Bài soạn Tài liệu về nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
DỰ ÁN VIỆT – BỈ
DỰ ÁN VIỆT – BỈ
-------------
-------------


Nghiªn cøu
Nghiªn cøu
khoa häc s
khoa häc s
ph¹m øng dông
ph¹m øng dông
Hà Nội, 2009
Hà Nội, 2009
1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt Viết đầy đủ
CBQL Cán bộ quản lí
ĐC Đối chứng
GV Giáo viên
HS Học sinh
NC Nghiên cứu
NCKHSPƯD Nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng
NXB Nhà xuất bản
SGK Sách giáo khoa
THCS Trung học cơ sở
TĐ Tác động
TN Thực nghiệm
PP Phương pháp

PPDH Phương pháp dạy học
2
MỤC LỤC
Lời nói đầu Trang 4
Phần thứ nhất: Lí thuyết và phương pháp nghiên cứu cơ bản 5
A. Giới thiệu về NCKHSPƯD 6
A1. Tìm hiểu về NCKHSPƯD
A2. Phương pháp NCKHSPƯD
6
10
B. Cách tiến hành NCKHSPƯD 12
B1. Xác định đề tài nghiên cứu 12
B2. Lựa chọn thiết kế nghiên cứu
B3. Đo lường - Thu thập dữ liệu
18
26
B4. Phân tích dữ liệu 45
B5. Báo cáo đề tài NCKHSPƯD 67
C. Lập kế hoạch nghiên cứu 75
D. Phản hồi 77
Phần thứ hai: Hướng dẫn áp dụng NCKHSPƯD trong điều kiện
thực tế Việt Nam
83
A. Một số vấn đề chung 84
B. Hướng dẫn cụ thể 86
B1. Xác định đề tài nghiên cứu 86
B2. Lựa chọn thiết kế 88
B3. Đo lường – thu thập dữ liệu 90
B4. Phân tích dữ liệu 92
B5. Đánh giá đề tài NCKHSPƯD 93

Phần thứ ba: Phụ lục
Phụ lục 1. Hướng dẫn cách sử dụng công thức tính toán trong phần
mềm Excel
Phụ lục 2. Mẫu báo cáo
Phụ lục 3. Mẫu lập kế hoạch NC
Phụ lục 4. Mẫu phiếu đánh giá đề tài NCKHSPƯD
Phụ lục 5. Tên một số đề tài NCKHSPƯD của GV Việt Nam và GV
các nước trong khu vực
Phụ lục 6. Một số đề tài minh hoạ
95
96
105
106
107
109
111
3
LỜI NÓI ĐẦU

Dự án Việt - Bỉ “ Nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng giáo viên tiểu học ,
THCS các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam” trân trọng giới thiệu cuốn tài liệu
Nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng.
Cuốn tài liệu này được biên soạn với sự hợp tác tích cực của chuyên gia quốc tế,
Tiến sĩ Christopher Tan (quốc tịch Hồng Kông) và các chuyên gia giáo dục trong
nước, PGS,TS Trần Kiều, nguyên Viện trưởng Viện KHGDVN, GS,TS Trần Bá
Hoành nguyên Giám đốc Trung tâm nghiên cứu giáo viên và các chuyên gia GD của
Viện KHGD, Bộ GD&ĐT Việt Nam.
Tài liệu NCKHSPƯD nhằm giúp cho giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục Việt Nam
hiểu rõ hơn về khái niệm, ý nghĩa, quy trình, phương pháp NCKHSPƯD đã được
chuẩn hoá quốc tế hiện đang được thực hiện rộng rãi tại các nước trong khu vực như:

Trung Quốc, Singapore, Hông Kông, Thái Lan…Tại các nước này, NCKHSPƯD
không chỉ là công việc của những nhà nghiên cứu giáo dục mà nó đã trở thành công
việc thường xuyên của giáo viên.
NCKHSPƯD nhằm nghiên cứu tìm kiếm các giải pháp/ tác động để thay đổi
những hạn chế, yếu kém của hiện trạng giáo dục (trong phạp vi hẹp, môn học, lớp
học, trường học…). Đồng thời thông qua NCKHSPƯD giáo viên, cán bộ quản lý
được nâng cao về năng lực chuyên môn, có cơ hội để chia sẻ, học tập những bài học
hay, những kinh nghiệm tốt để áp dụng vào thực tế, góp phần thúc đẩy nâng cao chất
lượng giáo dục.
NCKHSPƯD còn có ý nghĩa quan trọng giúp cho GV, CBQL nhìn lại quá trình để
tự điều chỉnh PP dạy & học, PP giáo dục học sinh cho phù hợp với đối tượng và hoàn
cảnh cụ thể, góp phần đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài đáp ứng yêu cầu
của xã hội trong thời kỳ hội nhập quốc tế .
Tài liệu gồm III phần :
Phần I : Lí thuyết và phương pháp nghiên cứu cơ bản
Phần II: Áp dụng NCKHSPƯD vào thực tế Việt Nam
Phần III: Phụ lục
Hy vọng cuốn tài liệu này sẽ giúp ích cho GV, CBQL có cơ sở để thực hiện, chứng
minh những sáng tạo của mình, từ những sáng kiến kinh nghiệm trở thành các nghiên
cứu mang tính khoa học có sức thuyết phục và hiệu quả cao.
Tài liệu không tránh khỏi những sai sót, hạn chế, rất mong nhận được ý kiến đóng
góp của GV, CBQL và những người quan tâm đến NCKHSPƯD.
Xin trân trọng cảm ơn. Ban QLDA
4

PHẦN THỨ NHẤT
LÍ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CƠ BẢN
5