Kế toán tập hợp CPSX và tính GTSP ở Cty TNHH Minh cường

B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiƯp Đỗ Thò Hiền
LỜI NÓI ĐẦU
HiƯn nay, níc ta ®ang ph¸t triĨn nỊn kinh tÕ nhiỊu thµnh phÇn , nỊn kinh tÕ
thÞ trêng cã sù ®iỊu tiÕt cđa Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chđ nghÜa . C¬ chÕ
qu¶n lÝ cã sù ®ỉi míi s©u s¾c ®· t¸c ®éng rÊt lín ®Õn c¸c doanh nghiƯp . Trong c¬
chÕ thÞ trêng , c¸c doanh nghiƯp ®ang ®øng tríc sù c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t ,
chÞu sù ®iỊu tiÕt cđa nhiỊu qui lt kinh tÕ nh : qui lt cung cÇu , qui lt c¹nh
tranh , qui lơ©t gi¸ trÞ . Do vËy , ®Ĩ cã thĨ tån t¹i vµ ph¸t triĨn trong c¬ chÕ míi ,
c¸c doanh nghiƯp mét mỈt ph¶i ®ỉi míi c«ng nghƯ s¶n xt , mỈt kh¸c , cÇn ph¶i
chó träng c«ng t¸c qu¶n lÝ s¶n xt, qu¶n lÝ kinh tÕ nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n
xt kinh doanh ngµy cµng ph¸t triĨn ®¶m b¶o lÊy thu bï chi vµ cã l·i .
Trong doanh nghiƯp, Chi phÝ- Doanh thu- Lỵi nhn cã mèi quan hƯ mËt thiÕt
víi nhau . §Ĩ lµm ¨n cã l·i (tøc lµ cã lỵi nhn ) ,vµ lỵi nhn ngµy cµng t¨ng ,
doanh nghiƯp ph¶i n©ng cao chÊt lỵng s¶n phÈm , t×m c¸c biƯn ph¸p tiÕt kiƯm chi
phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , t¨ng doanh sè b¸n . Nh vËy , qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng mµ doanh
nghiƯp ph¶i quan t©m .
Mét trong nh÷ng c«ng cơ quan träng gióp cho c«ng t¸c qu¶n lÝ mang l¹i hiƯu
qu¶ nhÊt lµ ho¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c tËp hỵp chi phÝ s¶n xt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng . Bëi v× , nÕu chi phÝ kh«ng ®ỵc qu¶n lÝ chỈt chÏ
sÏ dÉn ®Õn l·ng phÝ lµm gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng , ®Èy gi¸ b¸n b¸n t¨ng lµm gi¶m
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cđa doanh nghiƯp . Cho nªn, viƯc tỉ chøc kÕ to¸n hỵp lÝ,
chÝnh x¸c, tÝnh ®óng, tÝnh ®đ, tÝnh hỵp lÝ, chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n xt cã ý
nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,
gãp phÇn vµo viƯc qu¶n lÝ tµi s¶n , vËt t tiỊn vèn vµ ®Ị ra c¸c biƯn ph¸p h¹ gi¸
thµnh, n©ng cao chÊt lỵng s¶n phÈm. H¬n n÷a, tÝnh ®óng, tÝnh ®đ, tÝnh hỵp lÝ gi¸
thµnh s¶n phÈm cßn lµ tiỊn ®Ị ®Ĩ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xt kinh doanh. Ngoµi ra,
c«ng t¸c tËp hỵp chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn ph¸t hiƯn ra
nh÷ng nguyªn nh©n lµm t¨ng chi phÝ s¶n xt ®· dÉn tèi t¨ng gi¸ thµnh tõ ®ã cã
biƯn ph¸p ng¨n chỈn chi phÝ bÊt hỵp lý, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n hiƯu qu¶ s¶n xt kinh
doanh cđa doanh nghiƯp.

Trong nh÷ng n¨m qua, nhËn thøc ®ỵc tÇm quan träng vµ vai trß tÝch cùc cđa
h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hép chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh
gi¸ thµnh nãi riªng, Ban l·nh ®¹o C«ng ty TNHH Minh Cường ®· lu«n quan t©m
tíi c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hỵp chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy
nhiªn ®Ĩ ®¸p øng tèt h¬n yªu cÇu qu¶n lý trong ®iỊu kiªn míi th× c«ng t¸c kÕ to¸n
tËp hỵp chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty cÇn ph¶i ®ỵc cđng
cè vµ hoµn thiƯn h¬n n÷a.
Xt ph¸t tõ t×nh h×nh trªn, qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty, ®ỵc sù híng
dÉn tËn t×nh cđa thầy gi¸o: Lương Như Anh cïng sù gióp ®ì cđa c¸c c¸n bé kÕ
Chuyªn ®Ị : KÕ to¸n chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
toán và cán bộ các phòng ban liên quan tại công ty, em đã mạnh dạn đi sâu nghiên
cứu chuyên đề Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
ở Công ty TNHH Minh Cửụứng .
Nội dung cụ thể đợc trình bày ở 3 phần chính sau:
Chơng I: Các vấn đề chung về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm.
Chơng II: Thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
của Công ty TNHHMinh Cửụứng.
Chơng III: Nhận xét và kiến nghị về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm tại Công ty TNHHMinh Cửụứng.
CHệễNG I
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
2
B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiƯp Đỗ Thò Hiền
CÁC VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHI PHÍ SẢN XUẤT
VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM
1.1.Đặc điểm tổ chức sản xuất của ngành sản xuất công nghiệp
1.2. Kh¸i niƯm chi phÝ s¶n xt vµ c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xt chđ
u :

1.2.1. Kh¸i niƯm chi phÝ s¶n xt :
Chi phÝ s¶n xt ( CPSX) lµ toµn bé hao phÝ vỊ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt
ho¸ mµ doanh nghiƯp ®· chi cho ho¹t ®éng s¶n xt kinh doanh cđa m×nh trong
mét thêi k× nhÊt ®Þnh ®ỵc biĨu hiƯn b»ng tiỊn.
Chi phÝ s¶n xt cđa doanh nghiƯp ph¸t sinh thêng xuyªn trong st qu¸
tr×nh ho¹t ®éng vµ tån t¹i cđa doanh nghiƯp. Nhng, ®Ĩ phơc vơ cho qu¶n lý vµ
ho¹ch to¸n kinh doanh, CPSX ph¶i ®ỵc tÝnh to¸n, tËp hỵp theo tõng thêi k×
(th¸ng, q, n¨m) cho phï hỵp víi k× b¸o c¸o.
1.2.2. C¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xt chđ u:
Trong doanh nghiƯp, CPSX bao gåm nhỊu lo¹i kh¸c nhau, cã tÝnh chÊt kinh
tÕ, mơc ®Ých sư dơng, c«ng dơng trong qu¸ tr×nh s¶n xt, kh¸c nhau. §Ĩ phơc…
vơ cho c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hỵp CPSX cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i CPSX theo c¸c tiªu
thøc thÝch hỵp .
Ph©n lo¹i CPSX lµ viƯc ph©n chia toµn bé CPSX trong k× thµnh c¸c u tè,
kho¶n mơc dùa trªn nh÷ng tiªu thøc ph©n lo¹i nhÊt ®Þnh .Trªn thùc tÕ, cã rÊt nhiỊu
tiªu thøc ph©n lo¹i kh¸c nhau, h×nh thµnh nªn nhiỊu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau,
mçi c¸ch ph©n lo¹i ®Ịu cã ý nghÜa vµ c«ng dơng riªng. Díi ®©y lµ mét sè c¸ch
ph©n lo¹i chđ u :
1.2.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xt theo tÝnh chÊt kinh tÕ ( Ỹu tè chi phÝ )
C¨n cø vµo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ ban ®Çu cđa CPSX ®Ĩ s¾p xÕp c¸c chi
phÝ ph¸t sinh cã cïng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ ban ®Çu vµo mét u tè, kh«ng
ph©n biƯt c«ng dơng kinh tÕ cđa chi phÝ ®· ph¸t sinh.
C¨n cø vµo tiªu thøc trªn, CPSX ®ỵc ph©n chia thµnh c¸c u tè chi phÝ c¬
b¶n sau:
- Chi phÝ nguyªn liƯu, vËt liƯu: Bao gåm toµn bé c¸c gi¸ trÞ cđa c¸c lo¹i
nguyªn liƯu vËt liƯu chÝnh, vËt liƯu phơ, nhiªn liƯu, phơ tïng thay thÕ, c«ng cơ
dơng cơ xt dïng trong s¶n kinh doanh trong k× b¸o c¸o .
- Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé chi phÝ tr¶ cho ngêi lao ®éng (thêng
xuyªn hay t¹m thêi) vỊ tiỊn l¬ng (tiỊn c«ng), c¸c kho¶n phơ cÊp, trỵ cÊp cã tÝnh
Chuyªn ®Ị : KÕ to¸n chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm

3
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
chất lơng, tiền ăn giữa ca và các khoản trích theo lơng nh : kinh phí công đoàn
(KPCĐ), bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) trong kì báo cáo.
- Chi phí khấu hao tài sản cố định ( TSCĐ): Bao gồm chi phí khấu hao toàn
bộ TSCĐ của doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh kì báo cáo .
- Chi phí dịch vụ mua ngoài: Bao gồm các chi phí về nhận dịch vụ từ các
đơn vị khác phụ vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kì báo
cáo, nh : Điện, nớc, điện thoại, vệ sinh và các dịch vụ khác.
- Chi phí khác bằng tiền: Bao gồm các chi phí sản xuất kinh doanh cha đợc
phản ảnh ở các chỉ tiêu trên, đã chi bằng tiền trong kì báo cáo nh : tiếp khách, hội
họp, thuê quảng cáo,
Tác dụng của cách phân loại chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh
tế, nh sau:
- Trong phạm vi quản lí vi mô: Phục vụ quản lí CPSX, phân tích đánh giá
tình hình thực hiện dự toán CPSX, làm căn cứ để lập báo cáo CPSXtheo yếu tố,
lập kế hoạch dự trữ vật t, kế hoạch tiền mặt, kế hoạch sử dụng lao động kì kế
hoạch.
- Trong phạm vi quản lí vĩ mô: Cung cấp tài liệu để tính toán thu nhập quốc
dân do có sự tách biệt giữa chi phí lao động vật hoá và hao phí lao động sống .
1.2.2.2. Phân loại CPSX theo công duùng kinh tế chi phí (Khoản mục chi
phí):
Căn cứ vào tiêu thức phân loại này, mỗi khoản mục chi phí bao gồm những
CPSX phát sinh có cùng công dụng kinh tế, không phân biệt nội dung kinh tế của
chi phí đó.
Theo cách phân loại này, CPSX trong doanh nghiệp sản xuất công nghiệp đ-
ợc chia thành ba khoản mục chi phí sau:
- Khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Bao gồm chi phí về nguyên
vật liệu chính, vật liệu phụ sử dụng trực tiếp cho hoạt động sản xuất sản phẩm.
- Khoản mục chi phí nhân công trực tiếp: Bao gồm các khoản phải trả cho

ngời lao động trực tiêps sản xuất sản phẩm, dịch vụ, nh: Lơng, các khoản phụ cấp
lơng, tiền ăn giữa ca và các khoản trích theo lơng (BHXH, BHYT, KPCĐ).
- Khoản mục chi phí sản xuất chung: Gồm những chi phí phát sinh tại bộ
phận sản xuất( phân xởng, đội, trại sản xuất ) ngoài hai khoản mục trên.
Theo mối quan hệ với sản lợng sản xuất, khoản mục chi phí sản xuất chung
bao gồm CPSX chung cố định và CPSX chung biến đổi:
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
4
B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiƯp Đỗ Thò Hiền
- CPSXC cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xt gi¸n tiÕp, thêng kh«ng thay ®ỉi
theo sè lỵng s¶n phÈm s¶n xt, nh chi phÝ khÊu hao theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n,
chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng, vµ chi phÝ hµnh chÝnh ë c¸c ph©n…
xëng s¶n xt.
- CPSXC biÕn ®ỉi lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xt gi¸n tiÕp thêng thay ®ỉi trùc tiÕp
hc gÇn nh trùc tiÕp theo sè lỵng s¶n phÈm s¶n xt nh chi phÝ nguyªn liƯu vËt
liƯu gi¸n tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng gi¸n tiÕp.
Theo néi dung kinh tÕ, kho¶n mơc chi phÝ s¶n xt chung bao gåm c¸c néi
dung sau:
+ Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Gåm c¸c kho¶n tiỊn l¬ng, c¸c kho¶n phơ
cÊp, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, tiỊn ¨n gi÷a ca cđa nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng,
®éi, bé phËn s¶n xt.
+ Chi phÝ vËt liƯu: Gåm nh÷ng chi phÝ vËt liƯu dïng chung cho ph©n xëng,
nh vËt liƯu dïng ®Ĩ sưa ch÷a, b¶o dìng TSC§, vËt liƯu v¨n phßng ph©n xëng vµ
nh÷ng vËt liƯu dïng cho nhu cÇu qu¶n lý chung ë ph©n xëng.
+ Chi phÝ dơng cơ s¶n xt: Gåm nh÷ng chi phÝ vỊ c«ng cơ dơng cơ xt
dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lý cđa ph©n xëng nh khu«n mÉu, dơng cơ g¸ l¾p, dơng
cơ cÇm tay, dơng cơ b¶o hé lao ®éng…
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§: Gåm toµn bé sè tiỊn trÝch khÊu hao TSC§ sư
dơng trong ph©n xëng, nh m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xt, ph¬ng tiƯn vËn t¶i, trun
dÉn, nhµ xëng…

+ Chi phÝ dÞch vơ mua ngoµi: Gåm c¸c chi phÝ dÞch vơ mua ngoµi phơc vơ
cho ho¹t ®éng cđa ph©n xëng, bé phËn s¶n xt nh chi phÝ sưa ch÷a TSC§ thuª
ngoµi, chi phÝ ®iƯn níc, ®iƯn tho¹i, c¸c kho¶n chi mua vµ sư dơng c¸c tµi liƯu kü
tht, b»ng s¸ng chÕ, giÊy phÐp chun giao c«ng nghƯ, nh·n hiƯu th¬ng m¹i…
kh«ng ®đ ®iỊu kiƯn ghi nhËn TSC§.
+ Chi phÝ b»ng tiỊn kh¸c: Gåm c¸c chi phÝ b»ng tiỊn ngoµi c¸c chi phÝ ®· kĨ
trªn phơc vơ cho ho¹t ®éng cđa ph©n xëng.
Ph©n lo¹i CPSX theo c«ng dơng kinh tÕ cđa chi phÝ cã t¸c dơng phơc vơ cho
viƯc qu¶n lÝ CPSX theo ®Þnh møc, dù ®o¸n chi phÝ, cung cÊp sè liƯu cho viƯc tÝnh
gi¸ thµnh s¶n xt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiƯn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh,
lµ tµi liƯu tham kh¶o ®Ĩ lËp ®Þnh møc CPSX vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm
cho kú sau.
1.2.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ theo mối quan hƯ giữa CPSX với khối lượng sản
phẩm, lao vụ sản xuất trong kỳ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé CPSX chia lµm 2 lo¹i :
Chuyªn ®Ị : KÕ to¸n chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
5
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
- Chi phí biến đổi ( biến phí ): là những chi phí có sự thay đổi về lợng tơng
quan tỷ lệ thuận với sự thay đổi của khói lợng sản phẩm sản xuất trong kì nh: chi
phí nguyên liệu, vạt t trực tiếp chi phí nhân công trực tiếp
- Chi phí cố định ( định phí): là những chi phí không thay đổi về tổng số khi
có sự thay đổi khối lựơng sản phẩm sản xuất trong mức độ nhất định nh chi phí
khấu hao TSCĐ theo phơng pháp bình quân, chi phí điện thắp sáng
Cách phân loại này có tác dụng lớn trong công tác quản trị kinh doanh, phân
tích điểm hoà vốn và phục vụ cho việc ra quết định quản lý cần thiết để hạ giá
thành sản phẩm, tăng hiệu quả kinh doanh.
1.3. ý nghĩa của công tác quản lý chi phí sản xuất trong quá trình hoạt động
sản xuất kinh doanh:
Chi phí sản xuất kinh doanh là sự kết tinh của việc sử dụng các yếu tố của

quá trình sản xuất vào sản xuất sản phẩm trong kì . Chi phí sản xuất nếu đợc quản
lý chặt chẽ sẽ hạn chế tối đa lãng phí làm giảm giá thành sản phẩm, góp phần hạ
giá bán, tăng khả năng cạch tranh của doanh nghiệp.Quản lý tốt chi phí sản xuất
góp phần vào việc quản lý tài sản, vật t tiền vốn và đề ra các biện pháp hạ giá
thành nâng cao chất lợng sản phẩm. Quản lý tốt chi phí sản xuất sẽ ngăn chặn đợc
những chi phí bất hợp lý, xác định đúng đắn hiệu quả sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp. Chính vì nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác quản lý CPSX
mà hiện nay nhiều doanh nghiệp đã coi việc quản lý CPSX là một trong những nội
dung quan trọng, đáng đợc quan tâm .
1.4. Giá thành sản phẩm, phân loại giá thành sản phẩm:
1.4.1. Khái niệm giá thành sản phẩm:
Giá thành sản xuất của sản phẩm, dịch vụ là chi phí sản xuất tính cho một
khối lợng hoặc một đơn vị sản phẩm, công việc, lao vụ do doanh nghiệp sản xuất
đã hoàn thành trong điều kiện công suất bình thờng.
Giá thành sản phẩm là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh chất lợng hoạt
động sản xuất và quản lí sản xuất, là căn cứ quan trọng để xác định giá bán và xác
định hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất.
Xét về bản chất, chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm có bản chất tơng tự,
đều là hao phí về lao động mà doanh nghiệp đã bỏ ra cho hoạt động sản xuất.
Tuy vậy, giữa CPSX và giá thành sản phẩm cũng có sự khác nhau:
- CPSX luôn gắn với thời kỳ phát sinh chi phí, còn giá thành gắn với khối l-
ợng sản phẩm, dịch vụ đã hoàn thành.
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
6
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
- CPSX và giá thành sản phẩm có thể khác nhau về lợng do có chênh lệch về
trị giá sản phẩm sản xuất dở dang đầu kỳ và cuối kỳ và do có các khoản chi phí
thực tế phát sinh nhng không đợc tính vào giá thành sản phẩm.
Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm có mối quan hệ mật thiết với nhau.
Chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ là căn cứ để tính giá thành sản phẩm, dịch vụ

đã hoàn thành. Quản lý tốt chi phí sản xuất tạo điều kiện để thực hiện kế hoạch hạ
giá thành sản phẩm.
1.4.2. Phân loại giá thành sản phẩm:
Để giúp cho việc nghiên cứu và quản lý tốt giá thành sản phẩm, kế toán cần
phân biệt các loại giá thành khác nhau. Có hai cách phân loại giá thành chủ yếu d-
ới đây:
1.4.2.1. Phân loại giá thành theơ thời gian và cơ sở số liệu tính giá thành:
Căn cứ vào cơ sở số liệu và thời gian tính giá thành, giá thành sản phẩm đợc
chia thành 3 loại :
- Giá thành kế hoạch : là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở CPSX kế
hoạch và sản lợng kế hoạch . Giá thành kế hoạch do bộ phận kế hoạch xác định tr-
ớc khi tiến hành sản xuất .
Giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ đẻ
phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá tahnhf của doanh nghiệp.
- Giá thành định mức : Là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở định mức
CPSX hiện hành và chỉ tính cho một đơn vị sản phẩm. Việc tính giá thành định
mức đợc thực hiện trứơc khi tiến hành sản xuất, chế tạo sản phẩm.
Giá thành định mức là công cụ quản lý định mức của doanh nghiệp, là thớc
đo chính xác để đánh giá kết quả sử dụng tài sản, vật t, lao động và giúp cho việc
đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế, kĩ thuật mà doanh nghiệp đã thực hiện
trong quá trình sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh (SXKD).
- Giá thành thực tế : Là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở số liệu CPSX
thực tế phát sinh tập hợp đợc trong kì và sản lợng sản phẩm thực tế đã sản xuất
trong kì. Giá thành thực tế đợc tính toán sau khi kết thúc quá trình sản xuất sản
phẩm.
Giá thành thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp để xác định kết quả hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
1.4.2.2. Phân loại giá thành theo phạm vi tính toán:
Theo cách phân loại này giá thành sản phẩm chia làm 2 loại :
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm

7
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
- Giá thành sản xuất ( còn gọi là giá thành công xởng): Bao gồm Chi phí
nguyên liệu, vật liệu trực tiếp, Chi phí nhân công trực tiếp, Chi phí sản xuất chung
tính cho giá thành sản phẩm hoàn thành, dịch vụ đã cung cấp.
Giá thành sản xuất đợc sử dụng để ghi sổ kế toán thành phẩm đã nhập kho
hoặc giao cho khách hàng và là căn cứ để doanh nghiệp tính giá vốn hàng bán,
tính lợi nhuận gộp của hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ.
- Giá thành toàn bộ: Bao gồm giá thành sản xuất và chi phí bán hàng, chi
phí quản lí doanh nghiệp (QLDN) tính cho sản phẩm đã bán.
Giá thành toàn bộ của sản phẩm là căn cứ để xác định kết quả hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp:
Giá thành toàn bộ = Giá thành sản xuất + Chi phí bán hàng + Chi phí QLDN
1.5. Đối tợng tập hợp CPSX, đối tợng tính giá thành sản phẩm:
1.5.1. Đối tợng tập hợp chi phí sản xuất:
Trong doanh nghiệp, CPSX phát sinh gắn liền với nơi diễn ra hoạt động sản
xuất và sản phẩm đợc sản xuất. Kế toán cần xác định đúng đắn đối tợng tập hợp
CPSX, để từ đó tổ chức thực hiện công tác tập hợp CPSX, cung cấp cho việc tính
giá thành sản phẩm.
Đối tợng tập hợp CPSX là phạm vi, giới hạn mà CPSX cần phải tập hợp
nhằm để kiểm tra, giám sát CPSX và phục vụ công tác tính giá thành sản phẩm.
Thực chất của việc xác định đối tợng tập hợp chi phí sản xuất là xác định nơi
phát sinh chi phí và đối tợng chiụ chi phí .
Xác định đối tợng tập hợp CPSX là khâu đầu tiên cần thiết của công tác kế
toán CPSX. Xác đúng đối tợng CPSX thì mới có thể đáp ứng đợc yêu cầu quản lí
CPSX, tổ chức tốt công tác kế toán tập hợp CPSX từ khâu ghi chép ban đầu, mở sổ
và ghi sổ kế toán, tổng hợp số liệu.
Căn cứ để xác định đối tợng kế toán tập hợp CPSX
- Đặc điểm và công dụng của chi phí trong quá trình sản xuất
- Đặc điểm cơ cấu tổ chức sản xuất của doanh nghiệp

- Qui trình công nghệ sản xuất, chế tạo sản phẩm
- Đặc điểm của sản xuất(đặc tính kĩ thuật, đặc điểm sử dụng, đặc điểm thơng
phẩm )
- Yêu cầu và trình độ quản lí sản xuất kinh doanh
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
8
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
Đối với ngành công nghiệp, đối tợng tập hợp CPSX có thể là loại sản phẩm,
dịch vụ, nhóm sản xuất cùng loại, chi tiết, bộ phận sản phẩm, phân xởng, bộ phận,
giai đoạn công nghệ, đơn đặt hàng.
Việc xác định đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất thích hợp có ý nghĩa
quan trọng đối với việc tăng cờng công tác quản lí chi phi sản xuất tạo điều kiện
thuận lợi để xác định đúng đắn giá thành sản phẩm, đảm bảo tính hiệu quả của
công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
1.5.2. Đối tợng tính giá thành sản phẩm:
Đối tợng tính giá thành các loại sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra dịch
vụ đã cung cấp cho khách hàng cần phải tính tổng giá thành và giá thành đơn vị.
Xác định đối tợng tính giá thành là công việc cần thiết đầu tiên để từ đó kế
toán tổ chức các Bảng (Thẻ) tính giá thành và lựa chọn phơng pháp tính giá thành
thích hợp để tiến hành tính giá thành sản phẩm.
Để xác định đối tợng tính giá thành đúng đắn phải dựa vào các căn cứ sau:
Đặc điểm tổ chức sản xuất; Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm; Yêu cầu của
trình độ quản lý; Trình độ ứng dụng máy vi tính trong công tác kế toán của doanh
nghiệp.
- Xét về mặt tổ chức sản xuất:
+ Nếu tổ chức sản xuất đơn chiếc( nh doanh nghiệp đóng tầu, công ty xây
dựng cơ bản(XDCB), ) thì từng sản phẩm, từng công việc là đối t ợng tính giá
thành.
+ Nếu tổ chức sản xuất hàng loạt hoặc sản xuất theo đơn đặt hàng thì đối t-
ợng tính giá thành là từng loạt sản phẩm hoặc từng đơn đặt hàng.

+ Nếu tổ chức sản xuất nhiều loại sản phẩm, khối lợng sản xuất lớn( nh : dệt
vải, sản xuất bánh kẹo ) thì mỗi loại sản phẩm là một đối t ợng tính giá thành.
- Xét về mặt qui trình công nghệ sản xuất:
+ Nếu quy trình công nghệ sản xuất giản đơn thì đối tợng tính giá thành là
thành phẩm hoàn thành ở cuối quy trình sản xuất.
+ Nếu quy trình công nghệ sản xuất phức tạp, kiểu liên tục thì đối tợng tính
giá thành là thành phẩm hoàn thành hoặc có thể là nửa thành phẩm tự chế biến.
+ Nếu quy trình công nghệ sản xuất phức tạp kiểu song song thì đối tợng
tính giá thành có thể là bộ phận, chi tiết sản phẩm hoặc sản phẩm lắp ráp hoàn
chỉnh.
Đối tợng tập hợp CPSX và đối tợng tính giá thành có mối quan hệ rất mật
thiết:
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
9
B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiƯp Đỗ Thò Hiền
ViƯc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tỵng CPSX ®Ĩ cung cÊp sè liƯu cho viƯc tÝnh gi¸
thµnh theo tõng ®èi tỵng tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiƯp, ngỵc l¹i x¸c ®Þnh
®óng ®¾n ®èi tỵng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¬ së ®Ĩ kÕ to¸n doanh nghiƯp x¸c ®Þnh ®èi t-
ỵng tËp hỵp CPSX cho phï hỵp ®Ĩ ®¸p øng yªu cÇu cđa c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh .
Trong thùc tÕ, mét ®èi tỵng tËp hỵp CPSX cã thĨ trïng víi mét ®èi tỵng tÝnh
gi¸ thµnh hc mét ®èi tỵng tËp hỵp CPSX l¹i cã nhiỊu ®èi tỵng tÝnh gi¸ thµnh
hc ngỵc l¹i cã nhiỊu ®èi tỵng tËp hỵp CPSX nhng chØ cã mét ®èi tỵng tÝnh gi¸
thµnh
Mèi quan hƯ gi÷a ®èi tỵng kÕ to¸n tËp hỵp CPSX vµ ®èi tỵng tÝnh gi¸ thµnh ë
mét doanh nghiƯp sÏ lµ nh©n tè quan träng qut ®Þnh trong viƯc lùa chän ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ kÜ tht tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiƯp.
1.6. NhiƯm vơ kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm :
- Căn cứ vào đặc điểm quy trình công nghệ, đặc điểm tổ chức sản xuất
sản phẩm của doanh nghiệp để xác đònh đối tượng tập hợp CPSX và đối
tượng tình giá thành.

- Tổ chức tập hợp và phân bổ từng loại CPSX theo đúng đối tượng tập
hợp CPSX và bằng phương pháp thích hợp. Cung cấp kòp thời những số liệu,
thông tin tổng hợp về các khoản mục chi phí, yếu tố chi phí đã quy đònh, xác
đònh đúng đẳntò giá sản phẩm dở dang cuối kỳ.
- Vận dụng phương pháp tính giá thành thích hợp để tính giá thành và
giá thành đơn vò của các đối tượng tính giá thành theo đúng khoản mục quy
đònh và đúng kỳ tính giá thành sản phẩm đã xác đònh.
- Đònh kỳ cung cấp các báo cáo về CPSX và giá thành cho cá cấp quản
lý doanh nghiệp, tiến hành phân tích tình hình thực hiện các đònh mức và dự
toán chi ph,phân tích tình hìmh thực hiện kế hoạch giá thành và kế hoạch hạ
giá thành sản phẩm. Phát hiện các hạn chếvà khả năng tiềm tàng, đề xuất
các biện pháp để giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm.
1.7.KÕ to¸n tËp hỵp chi phÝ s¶n xt:
1.7.1. Tµi kho¶n kÕ to¸n chđ u sư dơng:
TK 621- KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liƯu (NVL) trùc tiÕp
* Kh¸i niƯm: Chi phÝ nguyªn liƯu, vËt liƯu(NL, VL) trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ
vỊ nguyªn vËt liƯu chÝnh, nưa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liƯu phơ, nhiªn liƯu, sư…
dơng trùc tiÕp cho s¶n xt s¶n phÈm thùc hiƯn lao vơ, dÞch vơ.
Chuyªn ®Ị : KÕ to¸n chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
10
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
* Phơng pháp tập hợp và phân bổ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp :
Chi phí NL, VL trực tiếp sản xuất sản phẩm thờng là liên quan trực tiếp đến
đối tợng tập hợp chi phí sản xuất, kế toán căn cứ vào các chứng từ xuất kho vật
liệu và báo cáo sử dụng vật liệu ở từng phân xởng sản xuất để tập hợp trực tiếp
cho từng đối tợng liên quan .
Trờng hợp chi phí NL, VL trực tiếp liên quan đến nhiều đối tợng chịu chi phí
thì đợc tập hợp theo phơng pháp gián tiếp cho từng đối tợng tập hợp chi phí sản
xuất.
Tiêu chuẩn phân bổ chi phí NL, VL trực tiếp có thể là:

+ Đối với NL,VL chính và nửa thành phẩm mua ngoài thờng phân bổ
theo: Chi phí định mức, chi phí kế hoạch, khối lợng sản phẩm sản xuất.
+ Đối với vật liệu phụ, thờng phân bổ theo chi phí định mức, chi phí kế
hoạch, chi phí NL,VL chính hoặc khối lợng sản phẩm sản xuất.
Để tập hợp và phân bổ chi phí NL, VL trực tiếp chính xác, hợp lý kế toán cần
xác định đợc trị giá NL,VL của kỳ trớc chuyển sang sử dụng cho kỳ này, trị giá
NL,VL xuất kho trong kỳ nhng cuối kỳ cha sử dụng và trị giá phế liệu thu hồi(
nếu có) để tính chi phí NL, VL trực tiếp (CPNVLTT) thực tế tiêu hao trong kỳ.
CPNVLTT Trị giá Trị giá NVL Trị giá NVL
thực tế NVL còn lại đầu kỳ còn lại Trị giá
tiêu hao = xuất dùng + ở địa điểm - cuối kỳ - phế liệu
trong kỳ trong kỳ sản xuất cha sử dụng thu hồi
Cuối kỳ kế toán chi phí NL, VL trực tiếp đã tập hợp sẽ đợc kết chuyển:
- Trờng hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra cao hơn công suất bình thờng
thì chi phí NL, VL trực tiếp đã tập hợp đợc trong kỳ sẽ đựoc kết chuyển toàn bộ
để tính giá thành sản xuất thực tế sản phẩm.
- Trờng hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn công suất bình thờng
thì chi phí NL, VL trực tiếp đã tập hợp đợc trong kỳ chỉ đợc phân bổ vào chi phí
sản xuất cho mỗi đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thờng. Phần chi phí đã
tập hợp còn lại không đợc tính vào trị giá hàng tồn kho đợc ghi nhận là chi phí sản
xuất kinh doanh trong kỳ.
Kế toán chi phí NL, VL trực tiếp sử dụng TK 621- Chi phí NL,VL trực tiếp
để phản ánh chi phí NL,VL sử dụng trực tiếp cho hoạt động sản xuất sản phẩm,
dịch vụ của các ngành công nghiệp, xây lắp, nông, lâm, ng nghiệp
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
11
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
Trờng hợp vật liệu xuất dùng có liên quan đến nhiều đối tợng tập hợp chi phí
không thể tổ chức hạch toán riêng biệt đợc thì phải áp dụng phơng pháp phân bổ
gián tiếp để phân bổ cho từng đối tợng có liên quan. Tiêu thức phân bổ thờng là

phân bổ theo định mức tiêu hao theo hệ số, theo trọng lợng, số sản phẩm.
* Nội dung và kết cấu TK 621:
Bên Nợ:
Phản ánh trị giá thực tế NL,VL xuất dùng trực tiếp cho hoạt động sản xuất
sản phẩm hoặc thực hiện các lao vụ, dịch vụ trong kỳ hạch toán .
Bên Có
+ Giá trị phế liệu thu hồi nếu có
+ Trị giá NL,VL không dùng hết nhập lại kho hoặc chuyển sang kì sau
+ Kết chuyển chi phí NL, VL trực tiếp trên mức bình thờng không tính vào
trị giá hàng tồn kho mà tính vào giá vốn hàng bán trong kỳ;
+ Kết chuyển chi phí NL, VL trực tiếp phát sinh ở mức bình thờng vào bên
Nợ TK154- Chi phí SXKD dở dang (hoặc bên Nợ TK631- Giá thành sản xuất).
TK621 không có số d cuối kỳ và phản ánh chi tiết cho từng đối tợng tập hợp
chi phí.
Sơ đồ số 1:
Sơ đồ kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
TK611 TK621 TK154(631)
Trị giá thực tế NVL xuất Kết chuyển hoặc phân bổ
dùng trực tiếp cho sản xuất (1) CPNVLTT (5)
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
12
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
TK152 TK632
Trị giá NVL còn lại cuối kỳ (3.1)
(xxx) không sử dụng hết (xxx)
Đầu kỳ sau, ghi tăng CPNVLTT(3.2)

Trị giá NVL nhập lại kho (4)
TK111,112,331
Trị giá NL,VL sử dụng ngay

cho sản xuất (2)
TK133


TK622 - Kế toán chi phí nhân công trực tiếp
* Khái niệm: Chi phí nhân công trực tiếp (CP NCTT) là các khoản tiền phải
trả cho công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm, trực tiếp thực hiện các lao vụ, dịch
vụ gồm: Lơng chính, lơng phụ, các khoản phụ cấp, tiền trích BHXH, BHYT,
KPCĐ theo tiền lơng phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm theo qui
định.
* Phơng pháp tập hợp và phân bổ CP NCTT :
Chi phí nhân công trực tiếp đợc tập hợp nh sau:
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
13
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
- Đối với CP NCTT có liên quan trực tiếp đến từng đối tợng chịu chi phí thì
căn cứ vào chứng từ gốc, kế toán tập hợp trực tiếp CP NCTT cho từng đối tợng có
liên quan.
- Trờng hợp CP NCTT có liên quan đến nhiều đối tợng tập hợp chi phí thì áp
dụng phơng pháp tập hợp và phân bổ gián tiếp.
CP NCTT đợc phân bổ theo các tiêu thức sau:
- Tiền lơng chính thờng đợc phân bổ tỷ lệ với chi phí tiền lơng định mức, chi
phí tiền lơng kế hoạch, giờ công định mức hoặc giờ công thực tế, khối luợng sản
phẩm sản xuất .
- Tiền lơng phụ thờng đợc phân bổ tỷ lệ với tiền lơng chính, tiền lơng định
mức, giờ công định mức
Cuối kỳ kế toán,chi phí nhân công trực tiếp đã tập hợp sẽ đợc kết chuyển:
- Trờng hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra cao hơn công suất bình thờng
thì chi phí nhân công trực tiếp đã tập hợp trong kỳ đợc kết chuyển toàn bộ để tính
giá thành sản xuất thực tế sản phẩm.

- Trờng hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn công suất bình thờng
thì chi phí nhân công trực tiếp đã tập hợp trong kỳ chỉ đợc phân bổ vào chi phí sản
xuất cho mỗi đơn vị sản phẩm theo mcs công suất bình thờng. Phần chi phí đã tập
hợp còn lại không đợc tính vào trị giá hàng tồn kho, đợc ghi nhận là chi phí sản
xuất kinh doanh trong kỳ.
- Kế toán sử dụng TK 622- Chi phí nhân công trực tiếp để phản ánh chi phí
lao đông trực tiếp tham gia vào quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh trong các
ngành công nghiệp, nông, lâm, ng nghiệp, XDCB, dịch vụ.
* Nội dung, kết cấu TK 622:
Bên Nợ : CP NCTT tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất sản phẩm
Bên Có:
- Kết chuyển CP NCTT trên mức bình thờng không đợc tính vào trị giá hàng
tồn kho, tính vào giá vốn hàng bán trong kỳ;
- Kết chuyển CP NCTT ở mức bình thờng vào bên Nợ TK 154- Chi phí sản
xuất, kinh doanh dở dang (hoặc bên Nợ TK631- Giá thành sản xuất) để tính vào
giá thành của sản phẩm, dịch vụ.
TK622 không có số d cuối kỳ và đợc mở chi tiết cho từng đối tợng chịu chi phí .
Sơ đồ số 2:
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
14
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
Sơ đồ kế toán tập hợp chi phí nhân công trực tiếp
TK334 TK622 TK154(631)
Lơng, phụ cấp lơngvà các Cuối kì kết chuyển hoặc phân bổ
khoản khác phải trả công CPNCTT cho các đối tợng sử dụng
nhân sản xuất trực tiếp (1) (4) theo mức bình thờng
TK338 TK632
Trích BHXH,BHYT, KPCĐ số vợt trên mức bình thờng
theo lơng phải trả công nhân
trực tiếp sản xuất (2)

TK335
Trích trớc tiền lơng nghỉ
phép của công nhân SX (3)
TK 627 - Kế toán tập hợp chi phí sản xuất chung
* Khái niệm:
Chi phí sản xuất chung(CPSXC) là những chi phí quản lý, phục vụ sản xuất
và những chi phí sản xuất khác ngoài hai khoản mục CPNVLTT, CPNCTT phát
sinh ở phân xởng, bộ phận sản xuất .
* Phơng pháp tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung:
Trớc hết kế toán phải mở Bảng kê để tập hợp chi phí sản xuất chung theo
từng phân xởng, bộ phận sản xuất. Chi phí sản xuất chung đã tập hợp, đợc phân bổ
theo nguyên tắc sau:
- Chi phí sản xuất chung cố định phân bổ vào chi phí chế biến cho mỗi đơn
vị sản phẩm đợc dựa trên công suất bình thờng của máy móc sản xuất.
+ Trờng hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra cao hơn công suất bình thờng
thì chi phí sản xuất chung cố định đợc phân bổ cho mỗi đơn vị sản phẩm theo chi
phí thực tế phát sinh.
+ Trờng hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn công suất bình th-
ờng thì chi phí sản xuất chung cố định chỉ đợc phân bổ vào chi phí chế biến cho
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
15
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
mỗi đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thờng. Khoản chi phí sản xuất
chung không phân bổ đợc ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ.
- Chi phí sản xuất chung biến đổi đợc phân bổ hết vào chi phí chế biến cho
mỗi đơn vị sản phẩm theo chi phí thực tế phát sinh.
Tiêu chuẩn phân bổ CPSX chung thờng đợc lựa chọn là:
- Chi phí khấu hao TSCĐ: Tiêu chuẩn phân bổ là định mức chi phí, khấu hao
TSCĐ, số giờ máy chạy thực tế
- Chi phí năng lợng dùng cho sản xuất sản phẩm: Tiêu chuẩn phân bổ là định

mức chi phí năng lợng hoặc số giờ máy làm việc thực tế kết hợp với công suất của
máy.
Các loại CPSX chung còn lại tiêu chuẩn phân bổ thờng là tiền lơng công
nhân sản xuất, định mức chi phí hoặc giờ công công nhân sản xuất.
* Nội dung, kết cấu TK 627:
Bên Nợ:
Các chi phí sản xuất chung phát sinh trong kỳ.
Bên Có:
- Các khoản ghi giảm chi phí chi phí sản xuất chung;
- Chi phí sản xuất chung cố định phát sinh ở mức bình thờng và chi phí sản
xuất chung biến đổi đợc kết chuyển vào TK 154-Chi phí sản xuất,kinh doanh dở
dang( hoặc vào TK 631- Giá thành sản xuất);
- Chi phí sản xuất chung cố định phát sinh trên mức bình thờng đợc kết
chuyển vào TK 632-Giá vốn hàng bán.
TK 627- Chi phí sản xuất chung không có số d cuối kỳ
TK 627 có các TK cấp hai :6271- Chi phí nhân viên phân xởng
6272- Chi phí vật liệu
6273- Chi phí dụng cụ sản xuất
6274- Chi phí khấu hao TSCĐ
6277- Chi phí dịch vụ mua ngoài
6278- Chi phí bằng tiền khác
* Nguyên tắc hạch toán TK 627:
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
16
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
TK 627 chỉ đợc áp dụng với đơn vị sản xuất kinh doanh.
TK 627 đợc mở chi tiết theo từng phân xởng hoặc bộ phận sản xuất kinh
doanh. Cuối kì hạch toán, kế toán tiến hành kết chuyển CPSXC cho từng loại,
nhóm sản phẩm, lao vụ, dịch vụ theo tiêu thức phù hợp.
Sơ đồ số 3:

Sơ đồ kế toán tập hợp chi phí sản xuất chung
TK334,338 TK627 TK111,112,138
Chi phí nhân viên phân xởng (1) Các khoản ghi giảm chi
phí sản xuất chung (7)
TK152
Chi phí vật liệu (2)
TK632
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
17
B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiƯp Đỗ Thò Hiền
TK153 KÕt chun hc ph©n bỉ
CPSXC cho c¸c ®èi tỵng
tËp hỵp chi phÝ (8)
TK142, 242 (3) Chi phÝ dơng cơ s¶n xt TK154(631)


TK214
Chi phÝ khÊu hao TSC§ (4)
Dùng cho sản xuất
TK111,112,331
Chi phÝ dÞch vơ mua ngoµi (5)
TK133
TK111,112,141
Chi phÝ b»ng tiỊn kh¸c (6)
Phục vụ cho sản xuất
TK 154 - Chi phÝ s¶n xt kinh doanh dë dang
TK154 ®ỵc më chi tiÕt theo ®óng ngµnh s¶n xt, theo ®óng n¬i ph¸t sinh
chi phÝ hay tõng nhãm s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm, tõng lo¹i lao vơ,dÞch vơ cđa c¸c…
bé phËn s¶n xt, kinh doanh chÝnh, phơ (kĨ c¶ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn).
TK154 dïng ®Ĩ tỉng hỵp chi phÝ s¶n xt phơc vơ cho viƯc tÝnh gi¸ thµnh

s¶n phÈm ë nh÷ng doanh nghiƯp ¸p dơng ¸p dơng ph¬ng ph¸p kª khai thêmg
xuyªn trong h¹ch to¸n hµng tån kho.
ë nh÷ng doanh nghiƯp ¸p dơng ph¬ng ph¸p kiĨm kª ®Þnh kú trong h¹ch to¸n
hµng tån kho, TK154 chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ cđa s¶n phÈm dë dang ci kú.
* Néi dung, kÕt cÊu TK154 :
Chuyªn ®Ị : KÕ to¸n chi phÝ s¶n xt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
18
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
Bên Nợ:
Tập hợp CP NL,VL trực tiếp, CP NCTT, CPSXC phát sinh trong kỳ liên quan
đến sản xuất sản phẩm, dịch vụ; kết chuyển chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ(đối
với doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phơng pháp kiểm kê định kỳ).
Bên Có:
- Trị giá phế liệu thu hồi, trị giá sản phẩm hỏng không sửa chữa đợc;
- Trị giá NVL, hàng hoá gia công xong nhập kho;
- Giá thành sản xuất thực tế của sản phẩm đã chế tạo xong nhập kho hoặc
chuyển đi bán;
- Chi phí thực tế của khối lợngdịch vụ đã cung cấp hoàn thành cho khách
hàng.
Số d bên Nợ: Chi phí sản xuất kinh doanh còn dở dang cuối kỳ.
TK154 đợc mở chi tiết theo từng đối tợng tập hợp CPSX (phân xởng, giai
đoạn sản xuất, sản phẩm, nhóm sản phẩm, nhóm sản phẩm,đơn đặt hàng).
TK631- Giá thành sản xuất
TK631- Giá thành sản xuất, để phản ánh, tổng hợp chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm, dịch vụ ở đơn vị sản xuất trong trờng hợp kế toán hàng tồn
kho theo phơng pháp kiểm kê định kỳ.
Kết cấu và nội dung phản ánh của TK631 Giá thành sản xuất:
Bên Nợ:
+ Giá trị sản phẩm dở dang đầu kỳ
+ Chi phí sản xuất thực tế phát sinh trong kỳ

Bên Có:
+ Giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ kết chuyển vào TK154;
+ Giá thành sản phẩm đã bán, dịch vụ đã hoàn thànhkết chuyển vào
TK 632 Giá vốn hàng bán .
TK631 không có số d cuối kỳ và đợc chi tiết cho từng đối tợng tập hợp chi
phí.
1.7.2. Phơng pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất:
Tuỳ thuộc điều kiện và khả năng tập hợp CPSX vào các đối tợng có liên
quan, kế toán sẽ áp dụng phơng pháp tập hợp CPSX phù hợp .
- Phơng pháp tập hợp trực tiếp: áp dụng đối với CPSX có liên quan trực tiếp
đến từng đối tợng tập hợp chi phí đã xác định .
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
19
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
Kế toán tổ chức ghi chép ban đầu theo đúng đối tợng chịu chi phí, từ đó tập
hợp số liệu từ các chứng từ kế toán ghi vào sổ kế toán theo từng đối tợng có liên
quan .
- Phơng pháp tập hợp gián tiếp: áp dụng đối với CPSX có liên quan tới
nhiều đối tợng tập hợp chi phí sản xuất, không thể tập hợp tực tiếp cho từng đối t-
ợng chịu chi phí đợc .
Kế toán tiến hành tập hợp và phân bổ CPSX cho các đối tợng liên quan theo
trình tự sau:
+ Tổ chức ghi chép ban đầu CPSX phát sinh theo từng địa điểm phát sinh chi
phí sau đó tổng hợp số liệu trên chứng từ kế toán theo địa điểm phát sinh chi phí .
+ Lựa chọn tiêu chuẩn phân bổ thích hợp với từng loại chi phí để tính toán và
phân bổ chi phí sản xuất đã tổng hợp đợc cho các đối tợng có liên quan .
Công thức tính:
C
H =
n

Ti
i = 1
Trong đó: - H là hệ số phân bổ
- C là tổng chi phí tập hợp đợc cần phân bổ
- Ti là tiêu chuẩn phân bổ của đối tợng i
Chi phí phân bổ cho từng đối tợng tập hợp chi phí có liên quan (Ci) đợc tính
theo công thức :
Ci = Ti x H
* Phơng pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong trờng hợp doanh
nghiệp áp dụng kế toán hàng tồn kho theo phơng pháp kê khai thờng xuyên
ở phơng pháp kê khai thờng xuyên (KKTX), chi phí sản xuất trong kỳ đợc
tập hợp trên các TK621, TK622, TK627
Việc tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đợc thực hiện trên
TK154 Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang.
Sơ đồ số 4:
(Kế toán hàng tồn kho theo phơng pháp kê khai thờng xuyên)
TK621 TK154 TK138, 334
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
20
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
Cuối kỳ, kết chuyển Trị giá sản phẩm hỏng không sửa
CPNVLTT theo từng đối chữa đợc,ngời gây thiệt hại sản
tợng tập hợp chi phí (1) phẩm hỏng phải bồi thờng (4)
TK622 TK152
Cuối kỳ,kết chuyển
CPNCTT theo từng đối tợng Trị giá thuần ớc tínhcủa phế liệu
tập hợp chi phí (2) thu hồi từ sản phẩm hỏng không
sửa chữa đợc (5)
TK627 TK155, 157,632
Cuối kỳ, kết chuyển

CPSXC theo từng đối tợng Giá thành sản xuất thành phẩm
tập hợp chi phí (3) nhập kho hoặc đã giao cho
khách hàng (6)
* Kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong trờng hợp doanh nghiệp áp dụng
kế toán hàng tồn kho theo phơng pháp kiểm kê định kỳ:
Cũng tơng tự nh phơng pháp kê khai thờng xuyên,chỉ khác ở chỗ việc tập
hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đợc thực hiện trên TK631 Giá
thành sản xuất.
Sơ đồ số 5:
(Kế toán hàng tồn kho theo phơng pháp kiểm kê định kỳ)
TK154 TK631 TK154
Đầu kỳ, kết chuyển trị giá Cuối kỳ, kiểm kê và đánh giá
sản phẩm dở dang đầu kỳ (1) sản phẩm dở dang cuối kỳ (6)
TK621 TK611
Cuối kỳ, kết chuyển CPNVLTT
cho các đối tợng chịu chi phí (2)
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
21
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
TK622 Phát sinh sản phẩm TK138,111,112
Cuối kỳ, kết chuyển CPNCTT cho
các đối tợng chịu chi phí (3) hỏng không sửa (5)
chữa đợc
TK627
TK632
Cuối kỳ, kết chuyển hoặc phân bổ
CPSXC để tính giá thành sản xuất
sản phẩm dịch vụ (4)
TK632
Giá thành sản xuất thực tế sản

phẩm,công việc đã hoàn thành (7)
1.8. Các phơng pháp đánh giá sản phẩm đang chế tạo dở dang:
Quá trình sản xuất thờng diễn ra liên tục và xen kẽ lẫn nhau, cuối kỳ có thể
có những sản phẩm đang dở dang trên dây chuyền sản xuất hoặc những sản phẩm
đã hoàn thành một hoặc một số giai đoạn của quy trình công nghệ sản xuất nhng
cha hoàn thành đến giai đoạn cuối cùng hoặc đã hoàn thành nhng cha đợc kiểm
nghiệm nhập kho thành phẩm, những sản phẩm đó gọi chung là sản phẩm dở dang
.
Sản phẩm dở dang theo nghĩa hẹp chỉ là những sản phẩm đang trên dây
chuyền sản xuất, theo nghĩa rộng sản phẩm dở dang còn bao gồm nửa thành phẩm
tự chế biến .
Đánh giá sản phẩm dở dang là việc xác định phần chi phí sản xuất tính vào
trị giá sản phẩm dở dang cuối kỳ .
Trình tự tiến hành đánh giá sản phẩm dở dang:
- Kiểm kê chính xác sản lợng sản phẩm dở dang trên các giai đoạn công
nghệ sản xuất .
- Xác định mức độ chế biến hoàn thành của sản phẩm dở dang (nếu cần).
- áp dụng phơng pháp đánh giá sản phẩm dở dang thích hợp để xác định trị
giá sản phẩm dở dang cuối kỳ.
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
22
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
Tuỳ đặc điểm về loại hình doanh nghiệp, tổ chức sản xuất, quy trình công
nghệ, yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp, kế toán vận dụng phơng pháp
đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ thích hợp nh :
- Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí NL,VL trực tiếp (hoặc chi phí
NL,VL chính trực tiếp)
- Đánh giá sản phẩm dở dang theo sản lợng sản phẩm hoàn thành tơng đơng
- Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí sản xuất định mức
1.8.1. Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí NL,VL trực tiếp :

Phơng pháp này áp dụng thích hợp với trờng hợp chi phí NL,VL trực tiếp
chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất, sản lợng sản phẩm dở dang giữa
các kỳ kế toán ít biến động .
Trị giá sản phẩm dở dang cuối kỳ tính theo phơng pháp này chỉ gồm trị giá
thực tế NL,VL trực tiếp dùng cho sản xuất sản phẩm dở dang, các chi phí chế biến
(chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung) tính toàn bộ cho sản phẩm
hoàn thành trong kỳ.
Công thức tính trị giá sản phẩm dở dang cuối kỳ nh sau:

D
đk
+ C
n
D
CK
= x Q
D
(1)
Q
SP
+ Q
D
Trong đó:
D
CK
, D
đk
: Trị giá sản phẩm dở dang cuối kỳ và đầu kỳ
C
n

: Chi phí NL,VL trực tiếp phát sinh trong kỳ
Q
SP
, Q
D
: Sản lợng sản phẩm hoàn thành và sản lợng sản
h phẩm dở dang cuối kỳ
Công thức này áp dụng trong trờng hợp doanh nghiệp có quy trình công nghệ
sản xuất phức tạp kiểu liên tục, chi phí NL,VL trực tiếp đợc bỏ vào ngay từ đầu
của quy trình công nghệ sản xuất .
Trờng hợp chi phí vật liệu phụ trực tiếp bỏ dần vào quá trình sản xuất thì trị
giá sản phẩm làm dở chỉ tính theo chi phí NL,VL chính trực tiếp bỏ vào từ đầu
quá trình sản xuất .
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
23
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
Đối với doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất phức tạp kiểu liên tục,
gồm nhiều giai đoạn công nghệ kế tiếp nhau theo một trình tự nhất định, sản
phẩm hoàn thành của giai đoạn trớc là đối tợng tiếp tục chế tạo của giai đoạn sau,
thì trị giá sản phẩm dở dang ở giai đoạn đầu tính theo chi phí NL,VL trực tiếp và
trị giá sản phẩm dở dang ở các giai đoạn sau đợc tính theo giá thành nửa thành
phẩm của giai đoạn trớc chuyển sang .
- u điểm: Tính toán đơn giản, khối lợng tính toán ít .
- Nhợc điểm: Độ chính xác không cao bởi CPSX tính cho trị giá sản phẩm dở
dang chỉ bao gồm khoản mục chi phí NL,VL trực tiếp .
1.8.2. Đánh giá sản phẩm dở dang theo sản lợng sản phẩm hoàn thành tơng
đơng :
Phơng pháp này thích hợp với những sản phẩm có chi phí chế biến chiếm tỷ
trọng tơng đối lớn trong tổng CPSX và sản lợng sản phẩm dở dang biến động
nhiều giữa các kỳ kế toán .

Nội dung, phơng pháp:
- Căn cứ vào sản lợng sản phẩm dở dang và mức độ hoàn thành để quy đổi
sản lợng sản phẩm dở dang thành sản lợng sản phẩm hoàn thành tơng đơng .
Công thức:
Q
TĐ
= Q
D
x %HT
Q
TĐ
: Sản lợng sản phẩm hoàn thành tơng đơng
% HT : Tỷ lệ chế biến hoàn thành
- Tính toán, xác định từng khoản mục chi phí cho sản phẩm dở dang theo
nguyên tắc :
1 CPSX bỏ vào từ đầu quy trình công nghệ sản xuất (nh chi phí NL,VL
trực tiếp hoặc chi phí NL,VL chính trực tiếp):
Chi phí đã tập hợp đợc, tính cho sản phẩm hoàn thành và sản phẩm dở dang
tỷ lệ với sản lợng sản phẩm hoàn thành và sản lợng sản phẩm dở dang thực tế theo
công thức sau:
D
đk
+ C
n
D
CK
= x Q
D
(1)
Q

SP
+ Q
D
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
24
Báo cáo thực tập tốt nghiệp ẹoó Thũ Hien
2 - Đối với các chi phí bỏ dần trong quá trình sản xuất chế biến ( chi phí
nhân công trực tiếp, CPSX chung):
Chi phí đã tập hợp đợc, tính cho sản phẩm hoàn thành và sản phẩm dở dang
tỷ lệ với sản lợng sản phẩm hoàn thành và sản lợng sản phẩm hoàn thành tơng đ-
ơng theo từng khoản mục chi phí chế biến (ngoài ra còn kể cả chi phí vật liệu phụ
trực tiếp phát sinh bỏ dần trong kỳ).
Công thức tính:
D
đk
+ C
cb
D
CK
=

x Q
TĐ
Q
SP
+ Q
TĐ
- u điểm: Đảm bảo số liệu hợp lý có độ tin cậy cao hơn phơng pháp đánh giá
sản phẩm dở dang theo chi phí NL,VL trực tiếp .
- Nhợc điểm: Khối lợng tính toán nhiều, việc đánh giá mức độ hoàn thành

của sản phẩm dở dang trên các công đoạn của dây chuyền sản xuất khá phức tạp
và mang nặng tính chủ quan .
Trờng hợp sản phẩm sản xuất có sản lợng sản phẩm dở dang trên các khâu
của dây chuyền sản xuất tơng đối đều đặn, có thể đơn giản hoá xác định mức độ
hoàn thành chung cho tất cả sản phẩm là 50%. Phơng pháp này còn gọi là phơng
pháp đánh giá sản lợng sản phẩm dở dang theo 50% chi phí, thực chất đây cũng là
phơng pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo sản lợng sản phẩm hoàn thành tơng
đơng .
1.8.3. Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí sản xuất định mức:
Trong các doanh nghiệp sản xuất đã xây dựng đợc hệ thống định mức chi phí
sản xuất hợp lý và ổn định thì có thể đánh giá sản phẩm dở dang theo phơng pháp
chi phí sản xuất định mức .
Trớc hết, kế toán phải căn cứ vào sản lợng sản phẩm dở dang đã kiểm kê và
định mức từng khoản mục chi phí cho từng công đoạn sản xuất để tính chi phí sản
xuất theo định mức cho sản lợng sản phẩm dở dang ở từng công đoạn, sau đó tổng
hợp lại theo từng loại sản phẩm . Trong phơng pháp này các khoản mục chi phí
tính cho sản lợng sản phẩm dở dang còn phụ thuộc mức độ chế biến hoàn thành
của chúng .
1.9. Các phơng pháp tính giá thành sản phẩm và ứng dụng trong các loại
hình doanh nghiệp chủ yếu:
Chuyên đề : Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
25