n m 2010 v tới tr n 60 v o gi i o n tiếp theo. T ng t
l xu t kh u h ng c ng nghi p c c c khu c ng nghi p t 19 2 gi tr xu t
kh u to n quốc hi n n y l n khoảng 40 v o n m 2010 v c o h n v o c c gi i
o n tiếp theo [54]. Song h nh với s ph t triển c ng nghi p v khu c ng
nghi p v n
nhi m suy tho i m i tr ờng v c n ki t ngu n t i nguy n thi n
nhi n ng ng y c ng gi t ng.


6
Trong s ph t triển chung v ng nh chế biến th y hải sản tr n to n quốc
Đ Nẵng l m t trong nh ng th nh phố c thế m nh v xu t kh u th y hải sản.
Khu c ng nghi p d ch v th y sản Th Qu ng nằm t i ph ờng Th Qu ng quận
S n Tr th nh phố Đ Nẵng
c th nh lập n m 2001 c di n t ch 57 90 h
(trong
43 68 h
t c thể cho thu ) do C ng ty Ph t triển v Kh i th c h
tầng Khu c ng nghi p Đ Nẵng l m ch ầu t . Hi n n y trong Khu c ng
nghi p c 17 do nh nghi p ng ho t ng trong l nh v c chế biến th y hải sản,
c c sản ph m ch nh c KCN chế biến th y sản l c phi l t m ng l nh c
ng l nh m c c n c c ng hải sản ng h p…ch yếu
c xu t kh u
s ng th tr ờng Nhật ản v Châu Âu [55]. Theo ch tr ng c th nh phố Đ
Nẵng t t cả c c nh m y chế biến th y hải sản u
c quy ho ch v Khu
c ng nghi p d ch v th y sản Th Qu ng. Theo
y u cầu c c nh m y phải
xử lý n ớc thải s b tr ớc khi xả v o tr m xử lý n ớc thải tập trung c khu

c ng nghi p v kh ng nh m y n o
c phép xả r ngo i m i tr ờng. Tuy
nhi n trong nhi u n m gần ây tr m xử lý n ớc thải tập trung th ờng xuy n r i
v o t nh tr ng qu tải ặc bi t l v o mù c o iểm c
nh bắt th y hải sản
khi c c nh m y u nâng c ng su t, n ớc thải ch
c xử lý tri t ể tr ớc
khi xả r m i tr ờng gây n n nh ng hậu quả nghi m tr ng g p phần kh ng nhỏ
v o t nh tr ng nhi m chung c khu v c âu thuy n Th Qu ng.
1.2.

Tổng quan v nƣớc thải th y sản

Th y sản phong phú v ch ng lo i n n ngu n nguy n li u c ng nh c ng
nghi p n y r t phong phú v
d ng. C ng ngh chế biến c ng tùy thu c v o
t ng mặt h ng nguy n li u (t m c cu …) v ặc t nh c lo i sản ph m (t i
sống ng l nh ng h p…). Do vậy th nh phần v t nh ch t c n ớc thải n y
r t
d ng phức t p v th y ổi theo t ng mù . Th nh phần c n ớc thải
th ờng l d ng h u c d phân h y v m t số ch t d ng keo hò t n. Các thành
phần h u c khi phân h y sẽ t o r c c ch t trung gi n (c c xit béo kh ng bão
hò …) gây mùi h i thối kh ch u. Đối với c c c ng ty c sản xu t th m c c sản
ph m kh
ng h p th trong dây chuy n sản xu t sẽ c th m c c c ng o n
n ớng lu c chi n n n trong th nh phần n ớc thải ch t béo dầu sẽ gi t ng
[50].
N ớc thải n y chứ phần lớn c c ch t h u c c ngu n gốc t
ng vật v
c th nh phần ch yếu l protein v c c ch t béo. Trong h i th nh phần n y ch t

béo kh b phân h y bởi vi sinh vật. Trong n ớc thải chứ c c ch t nh
c cbonhydr t protein ch t béo… khi xả v o ngu n n ớc sẽ l m suy giảm n ng


7
oxy hò t n trong n ớc do vi sinh vật sử d ng oxy hò t n ể phân h y c c
ch t h u c . N ng
oxy hò t n d ới 50 bão hò c khả n ng gây ảnh
h ởng tới s ph t triển c t m c ... Oxy hò t n giảm kh ng ch gây suy tho i
t i nguy n th y sản m còn l m giảm khả n ng t l m s ch c ngu n n ớc dẫn
ến giảm ch t l ng n ớc c p cho sinh ho t v c ng nghi p [32].
C c ch t rắn l lửng l m cho n ớc c hoặc c m u h n chế
sâu tầng
n ớc
c nh s ng chiếu xuống gây ảnh h ởng tới qu tr nh qu ng h p c
tảo rong r u… Ch t rắn l lửng c ng l t c nhân gây ảnh h ởng ti u c c ến t i
nguy n th y sinh
ng thời gây t c h i v mặt cảm qu n v gây b i lắng lòng
s ng cản trở s l u th ng n ớc v t u bè… [32].
N ng
c c ch t nit photpho c o gây hi n t ng ph t triển bùng nổ c c
lo i tảo ến mức giới h n tảo b chết v phân h y gây n n hi n t ng thiếu oxy.
Nếu n ng
oxy giảm tới 0 gây r hi n t ng th y v c chết ảnh h ởng tới ch t
l ng n ớc c th y v c. Ngo i r tảo nổi tr n mặt n ớc t o th nh lớp m ng
khiến cho b n d ới kh ng c nh s ng. Qu tr nh qu ng h p c c c th c vật
tầng d ới b ng ng tr . C c vi sinh vật nh vi khu n gây b nh v trứng giun s n
trong n ớc l ngu n nhi m ặc bi t. Con ng ời tr c tiếp sử d ng ngu n n ớc
nhi m b n h y qu c c nhân tố lây b nh sẽ truy n dẫn c c b nh d ch cho ng ời
nh b nh lỵ th ng h n nhi m khu n ờng tiết ni u…[32]

Theo số li u c Tổng c c M i tr ờng n m 2009 nh n chung n ng
nhi m c n ớc thải chế biến th y sản thể hi n c thể ở bảng s u:
ảng 1.1 Thành phần nước thải chế biến thủy sản [tr.35, 8’]
Nồng ộ
Chỉ tiêu

Đơn vị

Tôm ông
l nh

C da trơn
(tra-basa)

Th y sản ông
l nh hỗn h p

pH

-

6,5 – 9

6,5 – 7

5,5 – 9

SS

mg/L

100 – 300

500 – 1200

50 – 194

COD

mgO2/L

800 – 2000

800 – 2500

694 – 2070

BOD5

mgO2/L

500 – 1500

500 – 1500

391 – 1539


8
Ntổng

mg/L

50 – 200

100 – 300

30 – 100

Ptổng

mg/L

10 – 120

50 – 100

3 – 50

Dầu v m

mg/L

-

250 – 830

2,4 – 100

Nh vậy ng nh chế biến th y sản thải r m i tr ờng m t l ng lớn n ớc

thải gây nhi m m i tr ờng nghi m tr ng nếu kh ng
c xử lý. N ớc thải n y
có m t l ng protein dầu v m
ng kể c thể gây nhi m nh ng nếu t ch
chúng r ể l m thức n cho gi súc… th r t c l i ch v kinh tế v c ng l m t
bi n ph p th ch h p ể xử lý n ớc thải th y sản. Ngu n n ớc gây nhi m n y
kh ng nh ng xảy r ở Vi t N m m còn xảy r ở nhi u n ớc tr n thế giới. D ới
ây l v d v t nh h nh nhi m ở
L n.
ảng 1.2 Việc thải hàng năm protein và chất béo từ nước thải của ngành chế
biến thủy sản ở a Lan [5]
Ch t thải từ nƣớc thải
Sản phẩm
C

Sản xu t (t n)

ng h p
C muối
tc
Tổng c ng

Protein (t n)

Ch t béo (t n)

37580

1236

1495

23612

899

85

7543

1946

1267

5087

2984

Hi n t i n ớc thải t c c ho t ng chế biến th y sản trong KCN chế
biến th y sản Th Qu ng
c quản lý ở d ng kết h p gi phân t n v tập
trung. C c nh m y c sở sản xu t
c y u cầu xử lý s b hoặc tri t ể với
quy m v hi u su t kh c nh u s u
xả v o h thống thu gom n ớc thải ri ng
v
v tr m xử lý tập trung c KCN s u khi xử lý l i lần n v thải r
ngu n tiếp nhận l Âu thuy n Th Qu ng. Tùy thu c n ng
c c ch t nhi m
(c n cứ theo gi tr COD) trong dòng thải

v o h thống thu gom tr m xử lý
n ớc thải tập trung sẽ thu c c mức ph kh c nh u.
Ph ng ph p xử lý v c c qu tr nh c ng ngh ã p d ng t i c c nh
m y x nghi p trong KCN l c h c kết h p với h lý: (1) x l cơ h c lo i bỏ


9
các chất khơng tan với các q trình cơng nghệ: lắng kết hợp keo tụ, tuyển nổi
h a h c hoặc tuyển nổi áp lực và (2) x l sinh h c: kỵ khí, thiếu khí và hiếu khí.
Tuy m t số do nh nghi p
c tr ng b h thống xử lý ri ng nh ng do ặc t nh
n ớc thải c c c do nh nghi p t i ây lu n th y ổi t ng t v t ch ch t v
th nh phần n n nhi u h thống vẫn ch
p ứng
c ti u chu n xả thải c
ngành.
1.3. Tổng quan v Proten cá
Th y sản l ngu n nguy n li u qu n tr ng c th c ph m c c ng
nghi p n ng nghi p d c ph m. Đ ng th c vật th y sản b o g m: t m c
nhuy n thể v rong tảo... cung c p ngu n protein khổng l v phong phú. Th y
sản chiếm tr n 20 ngu n protein th c ph m nhân lo i n i chung chiếm tr n
50 ở c c n ớc ng ph t triển.
Đ số c c lo i th y sản
loài cá.

uc h ml

ng protein kh c o nh t l ở c c

ảng 1.3 ảng số liệu hàm lượng protein và thành phần h a h c của một số lồi

thủy sản [51]
Thành phần h a học (g/100g)
Lồi
Nƣớc

Protein

Lipid

Khống

Cá thu

67,2

19

12,2

1,6

C n c

76,4

21,3

0,8

-

Cua

78,5

17,3

1,9

1,8

Tôm

78,2

18,1

0,8

1,4

Nh m i ngu n protein kh c protein trong c v th y sản l nh ng chuỗi
polipeptide
c c u t o t c c cid min nh t l c c cid min kh ng th y thế
hầu nh c ầy
v gi tr sinh h c r t c o. C c cid min t do t n trong n ớc
t o mùi v ặc tr ng cho th y sản. Điểm ẳng i n c protein trong c v th y
sản l pI = 4 5 – 5 5. L ng protein trong c béo v c gầy t ng
ng nh u
(16-19%).

10
Protein c c ng giống với m t số lo i th y sản. So với ng vật c vú ch
kh c v h m l ng protein t l gi c c lo i protein v m t số t nh ch t vật lý
c ch sắp xếp c c protein. Do
c ng
c chi 3 lo i nh : protein c u trúc
protein ch t c protein m li n kết [37].
ảng 1.4 Tỉ lệ % protein trong tổng số protein cá, mực ống và thịt
Cá

M c ống

Thịt

Protein c u trúc

65 - 75%

77 – 85%

60,5%

Protein ch t c

25 - 30%

20%

29%

Protein m li n kết

3 - 10%

-

10,5%

1.3.1. Protein cấu trúc
D ng s i mỗi s i c
c t o bởi nhi u s i c xếp song song với nh u v
mỗi s i c g m c c s i th v s i mảnh. Trong
c c s i c c c v m t số
lo i th y sản th ờng ngắn h n ở th t v
c sắp xếp th nh nh ng lớp mỏng do
c v th y sản th ờng d ch n v d b th y phân h n th t.
Protein c u trúc chi l m 2 nh m:
-

Protein co rút nh : myosin v ctin
Protein i u hò co rút nh : tropomyosin troponin ctomyosin

T n tốt trong dung d ch muối trung t nh c n ng
0.5M).

ion t

ng ối c o (>

1.3.2. Protein chất cơ
G m c myoglobin myo lbumin globulin v enzyme.
T n trong n ớc trong dung d ch muối n ng
ion th p (<0 15M). Do
c thể thu
c khi ép th t c th t c c lo i th y sản hoặc chiết trong dung d ch
muối c n ng th p.
Hầu hết protein ch t c
h n 50oC. Protein ch t c ở c
tr m protein b
ng t th y
c c protein b
ng t còn c

b
ng t khi un n ng trong n ớc ở nhi t
lớn
o
b
ng t ở 90 C, trong 10 phút. Tuy nhi n phần
ổi tùy theo lo i. V d c thu v c mòi hầu hết
ch v ng ch c 65 - 75 b
ng t . S
ng t


11
khi gi nhi t c protein trong ch t c ph thu c v o protein c
t ng ng t l nguy n nhân l m giảm khả n ng t o gel.

t c . Hiên

1.3.3. Protein liên kết (khung mạng)
L nh ng protein c m ng c s i c c m ng ti thể c vảy v
x ng v c m li n kết. Protein m li n kết g m coll gen v el stin. Không
t n trong n ớc dung d ch ki m hoặc dung d ch muối c ion th p.
C th t lo i c c
b n c h c c o chứ nhi u coll gen h n so với lo i
c c u trúc m m m i (nh sò ốc hến…).
1.4.

Tổng quan v polymer sinh học trong xử lý nƣớc thải

Polymer sinh h c (polymer c ngu n gốc sinh h c) l nh ng polymer
c t o r trong t nhi n trong c c chu kỳ sinh tr ởng c c c c thể sống…
Vi c tổng h p chúng n i chung b o g m c c phản ứng trùng h p ph t triển
m ch c c monomer xúc t c ho t h bằng enzyme. C c monomer n y
c
h nh th nh m t c ch ặc thù n i trong c c tế b o nhờ c c qu tr nh tr o ổi phức
t p [35].
C nhi u lo i polymer sinh h c nh : polys cch rit polymer phân h y
sinh h c tr n c sở tinh b t chitin v chitos n lgin te v gel tin [35]. Nh ng
trong số c c lo i polymer sinh h c n y th ng ời t th ờng dùng chitos n
lgin te ể thu h i protein t n ớc thải nh m y chế biến th y sản.
1.4.1. Tổng quan về chitosan
a.
Chitosan là m t polysaccaride m ch thẳng
c c u t o t các Dglucos mine ( n v ã de xetyl h ) v N-acetyl-D-Glucos mine ( n v chứa
nhóm acetyl) liên kết t i v tr β-(1-4). N

c sản xu t t quá trình xử lý vỏ
các lồi giáp xác (ví d vỏ tơm, cua) với dung d ch ki m NaOH.

Hình 1.1 Cơng thức hóa h c chitosan


12
b.
b.1.

T nh ch t vật lý

- Chitosan là polymer sinh h c có khối l ng phân tử lớn
- Chitosan có thể tan trong Ordimethylactamine (DMA) có chứa 8%
lithium choloride hoặc axit h u c nh cetic cid citric cid chlohydrite cid
kh ng t n trong n ớc, xút, c n hoặc các dung môi h u c kh c
- B t chitosan có d ng h i s t trong t nhiên và màu sắc c a nó biến ổi
t vàng nh t ến trắng
- Giống nh cellulose chitos n l ch t x nh ng kh ng giống ch t x
th c vật, chitosan có khả n ng t o màng, có các tính ch t c a c u trúc quang
h c…
- Chitosan có khả n ng t ch i n d ng do
n c khả n ng kết h p
với nh ng ch t t ch i n âm nh ch t béo, lipid và acid mật...
- Chitosan là ch t c
nhớt c o. Đ nhớt c a chitosan ph thu c vào
nhi u yếu tố nh mức
deacetyl hóa, khối l ng nguyên tử, n ng
dung
d ch

m nh c a l c ion, pH và nhi t ...

Hình 1.4 Sản phẩm chitosan thương m i
b.2.

T nh ch t h

h c

Trong phân tử chitosan có chứa các nhóm chức -OH, -NH2 trong các mắt
xích D-glucoz min c ngh chúng v a là ancol v a là amin. Phản ứng hố h c
có thể xảy ra ở v trí nhóm chức t o ra dẫn xu t thế hydroxyl (O-) và dẫn xu t
thế amine (N-).


13
Mặt khác chitosan là nh ng polymer m c c monomer
c nối với nhau
bởi các liên kết β-(1-4)-glicozit; các liên kết này r t d b cắt ứt bởi các ch t
hoá h c nh : cid b se t c nhân oxy-hóa và các enzyme thu phân.
b.3.

T nh ch t sinh h c

Chitos n kh ng c dùng n to n cho ng ời, chúng có tính hịa h p sinh
h c cao với c thể, có khả n ng t phân h y sinh h c [38, 22]. Nó là ch t mang
lý t ởng trong h thống vận tải thuốc, không nh ng sử d ng cho ờng uống,
ti m t nh m ch, tiêm bắp ti m d ới da mà còn sử d ng an tồn trong ghép mơ
[55].
Chitosan có nhi u tác d ng sinh h c

d ng nh : t nh kh ng n m, tính
kháng khu n với nhi u ch ng lo i khác nhau, kích thích s phát triển t ng sinh
c a tế bào, cầm máu và chống s ng u [31,23].
Ngồi ra, chitosan có tác d ng làm giảm cholesterol và lipit trong máu, h
huyết áp. Với khả n ng thúc y ho t ng c a các peptid–insulin, kích thích
vi c tiết ra insulin ở tuyến t y n n n
c dùng ể i u tr b nh tiểu ờng
[20].
c. Ứng
c.1. Ứng d ng trong c ng ngh th c ph m [26, 29]
- Ch t làm trong: Trong sản xu t n ớc quả, vi c làm trong là yêu cầu
bắt bu c. Th c tế hi n n y ng sử d ng các ch t l m trong nh : gen tin
bentonite, kali caseinat, tannin, polyvinyl pirovinyl. Chitosan là tác nhân tốt lo i
bỏ i c giúp i u ch nh cid trong n ớc quả. Đối với d ch quả táo, nho,
chanh, cam không cần qua xử lý pectin, sử d ng chitos n ể làm trong. Đặc bi t
n ớc t o
c có thể giảm tối thiểu ch ở mức xử lý với 0.8 kg/m3 mà không
h gây ảnh h ởng x u tới ch tiêu ch t l ng c a nó. Nghiên cứu ã ch ra rằng
chitosan có ái l c lớn ối với h p ch t pholyphenol chẳng h n: catechin,
proanthocianydin, acid cinamic, dẫn xu t c a chúng, nh ng ch t mà có thể biến
m u n ớc quả bằng phản ứng oxy hóa.
- Làm th c ph m chức n ng: Chitos n c khả n ng l m giảm hàm
l ng cholesterol trong máu. Nếu sử d ng th c ph m chức n ng c bổ sung 4%
chitos n th l ng cholesterol trong máu giảm i ng kể ch sau 2 tuần. Ngồi
ra chitosan cịn xem là ch t chống
ng t máu. Nguyên nhân vi c giảm
cholesterol trong huyết và chống ng t m u
c biết là không cho t o các

14
mixen. Đi u chú ý là, ở pH = 6 - 6.5 chitosan bắt ầu b kết t a, toàn b chuỗi
polysacchrite b kết lắng và gi l i toàn b l ng mixen trong . Ch nh nhờ ặc
iểm quan tr ng này chitosan ứng d ng trong sản ph m th c ph m chức n ng.
- Thu h i protein: Whey coi là ch t thải c a trong cơng nghi p sản xu t
format, nó có chứ l ng lớn lactose và protein ở d ng hịa tan. Nếu thải tr c
tiếp ra ngồi nó gây ô nhi m m i tr ờng, còn nếu xử lý n ớc thải thì tốn kém
trong vận hành h thống mà hi u quả kinh tế không cao.Vi c thu h i protein
trong whey
c xem là bi n pháp l m t ng hi u quả kinh tế c a sản xu t
format. Whey protein khi thu h i
c bổ sung v o
uống, th t b m v c c
lo i th c ph m kh c. Đã
r nhi u ph ng ph p kh c nh u nhằm thu h i h t
protein n y v chitos n
c coi mang l i nhi u hi u su t tách cao nh t. T l
chitos n ể kết bông các h t l lửng là 2,15% (30 mg/l);
c th p nh t ở pH
6,0. Nghiên cứu v protein thu
c bằng ph ng ph p n y: Kh ng h có s
khác bi t v giá tr gi a protein có chứ chitos n v protein thu
c bằng ng
t casein hoặc whey protein. Ngoài thu h i protein t whey ng ời ta sử d ng
chitosan trong thu h i các axit- min trong n ớc c a sản xu t h p, th t c …
- Phân t ch r u – n ớc: Chitos n ã
c xử lý ặc bi t ể t o ra d ng
màng rỗng. Với vi c i u ch nh tốc
th m th u (l ng ch t lỏng i qu m ng
3

khoảng 1 m /h). M ng n y
c sử d ng trong h thống phản ứng ịi hỏi khơng
dùng nhi t
khơng quá cao. Vi c phân tách này ch lo i i n ớc, kết quả là
h m l ng ethanol có thể l n ến 80 %.
- Làm màng bao th c ph m: Lớp m ng kh ng c bao quanh bên ngoài
bao toàn b khu c trú t b mặt khối nguyên li u nhằm h n chế s phát triển vi
sinh vật b mặt- m t nguyên nhân chính gây thối hỏng th c ph m. N - O
c rboxymethy (NOCC)
c xử lý ặc bi t t phản ứng c a chitosan và
monochloro cetic cid trong i u ki n ki m, NOCC b hòa tan trong dung d ch
ở pH >6 hoặc pH <2. Màng NOCC dẻo có thể t o thành ngay trong dung d ch
n ớc . Lớp màng này có tính th m ch n l c c c kh nh oxy c cbon dioxide
mà cịn có khả n ng phân t ch hỗn h p kh nh : ethylene eth ne cetylence.
Nghiên cứu v t nh c tố c a NOCC cho th y ở n ng 50.000 ppm có thể gây
chết chu t trong 14 ng y. T ng t nh vậy, các nghiên cứu ở thỏ c ng ch ra
rằng: con ờng ch nh ể lo i i c c polymer trong m u l th ng qu con ờng
n ớc tiểu. Tuy nhiên khơng có dẫn chứng ng chú ý h n
c nhắc tới n a.
M ng chitos n c ng c l i ích lớn với vi c làm cứng th t quả, ổn nh xit. Đi u
n y
c ch ra bởi nó làm giảm l ng anthocyanin chứa trong quả. N m là th