Giao An 10 NC Bo GD Da Chinh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.55 MB, 178 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

01/08/09 Tiết 01 Bài I: ÔN TẬP ĐẦU NĂM
MỤC TIÊU:

Giúp học sinh năm vững lại những kiến thức trọng tâm về nguyên tử, nguyên tố hoá học, hoá trị 
của một nguyên tố, định luật bảo tồn khối lượng, mol, tỉ khối của chất khí

Giáo dục học sinh tính chịu khó học tập thường xun, lịng ham mê mơn hố học
I.CHUẨN BỊ :

Giáo viên chuẩn bị phiếu học tập, sơ đồ hoá học 
Học sinh ôn lại ở nhà trước khi đến lớp

II. TIEÁN TRÌNH TIẾT DẠY

1. ổnđịnh lớp

2. Kiểm tra bài cuõ

3. Bài mới

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1

Gv đặt câu hỏi: nguyên tử là gì ? nguyên 
tử được cấu tạo bởi những hạt nào? Chia 
làm mấy phần?

-Khơí lượng của nguyên tử có thể coi bằng 
khối lượng của hạt nhân hay khơng

Hoạt động 2:

-Ngun tố hố học là gì ?

-Những ngun tử của cùng một ngun tố
hố học đều có tính chất hố học giống 
nhau hay khác nhau?

Hoạt động 3.

-Hố trị là gì ?
-Quy tắc hố trị ?

- GV gọi học sinh trả lời .

- GV yêu cầu HS làm các bài tập .

* Tính hoá trị các nguyên tố trong các hợp
chất sau . MnO2 ,PbO ,PbO2 ,NH3 ,H2S 
,SO2 ,SO3 .

( Biết hoá trị của oxi là 2 ,của hidro là 1 .)

Hoạt động 4 :

-Nội dung của định luật tuần hoàn ?
-Cho vd . Cho 1.21 gam hỗn hợp A gồm Mg
,Zn ,Cu .tác dụng hoàn toàn với oxi dư ,thu
được hỗn hợp chất rắn .BCÓ KHỐI

LƯỢNG 1.61.gam.tính thể tích HCl 1M tối

IV. Nguyên Tử :

-Ngun tử là hạt vơ cùng nhỏ gồm có hạt nhân

mang điện tích dương và lớp vỏ mang điện tích âm 
-Khối lượng của nguên tử được coi là khối lượng 
của hạt nhân:

 mnguuên tử = mp+ mn
V. Nguyên tố hoá học .

-Nguyên tố hoá học la øtập hợp những ngun tử

có cùng số hạt proton trong hạt nhân.

VI. Hố Trị Của Một Nguyên Tố

Hoá trị là con số biểu thị khả năng liên kết của 
nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố 
khác.

Hoá trị của một nguyên tố được xác định theo hoá
trị của nguyên tố H(được chọn làm đơn vị ) và hoá 
trị của O (là hai đơn vị).

Trong cơng thức hố học dưới đây, tích của chỉ số 
và hố trị của ngun tố này bằng tích chỉ số và 
hố trị của nguyên tố kia

aAxbBy ax = by

Biết được 3 giá trị của đại lượng ta tính được đại 
lượng thứ tư.

IV. Định Luật Bảo Tồn Khối Lượng

Trong một phản ứng hố học, tổng khối lượng của 
các chất sản phẩm bằng tổng khối lượng của các 
chất phản ứng.

Trong một phản ứng hố học nếu có n chất phản 
ứng và chất sản phẩm mà đã biết được khối lượng 
của (n -1) chất, ta tính được khối lượng của chất 
cịn lại.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

thiểu can dùng hồ tan B.
Hoạt động 5.

-Mol là gì ?

-Khối lưộng mol là gì ?

- Khái niệm về thể tích mol chất khí ?
- các biẻu thức thể hiện sự chuyển đổi giữa
khối lượng ,lượng chất ,thề tích mol của 
chất khí .?.

- yêu cầu ,làm bài tập . hãy tính thể tích .

( đktc) của hỗn hợp có chứa 1.1 gam CO2 
và 1.6 gam O2

Hoạt động 6.

-hãy viết cơng thừc tính tỉ khối của khí A 
so với khi B, cơng thức tính tỉ khối của khí 
A so với khơng khí . giải thích các kí hiệu 
có trong cơng thức .

-gv u cầu học sinh làm bài tập .
 a.Tính tỉ khối của khí CH4 ,CO2 so với 
hidro .

b. Tính tỉ khối của khí CL2 ,SO3 so với 
khơng khí .

V. Mol

Mol là lượng chất có chứa 6.1023 nguyên tử hoặc 
phân tử của chất đó.

Khối lượng mol (kí hiệu là M) của một chất là 
khối lượng tính bằng gam của 6.1023 nguyên tử 
hoặc phân tử đó.

Thể tích mol của chất khí là thể tích chiếm bởi 
6.1023 phân tử của chất khí đó. Ơû điều kiện tiêu

chuẩn, thể tích mol của các chất khí là 22,4 lít.
Sự chuyển đổi giữa khối lượng, thể tích và lượng 
chất được tóm tắt bằng sơ đồ sau:

N= m/M => m = n.M
V=22,4.n => n =V/22,4
N =A/N => A =n.N

VI. Tỉ khối của chất khí

Tỉ khối của khí A đối với khí B cho biết khí A nặng 
hay nhẹ hơn khí B bao nhiêu lần.

Cơng thức tính tỉ khối của khí A đối với khí B:

DA/B= MA/MB

MA:khối lượng mol của khí A ; MB: khối lượng mol 
của kí B.

Tỉ khối của khí A đối với khơng khí cho biết khí A 
nặng hay nhẹ hơn khơng khí bao nhiêu lần.

Cơng thức tính tỉ khối của khí A đối với khơng khí:
DA/kk=MA/29

29g là khối lượng của một mol khơng khí, gồm 0,8 
mol N2và 0,2 mol O2.

4. Củng cố .

-GV tóm tắt các nội dung đã ơn tập .

Ngun tử ,Ngun tố hố học .,Hố trị các ngun tố ,Định luật bảo tồn khối lượng ,Mol , Tỉ 
khối của chất khí .

5. Hướng dẫn về nhà .

Ôân các nội dung sẽ học ở tiết sau .
-Sự phân loại các chất vô cơ 
-Dung dịch

-Bảng tuần hồn các ngun tố hố học .

-làm các bài tập sau ; GV phô tô sẵn phát cho học sinh

a. Hãy điền vào ơ trống những số hiệu thích hợp:

Nguyên tử Số p Số e Số lớp e Số e lớp

trong cung Số e lớp ngồi cùng

Nitơ 7 … 2 2 …

Natri … 11 … 2 …

Löu huynh 16 … … 2 …

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

agon … 18 … 2 …

b. Natri có nguyên tử khối là 23, trong hạt nhân nguyên tử có 11proton; sắt có nguyên tử
khối là 56, trong hạt nhân có 30 notron. Hãy cho biết tổng số các hạt proton, notron ,
electron tạo nên nguyên tử natri và ngun tử sắt.

c. Tính hố trị của các ngun tố:

I. Cacbon trong các hợp chất: CH4, CO, CO2.

II. Sắt trong các hợp chất : FeO, Fe2O3.

d. Hãy giải thích vì sao:

I. Khi nung canxi cacbonat (đá vơi) thì khối lượng chất rắn sau phản ứng giảm?
II. Khi nung một miếng đồng thì khối lượng chất rắn sau phản ứng tăng?

e. Hãy tính thể tích (đkc) của :

I. Hỗn hợp khí gồm có 6,40g khí O2 và 22,4g khí N2.

II. Hỗn hợp khí gồm có 0,75 mol CO2 và 0,50 mol CO và 0,25 mol N2

f. Hãy tính khối lượng của :

- Hỗn hợp chất rắn gồm 0,2 mol Fe và 0,5 mol Cu.

- Hỗn hợp khí gồm có 33,0 lít CO2 ;11,2 lít CO ; 5,5 lít N2 (các thể tích khí đo ở đkc

g. Có những chất khí riêng biệt sau: H2 , NH3 ,SO2. hãy tính :

- Tỉ khối củamỗi khí trên đối với khí N2.

- Tỉ khối củamỗi khí trên đối với khơng khí.

---Bài I: ƠN TẬP ĐẦU NĂM)
I .MỤC TIÊU:

Giúp học sinh năm vững lại những kiến thức trọng tâm về nguyên tử, nguyên tố hoá học, hoá trị 
của một nguyên tố, định luật bảo toàn khối lượng, mol, tỉ khối của chất khí

Giáo dục học sinh tính chịu khó học tập thường xun, lịng ham mê mơn hố học
II. CHUẨN BỊ :

Giáo viên chuẩn bị phiếu học tập, sơ đồ hố học 
Học sinh ơn lại ở nhà trước khi đến lớp

III.TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY

1.n định lớp 
2.Kiểm tra bài cũ 
3.Bài mới

HOẠT ĐỘNG 1:

-Độ tan ( S ) được tính bằng số gam của chất

III. Dung dòch



Độ tan của một chất trong nước ( kí

hiệu là S ) là số gam của chất đó hồ tan

GV: Cao Hien HaTinh

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ

3
Ngày:02/08/09

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

đó hịa tan trong bao nhiêu gam nước để tạo
thành dung dịch bão hòa ở 1 nhiệt độ xác
định ?

-Nồng độ dung dịch:

 Nồng độ phần trăm ( C% ): Là số

gam chaát tan có trong 100g dung dịch
C% =mct x100%

mdd

vd:hồ tan hồn tồn 5.85 g NaC vào 400 g
nước .tínhnồng độ phần trăm của NaCl

 Nồng độ mol ( CM ): Cho biết số mol
chất tan có trong bao nhiêu lit dung dịch ?

CM = n

V
 -n :là đại lượng gì ?

-V : là đại lượng gì ?.được tính bằng
đơn vị nào ?

HOẠT ĐỘNG 2:

Sự phân loại các hợp chất vô cơ:
- Oxit: làgì ?.có mấy loại ?tính chất ?

- Oxit bazơ: CaO, Fe2O3 . . . tác dụng với dung
dịch gì tạo muối và nước

- Oxit axit: CO2, SO2. . . tác dụng với dung dịch
gì tạo muối và nước

- Axit: là gì ?.tính chất hố học chung của axít
.

Vd. HCl, H2SO4 . . . tác dụng với ……?

- Bazơ: là gì ? tính chất hoá học chung của
bazơ ?.

vd: NaOH, Cu(OH)2 . . .tác dụng với ……?
- Muối: là gì ? tính chất hoá học chung của
muối ?

vd: NaCl, K2CO3 . . . có thể tác dụng …..?

HOẠT ĐỘNG 3:

 Ơ ngun tố cho ta biết những thơng 
tin gì ? hiện nay bảng htth có bao nhiêu 
ơ ?

 Số hiệu ngun tử là gì ? nó có ảnh

trong 100 gam nước để tạo thành dd bảo 
hoà ở một nhiệt độ xác định.



Những yếu tố ảnh hưởng đến độ tan:
-Độ tan của chất rắn trong nước phụ

thuộc vào nhiệt độ. Nhìn chung khi 
tăng nhiệt độ thì độ tan cũng tăng 
theo.

-Độ tan của chất khí trong nước phụ 
thuộc vào nhiệt độ và áp suất . độ tan 
cuả chất khí tăng khi giảm nhiệt độ 
vàtăng áp suất.



Nồng độ của dung dịch

-Nồng độ phần trăm (C%) của một dd 
cho biết số gam chất tan có trong 100g
dd.

Cơng thức nồng độ phần trăm :

C% =mct/mdd x 100%

Mct: khối lượng chất tan, biểu thị bằng gam.
Mdd: khối lượng dd, tính bằng gam.

-Nồng độ mol(CM) của một dd cho biết 
số mol chất tan trong 1 lít dd.

Cơng thức tính nồng độ mol:

CM= n / V

n: số mol chất tan .

V: thể tích của dd, được biểu diễn bằng lít.

IV. Sự Phân Loại Các Hợp Chất Vơ Cơ 
(Phân Loại Theo Tính Chất Hố Học)

Các hợp chất vơ cơ được phân thành 4 loại:

a) Oxit:

Oxít bazơ, như CaO, Fe2O3,…oxít bazơ tác 
dụng với dd axít, sản phẩm là muối và 
nước.

oxít axít, như CO2 , SO2… oxít axít tác dụng

với dd bazơ,sản phẩm là muối và nước.

b) Axít, như HCl, H2SO4…. Axít tác dụng 
với dd bazơ cho ra muối và nước.

c) Bazơ, như NaOH, Cu(OH)2…. Bazơ tác 
dụng với axít , sản phẩm là muối và 
nước.

d) Muối, như NaCl, K2CO3, .... muối có 
thể tác dụng với axít, sản phẩm là muối
mới và axít mới; có thể tác dụng với dd
bazơ, sản phẩm là muối mới và bazơ 
mới.

V. Bảng Tuần Hoàn Các Nguyên Tố

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

hưởng đến tính chất hố học khơng ?

 chu kỳ là gì ?

 tại sao lại xếp các nguyên tố vào cùng 
moat chu kỳ ?

 Số electron lớp ngoài cùng của nguyên 
tử tăng dần như thế nào ?

 Tính kim loại của các nguyên

tố …………, đồng thời tính phi kim của

các nguyên tố ………….?

 Nhóm gồm các nguyên tố mà ngun 
tử của chúng có đặc điểm gì giống 
nhau ? và được sắp xếp như thế nào ?
 Trong một nhóm nguyên tố, đi từ trên

xuống dưới :
 -số lớp.

-tính kim loại

-tính phi kim biến đổi như thế nào ?

Hố Học.



ô nguyên tố cho biết: số hiệu nguyên

tử , kí hiệu hoá học, tên nguyên tố , 
nguyên tử khối của nguyên tố đó.

Số hiệu nguyên tử là số thứ tự của nguyên 
tố trong BTH. Số hiệu nguyên tử bằng số 
đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số 
electron trong ngun tử.



Chu kì gồm các nguyên tố mà nguyên

tử của chúng có cùng số lớp electron và 
được sắp xếp theo chiều tăng dần của

điện tích hạt nhân.

Trong mỗi chu kì, đi từ trái qua phải:

-Số electron lớp ngoài cùng của nguyên
tử tăng dần từ 1 đến 8 (trừ chu kì 1).

-Tính kim loại của các nguyên tố giảm 
dần, đồng thời tính phi kim của các 
nguyên tố tăng dần.



Nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử

của chúng có số electron lớp ngoài cùng 
bằng nhau và được sắp xếp theo chiều 
tăng dần cuả địên tích hạt nhân nguyên 
tử.

Trong một nhóm nguyên tố, đi từ trên 
xuống dưới :

-Số lớp electron của nguyên tử tăng 
dần.

-Tính kim loại của các nguyên tố tăng 
dần, đồng thời tính phi kim của các 
ngun tố giảm dần.

4: Củng Cố :



nhấn mạnh lại hai cơng tức thường xun sử dụng trong giải toán ở lớp 10,11,12.



Cấu trúc ,ý nghĩa của bảng hệ thống tuần hồn.

5:

Bài Tập Về Nhà

1.Làm bay hơi 300g nước ra khỏi 700g dd muối 12%, nhận thấy có 5g muối kết tinh tách ra khỏi dd.
Hãy xác định nồng độ % của dd muối bảo hoà trong đk nhiệt độ của thí nghiệm . (Đáp số 20%)
2.Trong 800 ml dd NaOH có 8g NaOH.

a)Tính nồng độ mol của dd NaOH.

b)Phải thêm bao nhiêu ml nước vào 200ml dd NaOH để có dd NaOH 0,1 M?

( đáp số :a) 0,25M ; b )300 ml)
3.Nguyên tố A trong BTH có số hiệu nguyên tử là 12 . Hãy cho biết :

a)Cấu tạo nguyên tử của nguyên tố A.

b)Tính chất hố học đặc trưng của ngun tố A.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

c)So sánh tính chất hố học của nguyên tố A với các nguyên tố trên và dưới trong cùng nhóm,
trước và sau trong cùng chu kì.

---CHƯƠNG I. NGUYÊN TỬ (12 tiết)

I. Mục tiêu của chương
1. Về kiến thức

Học sinh biết:

- Điện tích hạt nhân, số khối, nguyên tố hóa học, đồng vị

- Obitan nguyên tử, lớp electron, phân lớp electron, cấu hình electron nguyên tử của
các ngun tố hóa học

Học sinh hiểu:

- Thành phần cấu tạo nguyên tử
- Kích thước, khối lượng nguyên tử

- Sự biến đổi tuần hoàn cấu trúc vỏ nguyên tử của các nguyên tố hóa học
- Đặc điểm của lớp electron ngồi cùng

2. Về kỹ năng

- rèn luyện kỹ năng viết cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố
- Giải các bài tập về cấu tạo nguyên tử

3. Giáo dục tư tưởng, đạo đức

- Xây dựng lòng tin vào khả năng của con người tìm hiểu bản chất của thế giới vi mơ.
- Rèn luyện tính cẩn thận, nghiêm túc trong khoa học.

II. Một số điểm cần lưu ý

1. Thành phần cấu tạo nguyên tử
2. Khái niệm nguyên tố hóa học
3. Khái niệm obitan nguyên tử

4. Sự biến đổi tuần hoàn cấu trúc electron  sự biến đổi tuần hồn tính chất

---BÀI 1: THÀNH PHẦN NGUN TỬ

I. Mục tiêu bài học

1. Học sinh biết

GV: Cao Hien HaTinh 6
Ngaøy: 4/08/2009

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- Đơn vị khối lượng, kích thước của nguyên tử

- Ký hiệu, khối lượng và điện tích của electron, proton, nơtron
2. Học sinh hiểu

- Nguyên tử là phần tử nhỏ nhất của nguyên tố

- Nguyên tử có cấu tạo phức tạp nguyên tử có cấu tạo rỗng
II. Chuẩn bị

1. Đồ dùng dạy học

- Tranh ảnh về một số nhà bác học

- Sơ đồ tóm tắt thí nghiệm tìm ra tia âm cực

- Mơ hình thí nghiệm khám phá hạt nhân ngun tử

2. Phương pháp dạy học

- Đàm thoại gợi mở kết hợp với việc sử dụng các đồ dùng học trực quan.
III. Tiến trình dạy học

1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1: Vào bài

Ơû lớp 8 các em đã biết khái niệm nguyên 
tử. Hãy nhắc lại khái niệm nguyên tử là 
gì?

Nguyên tử được thành từ những hạt nào? 
Ký hiệu các hạt?

- Nguyên tử là một hạt vơ cùng nhỏ trung 
hịa về điện

- Ngun tử gồm hạt nhân mang điện tích 
âm (e-)

GV tóm tắt lại bằng sơ đồ:
Hạt nhân (P, n)
Nguyên tử

Voû (e)

- Nguyên tử tạo thành từ 3 loại hạt:
Proton (P), Nơtron (n), electron (e)
Những nguyên tử có kích thước và khối

lượng như thế nào, kích thước, khối lượng 
các hạt ra sao. Hơm nay chúng ta

sẽ đi giải thích câu hỏi đó.

Hoạt động 2:

Hạt nhân (P, n)
Nguyên tử

Voû (e)

Bài 1: Thành phần nguyên tử

I. Thành phần cấu tạo của nguyên tử
1. Electron

Vậy ai là người phát hiện ra các loại hạt 
trên?

a. Sự tìm ra electron: a. Sự tìm ra electron:

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

GV sử dụng tranh vẽ phóng to Hình 1.1, H
1.2 (sgk) và thí nghiệm của Thomson và

đạt câu hỏi.

- Tia âm cực gồm chùm hạt mang điện 
tích âm và mỗi hạt có khối lượng được gọi
là các electron

Hiện tượng tia âm cực bị lệch về phía cực 
dương chứng tỏ điều gì?

Ký hiệu: e

b. Khối lượng và điện tích của electron b. Khối lượng và điện tích của electron
GV thơng báo: bằng thực nghiệm đã xác

định khối lượng và điện tích của e- Me = 9,1095.10
-31kg

Điện tích qe=-1,602.10-16C = 1đv điện tích

Hoạt động 3: GV sử dụng hình 1.3 (sgk) và
mơ tả thí nghiệm, u cầu HS nêu nhận 
xét

2. Sự tìm ra hạt nhân nguyên tử

- Hiện tượng q hầu hết hạt nhân đều 
xuyên thẳng qua lá vàng chứng tỏ nguyên 
tử có cấu tạo rỗng.

Vậy cấu tạo của hạt nhân nguyên tử như

thế nào?

- Hiện tượng một số rất ít đi lệch hướng 
ban đầu hoặc bị bật lại sau chứng tỏ ở tâm
nguyên tử là hạt nhân mang điện tích 
dương

Hoạt động 4: Cấu tạo của hạt nhân 
nguyên tử

3. Cấu tạo của hạt nhân ngun tử

GV u cầu HS dọc sgk tìm thơng tin trả 
lời vào phiếu học tập

a. Sự tìm ra proton
- Từ thí nghiệm Rơ-do-pho đã tìm ra loại

hạt nào? Khối lượng và điện tích là bao 
nhiêu?

- Thí nghiệm Chat-uých đã phát hiện ra 
hạt nào? Có khối lượng, điện tích là bao 
nhiêu?

Từ thí nghiệm của Rơ-do-pho đã phát 
hiện hạt nhân nguyên tử nitơ và một loại 
hạt có khối lượng 1,6726.10-27kg; mang 1 
đơn vị điện tích dương gọi là proton. Ký 
hiệu: p

- Từ 2 thí nghiệm rút ra kết luận. b. Sự tìm ra nơtron

Từ thí nghiệm Chat-uých quan sát được 
một loại hạt mới có khối lượng q xấp xỉ 
khối lượng của proton không mang điện 
gọi là nơtron. Ký hiệu: n

Hoạt động 5: II. Kích thước và khối lượng nguyên tử

GV yêu cầu HS đọc sgk và trả lời các câu 
hỏi theo phiếu học tập

1. Kích thước

Đường kính nguyên tử vào khoảng 10-10m 
(khối cầu)

- So sánh đường kính nguyên tử với đường
kính của hạt nhân với đường kính p, e

Quy ước: 1nm = 10-9m
 1m = 10 A0
 1 A0 = 10-10m

- So sánh đường kính hạt nhân với e, p a. Nguyên tử nhỏ nhất là ngun tử Hidro
có bán kính 0,053nm

b. Đường kính hạt nhân 10-5nm.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

R Nguyên tử > R Hạt nhân : 104 lần

c. Đường kính của electron, proton 
khoảng 10-8 nm.

Hoạt Động 6:

-GV đặt vấn đề: thực nghịêm đã xác định
khối lượng của nguyên tử Cacbon Là:
19,9264.10-27 Kg

+ Quy Ước: Lấy Giá Trị 121 . Khối lượng
khối lượng của cacbon làm đơn vị tính
tốn:

1 =

12
10
.
9264
,

19 27kg

Y/C: Tính khối lượng ngun tử Hidrơ.

2. Khối lượng:

1  = 19,926412.1027kg = 1,6605.1027kg

4. Củng cố:

* Giáo viên treo bảng tóm tắt khối lượng và điện tích của các hạt cấu tạo nên nguyên tử.
* Lưu ý:

- Nguyên tử có cấu tạo rỗng.
- Cách tính khối lượng ngun tử.

5. Hướng dẫn:

- Làm Bt 1, 2, 3 (SGK)
- Chuẩn bị bài 2.

---BÀI 2: HẠT NHÂN NGUN TỬ

NGUYÊN TỐ HÓA HỌC
I. Mục tiêu của bài:

* Khái niệm về số dơn vị điện tích, phân biệt khái niệm số đơn vị điện tích hạt nhân
(Z) với khái niệm điện tích hạt nhân(Z+).

* Kí hiệu nguyên tử:

* Khái niệm số khối, nguyên tố hóa học, số hiệu ngun tử.
II. Chuẩn bị:

1. Các phiếu học tập.

2. Hs nắm được đặc điểm các hạt cấu tạo nên nguyên tử.
III. Tiến trình tiết dạy:

1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ.
3. Bài mới.

GV: Cao Hien HaTinh 9
Ngaøy: 5/08/2009

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1:

Học sinh nhắc lại đặc điểm của các
hạt cấu tạo hạt nhân ngun tử.

=> Kết luận: Điện tích hạt nhân do
điện tích của hạt Proton quyết định
Vd1: Số điện tích hạt nhân của Oxy là
8. => P = ? e = ?

Vd2: Nguyên tử Na có 11 e lớp vỏ => P
= ?.

=> Điện tích hạt nhân = ?

I. Hạt nhân ngun tử:

1. Điện tích hạt nhân:
Nếu có 1 hạt P => Z= 1

2 hạt P => Z= 2
=> Z = ∑ P

Điện tích hạt nhân Z+
Số điện tích hạt nhân
= số Proton= số electron.
Vd: N coù Z+ = 7+

=> Coù 7 Proton, 7 electron.

Hoạt động 2:

- Cho hs tìm hieåu SGK cho biết số
khối là gì?

- GV đưa ví dụ hs tự tính.

Vd1: Tìm số khối của oxy biết có 8 Pro
ton, 8 Nơtron.

Vd2: Tìm số Nơtron của Clo biết số
khối là 35, điện tích hạt nhân là 17+.
Vd3: Lưu huỳnh có 16 electron, biết số
khối là 32. Tìm Proton, Nơtron.

2. Số khối (A):

A= Z + N.

Vd: Cacbon có 6 Proton, 6 Nơtron.
A= 6+6= 12 (hạt).

Hoạt động 3:

- Cho hs tìm hiểu SGK và cho biết
nguyên tố hóa học là gì?

- GV phân biệt rỏ khái niệm nguyên
tử và nguyên tố.

- Nguyên tử là nói đến một hạt vi mơ
trung hịa về điện.

- Nguyên tố lànói đến tập hợp các
ngun tử có cùng điện tích hạt nhân.

II. Nguyên tố hóa học:

1. Định nghóa:

Ngun tố hóa học là tập hợp những
ngun tử có cùng điện tích hạt nhân.
Vdụ: Ngun tố Clo gồm:

Clo
35

17 ; Clo
37

17

Hoạt động 4:

Hs đọc SGK và cho biết số hiệu
nguyên tử là gì? Cho biết thơng tin là
gì?

Lấy ví dụ minh họa?

2. Số hiệu ngun tử:

Là số số điện tích hạt nhân nguyên tử
của một ngun tố.

Ký hiệu: Z. Cho biết:
- Số Proton.

- Số electron

- Số Nơtron(Al = A- Z)

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Hoạt động 5:

- Hs đọc SGK và giải thích ký hiệu
nguyên tử:

- GV Lấy ví dụ BT2, BT4 (SGK).
Hướng dẫn học sinh.

Vd:7Li

3 Z+ = 3

3. Ký hiệu nguyên tử:

A X: Ký hiệu nguyên tử
 Z A: Số khối.

Z: Số nguyên tử
Vd: 35Cl

17 A = 35

Z = 17 
 N = 18

4. Củng cố:

- Sự liên quan giữa điện tích hạt nhân với Proton và số electron.
- Cách tính số khối, khái niệm nguyên tố hóa học.

5. Hướng dẫn:

- Làm Bt 2, 4, 3, 5(SGK).
- Chuẩn bị bài 3.

---BÀI: ĐỒNG VỊ – NGUN TỬ KHỐI

VÀ NGUN TỬ KHỐI TRUNG BÌNH

I. Mục tiêu:

* Khái niệm đồng vị, nguyên tử khối, nguyên tử khối trung bình
* Cách tính ngun tử khối trung bình

II. Chuẩn bị

1. Tranh vẽ các đồng vị của Hidro

2. Phiếu học tập, học sinh soạn bài trước
III. Tiến trình tiết dạy

1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1: I. Đồng vị

GV treo tranh vẽ các đồng vị của 
hidro  HS nghiên cứu

=> Đồng vị là gì?

Clo
35

17 Clo
57

17 có phải là đồng vị

không? Vì sao?

GV lưu ý: Do điện tích hạt nhân quyết
định tính chất, nếu các đồng vị có

- Là những nguyên tử có cùng số 
proton nhưng khác nhau về số 
Nơtron. Do đó A cũng khác nhau:
TQ: A1



Z 2



A

Z 3



A

Z

GV: Cao Hien HaTinh 11
Ngaøy: 6/08/2009

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

cùng tính chất. Nếu các đồng vị có

cùng điện tích hạt nhân thì có tính 
chất giống nhau.

Hoạt động 2:

Y/c hs nhăc lại đơn vị khối lượng 
nguyên tử là gì? Có giá trị bằng bao 
nhiêu?

BT1 Nguyên tử Cacbon nặng 19,9206. 
10-27 Hỏi nguyên tử đó nặng gấp bao 
nhiêu lần đơn vị khối lượng nguyên 
tử?

II. Nguyên tử khối:

Nguyên tử khối trung bình.
1. Nguyên tử khối:

Nguyên tử khối của một nguyên tử 
cho biết khối lượng của một nguyên 
tử nặng gấp bao nhiêu lần đơn vị khối
lượng ngun tử.

12
10
.
66006
,
1

10
.
9206
,
19
2
27



 lần

12 chính là ngun tử khối của nguyên
tử Cacbon.

Gv yêu cầu hs trả lời: Tại sao có thể 
coi nguyên tử khối bằng số khối?
Hoạt động 3:

Hs đọc SGK cho biết nguyên tử khối 
trung bình là gì?

Vd: 58Ni

28 2860Ni 2861Ni 2862Ni

Cơng thức tính ngun tử khối trung 
bình giải thích?

67,76% 26,16% 2,42% 3,66%

Nguyên tử khối trung bình.
Giả sử có hai đồng vị A, B
a, b lần lượt tỉ lệ %

A = a.Aabb.B
Vd: Cl

17
35

Cl

17
37
 75,77% 24,23%

Tính ANi A

Cl = 35,5

100
23
,
24
.
37
77
,
75

.
35



GV thơng báo: Hầu hết các ngun tố 
hóa học trong tự nhiên là hổn hợp của
nhiều đồng vị chỉ có một số ít khơng 
có đồng vị.

Vd: Al, F…

4. Củng cố: Giáo viên phát phiếu học tập có 3 Bt
Bt1 : ABo= 10,812. Biết Bo

5
10

94%
Tìm Bo

5
10

Bt2: Bt4 (SGK)

5. Hướng dẫn làm Bt: 1, 2, 3, 5 (SGK)
Chuẩn bị bài 4.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

BAØI: SỰ CHUYỂN ĐỘNG CỦA ELECTRON

TRONG NGUYÊN TỬ OBITAN NGUYÊN TỬ

I. Mục tiêu:

* Trong ngun tử electron chuyển động xung quanh hạt nhân không theo một quỹ 
đạo xác định.

* Mật độ xác suất tìm thấy electron trong khơng gian nguyên tử kh6ong đồng đều.
* Hình dạng Obitan nguyên tử.

II. Chuẩn bị:

1. Đồ dùng dạy học: Mẫu hành tinh ngun tử Rô –dê – pho và Bo; 2 Obitan nguyên 
tử Hidrơ; 3 hình ảnh các Obitan S, P.

2. Phương pháp dạy học. Nêu vấn đề trực quan.

III. Tiến trình tiết dạy:

1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Hoạt động 1:

GV dùng sơ đồ mẫu hình tinh nguyên 
tử của Rơ – dơ – pho, Bo và Zan – mơ 
– Phan để rút ra kết luận.

Trong nguyên tử electron chuyển 
động trên quỹ đạo xác định .

Tuy nhiên thuyết Bo vẫn khơng giải 
thích được nhiều tính chất khác của 
nguyên tử do chưa mô tả đúng trạng 
thái chuyển động của các electron.

I. Sự chuyển động của các electron 
trong ngun tử.

1. Mơ hình hành tinh ngun tử.

Trong ngun tử elctron chuyển động 
trên những quỹ đạo tròn hay bầu dục 
xác định xung quanh hạt nhân.

Hoạt động 2:

GV dùng tranh đám mây nguyên tử 
Hidrô, giúp học sinh tìm hính ảnh xác 
suất tìm thấy electron (SGK).

2. Mơ hình đại diên về sự chuyển động
của electron trong nguyên tử Obitan 
nguyên tử.

a. Sự chuyển động của electron trong 
nguyên tử.

Electron chuyển động rất nhanh, 
không thể quan sát được đường đi của 
nó, nói đám mây electron nhưng 
không phải do nhiều e- tạo nên mà là 
vị trí e

-Hoạt động 3:

Gv thơng báo: Electron có thể có mặt 
ở khắp nơi trong không gian nguyên 
tử bao quanh hạt nhân. Nhưng khả

b. Obitan nguyên tử

KL: Obitan nguyên tử là khu vực 
không gian xung quanh hạt nhân mà

GV: Cao Hien HaTinh 13
Ngày: 8/08/2009

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

năng khơng đồng đều.

VD: Nguyên tử Hidro khả năng có 
mặt electron lớn nhất là khu vực cách 
hạt nhân khoảng 1,053nm cho học sinh
đọc định nghĩa obitan (sgk)

tại đó xác suất có mặt electron 
khoảng 90%

Hoạt động 4 II. Hình dạng Obitan nguyên tử

GV sử dụng tranh vẽ hình ảnh, các 
obitan S,P yêu cầu HS nhận xét hình 
dạng obitan nguyên tử Hidro- là một 
khối cầu

Lưu ý: obitan 1s có kích thước nhỏ hơn
1s, 3s, 4s. tất cả đều có hình dạng là 
khối cầu

Kết luận:

* Obitan s có dạng hình cầu tâm là hạt
nhân nguyên tử

* Obitan P gồm 3 obitan Px, Py, Pz có 
dạng hình số tan nối, mỗi obitan có sự 
định hướng khác nhau trong không 
gian.

VD: Obitan Px định hướng theo trục X
Hoạt động 5

Dựa vào tranh vẽ hình ảnh các obitan,
GV phân tích.

Obitan s
Obitan p

Obitan d, f

* Obitan d, f có hình phức tạp

4. Củng cố: Sử dụng BT trong sgk để củng cố kiến thức trọng tâm của bài: BT4, BT6.

5. Hướng dẫn về nhà:

- Laøm các BT 1,2,3,5 (sgk)

- Ơn lại lý thuyết làm Bt từ bài 1 đến bài 4

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

LUYEÄN TẬP ( Tiết 1)

I. Mục tiêu

- Đặc tính của các hạt cấu tạo nên nguyên tử
- Nắm rõ: điện tích, số khối, nguyên tử khối

- Sự chuyển động của electron trong nguyên tử obitan nguyên tử, hình dạng obitan
ngun tử.

II. Chuẩn bị

1. Sơ đồ câm, phiếu học tập
2. Phương pháp, nêu vấn đề
III. Tiến trình tiết dạy

1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ

3. Bài mới

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1 A. Kiến thức cần nắm vững

GV sử dụng sơ đồ câm về cấu tạo nguyên tử
(các hạt cấu tạo nên nguyên tử, đặc tính) cho
HS lên bảng điền vào, HS khác nhận xét

 kết luận

1. 
Ngun tử

qe= 1- me  0,000554
qp = 1+ mp  1u

qn = 0 mn  1u

Hoạt động 2: 2. Trong nguyên tử

GV cho học sinh ghép các thông tin ở cột bên 
phải sao cho phù hợp với cột bên trái

1. Nguyên tử A. Khơng mang 
điện

2. Số khối B. Dạng hình cầu
3. Nguyên tử khối

trung bình

C. A = Z + N
4. Obitan nguyên tử E. Hình ảnh xác

suất lớn nhất
5. Obitan S G. Dạng số 8 nổi
6. Obitan p H. mnguyên tử= ∑mp +

∑mn
7. Khối lượng nguyên

* Số proton = số electron
* Số khối A = Z + N
* mnguyên tử  ∑mp + ∑mn
* Aa.A100b.B

* Đồng vị của một nguyên tố hóa
học là các nguyên tử có cùng số 
proton khác nhau số nơtron.
* Nguyên tố hóa học gồm những 
ngun tử có cùng điện tích hạt 
nhân

GV: Cao Hien HaTinh 15
Electron

Hạt nhân Proton
Nơtron

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

tử

Hoạt động 3: 3. Số hiệu nguyên tử Z

GV dùng câu hỏi phát vấn nguyên tử được đặc 
trưng bởi những đại lượng nào?

Số khối A đặc trưng cho nguyên 
tử AX

Z

* Sự chuyển động của electron có tuân theo 
một quỹ đạo xác định hay khơng?

* obitan ngun tử là gì?

* Hình dạng của obitan ra sao?

4. Obitan ngun tử

- Chuyển động của electron 
trong nguyên tử không theo một 
quỹ đạo xác định:

- Obiatn nguyên tử là khu vực 
không gian xung quang hạt nhân 
mà tại đó xác suất có mặt

electron khoảng 90%

- các obitan Px, Py, Pz được ký 
hiệu AO-px, AO-py, AO-pz có hình
dạng số 8 nối định hướng theo 3 
trục x, y, z của hệ tọa độ đề các

4. Củng cố: GV sử dụng phiếu học tập yêu cầu học sinh điền nhanh các thơng tin vào 
phiếu.

5. Hướng dẫn về nhà:

Làm kỹ các bài tập SGK, SBT tiết sau làm bài tập

---BÀI: LUYỆN TẬP

(tiết 2)

I. Mục tiêu:

- Vận dụng kiến thức về thành phần cấu tạo nguyên tử đặc điểm của các hạt cấu tạo
nên nguyên tử để giải các bài tập có liên quan.

- Dựa vào các đại lượng đặc trưng cho nguyên tử để giải các bài tập về đồng vị,
ngun tử khối trung bình

- Vẽ hình dạng các obitan s, p
II. Chuẩn bị

Một số BT tiêu biểu SGK, SBT

III. Tiến trình tiết dạy

GV: Cao Hien HaTinh 16

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới

A. BAØI TAÄP

B. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG

BT1: Nguyên tử là phần tử nhỏ nhất của chất

A. Không mang điện C. Mang điện tích âm

B. Mang điện tích dương D. Có thể mang điện hoặc không mang điện
Chọn đáp án đúng: A

GV hướng dẫn – giải thích

BT2: Trong tự nhiên Silic tồn tại với hàm lượng các đồng vị. Tính nguyên tử khối trung
bình của Silic.

Si

14 Si

30
14
92,23% 4,67% 3,10%

HD: ASi 28.92,2329100.4,6730.3,10

BT3: Một nguyên tử X có 75 electron và 110 nơtron. Hỏi ký hiệu nguyên tử nào sau đây là
của nguyên tố X

A. 185X

110 B. 185185X C. 18575X D. 18575X

HD: chọn C

BT4: Biết rằng ngun tử Agon có 3 đồng vị khác nhau, có số khối tương ứng là: 36, 38 và
A. có phần trăm đồng vị tương ứng lần lượt là: 0,34%; 0,06%; 99,6%. Tính số khối của
đồng vị A của nguyên tố Agon. Biết nguyên tử khối trung bình bằng 39,98

HD: 39,98

100

6
,
99

.
06
,
0
.
38
34
,
0
.
36






 A

AAs

Giải ra tìm A = 40

BT5: Nguyên tố Mg có ba đồng vị tương ứng là:

Đồng vị 24Mg 25Mg 26Mg

% 78,99 10,00 11,01

a. Tính nguyên tử khối trung bình của Mg

b. Giả sử hỗn hợp có trên 50 ngun tử 25Mg thì số ngun tử tương ứng của hai đồng

vị còn lại là bao nhiêu:
HD:

a. Ngun tử khối trung bình AMg = 24,3
b. Trong trường hợp có 50: 25Mg

có 389: 24Mg

có 56: 26Mg

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

BAØI: LỚP VAØ PHÂN LỚP ELECTRON

I. Mục tiêu

- Thế nào là lớp và phân lớp electron

- Số lượng các obitan trong một phân lớp và trong một lớp

- Sự giống nhau, khác nhau giữa các obitan trong cùng một phân lớp
- Dùng ký hiệu để phân biệt các lớp, phân lớp obitan.

II. Chuẩn bị

1. Đồ dùng: tranh vẽ hình dạng các obitan s, p
2. Phương pháp. Nêu vấn đề, trực quan.

III. Tiến trình tiết dạy

1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1 I. Lớp electron

Từ kiến thức về mật độ điện tích đám
mây electron của nguyên tử không
đồng đều. GV đặt vấn đề: tại sao
electron lại có khu vực ưu tiên?

Thứ tự các lớp electron được bằng
các số nguyên

n = 1 2 3 4 5 6 7 
Tên K L M N O P Q
 Mức năng lượng tăng dần
GV giải thích điều này có liên quan

đến năng lượng của electron. Mỗi
electron đều có một trạng thái mức
năng lượng nhất định. Tùy vào trạng
thái năng lượng mỗi electron có khu
vực ưu tiên riêng.

* Lớp K (n=1) là lớp gần hạt nhân
nhất. Sự liên kết giữa electron trên
lớp này với hạt nhân là bền chặt nhất.

* n càng lớn có năng lượng cao hơn
GV đặt vấn đề

Electron gần hạt nhân có mức năng 
lượng thấp bị hút mạnh, liên kết với 
hạt nhân chặt chẽ hơn. Electron ở xa 
hạt nhân liên kết càng yếu và có mức 
năng lượng càng cao.

GV dùng tranh vẽ obitan s và laøm VD

Hoạt động 2 II. Phân lớp electron

GV yêu cầu HS nhắc lại: thế nào là
một lớp electron? HS xem sgk?

* yêu cầu HS cho biết N (n=4) có mấy

Mỗi lớp electron phân chia thành các
phân lớp ký hịêu các chữ cái s, p, d, f
Các electron trên cùng một phân lớp

GV: Cao Hien HaTinh 18

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

phân lớp. Viết ký hiệu?

* Lớp thứ n có n phân lớp. Tuy nhiên
trên thực tế hơn 110 nguyên tố chỉ có
số electron điền vào bốn phân lớp s, p,
d và f.

có mức năng lượng bằng nhau.
Số phân lớp = số thứ tự của lớp
Lớp thứ nhất (K) có 1 hân lớp 1s
Lớp thứ hai (L) có 2 phân lớp 2s 2p
Lớp thứ ba (M) có 3 phân lớp 3s 3p 3d

Hoạt động 3 III. Số obitan nguyên tử trong một

phân lớp electron

GV cần giải thích cho HS hiểu tại sao
các phân lớp khác nhau có số obitan
khác nhau?

GV phân tích…?

Trong một phân lớp các obitan có mức
năng lượng bằng nhau

- Phân lớp s: có 1 obitan

- Phân lớp p: có 3 obitan px, py, pz
- Phân lớp d: có 5 obitan

- Phân lớp f: có 7 obitan

Hoạt động 4: IV. Số obitan nguyên tử trong một lớp

GV hướng dẫn HS tính số obitan trong

một lớp, dựa vào số phân lớp trong
mỗi lớp và số obitan trong mỗi phân
lớp mà HS đã nắm được.

- Lớp K có 12 = 1 obitan
- Lớp L có 22 = 4 obitan
- Lớp M có 32 = 9 obitan
- Lớp N có 42 = 16 obitan
KL: lớp thứ n có n2 obitan

4. Củng cố: Sử dụng BT 2, 3, 4 (sgk)

5. Hướng dẫn về nhà:

- Làm BT 1, 5, 6 (sgk)
- Chuẩn bị bài 7

---BÀI: NĂNG LƯỢNG CỦA CÁC

ELECTRON TRONG NGUYÊN TỬ 
CẤU HÌNH ELECTRON (tiết 1)
I. Mục tiêu

- Số elecron tối đa trong một phân lớp và trong một lớp
- Các nguyên lý, quy tắc sắp xếp electron trong nguyên tử
II. Chuẩn bị

1. Đồ dùng: tranh vẽ các mức năng lượng obitan nguyên tử; hình ảnh một số nhà bác học

2. Phương pháp: Thuyết minh + đàm thoại. Nêu vấn đề.

III. Tiến trình tiết dạy
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới

GV: Cao Hien HaTinh 19

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1 I. Năng lượng của electron trong

nguyên tử

Các electron trong cùng lớp electron
cùng phân lớp electron có mức năng
lượng như thế nào?

VD: phân lớp 2p có ba obitan

2px, 2py, 2pz tuy có sự định hướng trong
khơng gian khác nhau nhưng có cùng
mức năng lượng obitan.

1. Mức năng lượng obitan nguyên tử
- Trong nguyên tử, các electron trên
mỗi obitan có một mức năng lượng xác
định, gọi là mức năng lượng obitan
nguyên tử (AO)

- Trên cùng một phân lớp, các
electron trên các obitan khác nhau có
mức năng lượng obitan bằng nhau

Hoạt động 2 2. Trật tự các mức năng lượng obitan

nguyên tử

HS nghiên cứu hình 1.1.1 (sgk) các AO tăng dần theo thứ tự sau:
+ Rút ra trật tự các mức năng lượng

obitan nguyên tử

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d
6p ………

+ Thấy được khi số lớp electron tăng
có hiện tượng chèn mức năng lượng
mức 4s thấp hơn 3d

5s thấp hơn 4d
 6s thấp hớn 4f …….

+ Nhớ trật tự các mức năng lượng

Hoạt động 3 II. Các nguyên lý và quy tắc phân bố

electron trong nguyên tử

GV thông báo về tiểu sử và thành tích
khoa học của Pauli

1. Nguyên lý Pauli

a. Ơ lượng tử

* HS nghiên cứu sgk và cho biết: Để biểu diễn obitan nguyên tử ta dùng
ô vuông nhỏ gọi là ô lượng tử. Một ô
lượng tử tương ứng với một AO

VD: 
 2px 2py 2pz
  2s

1s
+ Ơ lượng tử là gì? Cách biểu diễn ơ

lượng tử.

+ Nội dung nguyên lýù Pauli

+ Cách ký hiệu electron tối đa trong
một lớp, một phân lớp

Hoạt động 4: Nguyên lý Pauli

Từ số electron trong một lớp
=> số electron tối đa 2n2

=> số electron tối đa trong mỗi phân
lớp s tối đa 2 d tối đa 10

p tối đa 6 f tối đa 14

-> yêu cầu HS biểu diễn vào obitan

Trên một obitan chỉ có nhiều nhất là
hai electron này có chuyển động tự
quay khác chiều nhau ( )

2. Nguyên lý vững bền

Hoạt động 5

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

HS nghiên cứ sgk cho biết

+ Nội dung của nguyên lý vững bền
+ Vận dụng nguyên lý vững bền để
phân bố electron của nguyên tử vào
obitan

Ơû trạng thái cơ bản trong nguyên tử
các electron chiếm lần lượt những
obitan có mức năng lượng từ thấp đến
cao

VD: z=1 1s1
 z=2 1s2
 z= 3 1s22s2

z=4 1s22s2

Hoạt động 6 3. Quy tắc Hun

- HS nghiên cứu quy tắc (sgk)

- Vận dụng quy tắc để biểu diễn
electron trong các phân lớp của
nguyên tử

C (z=6)
 N (z=7)

Trong cùng một phân lớp, các
electron sẽ phân bố trên các obitan
sao cho số electron độc thân là tối đa
và các electron này phải có chiều tự
quay giống nhau

2p2
VD: z=6 2s2 
 1s2

4. Củng cố: BT1, 2, 3 (sgk)

5. Hướng dẫn về nhà: làm BT chuẩn bị phần còn lại

GV: Cao Hien HaTinh 21






 






</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

BAØI: NĂNG LƯỢNG CỦA CÁC

ELECTRON TRONG NGUYÊN TỬ 
CẤU HÌNH ELECTRON (tiết 2)
I. Mục tiêu

- Cách viết cấu hình electron nguyên tử

- Các nguyên lý, quy tắc sắp xếp electron trong nguyên tử
II. Chuẩn bị

1. Đồ dùng: tranh vẽ các mức năng lượng obitan nguyên tử; hình ảnh một số nhà bác học
2. Phương pháp: đàm thoại. Nêu vấn đề.

III. Tiến trình tiết dạy
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1 III. Cấu hình electron nguyên tử

GV cho HS nghiên cứu sgk và cho
biết:

+ Cấu hình nguyên tử là gì?

+ Cách viết cấu hình electron nguyên
tử.

Chú ý: sử dụng các nguyên lý và quy
tắc đã học để viết cấu hình electron.
Đặt câu hỏi: phân lớp s chứa tối đa?
Phân lớp p chứa tối đa?

Phân lớp d chứa tối đa?
Phân lớp f chứa tối đa?

1. Cấu hình electron

* Cấu hình electron nguyên tử biểu
diễn sự phân bố electron trên các
phân lớp thuộc các lớp khác nhau
* Quy ước:

- Số thứ tự lớp là 1, 2, 3….
- Phân lớp ký hiệu s, p, d, f

- Số electron được nghi bằng chỉ số ở
phía trên, bên phải ký hiệu của phân
lớp (s2, p2…)

Tiếp đến là thứ tự lớp electron như
thế nào?

Số phân lớp của mỗi lớp lấy VD cụ
thể:

VD: 8O 1s22s22p4
 11Na 1s2222p63s1

GV hướng dẫn học sinh viết sau đó
cho các ví dụ khác

* Cách viết cách hình electron

- Xác định số electron của nguyên tử
- Nắm vững các nguyên lý, quy tắc
- Viết theo thứ tự các phân lớp và theo
thứ tự các lớp

VD: 19K 1s2 2s22p63s23ps64s1
 26Fe 1s22s22p63s23p64s23d6
Hay [Ar] 3d64s2

Hoạt động 2:GV dẫn dắt HS viết cấu
hình electron nguyên tử của 10

nguyên tố đầu

2. Cấu hình electron nguyên tử của
một nguyên tố

Cần lưu ý: vận dụng nguyên lý vững
bền các electron độc thân, electron
ghép đơi

Cấu hình electron viết ở dạng chũ và
số, viết ở dạng ô lượng tử.

GV: Cao Hien HaTinh 22

Ngaøy: 16/08/2009
 Tieát: 11






 




   

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Sau khi GV hướng dẫn HS tự viết 10
nguyên tố còn lại cho HS nhận xét về
số lớp electron, số electron ngồi
cùng, số electron ghép đơi độc thân

1H 1s1 hay
2He 1s2
3Li 1s22s1
4Be 1s22s22p1
5B 1s22s22p1
6C 1s22s22p
7N 1s22s22p3

Hoạt động 3: 3. Đặc điểm của lớp electron ngồi

cùng

GV u cầu HS dựa vào thứ tự các lớp
năng lượng của các electron trên các
lớp và phân lớp để trả lời câu hỏi
- Electron nào gần hạt nhân nhất? Xa
hạt nhân nhất? Liên kết với hạt nhân
chặt nhất? Liên kết với hạt nhân yếu
nhất?

- GV kết luận: electron lớp ngoài cùng
liên kết rất yêu với hạt nhân nguyên
tử, chúng dễ tham gia vào sự hình

thành liên kết hóa hóa học.

- GV treo bảng cấu hình cho HS nhận
xét => kết luận

a. Nếu có 8 electron ngồi cùng là khí
hiếm bền vững

b. Nếu có 1,2,3 electron ở lớp ngồi
cùng là các ngun tử kim loại (trừ H,
He và B)

c. Nếu có 5,6,7 electron ngoài cùng
thường la phi kim

d. Nếu có 4 electron ngồi cùng có thể
là kim loại hay phi kim

4. Củng cố: viết cấu hình electron của các nguyên tố:
Z= 20, 21, 22, 24, 29

=> kim loại, phi kim, khí hiếm, số electron độc thân

5. Hướng dẫn về nhà:

- Làm BT 1,2,3,4,5,6,7,(sgk)

- Xem lại và tóm tắt lại kiến thức trọng tâm của cả chương I.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

BÀI: LUYỆN TẬP CHƯƠNG I (tiết 1)

I. Mục tiêu

* Củng cố kiến thức:

- Thành phấn cấu tạo nguyên tử
- Những đặc trưng của nguyên tử

- Sự chuyển động của electron trong nguyên tử, khái niệm obitan nguyên tử.
- Sự phân bố electron và các nguyên lý, quy tắc

- Đặc điểm của electron lớp ngoài cùng
II. Chuẩn bị

GV: Hệ thống câu hỏi, các phiếu học tập

HS: Học lý thuyết, hồn thành các BT sgk, SBT
III. Tiến trình tiết dạy

1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới

A. NHỮNG KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG
Hoạt động 1: Kiểm tra sự chuẩn bị ở nhà của HS

- Mỗi tổ chia 2 nhóm để HS kiểm tra chéo nhau, mỗi nhóm do tổ trưởng phụ trách.
Những HS làm BT đầy đủ, sạch sẽ đúng sẽ cho 10 điểm. Những HS làm thiếu, khơng làm
hoặc làm sai BT thì GV ghi tên vào sổ theo dõi và cho điểm kém.

- GV lấy bất kỳ mỗi tổ 1 quyển vở HS đã kiển tra để nhận xét. Sau đó GV thu thập

thắc mắc, những BT khó để giải đáp trong giờ luyện tập.

- GV hệ thống hóa kiến thức bởi hệ thống câu hỏi trong các phiếu học tập
A1. KIẾN THỨC VỀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ

Hoạt động 2: Phiếu học tập số 1

- Nguyên tử có thành phần cấu tạo như thế nào và đặc điểm các hạt cấu tạo nên
nguyên tử?

- Sao A và Z được coi là những số đặc trưng các nguyên tử

- Trước hạt nhân và nguyên tử lớn hay nhỏ? Người ta dùng đơn vị đo là gì?
- Nguyên tử hầu như tập trung ở đâu? Vì sao?

A2. KIẾN THỨC VỀ VỎ NGUYÊN TỬ

Hoạt động 3: Phiếu học tập số 02

a. Nêu những hiểu biết về sự chuyển động của electron trong nguyên tử? Định nghĩa
obitan nguyên tử?

b. Những electron có mức năng lượng như thế nào được xếp cùng một lớp, cùng phân
lớp? Cách ký hịêu lớp và phân lớp electron?

c. Số các obitan trong một lớp và trong một phân lớp số electron tối đa trong một
obitan, trong một lớp, phân lớp.

d. Nêu nội dung các nguyên lý và quy tắc phân bố electrob của nguyên tử vào các
mức năng lượng?

GV: Cao Hien HaTinh 24

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

A3. KIẾN THỨC VỀ NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

Hoạt động 4: Phiếu học tập số 03

a. Định nghĩa: nguyên tố hóa học, đồng vị.

b. Vì sao phải tính ngun tử khối trung bình, biểu thức tính?

4. Củng cố: GV treo sơ đồ tóm tắt lại nội dung cơ bản cho HS

GV: Cao Hien HaTinh 25

Nguyên tử

Kích thước, khối lượng nguyên tử
Vỏ nguyên tử Electron

(e)

Điện tích: -1

Khối lượng: 5,5.10-4u

Hạt nhân

Proton
(p)
Nơtron

(n)

Điện tích:1+
Khối lượng: 1u
Điện tích: 0
Khối lượng: 1u

Cấu trúc vỏ 
nguyên tử

Obitan nguyên 
tử

Lớp electron
Phân lớp 
electron

Sự phân bố 
 electron

Ký hiệu: n=1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
 K M L N O P Q 
Soá obitan: n2

Ký hiệu: s, p, d, f
Số obitan: 1, 3, 5, 7

Nguyên lý Pauli
Nguyên lý vững bền
Nguyên tắc Hun

Cấu hình electron nguyên tử, đặc điểm electron ngồi 
cùng

Nguyên tố 
hóa học

Điện tích hạt nhân: (z+): z= số p = số e
-Số khối: A = Z + N

Đồng vị

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

BAØI: LUYỆN TẬP CHƯƠNG I (tiết 2)

I. Mục tieâu

- Vận dụng kiến thức về thành phần cấu tạo nguyên tử, đặc điểm của các hạt cấu tạo 
nên nguyên tử để làm BT cấu tạo nguyên tử

- Vận dụng các nguyên lý, quy tắc để viết cấu hình electron nguyên tử của các nguyên
tố.

- Dựa vào đặc điểm lớp eletron ngoài cùng để phân loại các nguyên tố kim loại, phi 
kim, khí hiếm

II. Chuẩn bị

GV: Hệ thống các bài tập

HS: Học lý thuyết, hồn thành các BT sgk, SBT
III. Tiến trình tiết dạy

1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới

B1. BÀI TẬP THUỘC NHĨM KIẾN THỨC VỀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ
BT1: Hãy chỉ ra câu sau trong số các câu sau:

a. Khơng có ngun tử của nguyên tố nào lớp ngoài cùng nhiều hơn 8 electron
b. Có ngun tố lớp ngồi cùng bền vững với 2 electron

c. Có thể coi hạt nhân nguyên tử Hydro là 1 proton
d. Nguyên tử 7X

3 có tổng số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 3
BT2: Biết rằng nguyên tử Fe có 26p, 30n, 26e. hãy:

- Tính khối lượng nguyên tử tuyệt đối của nguyên tử Fe
- Tính nguyên tử khối của Fe

- Tính khối lượng Fe có chứa trong 1kg electron
HD: mp = 26.1,6726.10-27kg

mn = 30.1,6748.10-27 kg

- KLNT tuyệt đối của Fe = (26.1,6726 + 30.1,6748).10-27 kg = 93,7316.10-27kg

- Nguyên tử khối của Fe là: 56,4631( )

10
.
66005
,
1
10
.
7316
,
93
27
27
dvc




- Số electron trong 1 kg electron là: 0,109775.10 ( )
10
.
1095
,
9
1 31

31  hat



- 70134,8( )

10
.
02
,
6
.
26
10
.
109775
,
0
23
31
mol

nFe  

- mFe = 70134,8 . 56,4631  3960.10-31 (g) = 3960 (kg)
BT3: Một nguyên tố X có 3 đồng vị

%)

3 ,

92 (

X

A

z 2

X

(

4 ,

7 %)

A

z 3

X

(

3 %)

A

z

GV: Cao Hien HaTinh 26

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Biết tổng số khối của 3 đồng vị là 87. Tổng khối lượng của 2 ô nguyên tử X là 5621,9.
Mặt khác số nơtron trong A

X

z1 là 1 đơn vị

a. Tìm các số khối A1, A2, A3
b. Biết trong đồng vị A

X

z1 có số proton bằng số nơtron. Xác định tên nguyên tố X

Đáp số: A1 = 28; A2 = 29; A3 = 30. Nguyên tố X là Si

BT4: Một nguyên tử R có tổng số hạt bằng 115, số hạt mang điện tích nhiều hơn số hạt

khơng mang điện là 25 hạt. Tìm số proton, số khối và tên của R.
Đáp số: A = 80; R là Br

B2: BÀI TẬP THUỘC NHĨM KIẾN THỨC VỀ VỎ ELECTRON NGUYÊN TỬ

BT5: Khi số liệu nguyên tử Z tăng, trật tự năng lượng AO tăng dần theo chiều từ trái

sang phải và đúng trật tự từ thấp lên cao theo như dãy sau không?
1s 2s 2p 3s 3p 3d 4f 4p 4d 4f 5s 4d 5p 6s 4f 5d …..

Nếu sai hạy sửa lại cho đúng.

Đáp số: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d…

BT6: Electron sau cùng được làm đầy ở các phân lớp sau:

a. 4s1 b. 3p5 c. 3p6 d. 2p4 e. 6s2

- Hãy viết cấu hình electron đầy đủ của nguyên tử các nguyên tố trên
- Tính số điện tích hạt nhân của mỗi nguyên tố

- Nguyên tố nào là kim loại, phi kim hay khí hiếm?
BT7: Cho ngun tử 26Fe. Hãy:

a. Viết cấu hình electron nguyên tử Fe, Fe2+, Fe3+

b. Biễu diễn sự phân bố electron vào các obitan ngun tử

4. Củng cố:

- GV yêu cầu HS trình bày lại kiến thức trọng tâm về:
+ Cấu tạo nguyên tử

+ Vỏ nguyên tử

- Phát đề cương bài tập HS về nhà làm, chuẩn bị kiểm tra 45 phút.

GV: Cao Hien HaTinh
NGAØY :22/08/2009

TIEÁT : 14

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

KIỂM TRA VIẾT BÀI SỐ 1

(01 tiết)

I. Mục tiêu:

1. Giáo viên: Thông qua kết quả kiểm tra, giáo viên có cơ sở phân loại học sinh, phát hiện hs yếu kém
để có kế hoạch bồi dưỡng, điều chỉnh.

2. Học sinh: Thông qua kết quả, hs tự đánh giá để điều chỉnh việc hoạ tập của mình.

II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

1. Giáo viên: Một số đề kiểm tra.

2. Học sinh: Học bài cũ .

III. Các bước lên lớp:

1. Ổ định lớp.
2. Phát đề kiểm tra:

3. Thu bài: Số HS có mặt:

Số HS vắng mặt có lý do:

1...
2...
3...
4...
5...

4. Nhận xét, rút kinh nghiệm, đánh giá kết quả:
 Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Nhận xét mức độ phù hợp của đề:

...
...
...

Duyệt của chuyên môn nhà trường

Hiệu phó chun mơn

Bài :09 :BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUN TỐ HOÁ HỌC

ĐỊNH LUẬT TUẦN HOAØN (tiết 01)

I.CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KỸ NĂNG .

GV: Cao Hien HaTinh
NGAØY :23/08/2009

TIEÁT : 15

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

1. Kiến thức

* Hiểu được :

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

Cấu tạo của bảng tuần hoàn : ơ, chu kì, từ vị trítrong bảng
tuần hồn của các ngun tố ( ơ, nhóm, chu kì ) suy ra cấu hình
electron và ngược lại.

II. CHUẨN BỊ

- GV:

+Hình vẽ ô nguyên tố.

+Bảng tuần hồn các ngun tố hố học ( dạng dài )

- HS : Ơn lại cách cấu hình electron ngun tử các ngun tố.

III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY :

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt Động 1:

* Gv Gọi 3 Hs viết cấu hình Electron của
các nguyên tố hàng 1 (Z = 1 đến Z = 2);
hàng 2

(Z = 3 đến Z = 11); cột dọc (Kim Loại
Kiềm).

* Dựa vào BTH, cấu hình Electron Hãy
Nhận xét :

+ ĐTHN của một số nguyên tố trong cùng
một hàng ngang, trong cùng một cột dọc.
+ Số lớp Electron của các nguyên tố
trong cùng một hàng ngang, trong cùng
một cột dọc.

Từ ý kiến nhận xét của HS, GV tổng hợp,
kết luận rồi hướng dẫn hs rút ra nguyên

tắc xây dựng BTH.

Hoạt Động 2 :

* Gv treo hình vẽ ô nguyên tố.

* Dựa vào sơ đồ ô nguyên tố, hãy nhận
xét về thành phần ô nguyên tố.

* GV nhấn mạnh những thành phần
không thể thiếu trong một ơ ngun tố
như kí hiệu hố học, số hiệu nguyên tử,
NTKTB, tên nguyên tố.

Hoạt động 3:

* Mỗi hàng ngang là một chu kì, dựa vào
nguyên tắc sắp xếp hãy nêu định nghĩa
chu kì ?

* GV yêu cầu học sinh dựa vào bth cho
biết: có bao nhiêu chu kì.

* Hãy nhận xét số lượng các nguyên tố
trong mỗi chu kì.

I. NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC
NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN
HOÀN.

- Các ngun tố được hố học được xếp
theo chiều tăng dần của diện tích hạt
nhân.

- Các nguyên tố cùng số lớp electron
trong nguyên tử được xếp thành một
hàng.

- Các ngun tố có cùng số electron hố
trị trong ngun tử được sắp thành một
cột.

* Electron hoá trị là những electron có
khả năng tham gia hình thành liên kết
hố học.

II. CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN 
1. Ơ ngun tố

Mỗi ngun tố hố học được xếp vào một
ơ của bảng gọi là ơ ngun tố.

2.. chu kì

a. Định nghóa (SGK – tr 37)

chu kì là dãy các nguyên tố, mà nguyên
tử của chúng có số lớp electron, được sắp
xếp theo chiều diện tích hạt nhân tăng
dần.

b. Giới thiệu các chu kì

- chu kì 1: gồm 2 nguyên tố H ( Z= 1) đến
He ( Z = 2 ).

- Chu kì 2 : gồm 8 nguyên tố Li( Z = 3 )
đến Ne ( Z = 18 ).

- Chu kì 3 : gồm 8 nguyên tố Na ( Z = 11)

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

* Chọn mỗi chu kì một nguyên tố đứng
đầu tiên, một nguyên tố đứng gần cuối và
một nguyên tố đứng cuối cùng để yêu cầu
hs viết cấu hình electron nguyên tử của
chúng rồi yêu cầu hs nhận xét : số lớp
electron, nguyên tố nào là kim loại, phi
kim hay khí hiếm.

* GV hướng dẫn HS để rút ra nhận xét:

* Hoạt động 4 : Củng cố bài

Bài 1 : Nguyên tử X có phần lớp e ngoài
cùng là 3p1. Hãy chỉ ra điều sai khi nói về
nguyên tử X:

a.Hạt nhân nguyên tử X có 16p

b.Lớp ngồi cùng của ngun tử X có 6e

c.Trong bảng tuần hồn X nằm ở chu kì 3.
d.Trong bảng tuần hồn X nằm ở nhóm
IV A.

e.X là một nguyên tố phi kim.

Bài 2 : Hãy chỉ ra câu trả lời đúng : đáp
số: c đúng

Catiron R+ có cấu hình electron ở
phân lớp ngồi cùng là 2p6. vị trí của R
trong BTH là:

a.chu kì 2, nhóm VIA. 
b. chu kì 2, nhóm VIIIA.
c. chu kì 3, nhóm IA.
 d. chu kì 2, nhóm VIB.
 e. tất cả đều sai.

đến Ar ( Z = 18 ).

- Chu kì 4 : gồm 18 nguyên tố K ( Z = 19 )
đến Kr ( Z = 36).

- Chu kì 5: gồm 18 nguyên tố Rb (Z = 37)
đến Xe (Z = 54).

- Chu kì 6 : gồm 32 nguyên tố Cs (Z = 55)
đến Rn (Z = 86).

- Chu kì 7 : Bắt đầu từ nguyên tố Fr (Z =
87), đây là một chu kì chưa đầy đủ.

c. Phân loại chu kì

- Chu kì 1,2,3 là các chu kì nhỏ.
- Chu kì 4,5,6,7 là các chu kì lớn.

NX: - các nguyên tố trong cùng CK có số
lớp electron bằng nhau và bằng STT của
CK. – mở đầu chu kì là kim loại kiềm,
gần cuối chu kì là halogen (trừ CK); cuối
CK là khí hiếm.

- Dưới bảng có hai họ ngun tố : Lantan
và Actini.

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Bài :09 :BẢNG TUẦN HOAØN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
 ĐỊNH LUẬT TUẦN HOAØN (tiết 02)

I.CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KỸ NĂNG .
1. Kiến thức

* Hiểu được :

-nhóm nguyên tố ( nhóm A, nhóm B, các nguyên tố họ Lan tan, họ Actini ).

từ vị trítrong bảng tuần hồn của các ngun tố ( ơ, nhóm, chu kì ) suy ra cấu hình
electron và ngược lại.

II. CHUẨN BỊ

- GV:

Hình vẽ ô nguyên tố.

Bảng tuần hồn các nguyên tố hoá học ( dạng dài )

- HS : Ôn lại cách cấu hình electron nguyên tử các nguyên tố.

III.TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY………

Hoạt Động 1 :

* GV yêu cầu HS dựa vào BTH và tìm hiểu
SGK để trả lời các câu hỏi:

- Nhóm nguyên tố là gì ?

- Các nhóm ngun tố được chia làm mấy
loại?

- Có bao nhiêu nhóm a, đặc điểm cấu tạo
nguyên tử các nguyên tố nhóm A.

- Có bao nhiêu nhóm b, đặc điểm cấu tạo
các nguyên tử nguyên tố nhóm B.

GV lưu ý nhóm a còn gọi là phân nhóm
chính, nhóm b còn gọi là phân nhóm phụ.

* GV : các ngun tố xếp ở cuối bảng đều là
các nguyên tố , được xếp thành hai hàng.
- Họ Lantan gồm 14 nguyên tố, bắt đầu từ
Ce ( Z = 58 ) đến Lu (Z = 71). các nguyên tố
này có tchh rất giống với nguyên tố La.
- Họ Actini gồm 14 nguyên tố, bắt đầu từ Th
(Z = 90) Đến Lu (Z = 103). các nguyên tố
này có tchh rất giống với nguyên tố Ac.

HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ………

3. Nhóm nguyên tố

ĐN (SGK) : Nhóm là tập hợp các
nguyên tố được xếp thành một cột,
gồm các nguyên tố mà nguyên tử có
cấu hình electron tương tự nhau, có
TCHH gần giống nhau.

NX : Nguyên tử các ngun tố trong
cùng một nhóm có số electron hố trị
bằng nhau và bằng STT nhóm ( trừ
một số ít ngoại lệ ).

Phân loại theo nhóm:

- Nhóm A : gồm 8 nhóm từ IA – VIIIA

( có chứa nguyên tố s và p).

- Nhóm B : gồm 8 nhóm từ IB – VIIIB
(mỗi nhóm là một cột, riêng nhóm
VIIIB có 3 cột)

Phân loại theo khối :

- Khối các nguyên tố s ( là khối những
nguyên tố mà nguyên tử có các
electron cuối cùng điền vào phân lớp
s ) gồm các nguyên tố nhóm IA và IIA.
- VD1: 11 Na là nguyên tố ở nhóm IA:
1s2, 2s2 2p6 3s1

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

Vd : Viết cấu hình Electron nguyên tử các
nguyên tố Br ( Z = 35); Fe ( Z = 26); Ba (Z =
56).và xác định vị trí nguyên tố trong BTH.

Hoạt động 2 :

Bài tập: Một ngun tố ở chu kì 3, nhóm
VI của BTH.

Hoûi :

nguyên tử của nguyên tố đó có bao
nhiêu electron ở lớp ngồi cùng ? Giải thích.
các electron ở ngồi cùng nằm ở lớp
thứ mấy? Giải thích.

Viết cấu hình electron ngun tử của
ngun tố đó ?

Trả lời:

Ngun tử có 6 electron ở lớp ngồi
cùng, thuộc nhóm VI ≤A vì chu kì 3 gồm các
ngun tố nhóm A, STT nhóm = số electron
ngồi cùng.

Các electron ngồi cùng nằm ở lớp thứ
3, vì nguyên tố thuộc chu kì 3, có 3lớp
electron , lớp ngoài cùng là lớp thứ 3.

Cấu hình electron nguyên tử :1s+ 2s2
2p6 3p6 3p4

hoạt động3: Củng cố bài

-yêu cầu : Viết cấu hình electron nguyên tử
của các nguyên tố có Z = 12; Z = 26; Z = 28;
Z = 47 và xác định vị trí của nguyên tố trong
BTH.

Lưu ý : Xác định STT nhóm của các
nguyên tố nhóm B cần xét đến lớp ngoài
cùng ns và phân lớp d sát lớp ngoài cùng( n
– 1)d . gọi tổng số electron trên hai phân số
này là x:

Nếu x < 8 thì số nhóm = x.

Nếu 8 ≤ x ≤ 10 thì nguyên tố ở nhóm
VIII B

- Khối nguyên tố p ( là khối những
nguyên tố mà nguyên tử có các
electron cuối cùng điền vào phân lớp
p) gồm gồm các nguyên tố các nhóm
IIIA và VIIIA ( trừ He).

- VD2: 16S là nguyên tố pở nhóm VIA:
1s2 2s2 2p6 3s2 3p4

- Khối các nguyên tố d ( là khối những
nguyên tố mà nguyên tử có các
electron cuối cùng điền vào phân lớp
d) gồm các nguyên tố thuộc nhóm B.
- VD3 : 26 Fe : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6
4s2

- khối các nguyên tố f ( là khối những
nguyên tốmà nguyên tử có các
electron cuối cùng điền vào lớp f) gồm
các nguyên tố thuộc nhóm B, xếp
thành hai hàng ở cuối bảng, chúng là
hai họ Lantan và họ Actini.

- Họ Lantan gồm 14 nguyên tố, bắt

đầu từ nguyên tốCe(Z= 58 )đến Lu (Z
= 71). Các nguyên tố này có TCHH rất
giống với nguyên tố La thuộc nhóm
IIIB.

- Actini gồm 14 nguyên tố, bắt đầu từ
Th ( Z = 90) đến Lr ( Z = 103).các
nguyên tố này có TCHH rất giống với
nguyên tố Ac thuộc nhóm IIIB.

VD 3: cấu hình electron của Br : 1s2
2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p5

OÂ số 35 ( Z = 35)

- Chu kì 4 vì có 4 lớp electron.

- Nhóm A vì electron cuối cùng điền
vào phân lớp s.

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

BAØI 10

SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOAØN CẤU HÌNH ELECTRON
NGUN TỬ CÁC NGUN TỐ HỐ HỌC

I.CHUẨN BỊ KIẾN THỨC VÀ KỸ NĂNG
KIẾN THỨC:

* Hiểu được:

Đặc điểm cấu hình electron lớp ngồi cùng của ngun tử ngun tố nhóm A.

Sự biến đổi tuần hồn cấu hình electron lớp ngồi cùng của các nguyên tử các
nguyên tố trong chu kì.

Sự biến đổi tuần hồn cấu hình electron ngun tử các nguyên tố chính là nguyên
nhân cảu sự biến đổi tuần hồn về tính chất các ngun tố.

Biết :

Đặc điểm cấu hình electron hố trị của ngun tử các nun tố nhóm B.

* Kỹ năng:

Dựa vào cấu hình electron của ngun tử nhóm A, suy ra cấu tạo nguyên tử, đặc
điểm cấu hình electron lớp ngồi cùng.

Dựa vào cấu hình electron, xác định nguyên tố s, p, d.
II. Chuẩn bị:

GV: Bảng tuần hồn các ngun tố hố học.

HS : Ơn bài cấu tạo tuần hồn các ngun tố hố học.
C.Kiểm Tra Bài Cũ

Viết cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố có Z = 19, Z = 25, Z = 28. và xác
định vị trí của nguyên tố trong BTH.

III..TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1: GV chuẩn bị 8 phiếu học
tập, mỗi phiếu ghi sẵn Z của khaỏng
các nguyên tố nhóm A phát cho 8 nhóm
HS và u cầu viết cấu hình e nguyên
tử. Sau đó cho HS lên bảng điền vào
bảng sau :

I
A

II
A

III
A

IV
A

V
A

VI
A

VIIA
Ck

1
Ck
2
Ck
3

I.Cấu hình electron ngun tử các ngun
tố nhóm A

Nhận xét:

- Ngun tử của các ngun tố trong cùng 1
nhóm A có số e lớp ngồi cùng bằng nhau =
STT nhóm - nguyên nhân làm cho các
nguyên tố trong cùng một nhóm A có
TCHH tương tự nhau.

- Sau mỗi chu kì, cấu hình e nguyên tử của
các nguyên tố nhóm A biến đổi tuần hồn,
đặc biệt là số electron ở ngồi cùng. Đó là
ngun nhân biến đổi tuần hồn tính chất
các ngun tố.

- Kết luận : (SGK)
NGÀY :26/08/2009

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

Ck
4
Ck
5

Ck
6
Ck
7

Hoạt động 2: GV: từ cấu hình e nguyên
tử vừa XD hãy nhận xét về đặc điểm
cấu hình e lớp ngoài cùng của nguyên
tử các nguyên tố theo chu kì, theo
nhóm.

- ngun tố s ở nhóm nào? Nguyên tố p
ở nhóm nào?

Hoạt động 3:

- Dựa vào BTH, hãy nhận xét vị trí của
các nguyên tố nhóm B trong BTH. 
- dựa vào cấu hình e nguyên tử của một
số nguyên tố : Z = 22, Z = 25, Z = 30 –
nêu đặc điểm xây dựng lớp vỏ e nguyên
tử của các nguyên tố nhóm B.

* GV thơng báo số electron hố trị của
các ngun tố nhóm B.

- Sự biến đổi tuần hồn về cấu hình
electron nguyên tử các nguyên tố chính là
nguyên nhân của sự biến đổi tuần hồn về
tính chất của các ngun tố.

II. Cấu hình electron ngun tử các ngun
tố nhóm b

- Các ngun tố nhóm B thuộc chu kì lớn, là
các ngun tố d và nguyên tố f còn gọi là
các nguyên tố KL chuyển tiếp.

- Cấu hình e ngun tử có dạng :(n -1)da ns2
(a= 1 – 10).

- Số e hoá trị của các ngun tố nhóm d,f
tính bằng số e nằm ngoài cùng và phân lớp
sát lớp ngoài cùng chưa bão hồ.

Đặt S = a + 2 ;

Nếu S ≤ 8 thì S = STT nhóm.

Nếu S = 8, 9, 10 thì ngun tố ở nhóm VIII B

IV.Củng cố, dặn dò

Hoạt động 4 : GV có thể sử dụng một trong các bài tập sau :
Bài 1: Điền vào chỗ trống những từ, cụm từ cần thiết:

Trả lời : chu kì bao gồm các nguyên tố được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân
tăng dần. Nguyên tố của các ngun tố trong cùng chu kì có cùng số lớp electron. Số thứ
tự của chu kì trùng với số lớp electron của nguyên tử của nguyên tố trong chu kì đó.
Trong mỗi chu kì, số e lớp ngồi cùng tăng dần. Mở đầu mỗi chu kì bao giờ cũng là nguyên

tố có 1 electron ở lớp ngồi cùng và kết thúc mỗi chu kì bao giờ cũng có 8 electron ở lớp
ngồi cùng (trừ chu kì 1). Như vậy theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, cấu hình e
nguyên tử của các nguyên tố biến đổi tuần hoàn.

Bài 2: mệnh đề nào sau đây không đúng ? trả lời : b,e không đúng

a. Nguyên tử của các nguyên tố trong cùng một nhóm A bao giờ cũng có số e lớp
ngồi cùng bằng nhau.

b. Số thứ tự nhóm = số e lớp ngồi cùng của ngun tử ngun ốt trong nhóm đó.
c. Các ngun tố trong cùng một nhóm có tính chất hố học tương tự nhau.

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

e. Tính chất hóa học của các nguyên tố trong cùng một nhóm A biến đổi tuần hoàn.

Bài 3: một nguyên tố ở chu kì 3, nhóm V của BTH. Hỏi?

ngun tử của ngun tố đó có bao nhiêu electron ở lớp ngồi cùng? Giải thích.
Ngun tử của ngun tố đó có bao nhiêu lớp e ? giải thích.

Viết cấu hình electron ngun tử của ngun tố đó.

Viết cấu hình e ngun tử của ngn tố cùng nhóm, thuộc hai chu kì liên tiếp ( trên
và dưới với nguyên tố đó).

Trả lời:

nguyên tử có 6 electron ở lớp ngồi cùng, thuộc nhóm VA vì chu kì 3 gồm các ngun
tố nhóm A, STT của nhóm = số electron ngồi cùng.

Nguyeđn tử cụa nguyeđn tô đó có 3 lớp electron vì nguyeđn toẫ thuc chu kì 3.

Câu hình electron nguyeđn tử : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3

d.Ngun tố ở nhóm VA chu kì 2 : 1s2 2s2 2p3

Nguyên tố ở nhóm VA, chu kì 4 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p3

Bài 4 : một nguên tố ở chu kì 4; Nhóm IIA của BTH (câu hỏi như bài tập 3)

Nguyên ttử của nguyên tố đó có bao nhiêu electron ở lớp ngồi cùng ? Giải thích.
Ngun tử của nguyên tố đó có bao nhiêu lớp e ? Giải thích.

Viết cấu hình electron ngun tử của ngun tố đó.

Viết cấu hính e ngun tử của nfun tố cùng nhóm, thuộc hai chu kì liên tiếp (trên
và dưới với nguyên tố đó).

BTVH : 1,2,3,4,5 (SGK) 2.9; 2.10; 2.12; 2.13 (SBT).

BAØI 11:

SỰ BIẾN ĐỔI MỘT SỐ ĐẠI LƯỢNG VẬT LÍ
CỦA CÁC NGUN TỐ HĨA HỌC
I..CHUẨN BỊ KIẾN THỨC, KỸ NĂNG.

* Kiến thức:
* Hiểu được:

Biết khái niệm và quy luật biến đổi tuần hồn của bán kính ngun tử, năng lượng

ion hóa, độ âm điện của một số ngun tố trong một chu kì, trong nhóm a.

* Kỹ năng

- Dựa vào qui luật chung, suy đốn sự biến thiên tính chất cơ bản trong chu kì (nhóm
a) cụ thể, thí dụ sự biến thiên về:

- Độ âm điện, bán kính ngun tử, năng lượng ion hóa thứ nhất.
II. Chuẩn Bị

*Giáo viên : Bảng 2.2; 2.3; hình 2.1; 2.2; 2.3
 *.kieåm tra bài cũ

Ngun nhân nào làm cho tính chất của các ngun tố biến đổi một cách tuần hồn ?
cho ví dụ.

III.TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY
NGÀY :28/18/2009

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1:

Xem bảng 2.2 nêu quy luật biến đổi bán
kính nguyên tử của các nguyên tố theo
chu kì và theo nhóm?

* Dựa vào đặc điểm cấu tạo của các
nguyên tố trong một chu kì và trong một
nhóm, GV hướng dẫn cho HS giải thích

quy luật biến đổi bán kính ngun tử theo
chu kì và theo nhóm.

* nêu kết luận biến đổi bán kính ngun
tử.

Hoạt động 2:

- Tìm hiểu SGK để biết năng lượng ion
hóa là gì ?

* Bổ sung: năng lượng ion hóa nói trên là
năng lượng ion hóa thứ nhất (I1). Ngồi
ra cịn có I1 I2 I3 …… có được làkhi tách e
ra khỏi ion mang 1,2,3…… điện tích (+)
tương ứng. I1 có ý nghĩa nhất đối với hóa
học. I càng nhỏ nguyên tử càng dễ tách e
và ngựơc lại.

* GV cho VD : cho biết năng lượng ion
hóa (kJ/mol) của nguyên tử 1 số nguyên
tố như sau : IAl = 578; ISi = 786; Ip =
1012.

- Nguyên tử của nguyên tố nào dễ tách e
nhất ? khó tách e nhất?

Trả lời : Trong nguyên tử các nguyên tố
trên, nguyên tử Al dễ tách e nhất vì để
tách electron ra khỏi nguyên tử cần tiêu

tốn ít năng lượng nhất; cịn ngun tử P
khó tách e nhất vì để tách electron ra
khỏi nguyên tử cần tiêu tốn nhiều năng
lượng nhất.

* GV gợi ý để HS tổng kết : trong nguyên
tử, electron nào dễ tách ra khỏi nguyên

I. BÁN KÍNH NGUYÊN TỬ

- trong một chu kì, theo chiều tăng dần
của diện tích hạt nhân, bán kính nguyên
tử các nguyên tố tăng dần.

 Giải thích : trong 1 chu kì

Các ngun tử cùng số lớp e  Z + tăng

lực hút giữa hạt nhân với các e lớp

ngoài cùng tăng bán kính nguyên tử
giảm dần.

- Trong một nhóm, theo chiều tăng dần
của diện tích hạt nhân, bán kính nguyên
tử các nguyên tố tăng dần.

 Giải thích : Z + tăng (từ trên xuống

dưới)số lớp e tăng nhanhbán kính

nguyên tử tăng nhanh.

Kết luận: Bán kính nguyên tử của các
nguyên tố biến đổi tuần hồn theo chiều
tăng của điện tích hạt nhân.

II. NĂNG LƯỢNG ION HÓA
khái niệm (SGK)

năng lượng ion hóa thứ nhất (I1) của
nguyên tử là năng lượng tối thiểu cần để
tách electron thứ nhất ra khỏi nguyên tử
ở trạng thái cơ bản.

 Đơn vị : kJ/ mol.

VD: H  H+ + 1e I11 = 1312 kJ/mol

Ngoài ra cịn có năng lượng ion hóa thứ

hai (I2), thứ ba(I3)……; I1 < I2 < I3……
Li  Li+ + 1e I1

Li+  Li2+ + 1e I2
Li+  Li3+ + 1e I3

Electron liên kết với hạt nhân càng yếu

càng dễ tách ra khỏi nguyên tử. Nguyên
tử càng dễ tách electron, năng lựơng ion

hóa càng thấp.

2. sự biến đổi năng lượng ion hóa thứ nhất

trong một chu kì, theo chiều tăng dần

của Z.

Z + tăng  lực F tăng  F1 tăng

Trong một nhóm A, theo chiều tăng của

Z:

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

tử ? Giữa I và khả năng tách electron ra
khỏi ngun tử có mối liên hệ gì?

* Dựa vào quy luật biến đổi bán kính
nguyên tử hãy cho biết:

- Trong 1 chu kì, nguyên tử của nguyên tố
nào dễ tách e nhất? Khó tách e nhất?
Giải thích ? rút ra quy luật biến đổi năng
lượng ion hóa trong chu kì.

Trong một chu kì theo chiều tăng dần

của điện tích hạt nhân, lực liên kết giữa
hạt nhân và e lớp ngoài cùng tăng, làm
cho I1 nói chung tăng theo.

 Trong một nhóm A, nguyên tử của

nguyên tố nào dễ tách e nhất? Khó tách
e nhất ? Giải thích? Rút ra quy luật biến
đổi năng lượng ion hóa trong nhóm A.

 Trong một nhóm A, theo chiều tăng

của điện tích hạt nhân, khoảng cách giữa
electron lớp ngoài cùng đến hạt nhân
tăng, lực liên kết giữa electron lớp ngoài
cùng và hạt nhân giảm, do đó I1 nói
chung giảm.

* GV hướng dẫn HS nghiên cứu bảng 2.3
và hình 2.1 (chú ý chu kì 2, phát hiện
những T.H ngoại lệ như B,O; Al,S) và rút
ra kết luận.

- Hãy so sánh chu kì 2 với chu kì 3 và cho
biết I có sự biến đổi tuần hồn khơng?
Lưu ý: Xesi là ngun tố có I1 thấp nhất
nên Cs được làm tế bào quan điện.

Củng cố tiết thứ nhất

- Nếu không xét thí nghiệm thì năng
lượng ion hóa của ngun tử ngun tố
nào lớn nhất, của nguyên tử nguyên tố

nào nhỏ nhất?

Hoạt động 5:

- Dựa vào bảng 2.4 và hình 2.2 (SGK) hãy
cho biết khái niệm độ âm điện; quy luật
biến đổi độ âm điện của các nguyên tố
theo chu kì và theo nhóm A.

* GV kết luận:

- Theo chiều tăng dần của Z+, độ âm điện
của các nguyên tố tăng lên trong một chu
kì và giảm đi trong một nhóm.

Kết luận : (SGK)

Năng lượng ion hóa thứ nhất của nguyên
tử các ngun tố nhóm A biến đổi tuần
hồn theo chiều tăng dần của điện tích
hạt nhân.

III. Độ Âm Điện 
1. khái niệm (SGK)

Độ âm điện của một nguyên tố đặc trưng
cho khả năng hút electron của nguyên tử
nguyên tố đó trong phân tử.

2. Sự biến đổi độ âm điện các nguyên tố.

- Trong một chu kì, theo chiều tăng dần
của Z+ thì độ âm điện tăng dần.

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

- Vậy độ âm điện của các nguyên tố biến
đổi tuần hoàn theo chiều tăng dần của
Z+.

IV. CỦNG CỐ, DẶN DÒ 
Hoạt động 7:

1. Trong một chu kì, bán kính ngun tử các nguyên tố biến đổi như thế nào theo
chiều tăng dần của điện tích hạt nhân? Cho ví dụ.

2. Trong một nhómA, bán kính ngun tử các ngun tố biến đổi như thế nào theo
chiều tăng dần của điện tích hạt nhân? Cho ví dụ.

3. Nguyên tử của nguyên tố nào có bán kính ngun tử lớn nhất; ngun tử của
ngun tố nịa có giá trị độ âm điện lớn nhất? Tại sao?

4. Hãy cho biết tính chất nào của các nguyên tố biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng
dần của Z+:

a. Số lớp electron e. Số electron trong lớp vỏ nguyên tử.
b. Số electron ở lớp ngoài cùng f. tính kim loại, phi kim

c. Khối lượng nguyên tử g. Hình dạng đám mây electron
d. Hóa trị của các nguyên tố trong các oxít

Đáp án : b, d ,f và g

Hướng dẫn chung : Cần học thuộc lí thuyết trước khi làm bài tập.
BTVN : 2.14; 2.15 (SBT)

BAØI 12

:

SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH KIM LOẠI – PHI KIM CỦA

CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC. ĐỊNH LUẬT TUẦN HOAØN

(tiết .01)

I. Chuẩn Bị Kiến Thức Và kĩ Năng

* Kiến thức

- Hiểu được khái niệm và quy luật biến đổi tính kim loại, tính phi kim trong

một chu kì, trong nhóm A.

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

- Hiểu được sự biến đổi hóa trị của các nguyên tố với hiđro và hóa trị cao

nhất với oxi của các ngun tố trong một chu kì.

* Kó năng

Dựa vào qui luật chung, suy đốn được sự biến thiên tính chất cơ bản trong

chu kì (nhóm A) cụ thể, thí dụ sự biến thiên về:

- Hóa trị cao nhất của ngun tố đó với oxi và với hidro.

- Tính chất kim loại, phi kim.

II Chuẩn Bị

GV: Bảng 2.4;

Học sinh : ôn kĩ bài 11 “Sự biến đổi tuần hồn tính chất các ngun tố”

. Kiểm Tra Bài Cũ

Hãy cho biết tính chất nào của các nguyên tố biến đổi tuần hoàn theo chiều

tăng dần của Z+:

a. số lớp electron

b. Số electron ở lớp ngoài cùng.

c. Khối lượng nguyên tử

d. Hóa trị cao nhất với oxi

e. Bán kính nguyên tử

f. Số electron trong lớp vỏ nguyên tử.

g. Hình dạng đám mây electron.

Đáp án :b,d,e,g

III. Tiến Trình Giảng Dạy

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ

Hoạt động 1:

* GV yêu cầu HS tìm hiểu SGK:

- Cho biết đặc trưng của tính KL?

M Mn+ + ne

Nguyên tử càng ddễ nhường e  tính

KL càng mạnh. Khả năng Na  Na+

+ 1e rất dễ nên tính KL của Na rất

mạnh.

- Cho biết đặc trưng của tính PK?

X + ne  Xn-

Nguyên tử càng dễ nhận e  tính PK

I. SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH KIM LOẠI –

PHI KIM CỦA CÁC NGUYÊN TỐ

1. Tính kim loại – phi kim

* Tính kim loại: (SGK)

M  Mn+ + ne

Tính KL được đặc trưng bằng khả

năng của nguyên tử nguyên tố dễ

nhường e để trở thành ion dương.

- Nguyên tử càng dễ nhường e  tính

KL càng mạnh.

* Tính Phi kim (SGK)

X + ne 

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

càng mạnh. Khả năng F + 1e 

F-rất dễ nên tính PK của F F-rất mạnh.

- Dựa vào BTH (trang 38 SGK) tìm

ranh giới giữa các KL và PK?

* GV yêu cầu HS tìm hiểu SGK:

- Hãy cho biết : ở chu kì 3, ngun tố

nào có tính KL mạnh nhất? Có tính

PK mạnh nhất?

- Hãy cho biết: ở nhóm IA, ngun tố

nào có tính KL mạnh nhất? Có tính

phi kim mạnh nhất?

- Phát biểu quy luật biến đổi KL –

PK của các ngun tố theo chu kì và

theo nhóm?

* Trong một chu kì: Z +  tính KL

 đồng thời tính PK .

* Trong một nhóm A: Z +  tính

KL  đồng thời tính PK .

- Hãy giải thích quy luật biến đổi tính

Kl –PK.

GV gợi ý: dựa vào quy luật biến đổi

I1, độ âm điện, bán kính nguyên tử

để giải thích?

- Từ các quy luật trên, em rút ra được

kết luận gì?

Hoạt động 2:

- Dựa vào bảng 2.5 hãy nhận xét hóa

trị cao nhất của các nguyên tố đối với

oxi và quy luật biến đổi hóa trị đó

theo chu kì?

- Dựa vào bảng 2.5 hãy nhận xét hóa

trị của các nguyên tố trong hợp chất

với hiđrơ và quy luật biến đổi hóa trị

đó theo chu kì?

nhận thêm e để trở thành ion âm.

-Nguyên tử càng dễ nhận e tính PK

càng mạnh.

* Khơng có ranh giới rõ rệt giữa tính

KL và PK.

2. Sự biến đổi của kim loại – phi kim

* Trong mỗi chu kì theo chiều tăng

dần của điện tích hạt nhân, tính KL

của scác nguyên tố giảm dần, đồng

thời tính PK tăng dần.

- Giải thích : trong 1 Ck : Z + thì I1

; độ âm điện ; bán kính nguyên

tử  khả năng nhường e  nên

tính KL  và khả năng nhận e ,

nên tính PK .

* Trong một nhóm A, theo chiều tăng

dần của điện tích hạt nhân, tính KL

của các nguyên tố tăng dần, đồng

thời tính PK giảm dần.

- Giải thích : trong một nhóm A: Z+

 thì I1 ; độ âm điện ; bán kính

nguyên tử  khả năng nhường e 

nên tính Kl ; khả năng nhận e 

nên tính PK .

Kết luận (SGK)

Tính KL – PK biến đổi tuần hồn

theo chiều tăng dần của điện tích hạt

nhân.

II. SỰ BIẾN ĐỔI VỀ HÓA TRỊ CỦA

CÁC NGUYÊN TỐ.

* Trong một chu kì: Z+ , hóa trị cao

nhất với oxi tăng lần lượt từ 1 đến 7,

hóa trị với hiđro của các PK giảm lần

lượt từ 4 đến 1.

* Keát luaän: (SGK)

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

- Dựa vào các quy luật trên rút ra

được kết luận gì về sự biến đổi hóa

trị của các ngun tố?

điện tích hạt nhân.

IV. Củng Cố Dặn Dò

Hoạt động 3: củng cố

Bài 1: Hãy cho biết tính chất nào của các nguyên tố biến đổi tuần hoàn theo

chiều tăng dần của Z+:

a. số lớp electron

b. số electron ở lớp ngoài cùng

c. khối lượng nguyên tử

d. hóa trị cao nhất với oxi

e. bán kính nguyên tử

f. số electron trong lớp vỏ nguyên tử

g. hình dạng đám mây electron h. số thứ tự

i. Năng flượng ion hóa

k. tính kim loại

Đáp án : b, d, e, g, i, k

Bài 2 : những kết luận nào sau đây khơng hồn tồn đúng ?

Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân thì :

Bán kính ngun tử giảm dần

Độ âm điện tăng dần.

Ngun tử khối tăng dần.

Tính kim loại tăng dần, cịn tính phi kim tăng dần.

Bài 3: Hãy tìm trong bảng tuần hồn ngun tố nào có tính kim loạimạnh nhất,

ngun tố nào có tính phi kim mạnh nhất?

Hướng dẫn HS tìm theo quy luật biến đổi tính KL – PK. (Fe có tính kim loại

mạnh nhất, Flo có tính PK mạnh nhất)

BÀI 12

:

SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH KIM LOẠI – PHI KIM

CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC. ĐỊNH LUẬT TUẦN

HOAØN (Tiết :02)

I. Chuẩn Bị Kiến Thức Và kĩ Năng

* Kiến thức

- Biết sự biến đổi tính axít, bazơ của các oxit và hiđroxit trong một chu kì,

trong một nhóm A.

- Hiểu được nội dung định luật tuần hoàn.

* Kĩ năng

Dựa vào qui luật chung, suy đoán được sự biến thiên tính chất cơ bản trong

chu kì (nhóm A) cụ thể, thí dụ sự biến thiên về:

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

-tính axit, bazơ của các oxit và hiđroxit tương ứng.

-Viết được cơng thức hóa học và chỉ ra tính axit, bazơ của các oxit và hiđroxit

tương ứng.

II Chuẩn Bị

GV: Bảng; 2.5

Học sinh : ôn kó bài phần I,II

. Kiểm Tra Bài Cũ

III. Tiến Trình Giảng Dạy

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1:

- Dựa vào bảng 2.6 tìm quy luật biến

đổi tính axit – bazơ của các oxit,

hiđroxit theo chu kì và theo nhóm.

- Dựa vào các quy luật trên rút

ra được kết luận gì về sự biến đổi

tính axit – bazơ của các nguyên tố?

Hoạt Động 2:

Sau khi nghiên cứu về sự biến đổi

tuần hồn tính chất của các ngun

tố “Hãy nêu ngun nhân sự biến đổi

tuần hồn tính chất các ngun tố là

gì”?

…… Đó là do sự biến đổi tuần hồn

cấu trúc electron của ngun tử các

ngun tố.

* GV kể chuyện Menđeleep.

I. SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH KIM LOẠI –

PHI KIM CỦA CÁC NGUYÊN TỐ

II. SỰ BIẾN ĐỔI VỀ HÓA TRỊ CỦA

CÁC NGUYÊN TỐ.

III. SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH AXIT –

BAZƠ CỦA OXIT VÀ HIĐROXIT

* Trong 1 chu kì : Z + , tính bazơ

của oxit và hidroxit tương ứng giảm

dần, đồng thời tính axit của chúng

tăng dần.

* Trong 1 nhóm A: Z + , tính bazơ

của oxit và hiđroxít tương ứng tăng

dần, đồng thời tính axit của chúng

giảm dần.

Kết luận :(SGK)

Tính axit – bazơ của các oxit và

hiđroxit biến đổi tuần hoàn theo

chiều tăng dần của điện tích hạt

nhân.

IV. Định Luật Tuần Hoàn

Định luật tuần hoàn: SGK

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

nguyên tử.”

IV. Củng Cố Dặn Dò

Hoạt động 3: củng cố

Bài 1 : những kết luận nào sau đây khơng hồn tồn đúng ?

Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân thì :

Bán kính ngun tử giảm dần

Độ âm điện tăng dần.

Ngun tử khối tăng dần.

Tính kim loại giảm dần, cịn tính phi kim tăng dần.

Tính bazơ của các oxit và hyđroxit tương ứng yếu dần, đồng thời tính axit

mạnh dần.

Bài 2:

So sánh tính kim loại của các nguyên tố sau và giải thích ngắn gọn:

11Na, 12Mg và 13Al.

So sánh tính phi kim của các nguyên tố sau và giải thích ngắn gọn:

7N, 15P và 33As

So sánh tính axit các chất trong dãy sau và giải thích ngắn gọn:

H

SO

; H

SeO

; H

SeO

.

So sánh tính bazơ của các hoxit và giải thích ngắn gọn:

NaOH; Al(OH)

Hướng dẫn HS: Dựa vào năng lượng ion hóa, độ âm điện và bán kính ngun

tử để giải thích tính KL – PK

Bài 3: Cho ký hiệu nguyên tử các nguyên tố 15P; 16S; 17Cl.

Xếp các nguyên tố đó theo tính phi kim tăng dần.

Viết cơng htức oxit cao nhất và hợp chất với hyđo – Cho biết hóa trị của các

nguyên tố đó trong hợp chất đã viết.

Tính axit của các oxit và hyđoxit tương ứng biến đổi như thế nào?

Hướng dẫn HS: Dựa vào sự biến đổi của axit – bazơ trong một chu kỳ để giải

thích.

BTVN: 2.17 đến 2.22 (SBT) và các bài 3, 4, 5, 6 trong SGK.

Bài 13

Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN HOÀN

CÁC NGUN TỐ HĨA HỌC

I.CHUẨN KIẾN THỨC VÀ KĨ NĂNG

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

* Hiểu được :

- Mối quan hệ giữa các nguyên tố trong bảng tuần hoàn với cấu tạo nguyên

tử, giữa vị trí với tính chất cơ bản của nguyên tố.

- Mối quan hệ giữa tính chất của một nguyên tố với các nguyên tố lân cận.

Kĩ năng:

Từ vị trí (ơ ngun tố) trong bảng tuần hồn các nguyên tố, suy ra.

- cấu hình electron nguyên tử.

- tính chất cơ bản của đơn chất và hợp chất ngun tố đó.

- So sánh tính kim loại, phi kim của nguyên tố đó với các nguyên tố lân cận.

II. Chuẩn Bị

GV: các bảng tổng kếtvề tính chất hóa học của các oxit, hiđroxit, hợp chất

với H ở khổ giấy lớn.

HS: ơn lại cách viết cấu hình electron, cấu tạo bảng tuần hồn, các qui luật

biến đổi tính chất của các đơn chất và hợp chất trong BTH.

*. Kiểm Tra Bài Cũ:

kết hợp với làm bài tập.

III. Tieán Trình Giảng Dạy

Sử dụng hìn thức học theo nhóm, làm bài tập vào giấy rồi trao đổi chấm bài cho nhau dưới
sự hướng dẫn của GV.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ

Từ vị trí của ngun tố trong BTH có

thể biết gì về cấu tạo ngun tử của

ngun tố đó?

* Hoạt động 1:

GV cho ví dụ u cầu HS trả lời, sau

đó GV kiểm tra, đánh giá nhận thức

của HS.

Biết nguyên tố có số thứ tự là 19,

thuộc chu kì 4 nhóm IA.

Biết cấu hình e ngun tử của một

nguyên tố là 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4

Bieát nguyên tố X thuộc chu kì 3,

nhóm VI của BTH.

I. Quan hệ giữa vị trí và cấu tạo

1. Biết vị trí của nguyên tố trong

BTH có thể suy ra cấu tạo nguyên tử

của ngun tố đó.

Vị trí – cấu tạo ngun tử

- STT của nguyên tố - số P, số E

- STT của chu kì  - số lớp E

- STT của nhóm A – Số E lớp ngồi

cùng.

A. Thí dụ 1:

 Ngun tử của ngun tố đó có

19p, 19e.

 Có 4 lớp E(vì STT lớp = STT của

chu kì).

 Có 1 e lớp ngồi cùng (vì số e lớp

ngồi cùng bằng STT của nhóm A).

Đó là ngun tố K.

B. Thí dụ 2:

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

Ngun tố R có số khối bằng 55, nằm

ở ô thứ 25 trong BTH.

GV yêu cầu HS làm bài tập tương tự,

GV theo dõi và bổ sung.

Hoạt động 2

GV yêu cầu HS làm bài tập GV theo

dõi, bổ sung.

Hoạt động 3 :

GV u cầu HS nghiên cứu SGK và

kiểm tra để đánh giá nhận thức

củaHS: từ vị trí của nguyên tố trong

BTH có thể biết được những tính chất

gì của ngun tố đó?

Cho các nguyên tố Mg (Z = 12),

 thứ 16 (vì có 16 e, 16p, số đơn vị

điện tích hạt nhân bằng STT của

ngun tố)

 Thuộc chu kì 3 (vì có 3 chu kì)

 Thuộc nhóm VIA vì có 6e ở lớp

ngồi cùng. đó là ngun tố S.

C. Thí dụ 3

* Viết cấu hình e nguyên tử của X.

* Cho biết điện tích hạt nhân là bằng

bao nhiêu?

D. Thí dụ4

 Hãy viết cấu hình e nguyên tử của

nguyên tố R.

 Xác định số p, số n của nguyên tố

R. 2. Biết cấu tạo nguyên tử của một

nguyên tố suy ra vị trí của ngun tố

đó trong BTH.

A. Thí dụ 1

Ngun tố M có cấu hình e ngun tử

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1. hãy xác định

vị trí trong BTH.

B. Thí dụ 2 : electron cuối cùng của

một nguyên tố được viết là 3p3 . xác

định vị trí của nguyên tố trong BTH.

II. Quan hệ giữa vị trí vàtính chất

biết vị trí của ngun tố trong BTH

có thể suy ra những tính chất hóa học

cơ bản của nó.

 Các ngun tố ở các nhóm IA, IIA,

IIIA (trừ b) có tính kim loại.

 Các nguyên tố ở nhóm VA,VIA,

VIIA (trừ bi và PO) có tính phi kim.

 Hóa trị cao nhất đối với ôxi, đối

với hidro.

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

Na(Z = 11) Al (Z = 13). Hãy cho biết

các nguyên tố đó là kim loại, phi kim

hay khí hiếm? Viết cơng thức cao

nhất và hợp chất hiđro của cá ngun

tố đó.

Cho các nguyên tố Cl (Z = 17), F (Z=

9), Br (Z = 35).

Hãy cho biết đó là kim loại, phi kim

hay khí hiếm? Viết công thức hợp

chất với hiđro của các nguyên tố đó?

So sánh tính chất hỗn hợp của P (Z =

15) với Si (Z = 14) và S (Z = 16), với

N (Z = 7) và As (Z = 33).

 Oxit và hiđroxit có tính axit hay

bazơ.

Thí dụ 1: nguyên tố s ở ô thứ 16

nhóm VIA, chu kì 3.

 S là phi kim.

 Hóa trị cao nhất với O là 6.

 Cơng thức oxit cao nhất là SO3

 Hóa trị với Hiđro là 2

 Cơng thức hợp chất khí với Hiđro

là H

S

 SO

laø oxit axit, H

SO

laø axit

mạnh.

Thí dụ 2 :

Trả lời:

Viết cấu hình electron ngun tử của

các ngun tố từ đó xác định vị trí

của chúng trong BTH.

Na (Z = 11) : 1s2 2s2 2p6 3s1

Mg (Z = 12) : 1s2 2s2 2p6 3s2

Al (Z = 13) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1

 Cả ba ngun tố đó đều là kimloại

vì có 1, 2, 3 e lớp ngồi cùng.

 Cơng thức oxit cao nhất : Na2O;

MgO; Al2O3.

 công thức hợp chất hiđroxit :

NaOH; Mg(OH)2 ; Al(OH)3

Thí dụ 3:

Trả lời : sau khi viết cấu hình e

nguyên tử của các nguyên tố nhận

thấy chúng là các nguyên tố thuộc

cùng nhóm VIIA. Đó là những phi

kim.

Cơng thức với hợp chất H là: HCl,

HBr, HF.

III. So Sánh Tính Chất Hóa Học Của

Một Nguyên Tố Với Các Nguyên Tố

Lân Cận.

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

Hãy sắp xếp các nguyên tố sau theo

chiều tính kim loại tăng dần : Ca (Z =

20), Mg (Z = 12), Be (Z = 4), B (Z =

5), C (Z = 6) và N (Z = 7).

Viết công thức oxit cao nhất của các

nguyên tố trên. Cho biết oxit nào có

tính axit mạnh nhất? Oxit nào có tính

bazơ mạnh nhất?

* Hoạt động 4 :

GV hướng dẫn HS làm thí dụ trong

SGK.

Yêu cầu HS làm bài tập sau để củng

cố kiến thức.

Hướng dẫn bài tập trong SGK:

- Muốn so sánh tính chất của nguyên

tố với các nguyên tố lân cận cần xác

định vị trí của các nguyên tố trong

BTH, sau đó áp dụng quy luật biến

đổi tính chất các nguyên tố để so

sánh.

- BTVN : 1 – 9 (SGK); 2.23 – 2.25

(SBT).

của các nguyên tố trong BTH có thể

so sánh tín chất hỗn hợp của một

nguyên tố với các nguyên tố lân cận.

Thí dụ 1: trả lời

Các nguyên tố Si, P, S thuộc cùng

một chu kì. Nếu xếp theo thứ tự điện

tích hạt nhân tăng dần ta được dãy Si,

P, S. trong một chu kì, theo chiều

điện tích hạt nhân tăng thì tính phi

kim tăng dần, vậy P có tính phi kim

mạnh hơn Si nhưng yếu hơn S.

Trong nhóm VA theo chiều điện tích

hạt nhân tăng dần, ta có dãy N, P, As.

Tính phi kim giảm dần. P có tính phi

kim kém hơn N và mạnh hơn As.

Vậy P có tính phi kim kém hơn N và

S, hiđroxit của nó H3PO4 có tính axit

yếu hơn HNO3 và H2SO4.

Thí dụ 2:

Trả lời : Sau khi viết cấu hình e

nguyên tử của các nguyên tố nhận

thấy Ca, Mg và Be là những nguyên

tố thuộc nhóm IIA. Đó là những kim

loại. Còn Be, B, C, N là những

nguyên tố thuộc chu kì 2.

Vậy tính kim loại :

N < C < B < Be < Mg < Ca

Công thức cao nhất CaO, MgO, BeO,

B2O3, CO2, N2O3

Quy luật biến đổi tính axit – bazơ của

các oxit tương ứng với quy luật biến

đổi tính kim loại – phi kim. Do đó

N2O5 có tính axit mạnh nhất cịn

CaO có tính bazơ mạnh nhất.

Baøi 14

: LUYỆN TẬP CHƯƠNG II (tiêt:01)

NGÀY :04/09/2009

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

*. Củng cố kiến thức:

 Cấu tạo bảng tuần hồn.

 Qui luật biến đổi tính chất của các nguyên tố và hợp chất của chúng trong

BTH (bán kính ngun tử, năng lượng ion hóa thứ nhất, độ âm điện, tính kim loại

– phi kim, tính axit – bazơ của các oxit và hiđroxit).

 Ý nghĩa của bảng tuần hồn.

II. CHUẨN BỊ

Hệ thống câu hỏi và bài tập.

KIỂM TRA BÀI CŨ

Kết hợp với luyện tập

III TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HỌAT ĐỘNG CỦA TRÒ

* Hoạt động 1:

Yêu cầu HS trả lời những câu hỏi :

- BTH xây dựng trên ngun tắc

nào ?

- BTH có cấu tạo ntn? Bao nhiêu

chu kì? Bao nhiêu nhóm?

- nêu đặc điểm cấu tạo nguyên tử

của các nguyên tố trong một chu kì ,

một nhóm?

* Họat động 2:

u cầu HS trả lời những câu hỏi:

- theo chiều tăng của điện tích hạt

nhân những tính chất nào biến đổi

tuần hồn?

- Hãy phát biểu và giải thích qui

luật biến đổi : Bán kính nguyên tử,

năng lượng ion hóa, độ âm điện,

tính kim loại – phi kim, tính axit –

bazơ, hóa trị cao nhất củangun tố

với oxi, và hóa trị với hiđro?

Hoạt động 3:

- Nêu nội dung của định luật tuần

A. KIẾN THỨC CẦN NẮM

VỮNG

1. Cấu tạo BTH các nguyên tố hóa

học

2. Những tính chất biến đổi tuần

hồn theo chiều tăng của điện tích

hạt nhân.

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

hoàn.

GV: HDHS vận dụng kiến thức để :

 Từ vị trí suy ra cấu tạo nguyên tử

và tính chất hóa học của nguyên tố.

 Từ cấu tạo của nguyên tử suy ra

vị trí của nguyên tố.

 So sánh tính chất của nguyên tố

với một nguyên tố lân cận.

* Hoạt động 4:

GV lựa chọn bài tập để HS luyện

tập.

Điền vào chỗ trống những chỗ còn

thiếu.

* Năng lượng ion hóa là năng lượng

……… để tách……… ở trạng thái cơ bản

ra khỏi………, biến nguyên tử

thành…………

* Độ âm điện đặc trưng ……… của

……… trong …… hút………… về phía nó.

Bài 1: Viết cơng thức oxit cao nhất

của các nguyên tố chu kì 3. Hợp

chất nào có tính axit mạnh nhất?

Hợp chất nào có tính bazơ mạnh

nhất?

Bài 2: Ngun tố X thuộc chu kì 3,

nhóm VIIA của bảng tuần hồn.

a. Viết cấu hình e ngun tử của

nguyên tố X.

b. Nguyên tố X ở ô thứ bao nhiêu

trong bảng hệ thống tuần hoàn ?

c. Cho biết tính chất hóa học cơ bản

của X? Viết cơng thức oxit cao nhất,

công thức hợp chất với H của

ngun tố X.

B. Bài Tập

1. Dạng BT kiểm tra các khái niệm

Bài 1:

Trả lời :

* Năng lượng ion hóa là năng lượng

tối thiểu cần thiết để tách 1 electron

ra khỏi nguyên tử, biến nguyên tử

thành ion dương.

* Độ âm điện đặc trưng cho khả

năng của trong phân tử hút electron

về phía nó.

Bài 2 : Hãy chỉ ra điều sai. Trả lời :

câu d sai.

a. tính kim loại được đặc trưng bằng

khả năng nguyên tử của nguyên tố

đó dễ nhường e để trở thành ion

dương.

b. Nguyên tử của nguyên tố càng dễ

nhận e thì tính phi kim của ngun

tố càng mạnh.

c. Tính phi kim được đặc trưng bằng

khả năng nguyên tử của nguyên tố

dễ nhận e để trở thành ion âm.

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

IV. CỦNG CỐ DẶN DÒ

Bài tập về nhà 1 – 11 (61, 62 – SGK); 2.26 – 2.32 (SBT).

Hướng dẫn giải bài tập SGK.

Bài 14:

(tiêt:02) LUYỆN TẬP CHƯƠNG II

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

*. Rèn luyện kỹ năng :Vận dụng ý nghĩa của BTH để làm bài tập về mối quan

hệ giữa vị trí, cấu tạo nguyên tử và tính chất của đơn chất và hợp chất.

II. CHUẨN BỊ

Hệ thống câu hỏi và bài tập.

KIỂM TRA BÀI CŨ

Kết hợp với luyện tập

III TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HỌAT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1:

1: Viết công thức oxit cao nhất của

các nguyên tố chu kì 3. Hợp chất

nào có tính axit mạnh nhất? Hợp

chất nào có tính bazơ mạnh nhất?

2: Ngun tố X thuộc chu kì 3,

nhóm VIIA của bảng tuần hồn.

a. Viết cấu hình e ngun tử của

nguyên tố X.

b. Nguyên tố X ở ô thứ bao nhiêu

trong bảng hệ thống tuần hồn ?

c. Cho biết tính chất hóa học cơ bản

của X? Viết công thức oxit cao

nhất, công thức hợp chất với H của

nguyên tố X.

A. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG

B. BAØI TẬP

1. Dạng BT kiểm tra các khái niệm

2. Dạng BT về sự biến đổi tuần hồn

tính chất các đơn chất và hợp chất.

Bài 3: Mệnh đề nào sau đây đúng ? a,

c, d.

a. Độ âm điện của nguyên tố đặc trưng

cho khả năng hút e của nguyên tử đó

trong phân tử.

b. Độ âm điện và tính phi kim của một

nguyên tử biến thiên tỉ lệ thuận với

điện tích hạt nhân nguyên tử.

c. Độ âm điện và tính phi kim biến đổi

tuần hồn theo chiều tăng của điện tích

hạt nhân nuyên tử.

d. Nguyên tử của một ngun tố có độ

âm điện càng lớn, tính phi kim của nó

NGÀY :06/09/2009

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

3:Ngun tố A nằm ở ô thứ 26

trong bảng THTH

a. Viết cấu hình của nguyên tố A.

b. A thuộc chu kì nào? Nhóm nào?

c. Viết cấu hình e của A2+, A3+

Hoạt động 2:

GV yêu cầu HS nhắc lại các kiến

thức trọng tâm đã luyện tập và các

kết luận.

càng lớn.

Bài 4

Trong BTH nghững tính chất nào biến

đổi tuần hồn ? a, b, d, e g, h.

a) Bán kính nguyên tử

b) Tính kim loại – phi kim.

c) Số lớp e

d) Độ âm điện

e) Số e lớp ngồi cùng

f) Điện tích hạt nhân nguyên tử.

g) Hóa trị cao nhất của nguyên tố đối

với oxi.

h) tính axit – bazơ cùa các oxit và

hiđroxit

Trả lời :

 Công thức oxit cao nhất : NA2O,

MgO, Al2O3, SiO2, P2O5, Cl2O7.

 Na2O là oxit có tính bazơ mạnh nhất.

 Cl2O7 là oxit có tính axit mạnh nhất.

3. Dạng bài tập vận dụng ý nghĩa của

bảng hệ thống tuần hoàn

Trả lời:

c. X là phi kim mạnh, oxit cao nhất

X2O7; hợp chất với hiđro là HX.

Bài 5: X và Y là hai nguyên tố mà

nguyên tử của chúng cùng nhóm A có

lớp e ngồi cùng được viết tương ứng

là: 3s1 và 4s1.

a. Viết cấu hình đầy đủ của Xvà Y.

b. Xác định hiệu nguyên tử của X và Y.

tìm trong BTH xem đó là những

nguyên tố nào?

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

IV. CỦNG CỐ DẶN DÒ

Bài tập về nhà 1 – 11 (61, 62 – SGK); 2.26 – 2.32 (SBT).

Hướng dẫn giải bài tập SGK.

---Bài 15: ---Bài Thực Hành Số 1

MỘT SỐ THAO TÁC THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM HĨA

HỌC

SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH CHẤT CỦA NGUN TỐ TRONG CHU KÌ, NHÓM.

I. Chuẩn Bị Kiến Thức Và Kỹ Năng

* Kiến thức

- Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí

nghiệm.

- Rèn một số thao tác thực hành thí nghiệm: lấy hóa chất, trộn hóa chất, đun

nóng hóa chất, sử dụng một số dụng cụ hóa học thơng thường.

- Sự biến đổi tính chất ngun tố trong nhóm: phản ứng giữa Na, K với nước.

- Sự biến đổi tính chất ngun tố trong chu kì: phản ứng giữa Na, Mg với

nước.

* Kó năng

- Sử dụng dụng cụ và hóa chất tiến hành an tồn, thành cơng các thí nghiệm

trên.

- Quan sát hiện tượng, giải thích và viết các phương trình hóa học.

- Viết tường trình thí nghiệm.

II. Chuẩn Bị

1. dụng cụ thí nghiệm

- Ống nghiệm : 2

-Ống hút nhỏ giọt: 2

- Kẹp đốt hóa chất : 1

- Phễu thủy tinh :1

- Thìa xúc hóa chất: 1

- Kẹp ống nghiệm : 1

- Giá ống nghiệm :1

- Đèn cồn : 1

Lọ thủy tinh 100ml :1

2. hóa chất

- Natri

- Muối ăn

- Dung dịch phenolphtalein

- Kali

- Magie

NGÀY :08/09/2009

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

III. NỘI DUNG THỰC HAØNH

Chia HS trong lớp ra thành từng nhóm nhỏ để tiến hành thí nghiệm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

1. Một số thao tác thực hành thí

nghiệm hóa học.

Khi mở nút lọ lấy hóa chất phải đặt

ngửa nút trên bàn để đảm bảo độ tinh

khiết của hóa chất và tránh hóa chất

dây ra bàn tay.

Hoạt động 1:

a. Lấy hóa chất

- Rót hóa chất phải dùng phễu.

- lấy hóa chất phải dùng ống hút nhỏ

giọt, phải dùng kẹp gỗ để kẹp ống

nghiệm tránh hóa chất dây ra tay.

- Lấy hóa chất cần phải dùng thìa xúc

hoặc kẹp, khơng dùng tay.

Hoạt động 2:

b. Trộn các hóa chất

- Trộn hoặc hịa tan hóa chất trong

cốc phải dùng đũa thủy tinh.

- Trộn hoặc hịa tan hóa chất trong

ống nghiệm phải cầm miệng ống

bằng các ngón tay trỏ, cái và giữa

bàn tay. Để ống hơi nghiêng và lắc

bằng cách đập phần dưới của ống

nghiệm vào ngón tay trỏ hoặc lịng

bàn tay bên kia cho đến khi hóa chất

được trộn đều. Khơng dùng ngón tay

bịt miệng ống nghiệm và lắc vì như

vậy sẽ làm hóa chất dây ra tay. Nếu

lượng hóa chất q ½ ống nghiệm thì

phải dùng đũa thủy tinh.

Hoạt động 3:

c. Đun nóng hóa chất.

Lưu ý HS:

- Để ống nghiệm ở tư thế hơi

nghiêng, hướng miệng ống về chỗ

1. Một số thao tác thực hành thí

nghiệm hóa học.

a. Lấy hóa chất

- Dùng phễu thủy tinh rót vào lọ thỷu

tinh 100ml khoảng 30 ml nước.

Dùng ống hút nhỏ giọt lấy nước từ lọ

cho vào ống nghiệm dặt ống nghiệm

trên giá.

- Dùng thìa xúc vài hạt muối ăn rồi

cho vào một ống nghiệm đặt trên giá.

b. Trộn hóa chất:

- Dùng thìa xúc vài hạt muối ăn rồi

cho vào ống nghiệm đặt trên giá.

- Sau đó rót tiếp vào ống nghiệm một

lượng nước để được ¼ chiều cao ống

nghiệm. Rồi hòa tan muối ăn như

hướng dẫn.

c. Đun nóng hóa chất:

- Dùng kẹp để kẹp ống nghiệm và rót

vào đó một lượng nước để đạt ¼

chiều cao của ống.

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

khơng có người.

- Đáy ống nghiệm đặt ở chỗ nóng

nhất của ngọn lửa đèn cồn (vị trí 1/3

chiều cao ngọn lửa tính từ trên

xuống).

- Sau khi nước sôi, tắt ngọn lửa đèn

cồn bằng cách đậy nắp đèn cồn.

Nếu :

- Đun hóa chất lỏng trong cốc thủy

tinh phải dùng lưới thép, không cúi

mặt gần miệng cốc đang đun nóng.

- Đun hóa chất rắn trong ống nghiệm

thì cặp ống nghiệm ở tư thế nằm

ngang, miệng ống hơi chúc xuống để

để phịng hơi nước từ hóa chất thoát

ra đọng lại và chảy ngược xuống đáy

ống nghiệm đang nóng làm vỡ ống.

- Đặt chỗ cần đun nóng vào điểm

nóng nhất (1/3 chiều cao ngọn lửa

tính từ trên xuống) của ngọn lửa đèn

cồn.

Hoạt động 4:

d. Sử dụng một số dụng cụ thí

nghiệm thơng thường:

- Dùng cặp gỗ cặp ống nghiệm:

Nắm chắc nhánh dài của cặp, đặt

ngón tay cái lên nhánh ngắn. Không

dùng cả bàn tay nắm hai nhánh của

cặp.

- Dùng đèn cồn:

Châm đèn cồn bằng que đóm, không

nghiêng đèn để châm trực tiếp từ đèn

cồn khác. Khi tắt đèn cồn không thổi

mà phải dùng chụp.

- Đọc mực chất lỏng.

Cần để tầm mắt ngang với đáy vòm

khum của mực chất lỏng.

2. Thực hành về sự biến đổi tính chất

đun.

d. Sử dụng một số dụng cụ thí nghiệm

thơng thường.

a) Dùng cặp gỗ cặp ống nghiệm.

b) Châm và tắt đèn cồn.

c) Đọc mực chất lỏng trong dụng cụ

đo, đong chất lỏng.

2. Thực hành về sự biến đổi tính chất

của các nguyên tố trong chu kì và

nhóm.

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

của các nguyên tố trong chu kì và

nhóm:

a. Sự biến đổi tính chất của các

nguyên tố trong nhóm.

Hoạt động 5:

GV lưu ý HS

- Mẩu Na hay K chỉ lấy bằng hạt đậu

xanh và được bảo quản trong dầu

hỏa.

- Phải dùng kẹp để lấy Na và K

không cầm tay để tránh bị bỏng.

- Khi tiến hành thí nghiệm úp phễu

thủy tinh lên miệng cốc.

GV hướng dẫn HS quan sát hiện

tượng và so sánh.

- Khi cho Na vào cốc 1: Na nóng

chảy thành giọt tròn và sáng. Chuyển

động lung tung trên mặt nước rồi biến

mất, có khí H2 bay ra. Nước chuyển

sang màu hồng do tạo thành dung

dịch kiềm NaOH.

- Khi cho K vào cốc 2; K phản ứng

mãnh liệt hơn đến nỗi khí H2 sinh ra

bị đốt cháy, nước nhanh chóng

chuyển thành màu hồng do tạo thành

dung dịch kiềm mạnh KOH.

b. Sự biến đổi tính chất của các

nguyên tố trong chu kì:

Hoạt động 6:

GV hướng dẫn HS nhận xét :

- Na tác dụng mạnh với nước ở nhiệt

độ thường tạo thành dung dịch kiềm

NaOH.

- Mg tác dụng mạnh với nước ở nhiệt

độ cao tạo thành dung dịch Mg(OH)2.

nguyên tố trong nhóm:

- Lấy vào 2 cốc thủy tinh, mỗi cốc

chừng 60ml nước. Nhỏ vào mỗi cốc

vài giọt dung dịch phenolphtalien và

khuấy đều.

- Cho vào cốc thứ nhất mẩu nhỏ Na,

cốc thứ hai cho một mẩu K cùng kích

thước.

HS quan sát, ghi lại hiện tượng nhận

xét và kết luận về sự biến đổi tính

chất của các nguyên tố trong nhóm.

b. Sự biến đổi tính chất của các

nguyên tố trong chu kì:

- Cho mẩu Na tác dụng với nước ở

nhiệt độ thường( như phần a).

- cho mẩu Mg vào cốc thứ 2 có

phenolphtalein. Quan sát hiện tượng ,

đun nóng dần nước trong cốc. Quan

sát hiện tượng và cho nhận xét.

Hoạt động 7:

IV. BÁO CÁO KẾT QUẢ THỰC HAØNH

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

2. Tên bài thực hành :………

TT Teân TN

Cách tiến

hành TN

Hiện tượng

quan sát được

Giải thích kết quả TN

Rút ra kết luận về sự biến đổi tính chất của các ngun tố trong chu kì và

nhóm.

Chương :III.

LIÊN KẾT HỐ HỌC

Bài 16 :KHÁI NIỆM VỀ LIÊN KẾT HÓA HỌC. LIÊN KẾT ION
 ( Tiết 01 )

I. CHUẨN BỊ KIẾN THỨC VÀ KỸ NĂNG
* Kiến thức :

* Biết được :

- Khái niệm liên kết hóa học, quy tắt bát tử .

- Sự tạo thành ion âm (anion ), ion dương(cation), ion đơn nguyên tử , ion đa ngun
tử,

* Kó năng:

- Viết được cấu hình electron của ion đơn nguyên tử cụ thể.

- Xác định ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử trong một phân tử chất cụ thể.
II. CHUẨN BỊ

Đồ dùng dạy học:

- Hóa chất : Na, khí Cl2, muỗng đốt, đèn cồn, kẹp.
- Mẫu vật : tinh thể muối hột.

- mô hình : tinh thể NaCl
- Các phiếu học tập: 1, 2.,3

Phương pháp dạy học: PP đàm thoại – gợi mở, nêu vấn đề.
III TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

Hoạt động 1: đàm thoại, gợi mở.

I. Liên kết Hóa Học

1. Khái niệm về liên kết.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

a) viết phương trình của tinh thể muối ăn, nước, khí hidrơ, clorua, khí clo,
khí hiđrơ. Chỉ rõ loại phân tử đơn chất hay hợp chất.

b) Chọn cụm từ thích hợp và điền vào chỗ trống để hồn chỉnh khái niệm về
liên kết hóa học.

Một, nguyên tố, nguyên tử, đơn chất, hợp chất, hai, liên kết.
NGÀY :10/09/2009

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

Liên kết hóa học là………, được thực hiện giữa……… nguyên tử trong phân
tử ……… hay………

2. Quy tắt bát tử (

8 electron) :
Hoạt động 2: gợi mở

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

a) viết cấu hình electron của 2He, 10 Ne, 18Ar
b) gạch chéo vào ơ chọn thích hợp:

- Khí hiếm (1) e được phân lớp ngồi cùng (1) có  khơng.

- Ở điều kiện thường, khí hiếm tồn tại dưới dạng (2) nguyên tử  phân tử.
- Các nguyên tử của các nguyên tố có khuynh hướng đạt được cấu hình e
giống khí hiếm với 8e ngồi cùng (hay 2e như He).

II. Liên kết ion :

1. Sự tạo thành ion:

Hoạt động 3: Dạng câu hỏi

Ion dương (cation) : + viết cấu hình e của Na
+ Để đặt cấu hình e giống khí hiếm nào? 
Natri sẽ nhường hay nhận bao nhiêu e?
Na (nhường e)  Na+ (ion natri) + e

1s2 2s2 2p6 3s2 3s1 1s2 2s2 2p6

Ghi chú : Nguyên tử kim loại dễ nhường 1,2, 3 e ngoài cùng.
Ion âm (anion) : + Viết cấu hình e của Cl.

+ Để đạt cấu hình e giống khí hiếm nào?
Clo sẽ nhường hay nhận bao nhiêu e?
Cl (nhận e) +e  Cl- (ion clorua)
1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 1s22s22p63s23p6

Ghi chú: Nguyên tử phi kim nhận thêm 1, 2, 3e vào lớp ngoài cùng cho đủ Se
Ion : - ion là gì?

Là nguyên tử hay nhóm nguyên tử có mang điện.
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

a) cho ví dụ về:

+ Ion đơn ngun tử (anion, cation)
+ Ion đa nguyên tử (anion, cation)

b) Trong các hợp chất sau , chất nào chứa ion đơn nguyên tử, gọi tên ion đó:
NaCl, Na 2SO4, CaCl2.

c) Viết phương trình biểu diễn biến hóa sau: 
Ca  Ca2+

S 

S2-Hoạt động 4: GV củng cố bài học:

Cho các nguyên tố 8O, 17Cl, 12Mg :những nguyên tử nào khi tham gia phản ứng hóa
học tạo ra được h/c ion? Viết sơ đồ tạo thành ion.

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

Hướng dẫn HS làm bài tập 2,4 SGK.

Hoạt Động 5 : -

Chuẩn bị : tìm hiểu sự hình thành lịên kết hoá học

:

-

BT: 1  4 / SGK trang 70

======================================================

Baøi 16 :

KHÁI NIỆM VỀ LIÊN KẾT HÓA HỌC.

LIÊN KẾT ION (tiết 02 )

I. CHUẨN BỊ KIẾN THỨC VAØ KỸ NĂNG

* Kiến thức :
* Biết được :

- sự tạo thành liên kết ion.

- Khái niệm tinh thể ion, mạng tinh thể ion, tính chất chung của hợp chất ion.
* Kĩ năng:

- Xác định ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử trong một phân tử chất cụ thể.

II. CHUẨN BỊ

Đồ dùng dạy học:

- Hóa chất : Na, khí Cl2, muỗng đốt, đèn cồn, kẹp.
- Mẫu vật : tinh thể muối hột.

- mô hình : tinh thể NaCl
- Các phiếu học tập: 1, 2.

Phương pháp dạy học: PP đàm thoại – gợi mở, nêu vấn đề.

III. TIEÁN TRÌNH GIẢNG DẠY

II.

Liên kết ion :

1. Sự tạo thành ion:

2. Sự tạo thành liên kết ion.

a) Sự tạo thành liên kết ion trong phân tử 2 nguyên tử.

Hoạt động 1: thí nhghiệm biểu diễn  gợi mở  kết luận.
Thí nghiệm 1: + Đốt natri trong khí cl.

+ Viết phương trình tạo thành ion dương, ion âm.
+ Giảng sơ về hình thành liên kết ion.

Phương trình tạo ion : Na  Na + e (nguyên tử natri nhường e).
Cl + e  Cl- (nguyên tử clo nhận e)

Sơ đồ hình thành :

Na + Cl  Na+ +

Cl-1s22s22p63s1 1s22s22p63s23p5 1s22s22p6 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6

___ ___

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

2 ion trái dấu hút nhau
tạo liên kết ion
b) Sự tạo thành liên kết ion trong phân tử nhiều nguyên tử.

Xét sự tạo thành phân tử CaCl2
Phương trình tạo ion : Ca  Ca2+ + 2
Cl + e  Cl-

Sơ đồ hình thành :

Cl + Ca + Cl  Cl- + Ca2+ +

Cl-1s22s22p63s23p5 1s 2 2 s22p63s23p64s2 1s22s22p63s23p5 1s22s2 2p63s23p6

Các ion trái dấu hút nhau
tạo liên kết ion
- Liên kết ion là gì? Bản chất lực liên kết trong CaCl2?

Định nghóa liên kết ion:

- Là liên kết tạo thành do lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu.
III.

Tinh thể và mạng tinh thể

1. Khái niệm về tinh thể.

- GV cho HS xem hình ảnh của một số loại tinh thể : kim cương, than chì, kim loại,
NaCl v.v……

- cấu tạo từ các ion, nguyên tử, phân tử …... được sắp xếp theo một trật tự nhất định
trong khơng gian và có liên kết giữa các phần tử trong mạng với nhau.

2. Mạng tinh thể ion:

GV cho HS xem mô hình của tinh thể NaCl

Câu hỏi: - Mỗi ion Na+ và Cl- được sắp xếp trong mạng tinh thể theo quy luật như thế
nào?(hướng dẫn Hs đếm số ion khác loại xung quanh một ion)

Quan sát mô hình thấy có phân tử NaCl riêng biệt khơng?

3. Tính chất chung của hợp chất ion.

Quan sát mơ hình tinh thể NaCl và trả lời câu hỏi:

- Tính bền vững của tinh thể? Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sơi.
Trong điều kiện nào thì tách được phân tử riêng biệt?

- Có tan trong nước khơng ? có dẫn điện khơng ? (khi nào)

IV – Cũng cố

1) Khi nào ngun tử trở thành ion? Ion dương? Ion âm?

2) Vì sao các nguyên tử kim loại lại có khuynh hướng nhường electron để trở thành các ion
dương?

3) Vì sao các nguyên tử phi kim lại có khuynh hướng nhận electron để trở thành các ion
âm?

4) Hãy cho biết thế nào là liên kết ion? Bản chất lực liên kết ion là gì?
5) Liên kết ion ảnh hưởng như thế nào đến tính chất của các hợp chất ion?

V – Dặn dò bài tập về nhà.

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

================================================================

Baøi 17

:

LIÊN KẾT CỘNG HÓA TRỊ (tiết 01)

I. CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KỸ NĂNG.
* Kiến thức

* Hiểu được:

Sự hình thành liên kết cộng hóa trị.

- Định nghóa liên kết cộng hóa trị, liên kết cho nhận.
* Kó năng

- Viết được cơng thức electron, cơng thức cắu tạo của một số phân tử cụ thể.
II CHUẨN BỊ

Phương pháp : + Đàm thoại, gợi mở.
+ Trực quan

Phương tiện: + Tranh vẽ mô tả liên kết cho nhận trong SO2, SO3.
III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ
Hoạt động 1: vào bài

- GV sử dụng phiếu học tập số 1 có hai
câu hỏi.

a) viết cấu hình e của Na, Cl, H, N? biểu
diễn sự hình thành các ion Na+, Cl-, H+.
Sự hình thành phân tử NaCl dựa trên
quy tắc nào?

b) Có thể hình thành phân tử Cl – Cl, H
– Cl, N2 theo quy tắt trên được không?
Tại sao (biết ngun tử H bão hịa lớp
ngồi cùng là 2e)

c) Bằng cách nào để tạo thànhcác phân
tử Cl – Cl và H – Cl ?

- GV kết luận : liên kết hóa học hình
thành theo cách này gọi là liên kết cộng
hóa trị.

Hoạt động 2 : sự hình thành phân tử Cl2

(hoặc N2):

- GV sử dụng phiếu học tập số 2 :

- HS: a/ cấu hình e và sự hình thành ion.
1H 1s1

11Na10Ne 3s1; Na  Na+ + e
17Cl10Ne 3s2 3p5; Cl + e  Cl

-Nguyên tử Na nhường 1e để có cấu hình
bão hịa lớp e ngồi cùng  ion +

Nguyên tử Cl thu 1e để có cấu hình bão
hịalớp e ngồi cùng  ion –

Hai ion Na+ và Cl- có điện tích trái dấu
hút nhau tạo nên liên kết ion theo quy
tắc tónh điện.

b/ Hai ngun tử Cl và nguyên tử H đều
có khả năng thu thêm 1e để đạt cấu
hình bão hịa lớp e ngồi cùng  khơng
ngun tử nào chịu nhường e  khơng
hình thành theo nguyên tắc trên được.
Để hỉnh thành phân tử, mỗi nguyên tử
trên đưa ra 1e để góp chung đơi e nhằm
thỏa mãn quy tắc bát tử cho mỗi
ngun tử. Liên kết hóa học hình thành
theo cách này gọi là liên kết cộng hóa

trị.

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

+ Cấu hình e lớp ngồi cùng của ngun
tử N có bao nhiêu e?

+ Để đạt được cấu hình e bền của
nguyên tử khí hiếm gần nhất (Ne), mỗi
nguyên tử N phải góp chung bao nhiêu
e?

+ Biểu diễn liên kết giữa hai nguyên tử
N?

- GV: giới thiệu cặp e góp chung giữa 2
nguyên tử gọi là cặp e liên kết được
biểu diễn là  hay – (gọi là công thức
electron hay cơng thức cấu tạo).

Ví dụ: Cơng thức electron H : H và công
thức cấu tạo H – H.

- GV yêu cầu HS (bằng cách tương tự)
biểu diễn liên kết trong Cl2.

Hoạt động 3: GV sử dụng phiếu học tập
số 3: BT 1 Tr.77 SGK.

Hoạt động 4: Sự hình thành phân tử
HCl và CO2:

- GV sử dụng phiếu học tập số 4:

+ Trong phân tử HCl nguyên tử H và
nguyên tử Cl góp chung bao nhiêu e?
+ Biểu diễn liên kết trong phân tử HCl?
- GV yêu cầu HS (bằng cách tương tự)
biểu diễn liên kết trong phân tử CO2.
- GV sử dụng phiếu học tập số 5:

+ liên kết CHT trong 2 phân tử Cl2 và
HCl có gì khác nhau?

(GV gợi ý HS so sánh độ âm điện của H
và Cl)

GV kết luận : Phân tử Cl2 có liên kết
CHT khơng phân cực, phân tử HCl có
liên kết CHT có phân cực.

- GV sử dụng phiếu học tập số 6 :

+ Liên kết CHT giữa C và O có phân
cực hay khơng phân cực ? Cặp e góp
chung lệch về phía nào?

+ Vì sao trong thực tế phân tử CO2
không phân cực?

(GV gợi ý : phân tử CO2 có cấu tạo
thẳng)

I. Sự hình thành liên kết cộng hóa

trị bằng cặp electron chung.

1.sứ hình thành phân tử đơn chất

HS: + cấu hình e lớp ngoài cùng của
nguyên tử N có 5e.

+ để đạt cấu hình e bền của ngun tử
khí hiếm gần nhất (Ne; 8e), mỗi ngun
tử N phải góp chung 3e.

HS : Cơng thức electron Cl: Cl và công
thức cấu tạo Cl – Cl.

2. Sự hình thành phân tử hợp chất.
a) phân tử HCl:

HS: + Trong phân tử HCl mỗi nguyên tử
(H và Cl) góp chung 1e để tạo một cặp e
chung.

+ Công thức electron H : Cl và công
thức cấu tạo H – Cl.

HS : Trong phân tử Cl2 (2 nguyên tử có
độ âm diện bằng nhau) cặp e góp chung
khơng lệch về phía ngun tử Cl nào,
cịn trong phân tử HCl (ngun tử Cl có

độ âm điện = 3,16 > độ âm điện của H =
2,20)  cặp e góp chung lệch về phía
ngun tử Cl có độ âm điện lớn hơn.
b) Phân tử CO2:

HS :+ Liên kết CHT giữa C và O trong
phân tử CO2 là liên kết phân cực. Cặp e
góp chung lệch về phía ngun tử O có
độ âm điện lớn hơn.

+ Phân tử CO2 có cấu tạo thẳng nên độ
phân cực của hai liên kết đôi(C = O)
triệt tiêu nhau  phân tử CO2 không
phân cực.

c) Phân tử SO2:

- Cấu hình e của nguyên tử S cho 
[ 18Ar]

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

cặp e tự do(không tham gia liên kết).
Còn 1 cặp e tạo liên kết với nguyên tử O
thứ 2 . như vậy liên kết này chỉ tạo bởi
cặp e của S mà khơng có e của O (người
ta gọi là S cho, O nhận).

Công thức e Công thức cấu tạo.
Công thức e Công thức cấu tạo

Hoạt động 5: củng cố

GV sử dụng phiếu học tập số 7 : BT 2 tr .77 SGK.
Hoạt động 6:

- GV đưa sơ đồ phân tử SO2 và các câu hỏi:

+ Từ số e độc thân của nguyên tử S và nguyên tử O hãy dự đốn hai ngun tử này tạo liên
kết theo kiểu góp chung e thế nào?

Để thỏa mãn quy tắc bát tử cho các ngun tử thì sự góp chung e phải lựa chọn và số e góp
chung của hai nguyên tử O khơng thể giống nhau.

---Bài 17 :LIÊN KẾT CỘNG HÓA TRỊ (tiết 02 )

I.

CHUẨN KIẾN THỨC VÀ KỸ NĂNG.

* Kiến thức
* Hiểu được:

-bản chất của liên kết cộng hóa trị.

- Sự xen phủ các obitan nguyên tử trong sự tạo thành phân tử đơn chất (H2, Cl2), tạo
thành phân tử hợp chất (HCl, CO2)

* Kó năng

- Viết được cơng thức electron, cơng thức cắu tạo của một số phân tử cụ thể.

II. CHUẨN BỊ

Phương pháp : + Đàm thoại, gợi mở.
+ Trực quan

Phương tiện: + Tranh vẽ mô tả sự xen phủ các obitan s – s , s – p, p – p.

III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

- GV đưa sơ đồ phân tử SO2 và các câu hỏi:
+ Từ số e độc thân của nguyên tử S và
nguyên tử O hãy dự đoán hai nguyên tử này
tạo liên kết theo kiểu góp chung e thế nào?
Để thỏa mãn quy tắc bát tử cho các nguyên
tử thì sự góp chung e phải lựa chọn và số e
góp chung của hai nguyên tử O không thể
giống nhau.

Hoạt động 2: GV sử dụng phiếu học tập số
8.

+ Trong các chất : đường, lưu huỳnh, iot,
rượu etylic, nước. Những chất nào có liên
kết CHT khơng cực, có cực?

+ Nước là dung mơi có cực có thể hịa tan

được ………

+ Benzen, tetraclo cacbon là dung môi
không cực có thể hịa tan
được………

Hoạt động 3: GV đưa tranh ảnh hoặc chiếu
hình ảnh sự xen phủ 2 obitan s – s.

- GV sử dụng phiếu học tập số 9:
+ Obitan nguyên tử 1s có hình dạng gì?
+ Như thế nào là sự xen phủ ?

+ Khi 2 obitan nguyên tử xen phủ nhau thì
giữa 2 hạt nhân có những lực hút và lực đẩy
gì?

+ Sự xen phủ sẽ dừng lại khi nào?

+ So sánh mức năng lượng của phân tử H2
sau khi xen phủ với tổng mức năng lượng
của 2 nguyên tử H riêng rẽ.

Hoạt động 4:

GV đưa tranh ảnh hoặc chiếu hình ảnh sự
xen phủ 2 obitan p – p và sử dụng phiếu học
tập số 10:

+ các câu hỏi tương tự với sự xen phủ 2

obitan pz – pz chứa e độc thân của 2 nguyên
tử Cl.

+ Chú ý sự xen phủ 2 obitan p theo trục
dọc.

Hoạt động 5:

GV đưa tranh ảnh hoặc chiếu hình ảnh sự
xen phủ 2 obitan s – p và sử dụng phiếu học
tập số 11:

+ Các câu hỏi tương tự với sự xen phủ giữa

3. Tính chất của các chất có liên kết

cộng hóa trị.

+ Liên kết CHT không cực: lưu huỳnh, iot.
+ Liên kết CHT có cực : rượu etylic, nước,
đường.

Điền vào chỗ trống các từ:
+ Rượu etylic, đường 
+ Lưu huỳnh, iot.

II. Liên kết cộng hóa trị và sự xen

phủ các obitan nguyên tử:

1. Sự xen phủ các obitan s – s, p – p. 
a) Phân tử H2.

- Hai obitan 1s dạng hình cầu của 2 nguyên
tử H xen phủ một phần với nhau tạo ra một
vùng xen phủ giữa 2 hạt nhân (mật độ e ở
vùng xen phủ cao hơn)

- Khi 2 hạt nhân gần nhau hơn thì ngồi lực
hút giữa hạt nhân với e cịn có lực đẩy
tương hỗ giữa các hạt nhân.

- Khi 2 hạt nhân ở khoảng cách d = 0,074
nm thì các lực hút cân bằng với lực đẩy (d là
độ dài liên kết H – H). khi đó phân tử H2 có
năng lượng thấp hơn tổng năng lượng của 2
nguyên tử H riêng rẽ.

b) Phân tử Cl2 :

2. Sự xen phủ các obitan s với p:
a) Phân tử HCl:

b) Phân tử H2S:

- Cấu hình e của nguyên tử S cho 
[ 18Ar]

Thấy có 2 e độc thân là py và pz.

- Sự xen phủ giữa 2 obitan p này với 2 obitan
1s của 2 nguyên tử H theo 2 trục y và z

vng góc với nhau.

- Do các obitan xen phủ có vùng xen phủ với
mật độ e lớn hơn đẩy nhau nên góc liên kết



</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

obitan s của nguyên tử H với obitan pz chứa
e độc thân của nguyên tử Cl.

+ Chú ý sự xen phủ của obitan p theo trục
dọc.

+ Nguyên tử s có bao nhiêu e độc thân? Đó
là những e nào?

Sự xen phủ các obitan có cùng phương
khơng?

+ Góc liên kết H S H  có = 900 khoâng?

Hoạt động 6: GV sử dụng phiếu học tập số
12 : BT 5,6 tr. 77 SGK.

IV. CUÛNG CỐ :

- Thế nào là LK CHT, LKCHT có cực và LKCHT không cực.
- Sự xen phủ obitan nguên tử .

VII.:DẶN DÒ VÀ BTVN

- chuẩn bị bài học số 18 :
- BTVN :, 4, 5, 6 trang 75 SGK

BÀI 18 :Độ âm điện và liên kết hóa học

I/-Mục đích yêu cầu :

Hiểu được lk cộng hóa trị có cực và khơng cực.

Độ âm điện ảnh hưởng như thế nào dến các kiểu liên kết .

II/-Chuẩn bị:

-Thầy

:

Bảng độ âm điện của các ngtố nhóm A.Bảng % mức độ đặc tính ion.

-

Diễn giảng nêu vấn đề.Đàm thoại

-Trò:

Oân lại về độ âm điện. Sách giáo khoa, HTTH.

III/- Nội dung:

1/ Ổn định lớp.

2/ Tìm hiểu về ánh hưởng của độ âm điện dến các kiểu liên kết.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

* Hoạt động 1:

Độ âm điện là gì?

Xét phân tử đơn chất

H

,Cl

I-Độ âm diện và kiên kết cộng hóa trị:

1. Độ âm điện và liên kết CHT không phân cực:

* Sự liên kết giữa 2 ngtử có độ âm điện bằng nhau. Căïp e

góp chung được phân bố một cách đối xứng , không bị

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

* Hoạt động2:

Viết công thức cấu tạo

của HCl và CO

Hiệu độ âm điện 0,4<

ΔĐ < 1,88 liên kết CHT

*Hoạt động3:

Cách tính hiệu số độ

âm điện.

lệch về phía ngtử nào.

* Liên kết trong phân tử đơn chất.

H : H Cl : Cl

2. Độ âm điện và liên kết CHT có phân cực:

* Sự liên kết giữa 2 ngtử có độ âm điện khác nhau. Căïp e

góp chung bị lệch về phía ngtử nào có độ âm điện lớn

hơn.

* Hiệu số độ âm điện giữa 2 ngtử càng lớn , liên kết cộng

hóa trị càng phân cực,

H : Cl

* Hiệu số độ âm điện < 1,77 có mối liên kết CHT.

II- Hiệu độ âm điện và liên kết ion :

*Trong hợp chất ion hiệu độ âm điện > 1,77

* Hiệu độ âm điện và phần trăm mức độ ion của liên kết:

ΔÑ 0,1 0,4 0,8 1,2 1,7 1,9 2,0 2,5 3,0 3,5

% 0,5 4

15 30 51 59 61 79 89 92

IV.Củng cố bài :

-liên kết cộng hố trị có cực và khơng có cực bài :1,2,4:

_ đánh giá đặc tính của liên kết dựa vào độ âm điện bài 3.

V.Hướng dẫn về nhà :

-Làm bài tập 5 ,các bài 1.2.3.4.5.6 (sbt)

-Chuẩn bị bài sự lai hoá

Bài 19: SỰ LAI HĨA CÁC OBITAN NGUN TỬ

SỰ HÌNH THÀNH LIÊN KẾT ĐƠN, LIÊN KẾT ĐÔI, LIÊN

KẾT BA

I. Chuẩn Kiến thức và kĩ năng
* Kiến thức

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

- Sự lai hóa obitan nguyên tử sp, sp2, sp3
*Kĩ năng:

- Vẽ sơ đồ hình thành, lai hóa sp, sp2, sp3 
 II. Chuẩn Bị

1. GV : tranh vẽ các kiểu lai hóa các obitan (hình 3.6, 3.7, 3.8, 3.9) hoặc dùng các quả
bong bóng để minh họa các kiểu lai hóa.

2.Phương pháp dạy học: Vấn đáp – gợi mở – giải thích minh họa.
III. Tiến trình giảng dạy:

1.ổn định lớp :

2. Kiểm tra bài cũ :hãy biểu diễn sự hình thành phân tử . H2S 
3.BAØI MỚI sự lai hóa các obitan nguyên tử

sự hình thành liên kết đơn, liên kết đơi, liên kết ba

I. Khái niệm về sự lai hóa

1) Xét phân tử metan :CH4

Hoạt động 1: Vào bài 
- GV sử dụng phiếu học tập 
+ Viết cấu hình e



của C? H

+ Giải thích sự hình thành phân tử CH4?

+ Nhận xét về năng lượng các liên kết ? Góc liên kết?

- HS C: H: 1s2

1s2 2s2 2p3

1 AO2s & 3AO2p xen phủ với 4AO1s của 4 nguyên tử H  
H
|
H - C - H
|
H

(HS có thể trả lời được u cầu 3, nếu khơng thì GV giải quyết như sau : theo như
trên thì có liên kết (p –s ) có năng lượng bằng nhau và có 1 liên kết (s – s) có năng lượng
khác với (p – s) và góc liên kết 90o).

- GV thông báo : Tuy nhiên bằng thực nghiệm cho biết 4 liên kết C – H trong phân tử
CH4 giống hệt nhau. Để giải thích hiện tượng này và các trường hợp khác tương tự người
ta đã đề ra thuyết lai hóa.

2. Khái niệm về sự lai hóa:

- GV: theo thuyết này, khi nguyên tử C tham gia liên kết với 4 nguyên tử H thì AO2s
đã trộn lẫn với 3AO2p tạo thành 4 obitan mới giống hệt nhau. (GV dùng tranh vẽ như hình
3.9 để giảng).

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

- GV kết luận : hiện tượng “ trộn lẫn” như trên người ta gọi là sự lai hóa. Vậy sự lai
hóa? (SGK).

GV phát vấn: em có nhận xét gì về số obitan tham gia lai hóa và số obitan tạo ra?
Các AO sau khi trộn lẫn có gì giống và khác nhau? (gợi mở : đi từ sơ đồ hình thành CH4
theo thuyết trên)

* Đặc điểm của các obitan lai hóa (SGK)

GV thông tin thêm về : - Nguyên nhân lai hóa 
- Điều kiện lai hóa

IV. Củng cố : thế nào sự lai hoá ?lấy các vd minh hoạ ba kiểu lai hoá

v

.Hướng dẫn về nhà

:- làm bài tập :1.2.3 (sgk)

- Chuẩn bị các phần còn lại

Bài 19 .

SỰ LAI HÓA CÁC OBITAN NGUYÊN TỬ .SỰ HÌNH THÀNH 
LIÊN KẾT ĐƠN, LIÊN KẾT ĐÔI, LIÊN KẾT BA

I. Chuẩn Kiến thức và kĩ năng

* Kiến thức
 -Hiểu được

- Sự xen phủ trục, sự xen phủ bên các obitan nguyên tử, liên kết  và liên kết .
*Kĩ năng:

- Vẽ sơ đồ hình thành liên kết và liên kết  , 
 II. Chuẩn Bị

1. GV : tranh vẽ các kiểu lai hóa các obitan (hình 3.6, 3.7, 3.8, 3.9) å minh họa các kiểu
lai hoùa.

2.Phương pháp dạy học: Vấn đáp – gợi mở – giải thích minh họa.
III.

Tiến trình giảng daïy

1.ổn định lớp :

2. Kiểm tra bài cũ :hãy biểu diễn sự hình thành liên kết hố học trong phân tử CH4
3.BAØI MỚI - sự lai hóa các obitan nguyên tử

sự hình thành liên kết đơn, liên kết đơi, liên kết ba
I.

Khái niệm về sự lai hóa

II.

Các kiểu lai hóa thường gặp

1) Lai hóa sp

(

3 kiểu tứ diện)

Hoạt động 1: GV sử dụng 6 quả bong bóng sau đó châm 1 quả  giới thiệu đó là kiểu
lai hóa sp3 (như đã xét ở phân tử CH4) vậy :

- Kiểu lai hóa sp3 : sự trộn lẫn 1AO

s + 3AOp (chú ý : sp3 không phải là cấu hình e



)
NGÀY :22/09/2009

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

- Hình dạng trong khơng gian : 4 obitan lai hóa hướng về đỉnh của hình tứ diện
đều (GV nối các đỉnh từ các quả bong bóng).

- Góc lai hóa : 109o28’

2) Lai hóa sp

2 (kiểu tam giác)

Hoạt động 2: GV sử dụng các quả bong bóng và lại tiếp tục châm  giới thiệu đó
là kiểu lai hóa sp2 . Sau đó xét phân tử BF3 vậy :

- Kiểu lai hóa sp2: sự trộn lẫn 1AO

s+2AOp (sp2 khơng phải là cấu hình e)
- Hình dạng : các (3) obitan lai hóa hướng về 3 đỉnh của tam giác đều.
- Góc lai hóa : 120o (phát vấn HS)

3) Lai hóa sp (lai hóa đường thẳng)

Hoạt động 3: GV sử dụng các quả bong bóng cịn lại tiếp tục châm  giới thiệu đó là kiểu
lai hóa sp. Sau đó xét phân tử BeH2 Vậy :

- Kiểu lai hóa sp : 1AO3 + 1AOp

- Hình dạng : 2 obitan lai hóa nằm trên 1 đường thẳng.
- Góc lai hóa : 180o(phát vấn HS)

III. Nhận xét chung về lai hóa:

- Có vai trị giải thích dữ kiện thực nghiệm.

IV. Sự xen phủ trục và xen phủ bên:

- GV dùng hình ảnh để giúp HS phân biệt “trục”và “ bên”.

+ “Trục” là đường trùng với đường nối tâm của 2 nguyên tử liên kết.

+ “Bên” là phần hai bên của obitan, khi đó trục của 2 obitan song song với nhau và
vng góc với đường nối tâm của 2 nguyên tử.

V. Sự tạo thành liên kết đơn, liên kết đôi và liên kết ba.

- GV liên hệ giữa xen phủ “ trục” của obitan tạo liên kết  và xen phủ “bên” tạo
liên kết  để cho HS thấy: Một nguyên tử chỉ có 1 “trục”, có thể có thêm 1 hoặc 2 “bên”.
Khi đó liên kết giữa 2 nguyên tử có thể là liên kết đơn hay đôi, ba tùy thuộc vào số e độc
thân (số obitan) tham gia liên kết.

4:

Củng cố bài

. (

GV sử dụng bài tập trang 82 ( SGK)).

- Đối với kiểu lai hóa sp, sp2; Obitan p cịn lại có phương như thế nào với mặt phẳng
lai hóa?

- Theo em thuyết lai hóa đã giải quyết được vấn đề gì trong liên kết hóa học?
5..HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ :

+ Làm bt >4.5.6.7.8 (trang .80

+Xem lại các kiến thừc trọng tâm tiết sau ôn tập .

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

Luyeän tập :

I/-Mục đích yêu cầu :

1/- Củng cố kiến thức:Bảng chất liên kết hóa học, phân biệt được các kiểu liên

kết.

Đặc điểm cấu tạo và tính chất của mạng tt ngtử, tt phtử, và tt ion.

2/-Rèn luyện kỹ năng:Vận dụng qui tắc tính số oxihóa của ngtố trong hợp chất.

Vận dụng độ âm điện xác định dạng liên kết.

III/- Phương pháp :

-Thầy

: Các

bảng tổng kết.

Trò:

Sách giáo khoa, HTTH.

-

Diễn giảng nêu vấn đề.Đàm thoại

IV/- Nội dung:

1/ Ổn định lớp.

HOẠT ĐỘNG CỦA 
THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

* Hoạt động 1:

Oân tập liên kết ion

* Hoạt động2:

Oân tập liên kết

CHT

* Hoạt động 3:

Oân tập các dạng

tinh thể

* Hoạt động 4:

-Bài tập về lkết

CHT.

-Baøi tập về lkết

ion

-Bài tập dựa vào

độ âm điện xác

định dạng liên kết.

-Bài tập về mạng

I-So saùnh liên kết ion và liên kết CHT:

* Giống nhau:

- Các ngtử lien kết với nhau tạo thành phân tử để các ngtử đạt được

cấu hình electron bền của khí hiếm.

* Khaùc nhau:

Loại liên kết

Liên kết ion

Liên kết CHT

Bản chất

Lực hút tỉnh điện

Dùng chung e ht

Điều kiện

Ngtử có tính chất

khác hẳn nhau

Ngtử cótính chất

giống nhau

Hiệu số độ âm điện

Loại liên kết

0 < 0,4

0,4 < <1,77

> 1,77

Liên kết CHT không phcực.

Liên kết CHT có cực

Liên kết ion

II. Tinh thể ion , tinh thể ngtử và tinh thể phân tử:

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

tinh thể.

*Bài 17 SGK

Hướng dẫn học sinh

* Hoạt động 1:

Oân tập liên kết ion

* Hoạt động2:

Oân tập liên kết CHT

* Hoạt động 3:

n tập các dạng tinh

thể

* Hoạt động 4:

-Bài tập về lkết CHT.

-Bài tập về lkết ion

-Bài tập dựa vào độ âm

điện xác định dạng liên

kết.

-Bài tập về mạng tinh

thể.

*Bài 17 SGK

Bài ghi của học sinh

I-So sánh liên kết ion và liên kết CHT:

* Gioáng nhau:

- Các ngtử lien kết với nhau tạo thành phân tử để các ngtử

đạt được cấu hình electron bền của khí hiếm.

* Khác nhau:

Loại liên kết

Liên kết ion

Liên kết CHT

Bản chất

Lực hút tỉnh điện

Dùng chung e ht

Điều kiện

Ngtử có tính chất

khác hẳn nhau

Ngtử cótính chất

giống nhau

Hiệu số độ âm điện

Loại liên kết

1 < 0,4

0,4 < <1,77

> 1,77

Liên kết CHT khơng phcực.

Liên kết CHT có cực

Liên kết ion

II. Tinh thể ion , tinh thể ngtử và tinh thể phân tử:

2/ Luyện tập chương liên keát.

Tinh thể kim loại

Tt ion

Tt ngtử

Ttphân tử

Gồm các ion kim

loại và các e tự do

Gồm các ion trái

dấu ở các nút mạng

Gồm các ngtử ở

các nút mạng

Gồm các phtử ở

các nút mạng

Lực liên kết: lựchút

tỉnh điện

Tt kim loại có ánh

kim, dẫn điện và

Lực liên kết:

lựchút tỉnh điện

Tinh thể ion bền

Khónóng chảy và

Lực liên kết:

lựcliên kết cộng

hóa trị.

Tt ngtử có F

và E

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

dẫn nhiệt tốt.

bay hơi.

cao.

F

và E

cao.

III. Hóa trị vá số oxi hóa:

1. Hóa trị trong hợp chất ion :

Điện hóa trị của 1 ngtố = số electron mà ngtử của ngtố nhường hoặc nhận .

2. Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị:

Cộng hố trị của 1 ngtố = số liên kết mà ngtử của ngtố đó tạo được với các

ntử khác trong ptử.

Liên kết cho nhận được tính như 1 liên kết.

3. Số oxi hóa: Theo các qui ước đại số .

Luyện tập

(TIẾT 2)

I/-Mục đích yêu cầu :

1/- Củng cố kiến thức:Bảng chất liên kết hóa học, sự lai hố các obitan ngun

tử .SP,SP

,SP

2/-Rèn luyện kỹ năng:Vận dụng lý thuyết để làm bài tập

III/- Phương pháp :

-Thaày

: Các

bảng tổng kết.

Trò:

Sách giáo khoa, HTTH.

-

Diễn giảng nêu vấn đề.Đàm thoại

IV/- Nội dung:

1/ Ổn định lớp.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

hoạt động 1: thế nào là sự lai hoá

sp,sp2,sp3 ?

Điều kiện để các obitan lai hố với nhau
là gì ?

Thế nào là lkđơn ,lk đôi ,lk ba .

Hoạt động 2

Hảy mô tả sự xen phủ
obitan nguyên tử tạo liên kết trong phân tử

Cl2 , N2 , HCl , C2H4
Hoạt động 3 :

Học sinh xem lại lý thuyết theo nhóm rồi trả lời

Xen phuû . Cl

,N

: P-P

HCL C

2H4 : S-P

Một obitan 2s và một obitan 2p của nguyêntử Be tổ hợp

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

dựa vào lý thuyết lai hoá các obitan
nguyên tử ,mơ tả sự hình thành lktrong các
phân tử . BeCl2 ,Bcl3

hoạt động 4 :

vận dụng quy tắc bát tử để giải thích

sự hình thành liên kết ion trong các

phân tử .liF .KBr ,CaCl

HOẠT ĐỘNG 5 :

Bài 1 :Dựa vào hiệu độ âm điện của các

nguyên tố : hãy cho biết loại liên kết trong
các hợp chất sau đây : AlCl3 , CaCl2 ,
CaS , MgCl2 , NaF , CaO .

Bài 2 : Xác định số oxihoá của các

nguyên tố trong các phân tử sau : CO2 ,
H2O , NH3 , NO2 , H2S, KMnO4 , KClO3,
HClO,

Baøi 3 : Cặp chất nào cho sau đây mỗi chất

chứa cả 3 loại liên kết ( ion , cộng hoá trị ,
cho nhận ) a) NaCl, H2O b) NH4Cl ,
Al2O3 , c) H2SO4 , KNO3 , d) Na2SO4 ,

Ba(OH)2 , e) SO2, SO3 .

Bài 4 : Dựa vào độ âm điện , hãy nêu bản

chất liên kết trong các phân tử và ionsau :
HCO3- , HClO, KHS, HNO3 , H2S, PCl5 .

Bài 5 : Hảy mô tả sự xen phủ obitan

nguyên tử tạo liên kết trong phân tử Cl2 ,
N2 , HCl , C2H4 .

với nhau tạo thành 2 obitan sp ,hai obitan lai hoá sp

giống hệt nhau ,cùng name trên một đường thẳng nhưng

ngược chiều ,trên mỗi obi tan lai hoá đều chứa eléc tron

độc thân ,haiobitan lai hoá sp xen phủ với hai obitan 3p .

chứa eléc tron độc thân của 2 nguyên tử clo .phân tử .

BeCl2

có dạng đường thẳng

-Một obitan 2s và một obitan 2p của nguyêntử B tổ hợp

với nhau tạo thành 3 obitan sp

,ba obitan lai hoá sp

giống heat nhau hướng về các đỉnh của một tam giác

đều .trên mỗi obitan đều chứa eléc tron độc thân .

ba obitan lai hoá sp

xen phủ trụcvới ba obitan 3p chứa

elec tron độc thân của ba nguyên tử clo .phân tử

Bcl3

có dạng tam giác .

sự hình thành phân tử LiF.

Li

  Li++1e

F+1e F
-Li++ F-  

LiF.

sự hình thành phân tử KBr.

K

  K+ + 1e

Br +1e  Br

-K+ + Br-  

KBr.

sự hình thành phân tử CaCL

Ca

  Ca2++2e
2CL +2e  2CL
-Ca2++2CL-  

CaCL

Cho học sinh thảo luân nhóm đại diện nhóm trưởng trình

bày các nhịm khàc nhận xét

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

V. CỦNG CỐ : Bài 1 : Xác định số e của các cation : Na+ , Mg2+ , Al3+

Bài 2 : Hãy xác định trạng thái lai hoá và dạng hình học của các phân tử sau :

HNO3 , PCl5 , NH3 , SH6 .

V. HƯỚNG DẪN VỀ NHAØ :

- làm các bài tập theo đề cương đã phát :

-chuẩn bị bài kiểm tra viết 1 tiết :

KIEÅM TRA 1TIẾT HÓA 10K

HTN (lần 2 học kỳ I)



A .Mục đích đánh giá:



Kiến thức:

- Nguyên tắc xây dựng bảng tuần hồn.

- Cấu tạo bảng tuần hồn.

- Những tính chất biến thiên của nguyên tố và hợp chất của chúng

trong bảng hệ thống tuần hồn.



Kỹ năng:

- Xác định tính chất qua vị trí và nguợc lại.

- So sánh tính chất của nguyên tố với các nguyên tố lân cận

Các mức độ đánh gía

Tổng số

Các chủ đề chính

Nhận biết

Thơng hiểu

Vận dụng

TNKQ TL

Nguyên tắc sắp

xếp

1 Những tính chất

biến thiên tuần

2

4

5

11

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

hồn

Mối liên quan vị

trí và cấu tạo

2 Tính tốn

1 Tổng số

3 4

7

15 ĐỀ KIỂM TRA 1 TIẾT HÓA 10 BAN KHTN ( Chương 2 )

*A Phần I:Trắc nghiệm ( 6 điểm)

Hãy khoanh trịn một chữ cái đứng trước câu em chọn.

1/- Hãy chọn câu sai :

a. Tính kim loại được đặc trưng bằng khả năng nguyên tử của nguyên tố dễ

nhường electron để trở thành ion dương.

b. Nguyên tử của ngun tố càng dễ nhận electron thì tính phi kim của nguyên

tố càng mạnh.

c. Tính phi kim được đặc trưng bằng khả năng nguyên tử của nguyên tố dễ nhận

electron để trở thành ion dương.

d. Nguyên tử của nguyên tố càng dễ nhận electron trở thành ion âm thì ngun

tố đó có tính phi kim càng mạnh.

2/- Trong bảng tuần hồn những tính chất nào sau đây khơng biến đổi tuần hồn:

a. Bán kính ngun tử. b. Tính kim loại- phi kim.

c. Số lớp electron. d. Độ âm điện.

e. Số electron lớp ngoài cùng. g. Hóa trị cao nhất của nguyên tố

với oxi.

3/. Nguyên tố có số thứ tự Z = 11 , vị trí của nguyên tố X trong bảng hệ thống

tuần hồn ở

a. chu kỳ 3, nhoùm IV

. b. chu kỳ 3, nhóm II

.

c. chu kỳ 3, nhóm I

. d. chu kỳ 2, nhóm I

.

4/ .Hợp chất oxit cao nhất của nguyên tố thuộc chu kỳ 3 có tính acid mạnh nhất là:

a. SiO

. b. P

O

.

c. SO

. d. Cl

O

.

5/. Hợp chất oxit cao nhất của ngun tố thuộc chu kỳ 3 có tính baz mạnh nhất là:

a. Al

O

. b. MgO.

c. Na

O . d. K

O.

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

b. H

PO

. d. H

SO

.

7/. Hợp chất hydroxit của ngun tố thuộc chu kỳ 3 có tính baz yếu nhất là:

a. KOH . b. NaOH.

c. Mg(OH)

. d. Al(OH)

.

8/ Ion Y

có cấu hình electron lớp ngồi cùng 3s

3p

. Vị trí của Y trong bảng hệ

thống tuần hồn là:

a. chu kỳ 3 , nhóm VII

. b. chu kyø 3, nhóm VI

.

c. chu kỳ 4, nhóm VII

. d. chu kyø 2, nhoùm VI

.

9/ Nguyên tử của nguyên tố nào sau đây có độ âm điện lớn nhất ?

a. Na. b. S.

c. O. d. F.

10/ Nguyên tử của nguyên tố nào sau đây có năng luợng ion hóa thấp nhất ?

a. Na . b. Li .

c. K . d. Cs .

11/ Sắp xếp nào sau đây tuân theo tính kim loại tăng dần của các nguyên tố:

a. Al , Na, Mg . b. Ca,K, Al.

c. Li, Na, K. c. Ca, Na, Al

12/ Sắp xếp nào sau đây tuân theo tính phi kim gỉam dần của các nguyên toá:

a. N,O, F. b. F,Cl,Br.

c. S, F. Cl. d. P, S, Si.

13/- Ion và nguyên tử của ngun tố duới đây đều có cấu hình electron 1s

2s

2p

a. Na

, Mg, Ne. b. Ca

, Mg

, Na.

c. Mg

, Na

, Ar. d. Ne, Mg

, Na

.

14/ Hãy ghép 1chữ số ở cột I với 1 chữ cái ở cột II sao cho phù hợp với nguyên tắc sắp xếp các

nguyên tố trong bảng hệ thống tuần hòan.

I

II

Keát

qủa

1 Các nguyên tố được xếp theo

chiều tăng

A

khối lượng nguyên tử

1- ……

2 Các nguyên tố có cùng số lớp

electron được xếp

B

điện tích hạt nhân

2- …….

3 Các nguyên tố có cùng số

electron hóa trị được xếp

C

thaønh 1 haøng

3- …….

4 Mỗi chu kỳ bắt đầu là 1 kim

loại kiềm và cuối cùng là 1

D

thành một cột

4- ……..

E

khí trơ

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

Cho 6,2 gam hỗn hợp gồm 2 kim loại kiềm thuộc 2 chu kỳ liên tiếp vào nước thu

được 2,24 lít khí (đkc) . Hãy xác định tên 2 kim loại trên và tìm thành phần trăm

theo số mol của 2 kim loại trên?

* Cho dùng bảng hệ thống tuần hoàn.

---TINH THỂ NGUYÊN TỬ VAØ ---TINH THỂ PHÂN TỬ

I. MỤC TIÊU BÀIHỌC

1. Kiến thức : SH biết

- Cấu tạo mạng tinh thể nguyên tử. LK trong mạng TT nguyên tử là LKCHT. T/c chung của

mạng tinh thể nguyên tử.

- CT mạng TT phân tử. LK trong mạng TT phân tử là LK giữa các phân tử. T/c chung của
mạng TTPT.

2. Kỹ năng HS vận dụng

- So sánh mạng TTNT, maïng TTPT, maïng TT ion.

- Biết T/c chung của từng loại mạng TT để sử dụng tốt các vật liệu có CT từ các loại mạng
TT kể trên.

II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC :

- Dẫn dắt giải quyết vấn đề.
- Suy luận tìm tịi khám phá

- Hợp tác nhóm trả lời câu hỏi, phiếu BT.

III. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :

- Tranh photo hình vẽ tinh thể NT, TTPT, TT ion

IV. KIỂM TRA BÀI CŨ :

1. Dựa vào ĐAĐ cho biết loại LK trong các phân tử sau : HCl, AlCl3, CO2
2. Viết CT e và CTCT của các phân tử sau : Cl2, CH4, C2H2

IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :

Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1 :

GV : các em hãy dựa vào hình của mạng

tinh thể kim cương để nêu ra vấn đề.
- Nguyên tử C có bao nhiêu electron ở lớp

I. Tinh thể nguyên tử
1. Tinh thể nguyên tử

Hình 3,4 (SGK)

Tinh thể nguyên tử cấu tạo từ những

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

ngoài cùng ?

- Thiếu mấy electron để đạt cấu hình bền
vững giống khí hiếm gần nhất  kiểu liên
kế t hóa học ?

Hs quan sát và trả lời 
Hoạt động 2 :

GV

các em nói lên tính chất mà các em biết
về kim cương

Hs

trả lời kim cương có thể dùng như làm

dao cắt kính, mũi khoan để khoan sâu vào
lịng đất tìm mỏ dầu, làm đồ trang sức 
kim cương rắn.

Hoạt động 3 :
GV

Các em hãy nhìn vào hình vẽ mạng tinh
thể nước đá và mạng tinh thể iốt ở thể rắn
với cấu trúc mạng tinh thể lập phương tâm
diện. Các nguyên tử iốt ở 8 đỉnh và các
tâm của 6 mặt hình lập phương.

Tinh thể nước đá cũng là tinh thể phân tử
trong tinh thể nước đá mỗi phân tử H2O ở
đỉnh lại liên kết với 4 phân tử lân cận nằm
ở 4 đỉnh của hình tứ diện đều khác. Và cứ
tiếp tục như vậy.

Hoạt động 4
GV

Các em cho biết tính chất của iot, nước đá,
băng phiến :

Hs:

Nước đá dễ tan, viên băng phiến trong tủ
quần áo dễ bay hơi.

 Dễ nóng chảy, dễ bay hơi ?

ngun tử được sắp xếp một cách đều
đặn ,theo một trận tự nhất định trong không
gian tạo thành một mạng tinh thể Ở các
điểm nút của mạng tinh thể là những
nguyên tử liên kết với nhau bằng các liên
kết cộng hóa trị

VD :Trong tinh thể kim cương, mỗi
nguyên tử liên kết với 4 ng.tử C lân cận
gần nhất bằng 4 cặp e chung đó là 4liên
kết cộng hóa trị. Các nguyên tử C này nằm
trên 4 đỉnh của 1 tứ diện đều.

2. Tính chất chung của tinh thể ng.tử Lực

liên kết cộng hóa trị trong tinh thể nguyên
tử rất lớn  tinh thể nguyên tử bền vững,
rất cứng, Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ
sơi khá cao.

II. Tinh thể phân tử.

1. Tinh thể phân tử cấu tạo từ những

phân tử được sắp xếp một cách đều

đặn, theo một trật tự nhất định trong
không gian tạo thành mạng tinh thể .
- Tại các điểm nút của mạng tinh thể là

những phân tử liên kết với nhau bằng
lực tương tác yếu.

- Phần lớn các hợp chát hữu cơ , các đơn
chất phi kim ở nhiệt độ thấp đều kết
tinh thành mạng lưới tinh thể phân tử
Vd : O2, H2, H2O, H2S, I2

2. Tính chất chung của TTPT

Trongtinh thể phân tử , các phân tử hút
nhau bằng lực tương tác yếu:

- tinh thể phân tử dễ nóng chảy ,dễ
bay hơi

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

vào khơng khí do đó dễ nhận ra mùi

VI. CỦNG CỐ :

1. Em hãy nêu rõ sự khác nhau về CT và LK trong mạng TTNT và mạng TTPT
TTNT : ở các điểm nút là những NTLK với nhau bằng LKCHT

TTPT : ở các điểm nút là những PTLK với nhau bằng lực tương tác yếu giữa các phân tử
2. Phiếu bài tập.

Caâu 1/SGK trang 70
3. Phiếu bài tập 2

Câu 2/SGK trang 17

VII. DẶN DÒ VÀ BTVN

- Chuẩn bị bài học số 15 : hóa trị và số oxi hóa
 - Bài tập về nhà :3, 4, 5, 6 SGK trang 71

Khái niệm về liên kết kim loại

**************

I/-Mục đích yêu cầu :

Hiểu khái niệm liên kết kim loại .

Tính chất chung của tinh thể kim loại. HS biết được 1 số mạng tt kloại phổ biến.

II/-Chuẩn bị:

-Thầy

:

Mô hình tinh thể lục phương,tt lập phương tâm diện và tâm khối, bảng

3.1 -Trò:

Sách giáo khoa, HTTH.

III/- Phương phaùp :

-

Diễn giảng nêu vấn đề.Đàm thoại

IV/- Nội dung:

Hoạt động của thầy và trò

Bài ghi của học sinh

* Hoạt động 1:

Ở điều kiện thường kim loại ở

trạng thái rắn ngoại trừ Hg

Hãy cho biết số e lớp ngoài cùng

của ngtử ở khoảng nào ?

Cho học sinh nghiên cứu SGK và

I-Khái niệm về liên kết kim loại:

Liên kết Kloại được hình thành giữa các

ngtử và ion klọai trong tinh thể do sự tham

gia của các e tự do .

*So sánh lkkl với lk ion:

-Bản chất đều là lực hút tỉnh điện .

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

nêu khái niệm lk kl

* Hoạt động2:

Sosánh lkkl- lk ion

So sánh lk kl _ lk CHT

*Hoạt động 3:

GV : Treo tranh ,mơ hình mạng

tinh thể của kim loại vả gho học

sinh nhận xét ,trả lời câu hỏi ;

GV : giới thiệu độ rỗng ,độ đặc

khít .

HS quan sát bảng 3.1 và nhận xét

;

- sắt ,natri ,kali ,crom ,… thuộc

dạng tinh thể lập phương tâm khối

.

- đồng ,niken, bạc ,vàng .. thuộc

dạng lâp phương tâm diện .

- kẻm ,cadimi ,magie, coban ,..

thuộc dạng tinh thể lục phương .

*Hoạt động 4 : GV ; gọi một HS

nêu các tính chất vật lý cơ bản

của kim loại và giải thích .

-Lk ion giữa {ion- ion}; lkkl giữa{ion-các

e}

*So sánh lkkl với lk CHT:

-Bản chất đều có sự tham gia liên kết của

e hóa trị .

-Lk CHT có cặp e dùng chung; lkkl tấ cả

các e hoá trị chuyển động tự do và đều

tham gia liên kết

II. Mạng tinh thể kim loại:

1. Một số kiểu mạng tinh thể:

a. Lập phương tâm khối: Các ngtử , ion

kim loại nằm trên các đỉnh và tâm của

hình lập phương.

- Có cấu trúc rỗng .

- Phần đóng góp: 8 qủa cầu đỉnh x 1/8 = 1

+ 1 qủa cầu = 2

b. Lập phương tâm diện: Các ngtử , ion

kim loại nằm trên các đỉnh và tâm các mặt

của hình lập phương.

- Phần đóng góp: 8 qủa cầu đỉnh x 1/8 = 1

+ 6 qủa cầu x 1/2 bằng 4.

c. Lục phương: các nguyên tử , ion kim

loại name trên các đỉnh và tâm các mặt

của hình lục giác đứng vaq2 3 nguyên tử ,

ion nằm phía trong của hình lục giác .

2.Tính chất vật lý của tinh thể kim loại ;

-có ánh kim ,dẫn điện tốt ,có tính dẻo *

vì trong tinh thể kim loại có nhửng

eléctron tự do ,di chuyển được trong

mạng tinh thể .

*Hoạt động 5 :

-củng cố lại –k/n LKKL;

_một số kiểu mạng tinh thể Kl .

_ về nhà làm bài tập 1,2,3 SGK .

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA

I – Mục tiêu bài học
1 – Kiến thức

Học sinh biết:

- Hóa trị của một nguyên tố trong hợp chất ion, trong hợp chất cộng hóa trị.
- Số oxi hóa

2 – Kó năng

Học sinh vận dụng: Xác định đúng:
- Điện hóa trị.

- Cộng hóa trị.
- Số oxi hóa

II – Phương pháp giảng dạy

- Phương pháp đàm thoại.

- Phương pháp đặt vấn đề và giải quyết vấn đề.

III – Đồ dùng dạy học

Bảng tuần hồn.

IV – Kiểm tra bài cũ

Trong các hợp chất sau đây: NaCl, CH4, CO2, CaF2, H2O, NH3

Hợp chất nào có liên kết cộng hóa trị? Hãy viết cơng thức cấu tạo của hợp chất đó.
Hợp chất nào là hợp chất ion? Hãy xác định điện tích các ion trong hợp chất ion.
V – Hoạt động dạy học.

Hoạt động của thầy và trị Nội dung
Hoạt động 1:

GV nêu quy tắc

GV phân tích làm mẫu với NaCl

HS vận dụng: Xác định điện hóa trị các
nguyên tố trong K2O, CaCl2, Al2O3, KBr
GV gợi ý HS nhận xét khái quát hóa.
GV lưu ý cách viết điện hóa trị của
nguyên tố: ghi giá trị điện tích trước,
dấu của điện tích sau.

I – Hóa trị

1 – Hóa trị trong hợp chất ion (điện hóa trị)

Trong hợp chất ion, hóa trị của một nguyên tố
bằng điện tích của ion.

Ví dụ: Trong NaCl

Na có điện hóa trị 1+
Cl có điện hóa trị

1-- Các ngun tố kim loại thuộc IA, IIA,
IIIA có điện hóa trị 1+, 2+, 3+.

- Các nguyên tố phi kim thuộc VIA, VIIA
có điện hóa trị 2-,

1-Hoạt động 2:

GV nêu quy tắc

GV phân tích làm mẫu với NH3

HS vận dụng: Xác định cộng hóa trị các

2 – Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị 
( cộng hóa trị)

Trong hợp chất cộng hóa trị, hóa trị của một
nguyên tố được xác định bằng số liên kết của
ngun tử ngun tố đó trong phân tử.

Ví dụ: Trong NH3

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

nguyên tố trong H2O, CH4 Nguyên tố N có cộng hóa trị 3
Nguyên tố H có cộng hóa trị 1

Hoạt động 3:

GV đặt vấn đề: Số oxi hóa thường được
nghiên cứu trong phản ứng oxi hóa-khử.
GV trình bày khái niệm số oxi hóa.

II – Số oxi hóa 
1 – Khái niệm

Số oxi hóa của một ngun tố trong phân tử
là điện tích của nguyên tử nguyên tố đó trong
phân tử, nếu giả định rằng liên kết giữa các
nguyên tử trong phân tử là liên kết ion.

Hoạt động 4:

GV trình bày từng quy tắc xác định số
oxi hóa kèm theo ví dụ minh họa.
GV nêu cách viết số oxi hóa: chữ số
thường, dấu đặt phía trước và đặt ở trên
kí hiệu ngun tố.

HS vận dụng xác định số oxi hóa của
nguyên tố trong: Zn , 0

O

0 2,

N

0 2

HS vận dụng xác định số oxi hóa của
nguyên tố trong: H2O

HS vận dụng xác định số oxi hóa của
nguyên tố trong: MgO, Fe2O3

HS vận dụng xác định số oxi hóa của
nguyên tố trong: 

NH

HS vận dụng xác định số oxi hóa của
mangan trong: MnO2, KMnO4

2 – Quy tắc xác định.

- Quy tắc 1: Số oxi hóa của nguyên tố trong

các đơn chất bằng không.
Ví duï: Cu , 0 Zn , 0

H

0 2,

O

0 2,

N

0 2

- Quy tắc 2: Trong hầu hết các hợp chất

Số oxi hóa của hiđro = 1+ (trừ hiđrua kim
loại).

Số oxi hóa của oxi = -2 ( trừ OF2, peoxit)
Ví dụ : 12 2

O
H

- Quy tắc 3:

+ Số oxi hóa của các ion đơn nguyên tử bằng
điện tích của ion đó.

Ví dụ: Số oxi hóa của các nguyên tố ở
các ion K+, Ca2+, Cl- lần lượt bằng +1, +2, -1
+ Trong ion đa nguyên tử, tổng số số oxi hóa
của các nguyên tố bằng điện tích của ion.

Ví dụ: Tính số oxi hóa(x) của nitơ trong


NO

Trong 

NO : x + 3. (-2) = -1  x = +5

- Quy tắc 4: Trong một phân tử, tổng số số

oxi hóa của các nguyên tố bằng không.

Ví dụ: Tính số oxi hóa(x) của nitô trong
NH3

Trong NH3: x + 3. (+1) = 0  x = -3

VI – Cũng cố

Bảng tổng kết

Cơng thức Cộng hóa trị
của

Số oxi hóa của

N  N N laø 3 N laø 0

Cl  Cl Cl laø 1 Cl laø 0

H – O – H H laø 1

O laø 2 H laø +1O laø -2

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

của

NaCl Na là 1+

Cl là 1- Na là +1Cl là -1

CaCl2 Ca laø 2+

Cl laø

1-Ca laø +2
Cl laø -1

VII – Dặn dò – Bài tập về nhà

- Học sinh chuẩn bị nội dung bài luyện tập ở nhà.
- Làm bài tập: 1 – 7 / SGK trang 74.

LUYỆN TẬP VỀ LIÊN KẾT HÓA HỌC (tiết 01)

I – Mục tiêu bài học
1 – Kiến thức

Học sinh nắm vững:

- Liên kết ion, liên kết cộng hóa trị.
- Sự hình thành một số loại phân tử.

- Đặc điểm cấu trúc và liên kết của ba loại tinh thể.

2 – Kó năng

- Xác định hóa trị và số oxi hóa của nguyên tố trong đơn chất và hợp chất.
- Dùng hiệu độ âm điện để phân loại một cách tương đối loại liên kết hóa học.

II – Phương pháp giảng dạy

- Đàm thoại, thảo luận.

- Nêu vấn đề và giải quyết vấn đề

III – Đồ dùng dạy học

- BaÛng 9, 10 SGK trang 75
- Bảng tuần hồn.

IV – Kiểm tra bài cũ

1 – Viết phương trình biểu diễn sự hình thành các ion sau đây từ các nguyên tử tương ứng:
Na  Na+

Mg  Mg2+
Al  Al3+
Cl  Cl
-S  -S
2-O  2-O

2-Xác định số oxi hóa của các ion trên.
V – Hoạt động dạy học

Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1:

GV tổ chức cho HS thảo luận vấn đề thứ
nhất: Liên kết hóa học.

GV yêu cầu HS so sánh 3 loại liên kết : liên

A – Kiến thức cần nắm vững

Bảng 9: So sánh liên kết ion và liên kết cộng
hóa trị.

Áp dụng: BT 2 / SGK – 76

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

kết ion, liên kết cộng hóa trị có cực và liên
kết cộng hóa trị khơng cực.

- Vì sao các nguyên tử liên kết với nhau.
- Có mấy cách hình thành liên kết.

Hoạt động 2:

GV tổ chức cho HS thảo luận vấn đề thứ hai:
Mạng tinh thể.

- Lấy ví dụ về tinh thể ion, tinh thể
nguyên tử, tinh thể phân tử.

- So sánh nhiệt độ nóng chảy của các loại
tinh thể đó, giải thích?

- Tinh thể nào dẫn điện ở trạng thái rắn.
- Tinh thể nào dẫn điện khi nóng chảy,

khi hịa tan trong nước?

Bảng 10: So sánh tinh thể ion, tinh thể
nguyên tử, tinh thể phân tử.

Áp dụng: BT 6 / SGK – 76
- Tinh thể ion: NaCl, MgO
- Tinh thể nguyên tử: kim cương
- Tinh thể phân tử: iot, nước đá, băng

phieán.

Tinh thể ion, tinh thể nguyên tử khó nóng
chảy, khó bay hơi.

Tinh thể phân tử dễ nóng chảy, dễ bay hơi.
Khơng có tinh thể dẫn điện ở trạng thái rắn.
Tinh thể ion dẫn điện khi nóng chảy, khi
hòa tan trong nước.

Hoạt động 3:

GV tổ chức cho HS thảo luận vấn đề thứ ba:
Điện hóa trị.

Áp dụng: BT 7 / SGK – 76
Điện hóa trị của:

- Ngun tố kim loại (IA): 1+
- Ngun tố phi kim (VIA):
2-- Nguyên tố phi kim (VIIA): 12--

1-Hoạt động 4:

Dựa vào bảng tuần hoàn :

GV tổ chức cho HS thảo luận vấn đề thứ tư:
Hóa trị cao nhất với oxi và hóa trị với hiđro

Áp dụng: BT 8 / SGK – 76

- Nguyên tố có cùng cộng hóa trị trong
oxit cao nhất:

RO2 R2O5 RO3 R2O7

Si, C P, N S, Se Cl, Br

- Nguyên tố có cùng cộng hóa trị trong
hợp chất khí với hiđro:

RH4 RH3 RH2 RH

Si N, P, As S,Te F, Cl

VI – Củng cố.

Phiếu học tập.

Bài tập 3.45, 3.56 SBT trang 26

VII – Dặn dò – Bài tập về nhà.

Bài taäp: 3.46  3.50 SBT trang 26.

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

LUYỆN TẬP VỀ LIÊN KẾT HÓA HỌC (tiết 02)

I – Mục tiêu bài học
1 – Kiến thức

Học sinh nắm vững:

- Liên kết ion, liên kết cộng hóa trị.
- Sự hình thành một số loại phân tử.

- Đặc điểm cấu trúc và liên kết của ba loại tinh thể.

2 – Kó năng

II – Phương pháp giảng dạy

- Đàm thoại, thảo luận.

- Nêu vấn đề và giải quyết vấn đề

III – Đồ dùng dạy học

- BaÛng 9, 10 SGK trang 75
- Bảng tuần hồn.

IV – Kiểm tra bài cũ

1 – Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong: KClO3, Na2Cr2O7, NO3-, SO42-, Br

-V – Hoạt động dạy học

Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1:

GV tổ chức cho HS thảo luận vấn đề thứ
năm: Số oxi hóa

HS nêu các quy tắc xác định số oxi hóa.

Áp dụng: BT 9 / SGK – 76
- Phân tử: 1 7 24

O

Mn

K

, 4

2
5
1

3




O
P
H

- Ion: 22
3
4 




O

C ,   4
1
3

H
N
Hoạt động 2:

GV tổ chức cho HS thảo luận vấn đề thứ sáu:
Độ âm điện và hiệu độ âm điện.

- GV yêu cầu HS nhắc lại mối tương quan

giữa độ âm điện, hiệu độ âm điện với liên
kết hóa học.

Áp duïng: BT 3 / SGK – 76

Liên kết ion: Na2O, MgO, Al2O3.
Lk CHT có cực: SiO2, P2O5, SO3.
Lk CHT khơng cực: Cl2O7
Áp dụng: BT 4 / SGK – 76

Tính phi kim: F > O > Cl > N

Liên kết cộng hóa trị khơng cực: N2, CH4.
Liên kết cộng hóa trị phân cực mạnh nhất
trong dãy: H2O

Hoạt động 3:

GV tổ chức cho HS củng cố kĩ năng giải
3bài tập trên.

Bài tập 1 .

- ion M 3+ có cấu hình electron :
1s22s22p6

- ion X2- có cấu hình electron : 
1s22s22p6 3s23p6 .

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

bảng tuần hoàn .

Bài tập :2

cho các chất sau ; H2S , NH3 ,CH4, N2
- hãy cho biết LK giữa các nguyên tử

trong phân tử ?

- viết công thức electron và công thức cấu
tạo .

Bài tập :3

cho các chất sau ; Na2S , MgCl2 , AL2O3,
- hãy cho biết loại LK trong phân tử ?
- viết sơ đồ hình thành Lk ion .

VI – Củng cố.

Phiếu học tập.

Bài tập 1.2, 3. 7,8,9 SGK trang 95,96

VII – Dặn dò – Bài tập về nhà.

Bài tập: 3.46  3.50 SBT trang 26.
Chuẩn bị bài phản ứng oxi hoá khử

PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ (tiết 01)

A – CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KỶ NĂNG:
Kiến thức:

Hiểu được:

- Phản ứng oxi hoá khử là phản ứng hoá học trong đó có sự thay đổi số oxi hố của nguyên
tố.

- Chất oxi hoá là chất nhận electron, chất khử là chât nhường electron. Sự oxi hoá là sự
nhường electron, sự khử là sự nhận electron.

Biết được: Các bước lập phương trình phản ứng oxi hóa – khử

B – CHUẨN BỊ:

1. Đồ dùng dạy học:

GV: Chuẩn bị các phiếu học tập.

+ Phản ứng ơxi hố – khử trong chương trình lớp 8
+ Ôn lại các kiến thức về liên kết in, hợp chất Ion.
2. Phương pháp dạy học: Đàm thoại, gợi mở.

C – TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY:
NGÀY :30/10/2007

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

GV: Ở lớp 8 các em đã được nghiên cứu về phản ứng ơxi hố – khử đã rút ra định nghĩa về
phản ứng ơxi hố – khử. Vậy phản ứng ơxi hố – khử ở lớp 10 được định nghĩa như thế nào? Ta

lại nghiên cứu phản ứng ôxi hoá – khử ở mức độ cao hơn.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1: Vào bài

- Sử dụng phiếu học tập số 1

a. Hãy viết phương trình phản ứng giữa
Natri và Oxi và chỉ rõ chất khử, chất oxi hoá,
sự khử, sự oxi hố?

b. Hãy tìm trong phản ứng trên chất nào
nhường e? chất nào không nhận e?

c. Xác nhận số oxi hoá của các chất trước
và sau phản ứng và nhận xét về sự thay đổi
của chúng.

d. Kết luận gì về phản ứng trên?

GV: Dẫn dắt HS để dẫn đến kết luận đúng.

Hoạt động 2: Phiếu học tập số 2.

a)Hãy viết phương trình hóa học cho phản
ứnggiữa sắt với dung dịch muối đồng sunfat?

b) Có thể dựa vào sự kết hợp với oxi và
chất cung cấp oxi như ví dụ trên để xác định

chất khử, chất oxi hoá và phản ứng oxi
hố-khử được khơng?

c) hãy xác định số oxi hoá ủa các chất
trong phản ứng và nhận xét sự thay đổi của
chúng và kết luận chất nào là chất khử, chất
oxi hố.

d) Phản ứng đó có phải là phản ứng oxi hố
khử khơng?

I – Phản ứng oxi hoá – khử

1. Phản ứng của Natri với Oxi
a. Phương trình phản ứng
Sự oxi hoá

0 0 1 2

4 Na 0

 

2 Na 0

 
Na: là chất khử

O2 : là chất ơxi hố

b. – Nguyên tử Natri nhường e, là chất
khử.

- Nguyên tử oxi nhận e
Là chất ơxi hố

c. – Số oxi hố của Natri tăng từ 0 lên + ]
Natri là chất khử. Sự làm tăng số oxi hoá
của Natri là sự oxi hoá nguyên tử Natri.

- Số oxi háo của nguyên tử oxi giảm từ 0
xuống -2: oxi là chất oxi hoá, sự làm giảm
số oxi hoá của oxi là sự khử nguyên tử oxi.

d. Phản ứng trên là phản ứgn oxi hố –
khử. Vì có sự thay đổi của oxi hoá.

2. Phản ứng của sắt với dung dịch muối
đồng sunfat.

a) Phương trình pảhn ứng:
Fe+ Cu SO4 Cu+ FeSO4.
b) Không thể được

c) Fe+ Cu SO4 Cu+ FeSO4.
- Chất khử, chất ôxi hoá

0 2

Fe



Fe

 số oxi hoá tăng: chất khử

2 0

Cu





Cu

số oxi hoá giảm : chất oxi
hoá

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

Hoạt động 3: Phiếu học tập số 3

a. Hãy viết phương trình hố hoạc của phản
ứng giữa Cl2 với H2?

b.Liên kết trong HCl thuộc loại nào?

- Trong phản ứng này có sự nhường, thu e
khơng? Có sự thay đổi oxi hố khơng?

- Có thể kết luận phản ứng của H2 với Cl2
là phản ứng oxi hoá – khử được không? Tại
sao?

GV: Yêu cầu HS dựa vào thay đổi số oxi
hoá để xác định chất oxi hoá, chất khử, sự
khử. Từ đó rút ra kết luận.

3. Phản ứng của hiđro với clo:
a. Phương trình phản ứng:

H2 + Cl2 = 2HCl2

b. Phản ứng tạo HCl (hợp chất cộng hố
trị), trong đó 2 ngun tử H và Cl góp chung
một đơi e tạo ra hợp chất cộng hố trị và

đơi e chung lệch về phía ngun tử Cl (độ
âm điện lớn hơn). Như vậy không có sự
nhường, thu e mà chỉ có sự dịch chuyển e
và có sự thay đổi số oxi hóa.

- Được:

Tại vì: Có tồn tại đồng thời sự oxi hóa và
sự khử.

H2 + Cl2 

2HCl

 1 1

Chất khử, chất oxi hóa

Số oxi hóa của H tăng từ 0 lên +1  là
chất khử (sự oxi hóa chất khử)

Hoạt động 4:

GV: yêu cầu một HS nêu

- Chất nhường e khi nào? Gọi tên
- Chất thu e khi nào? Gọi tên
- Quá trình nhường e gọi là gì?
- quá trình thu e gọi là gì?

- Có phản ứng nào mà xảy ra riêng lẽ mỗi
q trình trên khơng?

Hoạt động 5: Củng cố

Các BT 1, 2, 3, 4, 5 tr 106, 107 SGK

Hoạt động 6:

GV nêu vấn đề: phản ứng
Na + O2  Na2O

Muốn cân bằng phương trình thì tổng số e
đã nhường phải bằng tổng số e đã thu.

- GV gợi ý ít nhất đã tiến hành 2 bước:
- GV hướng dẫn bước 3 và bước

Số oxi hóa của Cl giảm từ 0 xuống -1
là chất oxi hóa (sự khử chất oxi hóa)

PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ (tiết 02)

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

A – CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KỶ NĂNG:
Kiến thức:

Hiểu được:

Biết được: Các bước lập phương trình phản ứng oxi hóa – khử
- Ý nghĩa của phản ứng oxi hố – khử trong thực tiễn

Kó năng:

- Phân biệt được chất oxi hoá và chất khử, sự oxi hoá và sự khử trong phản ứng oxi hoá –
khử cụ thể.

- Lập được phương trình phản ứng oxi hố – khử dựa vào số oxi hố.

B – CHUẨN BÒ:

1. Đồ dùng dạy học:

GV: Chuẩn bị các phiếu học tập.
+ Quy tắc tính số ơxi hố.

2. Phương pháp dạy học: Đàm thoại, gợi mở.

C – TIẾN TRÌNH GIẢNG DAÏY:

Họat động 1:

GV dẫn dắt HS các bước cân bằng phản 
ứng oxi hóa khử.

GV lấy VD và hướng dẫn chi tiết cho HS

II – Lập phương trình hóa học của phản
ứng oxi hóa – khử

Các bước cân bằng phản ứng oxi hóa khử
theo phương pháp thăng bằng e :

 Nguyên tắc :

Tổng số e do chất khử nhường bằng đúng
tổng số e do chất oxi hóa nhận

Bước1: Xác định số oxi hóa thay đổi của các
ngun tố , tìm chất khử , chất oxi hóa .
Bước 2: viết hai qúa trình oxi hóa và qúa
trình khử, cân bằng mỗi qúa trình

Bước 3: Nhân hệ số thích hợp vào hai qúa
trìng sao cho tổng số e cho bằng tổng e nhận
Bước 4: Đưa hệ số vào phương trình và hồn
thành phương trình .

VD1: Lập phương trình oxi hóa khử sau :
Fe2O3 + CO Fe + CO2
+3 +2 0 +4

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

Hoạt động 2:

GV nêu vấn đề: phản ứng
Na + O2  Na2O

Muốn cân bằng phương trình thì tổng số e
đã nhường phải bằng tổng số e đã thu.

- GV gợi ý ít nhất đã tiến hành 2 bước:
- GV hướng dẫn bước 3 và bước

Họat động 3:

- Dùng phiếu học tập cho HS họat
động nhóm, áp dụng tương tự với các
phản ứng:

P + O2 P2O5

Fe2O3 + CO  Fe + CO2
Fe3O4 + CO  Fe + CO2
NH3 + O2  NO + H2O
KClO3  KCl + O2

MnO2 + HCl  MnCl2 + Cl2 + H2O
Cu + HNO3  Cu(NO3)2 + NO + H2O
Zn + H2SO4  ZnSO4 + H2S + H2O

Hoạt động 4:

-CỦNG CỐ : Bài 3a,b trong SGK trang 
106.

-HƯỚNG DẪN DẶN DÒ : Dặn HS về 
nhà học bài và làm bài tập : 6,7 tr 107

SGK

Chất khử : CO
Chất oxi hóa : Fe2O3
+3 0

1 . 2Fe + 2.3e 2Fe
+2 +4

3 . C C + 2e
+3 +2 0 +4

2Fe + 3C 2Fe + 3C

Fe2O3 + 3 CO 2 Fe + 3 CO2
VD2: Lập phương trình oxi hóa khử sau :
MnO2 + HCl MnCl2 + Cl2+ H2O
+4 -1 +2 0

MnO2 + HCl MnCl2 + Cl2+ H2O
Chất khử : HCl

Chất oxi hóa : MnO2

+4 +2

1. Mn + 2e Mn
-1 0

1. 2Cl 2Cl + 2e

MnO2 + 2HCl MnCl2 + Cl2+ H2O
 Nhận xét : Hai phân tử HCl đóng

vai trị chất tạo mơi trường ( vì số
oxi hóa của Cl khơng thay đổi)
MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2+ 2 H2O
HCl vừa là chất khử vừa là chất tạo môi
trường .

Ví dụ 3: Na + O2  Na2O
- Xác định số oxi hóa

0 0 0 2

2 2

Na O





Na O



- Viết q trình oxi hóa và khử

0 1

Na



Na



0 2

O



2x2e



2O



- Thăng bằng số e đã dịch chuyển :

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

(

0 1

0 2

Na

Na e)x4

O

2x2e

2O











- Tìm hệ số thích hợp cho mỗi chất:

+ Thêm hệ số vào Na2O để cân bằng số
nguyên tử Oxi.

+ thêm hệ số vào Na để cân bằng số
nguyên tử Natri

4Na + O2  2Na2O

II – Ý nghĩa ủa phản ứng oxi hóa khử
(SGK)

PHÂN LOẠI PHẢN ỨNG TRONG HĨA HỌC VÔ CƠ (Tiết 01) 
A – KỶ NĂNG:

Kiến thức
Hiểu được:

- Các phản ứng hóa học được chia làm 2 loại : phản ứng oxi hóa – khử và khơng phải là
phản ứng oxi hóa khử

Kó năng:

- Xác định được một phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hóa – khử dựa vào sự thay đổi số
oxi hóa của các nguyên tố.

- Giải được bài tập hóa học có liên quan

B – CHUẨN BỊ:

1. GV – Sơ đồ phản ứng đốt cháy khí hidrơ, phản ứng khử đồng oxit
- Dụng cụ: Ống nghiệm

- Hóa chất: AgNO3, NaCl, NaCl, CuSO4, NaOH

2. HS – Xem lại kiến thức về các phương trình phản ứng hóa học ở lớp 8

- Đọc bảng phân loại phản ứng

C – TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY:

1. Ổn định:
2. Bài mới:

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ
Hoạt động 1:

Theo sơ đồ đốt cháy khí hidro HS
mơ tả và viết phương trình phản ứng

- Viết phương trình hóa học và xác
định số oxi hóa các nguyên tố trong
phản ứng

N2 + 3H2  2NH3

Xác định số oxi hóa của phản ứng
CaO + CO2  CaCO3

SO3 + H2O  H2SO4
HS nhận xét

- Dựa trên các phản ứng hóa hợp
trên, HS đưa ra nhận xét về màu sắc
của các chất trong phản ứng sẽ có sự
thay đổi.

- HS cho thí dụ khác:
KClO3

 

to KCl + O2

Cho biết số oxi hóa của các chất và
nhận xét

- HS so sánh giữ phản ứng phân hủy
và phản ứng hóa hợp

I – Sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố
trong phản ứng hóa học :

1. Phản ứng học hợp:
a. Thí dụ 1:

0 0 1 2

2 2 2

2H



O



2H O

 

Số oxi hóa của hidro tăng từ 0 lên +1
- Số oxi hóa của oxi giảm từ 0 xuống -2
b.Thí dụ 2:

2 2 4 2 2 4 2

2 3

Ca O CO

 



 



Ca CO

  

- Số oxi hóa của các ngun tố khơng có sự
thay đổi.

* Nhận xét: Trong phản ứng hóa hợp, số oxi
hóa của các nguyên tố có thể thay đổi hoặc
không thay đổi

2. Phản ứng phân hủy:
a. Thí dụ 1:

1 5 2 1 1 0

3 2

2K ClO

  



2K Cl 3O

 



- Số oxi hóa của oxi tăng từ -2 lên 0
- Số oxi hóa của clo giảm từ + 5 xuống -1
b. Thí dụ 2:

2 2 1 2 2 1 2

2 2

Cu(OH)

  



CuO H O

 



 

Số oxi hóa của các ngun tố khơng thay đổi.
Nhận xét: Trong các phản ứng phân hủy, số
oxi hóa của các ngun tố có thể thay đổi hoặc

khơng thay đổi.

Hoạt động 3:

HS cho ví dụ phản ứng thế đx học ở
lớp 8

Cu + AgNO3  Cu(NO3)2+Ag
Zn + HCl  ZnCl + H2
HS nhận xét

3. Phản ứng thế
a. Thí dụ 1

0 1 2 0

3 3 2

Cu Ag NO





Cu(NO )



2Ag

- Số oxi hóa của Cu tăng từ 0 lên +2
- Số oxi hóa của Ag giảm từ +1 xuống 0

b. Thí dụ 2:

0 1 2 0

2 2

Zn 2H Cl





Zn Cl



H



* Nhận xét: Trong phản ứng thế, bao giờ cũng
có sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố.

Họat động 4: Củng cố

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

phản ứng thu nhiệt

PHÂN LOẠI PHẢN ỨNG TRONG HĨA HỌC VƠ CƠ (Tiết 02) 
A – KỶ NĂNG:

Kiến thức
Hiểu được:

- - Khái niệm phản ứng tỏa nhiệt và phản ứng thu nhiệt. Ý nhgiã của phương trình nhiệt
hóa học

Kó năng:

- Xác định được một phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hóa – khử dựa vào sự thay đổi số
oxi hóa của các nguyên tố.

- Xác định được một phản ứng thuộc loại phản ứng tỏa nhiệt hay phản ứng thu nhiệt dựa
vào phương trình nhiệt hóa học.

- Biết biểu diễn phương trình nhiệt hóa học cụ thể
- Giải được bài tập hóa học có liên quan

B – CHUẨN BỊ:

1. GV

- Dụng cụ: Ống nghiệm

- Hóa chất: AgNO3, NaCl, NaCl, CuSO4, NaOH
- Đọc bảng phân loại phản ứng

C – TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY:

1. Ổn định:
2. Bài mới:

4. Phản ứng trao đổi:

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

Hoạt động 1:

Xác định số oxi hóa của các nguyên tố và
rút ra nhận xét phản ứng sau:

AnNO3 + NaCl  AgCl + NaNO3
NaOH + CuCl2  Cu(OH)2 + NaCl

Hoạt động 2:

Dự vào sự thay đỏi số oxi hóa có thể chia
các phản ứng trong hóa học vơ cơ thành mấy
loại?

Hoạt động 3: Làm các bài tập 1,2,3 tr

112, 113 SGK
Hoạt động 7:

- Đốt cháy dây magie trong khơng khí
- Đun nóng đường trắng

Nhận xét:

+ Thí nghiệm 1: Cung cấp nhiệt ban đầu,
sau đó nhiệt của phản ứng tỏa ra làm cho
năng lượng tiếp tục cháy.

+ Thí nghiệm 2: Cung cấp nhiệt liên tục
- GV hướng dẫn HS quan sát hình 4.1 và
4.2 tr 112 SGK

Hoạt động 4: Củng cố

Để biểu diễn một phản ứng hoá học thu
nhiệt hay tỏa nhiệt người ta dùng phương
trình nhiệt hóa học.

- Để biểu diễn lượng nhiệt kèm theo mỗi
phản ứng người ta dùng đại lượng nhiệt phản
ứng. Ký hiệu H học sinh nhận xét 2 phản
ứng  rút ra kinh kết luận

_ xem lại ,làm các BT (SBT)

1 5 2 1 1 1 1 1 5 2

3
3

AgNO

  



NaCl

 



AgCl NaNO

 



  
b. Thí dụ 2:

NaOH + CuCL2  Cu(OH)2



+ 2NaCl
* Nhận xét: Trong phản ứng trao đổi, số
oxi hóa của các ngun tố khơng thay đổi

5. Kết luận:

Dựa vào sự thay đổi số oxi hóa có thể
chia phản ứng trong hóa học vơ cơ thành hai
loại

- Phản ứng oxi hóa - khử:

Phản ứng hóa học có sự thay đổi số oxi
hóa (phản ứng hố hợp, phân hủy, thế)

Phản ứng khơng phải oxi hóa – khử:
Phản ứng hóa học khơng có sự thay đổi số
oxi hóa (phản ứng hóa hợp, phân hủy, trao
đổi)

II- Phản ứng tỏa nhiệt và phản ứng thu
nhiệt:

1. Định nghóa:

- Phản ứng tỏa nhiệt là phản ứng hóa học
giải phóng năng lượng dưới dạng nhiệt.

- Phản ứng thu nhiệt là phản ứng hóa học
hấp thụ năng lượng dưới dạng nhiệt

2. Phương trình nhiệt hóa học:

1 Na(r)

Cl (k)

NaCl(r)

2 H

411.1kJ / mol

hay2Na(r) Cl (k)

2NaCl(r)

H

8222.2kJ / mol

















* Kết luận:

Phương trình phản ứng có ghi thêm giá trị
H và trạng thái của các chất được gọi là
phương trình nhiệt hóa học.

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

LUYỆN TẬP: CHƯƠNG IV (Tiết 01)

I- Mục tiêu bài học:
1- Về kiến thức:

- HS biết nắm vững các khái niệm: sự khử, sự oxi hóa, chất khử, chất oxi hóa và phản ứng
oxi hóa – khử trên cơ sở kiến thức về cấu tạo nguyên tử, định luật tuần hoàn, liên kết hóa
học và số oxi hóa

- HS vận dụng: nhận biết phản ứng oxi hóa – khử, cân bằng PTHH của phản ứng oxi hóa –
khử, phân loại phản ứng hóa học

2- Về kỹ năng:

- Củng cố và phát triển kỹ năng xác định số oxi hóa của các nguyên tố

- Củng cố và phát triển kỹ năng cân bằng PTHH của phản ứng oxi hóa – khử bằng phương
pháp thăng bằng electron

- Rèn kỹ năng nhận biết phản ứng oxi hóa – khử, chất oxi hóa, chất khử, chất tạo môi
trường cho phản ứng

- Rèn kỹ năng giải các bài tập có tính tốn đơn giản về phản ứng oxi hóa - khử

II- Phương pháp giảng daïy:

Vấn đáp kết hợp với sử dụng các dạng bài tập có liên quan

III- Đồ dùng dạy học:
IV- Kiểm tra bài cũ:

1- Bài tập 5/87 SGK

V- Hoạt động dạy học:

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRỊ NỘI DUNG

Hoạt động 1 :

- GV nêu hệ thống câu hỏi:
+ Sự oxi hóa là gì? Sự khử là gì?
+ Chất oxi hóa là gì? Chất khử là gì?
+ Phản ứng oxi hóa - khử là gì?

+ Dấu hiệu để nhận biết phản ứng oxi hóa
-khử?

+ Dựa vào số oxi hóa, các phản ứng được
chia thành mấy loại?

I- Kiến thức cần nắm vững:

1- Sự oxi hóa là sự nhường electron, là sự tăng số
oxi hóa.Sự khử là sự nhận electron, là sự giảm số
oxi hóa

2- Phản ứng oxi hóa - khử là phản ứng xảy ra
đồng thời sự oxi hóa và sự khử

3- Chất khử là chất nhường electron, chứa
nguyên tố có số oxi hóa tăng sau phản ứng. Chấtï
oxi hóa là chất thu electron, có số oxi hóa giảm

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

- HS trả lời từng câu hỏi

- GV chú ý nhấn mạnh tính hai mặt của phản
ứng oxi hóa – khử.

sau phản ứng.

4- Phản ứng oxh-khử là pưhh trong đó có sự
chuyển electron giữa các chất phản ứng (có sự
thay đổi số oxh của 1 số nguyên tố).

5- Dựa vào số oxh chia pư thành 2 loại: pư
oxh-khử (số oxh thay đổi) và pư không thuộc loại pư

oxh-khử (số oxh không thay đổi).

Hoạt động 2:

- GV sử dụng bài tập 1, 2, 4, 6 SGK.
+ Bài 1, 2: củng cố về phân loại pư.
+ Bài 4: củng cố dấu hiệu nhận biết
sự oxh, sự khử, chất oxh, chất khử.

+ Bài 6: đòi hỏi HS phải tự xác định
đã xảy ra sự oxh và sự khử những chất nào
trong pưhh.

Hoạt động 3:

- GV yêu cầu HS nhắc lại các bước cân bằng
pư oxh-khử.

- GV hướng dẫn cân bằng pư 9a.
- HS làm tương tự các pư cịn lại.

II. Bài tập:

Bài 1: đáp án D.
Bài 2: đáp án C.
Bài 3: đáp án D.

Bài 4: câu đúng là A, C, câu sai là B, D.
Bài 6:

a/ Sự oxh Cu và sự khử Ag+.
b/ Sự oxh Fe và sự khử Cu+2.
c/ Sự oxh Na và sự khử H+.
Bài 7:

a/ Chất oxh là O2, chất khử là H2.
b/ Chất oxh là N+5, chất khử là O-2.
c/ Chất oxh là N+3, chất khử là N-3.
d/ Chất oxh là Fe+3, chất khử là Al.
Bài 8: (tương tự bài 7)

Baøi 9:

a/ 8Al + 3Fe3O4  4Al2O3 + 9Fe
b/ 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 
5Fe2(SO4)3 + 2MnSO4 + K2SO4 + 8 H2O

c/ 4FeS2 + 11O2  2Fe2O3 + 8SO2
d/ 2KClO3  2KCl + 3O2

e/ 3Cl2 + 6KOH  5KCl + KClO3 + 3H2O
Bài 10: điều chế MgCl2.

- Pư hóa hợp: Mg + Cl2  MgCl2
- Pư thế: Mg + 2HCl  MgCl2 + H2

- Pư trao đổi: MgSO4 + BaCl2  MgCl2 + BaSO4
Bài 11: CuO + H2 và MnO2 + HCl

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

: LUYỆN TẬP: CHƯƠNG IV (Tiết 01)

I- Mục tiêu bài học:
1- Về kiến thức:

- - HS vận dụng: nhận biết phản ứng oxi hóa – khử, cân bằng PTHH của phản ứng oxi hóa –
khử, phân loại phản ứng hóa học

2- Về kỹ năng:

- Củng cố và phát triển kỹ năng cân bằng PTHH của phản ứng oxi hóa – khử bằng phương
pháp thăng bằng electron

- Rèn kỹ năng giải các bài tập có tính tốn đơn giản về phản ứng oxi hóa - khử

II- Phương pháp giảng dạy:

Vấn đáp kết hợp với sử dụng các dạng bài tập có liên quan

III- Đồ dùng dạy học:
IV- Kiểm tra bài cũ:

2- Bài tập 6, 7/87 SGK
V- Hoạt động dạy học:

Hoạt động 1:

Giải các bài toán về phân loại phản
ứng .

GV hướng dẫn học sinh cho biết số

oxi hoá các nguyên tố trong mổi phản
ứng có thay đổi hay khơng /

-dựa vào bài tập này GV củng cố lại :
phản ứng phân huỷ có thể là phản ứng
oxi hố khử hoặc khơng phải la phản
ứng oxihố khử .

GV hướng dẫn học sinh cho biết số
oxi hoá các nguyên tố trong mổi phản
ứng có thay đổi hay không /

GV : cho học sinh làm rồi rút ra kết
luự©n

phản ứng hố hợp û có thể là phản
ứng oxi hố khử hoặc khơng phải la

Bài tập 1:

hảy nêu thí dụ về phản ứng phân huỷ tạo ra.
a. Hai đơn chất

b. .hai hợp chất

c. Một đơn chất và một hợp chất

Bài tập 2:

Hãy nêu thí dụ về phản ứng tạo ra muối .

A .từ 2 đơn chất

B. từ 2 hợp chất

C. từ một đơn chất và một hợp chất .

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

phản ứng oxihoá khử .

Hoạt động 2:

Cho học sinh xác định số oxihoá và
can bằng một số phản ứng oxi hoá
khử sau .

GV: cho học sinh lên bảng lám (có
thể gọi 2 đến 3 học sinh )

Cho học sinh làm vào phiếu học tập
rồi củng cố lại cá bước can bằng phản
ứng oxihoá khử .

Hoạt động 3:

Cho học sinh làm bài tập tính tốn có
liên quan đến phản ứng oxihoá khử .
GV . hướng dẫn học sinh cá bước tính
số mol , đặt số mol vào phương trình

Hoạt động 4 :

+ củng cố bài bằng cánh nhấn mạnh
các kết luận có trong bài tập ở phần
trện .

+ học sinh về nhà làm nốt các bài tập
SGK ,SBT

+ chẩn bị bài thực hành .

Bài tập 3:

Lập cá phản ứng oxihoá khử cho dưới đây .
a/ NaCLO +KI + H2SO4  I2 + NaCL + K2SO4 +
H2O

b/ Cr2O3 +KNO3 + KOH K2Cr2O4 +KNO2 +H2O
c/ AL + Fe3O4  AL2O3 + Fe

d/ FeS2 +O2  Fe2O3 +SO2

e/ Mg +HNO3  Mg(NO3)2 +NH4NO3 +H2O

bài tập 4;

Cho KI tác dụng với KMnO4 trong dung dịch
H2SO4 người ta thu được 1,2g MnSO4 .

a/ tính số gam I2 tạo thành

b/ tính khối lượng KI tham gia phản ứng .

phương trình phản ứng .

10 KI + 2 KMnO4 +2 H2SO4  5 I2 +6 K2SO4 +
2MnSO4 +8 H2O (1)

Soá mol MnSO4 =
1.2

151 (Mol )
Soá mol I2 = 5

2 Số mol MnSO4 = 0.02 (mol)
Khối lượng I2 = 0.02 * 254 = 5.08 g

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

Bài Thực Hành Số 2

PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ

A. CHUẨN KIẾN THỨC VÀ KỶ NĂNG:
Kiến thức:

Biết được mục đích, các bước tiến hành, kỷ thuật thực hiện của các thị nghiệm:
+ Phản ứng giữa một kim loại Fe, Cu với H2SO4 lỗng hoặc đặc, nóng

+ Phản ứng giữa kim loại Mg với dung dịch muối CuSO4

+ Phản ứng giữa oxi hóa – khử giữa kim loại với oxit (Mg + CO2) ở nhiệt độ cao...
+ Phản ứng oxi hóa – khử trong mơi trường axit (Cu, KNO3, H2SO4).

Kỷ năng:

- Sử dụng dụng cụ và hóa chất tiến hành an tồn, thành cơng tác thí nghiệm trên.
- Quan sát hiện tượng giải thích và viết các phương trình hóa học.

- Viết Phương trình thí nghiệm

B – CHUẨN BỊ:

1. Dụng cụ thí nghiệm:

- Ống nghiệm - Ống hút nhỏ giọt: 6

- Capsun sứ hoặc hõm sứ : 1 - Thìa xúc hóa chất: 1
- Kẹp lấy hóa chất: 1

2. Hóa chất:

- Kẽm viên - Đinh sắt loại 1,5cm

- Dung dịch HCl, H2SO4, loãng - Băng Mg

- Dung dịch CuSO4 dung dịch - Dung dịch FeSO4, lọ khí chứa KmnO4 lỗng
khí CO2

C- NỘI DUNG THỰC HAØNH:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS

I – Thí nghiệm 1:

Để phản ứng xảy ra nhanh, nên dùng dung
dịch H2SO4 nồng độ khoảng 30% các hạt Zn
phải được rửa sạch bằng dung dịch HCl
lỗng, sau đó rửa bằng nước cất.

- Để tiết kiệm hóa chất và thêm an tồn cho
HS có thể tiến hành các thí nghiệm lượng
nhỏ trong các hõm sứ để trên giá thí
nghiệm

2. Thí nghiệm 2:

- Nêu dùng chiếc đinh sắt cịn mới và được
lau sạch, nếu dùng đinh sắt cũ phải đánh

I. Thí Nghieäm 1:

Phản ứng giữa kim loại và dung dịch axit.
- Cho vào ống nghiệm 2 ml dung dịch axit
H2SO4 loãng, bỏ tiếp vào ống một hạt kẽm
- Quan sát hiện tượng:

Trong ống nghiệm có bọt khí H2 nổi lên,
kẽm tan dần trong dung dịch axit.

- Giải thích hiện tượng, viết phương trình
phản ứng, cho biết vai trị từng chất trong
phản ứng.

2. Thí nghiệm 2: Phản ứng giữa kim loại
và dung dịch muối.

- Cho vào ống nghiệm 2ml dung dịch
CuSO4, loãng, bỏ tiếp vào ống một đinh sắt.

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

sạch gỉ.

3. Thí nghiệm 3:

- Điều chế sẳn khí CO2 từ dung dịch HCl và
CaCO3, thu đầy lọ miệng rộng 100ml, sau
đó đậy nút lại.

- Cho vào đáy lọ một ít cát để tránh cho lọi
khỏi bị nứt,vở khi tiến hành thí nghiệm.

4. Thí Nghiệm 4.

Hướng dẫn học sinh xác định sản phẩm tạo
thành.

- Quan sát hiện tượng:

Trên mặt lớp đinh được phủ dần một lớp
đồng kim loại màu đỏ. Màu xanh của dung
dịch CuSO4 nhạt dần do phản ứng tạo thành
dung dịch FeSO4 không màu.

- Giải thích hiện tượng, viết phương trình

phản ứng, cho biết vai trị từng chất trong
phản ứng.

3. Thí nghiệm 3. Phản ứng oxi hóa – khử
giữa Mg và CO2

- Lấy một băng Mg (kẹp bằng kẹp sắt) đem
châm lửa trong khơng khí rồi đưa vào bình
có chứa khí CO2

- Quan sát hiện tượng:

Khi đốt Mg trong khơng khí sẽ cho ngọn lửa
sáng chói. Đưa nhanh đầu dây đang cháy
vào lọ đựng CO2, Mg tiếp tục cháy, tạo
thành bột MgO màu trắng rơi xuống và
muội than © màu đen xuất hiện.

- Giải thích hiện tượng, viết phương trình
phản ứng, cho biết vai trị từg chất trong
phản ứng.

4. Thí nghiệm 4. Phản ứng oxi hóa khử
trong mơi trường axit.

- Cho vào ống nghiệm 2 ml dung dịch
FeSO4, loãng, thêm tiếp vào ống nghiệm
1ml dung dịch H2SO4. Nhỏ vào ống nghiệm
từng giọt dung dịch KmnO4, lắc nhẹ ống sau
mỗi lần thêm một giọt dung dịch.

- Quan sát hiện tượng:

Khi nhỏ từng giọt dung dịch KmnO4 màu
tím vào hổn hợp dung dịch FeSO4 và H2SO4
trong ống nghiệm, lắc nhẹ dung dịch mất
dần màu tím.

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

KHÁI QUÁT VỀ NHÓM HALOGEN

A. CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KĨ NĂNG
Kiến thức

Biết được:

- Vị trí nhóm Halogen trong bảng tuần hồn.

- Sự biến đổi độ âm điện. Bán kính nguyên tử và một số tính chất vật lí của các ngun tố
trong nhóm.

- Cấu hình các lớp electron ngồi cùng của ngun tử các ngun tố halogen tương tự
nhau. Tính chất hóa học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hóa mạnh.

- Sự biến đổi tính chất hóa học của các đơn chất trong nhóm halogen

Kỹ năng

- Viết được cấu hình lớp electron ngồi cùng của ngun tử F.CL.Br.I.

- Dự đốn được tính chất hóa học cơ bản của halogen là tính oxi hóa mạnh dựa vào cấu

hình lớp electron ngồi cùng và một số tính chất khác của nguyên tử.

- Viết được các PTHH chứng minh tính chất oxi mạnh của các nguyên tố halogen. Quy luật
biến đổi tính chất của các nguyên tố trong nhóm.

- Tính thể tích hoặc khối lượng dung dịch chất tham gia hoặc tạo thánh sau phản ứng

B. CHUAÅN BỊ

Giáo viên : Bảng HTTH, bảng 11 SGK ( tr.95)

Học sinh : ôn thi lại kiến thức về CTNT, độ âm điện, ái lực e, số ơxi hóa, kỹ năng viết cấu
hình e.

C. BÀI GIẢNG
Kiểm tra bài cũ

Viết cấu hình e và sơ đồ phân bố các e theo obitan của nguyên tử Clo, Flo ở trạng thái bình
thường và trạng thái kích thích và nhận xét về số e độc thân.

Trả lời :

Cấu hình của F:z = 9 1s2222p5

Flo khơng có phân lớp 2d nên khơng có trạng thái kích thích.
Clo : Z = 17

Cl 1 s2222p63s23p5 1e- độc thân
Cl* 1s22s22p63s23p43d 3e- độc thân
Cl* 1s22s22p63s23p33d 5e- độc thân

Cl* 1s22s22p63s13p33d 7e- độc thân
Bài mới

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

GV vào bài: hôm nay chúng ta sẽ nghiên

cứu khái qt về các nguyên tố cùng 
phân nhóm với F, Cl (nhóm VII A) đó là 
nhóm halogen

Hoạt động 1:

GV : yêu cầu HS quan sát bảng tuần hoàn
các nguyên tố hóa học rồi điền vào bảng

I. Vị trí của nhóm halogen trong bảng tuần
hoàn.

HS: Quan sát bảng tuần hoàn các nguyên 
tố hóa học tự ghi vở theo bảng trên

II. Cấu hình electron nguyên tử, cấu tạo
phân tử.

- Halogen có 7e- ngồi cùng dạng ns2np5
- Trong đó có 1e- độc thân.

Ngun tử F khơng có phân lớp d.
- Từ F  I số lớp electron tăng dần

- F chỉ có 1e- độc thân. Cl, Br, I có 3,5,7 e- 
tùy trạng thái kích thích

- : X . + : X.  : X : X :

Hay công thức cấu tạo là X – X

- Phân tử X2 dễ tách thành 2 nguyên tử do
năng lượng liên kết X –X khơng lớn

III. Sự biến đổi tính chất

1) Sự biến đổi tính chất vật lý của các đơn 
chất.

- Trạng thái : khí – lỏng – rắn.

- Màu sắc : đậm dần.

- Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi tăng 
dần

2) Sự biến đổi độ âm điện

- Độ âm điện tương đối lớn nhưng giảm 
dần

- Flo có độ âm điện lớn nhất nên chỉ có số 
OXH = -1

Các halogen khác ngoài số oxh -1, cịn có 
các số oxh +1,+3,+5,+7

3) Sự biến đổi tính chất hố học của các đơn
chất

- Halogen là các phi kim điển hình dễ 
nhận thêm 1e- để thành iơn X

X + 1e-  X 
(tính OXH mạnh)

- Từ F  I tính phi kim và khả năng oxh 
giảm dần

- Flo ln có số OXH -1, +1, +3 +5, +7 
trong các hợp chất

Tên
nguyên
tố

Ký hiệu Ô Chu kỳ

GV nêu lí do sẽ khơng nghiên cứu nguyên
tố attain.

Hoạt động 2: Sữ dụng phần kiểm tra bài

cũ hỏi

HS:

- Cho biết cấu hình e- ngồi cùng của Br, I
và cấu hình tổng qt lớp ngồi cùng ?
- Các halogen có bao nhiêu e- ngồi cùng 
ở trạng thái kích thích ? Trong đó có bao 
nhiêu e- độc thân ?

- Lới ngoài cùng F có gì khác so với Cl. 
Br, I ?

- Nhận xét về số lớp e- trong các halogen
- Cho biết số e- ngồi cùng ở trạng thái 
kích thích của các halogen.

- Em hãy dự đốn sự hình thành liên kết 
X – X không lớn  phân tử X2 dễ tách 
thành 2 nguyên tử.

- Trên cơ sở tìm hiểu cấu hình e-, cấu tạo 
nguyên tử ta hãy tìm hiểu khái qt về 
tính chất các halogen.

- Em hãy quan sát bảng sau và cho nhận 
xét.

GV bổ sung về tính tan và tính độc.
- Em hãy so sánh tính OXH của các 
halogen và giải thích ?

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

D. CỦNG CỐ

- So sánh cấu hình e- ngun tử Clo, Flo, Brơm, Iơt?
- Tại sao các halogen có tính chất hố học giống nhau ?
- Tại sao các halogen có tính chất hoá học khác nhau ?
- Tại sao Flo chỉ có số OXH -1 trong hợp chất

Bài tập về nhaø :

Bài tập : 2, 3, 4, 5 SGK ( giáo viên hướng dẫn qua )

===================================================

CLO

A. CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KỸ NĂNG
Kiến thức

Biết được : tính chất vật lý, trạng thái tự nhiên, ứng dụng của clo, phương pháp điều chế
clo trong phịng thí nghiệm, trong cơng nghiệp.

Hiểu được : tính chất hoá học cơ bản của clo là phi kim mạnh, có tính oxi hố mạnh (tác
dụng với kim loại, hiđro, nước). Clo cịn thể hiện tính khử.

Kó năng

- Dự đốn, kiểm tra và kết luận được về tính chất hoá học cơ bản của clo.
- Quan sát các thí nghiệm hoặc hình ảnh thí nghiệm rút ra nhận xét 
- Viết các PTHH minh hoạ tính chất hố học và điều chế clo.

- Tính thể tích khí clo ở đktc tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng.

B. CHUẨN BỊ

- Giáo viên : + Các phiếu học tập.

+ Điều chế sẵn bình clo

+ Hố chất & dụng cụ thí nghiệm.

- Học sinh : Nắm được tính oxi hoá mạnh của các nguyên tố halogen củng cố & phát triển
kĩ năng xác định số oxi hóa của các nguyên tố.

- Phương pháp : đàm thoại, gợi mở.

C. TIEÁN TRÌNH GIẢNG DẠY

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ
Hoạt động 1: Vào bài

- Cho học sinh quan sát bình 
đựng khí Clo đã điều chế sẵn 
và lưu ý clo rất độc.

Phiếu học tập số 1:

- Nêu tính chất vật lý của clo ?
- Cho biết tỉ khối của clo so với 
khơng khí, khí clo nặng hay

I.Tính chất vật lý

- HS quan sát.

- ở điều kiện thường. Clo là chất khí màu vàng lục, 
rất độc.

- Khí Clo năng gấp 2,5 lần khơng khí( d = 71:29~2,5),
tan nhiều trong nước còn gọi là nước clo có màu 
vàng nhạt, tan nhiều trong dung mơi hữu cơ.
NGÀY :15/11/2007

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

nhẹ hơn không khí.

Hoạt động 2:

Viết cấu hình electron của

ngun tử clo & nhận xét
- Giáo viên làm thí nghiệm : 
clo tác dụng với Natri, học sinh
quan sát và nhận xét

- Viết PTPƯ và xác đinh số oxi 
hoá của clo khi cho : Cl2 + Fe 


- Ngoài ra cho học sinh viết 
PTPƯ của:

Cl2 + Cu 

- Giáo viên thông báo : ở to 
thường và bóng tối, Clo khơng 
phản ứng với hiđrơ, khi chiếu 
sáng phản ứng xãy ra nhanh và
có thể nổ ( theo tỹ lệ 1:1).
- Giáo viên cho học sinh biết 
thêm: Clo oxi hoá được tất cả 
các kim loại phản ứng ở to
thường hoặc không cao lắm, 
tốc độ nhanh, toả nhiều nhiệt.

Hoạt động 3:

- Cho HS biết Clo phản ứng với
H2O

Cl2 + H2O = HCl + HClO

Phiếu học tập số 2: xác định số
oxi hoá của Clo và cho biết vai 
trò của Clo trong phản ứng ? 
- Vì sao phản ứng Clo với H2O 
là phản ứng thuận nghịch ?
- Vì sao Clo ẩm có tính tẩy màu
cịn Clo khơ lai khơng có tính 
tẩy màu

Hoạt động 4 :

Phiếu học tập số 3 :

Trong tự nhiên Clo tồn tại ở 
dạng hợp chất và chủ yếu ở 
dạng hợp chất nào ?

II. Tính chất hố học
17cl: 1s22s22p63s23p5

- Lớp ngồi cùng của ngun tử clo có 7e khuynh 
hướng đặc trưng là nhận thêm 1e. Do đó tính chất 
hố học cơ bản của Clo là tính oxi hố mạnh
Cl + 1e  Cl

-1. Tác dụng với kim loại:

+ Natri nóng chảy trong Clo với ngọn lữa sáng chói 
tạo Natri clorua

0 0 +1 -1
2Na + Cl2  2NaCl

+ Sắt nung đỏ cháy trong Clo tạo thành khí màu nâu
đỏ là những hạt sắt ( III) clorua

0 0 +3 -1
2Fe + Cl2  2FeCl3

+ Dây đồng nung đỏ trong khí Clo tạo thành đồng

( II) clorua

0 0 +2 -1
Cu + Cl2  2CuCl2

2. Tác dụng với hidro:

0 0 +1 -1
H2 + Cl2  2HCl

3. Tác dụng với nước:

0 -1 +1
Cl2 + H2O = HCl + HClO

- Trong phản ứng trên Clo vừa là chất khử vừa là 
chất oxi hố vì 1 ngun tử Clo bi oxi hoá thành Cl-1,
1 nguyên tử Clo bị khử thành Cl+

- Phản ứng trên thuận nghịch do HClO là chất oxi 
hoá mạnh, oxi hoá HCl thành Cl2

- Clo ẩm có tính tẩy màu do axit HClO có tính oxi 
hố mạnh.

III. Trạng thái tự nhiên

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

Thơng báo cho biết Clo có 3 
đồng vị

Hoat đông số 4: Củng cố bài 
Bài tập 1, 2 SGK 98

Chuan bị phần còn lại của bài .

============================================================

CLO – Luyện tập

A. CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KỸ NĂNG
Kiến thức

Biết được : điều chế clo trong phịng thí nghiệm, trong cơng nghiệp.
Kĩ năng

- Tính thể tích khí clo ở đktc tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng.
B. CHUẨN BỊ

- Giáo viên : + Các phiếu học tập.

+ Điều chế sẵn bình clo

+ Hố chất & dụng cụ thí nghiệm.

- Học sinh : Nắm được tính oxi hoá mạnh của các nguyên tố halogen củng cố & phát triển
kĩ năng xác định số oxi hóa của các nguyên tố.

- Phương pháp : đàm thoại, gợi mở.
C. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

Hoạt động 1 :

Phiếu học tập số 4 :

- Khí Clo dùng để làm gì trong đời sống ?
- Khí Clo dùng để sản xuất gì trong công
nghiệp ?

Hoạt động 2 :

Nêu phương pháp điều chế Clo trong PTN :
khí Clo được điều chế bằng cách cho axit
HCl tác dụng với chất oxi hố mạnh :
KMnO4, MnO2.

- Viết PTPƯ khi cho Cl2 + KM nO4

IV. Ứng dụng

- Khí Clo dùng để diệt trùng nước sinh hoạt,

hoà tan một lượng nhỏ Clo để diệt các vi
khuẩn gây bệnh.

- Khí Clo dùng sản xuất các chất tẩy trắng,
sát trùng như nước Ja – ven Clorua vôi …

V. Điều chế

1. Trong PTN

+4 -1 t0 +2 -1 0

MnO2+ 4HCld MnCl2 + Cl2 + 2H2O
+7 -1 +2 0

2KmnO4 + 16HCl  2MnCl2 + 5Cl2
+ 2 KCl + 8H2O

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

Cl2 + M nO2

Cân băng PTPƯ theo phương pháp thăng
bằng e.

Nêu phương pháp điều chế Clo trong CN :
Clo được điều chế bằng cách điện phân dung
dịch muối ăn trong nứớc.

- Viết PTPƯ :

đpdd có mn
NaCl + H2O

- Tại sao trong CN người ta dùng phương
pháp điện phân dd NaCl bão hồ mà khơng
dùng phản ứng oxi hố khử để điều chế khí

Clo ?

Hoạt động 3:

-GV tổ chức thảo luận chung cho cả lớp để

cùng ơn lại kiến thức về nhóm halogen:
+Đặc điểm cấu hình e lớp ngồi cùng của
ngun tử ngun tố halogen?

+Cấu tạo phân tử?
+Tính chất hố học?

+Sự biến thiên tính chất?

-Hệ thống hoá kiến thức về HX và hợp chất
có oxi của clo:

+Tính axit và tính khử HX?

+Nguyên nhân tính tẩy màu và sát trùng
-Điều chế

Cl2

Hoat đông số 5: 
Củng cố bài

Bài tập 3,4,5,6 SGK 98
Chuẩn bị bài

hidrro clorua. axit clohidric và muối 
clorua

2. Trong CN:

Điện phân dung dịch có màng ngăn
2NaCl+2H2O 2 NaOH + Cl2 +H2
(catot) (anot)

Trong CN khơng dùng phản ứng oxi hố khử
để điều chế Clo vì giá thành sản phẩm rất
cao.

Luyện tập ;

A-Kiến thức cần nắm vững:

1- Cấu tạo ngun tử và phân tử của các 
halogen

-Bán kính nguyên tử tăng dần từ Fđến I
-Lớp ngồi cùng có 7 e.

-Phân tử gồm 2 nguyên tử, liên kết cộng hoá
trị khơng phân cực.

2- Tính chất hố học:

-Tính oxi hố: oxi hố hầu hết các kim loại,

phi kim, hợp chất.

-Tính oxi hố giảm dần từ flo đến

iot4-3.Phương pháp điều chế các đơn chất 
halogen

-Clo:

+Cho HClđặc tác dụng với KMnO4, MnO2
………

+Đpdd NaCl có màng ngăn

Bài tập1

Cho biết tính chất hố học cơ bản của Clo ?
giải thích vì sao ngun tố Clo có tính chất
hố học cơ bản đó ? cho thí nghiệm minh
hoạ

- Bài tập 2 :

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

HIDRRO CLORUA. AXIT CLOHIDRIC VAØ MUỐI CLORUA

A. CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KĨ NĂNG

Kiến thức.

Biết được:

- Cấu tạo phân tử, tính chất của hiđro clorua (tan rất nhiều trong nước tạo thành dung
dịch axit clohidric).

- Tính chất vật lí, điều chế axit clohiđric trong phịng thí nghiệm và trong cơng nghiệp.
- Tính chất, ứng dụng của một số muối clorua, phản ứng đặc trưng của ion clorua.
- Dung dịch HCl là một axit mạnh, có tính khử.

Kó năng.

- Dự đốn, kiểm tra dự đốn, kết luận được về tính chất của axit HCl.
- Viết các PTHH chứng minh tinh chất hoá học của axit HCl.

- Phân biệt dung dịch HCl và muối clorua với dung dịch axit và muối khác.

- Tính nồng độ hoặc thể tích của axit HCl tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng.

B. CHUẨN BỊ

Thí nghiệm điều chế hiđroclorua

Thí nghiệm thử tính tan của hidroclorua trong nước, dung dịch quỳ tím, chậu, cốc thuỷ
tinh. Thí nghiệm phân biệt 4 dung dịch : HCl, H2SO4 (l) NaCl, Na2SO4

Hố chất thử tính chất axit HCl, tính khử HCl

C. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

HOAT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1:

BT:cho các chất:NaCl, SO3, H2O, Zn.
Nêu các phương pháp điều chế khí HCl 
và cho biết cách nào dùng trong phịng 
TN, cách nào có thể dùng trong CN (viết
các phương trình hố học)

Giải:

SO3 + H2O  H2SO4 
 to

2NaCl + H2SO4 Na2SO4 +2HCl 
 đặc

Điện phân nóng chảy 
2 NaCl  2Na + Cl2

I. Điều chế khí HCl và axit HCl

1. Trong phoøng TN

Phương phap sunfat : Ở dưới 
250oC

NaCl+H2SO4 đặc  NaHSO4 + HCl
ở trên 400oC

2 NaCl+H2SO4đặcNa2SO4+ 
2HCl

Hồ tan khí HCl vào nước thu 
được dung dịch axit HCl

2. Trong công nghiệp (SGK)

- Phương pháp tổng hơp : 
NGAØY :10/11/2007

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

Zn + H2SO4(L) ZnSO4 +H2 
H2 + Cl2  2HCl

- GV cho HS xem sơ đồ sản xuất trong 
CN và hướng dẫn HS giải thích một số 
nguyên tắc khoa học của sản xuất hố 
học.

Hoạt động 2 : Củng cố

BT 3 và 5tr.106 SGK

Hoạt động 3:

- Liên kết giữa H và Cl trong khí HCl 
thuộc loại nào ?

- MHCl = ? ; MKK = 29  HCl nặng hay nhẹ
hơn KK ?

Hoạt động 4:

- GV làm thí nghiệm nghiên cứu độ tan 
của khí HCl trong nước. HS quan sát và 
trả lời các câu hỏi:

+ Hiên tượng

+ Vì sao nước phun vào bình
+ Vì sao quy tím đổi màu?

- GV giới thiệu chung về dung dịch HCl, 
mở nút lọ chứa axit. Khơng làm đỏ giấy 
quỳ tím, khơng phản ứng với CaCO3
Hoạt động 5:

Hãy nêu tính chất hố học chung của 
axit.

+ Quỳ tím  hố đỏ

+ Tác dụng với Oxit bazơ, bazơ, muối, 
kim loại.

GV: Làm các TN, HS viết phương trình 
phản ứng

- Nguyên nhân nào gây nên các tính chất
axit trên?

Hoạt động 6:

- GV có thể làm TN: 
MnO2 + HCl  Cl2 + ?

Lưu ý : HS chú ý đến sự thay đổi số oxi 
hoá và nêu câu hỏi về vai trị của HCl ? 
-Vì sao khí HCl hoặc Axit HCl có tính 
khữ

- Vì số oxh (-1) thấp nhất của clo

Hoạt động 7:

to
H2 + Cl  2HCl

- Chú ý : nguyên tắc ngược dòng
(khi đi từ dưới lên, chất lỏng 
phun từ trên xuống) để tăng 
diện tiếp xúc và tăng hiệu suất 
phản ứng, giảm giá thành sản 
phẩm

II. Hiñrro clorua

1.Cấu tạo phân tử

- Hợp chất cộng hoá trị, phân tử

phân cực. . .

H : Cl : hay H – Cl
 . .

2. Tính chất

- Khí không màu, mùi xốc, nặng
hơn KK

- Tan nhiều trong nước tạo 
thành dung dịch axit clohidric. 
(làm quy tím ngã màu đỏ)

III. Axit clohidrric

1.Tính chất vật lý

- Chất lỏng không màu, mùi

xốc.

- Ở 20oC, nồng độ đặc nhất là 
37% và khối lượng riêng = 
1,19g/cm3.

- Khí HCL thốt ra ở KK ẩm 
tạo với hơi nước những hạt chất 
lỏng nhỏ như sương mù  “ bốc
khói”

2.Tính chất hố học

a) Dung dịch HCl có đầy đủ tính

chất chung của axit mạnh:
* Làm quy tím đổi màu đỏ
* Tác dụng với oxit bazơ:
HCl + CuO 

* Tác dụng với bazơ 
HCl + Fe(OH)3  
* Tác dụng với muối 
HCl + Na2CO3 

* Tác dụng với kim loại ( đứng 
trước H2) HCl + Fe 

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

Củng cố BT 4 trang. 106 SGK

Hoạt động 8:

GV: Dùng bản tính tan, cho học sinh trả 
lời những muối Clorua nào kết tủa ? 
- HS phát biều nêu một số ứng dụng của 
muối Clorua ( NaCl, KCl, BaCl2, ZnCl2, 
AlCl3…).

Hoạt động 9:

Bài tập thực nghiệm:

Nêu cách phân biệt 4 dung dịch: HCl, 
H2SO4(l), NaCl, Na2SO4 bằng phản ứng hoá
học.

- GV yêu cầu học sinh nêu dự kiến cách 
giải, sau đó GV làm TN

- Nhận ra 2 axit bằng quỳ tím  đỏ
- Thêm dung dịch AgNO3 vào mỗi dung 
dịch trong 2 cặp dung dịch axit và muối 
sẽ phân biệt được do có

Hoạt động 10:

- GV tóm tắc các kiến thức đã học:
- Hướng dẫn làm BT 1, 6,7 trg 106 (SGK)

( HS sẽ được học sau )

b) Khí HCl, dung dịch HCl có

tính khử khi gặp chất oxi hoá 
mạnh.

HCl + KmnO4  Cl2 + ?
- Cl trong HCl có số Oxi hố 
thấp nhất (-1) bị oxi hố thành 
Cl2

IV. Muối Clorua và nhận biết ion
Clorua.

1. Một số muối Clorua

- Đa số là tan, trừ một số ít tan :
AgCl, PbCl2, CuCl2

- KCl làm phân kaly

- ZnCl2 có khả năng diệt khuẩn
- AlCl3 dùng làm xúc tác trong 
tổng hợp hữu cơ.

- BaCl2 dùng trừ sâu bệnh trong 
nông nghiệp.

NaCl làm muối ăn, nguyên liệu 
điều chế Cl2, NaOH, nước gia – 
ven

2. Nhaän biết ion Clorua :

- Thuốc thử AgNO3

- Hiện tượng có kết tủa AgCl 
trắng, không tan trong axit 
mạnh.

HCl + AgNO3 AgCl + HNO3
NaCl + AgNO3  AgCl + 
NaNO3

Trọng tâm kiến thức

+ Tính axit mạnh và tính khử 
của axitclohidric

+ Phương pháp điều chế

Nhận biết HCl và muối Clorua

---HỢP CHẤT CÓ OXI CỦA CLO

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

A CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KỸ NĂNG
Kiến thức.

Biết được :

- Các oxit và các axit có oxi của clo, sự biến đổi tính bền, tính axit và khả năng oxi hố của
các axit có oxi của clo

- Thành phần hố học, ứng dụng, nguyên tắc sản xuất một số muối có oxi của clo. 
Hiểu được :

- Tính oxi hố mạnh của một số hợp chất có oxi của clo ( nước gia – ven, clorua vơi, muối
Clorat )

Kỹ năng.

- Viết được các PTHH minh hoạ tính chất hố học và điều chế nước gia ven, clorua vơi,
muối clorat

- Sử dụng có hiệu quả, an tồn nước gia – ven, clorua vơi trong thực tế.

- Giải được một số bài tập hoá học có nội dung liên quan đến tính chất, ứng dụng và điều
chế.

B CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HOÏC SINH

GV :

- Chai đựng nước Ja – ven, bình điện phân dung dịch muối ăn khơng màng ngăn. 
- Mẫu clorua vôi, muối Clorat, giấy màu, ống nghiệm.

HS:

- Xem lại các bài : Clo, Hidroclorua – Axit Clorhidric.
- Đọc bài trước ở nhà.

C. TIEÁN TRÌNH GIẢNG DẠY.

Nội dung trọng tâm của bài là phương pháp điều chế và tính oxi hố khá mạnh của các hợp
chất có oxi của Clo. Những ứng dụng quan trọng của các hợp chất này dựa trên tính oxi
hố mạnh.

Giáo viên cần chú ý liên hệ kiến thức thực tiển để bài giảng sinh động và hấp dẫn hơn đối với

học sinh.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1: vào bài

- Dùng phiếu học tập số 1 có 2 câu 
hỏi:

a)các số oxi hố có thể có của Clo?
b) Trong hợp chất với Hidro hoặc kim
loại, nguyên tử Clo có số oxi hố là 
bao nhiêu ?

Nay chúng ta tìm hiểu thêm hợp chất 
của Clo với oxi vì chúng có nhiều ứng 
dụng và số oxi hố đa dạng, đó là các 
oxit, axit và muối tương ứng.

Hoạt động 2 :

- GV giới thiệu công thức, tên gọi của 
các oxit và axit có oxi của Clo.

-1, 0,+1,+3,+5,+7
-1 Ví dụ : HCl, NaCl

I. Sơ lược về các oxit và các axit có oxi của Clo:
 -1 +1 +3 +1

HCl HClO HClO2 Cl2O
 +5 +7 +7

HClO3 HClO1 Cl2O7

+ Trong các hợp chất có oxi của Clo, Clo có oxi 
hố dương.

+ Theo chiều tăng số oxi hóa của Clo từ

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

- Hướng dẫn học sinh xác định số oxi 
hoá của Clo trong các hợp chất đó và 
rút ra nhận xét theo phiếu học tập số 
2:

Điền vào chổ trống các từ ( cụm từ ) 
sau sao cho thích hợp : tăng, giảm, +7,
+1,+5, số oxi hoá âm, số oxi hoá 
dương,

+ Trong các hợp chất có oxi của Clo, 
Clo có …

+ Theo chiều … số oxi hố của Clo từ …
đến … thì tính bền và tính axit … cịn 
tính oxi hố …

- GV bổ sung : các oxit và các axit 
chứa oxi của Clo kém bền, dễ dàng bị 
phân huỷ dưới tác dụng của ánh sáng

hoặc khi va chạm mạnh. Muối của các
axit đó bền hơn và có nhiều ứng dụng.
Sau đây ta xét kỹ: nước gia – ven, 
Clorua vôi và muối Clorat

Hoạt động 3 : Củng cố

BT 1, 2 trang 137 (SGK)

Hoạt đông 4 :

- Yêu cầu HS viết lại PT phản ứng khí
Clo tác dụng với dung dịch NaOH 
loãng, nguội.

- GV giới thiệu thành phần hoá học 
của nước Javen và cho HS quan sát 
mâu nước Javen.

- Tiến hành điều chế nước Javen bằng
điện phân dung dịch NaCl không 
màng ngăn. HS quan sát và viết PT 
phản ứng

Hoạt động 5:

- GV làm thí nghiệm tẩy màu của 
nước Gia – ven

- GV yêu cầu HS nêu hiện tượng và

giải thích ( gợi ý cho học sinh về tính 
axit rất yếu của axit HClO và tính 
kém bền của axit này)

- GV bổ sung một số ứng dụng khác 
của nước Gia – ven : Khử mùi 
- Kết luận về nước gia ven :
+ Dễ bị phân huỷ.

II. Nước gia – ven, Clorua vôi, muối Clorat :

1. Nước Javen :

Khí Cl2 tác dụng với dd NaOH l, nguội
 0 -1 +1

Cl2 +2NaOHNaCl+NaClO+ H2O 
(Natriclorua + Natri hipoclorit)

hay nước Gia - ven

- Điện phân dd NaCl trong nước khơng có màng 
ngăn :

ñ/p

NaCl + H2O  H2 + NaClO
Quan saùt :

Màu ( của giấy màu hay cánh hoa hồng) sẽ nhạt

dần chứng tỏ nước Gia – ven có tính tẩy màu
Là muối của một axit rất yếu, NaClO trong nước 
Gia – ven dễ tác dụng với CO2 của khơng khí tạo 
thành axit HClO : NaClO+CO2+H2ONaHCO3+ 
HClO

Do tính chất oxi hố mạnh, axit HClO có tác dụng 
sát trùng, tẩy trắng

2. Clorua voâi :

Cl2 tác dụng với vôi tôi hoặc sữa vôi
 30oC

Cl2 + Ca(OH)2 CaOCl2 + H20
 Clorua vôi

Có 2 khả năng trả lời : có – khơng 
+ Có : HS tính số oxh trung bình
 0 0

Cl2  Cl

+ Không : tính số oxh theo cấu tạo 
 0 -1 +1

Cl2  Cl + Cl

- Phân biệt số oxi hoá trung bình

( theo CTPT) và số oxi hố từng nguyên tử theo 
công thức cấu tạo.

- Hiểu được thế nào là muối hỗn tạp. Chất bột 
màu trắng, có mùi xốc của khí Clo

- Clo rua vơi có tính oxi hố mạnh 
CaOCl2 + 2HCl  CaCl2+ Cl2 + H2O
- Trong khơng khí ẩm :

2 CaOCl2 + CO2 + H2O 
CaCl2 + CaCO3 + 2HclO

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

- Có tính oxi hố mạnh.

Hoạt động 6:

- GV mơ tả q trình sinh ra Clorua 
vơi : cho khí Clo đi qua vơi bột hay vơi
tơi ở 30oC rồi yêu cầu HS viết phương 
trình phản ứng điều chế.

- GV đặt câu hỏi : phản ứng trên có 
phải là phản ứng oxi hố – khử khơng
?

- GV giới thiệu công thức cấu tạo của 
Clorua vôi và khái niệm muối hỗn 
tạp.

Hoạt động 7 :

- GV cho HS quan sat mẫu Clorua vôi,
nhận xét tính chất vật lý.

-GV thơng báo:củng như NaClO,
Clorua vơi cũng có tính oxi hoá mạnh 
tác dụnh được với axit Clohiđric và 
CO2 trong khơng khí. GV hướng dẫn 
HS viết phương trình phản ứng.
- GV cho HS dư đốn ứng dụng của 
Clorua vôi

- GV bổ sung: Clorua vôi rẻ tiền, dễ 
bảo quản, dùng xữ lý các chất độc, 
tinh chế dầu mỏ.

Hoạt động 8:

- GV yêu cầu HS viết phương trình 
phản ứng do tác dụng với dd KOH ở to
cao từ đó suy luận để viết phương 
trình phản ứng Clo với dd Ca(OH)2 
nóng.

- GV bổ sung phương pháp điều chế 
KclO3 trong công nghiệp.

Hoạt động 9: Củng cố

BT 4 tr. 137 (SGK)

- GV giới thiệu mẫu KclO3 
- GV bổ sung :

- GV đàm thoại gợi mở để học sinh 
nhớ lại phản ứng nhiệt phân KClO3 có
xúc tác MnO2 đã học ở lớp 9

- GV bổ sung phản ứng tạo
KclO4 và các phản ứng với P,C, S
- Yêu cầu học sinh rút ra kết luận 
- Từ tính chất và liên hệ thực tế yêu

3. Muoái Clorat

* Điều chế: Cl2 tác dụng với kiềm nóng
 0 -1 +5

3Cl2 + 6KOH5KCl + KClo2 + 3H2O
6Cl2+6Ca(OH)2Ca(ClO3)2+

5CaCl2+6H2O

- Trong CN: Cho Cl2 đi qua nước vơi nóng, trộn với
KCl rồi để nguội thì KclO3 sẻ kết tinh.

Ca(ClO3)2 +2KCl2KClO3+CaCl2

Hoặc điện phân dd KCl25% ở 70 -750C khơng có

vách ngăn.

*Tính chất và ứng dụng:
Quan sát tính chát vật lí.
-Chất rắn kết tinh không màu.
T0

nc : 3550C, tan nhiều trong nước nóng, ít tan 
trong nước lạnh.

-Bị nhiệt phân huỷ.

+
5

MnO2, t0 -1 +74KClO3  
2KCl + 3KClO3

+
5
-
1
+
7

4KClO3 

KCl + 3KClO3 KClO3 bền hơn Clorua vôi và nước

Gia-ven

-Ở trạng thái rắn, KClO3 là chất oxi hố mạnh( có 
thể có oxi hố P, S và C

…

5KClO3 + 6P  5KCl + 3P2O5
4KClO3+3C+3S4KCl+3Co3+3SO2

-Được sử dụng: điều chế O2, làm pháo, làm diêm, 
thuốc nổ

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

cầu học sinh nêu ứng dụng muối 
Clorat.

Hoạt động 10:

- Tóm tắt lại kiến thức trọng tâm:
+ Thành phần và tính chất ( tính kém 
bền với nhiệt, tính oxi hố) của các 
hợp chất có oxi của clo

- Hướng dẫn giải BT5 tr.137 (SGK)

=====================================================================
=

LUYỆN TẬP VỀ CLO VÀ HỢP CHẤT

CỦA CLO

I. Mục đích yêu cầu.

- Ơn lại các kiến thức về Clo, hiđro clorua, axit clohiđric và một số hợp chất chứa oxi của clo.
- Biết cách điều chế các chất.

- Rèn luyện kĩ năng làm tốn hỗn hợp.

II. Giảng bài mới.

PHƯƠNG PHÁP NỘI DUNG BÀI GIẢNG

Hoạt động 1:

u cầu học sinh nhắc lại tính
oxihóa,tínhkhử :,

Tồn bộ tính chất hóa học của HCL
,qua đó viết các pt theo câu hỏi

Hoạt động 2:

-một học sinh dọc công thức của

nước Javen, clorua vôi, kaliclorat.

- từ công thức suy ngược ra cá chất

cần điều chế với điều kiện chỉ được
phép dùng các hóa chất đã cho trong
đế .

-cho 05 học sinh trình bày trong giấy
lấy điểm .

Hoạt động 3.

- cho 1 học sinh tóm tắt lậi đề

Bài 2/ trang 2: Viết phương trình phản ứng chứng minh.

- Axit HCl thể hiện tính oxi hóa.
- Axit HCl thể hiện tính khử.

- Axit HCl khơng thể hiện tính oxi hóa cũng như tính khử.

Giải:

 Tính oxi hóa: 2HCl + Fe = FeCl2 + H2

 Tính khử : 4HCl + MnO2 = MnCl2 + Cl2 + 2H2O
 Khơng thể hiện tính khử cũng như tính oxi hóa:

HCl + NaOH = NaCl + H2O

Bài 4/ trang 2: Cho các chất K, NaCl, H2O, Ca(OH)2. Viết phản
ứng điều chế nước Javen, clorua vơi, kaliclorat.

Giải:

2NaCl + 2H2O ñpdd 2NaOH + Cl2 + H2
2K + 2H2O = 2KOH + H2

 Nước Javen:

Cl2 +2NaOH = NaCl + NaClO + H2O
 Clorua voâi:

Cl2 + Ca(OH)2 = CaOCl2 + H2O

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

- một học sinh khác viết pt tính
số mol cuûa

H2  số mol của Fe
 Khối lượng của Fe,

Khối lượng của Cu

HCl

từ ( ) n = = mol 0,1. 2

1 0,2

Khối lượng dung dịch HCl tham gia
phản ứng  C% HCL

Hoạt động 4.

-cho 1 học sinh tóm tắt lậi đề
-một học sinh khác viết pt

GV hướng dẫn bài toán đã cho 2 pt ,2
dữ kiện vậy nên giái theo hướng nào
Cho học sinh thao luận tìm ra hướng
giải quyết :

-lập hệ pt 2 ẩn
- giải hê pt

 số mol của Fe
 Khối lượng của Fe,

 Khối lượng của Mgo
 được %mFe và %mMgO

- đối với câu b. cho học sinh
viết pt tự làm , Gv bổ sung sau

Hoạt động 5:

củng cố:

-tính chất hóa học của CL ,pp đ/c
- tính chất cỏa HCL ,ppđ/c

-phản ứng điều chế nước Javen,
clorua vơi, kaliclorat.

- cánh giải bài tập .

Hướng dẫn về nhà :

Làm hết cá bài taäp sgk,sbt

 Kaliclorat:

Cl2 + 5KOH t

5KCl + KClO3 + 3H2O

Bài 11/ trang 4: Cho 12 g hỗn hợp Cu và Fe vào dung dịch HCl

5% thì thấy bay ra 2,24 lit khí (đktc).

a. Tính khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu.
b. Tính khối lượng dung dịch HCl 5% cần dùng.

Giaûi:

Fe + 2HCl = FeCl2 + H2 (1)
1mol 2mol 1mol
?mol ?mol 0,1mol
n = = 0,1 mol H

2,24
22,4

từ ( ) n = = mol 0,1.1

1 0,1

Khối lượng của Fe
mFe = 0,1. 56 = 5,6 gam
Khối lượng của Cu
mCu =12 – 5,6 = 6,4 gam
b/

HCl

từ ( ) n = = mol 0,1. 2

1 0,2

mHCl = 36,5 . 0,2 = 7,3 gam

Khối lượng dung dịch HCl tham gia phản ứng:
m = = = 146 gammct .100%

7,3 . 100%
5%
ddHCl

Bài 16/trang 5: Cho 13,6 g hỗn hợp X gồm Fe và MgO tác dụng

với dung dịch HCl 0,5 M(dư). Sau phản ứng thu được 31,7 g hỗn
hợp muối Y.

a. Tính % khối lượng các chất trong hỗn hợp ban đầu.

b. Axit dư sau phản ứng được trung hoà vừa đủ bởi 100 ml dung
dịch KOH 0,2 M. Tính thể tích dung dịch HCl ban đầu.

Giaûi:

Fe : a mol
Hh X MgO b mol

Fe + 2HCl = FeCl2 + H2 (1)

1 mol 1 mol

a mol a mol

MgO + 2HCl = MgCl2 + H2O (2)
1 mol 1 mol

b mol b mol

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

Chuẩn bị xem lại toàn bộ chương
trình đả học ,ơn tập theo đề cương đã
phát .

56a + 40b =13,6 a = 0,1
127a + 95b = 31,7 b = 0,2
mFe = 56. 0,1 = 5,6 gam

mMgO = 40. 0,2 = 8 gam.

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

ÔN TẬP HỌC KÌ I

(

Năm học .2007-2008

 PHẦN LÝ THUYẾT

1/Đồng vị : Là các nguyên tử có cùng số p (tức là cùng số e) nhưng khác số n.

Vd: A(11p,11e,12n), B(11p, 11e, 13n), C(11p, 12e,12n), D(12p,12e,12n) thì A và B là đồng vị
của nhau.

2/Cấu tạo nguyên tử.
a/ Viết cấu hình e:

thứ tự mức năng lượng: 1s22s22p63s23p64s23d10…

X-ne=Xn+ neân X=Xn++ne; Y+me=Ym - nên Y=Ym - - me

b/Xác định tính kim loại, phi kim, khí hiếm.

Số e ở lớp ngồi cùng bằng: 1,2,3 thì là kimloại( trừ He có 2e ở lớp ngồi cùng nhưng là khí

hiếm)

Số e ở lớp ngồi cùng bằng: 5,6,7 thì là phi kim
Số e ở lớp ngồi cùng bằng: 8 thì là khí hiếm
c/ Xác định vị trí

Số thứ tự = số e của nguyên tử
Chu kì = số lớp e

Phân nhóm: - Chính khi là nguyên tố họ s, p
- Phụ khi là nguyên tố họ d
Nhóm=số e ở lớp ngồi cùng

d/ Tính tổng số e trong phân tử, ion

VD: CO2 tổng số e= 6+8x2=22e; tổng số e = 7+1x4 – 1 =10e;
tổng số e=16+8x4+2=50e

3/Liên kết hóa học

Cách xác định số e ở lớp ngồi cùng:

- Viết cấu hình e( VD 13Al: 1s22s22p63s 3p2 1 số e ở lớp ngoài cùng là 3)

- Nhìn hệ thống tuần hồn(A thuộc PNC nhóm V thì A có 5 e ở lớp ngồi cùng)

a)Liên kết cộng hóa trị( Giữa các PK)

Viết công thức e, công thức cấu tạo và xác định hóa trị(hóa trị khơng có dấu)
Viết CTe trước rồi mới viết CTCT

(Đúng) (sai)

Phải điền đầy đủ e( kể cả e khơng góp chung)

b)Liên kết phối trí ( còn gọi là lk cho nhận ) là một dạng của lk cộng hóa trị

Viết công thức e, công thức cấu tạo và xác định hóa trị(hóa trị khơng có dấu)

c)Liên kết ion( Giữa PK với KL)

Viết phương trình di chuyển e, xác định hóa trị(hóa trị có dấu)

4Al + 3O2 2Al2O3 Vì Al có 3e ở lớp ngồi cùng nên 1 ngtử Al cho 3e
4x3e 4 ngtử Al cho 4x3e

4/ So sánh tính kim loại, tính phi kim, tính axit, tính bazơ

Cần nhớ: Trong một chu kì, từ trái qua phải tính kim loại giảm dần.
NGÀY :25/12/2007

TIEÁT : 54

NH+4
SO42

N H
H

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

Tính bazơ của oxit, hidroxit tỉ lệ thuận với tính kim loại

Trong chu kì ngược với trong phân nhóm chính
Tính kim loại ngược với tính phi kim

Tính bazơ ngược với tính axit

Vd: sắp xếp theo chiều giảm tính kim loại: K, Na, Mg, Al? Giải thích.

-Na, Mg, Al cùng thuộc chu kì 3 và Na xếp trước Mg, Mg xếp trước Al nên tính kim loại:
Na>Mg>Al (1).

- Na, K cùng thuộc phân nhóm chính nhóm I và Na xếp trên K nên tính kim loại : K>Na (2)

từ (1) và (2) suy ra thứ tự tính kim loại giảm dần: K>Na>Mg>Al

Bài tập áp dụng:

Câu 1: Ion X3+, Y2 – đều có cấu hình e ở phân lớp ngoài cùng là 2p6
a) Xác định tính kim loại, phi kim của X, Y. Xác định tên củaX, Y
b) Xác định vị trí của X,Y.Giải thích.

c) Tính tổng số e trong hợp chất X2Y3. Viết phương trình tạo thành hợp chất từ X và Y, với sự di
chuyển e.

Câu 2: Cho các hợp chất: C2H4, SO2, SO3, NH3, H2SO4, H2CO3, Na2S, Ca3N2, Al2O3, MgCl2, K2O,
H2S.

a) Hợp chất nào có liên kết cộng hóa trị? Viết CTe, CTCT của các hợp chất đó và xác định hóa
trị của các nguyên tố

b)Hợp chất nào có liên kết ion? Viết phương trình di chuyển e, xác định hóa trị của các ngun
tố.

Câu 3: Cho nguyên tố X(Z=7),Y(Z=15), T(Z=17).

a/ Viết cấu hình e, Xác định vị trí của X, Y, Z trong hệ thống tuần hoàn? Giải thích?
b/ Sắp xếp theo thứ tự tính phi kim tăng dần. Giải thích?

Câu 4: Cho hai chất NH3 và SO2

a) Viết cơng thức e, CTCT, hóa trị của các ngun tố

b) Hỗn hợp gồm 0,3 mol NH3 và 0,2 mol SO2. Tính tỉ khối hơi của hỗn hợp đối với khơng khí.

Câu 5: Cho các nguyên tố: Al, Mg, P, S, Cl, Na, K

a) Sắp xếp theo chiều tăng tính phi kim.Giải thích?

b) Viết cơng thức oxit cao nhất của các nguyên tố trên, sắp xếp chúng theo chiều tăng tính axit.
Giải thích?

c) Viết cơng thức hiđroxit của các nguyên tố trên, sắp xếp chúng theo chiều tăng tính Bazơ.
Giải thích?

Câu 6: Cho cấu hình e lớp ngồi cùng của X2+ và Y3 – là 2s22p6
và Z có mức năng lượng cao nhất: 2p4.

a) Viết cấu hình e của X, Y, Z

b) Xác định tính KL, PK, khí hiếm của X, Y, Z. Giải thích?
c)Xác định vị trí của X, Z trong hệ thống tuần hồn.Giải thích?

d)Tính tổng số e trong phân tử và ion sau: X3Y2, Y2Z5, ,
 PHẦN BÀI TẬP

Dạng 1: Tốn có liên quan đến oxit cao nhất, hợp chất khí với hidro

Công thức cần nhớ: XaYb ta có %mX

%mY= aM

X

MY

b

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

Oxit cao nhaát: R2On ( n : STT nhoùm).

Hợp chất khí với hidro: RH8-m (m: STT phân nhóm chính)

Câu 1: X là nguyên tố thuộc phân nhóm chính nhóm VII, trong oxit cao nhất Oxi chiếm

61,2%về khối lượng.
a/ Xác định nguyên tố X.

b/ Cho đơn chất 7,1 g X tác dụng với hiđro thu được hợp chất Y. Hòa tan Y vào nước để được
200 g dd. Tính nồng độ phần trăm của dung dịch thu được.

Câu 2: Cho A là nguyên tố thuộc phân nhóm chính nhóm I. Trong oxit cao nhất thì A chiếm

82,98% về khối lượng.
a/ Xác định nguyên tố A

b/ Cho A tác dụng với H2O thu được 300ml dung dịch B và 2,24 lit khí H2(đktc). Tính khối lượng
A tham gia phản ứng và nồng độ mol/lit của dd B.

Câu 3: Oxit cao nhất của nguyên tố R có dạng R2O5. Trong hợp chất khí với hiđro, R chiếm
82,35% về khối lượng về khối lượng.

a/ Xác định nguyên tố R.

b/ Hỗn hợp X gồm chất R ở dạng đơn chất và oxi với thể tích lần lượt là 0,1 lit và 0,3 lit. Tính tỉ

khối hơi của hỗn hợp X so với khí mêtan(CH4).

Câu 4: Hợp chất khí với hiđro của nguyên tố X có dạng XH2. trong oxit cao nhất, oxi chiếm
60% về khối lượng.

a/ Xác định nguyên tố X

b/ Viết cơng thức hidroxit của X.

c/ Cho 200 gam dd hiđroxit của X tác dụng vừa đủ với 200ml dd NaOH 1M. Tính khối lượng
muối thu được và nồng độ phần trăm hiđroxit của X.

Câu 5 : Tỉ khối của phân tử A so với khí mêtan CH4 bằng 4.
a/ Xác định khối lượng phân tử của A.

b/ Tính khối lượng của 4,48 lit A ở đktc.

Câu 6: Ở đktc 10,08 lit một chất khí X nặng 19,8 gam.

a/ Xác định khối lượng phân tử X
b/ Tính tỉ khối của X so với khơng khí.

Câu 7: Hỗn hợp X gồm H2, O2, N2 với số mol lần lượt là 0,1 ; 0,2 và 0,1.
a/ Tính phần trăm về khối lượng, phần trăm về thể tích của hh X.

b/ Tính khối lượng phân tử trung bình của hh X.
c/ Tính tỉ khối của hh X so với khí hidro.

Câu 8: Tỉ khối hơi của hỗn hợp X gồm CO2 và N2 so với hiđro bằng 16.
a/Tính khối lượng phân tử tung bình của hh X.

b/ Tính thể tích của các khí trong 4 lit hỗn hợp X

Dạng 2: Tốn tổng số hạt

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

- A = Z + N

- Z = E

- Tổng số hạt trong nguyên tư û: Z + N + E
- Tổng số hạt mang điện: : Z+E
- Tổng số hạt không mang điện: N
- Tổng số hạt mang điện dương: Z
- Tổng số hạt mang điện âm : E

Bài 9: Tổng số hạt trong nguyên tử của một nguyên tố bằng 40. Biết số hạt mang điện dương

ít hơn số hạt khơng mang điện là 1. Xác định nguyên tố đó.

Bài 10: Tổng số hạt trong nguyên tử của một nguyên tố bằng 52. Biết số khối bằng 35. Xác

định nguyên tố đó.

Bài 11: Tổng số hạt trong nguyên tử của một nguyên tố bằng 34. Biết tổng số hạt mang điện

nhiều hơn số hạt không mang điện là 10. Xác định nguyên tố đó.

Dạng 3: Tốn 2 ngun tố liên tiếp trong 1 chu kì

Cần nhớ: Gọi ZA là số proton của nguyên tử A

Gọi ZB là số proton của nguyên tử B
Giả sử ZB>ZA

A,B liên tiếp trong một chu kì nên ZB – ZA =1

Bài 12: A và B là hai nguyên tố liên tiếp trong một chu kì. Biết tổng số proton của hai nguyeân

tử A và B là 15. Xác định hai nguyên tố A, B.

Dạng 4: Xác định nguyên tố có liên quan đến phản ứng.

Cần nhớ:

Kim loại kiềm có hóa trị 1(Phân nhóm chính nhóm I): Na, K
Halogen --- 1(Phân nhóm chính nhóm VII): Cl, Br
Ca, Mg ---2

Al ---3

Các đơn chất phi kim: Cl2, Br2, O2, N2, X2( X: Halogen), S, P
 Muối (NaCl, MgBr2…) KHÔNG tác dụng với H2O

Khí HCl, H2S… KHÔNG tác dụng với H2O

Bài 13:Cho 1,17 gam kim loại kiềm vào nước, thu được dung dịch A và 336 ml khí ở đktc.

a/ Xác định kim loại kiềm.

b/ Cho ddA tác dụng vừa đủ với 200 gam dd HCl. Tính nồng độ phần trăm của dd HCl

Bài 14:Cho 0,78 gam một kim loại thuộc phân nhóm chính nhóm I tác dụng với nước thì có 0,02

gam khí bay ra.

a/ Xác định tên kim loại

b/ Tính thể tích dd H2SO4 0,5 M cần dùng để trung hồ hết lượng bazơ trên.

Bài 15: X là nguyên tố thuộc phân nhóm chính nhóm VII. Cho 10,65 gam X tác dụng với Na

vừa đủ thu được 17,55 gam muối.
a/ Xác định nguyên tố X

b/ Hòa tan 17,55 gam muối thu được vào H2O thành 200 ml dd. Tính CM của dd thu được.

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

a/ Tìm tên halogen

b/ Cho muối thu được hòa tan vào nước thành dung dịch có nồng độ 0,5M. Tính thể tích dung
dịch thu được.

c/ Cho lượng Halogen trên tác dụng với H2 dư. Khí thu được hịa tan vào nước 200g dd. Tính C
% dd thu được.

Bài 17:Cho 6,9 g kim loại kiềm M tác dụng với H2O thu đươc 0,3 g H2 và dung dịch A.
a/ Xác định tên kim loại kiềm

b/ Chia dung dịch A thành 2 phần bằng nhau.

- Phần 1 tác dụng vừa đủ với dung dịch Fe2(SO4)3. Tính khối lượng kết tủa tạo thành.
- Phần 2 được trung hịa bởi dung dịch HCl 0,5 M. Tính thể tích dung dịch HCl cần dùng.
===================================================================

Bài thực hành số 4:

TÍNH CHẤT HĨA HỌC CỦA KHÍ CLO VÀ HỢP CHẤT

CỦA CLO

I. Mục tiêu bài thực hành:
1. Về kiến thức:

Củng cố kiến thức về clo và các hợp chất của clo ( tính oxy hóa, tính tẩy màu, tính axit…)

2. Về kỹ năng:

- Sử dụng dụng cụ và hóa chất thành thạo, an toàn , hiệu quả.
- Biết quan sát hiện tượng, dự đốn hiện tượng.

- Viết tường trình.

II. Chuẩn bị: 
1. Dụng cụ:

- Ống nghiệm:6
- Cặp ống nghiệm:1
- Giá để ống nghiệm: 1
- Ống dẫn khí cong: 1
- Nút cao su: 1

- Cốc nước.

2. Hóa chất:

- ddHCl đặc, ddH2SO4 đặc.
- KMnO4 rắn, NaCl rắn.
- Quỳ tím, bơng gịn, nước.
- ddAgNO3.

3. Chia nhóm: theo sĩ số lớp 2 – 3hs/nhóm.Hs đọc sách trước, xem kỹ các bước 
tiến hành.

III. Thực hành:

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
1. Thí nghiệm 1:

- Lắp ống nghiệm lên giá.

- Hướng dẫn học sinh chuẩn bị sẵn
một mẫu quỳ tím tẩm nước.

- Chuẩn bị nút cao su vừa với miệng
ống nghiệm, tránh khí clo bay ra
ngồi, rất độc.

1. Thí nghiệm 1: Điều chế khí clo. Tính tẩy 
màu của khí clo ẩm.

- Lắp ống nghiệm vào giá.

- Chuẩn bị nút cao su vừa miệng ống nghiệm,
một mẫu quỳ tím tẩm nước đính vào nút

cao su.

- Cho vài hạt tinh thể KMnO4 vào ống

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

- Hướng dẫn học sinh cách cho hóa
chất rắn ( KMnO4 rắn) vào ống
nghiệm.

- Lưu ý học sinh khi nhỏ ddHCl đặc,
cẩn thận khơng để axit dính vào tay.
- Học sinh quan sát sự đổi màu của

giấy quỳ.

2. Thí nghiệm 2:

- Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bộ thí
nghiệm như hình vẽ.

- Chuẩn bị bơng gịn vừa miệng ống
nghiệm số 2, cho nước vào ống
nghiệm ( khỏang ¼ ống nghiệm)
- Lưu ý học sinh cẩn thận khi sử dụng

axit H2SO4 đậm đặc, khi đun nóng
với đèn cồn.

3. Thí nghiệm 3: Phân biệt các dd 
mất nhãn.

- Gv giớii thiệu các dd mất nhãn
gồm :NaCl; HCl; NaNO3. Các nhóm
thảo luận vế hóa chất và dụng cụ để
phân biệt các dd đó.

- Lưu ý học sinh mỗi lần thí nghiệm
phải lấy các mẫu thử. Mỗi lần thí
nghiệm phải thay mẫu mới.
- Nhớ đánh số các ống nghiệm.
- Kết luận.

nghiệm, nhỏ tiếp vài giọt ddHCl đặc. Đậy
ống nghiệm bằng nút cao su đã chuẩn bị.
- Quan sát hiện tượng: phần khỏang khơng

trong ống nghiệm có màu vàng, mẫu quỳ
tím trở thành màu trắng.

2. Thí nghiệm 2: điều chế axit clohidric

- Lắp ống nghiệm như hình vẽ.

- Chuẩn bị bơng gịn vừa miệng ống nghiệm
2, cho nước vàop ống nghiệm 2( khỏang ¼
ống nghiệm).

- Cho một ít tinh thể muối ăn vào ống
nghiệm 1, rót axit H2SO4 đậm đặc vừa đủ
thấm ướt muối ăn. Đun cẩn thận ống
nghiệm1. Nếu thấy sủi bọt mạnh thì tạm

ngừng đun.

- Quan sát hiện tượng, viết phương trình
phản ứng điều chế axit clohidric.

- Cho một mẫu quỳ tím vào ống nghiệm 2.
Quan sát hiện tượng: mẫu quỳ tím hố đỏ.

3. Thí nghiệm 3: phân biệt các dd chứa 
trong các lọ mất nhãn .

- Hóa chất: quỳ tím; ddAgNO3.

- Lấy các mẫu thử vào các ống nghiệm tương
ứng. Nhúng quỳ tím vào, mẫu nào làmq
tím hóa đỏ là ddHCl và ddHNO3, cịn al5i
là mẫu ddNaCl.

- Lấy mẫu thí nghiệm mới, cho ddAgNO3
vào, mẫu xuất hiện kết tủa trắng là ddHCl;
mẫu không hiện tượng là ddHNO3.

- Kết luận các mẫu tương ứng với các số
tương ứng.

IV. Báo cáo kết quả thực hành ( theo mẫu)

- Họ và tên học sinh lớp nhóm

- Tên bài th c hànhự

Tên TN Cách tiến hành TN Hiện tượng quan sát được và giải
thích

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

BAØI 34 : FLO

I .MUÏC TIÊU BÀI HỌC

Học sinh biết :

 Trạng thái tự nhiên của flo . Phương pháp duy nhất để điều chế flo là phương pháp điên
phân .

 Flo là phi kim có tính oxi hóa mạnh nhất . Trong các hợp chấ , flo chỉ thể hiện số oxi hóa
-1 .

 Tính chất và cách điều chế hiđroflorua, axit flohđric, oxi florua (OF2).
Học sinh hiểu :

 Flo là phi kim manh nhất. Trong các hợp chất, flo chỉ thể hiện số oxi hóa là-1 là do flo
có độ âm điện lớn nhất và lớp electron ngoài cùng của nguyên tử chỉ có 1 electron độc
thân .

 Điều chế flo chỉ dùng phương pháp duy nhất là phương pháp điện phân vì flo là chất
oxi hóa mạnh nhất .

Học sinh vận dụng :

Viết các pthh minh họa cho tính phi kim mạnh nhất của flo.

II ,CHUẨN BỊ

Flo là phi kim hoạt d0ộng rất mạnh , các thí nghiệm vủa flo rất nguy hiểm. GV khơng
tiến hành thí nghiệm với flo đơn chất mà cần khai thác SGK để hình thành kiến thức cho
HS.

III.TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

1. ổn định tỗ chức :

2. kiểm tra bài cũ

3. bài mới .

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh

Hoạt động 1:

HS tìm hiểu SGK để rút ra nhận xét

HS cần biết về nguyên tắc , điều chế flo phải
dùng phương pháp điện phân trong công nghiệp
thường điện phân

Hoạt d0ộng 2:

 HS nhận xét flo có độ âm điện lớn nhất
(3,98) và cấu hình electron khong có obitan
d, từ đó dự đốn flo có tính oxi hóa rất mạnh
, trong các hợp chất chỉ có số oxi hóa -1 .

Dưới sự hướng dẫn của GV,HS viết các pthh
minh họa cho tính chất oxi hóa mạnh nhất
của flo:

I.TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN . ĐIỀU CHẾ 
 1. Trạng thái tự nhiên

Trong tự nhiên, flo chỉ tồn tại ở dạng hợp
chất , như ; men răng , lá một số lồi cây , khóng
vật florit (CaF2) và criolit (Na3AIF6)

2. Điều chế

điện phân trong cơng nghiệp thường điện
phân hỗn hợp KF + 2HF do nhiệt độ nóng
chảy của hỗn hợp thấp.

II. TÍNH CHẤT . ỨNG DỤNG 
1.Tính chất

+ Oxi hóa tất cả cá kim loại

0 0 +3 -1
Thí dụ : 3 F2 + 2 Au  2 Au F3

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

HS so sánh tính chất của F2 với CI2, kết luận F2 là
phi kim mạnh nhất

Hoạt động 3:

 HS tìm hiểu SGK và rút ra nhận xét về
ứng dụng của flo:

Làm chất oxi hóa cho nhiên liệu lỏng
trong tên lửa .Điều chế teflon, freon.

 Cần cho HS biết ảnh hưởng của freon đối
với từngozon( không cần viết
pthh)

Hoạt động 4:

Trên cơ sở HS đã biết phản ứng của F2 với
H2 xảy ra mãnh liệt, và để điều chế HCI có
thể dùng phương pháp trực tiếp hoặc gián
tiếp

Hoạt động 5:

GV hướng dẫn HS so sánh tính chất của hiđro
florua, axiit flohđric với hiđro clorua, axit clohđric
để thấy được Tính chất

Chú ý : cách bảo quản dung dịch HF và ứng dụng
khắc thủy tinh của dd HF

Hoạt động 6:

 HS so sánh độ âm điện của F (3,98) và
O(3,44) để thấy được số cxi hóa

các

-1 +2
nguyên tố trong OF2 (F , O)
 HS cần biết phản ứng điều chế OF2 :

Hoạt động 7: 
a. củng cố bài ;

Kiến thức trọng tâm cần khắc sâu cho HS là tính
oxi hóa mạnh của flo.

Có thể dùng bài tập sau để củng cố bài :
Viết các pthh của F2 với Cu, I2 ,SiO2

F2 + Cu  CuF2

I2 + 5F2  2IF5 2F2 + SiO2  SiF4 + O2

b. hướng dẫn về nhà :

+ Oxi hầu hết các phi kim , trư ø O2, N2 :
0 0 +6 -1

Thí dụ : 3F2 + S  S F6

+Phản ứng với H2 ngay cả trong bóng tối và
nhiệt độ thấp :

0 0 0 -1

H2 (k) + F2 (k)  2 H F (k)

H = -288,6 KJ

+ Phản ứng với nhiều hợp chất :

0 -1 0
Thí dụ : 2 F2 + 2H2O  4H F + O2 

2. Öng dụng (sgk)

III. MỘT SỐ HỢP CHẤT CỦA FLO

2. Hiđro florua và axit flohđric :
A .Điều chế

(H2 +F2  4H F
Dựa vào phương trình

CaF2 + H2SO4  CaSO4 + 2HF)

Điều kiện phản ứng : H2SO4 đặc , nhiệt độ
cao (2500C)

b. Tính chất

+ Hiđro florua tan vơ hạn trong nước và có
nhiệt độ sơi cao hơn hiđro clorua

+ Axit flohiđric là một axit yếu nhưng có

tính chất đặc biệt là ăn mòn thủy tinh
SiO2 + 4HF  SiF4 + 2H2O

3. Hợp chất của flo với oxi

2F2 + 2Na O H  2Na F + H2O + OF2

Trong phản ứng này F2 là chất oxi hóa , O là chất
khử

Tính chất của OF2 : cần lưu ý tính độc và tính
oxi hóa mạnh .

Thí dụ : OF2 + H2O  2HF + O2

 HƯỚNG DẪN GIẢI BAØI TẬP VAØ ĐÁP SỐ BAØI TẬP TRONG SGK

1. Chọn đáp án C.

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

3F2 + 2Au  2AuF3 (ở d7iều kiện thường )

BAØI 35 BROM
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC

Học sinh biết :

 Trạng thái tự nhiên, phương pháp điều chế và tính chất hóa học của brom.
 Phương pháp đi6ù chế và tính chất một số hợp chất của brom.

Hoïc sinh hiểu :

 Brom là phi kim có tính oxi hóa mạnh nhưng kém flo, clo , khi gặp chất oxi hóa mạnh
brom thể hiện tính khử .

 Tính chất giống và khác nhau giữa hợp chất với hiđro, hợp chất với oxi của clo và brom.
Học sinh vận dụng :

Viết các pthh minh họa cho tính chất của brom và hợp chất của brom.
 II.CHUẨN BỊ

Giáo viên: Chuẩn bị để tiến hành thí nghiệm oxi hóa I- bằng Br
2 .
 Hóa chất : nước brom, dung dịch KI.

 Dụng cụ : ống nghiệm , pipet ( hoặc ống nhỏ giọt ).

III.TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY

1.ổn định tỗ chức :

2.kiểm tra bài cũ

3.bài mới .

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh

Hoạt động 1:

 HS nghiên cứu SGK để rút ra kết luận : Trong tự
nhiên brom tồn tại ở dạng hợp chất với hàm
lươbg5 ít hơn flo, clo .

 HS nghiên cứu SGK và nhận xét : Điều chế

brom bằng cách oxi hóa ion Br- bằng CI

2 .

Hoạt động 2 :

 Brom thuộc nhóm halogen, có khả năng phản
ứng với clo. Yêu cầu HS viết pthh của phản
ứng giửa brom với H2 , kim loại , nước .
 GV bổ sung điều kiện phản ứng .

Hoạt động 3:

HS quan sát thí nghiệm brom tác dụng với dung
dịch KI , giải thích hiện tượng , viết pthh:

Hoạt động 4 :

Brom thể hiện tính khử khi tác dụng với chất oxi
hóa mạnh, yêu cầu HS viết pthh của Br2 với
CI2 trong nước biết rằng trong phản ứng Br2 bị
oxi hóa đến số oxi hóa +5

Hoạt động 5 :

II. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN. ĐIỀU 
CHẾ

1. Trạng thái tự nhiên 
2.Điều chế

-1 0 -1 0
2NaBr + CI2  2Na CI + Br2
 II. TÍNH CHẤT . ỨNG DỤNG

2. Tính chất

0 0 +1-1

H2 (k) + Br2 (k)  2H Br (k) 
H = -71.95 KJ.

0 0 +3 -1
2AI + 3Br2  2AI Br3

0 -1 +1
Br2 + H2O  H Br + H Br O
( phản ứng khó khăn hơn phản ứng của clo )
0 -1 -1 0

Br2 + 2 KI  2 KBr + I2

0 0 +5 -1
Br2 + 5CI2 + 6H2O  2H Br O3 + 10H CI

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

GV nêu vấn đề : có thể điều chế HBr bằng phản
ứng của NaBr với H2SO4 đặc, nóng như điều
chế HCI được khơng ?

Gợi ý : Tính khử Br – mạnh hơn CI- nên không thể

điều chế HBr bằng phản ứng NaBr với H2SO4 d0ặc,
nóng được .Để điều chế Hbrngười ta thủy phân
PBr3 , hãy viết pthh.

Hoạt động 6:

Dựa vào quy luật biến đổi tính axit, tính khử của
axit halogenhiđric, yêu cầu HS so sánh tính axit,
tính khử của dung dịch HBr với dung dịch HCI cho
ví dụ :

Hoạt động 7:

Hựp chất chứa oxi của brom có thành phần tương tự
hợp chất chứa oxi của clo. Yêu cầu HS viết cơng
thức cá axit có oxi của brom rồi gọi tên

Hoạt động 8:

a.Củng cố bài

HS so sánh điều kiện các phản ứng của brom với
điều kiện các phản ứng của clo đã học , rút ra kết
luận :

+ Brom là chất oxi hóa mạnh.

+ Tính oxi hóa của brom yếu hơn flo, clo nhưng
mạnh hơn iot.

+ Brom thể hiện tính khử khi tác dụng với chất oxi
hóa mạnh hơn .

Kiến thức trọng tâm khắc sau cho HS là tính oxi
hóa mạnh của brom nhưng tính oxi hóa yếu hơn clo
và flo.

b. hướng dẫn về nhà :

3. Ưng dụng

Ưùng dụng của brom : HS đọc SGK
III. MỘT SỐ HỢP CHẤT CỦA BROM

1. Hiđro bromua và axit bromhiđric

a. điều cheá :

PBr3 + 3H2O  H3PO4 + 3HBr
2, , tính khử của dung dịch HBr:

2HBr(dd) + H2SO4(đặc)  Br2 (I) + 3HBr
GV giải thích ứng dụng trong phim ảnh của AgBr
bằng phản ứng

2AgBr  2Ag + Br2

 nhận xét

+ HBr có tính khử mạnh hơn HCI.

+ Dung dịch HBr có tính axit mạnh hơn dung
dịch HCI.

2. Hợp chất chứa oxi của brom

HBrO : axit hipobromô ;
HbrO2 : axit bromô

HbrO3 : axit bromic ;
HbrO4 : axit pebromic

 nhận xét về tính bền , tính oxi
hóa , tính axit của các hợp chất trên so với hợp
chất tương ứng của clo. Nhận xét về số oxi hóa
có thể có của brom

+ Tính bền, tính oxi hóa , tính axit kem hơn
hợp chất tưng ứng của clo.

+ Số oxi hóa của brom : -1; +1; +3; +5; +7
( giống clo)

HƯỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP SỐ BAØI TẬP TRONG SGK

1. Chọn đáp án D
2. Dùng phản ứng :

CI2 + 2NaBr  2NaCI + Br2
Br2 + 2NaI  2NaBr + I2

3. + Giống nhau : đều có tính axit ( viết pthh minh họa )
+ Khác nhau:

- Từ HF đến HBr : tính axít , tính khử tăng dần ( viết pthh minh họa tính khử của HCI,
HBr)

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>

b) Khối lượng KBr: (0,2.199).2 = 47,5(g); Khối lượng MnO2 : 0,2.87 = 17,4(g) khối
lượng H2SO40,2.98).2 = 39,2 (g)

BÀI :IOT

I.

MỤC TIÊU ;

*

kiến thức ;

-trạng thái tự nhiên ,pp đ/c và ứng dụng của IOT .

-tính chất hố học của iot và moat số hợp chất của iot ,pp nhận biếi iot .

+kỷ năng :

Iot có tinh oxihoa yếu hơn các halogen khác .
Ion I- có tính khử mạnh hơn các ion halogen khác .
Viết pt minh hoạ cho tính chất của iot và hợp c hất .

+ vai trò của iot trong cuộc sống .
II> CHUẨN BỊ

1. GV: + hố chất 
 + dụng cụ

2.HS ; soạn bài trước khi đến lớp :

III> TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY

1. Ổn định lớp

2. kiểm tra bài cũ

3. bài mới :

Hoạt động của giáo viên và của học sinh Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1:

HS tìm hiểu GGK và qua kiến thức thực tiễn rút
ra nhận xét về trạng thái tự nhiên của iot và
cánh điều chế ,lưu ý tại sao nó tồn tại ở dạng
hợp chất

Hoạt động 2:

Cho Hs quan sát
+ tinh thể iot

+ thí nhgiệm :

-đun nóng iot trong ống nghiệm
- hoà tan iot vào nước ,tan trong ancol

- đun nóng iot > sự thăng hoa .

Hoạt động 3;

Iot cũng thể hiện tính oxihố tương tự nhự
Brom ,GV y/c HS viết ptpu vời AL ,H2 .GV bổ
sung DKPU

I Trạng thái tự nhiên.Điều chế :

1. Trạng thái tự nhiên .

+Iot tồn tại dạng hợp chất với hàm lượng ít hơn

các halogen khác .

+hợp chất của iot có trong nước biển moat só
lồi rong biển ,trong tuyến giáp của người ,

2.Điều chế :

CL2 + 2NaBr  2NaCL + Br2
II.Tính chất và ứng dụng :

.1.tính chất vật lý :

-Màu tím vẻ sáng kim loại

-khi đun nóng iot biến thành hơi màu tím

Làm lại trở thành tinh thẻ ( sự thăng hoa )
-tan ít tron g nước ,tan nhiều trong dung mơi

hữu cơ ,

2. Tính chất hoá học :

IOT là chất oxihoá mạnh < brom<clo

a. tác dụng kim loại (trừ Au ,Pt ) , có to ,xúc tac 
VD.

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127>

Hoạt động 4:

Gv cho HS quan sat thí nghiệm nhỏ vài giọt cồn
iót vvào hồ tinh bột ,nhận xét hiện tượng và rút
ra kết luận

-GV yêu cầu học sinh tìm hiểu sgk hay trong
thực tế cuộc sống để rút ra ứng dụng của iót .
Gv bổ sung .

Hoạt động 5:

Dựa vào quy luật biến đổi tính axít ,tính khử
của HX ,y/c HS cho biết tính bền ,tính
khử,tínhaxít ,viết ptpu nminh hoạ ,Gv cùng Hs
nhận xét

.Hoạt động 6:

+Viết công thức moat số muối iotua ,moat số
axít có oxi ,xác đnh5 số oxi hố .

+Viết ptpu coả clo ,brom với dd NaI
+Xem bảng tính tan nhận xét

Hoạt động7:

Củng cố ,dặn dò .

+ IOT trong hợp chất có thể có số oxihoa -1,

+1, +3 +5 ,+7 .

+ tính oxihoa của I

+ tính khử ,tính axít mạnh .
 HI>HBr.>HCL

+đa số muối iotua dể tan trong nước ,moat số
khơng tan, có màu đặc trưng vd AgI màu
vàng ,pbI2 màu vàng .

+ về nhà: làm BT 1,2,3,4,5,6 (sgk)+ SBT

Chuẩn bị xem lại nội dung hoàn thành

hết BT tuần sau luyện tập

2Al + 3I 2   xt H O, 2 2 ALI2
b. tác dụng với hydro .

H2+I2  2HI

c.iót tạo thành với hồ tinh bột chất có màu xanh
hồ tinh bột là thuốc thou của iót và ngược lại

3.. ứng dụng (Sgk)

III. Một số hợp chất của iót

1. Hidroiotuavà axít iothidric

-kém bền .2HI   H2+I2

- dễ tan trong nước tạo thành dd axít mạnh .
 HI>HBr.>HCL

_ HI có tính khử mạnh : .>HBr>HCL 
Vd. 8HI +H2SO4   4I2 + H2S +4H2O
 2HI + 2 FeCL3   2 FeCL2 +I2 +
2HCL

2.Một số hợp chất khác

+ đa số muối iotua dể tan trong nước ,moat số

khoâng tan, có màu đặc trưng vd AgI màu
vàng ,pbI2 màu vàng .

+ bị halogen mạnh hơn nay ra khỏi muối .
2NaI +CL2  2NaCL + I2

2NaI +Br2  2NaBr + I2

+ Iot cũng tạo ra nhiều oxít và axít có oxi .trong

các hợp chất đó ,iot có só oxihoa dương

</div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

LUYỆN TẬP CHƯƠNG V( T1)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

1. Củng cố kiến thức về cấu tạo nguyên tử, tính chất của các Halogen về một lớp chất của
chúng, từ đó so sánh rút ra quy luật về sự biến đổi tính chất của các Halogen và một số hợp
chất của chúng

2. Rèn luyện cho HS kỹ năng:

- Vận dụng lý thuyết chủ đạo về cấu tạo nguyên tử, bảng tuần hồn các ngun tố hóa học,
phản ứng oxi hóa – khử để giải thích tính chất của các halogen và hợp chất của Halogen

II – CHUẨN BỊ:

1. GV : Bảng tuần hồn các ngun tố hóa học phiếu học tập số 1, 2, 3
HS: Ôn lại kiến thức của chương

2. Phương pháp: Đàm thoại

III– TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY:

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Các em đã được nghiên cứu kỷ cả về đơn chất và
hợp chất của các nguyên tố: Halogen, để củng cố
lại những kiến thức cơ bản về cấu tạo nguyên tử
và tính chất của đơn chất, hợp chất của các
Halogen chúng ta sẽ đi luyện tập chương 5.

I – Cấu tạo nguyên tử, tính chất của đơn chất

Halogen.

1. Cấu hình electron nguyên tử, độ âm điện.
Họat động 1:

GV sử dụng phiếu học tập số 1, có 2 câu hỏi sau:
a. Viết cấu hình e của F, Cl, Br, I và rút ra nhận
xét sự giống và khác nhau trong cấu tạo nguyên
tử của các Halogen trên.

b. Có các độ âm điện như:

4,0 2,8 0,9 3,0 2,5 2,1

Em hãy điền độ âm điện đúng cho các Halogen
sau và nhận xét.

F

Cl

Br

I

2. Tính chất hóa học

Đơn chất:

* Cấu hình e:

2 2 5

10 2 5

35 18

17 10

10 2 5

53 31

F :1s 2s 2p

Br :[ Ag]3d 4s 4p

Cl :[ Ne]3s 3p

I :[ Kr]4d 5s 5p

Nhận xét:

- Giống nhau: Lớp e ngịai cùng đều có 7e :
ns2np5

- Khác nhau: Từ F I: Bán kính ngun tử
tăng F khơng có phân lớp d, các Halogen

khác có phân lớp d tăng.

* Độ âm điện:

F

Cl

Br

I

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

Hoạt động 2: GV sử dụng phiếu số 2 có 1 câu hỏi
sau:

Hãy điền sản phẩm cho các phản ứng hóa học sau
(ghi rõ điều kiện nếu có) và nhận xét về oxi hóa
của các Halogen.

4,0 3,0 2,8 2,5

Nhận xét:

- Các Halogen đều có độ âm điện lớn. F có
độ âm điện lớn nhất.

- Độ âm điện giảm từ F  I

F2 + Au 
Cl2 + Ca 
Br2 + Al 
I2 + Al 
H2 + F2 
H2 + Cl2 
H2 + Br2 
H2 + I2 

II – Hợp chất của Halogen

1. Hidro halogenua và axit halogen hidric:
Hoạt động 3: Dùng phiếu học tập số
3 có 2 câu hỏi sau:

a. Viết công thức của các hidrô halogen và
halogen hidric và cho biết trạng thái của chúng.
b. Cho biết vai trò của các HX trong các phản ứng
sau:

1 0

2 2 2

1 0

2 4 2 4 2

1 0

3 2 2

4HCl PbO

Cl

PbCl

H O

2HBr H SO

Br SO

2H O

2HI 2FeCl

2FeCl

I

2HCl















 







* Tính chất:

0 0 3 1

0 0 2 1

0 0 3 1

2 3
3 1
2 3
t 250oC
2 2

2 2
2 2
t cao
2 2

3Fe

2Au

2AuF

Cl

Ca

CaCl

3Br

2Al

2AlBr

3I

2Al

2AlI

H

F

2HF

H

Cl

2HCl

H

Br

2HBr

H

I

2HI

 
 
 
 




















   











  



Nhận xét:

- Số Oxh các halogen đều = -1

- Các Halogen đều là chất oxi hóa mạnh và
khả năng oxi hóa giảm dần từ FI.

Hợp chất:

2. Hợp chất chứa oxi của halogen
Hoạt động 4: Phiếu học tập số 4

- Viết một số cơng thức hợp chất có oxi của Clo,
Brom và nhận xét về số oxi hóa của Cl, Br trong
các hợp chất này.

- Xác định số Oxh của F trong OF2 và nhận xét
Họat động 5:

Củng cố :

- Các Halogen là chất oxi hóa mạnh,tính oxi hóa
giảm dần từ FI

* Công thức :

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

- Trừ F có sơ Oxh = -1 cịn lại các halogen khác. + Cl, Br cũng như I, ngòai số Oxh = -1 còn

LUYỆN TẬP CHƯƠNG V :

(T2)

I- Mục tiêu bài học:

1- Kiến thức: 
-Học sinh nắm vững:

+ cách nhận biết gốc halogennua .

+Ngun nhân tính sát trùng và tẩy màu của nước javen, clorua vôi và cách điều chế.
+Phương pháp điều chế các đơn chất X2 và hợp chất HX của halogen

2-Kó năng :

-Học sinh vận dụng:

+ Giải bài tập nhận biết và điều chế các đơn chất X2 và hợp chất HX
+Giải bài tập có tính tốn

II-Phương pháp:

-Đàm thoại gợi mở.

III-Đồ dùng dạy học:

-Các dung dịch NaCl, NaBr, KI, AgNO3

IV- Kiểm tra bài cũ: (3 HS lên bảng)

1- Bài tập 4/113 SGK
2- Bài tập 7/114 SGK
3-Bài tập 8/114 SGK

V- Hoạt động dạy học:

Hoạt động của thầy và trò Nội dung 
Hoạt động 1:

-Hệ thống hoá kiến thức về HX và hợp
chất có oxi của clo:

+Tính axit và tính khử HX?

+Nguyên nhân tính tẩy màu và sát trùng
-Điều chế

+F2 , Cl2 , Br2 ,I2
+HF, HCl, HBr, HI

III – Nhận biết các ion Cl, Br, I
Hoạt động 2: Phiếu học tập số 5

Cho các dung dịch muối sau: AgNO3,
KNO3, CuCl2, Ca(NO)3 hãy chọn một
dung dịch duy nhất để có thể nhận biết
được cả 3 ion trên.

A-Kiến thức cần nắm vững:

1- Tính chất hố học của hợp chất halogen

-Tính axit HX tăng dần.

-Nước javen, clorua vơi có tính tẩy màu và sát
trùng

2-Phương pháp điều chế các đơn chất halogen

-Flo: điện phân hỗn hợp KF và HF
-Clo:

+Cho HClđặc tác dụng với KMnO4, MnO2
+Đpdd NaCl có màng ngăn

-Brom:dùng Cl2 oxi hố NaBr
-Iot:từ rong biển

3-Phân biệt các ion X
-* Nhận xét:

- Dung dịch AgNO3
- Sản phẩm cho:

AgNO3 + NaCl AgCl+NaNO3

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

-HS viết phản ứng

Hoạt đợng 3: GV tổ chức cho HS cùng

làm bt.

-GV cùng HS tổng kết, rút ra kết luận

nhận xét cần nhớ.

Trắng
AgNO3 + NaBr AgBr+NaNO3

Vàng nhạt
AgNO3 + NaI AgI+NaNO3

vàng

B-Bài tập:
I-Trắc nghieäm:

-Các câu hỏi trắc nghiệm từ bài 22 đến 26/sgk

II-Tự luận:

-Dạng 1: Sắp xếp tính axit của HX và giải thích

Bài 1/118sgk

-Sắp xếp:HF < HBr < HCl < HI

-Giải thích : Bán kính ngun tử tăng dần từ Fđến I

-Dạng 2: Nhận biết

-Nhớ :

+dung dịch AgNO3
+hồ tinh bột

-Bài tập trong đề cương

-Dạng 3 : Cân bằng phản ứng oxi hoá khử_xác 
định chất khử_chất oxi hố

-xác định soh

-cách cb theo pp thăng bằng e
-chất khử: cho e

+chất oxi hoá: nhận e
Bài tập đề cương

-Dạng 4: Tốn nồng độ

Bài tập 10, 11/119sgk

VI-Củng cố:

-Các điểm lí thuyết và dạng bài tập cần nhớ

VII-Dặn dò và bài tập về nhà:

-Chuẩn bị bài thực hành số 3

Làm các bài tập chưa sửa sgk, sbt .

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

Bài thực hành số 3:

TÍNH CHẤT HĨA HỌC CỦA .

I Mục tiêu bài thực hành:

1. Về kiến thức: củng cố về tính chất hóa học của brom và iot

2. Về kỹ năng: củng cố kỹ năng làm thí nghiệm, quan sát, viết tường trình.

II. Chuẩn bị:
1. Dụng cụ:

- ống nghiệm:3
- Kẹp ống nghiệm:3
- Đèn cồn: 1

2. Hóa chất:

- ddBr2, nước clo.
- ddNaBr; ddNaI.
- Dd hồ tinh bột.

3. Chuẩn bị: chia nhóm , đọc trước hướng dẫn thí nghiệm,

III. Thực hành:

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh

1. Thí nghiệm 1:

- Hướng dẫn học sinh lấy hóa chất là dd.
- Lưu ý học sinh quan sát màu của dd

trước và sau khi nhỏ nước clo.

2. Thí nghiệm 2

- tương tự thí nghiệm 1. Lưu ý học sinh
quan sát màu của dd muối trước và sau
khi nhỏ nước brôm

- Lưu ý học sinh cẩn thận với nước brơm.

3. Thí nghiệm 3:

- Hướng dẫn học sinh lấy dd hồ tinh bột.
- Quan sát màu cùa dd trong ống

nghiệm.

1. Thí nghiệm 1: so sánh tình oxy hóa của 
brom và clo.

- Rót vào ống nghiệm khoảng 1ml
ddNaBr, nhỏ tiếp vài giọt nước
clo mới điều chế, lắc nhẹ.
- Quan sát hiện tượng: dd có màu

vàng nhạt.

- Rút ra kết luận về tính oxy hóa
của brom so với clo: tính oxy hố
của brom yếu hơn clo.

2. Thí nghiệm 2:so sánh tình oxy hóa của 
brom và iot.

- - Rót vào ống nghiệm khoảng
1ml ddNaI, nhỏ tiếp vài giọt
nước brôm, lắc nhẹ.

- Quan sát hiện tượng: dd có màu
- Rút ra kết luận về tính oxy hóa

của brom so với iot: tính oxy hố
của brom yếu hơn iot.

3. Thí nghiệm 3: tác dụng của iot với hồ tinh 
bột.

- Cho vào ống nghiệm khoảng 1ml
dd hồ tinh bột. Nhỏ tiếp 1 giọt
nước iot vào ống nghiệm . Quan
sát hiện tượng.

- Đun nóng ống nghiệm, sau đó để
nguội, quan sát hiện tượng

V. Báo cáo kết quả thực hành ( theo mẫu)

- Họ và tên học sinh lớp nhóm

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

- Tên bài th c hànhự

Tên TN Cách tiến hành TN Hiện tượng quan sát được và giải

CHƯONG VI: KHÁI QUÁT VE À NHÓM OXI
I. CHUẨN BỊ KIẾN THỨC VAØ KĨ NĂNG

Kiến thức

Hiểu được:

- Vị trí nhóm oxi trong bảng tuần hồn

- Sự biến đổi độ âm điện, bán kính nguyên tử, năng lượng ion hố và một số tính chất vật

lí của các nguyên tố trong nhóm.

- Cấu hình electron ngồi cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm oxi tương tự nhau,

các nguyên tố trong nhóm (trừ oxi) có nhiều số oxi hố khác nhau.

- Tính chất hố học cơ bản của các ngun tố nhóm oxi là tính oxi hoá. Sự khác nhau

giữa oxi và các nguyên tố khác trong nhóm. Sự biến đổi tính chất hóa học của các đơn 
chất trong nhóm oxi.

- Tính chất của hợp chất vơi hiđro, hiđroxit.
Kĩ năng

- Viết được cấu hình lớp electron ngồi cùng dạng ơ lượng tử của ngun tố O,S,Se,Te ở

trạng thái cơ bản và trạng thái kích thích.

- Dự đốn được tính chất hố học cơ bản của nhóm oxi là nhóm oxi hố dựa vào cấu hình

lớp electron lớp ngồi cùng và một số tính chất khác của ngun tử.

- Viết được phương trình hồ học chứng minh tính chất oxi hố của các ngun tố nhóm

oxi, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố trong nhóm.

- Giải được một số bài tập hố học có nội dung liên quan đến tính chất đơn chất và hợp

chất nhóm oxi – lưu huỳnh.
II. CHUẨN BỊ

- GV: Bảng tuần hồn các ngun tố hố học. Bảng 6.1(SGK). HS: Ơn lại kiến thức về 
cấu tạo nguyên tử, kĩ năng viết cấu hình electron, khái qt độ âm điện, số oxi hố.
III. BÀI GIẢNG

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
Hoạt động 1: Vào bài

Sử dụng phiếu học tập số 1

a) HS quan sát bản tuần hồn các ngun

tố hố học và gọi tên các nguyên tố nhóm 
VIA. Viết kí hiệu và gọi tên.

- GV thơng báo nhóm VIA được gọi là

nhóm oxi, trong đó poloni là nguyên tố kim 
loại, có tính phóng xạ, khơng nghiên cứu 
trong chương trình.

b) Dựa trên những kiến thức đã học, yêu 
cầu HS cho biết trạng thái tồn tại ở điều 
kiện thường và tính phổ biến trong tự nhiên
của các nguyên tố trong nhóm oxi.

Hoạt động 2:

Sử dụng phiếu học tập 2.

a) HS dựa vào vị trí của các ngun tố 
nhóm oxi trong bản tuần hồn, viết cấu 
hình e nguyên tử và sự phân bố e cùng các ô
lượng tử.

GV bổ sung cho nay đủ.

b) Căn cứ vào cấu hình e và sự phân bố e 
trong các ô lượng tử, rút ra nhận xét sự 
giống nhau về cấu tạo lớp vỏ e, khả năng 
nhận e

GV bổ sung thêm.

Củng cố: BT1 Tr.159 SGK.
Hoạt động 3:

a) HS xem tranh về cấu hình e và sự phân

bố e trong các ô lượng tử của các nguyên tố
nhóm oxi. HS rút ra điểm khác nhau giữa 
oxi và các nguntố khác trong nhóm.

b) GV gợi í về trạng thái kích thích e của

nguyên tố S, yêu cầu HS viết sự phân bố e 
trong các ô lượng tử và rút ra nhận xét: S, 
Se, Te, có khả năng đưa lean phân lớp d 
bao nhiêu e độc thân khi được kích thích.

I. Vị trí nhóm oxi trong bảng tuần hồn cácngun tố.
- Nhóm VIA bao gồm các ngun tố:

O S Se Te Po

Oxi Lưu
huỳn
h
Sele
n
Telu Polon
i

- Oxi chất khí chiếm:

20% 50% 60% 80%

Khơng
khí
Vỏ
trái
đất
Cơ thể
người
Nước

+ Lưu huỳnh là chất rắn, màu vàng, có nhiều trong
lịng đất, dầu thô, núi lửa, cơ thể người.

+ Selen là chất bán dẫn rắn, màu nâu đỏ, dẫn điện 
tốt khi được chiếu sáng.

+ Telu là chất rắn, xám (nguyên tố hiếm).
+ poloni là kim loại, có tính phóng xạ.

II.Cấu tạo ngun tử của những ngun tử trong
nhóm oxi.

1.Giống nhau

- Nguyên tử của các nguyên tố nhóm oxi có 6 e ở 
lớp ngồi cùng (ns2np4) có 2e độc thân.

ns2 np4

0 -2

- Khả năng : X + 2e  X

Các ngun tố trong nhóm oxi có tính oxi hố và có
thể tạo nên những hợp chất trong đó có số oxi hố 
-2.

2.Sự khác nhau giữa oxi và các nguyên tố khác trong
nhóm.

- Ngun tử O khơng có phân lớp electron d.

- Nguyên tử của những nguyên tố còn lại(S, Se, Te)
có phân lớp d cịn trống.

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

Củng cố: BT5 Tr.160 SGK

Hoạt động 4:

Dựa vào bảng độ âm điện, bán kính nguyên
tử cho HS rút ra nhận xét.

- Mức độ tính phi kim của các ngun tố
trong nhóm oxi.

- So sánh tính phi kim của các ngun tố
nhóm oxi với halogen trong cùng chu kì
- sự biến đổi tính phi kim (từ O Te).

Hoạt động 5:

a) Cho HS viết công thức phân tử các hợp
chất với hriđro, hợp chất hiđroxit của các
ngun tố nhóm oxit.

GV nhận xét và boå sung.

b) Căn cứ vào sự biến đổi bán kính nguyên
tử, độ âm điện và quy luật biến đổi tính
chất hợp chất theo nhóm A của bảng tuần
hồn ,rút ra kết luận về biến đổi.

- Biến thiên độ bền của các hợp chất với

hiđro của các nguyên tố nhóm oxi?

Củng cố bài

Làm BT 2,3,4 Tr.159, 160 SGK

những nguyên tử S, Se, Te có thể chuyển hố lean 
các obitan d trống để lớp ngồi cùng có 4e hoặc 6e

độc thân tham gian liên kết với ngun tố có độ 
âm điện lớn hơn, vì vậy chúng thể hiện số oxi hố 
+1, +6.

Trạng thái cơ baûn

ns2 np3 nd0

Trạng thái kích thích thứ nhất

ns2 np3 nd1

trạng thái kích thích thứ hai

ns2 nd3 nd2

III. Tính chất của các nguyên tố trong nhóm oxi.
1. Tính chất của đơn chất

- Là những ngun tố phi kim mạnh ( trừ Po)
- Có tính oxi hố mạnh ( yếu hơn halogen cùng chu 
kì)

- Tính chất này giảm dần từ O đến Te.

2. tính chất của hợp chất

- Hợp chất với hiđro ( H2S, H2Se, H2SeO4) là những
chất khí, mùi khó chịu và độc hại. Dung dịch trong
nước có tính axit yếu.

- Hợp chất hiđroxit (H2SO4, H2SeO4, H2TeO4) là
những axit.

BAØI : OXI

I. CHUẨN BỊ KIẾN THỨ VÀ KĨ NĂNG.
Kiến thức

- Tính chất vật lí, phương pháp điều chế oxi trong phịng thí nghiệm, trong công nghiệp, sự 
tạo ra oxi trong tự nhiên.

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

Hiểu được:

- Cấu hình electron lớp ngi cung, dạng ô lượng tử của oxi, cấu tạo phân tử oxi.

- Tính chất hố học: oxi có tính oxi hố rất mạnh (oxi hoá được hầu hết kim loại, phi kim,
nhiều hợp chất hữu cơ và vô cơ), ứng dụng của oxi.

Kó năng

- Dự đốn tính chất, kiểm tra, kết luận được về tính chất hố học của oxi.
- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh,… rút ra nhận xét về tính chất, điều chế…
- Viết phương trình hóa học minh hoạ tính chất và điều chế.

- Giải được một số bài tập tổng hợp có nội dung liên quan.

II. CHUẨN BỊ

1. Đồ dùng dạy học:

- Phần mềm thí nghiệm trên máy tính.

- Dụng cụ và hố chất phục vụ cho thí nghiệm.
- Hoá chất: Na. Mg, C, S, H2O2, MnO2, H2O.
- Dụng cụ: bình tam giác có nút(4).

- Muôi thuỷ tinh.

- Bộ dụng cụ điều chế oxi từ chất lỏng.
- Máy tính hổ trợ phần sơ đồ sản xuất oxi.
- Tranh vẽ ứng dụng của oxi.

2. Phương pháp dạy học

sử dụng phương pháp đàm thoại gợi mở.

III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

Hoạt động 1:

- HS viết cấu hình e của O(Z=6).
- Viết sự phân bố e trong các obital.
- Nhận xét có mấy e độc thân?

- Suy ra O có mấy liên kết cơng hố trị? Suy
ra công thức cấu tạo

Hoạt động 2:

- Bằng kiến thức thực tế của mình, em hãy
cho biết tính chất vật lí của oxi, lấy dẫn chứng
minh hoạ?

(màu sắc, mùi vị, khả năng tan trong nước,
nặng hay nhẹ hơn không khí). Chứng minh cụ
thể?

- GV đưa ra thơng số về độ tan (SGK)
- Do(

d

O2/kk = 32/29 >1)

Hoạt động 3:

- Dựa vào cấu hình e là độ âm điện của O hãy
so sánh với độ âm điện của các nguyên tố
khác? Từ đó rút ra tính chất đặc trưng của O

1. cấu tạo phân tử oxi
8O cấu hình e 1s22s22p4.
Cơng thức cấu tạo O = O.

II. Tính Chất vật lí của oxi.

- Oxi là chấtkhí không màu, không mùi, không vị,
nặng hơn không khí.

d

O2/kk = 32/29 >1

- Dưới áp suất của khí quyển oxi hố lỏng ở
-1830C.

- Khí oxi ít tan tong nước.

III. Tính chất hố học của oxi.

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137>

và mức độ tính chất đó.

- Dự đốn số oxi hoá của oxi trong các phản
ứng.

Hoath động 4:

GV hướng dẫn cho HS tiến hành 1 số thí
nghiệm chứng minh tính chất hố học của oxi?
- TN đốt cháy natri trong bình đựng khí O2?
- GV sử dụng máy tính bỏ túi mơ tả TN ảo:
đốt cháy Mg trong khí oxi.

- TN đốt cháy lưu huỳnh trong bình đựng khí
oxi.

- TN đốt cháy cacbon trong bình đựng khí O2.
- TN đốt cháy C2H5OH đựng trong bát sứ
ngồi khơng khí.

- HS quan sát nêu hiện tượng, dự đốn sản
phẩm cháy, viết phương trình phản ứng.

- HS nhận xét vai trò oxi trong phản ứng trên.
( Dựa vào sự thay đổi số oxi hố)

Từ đó rút ra kết luận:
- Khả năng phản ứng.
- Sản phẩm phản ứng.
- Tính oxi hoá hay khử.

Hoạt động 5: củng cố

BT1 Tr.165 SGK

Hoạt động 6:

- Qua thực tế, qua tham khảo SGK, HS nêu
một số ứng dụng của oxi (H6-7).

Lấy vài ví dụ cụ thể chứng minh (nhu cầu thở,
trong CN hoá chất…)

Hoạt động 7:

- HS viết vài phương trình hố học điều chế O2
mà em biết.

GV: bổ sung, sửa chữa và nêu nguyên tắc
chung.

- GV hướng dẫn HS làm TN điều chế và thu
khí O2.

Lưu ý: + Lắp hơi chúc miệng ống nghiệm
xuống. Giải thích?

(hơi nứơc tạo thành trong ống nghiệmkhơng
chảy xuống đáy – nơi t0 cao – làm nứt ống
nghiệm)

+ Vì sao phải thu O2 bằng cách dời nước?
(O2 nặng hơn KK khơng nhiều lắm, lại tan ít

nhận thêm 2e.
 0 -2

4Na+2eO2 => Oxi có tính oxi hoa

- Độ âm điện O= 3,44 chỉ nhỏ hơn F=3,98 tính

oxi hố mạnh.

Vậy oxilaf ngun tố phi kim hoạt động, có tính
oxi hố mạnh.

1. Tác dụng với hầu hết kim loại.

(trừ Au,Pt…) tạo ra hợp chất ion.
 0 0 +1 -2

4Na + O2  2Na2O
 0 0 t0 +2 -2

2Mg + O2  2MgO
2. Tác dụng với hầu hết phi kim.

(trừ halogen)

0 0 t0 +4 -2
C + O  CO2
 0 0 t0 +4 -2
S + O2  SO2
 0 0 t0 +5 -2
4P + 5O2  2 P2O5
3. Tác dụng với nhiều hợp chất.

- Hợp chất vô cơ, hợp chất hữu cơ(C2H5OH, H2S …)
 -2 0 t0 +1 -2

C2H5OH + 3O2  2CO2 + 3H2O
- Các quá trình oxi hố đều toả nhiệt.

- Trong các hợp chát tạo thành, oxi có số oxi hố
-2(trừ hợp chất với Flo và peoxit).

IV. Ứng dụng của Oxi.

- Vai trò quan trọng đ/v đời sống con người và
động vật(hô hấp).

- Vai trò quan trọng trong các lĩnh vực: công
nghiệp, luyện gang thép, y học, vũ trụ…(sự cháy).

V. Điều chế oxi:
1. Trong phòng TN:

*Ngun tắc: phân huỷ các hợp chất:
- giàu oxi

- dễ bị nhiệt phân hủy.
VD:KMnO4, KClO3, H2O2.
 MnO2 , t0

2KClO3  2KCl +3O2
 t0

</div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

trong nước)

Hoạt động 8

- Qua thực tế, HS rút ra được nguồn O2 được
sinh ra từ cây xanh.

- HS: Viết phương trình phản ứng quá trình
quang hợp cây xanh và nêu vai trò của phản
ứng quang hợp.

- Từ đó: giáo dục HS bảo vệ môi trường,
rừng…

Hoạt động 9:

- GV giới thiệu sản xuất trongCN bằng hình
ảnh (ngắn gọn) kể cả phương pháp điện phân
nước có hồ tan lượng nhỏ H2SO4 hoặc NaOH.
Củng cố: BT2, 4 Tr. 165 SGK

Hoạt động 10:

- GV giúp HS tóm tắt lại những kiến thức đã
học.

- GV hướng dẫn HS làm các BT 3, 5 Tr. 165
SGK

quang hợp

6CO2 + 6H2O  C6H12O6 +6O2
- Cần bảo vệ môi trương và cây xanh.

3. Trong cơng nghiệp.
a) Từ khơng khí

(sơ đồ SGK tr. 164)

b) Từ nước.

Điện phân dung dịch nước có hồ tan các axit
mạnh hoặc bazơ mạnh.

BÀI: OZON VÀ HIĐRO PEOXÍT

TUAÀN :24

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139>

I. MỤC TIÊU :

1. kiến thức .

-cấu tạo phân tử và tính chất vật lý của ozon và hiđropeoxít .

-một số ứng dụng của ozon và hiđropeoxít

2. hiểu được :

-O

3

và H

2

O

2

có tính oxihóa mạnh là do dể phân hủy tạora oxi .

-H

2

O

2

có tính khử và tính oxi hóa là do ngun tố oxi trong H

2

O

2

có số oxihóa là

-1 là số oxihóa trung gian .

3. kỹ năng .

giải thích tại sao O

3

và H

2

O

2

lại làm chất tảy màu và sát trùng .

II> CHUẨN BỊ :

Gv: + hóa chất + dụng cụ

HS: soạn bài trước khi đến lớp .

III> TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY :

1. ổn định tổ chức :

2. kiểm tra bài cũ

3.

bài mới

Hoạt Động 1:

Yêu cầu hs viết CTCT cuûa O3

Hoạt động 2:

GV:hướng dẫn HS xem sách và ghi lại. Giới thiệu

thêm về tác dụng của tầng ozon và ý thức bảo vệ
mội trường của con người

- Trong tự nhiên ozon tạo thành khi có sự
phóng điện ( tia hớp, sét) hay do tia tử ngoại
của mặt trời

3O2 2O3.

- Tia ozon hấp thụ tia tử ngoại, bảo vệ con
người và sinh vật trên mặt đất tránh được tác
hại của tia này.

- Một lượng nhỏ ozon làm cho khơng khí trở
nên trong lành.

- Trong CN dùng ozon tẩy trắng tinh bột, dầu
ăn và nhiều vật phẩm khác …

- Trong y học, dùng ozon chữa sâu răng…
Trong đời sống, dùng ozon để sát trùng nước sinh

I :OZON :

1. Cấu tạo phân tử :

O



O O

2.Tính chất:

- Ozon : một dạng thù hình của oxi, CTTPT: O3,
màu xanh nhạt đậm, mùi đặc trưng, hĩa lỏng ở
-1120C, tan nhiều trong nước.

3.Tính chất hóa học

- Có tính oxi hóa mạnh và mạnh hơn oxi.:

+ Tác dụng với nhiều kim loại, kể cả bạc ( trừ
Pt, Au)

2Ag + O3 Ag2O + O2.

+ Phá huỷ nhiều chất hữu cơ, vô cơ...

+oxihóa ion I

-

thành I

2

2KI + O

3

+H

2

O  I

2 +2KOH +O2

4. ứng dụng ,điều chế :

</div>
(140)<div class='page_container' data-page=140>

hoạt…

Hoạt động 3:

_ yêu cầu HS viết cấu hình elec tron cỏu

oxi, hydro ., viết CTCT , xác định số oxi

hóa ,

Hoạt động 4:

Cho Hs quan sát lọ đựng oxi già tìm hiểu

một số tính chất vật lý và xem thêm sgk .

Hoạt động 5:

GV làm một số thí nghiệm ,HS căn cứ

vào các hiện tượng ,rút ra kết luận viết

ptpư ,

Chú ý ở mỗi thí nhgiệm khai thác các

khía cạnh

- hiện tượng pư

-giải thính viết pt .

Hoạt động 6:

Cho học sinh tìm hiểu thực tế qua cuộc

sống ,Sgk .

Hoạt động 7:

- Ozon ( O3) có tính oxi hóa mạnh hơn oxi,
tác dụng được với nhiều kim loại, kể cả
Ag, phá huỷ nhiều hợp chất…

- H2O2 có tính khơng bền ,vừa có tính
oxihoa vừa có tính khử

Dặn dị – BTVN:

- Học bài.

- Làm BT: 1 6 Trang 165 – 166 SGK
- Oân lại 3 bài đã học hôm sau luyện tập ”

II.HDROPEOXIT

1. Cấu tạo phân tử của hydropeoxit :

CTPT: H

2

O

2

CTCT : H

O

O

H

2. Tính chất :

a/ Tính chất vật lý :

chất lỏng khơng màu ,nặng hơn khơng

khí .hóa rắn ở – 0.48

o

c ,tan tốt trong

nước .

b/ Tính chất hóa học :

-không bền .

2H2O2  2H2O + O2.

-Có tính oxihóa khi td với chất khử .
H2O2 + KNO2  H2O +KNO3

-Có tính khử khi td với chất có tính

oxihóa

H2O2 +Ag2O  2Ag +H2O +O2

H2O2+ 2KmnO4 +3H2SO4  2MnSO4 + 5O2
+K2SO4

+8H2O

3.

Ứng dụng (SGK)

LUYEÄN TẬP : OXI VÀ OZON VÀ HIĐRO PEOXÍT

TUẦN :25

</div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

I.

MỤC TIÊU BÀI HỌC :

1. Kiến thức :

Oxi và lưu huỳnh là những ngun tố phi kim có tính oxi hóa mạnh trong

đó oxi là chất oxi hóa mạnh

- Hai dạng thù hình của nguyên tố oxi là oxi O

và ozon O

.

- tính chat hóa học của O

và H

O

- Mối quan hệ giữa cấu tạo nguyên tử, độ ẩm điện, số oxihóa của ngun tố

với những tính chất hóa học của oxi,.

2. Kó năng :

Viết cấu hình electron nguyên tử của oxi và viết các ptpu oxihoakhu

- Giải các bài tập định tính và định lượng.

II. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
- Phương pháp đàm thoại.

Hoạt động 1:

GV hướng dẫn HS ,tự viết ptpư

- Oxi có tính oxi hóa:
3O2 + 4Al = 2Al2O3

- Ozon có tính oxi hóa mạnh hơn
oxi:

O2 + KI = không xảy ra
2O3 + 4KI = 4KOH + 2I2 +
O2

- Lưu huỳnh có tính khử:
S + O2 = SO2
- Lưu huỳnh có tính oxi hóa :

S + H2 = H2S

Hoạt động 2:

Y/c xem lại bài Iot ,
Cánh nhân biết dd bazơ

a. Vì phản ứng giữa ozon và KI tạo
ra I2 làm hồ tinh bột chuyển từ
trắng sang xanh.

2O3 + 4KI = 4KOH + 2I2 +
O2

Bài 1: Viết phương trình phản ứng chứng minh:

- Oxi có tính oxi hóa.

- Ozon có tính oxi hóa mạnh hơn oxi.
- Lưu huỳnh có tính khử.

- Lưu huỳnh có tính oxi hóa.

Bài 2: Giải thích các hiện tượng sau, viết phương trình phản ứng

minh họa.

a. Giấy hồ tinh bột tẩm dung dịch KI khi gặp ozon từ trắng chuyển
sang màu xanh dương.

b. Giấy quỳ tím tẩm dung dịch KI ngả sang màu xanh dương khi gặp
ozon.

BT TRẮC NGHIỆM

1/ O2 và O3 là dạng thù hình của nhau vì :

a Chúng được tạo ra từ cùng một nguyên tố hóa học oxi.
b Có cùng số proton và neutron.

c Đều có tính oxi hóa.

d Đều là đơn chất nhưng số lượng nguyên tử trong phân tử
khác nhau.

2/ Trong những câu sau , câu nào sai khi nói về tính chất hóa
học của O3.

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>

b. Vì phản ứng giữa ozon và KI tạo
ra KOH làm quỳ tím chuyển sang
xanh.

2O3 + 4KI = 4KOH + 2I2 +

Hoạt động 3

GV hướng dẫn học sinh làm

các bt trắc nghiệm

c O3 Oxi hóa tất cả các kim loại kể cả Au và Pt.
d O3 oxi hóa ion I- thành I2.

3/ Dung dịch hydro sunfua có tính chất hóa học đặc trưng là :

a. tính khử. b . khơng có tính oxi hóa và tính
khử.

d. tính oxi hóa.

c. vừa có tính oxi hóa và tính khử.

4/ Khí SO2 là chất có

a tính khử mạnh b. tính oxi hóa
yếu.

c. vừa có tính oxi hóa và tính khử. D. tính oxi hóa
mạnh.

5/ Khi sục SO2 vào dung dịch H2S thì

a khơng có hiệng tượng gì xảy ra b dung dịch bị
vẫn đục màu vàng.

c dung dịch chuyển thành màu nâu đen. d tạo thành
chất rắn màu đỏ.

7/ Người ta điều chế O2 trong phịng thí nghiệm bằng cách nào
sau đây ?

a Chưng cất phân đoạn khơng khí lỏng. b Nhiệt phân
KClO3 có xúc tác MnO2 .

c Điện phân dung dịch NaOH. d Điện phân
nước.

10/ Có bao nhiêu mol FeS2 tác dụng với O2 thu được 64gam SO2
a 0,8 mol b kết qủa khác. c 0,4 mol d
0,5mol

14/ Dung dịch KI khơng màu ,nhưng để lâu ngày có màu vàng
nâu do:

a KI kém bền bi phân hủy thành iot tự do.

b Do tác dụng của oxi có trong khơng khí , KI biến thành I2.
c Do tác dụng của oxi có trong khơng khí , KI biến thành
I2..iot tác dụng tiếp với KI thành KI3.

d Do tác dụng của ánh sáng lên dung dịch.

23/ a H2O2 + b KMnO4 + c H2SO4 ---> d MnSO4 + e O2 +f
K2SO4 + g H2O

Hãy chọn hệ số đúng của chất oxi hóa và của chất khử trong
phản ứng:

a 3 và 2. b 5 và 3 c 5 và 2 d
3 và 5.

29/ Ag tiếp xúc trong không khí có H2S bị đen do có phản ứng:
4 Ag + 2 H2S + O2 ---> 2Ag2S + 2H2O trong phản
ứng

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143>

d Ag là chất oxi hóa, H2S là chất khử.

30/ H2O2 có tính oxi hóa khi phản ứng với tất cả các chất trong
dãy sau:

a KNO3, Ag2O. b KNO2, Ag2O.
c Ag2O , KI. d KNO2 , KI.

V. CỦNG CỐ :

- Giáo viên và học sinh đàm thoại về các nội dung ơn tập trong bài.

VI. DẶN DÒ :

- Tổng hợp và ghi nhớ các kiến thức đã học.
- chuẫn bị tiết sau kiểm tra 01 tiết .

Bài

:

KIỂM TRA VIẾT

(bài viết số 01-01 tiết)

I. Mục tiêu:

1. Giáo viên: Thông qua kết quả kiểm tra, giáo viên có cơ sở phân loại học sinh, phát hiện hs

yếu kém để có kế hoạch bồi dưỡng, điều chỉnh.

2. Học sinh: Thông qua kết quả, hs tự đánh giá để điều chỉnh việc hoạ tập của mình.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

1. Giáo viên: Một số đề kiểm tra.(4đề)-ĐÁP ÁN
2. Học sinh: Học bài cũ .

III. Các bước lên lớp:
1. Ổ định lớp.

2. Phát đề kiểm tra:
3. Thu bài: Số HS có mặt:

Số HS vắng mặt có lý do:

1...

TUAÀN :25

</div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>

2...
3...
4...
5...

4. Nhận xét, rút kinh nghiệm, đánh giá kết quả:
 Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Nhận xét mức độ phù hợp của đề:

...
...
...

Duyệt của chuyên môn nhà trường

...
………
… ……….

BÀI : LƯU HUYØNH

I. CHUẨN BỊ KHIẾN THỨC . 
Kiến thức

Biết được:

- Hai dạng thù hình phổ biến( tà phương, đơn tà), ảnh hưởng của nhiệt độ đối với cấu tạo 
và tính chất vật lí của lưu huỳnh, ứng dụng sản xuất lưu huỳnh.

Hiểu được:

- Vị trí, cấu hình electron lớp electron ngồi cùng, dạng ơ lượng tử của ngun tử lưu 
huỳnh ở trạng thái cơ bản và trạngthái kích thích.

- Tính chất hố học: Lưu huỳnh vừa có tính oxi hố(tác dụng với kim loại, hiđro), vừa có 
tính khử (tác dụng với õi, chất oxi hố mạnh).

Kó năng.

- Dự đốn tính chất, kiểm tra, kết luận được về tính chất hố học của lưu huỳnh.
TUẦN :26

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>

- Tiến hành thí nghiệm hoặc quan sátthí nghiệm, hình ảnh… rút ra được nhận xét về tính 
chất hố học của lưu huỳnh.

- Viết phương trình hố học chứng minh tính oxi hố và tính khử của lưu huỳnh.

- Giải đựơc một số bài tập:tính khối lượng lưu huỳnh tham gia phản ứng và sản phẩm tương
ứng, các bài tập tổng hợp có nội dung liên quan.

II. CHUẨN BỊ

* Hố chất: S, Al, khí O2, khí H2.

* Dụng cụ: - ống nghiệm – thiết bị đốt S và H2.
- bình chứa khí – neon cồn.

* Tranh: - bảng tun hon.

- caỏu truực tinh theồ Saạ,Sò

- thieỏt bũ khai thác lưu huỳnh( P2 Trasch)

- sơ đồ biến đổi cấu tạo phân tư lưu huỳnh theo nhiệt độ.
* Phương pháp: trực quan đàm thoại, gợi mở.

III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY.
1. ổn định lớp .

2. kiểm tra bài củ .
3. bài mới .

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

GV hướng dẫn HS quan sát bảng
tuần hồn, phân nhóm VI A, thông
báo nguyên tố S là nguyên tố thứ 2
được nghiêng cứu.

Hoạt động 1:

HS đọc kí hiệu nguyên tử lưu
huỳnh, cấu hình electron của
nguyên tử lưu huỳnh. Độ âm điện
của nguyên tử lưu huỳnh.

Hoạt động 2:

HS quan sát bảng tính chất vật lí
và cấu tạo của tinh thể, 2 dạng thù
hình của lưu huỳnh(SGK), từ đó

I.Vị trí, cấu hình electron ngun tử:

cấu hình e: 1s22s22p63s23p4
độ âm điện: 2,58.

II. tính chất vật lí của lưu huỳnh:

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

rút ra nhận xét về tính bean, khối
lượng riêng, nhiệt độ nóng chảy.

Hoạt động 3:

HS quan sát thí nghiệm đun ống
nghiệm đựng lưu hùnh trên ngọn
lửa đèn cồn. Nhận xét sự biến đổi
trạng thái, mà sắc của S theo nhiệt
độ.

- GV thơng báo: để đơn giản, ta
dùng kí hiệu S mà khơng dùng kí
hiệu S8 trong các phản ứng hoá
học.

Hoạt động 4:

GV hướng dẫn HS dùng phiếu học
tạp.

- quan sát cấu hình electron cua S.
- Vẽ sơ đồ phân bố electron lớp
ngoài cùng vào obitan nguyên tử
của nguyên tử lưu huỳnh ở trạng
thái cơ bản và trạng thái kích
thích.

- Trong hợp chất có số oxi hố nhỏ
hơn, S có số oxi hố + hay - ?

- Trong hợp chất với ngun tố có
số oxi hố lớn hơn, S có số oxi hố
+ hay -?

- rút ra nhận xét về số oxi hoá của
S trong các hợp chất.

- So sánh với đơn chất O2.

HS rút ra nhận xét về tính oxi hố

– tính khử của lưu huỳnh.

Hoạt động 5:

- lưu huỳnh tà phương.
- lưu huỳnh đơn tà.

+ đều cấu tạo từ ca vịng S8.
+ Sß bền hơn Sa.

+ khối lượng riêng của nhỏ hơn 
+ nhiệt độ nóng chảy của lớn hơn

2. ảnh hưởng của nhiệt độ đối với cấu tạo phân tử
và tính chất vật lí:

N.độ Trạngthái Màu Cấu tạo phântử
<1130 Rắn Vàng S8, m. vịng tt Sß

- Sa.

1190 Lỏng Vàng S8, m. vịng linh
động.

>1870 Qnh Nâu
đỏ

S8 vòng chuỗi
S8Sn
>4450

14000
17000

Hơi
Hơi
Hơi

Da
cam

S6,S4
S2

S

III. Tính chất hố học của lưu huỳnh.

- Nguyên tử lưu huỳnh có 6e lớp ngồi cùng,
trong đó có 2e độc thân.

3s2 3p4 3d0
( traïng thái cơ bản )

khi phản ứng vơi kim loại và hiđro(có độ âm

điện nỏ hơn) thì lưu huỳnh sẽ có số oxi hố âm 
(-2).

- Ngun tử lưu huỳnh có phân lớp d cịn tróng

nên khi được kích thích:

3s2 3p3 3d1

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

- GV giúp HS tiến hành các thí
nghiệm Fe + S 

H2 + S 

- HS nhận xét: viết phương trình
hóa học.

- xác định số oxi hóa của S trước vá
sau phản ứng.

- kết luận tính chất oxi hóa- khử
của S.

- HS quang sát thí nghiệm S + O2.
- Nhận xét, viết phương trình hóa
học.

- Xác định số oxi hố của S trước
và sau phản ứng.

- Kết luận tính chất oxi hố – khử
của lưu huỳnh.

Hoạt động 6:

- GV thông báo: tương tự oxi, lưu
huỳnh trong tự nhiên tồn tại 2
dạng: đơn chất và hợp chất. Do đó,
có 2 phương pháp điều chế lưu
huỳnh:

+ phương pháp vật lý.
+ phương pháp hoá học.

- GVdùng sơ đồ giới thiệu khai thác
S trong tự nhiên.

- Từ những hợp chất ứng với số oxi
hoá khác nhau của S. nêu nguyên
tắc điều chế S bằng phương pháp
hoá học.

H2S

SO2

Hoạt động 7:

- HS tím hiểu SGK kết hợp với
kiến thức thực tiễn, rút ra ứng
dụng của lưu huỳnh.

3s1 3p3 3d2

( trạng thái kích thích thứ nhất)

lưu huỳnh phản ứng với các phi kim mạnh

hơn O2, Cl2, F2…(có độ âm điện lớn hơn) thì lưu 
huỳnh sẽcó số oxi hố dương(+4, +6).

1. Lưu huỳnh tấc dụng với kim loại và hiđro
0 0 t0 +3 -2

2Al + 3S Al2S3
 0 0 t0 +1 -2
H2 + S  H2S

- Trong các phản ứng 0này lưu huỳnh -2 thể 
hiện tính oxi hố: S + 2e  S

2. lưu huỳnh tác dụng với phi kim.
0 0 +4 -2

S + O2  SO2
 0 0 +6 -1
S + 3F2  SF6

- trong các phản ứng này lưu huỳnh thể hiện 
tính khử: SS+4e

SS+6e
Kết luận:

S là c. oxi hóa S là c.khử.

IV.

sản xuất lưu huỳnh.

1.Phương pháp vật lí :

- Dùng khai thác dạng tự do trong long đất.
- Dùng hệ thống thiết bị nén nước siêu nóng 
(1700C) vào mỏ lưu huỳnh để nay lưu huỳnh 
nóng chảy lên mặt đất.

2.Phương pháp hoá học.

+ Đốt H2S trong điều kiện thiếu khơng khí.
2H2S + O2  2S + 2H2O

+ Dùng H2S khử SO2
2H2S + SO2  3S+ 2H2O

- Thu hồi 90% lượng lưu huỳnh trong các khí 
thải độc hại SO2, H2S.

- Bảo vệ môi trường, chống ô nhiễm khơng khí.

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

GV bổ sung

D. Củng cố bài.

Hoạt động 8: dùng một số bài tập sau để củng cố bài học.

Bài 1:Nhiệt độ ảnh hưởng tới cấu tạo phân tử lưu huỳnh. Viết CTCT của lưu huỳnh ở các 
nhiệt độ như sau:

a. 1870C (S

n) b.1190C(S8)
c. 14000C(S

2) d. 17000C(S)
bài 2:

xác định tính chất oxi hố – khử của S trong các phản ứng sau.

a) S+FeFeS :tính oxi hố

b) S+6HNO33H2SO4+6NO2+2H2O :tính khử
c) S+2H2SO4.đ 3SO4+2H2O :tính khử

d) S+2NaNa2S :tính oxi hố.

Bài 3:

Bằng phương trình phản ứng chứng minh tính oxi hóa của oxi mạnh hơn lưu huỳnh.

2H2S + O2  2S + 2H2O
 (lời giải là phần in nghiêng)

IV . DẶN DÒ

V. RÚT KINH NGHIỆM

BÀI THỰC HÀNH SỐ 5

TÍNH CHẤT CỦA OXI, LƯU HUỲNH
I.CHUẨN KIẾN THỨC VAØ KĨ NĂNG

Kiến thức

Biết được mục đích, các bước tiến hành. Kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm :
+ Tính oxi hố của oxi và lưu huỳnh (tác dụng của H2 +CuO; Fe+S

+ Tính khử của lưu huỳnh ( tác dụng S + O2 )

+ Sự biếu đổi trạng thái của lưu huỳnh theo nhiệt độ.
Kĩ năng

TUAÀN :26

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

- Sử dụng dụng cụ và hố chất tiến hành an tồn, thành cơng các thí nghiệm trên
- Quan sát hiện tượng, giải thích và viết các phương trình hố học

- Viết tường trình thí nghiệm
II. CHUẨN BỊ

1. dụng cụ thí nghiệm :

- Kẹp đốt hoá chất - Đèn cồn : 1

- Oáng nghiệm : 2 - Cặp ống nghiệm : 1
- Muỗn đốt hố chất : 1 - Gía để ống nghiệm : 1

- Lọ thuỷ tinh miệng rộng 100ml chứa khí O2

2. Hố chất :

- Dây thép. Bột lưu huỳnh. Bột sắt
- KMnO4 than gỗ

III. THỰC HÀNH

HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS

1 Thí nghiệm 1 :

- Cần đánh sạch gỉ hoặc lau sạch dầu 
mở phủ trên mặt đoạn dây thép.

Uốn đoạn dâu thép thành hình xoắn lị 
xo để tăng diện tích tiếp xúc giữa các 
chất khi phản ứng hoá học xãy ra.
- Cắm một mẩu than bằng hạt đậu 
xanh vào đầu đoạn dây theo và đốt 
nóng mẩu than trước khi cho vào lọ 
thuỷ tinh miệng rộng chứa khí oxi 
Mồi than sẽ cháy trước tạo nhiệm độ 
đủ làm sát nóng lên.

cho một ít cát hoặc nước dưới đáy lọ 
thuỷ tinh để khi phản ứng xãy ra, 
những giọt thép trịn nóng chảy rơi 
xuống khơng làmvỡ lọ

- Trong thí nghiệm Fe + S nên dùng 
lượng S nhiều hơn lượng Fe để tăng 
diện tích tiếp xúc. Cần dùng ống 
nghiệm trung bình, chịu nhiệt độ cao.

2 Thí nghiệm 2 :

- Oxi được điều chế và thu vào lọ thủy 
tinh miệng rộng, dung tích khoảng 
100ml. S được đung trong muống hoá 
chất trên ngọn lửa đèn cồn.

3. Thí nghiệm 3

1. thí nghiệm 1

Tính oxi hố của các đơn chất oxi, lưu 
huỳnh

- Đốt cháy một đoạn dây thép xoắn 
trên ngọn lửa đèn cồn rồi đưa nhanh 
vào bình đựng khí oxi

HS quan sát hiện tượng : dây thép được
nung nóng chảy trong oxi hố sang chói
khơng thành ngọn lửa, khơng khói, tạo 
ra các hạt nhỏ nóng chảy màu nâu 
băng tung toé ra xung quanh như pháo 
hoa. Đó là Fe3O4

- Cho một ít hỗn hợp bột sắt và S vào 
đáy ống nghiệm. Đung nóng ống 
nghiệm trên ngọn lửa đèn cồng cho 
đến khi phản ứng xảy ra .

HS quan sát hiện tượng : hỗn hợp bột 
sắt và lưu huỳnh trong ống nghiệm có 
màu vàng xám nhạt. Khi đun nóng trên
ngon lửa đèn cồn phản ứng xãy ra 
mãnh liệt, toả nhiều nhiệt làm đỏ rực 
hỗn hợp và tạo thành hợp chất FeS 
màu xám đen

2. Thí nghiệm 2 :

Tính khử của lưu huỳnh.

Đốt lưu huỳnh cháy trong khơng khí 
rồi đưa vào bình đựng khí oxi

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

- Dùng ống nghiệm trung tính, chịu 
nhiệt độ cao.

- dùng cặp gỗ để giữ ống nghiệm trong 
khi thí nghiệm phải thường xuyên 
hướng miệng ống nghiệm về phía 
khơng có người để tránh hít phải hơp 
lưu huỳnh độc hại.

so với ngồi khơng khí, tạo thành khói 
màu trắng, đó là khí SO2 có lẫn SO3 khí
SO2 mùi hắc, khó thở, gây ho.

3. Thí nghiệm 3 :

Sự biến đổi trạng thái của lưu huỳnh 
theo nhiệt độ

Đun nóng liên tục một ít lưu huỳnh 
theo nhiệt độ

Đun nóng liên tục một ít lưu huỳnh 
trong ống nghiệm trên ngọn lửa đền 
cồn

HS quan sát các trạng thái, màu sắc 
của lưu huỳnh từ lúc đầu( chất rắn, 
màu vàng) đến 3 giai đoạn tiếp theo 
( chất lỏng màu vàng linh động, quáh 
nhớt màu đỏ nâu, hơi màu da cam)

IV . BÁO CÁO KẾT QUẢ THỰC HAØNH

1. Họ và tên HS : ………Lớp………..

2. Tên bài thực hành : ……….

TT Tên TN Cách tiến hành
TN

Hiện tượng quan
sát được

Giải thích kết quả
TN

BÀI :HIĐROSUNFUA H2S.

I. CHUẨN BỊ KIẾN THỨC.
Kiến thức.

Biết được:

- Tính chất vật lí, trạng thái thự nhiên, tính axit yếu, tính khử ứng dụng của H2S.
TUẦN :27

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

Hiểu được tính chất hóa học của H2S( tính khử mạnh) 
Kĩ năng.

- Dự đốn, kiểm tra, kết luận được về tính chất hố học của H2S, 
- Viết phương trình hố học minh họa tính chất của H2S,

- Phân biệt H2S, với khí khác đã biết.
- tính % thể tích khí H2S, trong hỗn hợp.
II. CHUẨN BỊ.

- Hoá chất: FeS, NaOH, HCl,,

- Dụng cụ: bình cầu, ống nghiệm, cốc, ống dẫn cao su, phểu nhỏ giọt, bảng tính tốn…

III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦYVÀ TRỊ NỘI DUNG Ø
Hoạt động 1:

- Lưu ý về tính độc hại của H2S, có ở khí
gaz, xác động vật, nước thải nhà máy.
- Trạng thái, mùi đặc trưng?

- Tỉ khối so với khơng khí?
- tính tan trong nước?

Hoạt động 2:

- Tên gọi axit?

- so sánh mức độ axit với axit cacbonic.
- Là axit mấy lần axit? Có thể tạo ra
những muối nào?

H2S viết được phương trình phản ứng tạo
nên muối trung hoà và muối axit.

Hoạt động 3

- GV hướng dẫn HS làm thí nghiệm điều

chế và đốt H2S trong trường hợp H2S và O2
thiếu, hướng dẫn HS quan sát, rút ra kết
luận.

- GV bổ sung thêm một số phản ứng H2S
+nước Clo.

H2S +hợp chất có tính oxi hố mạnh:
KMnO4.

Hoạt động 4:

- GV yêu cầu HS đọc sách giáo khoa,
hướng dẫn học sinh rút ra kết luận.

Hoạt dộng 5 :
củng cố bài

-hướng dẫn HS tóm tăc trọng tâm của bài

I. Hiđro sunfua H2S.
1. tính chất vật lí.

- Chất khí, có mùi trứng thối dace trưng.
- rất độc và ít tan trong nước.

- nặng hơn không khí

2. tính chất hóa học:

a.tính axit yếu:
- dd axit sunfuhiđric.

- Tính axit rất yếu( yếu hơn axit cacbonic)
- có thể tạo ra hai loại muối:

+ muối trung hoà: Na2S, CaS, Fé…
+ Muối axit: NaHS, Ba(HS)2
H2S + NaOH  NaHS+ H2O
H2S + 2NaOH Na2S + 2H2O
b.Tính khử mạnh:

- Nguyên tố S trong H2S có số oxi hố thấp
nhất( -2)  H2S có tính khử mạnh.

SS+ 2e
SS+ 6e

-2 0 t0 -2 0
2H2S + O2  2H2O + 2S
 -2 0 t0 -2 +4
2H2S +3O2 2H2O + 2SO2

H2S+4CL2+4H2OH2SO4 + 8HCL
3. trạng thái tự nhiên , điều chế:

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

hoïc

H2S là axit yếu, là chất khử mạnh
.

- hướng dẫn HS làm các BT trang 176, 177 
SGK

- Điếu chế:

FeS+ 2HClFeCl+ H2S

BÀI: LƯU HUỲNH ÑIOXIT SO2

LƯƯ HUỲNH TRI OXIT SO3 (tiết01)
I. CHUẨN BỊ KIẾN THỨC.

Kiến thức.
Biết được:

- Tính chất vật lí, trạng thái thự nhiên, tính chất oxit axit, ứng dụng, phương pháp 
điều chế SO2,

TUAÀN :27

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153>

- Hiểu được tính chất hóa học của SO2 (vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử).
Kĩ năng.

- Dự đốn, kiểm tra, kết luận được về tính chất hố học của , SO2, 
- Viết phương trình hố học minh họa tính chất của , SO2,

- Phân biệt , SO2 với khí khác đã biết.
- tính % thể tích khí , SO2 trong hỗn hợp.
II. CHUẨN BỊ.

- Hoá chất: , Na2SO3, H2SO4 đđ, , NaOH.

- Dụng cụ: bình cầu, ống nghiệm, cốc, ống dẫn cao su, phểu nhỏ giọt, bảng tính tốn…

III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦYVÀ TRÒ NỘI DUNG Ø

Hoạt động 1

- Trạng thái, mùi đặc trưng? Độc tính?
- Tỉ khối so với KK? Tính tan trong nước?

Hoạt động 2:

- Đưa ra gợi ý: SO2 có thể tác dụng với chất
nào trong các chất sau: dd HCl, dd NaCl,
Na2O, CO2.

- Hướng dẫn HS chọn NaOH và Na2O.
 SO2 là oxit axit.

- Gọi tên axit thu được khi SO2 tan trong nước,

tính axit mạnh hay yếu?

- Có thể tạo ra những muối nào?

Hoạt động 3

- S trong SO2 có số oxi hóa = ?

khả năng thu e và nhường e thế nào?

- Vai trò oxi hoá- khử của SO2?
- GV hướng dẫn HS làm TN.
SO2 + dd KMnO4, dd Br2

Yêu cầu HS viết phương trình và giải thích.
Lưu ý: SO2 + H2S  phản ứng làm sạch môi

trường

Hoạt động 4

-từ các chất: H2S, MgSO3, S, FeS2,O2, dd axit
H2SO4

Vieát các phương trình tạo ra SO2
MgSO3 + H2SO4MgSO4+SO2 +H2O

t0

S+O2SO2

t0

2H2S+3O22SO2+2H2O

I. Lưu huỳnh đioxit SO

2

1. Tính chất vật lí

- Khí khơng màu, múi hắc, rất độc.

- nặng hơn kk 2 lần và tan nhiều trong
nước.

2. tính chất hố học.

a)lưu huỳnh đioxit là oxit axit

- Tan trong nước tạo axit tương ứng.
SO2+H2O  H2SO3

( axit sunfurơ)

- Tính axit yếu (mạnh hơn axit H2S và axit
cacbonic)

- không bền, dễ phân huỷ tạo SO2
- Có thể tạo ra 2 muối:

+ Muối trung hồ: Na2SO3, CaSO3….
+ Muối axit: NaHSO3, Ba(HSO3)2…
SO2 + NaOHNaSHO3

SO2 + 2NaOHNa2SO3+H2O

b)SO2 là chất vừa có tính oxi hố vừa có
tính khử.

- NGun tố S trong SO2 có số oxi hố
trung gian (+4)

+4 +6

SS+2e(có tính khử)
 +4 +6

S+4eS(có tính oxi hố)

 SO2 vừa có tính khử, vừa có tính oxi
hóa.

</div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

2FeS22Fe2O3+8SO2

từ phản ứng điều chế SO2 trong phịng thí 
nghiệm. Đưa ra phương pháp điều chế SO2

trong CN ( chú ý đk phản ứng

(

Hoạt động6
Củng cố bài

-hướng dẫn HS tóm tăc trọng tâm của bài học

SO2 vừa có tính khử vừa có tính oxi hoá
.

H2S là axit yếu, là chất khử mạnh
.

SO2+Br2+2H2O2HBr+H2SO4

*Lưu huỳnh đioxit là chất oxi hoá.
 +4 -2 0

SO2+2H2S 3S +2H2O
3. ứng dụng và điều chế.

a)Ứng dụng.(SGK)
b)Điều chế.

* Trong phòng TN: phản ứng trao đổi.
Na2SO3+H2SO4Na2SO4+SO2+H2O

* Trong cơng nghiệp: phản ứng oxi hóa
khử.

t0
S+O2SO2

BAØI: LƯU HUỲNH ĐIOXIT SO2

LƯƯ HUỲNH TRI OXIT SO3 (tiết02)
I. CHUẨN BỊ KIẾN THỨC.

Kiến thức.
Biết được:

- Tính chất vật lí, trạng thái thự nhiên, tính chất oxit axit, ứng dụng, phương pháp điều chế
, SO3.

Kó năng.

TUẦN :28

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155>

- Dự đoán, kiểm tra, kết luận được về tính chất hố học của , , SO3.
- Viết phương trình hố học minh họa tính chất của , SO3..

II. CHUẨN BỊ.

- các bài tập hệ thống SGK
- đề cương trắc nghiệm .
III. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦYVÀ TRỊ NỘI DUNG Ø

Hoạt động 1

-Nếu trộn SO2 Với O2 đun nóng có xúc tác thu

được chất A. Hỏi A là chất gì? Goị tên
?

-A có tan trong nước khơng? -A

có tính axit hay bazơ
?

Viết một số phương trình hóa học để minh hoạ
.

Hoạt động 2

HD Giải:

- Oxi có tính oxi hóa:
3O2 + 4Al = 2Al2O3

- Ozon có tính oxi hóa mạnh hơn oxi:
O2 + KI = khơng xảy ra
2O3 + 4KI = 4KOH + 2I2 + O2
- Lưu huỳnh có tính khử:

S + O2 = SO2
- Lưu huỳnh có tính oxi hóa :

S + H2 = H2S

Hoạt động 3

HD Giải:

- Oxi có tính oxi hóa:
3O2 + 4Al = 2Al2O3

- Ozon có tính oxi hóa mạnh hơn oxi:
O2 + KI = khơng xảy ra
2O3 + 4KI = 4KOH + 2I2 + O2
- Lưu huỳnh có tính khử:

S + O2 = SO2

- Lưu huỳnh có tính oxi hóa :

S + H2 = H2S

Hoạt động 4

HD Giải:

a. H2S có tính khử: 2H2S + O2 = 2S + 2H2O
b. H2S khơng thể hiện tính khử cũng như tính
oxi hóa:

H2S + 2NaOH = Na2S + 2H2O
c. SO2 có tính khử: 2SO2 + O2 V2O5 t

o
, 2SO

3
d. SO2 coù tính oxi hóa: SO2 + 2H2S = 3S + 2H2O
e. SO2 có tính oxit axit: SO2 + 2NaOH =

II. lưu huỳnh trioxit SO

1.Tính chất

-chất lỏng không màu.

- Tan vơ hạn trong nước và trong axit sunfuric.
SO3+H2OH2SO4

nSO3+H2SO4H2SO4.nSO3(ôleum)
*SO3 là một oxit axit mạnh

SO3+MgOMgSO4

SO3+2NaOHNa2SO4+H2O.
2.Ứng dụng và sản xuất.
Bài tập1.

Viết rõ phương trình phản ứng, xác định rõ vai trị oxi
hố – khử của các chất.

H2S +SO2
H2S+Br2+H2O
SO2+Br2+H2O
SO2+KMnO4+H2O
SO2+O2

Bài 2: Viết phương trình phản ứng chứng minh:
- Oxi có tính oxi hóa.

- Ozon có tính oxi hóa mạnh hơn oxi.
- Lưu huỳnh có tính khử.

- Lưu huỳnh có tính oxi hóa.
Bài 3: Viết phưong trình chứng minh:

a. H2S có tính khử.

b. H2S khơng thể hiện tính khử cũng như tính
oxi hóa.

c. SO2 có tính khử.
d. SO2 có tính oxi hóa.
e. SO2 có tính oxit axit.
f. SO3 có tính oxit axit.

Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn 4,48 lit H2S (đktc), rồi hịa
tan sản phẩm khí vào 200ml dung dịch NaOH 1M. Xác
định muối tạo thành và tính khối lượng muối.

</div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

Na2SO3 + H2O

f. SO3 có tính oxit axit: SO3 + 2NaOH = Na2SO4
+ H2O

Giaûi:

2H2S + 3O2 = 2SO2 +
2H2O (1)

1 mol 2 mol
0,2 mol ? mol

n = = 0,2 mol H
2S

4,48
22,4

SO2

từ ( ) n = = mol 0,2.1

1 0,2

nNaOH = 0,2 . 1 = 0,2 mol
1
nNaOH

nSO2

Vì = 0,2

0,2 = nên chỉ có muối NaHSO3
SO2 + NaOH = NaHSO3 (2)
1 mol 1 mol

0,2 mol ? mol
NaHSO3

từ ( ) n = = mol 0,2.1

1 0,2

Khối lượng mưối thu được là
mNaHSO3 = 0,2. 104 = 20,8 gam.

Hoạt động 5

Củng cố bài
.

-hướng dẫn HS tóm tăc trọng tâm của bài học

+
SO2 vừa có tính khử vừa có tính oxi hố
.

+
H2S là axit yếu, là chất khử mạnh
.

+
SO3 là oxit axit mạnh

- hướng dẫn HS làm các BT trang 138, 139

<

nNaOH
nSO2

nNaOH
nSO2
nNaOH
nSO2

NaHSO3

Na2SO3 NaHSO3

Na2SO3
<

Neáu

Neáu <

Baøi

AXIT SUNFURIC – MUOÁI SUNFAT(T1)

I-Mục tiêu bài học
1- Kiến thức

-Học sinh biết axit sunfuric lỗng là axit mạnh có đầy đủ tính chất chung của axit, nhưng axit
sunfuric đặc nóng lại có tính chất đặc biệt là có tính oxihóa mạnh. Vai trị của axit sunfuric đối
với nền kinh tế quốc dân và phương pháp sản xuất axit sunfuric trong công nghiệp

-Học sinh hiểu axit sunfuric đặc, nóng có tính oxihố mạnh do gốc axit gây ra

2- Kó năng

Viết PTHH của các phản ứng trong đó axit sunfuric đặc, nóng vớikim loại và một số phi kim

TUẦN :28

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157>

II-Phương pháp giảng dạy

-Phương pháp đàm thoại
-Phương pháp diễn giảng

II-Kiểm tra bài cũ

1-Tính chất của H2S. Cho biết vai trị của H2S trong các phản ứng hóa học
2-Tính chất của SO2. Cho biết vai trị của SO2 trong các phản ứng hóa học

III-Hoạt động dạy học

Hoạt động của thầy và trị Nội dung
Hoạt động 1

HS: quan sát lọ H2SO4đđ nhận xét t/c vật lí

GV: Nêu cách pha loãng axit và nhấn mạnh sư

nguy hiểm khi đổ nước vào axit đđ

Hoạt động 2

GV: yêu cầu h/s nhắc lại t/c chung của axit,

viết phương trình phản ứng

Hoạt động 3

GV: giới thiệu t/c oxihóa mạnh của axit đậm

đặc và gợi ý h/s viết phương trình phản ứng
Biểu diễn thí nghiêm minh họa

Hoạt động 4

GV: giới thiệu tính chất háo nước của axit
H2SO4 đđ, nhắc nhở h/s phải thận trọng khi
làm thí nghiệm với H2SO4đđ

Biểu diễn thí nghiệm

III. axit sunfuric H2SO4
1. cấu tạo phân tử

-l

- Cơng thức electron:

- Công thức cấu tạo: H-O O

S

H-O O

Lưu huỳnh có số oxi hố cực đại = +6 (cơng 
thức b là cơng thức thou mản quy tắc bát tử)
2.Tính chất vật lí

a) lỏng , sánh không màu, không bay hôi.
-t0s=3370C, d=1.86 g/ml.

-Tan vô hạn trong nước và toả nhiều nhiệt.
- H2SO4 đặc rất háo nước và rất dễ hút ẩm.
b) tính háo nước.

C12H22O11+H2SO4C+H2SO4.nH2O
Cn(H2O)mnC+mH2O

3.tính chất hố học
a)tính axit H2SO4 lỗng

- tác dụng với KL, oxit bazơ và muối.

H2SO4+FeFeSO4+H2
+Na2O

+KOH
+Na2SO4

KL:H2SO4 loãng thể hiện tính axit do H+.
c) Tính oxi hóa của axit H2SO4.
* Tác dụng với kim loại.

0 +6 t0 +2 +4

Cu+2H2O4CuSO4+SO2+2H2O
0 +6 t0 +3 +4

2Fe+6H2SO4Fe2(SO4)3+3SO2+ 6H2O.

</div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

*Tác dụng với phi kim.

2H2SO4(đặc)+S3SO2+2H2O
2H2SO4+ C 2H2O +2SO2+CO2
*Oxi hoá 1 số hợp chất khác
2H2SO4(đặc)+2HII2+2H2O+SO2
2H2SO4(đặc)+H2SSO2+2H2O+S

4. Ứng dụng: xem sơ đồ SGK trang 186.

VI-Củng cố

-Viết phương trình phản ứng chứng tỏ tính chất axit và tính chất oxihóa mạnh của axit sunfuric
-So sánh tính chất của axit sunfuric và axit clohiđric

-Axit sunfuric đđ có thể làm khơ được các khí nào sau đây: CO2, NH3, CO, H2, Cl2

VII-Dặn dò và bài tập về nhà

-Đọc và chuẩn bị phần cịn lại :
-1,2,3,4,5,6 trang 187 SGK

Baøi

AXIT SUNFURIC – MUỐI SUNFAT (T2)

I/-Mục đích u cầu :

1. Về kiến thức :

- Từ cấu tạo phân tử, tìm hiểu tính chất.Các giai đoạn sản xuất H

SO

-Cách nhận biết ion sunfat.

2. Về kó năng:

-Vận dụng cấu tạo phtử để giải thích tính chất hóa học.

TUẦN :29

</div>
(159)<div class='page_container' data-page=159>

- Rèn luyện kỹ năng suy luận , viết ptpu minh họa.

II/- Chuẩn bị:

-Thầy: Hóa chất Na

SO

, dd BaCL

, dd H

SO

,

III/- Phương pháp :

-

Diễn giảng nêu vấn đề.

-

Đàm thoại .

IV/-

:

Hoạt động dạy học

* Kiểm tra bài củ:

- Cho H

SO

loảng lần lượt tác dụng với Fe , NaOH, Na

CO

?

- Cho H

SO

đ đ td với Fe ,Cu, S, FeO , H

S

* bài mới

Hoạt động của thầy và trò Nội dung

Hoạt động 1

GV: nêu ứng dụng và pp sản xuất H2SO4
trong cơng nghiệp

- H2SO4 hố chất quan trọng trong nhiều
ngành SX.

-GV giới thiệu bằng tranh và hình ảnh SGK
tr.6.16, 6.17.

-HS đọc SX trong công nghiệp: hình 6.8
SGK-tr.187.

HS: Viết phương trình ở 3 giai đoạn

- HS:SSO2SO3H2SO4

- GV: có thể thay thế S bằng chất nào khác

Hoạt động 2

GV: nêu cách nhận biết ion SO4
2-.

- Muối sunfat là muối của axit nào? Có mấy
loại muối?

VD: Na2SO4,CaSO4…
NaHSO4, Ca(HSO4)…
- HS làm thí nghiệm

H2SO4+BaClBaSO4 +2HCl
Na2SO4+BaCl2BaSO4 +2NaCl

hoạt động 3

*củng cố:

GV lấy thêm một số VD:
Nhận biết ;

- H2SO4 ,Na2SO4 ,NaCl ,HCl

5. sản xuất axit sufuric.

Phương pháp tiếp xúc.
Bước 1: Sản xuất SO2
t0

S+O2SO2 hoặc

4FeS2+11O28SO2+2FeS2
Bước 2: sản xuất SO3
v2o2,t0

2SO2+O2 2SO3
bước 2: sản xuất H2SO4

- Hấp thụ SO3 bằng H2SO4 đặc 98%
H2SO4 đặc+nSO3H2SO4.nSO3
H2SO4.nSO3+nH2O(n+1)H2SO4
Pha loãng bằng nước.

6. muối sunfat và nhận biết ion SO4
2-: cần biết có 2 loại muối sunfat2-:
+ Muối trung hịa chứa ion SO4
2-+ muối axit chứa ion HSO4

-- các muối sunfat đều tan trừ BáO4, SrSO4, BbSO4 không
tan.

- nhận biết : dùng dd muối bải hoặc Ba(OH)2
H2SO4+BaCl2BaSO4 +2HCl

</div>
(160)<div class='page_container' data-page=160>

- H2SO4 ,Na2SO3 ,NaCl ,HNO3
BTVN: tr. 188, 189

Bài ;

luyện tập chương VI (t1)

I. mục tiêu bài học :
1. Kiến thức :

- Oxi và lưu huỳnh là những nguyên tố phi kim có tính oxi hóa mạnh trong đó oxi là chất
oxi hóa mạnh hơn lưu huỳnh.

- Hai dạng thù hình của nguyên tố oxi là oxi O2 và ozon O3.

- Mối quan hệ giữa cấu tạo nguyên tử, độ ẩm điện, số oxihóa của nguyên tố với những
tính chất hóa học của oxi, lưu

huỳnh.-TUẦN :29

</div>
(161)<div class='page_container' data-page=161>

2. Kó năng :

- Viết cấu hình electron ngun tử của oxi và lưu huỳnh.
II. phương pháp giảng dạy

</div>
(162)<div class='page_container' data-page=162>

III. hoạt động DẠY HỌC :

Hoạt động của thầy và trò Nội dung

Hoạt động 1

GV : Viết cấu hình electron của nguyên tử
O và S cho biết độ âm điện của Oxi và
lưu huỳnh.

- Dựa vào cấu hình electron của ngun
tử O và S có thể dự đốn oxi và lưu

huỳnh có tính chất hóa học cơ bản nào ?
Dẫn ra những thí dụ phản ứng để minh
họa.

HS : Vận động các kiến thức đã học để trả
lời.

Phiếu bài tập 1 : Hãy điền các chi biết vào
bảng giới thiệu tóm tắt cấu tạo và tính
chất hóa học của 2 nguyên tố oxi và lưu
huỳnh Tr.145 SGK

Hoạt động 2 :

GV :

- Tính chất hóa học cơ bản của H2S là gì ?
Giải thích vì sao H2S lại có các tính chất
đó. Dẫn ra các thí dụ phản ứng để minh
họa.

- Vì sao SO2 vừa có tính oxi hóa vừa có
tính khử ? Dẫn ra những thí dụ phản ứng
để minh họa.

- Thành phần nào của phân tử H2SO4
đóng vai trị “chất oxi hóa” trong dung
dịch H2SO4 loãng và trong dung dịch
H2SO4 đặc ?

HS :

Vận dụng các kiến thức đã học để trả lời

A. Kiến thức cần nắm vững

I. Cấu tạo, tính chất của oxi và lưu huỳnh.

1. Cấu hình electron của ngun tử O(2 = 8) 1s22s22p4
có 2 lớp electron lớp ngồi cùng có 6e

S (2=16) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4 có 3 lớp electron lớp ngồi
cùng có 6e.

2. Độ âm điện.

- Độ âm điện của O là 3,44
- Độ âm điện của S là 2,58.
3. Tính chất hóa học.

a) Oxi và lưu huỳnh là những ngun tố phi kim có tính
oxi hóa mạnh. Trong đó oxi có tính chất oxi hóa
mạnh hơn lưu huỳnh.

- Oxi oxi hóa hầu hết các kim loại, nhiều phi kim và
nhiều hợp chất hóa học.

- Lưu huỳnh oxi hóa nhiều kim loại, một số phi kim.
b) Khác với oxi lưu huỳnh còn thể hiện tính khử khi tác

dụng với những ngun tố có độ âm điện lớn hơn như
O, F.

II. Tính chất các hợp chất của lưu huỳnh

1. Hidro sunfua

- Dung dịch H2S có tính axit yếu.
- H2S có tính khử mạnh

2H2S;\s\up12(-2 + O;\s\up12( o2  2H2O +
2S;\s\up12(o

2H2S;\s\up12(-2 + 3O2 ((;\s\up12(to 2H2O + 2
S;\s\up12(+4O2

2. Lưu huỳnh dioxit
- SO2 là oxit axit.

SO2 + H2O  H2SO3

SO2 có tính oxi hóa khi tác dụng với chất khử mạnh
hơn.

S;\s\up12(+4O2 + 2H2 S;\s\up12(-2  3 S;\s\up12(o
+ 2H2O

- SO2 có tính khử mùi tác dụng với chất oxi hóa mạnh
hơn.

</div>
(163)<div class='page_container' data-page=163>

và viết phương trình phản ứng minh
họa.

Phiếu bài tập 2 :

Hãy điền chi tiết vào bảng tính chất các
hợp chất của lưu huỳnh

Tr.145 SGK

Hoạt động 3 :

GV : làm các bài tập từ 1 đến 8 trang 146,
147 SGK

2HB;\s\up12(-1r + H2 S;\s\up12(+6O4
3. Lưu huỳnh trioxi vaø axit sunfuric.
- SO3 laø oxit axit

SO3 + H2O  H2SO4

- Dung dịch H2SO4 lỗng có những rính chất chung của
axit.

- H2SO4 đặc có những tính chất hóa học đặc biệt :
 Tính oxi hóa rất mạnh : oxihóa được hầu hết các kim

loại, nhiều phi kim và nhiều hợp chất vơ cơ, hữu cơ.
 Tính háo nước : H2SO4 có thể hấp thụ H2O của các

hợp chất vơ cơ, hữu cơ.

V. CỦNG CỐ :

- Giáo viên và học sinh đàm thoại về các nội dung ôn tập trong bài.
VI.. dặn dò :

- Tổng hợp và ghi nhớ các kiến thức đã học.

-làm các bt SGk,SBT

Bài ;

luyện tập chương VI (t2)

I. mục tiêu bài học :

1

. Kiến thức :

- Tính chất hóa học cơ bản của hợp chất lưu huỳnh phụ thuộc vào trạng thái oxi hóa của
nguyên tố lưu huỳnh trong hợp chất.

- Giải thích được các hiện tượng thực tế liên quan đến tính chất của lưu huỳnh và các
hợp chất của nó.

2. Kó năng :

- Giải các bài tập định tính và định lượng về các hợp chất của lưu huỳnh.
II. phương pháp giảng dạy

- Phương pháp đàm thoại.

TUAÀN :30

</div>
(164)<div class='page_container' data-page=164>

III. hoạt động DẠY HỌC :

Hoạt động của thầy và trò Nội dung

Hoạt động 1;

GV dùng pp đàm thoại làm nhanh các câu
hỏi trắc nghiệm sgk

Hoạt động 2 :

GV gợi ý các bt 3,4,5,6,7,8 ,sau đó gọi 4
hs lên bảng làm .

Baøi 04;

1) Fe + S ((;\s\up10(to FeS
FeS + H2SO4  FeSO4 + H2S
2. Fe + H2SO4  FeSO4 + H2S
H2 + S ((;\s\up10(toH2S.

Bài 8 : Gọi x, y lần lượt là số mal của Zn,
Fe trong hỗn hợp Do S dư  Zn, Fe tác
dụng hết PTHH của các phản ứng

Ta coù hệ phương trình
65x + 56y = 3,72
x + y = = 0,06

 v = 0,04
y = 0,02.

 mZn = 2,6 (g)
mFe = 1,12 (g)

hoạt động 3:
. CỦNG CỐ :

- Giáo viên và học sinh đàm thoại
về các nội dung ôn tập trong bài.
. dặn dò :

- Tổng hợp và ghi nhớ các kiến thức
đã học.

- Xem trước bài 35 Bài thực hành số
5

B. Bài tập :

Bài 1 : Đáp án D
Bài 2 : 1) Đáp án C
2) Đáp án B

Bài 3 : a) Dựa vào số oxi hóa của S để giải
thích

b) Viết các phản ứng.

Bài 4 : Hai phương pháp điều chế H2S từ
Fe, S, H2SO4 loãng.

Bài 5 : Dùng que ... cịn than hồng để
nhận biết khí O2, đem đốt 2 khí cịn lại
khí nào cháy được là H2S, khí khơng
cháy là SO4.

Bài 6 :

Nhỏ dung dịch BaCl2 vào H2SO4. lấy dung
dịch HCl còn lại nhỏ vào các BaSO3 và
BaSO4 kết tủa tan được và có bọt khí là
BaSO3, kết tủa khơng tan được là
BaSO4.

Bài 7 :

a) Khí H2S và SO2 khơng thể cùng tồn tại
trong một bình vì xảy ra phản ứng
2H2S + SO2  3S + 2H2O.

b) Khí Cl2 và O2 có thể tồn tại trong cùng 1
bình vì khơng xảy ra phản ứng.

c) Khí HI là chất khử mạnh.
Cl2 là chất oxi hóa mạnh
 Khơng tồn tại trong 1 bình.
Bài 8

Zn, Fe tác dụng hết PTHH của các phản
ứng.

Zn + S ((;\s\up10(to ZnS
Xmol  xmal

Fe + S ((;\s\up10(to FeS
ymol  ymal

</div>
(165)<div class='page_container' data-page=165>

xmol

xmal
FeS + H2SO4  FeSO4 + H2S
ymol

ymal

BAØI THỰC HAØNH SỐ 6

TÍNH CHẤT CÁC HỢP CHẤT CỦA LƯU HUỲNH

I. mục tiêu bài học :

1. Kiến thức :

Củng cố và khắc sâu kiến thức về tính chất hóa học của các hợp chất lưu huỳnh như:
- Tính khử của H2S.

- Tính khử và tính oxi hóa của SO2
- Tính oxi hóa mạnh của axit sunfuric.
2. Kĩ năng :

- Rèn các thao tác thí nghiệm, quan sát giải thích hiện tượng.

- Chú ý thực hiện thí nghiệm an tồn với những hóa chất độc, dễ gây nguy hiểm như :
SO2, H2S, H2SO4 đặc.

II. phương pháp giảng dạy

- Phương pháp trực quan, đàm thoại.

TUAÀN :30

</div>
(166)<div class='page_container' data-page=166>

III. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
1. Dụng cụ :

- Ống nghiệm, giá để ống nghiệm, ống dẫn thủy tinh, lọ thủy tinh có nắp đậy rộng miệng,
nút cao su có khoan lỗ, ống dẫn cao su dài 3-5cm, nút cao su không khoan lỗ, đèn cồn.
2. Hóa chất :

- Dung dịch H2SO4 đặc
- Dung dịch HCl
- Dung dịch Bs2 loãng
- Sắt (II) Sunfua.
- Dung dịch Na2SO3
- Đồng kim loại.

IV. hoạt động DẠY HỌC :

Hoạt động của thầy và trò Nội dung

Hoạt động 1
GV :

- Những yêu cầu của buổi thực hành chú ý tính an
tồn.

- Hướng dẫn một số thao tác làm mẫu cho học sinh
quan sát dụng cụ được lắp ráp để thực hiện thí
nghiệm. Tính khử của H2S, SO4.

Hoạt động 2

GV : Hướng dẫn học sinh.

- Làm thí nghiệm điều chế và đốt cháy H2S từ phản
ứng của FeS với dung dịch HCl.

- Quan sát hiện tượng, viết phương trình phản ứng
và cho biết vai trị các chất tham gia phản ứng.
HS :

- Tiến hành thí nghiệm và ghi nhận vào bài tường
trình.

Hoạt động 3

GV : hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm điều chế ra
khí SO2 rồi thí nghiệm tính khử của SO2

HS : Tiến hành thí nghiệm quan sát ghi nhận vào bài

tường trình.

GV : Khí SO2 khơng màu mùi hắc rất độc. Khi làm
thí nghiệm với lượng hóa chất nhỏ và lắp dụng cụ

I. Nội dung thí nghiệm và cách tiến hành
1. Điều chế và chứng minh tính khử của Hidro

sunfua.

- Lắp dụng cụ điều chế khí H2S từ FeS và dung
dịch HCl

- Đốt khí H2S thốt ra.

- Quan sát hiện tượng, viết phương trình hóa học,
xác định vai trò các chất tham gia phản ứng.

FeS + 2HCl  FeCl2 + H2S
2H2S + 3O2  2H2O + 2SO2
2. Tính khử của Lưu Huỳnh đioxit

- Dẫn khí lưu huỳnh đioxit vào dung dịch Brom,
quan sát hiện tượng viết phương trình hóa học,
xác định vai trò của các chất tham gia phản ứng
phản ứng tạo SO2

Na2 SO3 + H2SO4  Na2SO4 + H2O + SO2
Phản ứng của SO2 với dung dịch Br2

SO2 + Br2 + H2O  2HBr + H2SO4
3. Tính oxi hóa của lưu huỳnh dioxit

- Dẫn khí H2S vào H2O
- Dẫn khí SO2 vào H2O

</div>
(167)<div class='page_container' data-page=167>

kín.

Hoạt động 4.

GV : Hướng dẫn HS làm thí nghiệm dẫn khí H2S vào
ống nghiệm có chứa H2O để tạo thành dung dịch
axít sunfithidric (đã làm ở thí nghiệm 1) rồi dẫn tiếp
khí So2 (làm ở thí nghiệm 2) vào dung dịch H2S.
HS : Quan sát thí nghiệm, nhận xét hiện tượng viết
phương trình phản ứng hóa học vào bài tường trình.
Dung dịch H2S bị vẩn đục màu vàng

Hoạt động 5

GV hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm của
H2SO4 đặc và đồng.

HS: Tiến hành thí nghiệm quan sát hiện tượng xảy
ra, viết phương trình hóa học xác định vai trò từng
chất trong phản ứng vào bài tường trình.

+4SO

2 + 2H2S-2  3 S;\s\up12( o + 2H2O

4. Tính oxi hóa của axit Sunfuric đặc

Axit sunfuric đặc tác dụng với đồng : dung dịch có
bọt khí sinh ra và từ không màu chuyển dần sang
màu xanh. Khí sinh ra làm q tím chuyển sang màu
đỏ.

Cu + 2H2SO4đ  CuSO4 + H2O + SO2

V. CỦNG CỐ :

</div>
(168)<div class='page_container' data-page=168>

Bài

:

KIỂM TRA VIẾT

(bài viết số 02-01 tiết)

I. Mục tiêu:

1. Giáo viên: Thông qua kết quả kiểm tra, giáo viên có cơ sở phân loại học sinh, phát hiện hs
yếu kém để có kế hoạch bồi dưỡng, điều chỉnh.

2. Học sinh: Thông qua kết quả, hs tự đánh giá để điều chỉnh việc hoạ tập của mình.

II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

1. Giáo viên: Một số đề kiểm tra.(4đề)-ĐÁP ÁN
2. Học sinh: Học bài cũ .

III. Các bước lên lớp:

1. Ổ định lớp.
2. Phát đề kiểm tra:

3. Thu bài: Số HS có mặt:

Số HS vắng mặt có lý do:

1...

2...

3...

4...

5...

4. Nhận xét, rút kinh nghiệm, đánh giá kết quả:
 Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Kết quả lớp:

- Khá giỏi: HS= % - TB: HS= % -Yếu, kém: HS= %

Nhận xét mức độ phù hợp của đề:

...
...
...

Duyệt của chuyên môn nhà trường

...
………

………

……….

TUAÀN :31

</div>
(169)<div class='page_container' data-page=169>

TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HÓA HỌC

I. mục tiêu bài học :
1. Kiến thức :

- Khái niệm về tốc độ phản ứng hóa học.
2. Kĩ năng :

- Học sinh vận dụng : Thay đổi nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích bề mặt để thay đổi
tốc độ phản ứng. Dùng chất xúc tác để tăng tốc độ phản ứng.

II. phương pháp giảng dạy

- Phương pháp nêu vấn đề, đàm thoại.
III. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :

1. Hóa chất làm thí nghiệm :

Dung dịch H2SO4 0,1M, Na2S2O3 Natri Thiosunfat 0,1M dung dịch BaCl2 0,1m, dung dịch
HCl 4M, dung dịch H2O2 1g đá vôi (hạt to) và 1g đá vôi (hạt nhỏ hơn) MnO2 bật.

2. Dụng cụ thí nghiệm :
- Cốc thủy tinh

IV. hoạt động DẠY HỌC :

Hoạt động của thầy và trị Nội dung
Hoạt động 1

- Hãy quan sát thí nghiệm, nhận xét hiện
tượng, so sánh hiện tượng và cho biết
phản ứng xảy ra nhanh hơn

I. Khái niệm về tốc độ phản ứng hóa học.
1. Thí nghiệm : Nhỏ dung dịch H2SO4,

0,1M vào 2 cốc có chứa lần lượt dung
dịch BaCl2 0,1M và Na2S2O3 0,1M.

BaCl2 + H2SO4  BaSO4 + 2HCl (1)

Na2S2O3 + H2SO4  S + SO2 +

H2O + Na2SO4 (2)
HS:

- Phản ứng (1) xảy ra nhanh hơn xuất
hiện ngay kết tủa trắng.

- Phản ứng (2) một lát sau mới thấy màu
trắng đục của S xuất hiện.

Hoạt động 2 :

GV : Thực hiện thí nghiệm của dung dịch

2. Nhận xét :

Tốc độ phản ứng là độ biến thiên nồng 
độ của một trong các chất phản ứng 
hoặc sản phẩm trong một đơn vị thời 
gian.

Thí dụ :

Br2 + HCOOH  2HBs + CO2
Lúc đầu nồng độ của Bs2 là 0,012M
TUẦN :31

</div>
(170)<div class='page_container' data-page=170>

H2SO4 với 2 dung dịch Na2S2O3 có nồng độ
khác nhau.

- Coác (a) 25ml Na2S2O3 0,1m
- Coác (b) 10ml Na2S2O3 0,1m

+ 15ml nước cất  nồng độ của Na2S2O3
còn 0,04M.

- Quan sát xem trường hợp nào dung dịch
trong cốc chuyển từ trong suốt sang
trắng đục nhanh hơn ?

- Quan sát nhận xét xem khi Zn tác dụng
với HCl 1M và dung dịch HCl 0,1m
trường hợp nào bọt khí H2 bay ra nhiều
hơn ?

HS : Quan sát trả lời.

Hoạt động 3 :

- Từ các dữ liệu ở phản ứng hãy nhận xét
về sự liên quan giữa áp suất và tác động
của phản ứng có chất khí tham gia.

Hoạt động 4 :

Quan sát thí nghiệm phản ứng của dung
dịch H2SO4 0,1M với dung dịch Na2S2O3
0,1m ở nhiệt độ thường và khi đun nóng
khoảng 50oC.

Trường hợp nào phản ứng xảy ra nhanh
hơn HS quan sát nhận xét và trả lời.

Sau 50 giây nồng độ của Bs2 là 0,0101M
 Tốc độ trung bình của phản ứng trong

khoảng thời gian 50 giây là 
v;\s\up6(- = = 3,8.10-5 mol/(l.s)

II. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản
ứng.

1. Ảnh hưởng của nồng độ.

- Thực hiện phản ứng của dung dịch 
H2SO4 với dung dịch Na2S2O3 với 2 lần 
nồng độ khác nhau.

- Có thể thay bằng thí nghiệm của dung
dịch HCl 0,1M và dung dịch HCl 1M 
với 2 viên kẽm giống nhau.

Kết luận :

Khi tăng nồng độ chất phản ứng, tốc độ
phản ứng tăng.

2. Ảnh hưởng của áp suất

Xét phản ứng sau thực hiện trong bình kín
2HI(k)  H2 (k) + I2 (k)

- Ở Áp suất của HI là 1atm tốc độ phản
ứng là 1,22.10-8 mol/(l.s).

- Ở áp suất của HI là 2atm, tốc độ phản
ứng là 4,88.10-8 mol/(l.s)

Kết luận :

- Khi áp suất tăng, nồng độ chất khí
tăng theo, nên tốc độ phản ứng tăng.

V. CỦNG CỐ :

- Giáo viên và học sinh đàm thoại về các kiên1 thức đã học trong bài.
vi. dặn dò :

- Tổng hợp và ghi nhớ các kiến thức đã học.
- Làm các bài tập 1,2, SGK

</div>
(171)<div class='page_container' data-page=171>

TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HÓA HỌC (t2)

I. mục tiêu bài học :

1. Kiến thức : .

- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng : nồng độ, nhiệt độ, áp suất, diện tích bề
mặt của chất phản ứng, xúc sác có ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng.

2. Kó năng :

II. phương pháp giảng dạy

- Phương pháp nêu vấn đề, đàm thoại.
III. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :

1. Hóa chất làm thí nghiệm :

Dung dịch H2SO4 0,1M, Na2S2O3 Natri Thiosunfat 0,1M dung dịch BaCl2 0,1m, dung dịch
HCl 4M, dung dịch H2O2 1g đá vôi (hạt to) và 1g đá vôi (hạt nhỏ hơn) MnO2 bật.

2. Dụng cụ thí nghiệm :
- Cốc thủy tinh

IV. hoạt động DẠY HỌC :

Hoạt động của thầy và trò Nội dung

Hoạt động 1:
GV :

-Quan sát phản ứng xảy ra giữa dung dịch
axit HÀNH CHÍNHl có cùng thể tích cùng
nồng độ nhận xét so sánh mức độ sủi bọt
khí CO2 ở mỗi trường hợp từ đó kết luận về
sự liên quan giữa diện tích bề mặt chất sẵn

với tốc độ phản ứng.

HS : Quan sát nhận xét và kết luận.

Hoạt động 2 :
GV :

- Quan sát sự phân hủy của H2O2 chậm

II. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc

độ phản ứng.

1. Ảnh hưởng của nồng độ.

2. Ảnh hưởng của áp suất 
3. Ảnh hưởng của nhiệt độ.

Thực hiện phản ứng (2) ở hai nhiệt độ khác
nhau.

Kết luận :

Nhiệt độ phản ứng tăng, tốc độ phản ứng
tăng.

Thực tế thí nghiệm cho thấy thơng thường

TUẦN :32

</div>
(172)<div class='page_container' data-page=172>

trong dung dịch ở điều kiện thường và

khi rắc thêm vào 1 ít bột MnO2, so sánh
2 thí nghiệm nhận xét và kết luận.
- Học sinh quan sát rút ra nhận xét.
- Khi kết thúc phản ứng chất xúc tác

MnO2 không bị tiêu hao.

Hoạt động 3 :

Giáo viên đặt một số câu hỏi áp dụng.
1) Tại sao nhiệt độ của ngọn lửa axetilen

cháy trong oxi cao hơn nhiều so với
cháy trong khơng khí tạo nên nhiệt độ
hàn cao hơn.

2) Tại sao khi đun bếp ở gia đình người ta
thường đập nhỏ than, củi ra ?

cứ tăng nhiệt độ lên 10oC thì tốc độ phản 
ứng tăng lên từ 2 đến 4 lần.

4. Ảnh hưởng của diện tích bề mặt.
- Cho Axit HCl tác dụng với 2 mẫu
đá vơi có kích thước khác nhau.
CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + CO2 + H2O

Kết luật :

Khi tăng diện tích bề mặt chất phản ứng,

tốc độ phản ứng tăng.

5. Ảnh hưởng của chất xúc tác.

- Thí nghiệm : xét sự phân hủy của H2O2
chậm trong dung dịch ở nhiệt độ thường.

2H2O2  2H2O + O2
- Khi cho vào 1 ít bột MnO2
Kết luận :

Chất xúc tác là chất làm tăng tốc độ phản
ứng, nhưng còn lại sau khi phản ứng kết
thúc.

III. Ý nghĩa thực tiễn của tốc độ phản 
ứng.

- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản
ứng được vận dụng nhiều trong đời sống
và sản xuất.

V. CỦNG CỐ :

- Giáo viên và học sinh đàm thoại về các kiên1 thức đã học trong bài.
VI . dặn dò :

- Tổng hợp và ghi nhớ các kiến thức đã học.
- Làm các bài tập ,3,4,5, SGK.

</div>
(173)<div class='page_container' data-page=173>

Bài : CÂN BẰNG HÓA HỌC (tiết 01)

I.Mục tiêu bài học:
1.Về kiến thức:

HS biết được thế nào là cân bằng hóa học và hiểu cân bằng hóa học là một cân động
2.Về kĩ năng:

HS biết vận dụng giải thích một số q trình sản xuất trong thực tế ( sản xuất amoniac,
oxi hóa SO2,…)

II.Phương pháp giảng dạy :
-Phương pháp trực quan.

-Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề.
-Phương pháp diễn giảng.

III.Đồ dùng dạy học :

Chuẩn bị dụng cụ mô hình sgk
IV.Kiểm tra bài cũ :

Hãy nêu các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng và các yếu tố này ảnh hưởng như
thế nào?

V.Hoạt động dạy học :

Hoạt động của thầy -trò Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1:

GV hướng dẫn HS hiểu về phản ứng một chiều
và phản ứng thuận nghịch.

Hoạt động 2:

GV hướng dẫn HS tập phân tích số liệu thu được
từ thực nghiệm của phản ứng thuận nghịch sau:
H2(k) + I2 (k) 2 HI(k)

t =0 0,500 0,500 0
mol



0 0,393 0,397 0,786
mol

t: cb 0,107 0,107 0,786
mol

GV hướng dẫn HS (GV treo hình vẽ 7.4)
-lúc đầu do chưa có HI nên số mol HI bằng 0
-Phản ứng xảy ra: H2 kết hợp với I2 cho HI nên
lúc này vt max và giảm dần theo số mol H2, I2 ,
đồng thời HI vừa tạo thành lại phân huỷ cho

I Phản ứng một chiều pư thuận nghịch và cân
bằng hóa học :

1 Phản ứng một chiều :là phản ứng chỉ xảy ra

theo 1 chiều tử trái sang phải

Vd:2KClO3 2KCl + 3O2

2.Phản ứng thuận nghịch :là nhũng phản ứng

trong cùng đk xảy ra theo 2 chiều trái ngược
nhau.

Vd : Cl2 + H2O HCl + HClO
(1) phản ứng thuận

(2) phản ứng nghịch.

3 Cân bằng hóa học :

TUẦN :32

NGÀY :28/04/2008
TIEÁT : 80(PPCT)

MnO2 , t0

</div>
(174)<div class='page_container' data-page=174>

H2,I2 , vn taêng

Sau một khoảng thời gian vt =vn lúc đó hệ cân
bằng .

HS dựa vào SGK định nghĩa phản ứng thế nào
là cân bằng hóa học

HS nghiên cứu SGK và cho biết : tại sao CBHH
là cân bằng động?

-GV lưu ý HS các chất có trong hệ cân bằng

Hoạt động 3:

GV làm TN như hình vẽ 7.5 trang 158-sgk
GV đặt vấn đề: trong 2 ống nghiệm có hỗn hợp
khí NO2 và N2O5 .

2NO2 (k) N2O4 (k)
(nâu đỏ) (khơng màu)

-Đặt một ống nghiệm vào bình nước đá , quan
sát màu sắc ở 2 bên ống nghiệm ,HS cho biết
trong hỗn hợp trên tồn tại chủ yếu là NO2 hay
N2O4 ?

-GV bổ sung: tồn tại N2O4 , [NO2] giảm bớt ,
[N2O4]tăng thêm so ban đầu nghĩa là CBHH ban
đầu đã bị phá vỡ

-Lưu ý: Nếu tiếp tục , màu sắc của ống nghiệm
sẽ không thay đổi nữa nghĩa là CBHH mới đang
hình thành .=> sự chuyển dịch cân bằng.

-HS dựa vào sgk phát biểu định nghĩa ?
Hoạt động 4:

GV cuûng cố :

-Cân bằng hóa học là gì ?

-Tại sao nói cân bằng hóa học là cân bằng
động?

- DẶN DÒ ;

chuẩn bị phần còn lại của bài , làm bài tập sgk
các bài liên quan kiến thức đã học

-Định nghĩa: CBHH là trạng thái của phản ứng
thuận nghịch khi tốc độ phản ứng thuận bằng
tốc độ phản ứng nghịch.

-CBHH là một cân bằng động.

-Khi phản ứng thuận nghịch đạt trạng thái cân
bằng thì trong hệ ln ln có mặt chất phản
ứng và các chất sản phẩm

II. Sự chuyển dịch cân bằng hóa học :

1.Thí nghiệm : sgk

</div>
(175)<div class='page_container' data-page=175>

Bài : CÂN BẰNG HÓA HỌC ( tieát 02)

I.Mục tiêu bài học:

1.Về kiến thức:

HS biết được thế nào là sự chuyển dịch cân bằng hóa học .
2.Về kĩ năng:

HS biết vận dụng nguyên lí Lơ Sa-tơ-li-ê để làm chuyển dịch cân bằng
II.Phương pháp giảng dạy :

-Phương pháp trực quan.

-Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề.
-Phương pháp diễn giảng.

III.Đồ dùng dạy học :
Chuẩn bị thí nghiệm
IV.Kiểm tra bài cũ :

V.Hoạt động dạy học :

Hoạt động của thầy -trò Nội dung ghi bảng

- Hoạt động 1:

GV đàm thoại dẫn dắt HS theo hệ thống câu
hỏi:

-Khi hệ cân bằng thì vt lớn hơn ,bằng hay nhỏ
hơn vn ? nồng độ các chất có thay đổi nữa hay
khơng?

-khi thêm CO2 thì vt hay vn tăng?
HS + vt = vn ,[chất ] không thay đổi
+ vt tăng.

GV bổ sung: cân bằng cũ bị phá vỡ, cân bằng
mới được thiết lập ,nồng độ các chất khác so
với cân bằng cũ .

-Khi thêm CO2 phản ứng xảy ra theo chiều
thuận sẽ làm giảm hay tăng nồng độ CO2 ?
HS làm giảm [CO2]

-GV ,em hãy nhận xét trong phản ứng thuận
nghịch khi tăng nồng độ một chất thì CBHH
dịch chuyển về phía nào?

Tương tự với trường hợp lấy bớt CO2

HS dựa vào sgk đưa ra nhận xét cuối cùng về
ảnh hưởng của nồng độ.

Hoạt động 2:

I Phản ứng một chiều pư thuận nghịch và cân
bằng hóa học :

II. Sự chuyển dịch cân bằng hóa học :

III.Các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng hóa 
học

1.Aûnh hưởng của nồng độ:
Ví dụ: Xét phản ứng:

C(r) + CO2 (k) 2CO( k)
+ khi thêm CO2 -> [CO2] tăng -> vt tăng ->
xảy ra phản ứng thuận ( chiều làm giảm [CO2] )
+ khi lấy bớt CO2 -> [CO2] giảm -> vt < vn
-> xảy ra phản ứng nghịch ( chiều làm tăng
[CO2])

Vậy : khi tăng hoặc giảm nồng độ của một chất 
trong cân bằng thì cân bằng bao giờ cũng 
chuyển dịch theo chiều làm giảm tác dụng của 
việc tăng hoặc giảm nồng độ của chất đó.

Lưu ý : Chất rắn không làm ảnh hưởng đến cân
bằng của hệ.

2.Aûnh hưởng của áp suất :
Ví dụ: Xét phản ứng:

N2O4 (k) 2NO2 (k)
-Nhận xét phản ứng:

+Cứ 1 mol N2O4 tạo ra 2 mol NO2 =>phản

TUẦN :33

</div>
(176)<div class='page_container' data-page=176>

GV mơ tả thí nghiệm và đàm thoại gợi mở,

nêu vấn đề để giúp HS tìm hiểu ảnh hưởng của
áp suất

Hoạt động 3:

củng cố

GV : em hãy nêu điểm giống nhau của chiều
chuyển dịch CBHH khi có một yếu tố (nồng độ,
, áp suất )tác động đến pư thuận nghịch.

DẶN DÒ ;

chuẩn bị phần cịn lại của bài , làm bài tập sgk
các bài liên quan kiến thức đã học

ứng thuận làm tăng áp suất .

+Cứ 2mol NO2 tạo ra 1 mol N2O4 => phản
ứng nghịch làm giảm áp suất.

-Sự ảnh hưởng của áp suất đến cân bằng:
+ khi tăng p chung -> số mol NO2 giảm , số
mol N2O4 tăng => cân bằng chuyển dịch theo
chiều nghịch ( làm giảm áp suất của hệ )

+ Khi giaûm p chung -> số mol NO2 tăng , số
mol N2O4 giảm => cân bằng chuyển dịch theo
chiều nghịch ( làm tăng aùp suaát )

Vậy :Khi tăng hoặc giảm áp suất chung của hệ 
cân bằng thì cân bằng bao giờ cũng chuyển dịch
theo chiều làm giảm tác dụng của việc tăng 
hoặc giảm áp suất đó

*Lưu ý : Khi số mol khí ở 2 vế bằng nhau thì áp
suất khơng ảnh hưởng đến cân bằng.

Ví dụ: H2(k) + I2(k) 2HI (k)

TUẦN :33

</div>
(177)<div class='page_container' data-page=177>

Bài: CÂN BẰNG HÓA HỌC (TIẾT 03)

I.Mục tiêu bài học:

1.Về kiến thức:

HS biết được các yếu tố tác động đến chuyển dịch cân bằng hóa học . ngun lí Lơ Sa-tơ-li-ê
2.Về kĩ năng:

HS biết vận dụng nguyên lí Lơ Sa-tơ-li-ê để làm chuyển dịch cân bằng và ứng dụng giải
thích một số q trình sản xuất trong thực tế

II.Phương pháp giảng dạy :

-Phương pháp trực quan.,Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề., Phương pháp diễn giảng.
III.Đồ dùng dạy học :

Chuẩn bị mô hình sgk ,bài tập mẫu
IV.Kiểm tra bài cũ :

Cân bằng hóa học là gì ?

-Tại sao nói cân bằng hóa học là cân bằng động?
V.Hoạt động dạy học :

Hoạt động của thầy -trò Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1:

GVø đàm thoại gợi mở, nêu vấn đề để giúp HS
tìm hiểu ảnh hưởng của nhiệt độ.

Hoạt động 2:

GV : em hãy nêu điểm giống nhau của chiều
chuyển dịch CBHH khi có một yếu tố (nồng độ,
nhiệt độ, áp suất )tác động đến pư thuận nghịch.
HS nêu ngun lí .

GV trình bày theo sgk
Hoạt động 3:

GV đặt câu hỏi đàm thoại cùng HS

I Phản ứng một chiều pư thuận nghịch và cân
bằng hóa học :

II. Sự chuyển dịch cân bằng hóa học :

III.Các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng hóa học
1.Aûnh hưởng của nồng độ:

2.Aûnh hưởng của áp suất :
3.Aûnh hưởng của nhiệt độ:

.*Phản ứng thu nhiệt và phản ứng toả nhiệt:

-Phản ứng thu nhiệt là phản ứng lấy thêm 
năng lượng để tạo sản phẩm .kí hiệu H > 0.

-Phản ứng toả nhiệt là phản ứng mất bớt

năng lượng . Kí hiệu H < 0.
*Ví dụ: Xét phản ứng:

N2O4 (k) 2NO2 (k) H = +58kJ
(không màu ) (nâu đỏ)

-Nhận xét:

+Phản ứng thuận thu nhiệt vì H =+58kJ >0
+Phản ứng nghịch tỏa nhiệt vì H =-58kJ < 0
-Aûnh hưởng của nhiệt độ đến cân bằng hóa
học:

+Khi đun nóng hỗn hợp -> màu nâu đỏ của
hỗn hợp khí đậm lên =>phản ứng xảy ra theo
chiều thuận nghĩa là chiều thu nhiệt (giảm
nhiệt độphản ứng)

</div>
(178)<div class='page_container' data-page=178>

GV có thể lấy thêm ví dụ minh hoạ

CaCO3 (r) CaO(r) + CO2(k) H < 0

Hoạt Động 4

*.Củng cố :

-Người ta thường tác động vào những
yếu tố nào để làm chuyển dịch cân bằng hóa
học ?

-Người ta dự đốn chiều chuyển dịch của
cân bằng hóa học dựa vào ngun lí nào? Phát
biểu ngun lí đó .

*.Dặn dò và BTVN:

-Chuẩn bị các kiến thức ơn : tốc độ phản
ứng và cân bằng hóa học ()

-Làm các bài tập 1->8 : sgk.

chiều nghịch nghĩa là chiều tỏa nhiệt (tăng
nhiệt độ phản ứng).

*Vậy: Khi tăng nhiệt độ, cân bằng chuyển dịch 
theo chiều phản ứng thu nhiệt (giảm tác dụng 
tăng nhiệt độ).Khi giảm nhiệt độ, cân bằng

phản ứng chuyển dịch theo chiều phản ứng tỏa

nhiệt (giảm tác dụng giảm nhiệt độ)

Keát luận:Nguyên lí chuyển dịch cân bằng Lơ
Sa-tơ-li-ê

Một phản ứng thuận nghịch đang ở trạng thái 
cân bằng khi chịu một tác động từ bên ngoài 
như biến đổi nồng độ, áp suất , nhiệt độ thì cân 
bằng sẽ chuyển dịch theo chiều làm giảm tác 
động bên ngoài đó.

4.Vai trò của xúc tác:

Chất xúc tác khơng ảnh hưởng đến cân bằng
hóa học ,nó chỉ làm cho cân bằng được thiết lập
nhanh hơn

IV. Ý nghĩa của tốc độ phản ứng và cân bằng 
hóa học trong sản xuất hóa học.

Ví dụ 1: Trong sản xuất axit sunfuric phải thực

hiện phản ứng sau trong diều kiện nào?(nồng
độ, nhiệt độ, áp suất )

2SO2 (k) + O2 (k) 2SO3 (k)
H < 0

Giaûi:

Để phản ứng chuyển dịch theo chiều thuận thì:
+ dư khơng khí ( dư oxi)

+ nhiệt độ khá cao 4500/C 
+ xúc tác V2O5

Ví dụ 2: Cần thực hiện ở điều kiện nào để phản

ứng tổng hợp amoniac đạt hiệu suất cao?
N2 (k) + 3H2 (k) 2 NH3(k)
H < 0

Giaûi:

Thực hiện phản ứng trong điều kiện:
+ áp suất cao

+ nhiệt độ thích hợp

</div>

Giao An 10 NC Bo GD Da Chinh













<b>4: Củng Cố :</b>



nhấn mạnh lại hai cơng tức thường xun sử dụng trong giải toán ở lớp 10,11,12.



Cấu trúc ,ý nghĩa của bảng hệ thống tuần hồn.

5:







<b>---BÀI: LUYỆN TẬP </b>

<i><b>(tiết 2)</b></i>

%)

3

,

92

(

<i>X</i>

<i>X</i>

(

4

,

7

%)

<i>X</i>

(

3

%)

<i>X</i>

<i>X</i>

<b> </b>

<b>KIỂM TRA VIẾT BÀI SỐ 1</b>

<b>(01 tiết)</b>

Hiệu phó chun mơn

<b> BAØI 12</b>

<b> :</b>

<b> SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH KIM LOẠI – PHI KIM CỦA</b>

<b>CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC. ĐỊNH LUẬT TUẦN HOAØN </b>

<b>(tiết .01)</b>

<b>I. Chuẩn Bị Kiến Thức Và kĩ Năng </b>

<b>* Kiến thức </b>

- Hiểu được khái niệm và quy luật biến đổi tính kim loại, tính phi kim trong

một chu kì, trong nhóm A.

- Hiểu được sự biến đổi hóa trị của các nguyên tố với hiđro và hóa trị cao

nhất với oxi của các ngun tố trong một chu kì.

<b>* Kó năng </b>

Dựa vào qui luật chung, suy đốn được sự biến thiên tính chất cơ bản trong

chu kì (nhóm A) cụ thể, thí dụ sự biến thiên về:

- Hóa trị cao nhất của ngun tố đó với oxi và với hidro.

- Tính chất kim loại, phi kim.

<b>II Chuẩn Bị </b>

GV: Bảng 2.4;

Học sinh : ôn kĩ bài 11 “Sự biến đổi tuần hồn tính chất các ngun tố”

. Kiểm Tra Bài Cũ

Hãy cho biết tính chất nào của các nguyên tố biến đổi tuần hoàn theo chiều

tăng dần của Z+:

a. số lớp electron

b. Số electron ở lớp ngoài cùng.

c. Khối lượng nguyên tử

d. Hóa trị cao nhất với oxi

e. Bán kính nguyên tử

f. Số electron trong lớp vỏ nguyên tử.

g. Hình dạng đám mây electron.

Đáp án :b,d,e,g

<b>III. Tiến Trình Giảng Dạy</b>

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRỊ

<b>Hoạt động 1:</b>

* GV yêu cầu HS tìm hiểu SGK:

- Cho biết đặc trưng của tính KL?

M Mn+ + ne

Nguyên tử càng ddễ nhường e  tính

KL càng mạnh. Khả năng Na  Na+

+ 1e rất dễ nên tính KL của Na rất