Bài soạn CV hướng dẫn đổi mới công tác quản lí Tổ CM

UBND TỈNH HÀ TĨNH
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
Số: 176/HD- SGDĐT- GDTrH
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Hà Tĩnh, ngày22 tháng 02 năm 2010
HƯỚNG DẪN
VỀ ĐỔI MỚI CÔNG TÁC QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
I. Đánh giá về công tác quản lí và hoạt động của tổ, nhóm chuyên môn trong
thời gian qua
1. Những kết quả đạt được
Nhận thức được tầm quan trọng của tổ, nhóm chuyên môn trong việc nâng cao hiệu quả
các giờ lên lớp, trong đánh giá xếp loại giáo viên cũng như trong triển khai các yêu cầu về
chuyên môn nên hiệu trưởng các nhà trường đã tăng cường chỉ đạo, kiểm tra các hoạt động
của tổ, nhóm chuyên môn. Coi đây là một trong các nhiệm vụ trọng tâm của công tác quản lí.
Do vậy, nội dung sinh hoạt khá phong phú, nhiều đơn vị đã có những đổi mới về tổ chức,
hình thức sinh hoạt.
Trong các hoạt động ở tổ nhiều đơn vị đã tập trung vào các nội dung chuyên môn như triển
khai các chuyên đề, tổ chức các tiết thao giảng, rút kinh nghiệm các tiết dạy về kiến thức, đổi
mới phương pháp, rèn luyện kỹ năng, thảo luận về đổi mới kiểm tra đánh giá…Một số trường
làm tốt như THPT Hương Khê, Hồng Lĩnh, Hà Huy Tập, Phan Đình Phùng…Các phòng
GDĐT có những cải tiến về hình thức sinh hoạt như Thành phố Hà Tĩnh, Hương Sơn, Thạch
Hà…
Bình quân tổ nhóm chuyên môn ở các trường công lập đã thực hiện được 6-9 chuyên đề
chuyên sâu trong mỗi năm học, các chuyên đề tập trung vào những vấn đề khó, mới giúp các
giáo viên trẻ áp dụng vào giảng dạy, khai thác đồ dùng dạy học đạt kết quả tốt. Những đơn vị
có nhiều chuyên đề hay như phòng GDĐT Đức Thọ, Thạch Hà, TP Hà Tĩnh, các trường
THPT Hương Khê, Hồng Lĩnh, Kỳ Anh, Lê Hữu Trác 1…
Việc góp ý cho chương trình, sách giáo khoa mới nhiều trường cũng rất quan tâm tổ chức
thảo luận sôi nổi ở các nhóm chuyên môn và đã có những ý kiến có giá trị như Phòng GDĐT
Đức Thọ, TP Hà Tĩnh; Các trường THPT Minh Khai, Trần Phú, Chuyên tỉnh…

Hồ sơ tổ, nhóm khá đầy đủ theo qui định như biên bản họp tổ, sổ theo dõi giờ dạy, sổ tường
trình các giờ thao giảng, sổ lưu chuyên đề… đã phản ánh được các hoạt động của các tổ
chuyên môn. Nhiều trường có hồ sơ tổ, nhóm tốt như THPT Vũ Quang, Hà Huy Tập, Phan
Đình Phùng…
2. Những tồn tại
Bên cạnh những kết quả đạt được, qua kiểm tra thực tế và xem xét hồ sơ ở các nhà trường
cho thấy hiện nay trong các hoạt động tổ, nhóm chuyên môn đang có những tồn tại sau:
- Ở một số nhà trường chưa thấy được tầm quan trọng, chưa thấy rõ vai trò của hoạt động tổ
nhóm chuyên môn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục nên ít tập trung chỉ đạo, không
thường xuyên kiểm tra đôn đốc, do vậy chất lượng các buổi sinh hoạt thấp, nghèo về nội
dung, không đảm bảo thời gian và chủ yếu là phổ biến nội dung hành chính.
1
- Sinh hoạt các chuyên đề ở nhiều bộ môn còn lúng túng, không tìm ra các vấn đề thiết
thực. Tổ chức triển khai thiếu bài bản, không có sự phản biện nên chất lượng đề tài thường
thấp, áp dụng vào thực tiễn không hiệu quả.
- Qui mô các tổ lớn, nhiều giáo viên nhất là các tổ ghép nên tổ trưởng khó điều hành, các
hoạt động thuần túy về chuyên môn hẹp rất khó có chất lượng.
- Hình thức sinh hoạt còn đơn điệu, dễ nhàm chán không phát huy hết các khả năng của tổ
viên. Thiếu địa điểm cho các tổ, nhóm tổ chức các hoạt động ảnh hưởng đến tinh thần và chất
lượng các buổi sinh hoạt. Ở một số đơn vị còn thiếu cả nơi cất giữ hồ sơ, tài liệu. Việc đầu tư
kinh phí cho các hoạt động chuyên môn ở một số nhà trường chưa thỏa đáng, cá biệt có đơn
vị giải quyết chế độ phụ cấp, tính tiết kiêm nhiệm chưa đúng qui định làm giảm sự say mê và
lòng nhiệt tình về chuyên môn của các giáo viên.
- Hồ sơ của tổ, nhóm chuyên môn chưa đảm bảo qui định, phần nhiều còn thiếu sổ theo dõi,
lưu trữ các chuyên đề, sổ rút kinh nghiệm các tiết thao giảng, dự giờ. Có tổ chỉ có gần như
một cuốn sổ duy nhất ghi rất nhiều các nội dung trong đó không phản ánh hết các hoạt động
của tổ, thiếu tính kế thừa và thẩm mỹ.
II. Một số định hướng về quản lí, tổ chức các hoạt động tổ nhóm chuyên môn
Các nhà trường cần thấy rõ vai trò rất quan trọng của tổ, nhóm chuyên môn. Đây vừa là
đơn vị hành chính cơ sở để triển khai các hoạt động chuyên môn vừa là môi trường tốt để các

giáo viên bày tỏ chính kiến của mình. Vì vậy cần phải nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt
động của tổ, nhóm chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình, sách giáo khoa; góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà trường. Dưới đây là một số định
hướng cho công tác quản lí tổ, nhóm chuyên môn trong thời gian tới:
1. Thành lập tổ, nhóm chuyên môn
Vào đầu năm học hiệu trưởng ra quyết định thành lập tổ chuyên môn. Bổ nhiệm và giao
nhiệm vụ cho tổ trưởng, tổ phó. Mỗi tổ chuyên môn có tổ trưởng, từ 1 đến 2 tổ phó chịu sự
quản lí chỉ đạo của hiệu trưởng. Các trường có qui mô nhỏ cần lưu ý khi thành lập tổ phải hợp
lý, thuận tiện trong sinh hoạt chuyên môn. Việc bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó phải đúng qui
trình, lựa chọn các giáo viên có năng lực chuyên môn, có tinh thần trách nhiệm và nên có sự
luân chuyển.
- Đối với các trường mỗi môn học có từ 6 giáo viên trở lên thì nên lập thành một tổ riêng.
- Các trường có qui mô nhỏ có thể ghép tổ gồm một số môn học có chuyên môn gần nhau
như Địa lí - Lịch sử - GDCD; Vật lí - Hóa học…Mỗi tổ không nên quá 12 người. Tổ trưởng,
tổ phó kiêm nhóm trưởng của môn thuộc chuyên ngành đã được đào tạo;
- Hiệu trưởng, các phó hiệu trưởng tham gia sinh hoạt ở tổ có chuyên môn là chuyên
ngành đã được đào tạo;
- Nhân viên thư viện sinh hoạt ở tổ có bộ môn văn; nhân viên thiết bị sinh hoạt ở tổ có
nhiều tiết học thực hành như Vật lí, Hóa học…;
- Tổ văn phòng gồm các nhân viên làm công tác văn thư, kế toán, thủ quỹ, y tế học đường.
2. Nhiệm vụ của tổ chuyên môn
- Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng quản lí kế hoạch cá
nhân của tổ viên theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình môn học của Sở Giáo dục và
Đào tạo và kế hoạch năm học của nhà trường;
2
- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp loại các thành viên
của tổ theo các qui định và hướng dẫn của Bộ, của Sở Giáo dục và Đào tạo;
- Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên;
- Thực hiện các nhiệm vụ khác theo yêu cầu của hiệu trưởng.
3. Sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn

a. Thời lượng sinh hoạt:
- Tổ, nhóm chuyên môn sinh hoạt mỗi tháng 2 lần;
- Mỗi buổi sinh hoạt 180 phút. Thời lượng chủ yếu để trao đổi, bàn bạc các vấn đề về
chuyên môn, nội dung họp hành chính không nên quá 45 phút. Lịch sinh hoạt phải phù hợp
với điều kiện cụ thể, nhất là các trường đang học 2 ca.
b. Lập kế hoạch cho các hoạt động:
Vào đầu năm học hiệu trưởng hướng dẫn các tổ xây dựng kế hoạch trên cơ sở yêu cầu,
nhiệm vụ, kế hoạch năm học của Bộ và của Sở Giáo dục và Đào tạo.
- Việc lập kế hoạch phải chi tiết, cụ thể và có tính khả thi.
- Kế hoạch phải có sự phân công, phân nhiệm rõ ràng và có lộ trình thực hiện.
c. Chương trình một buổi sinh hoạt tổ chuyên môn:
- Phần chung mang tính hành chính: Đánh giá công tác cũ, phổ biến các chủ trương của
trưòng, thông báo các văn bản, thảo luận các vấn đề theo yêu cầu, các ý kiến đề nghị, phân
công chuyên môn…Khi phân công giảng dạy cần phải chú ý bố trí hợp lí, đặt quyền lợi của
học sinh lên trên hết, nhất là ở lớp cuối cấp. Muốn vậy, phải có sự đánh giá đúng về năng lực
chuyên môn, về tinh thần trách nhiệm.
- Phần chính là hoạt động về chuyên môn đi vào các nội dung theo kế họach đã định.
Trong phần này cần phân theo nhóm chuyên môn, không để chung cả tổ với nhiều môn khác
nhau.
- Cuối mỗi buổi sinh hoạt tổ cần dành một ít thời gian để thống nhất các nội dung đã trao
đổi ở tổ và các nhóm.
d. Nội dung sinh hoạt phần chuyên môn của tổ, nhóm:
Nội dung hoạt động chuyên môn của tổ, nhóm tập trung vào các vấn đề chủ yếu: Đổi mới
phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá; tổ chức các tiết thao giảng, dự giờ, thăm lớp; triển
khai các chuyên đề chuyên sâu; thảo luận về các kỹ năng đặc thù của bộ môn; xác định yêu
cầu và cách thức tổ chức ôn thi tốt nghiệp, thi tuyển sinh đại học, cao đẳng, thi học sinh giỏi,
phụ đạo học sinh yếu kém; ứng dụng công nghệ thông tin; bổ trợ kiến thức…nhằm mục đích
nâng cao chất lượng, hiệu quả giờ lên lớp.
i. Đổi mới phương pháp giảng dạy: Thực hiện theo hướng nhằm phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động của học sinh; bồi dưỡng cách tự học; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức

vào thực tiễn, vào làm bài tập, làm bài kiểm tra và tác động tích cực đến tình cảm, đem lại
niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Trong đổi mới phương pháp giảng dạy cần phải kết
hợp hài hòa giữa tính hiện đại và tính truyền thống, chú ý các thao tác gắn với việc trình bày
kiến thức. Sự thành công của giờ dạy phụ thuộc nhiều vào các kỹ năng. Muốn vậy, các tổ,
nhóm chuyên môn cần:
3
Quan tâm đến việc rèn luyện kỹ năng sư phạm trong dạy học của giáo viên:
+ Rèn luyện phong cách lên lớp; ngôn ngữ; viết bảng: Đây là các kênh rất quan trọng để nâng
cao hiệu quả giờ lên lớp, tạo sự hứng thú học tập cho học sinh. Do vậy ở các buổi sinh hoạt tổ
cần trao đổi, góp ý, giúp nhau sửa chữa những tồn tại trong quá trình dạy học.
- Định hướng để xây dựng một phong cách lên lớp là chững chạc, tự tin, làm chủ bài giảng:
Chú ý đến giọng nói, cử chỉ đi, đứng, động tác tay (tránh đi lại nhiều, nhanh trong tiết dạy;
không vung tay nhanh, mạnh), trang phục phù hợp, ánh mắt, nụ cười… Chính các yếu tố phi
ngôn từ nhiều khi lại hiệu quả hơn ngôn từ. Các tổ nên chọn người có tác phong lên lớp tốt
làm mẫu để các giáo viên trong tổ học hỏi và tự xây dựng cho mình một phong cách riêng.
- Ngôn ngữ hiện nay đang là một điểm yếu của nhiều giáo viên. Cần làm cho giáo viên nhận
thức rõ ngôn ngữ là một kênh quan trọng để học sinh lĩnh hội tri thức. Thực tiễn cho thấy
những giáo viên dạy tốt, cuốn hút học sinh bởi họ có ưu thế không chỉ về kiến thức, các thủ
thuật sư phạm mà họ còn có ngôn ngữ với âm lượng vừa phải, rõ ràng, truyền cảm, có ngữ
điệu và giáo viên có ý thức sẽ rèn luyện được các kỹ năng sư phạm ấy. Do vậy trong sinh hoạt
tổ chuyên môn, khi góp ý các giờ dạy cần chú trọng đến yếu tố này. Làm sao để trong một tiết
lên lớp giáo viên có giọng nói chuẩn, chỉ dùng từ phổ thông, ít trùng lặp, ít sai sót (ngôn ngữ
dùng trong giảng dạy không giống như ngôn ngữ giao tiếp thường), muốn vậy trước khi lên
lớp cần có sự chuẩn bị kỹ càng về ngôn từ.
- Trình bày bảng cũng đang là hạn chế lớn của nhiều giáo viên. Nhìn chung hiện nay số giáo
viên viết chữ đẹp không nhiều, trình bày cẩu thả thậm chí còn viết sai ngữ pháp, viết tùy tiện
gây phản cảm trong giờ dạy. Thực trạng đó đã tác động xấu đến chữ viết, đến bài làm trong
các kỳ thi và là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh về mắt cho học sinh. Các tổ,
nhóm chuyên môn cần tổ chức nhiều hoạt động thích hợp tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên
rèn luyện kỹ năng viết, trình bày bảng chuẩn xác, khoa học. Một số điểm cần lưu ý khi viết

bảng là:
Chữ viết bảng cần rõ, đúng ngữ pháp, cỡ chữ vừa phải làm sao để các em cuối lớp nhìn
thấy bình thường không ảnh hưởng xấu tới thị lực.
Tên bài dạy, các tiểu mục nên viết to hơn hoặc bằng phấn khác màu để học sinh dễ phân
biệt. Không nên viết quá nhiều, chữ quá dày; hạn chế viết tắt, xóa bảng nhiều lần.
Hiện nay ở các nhà trường phổ biến dùng bảng chống lóa và phấn không bụi, bên cạnh
một số tiện lợi thì hạn chế của nó là nét chữ thường rất nhỏ, mờ, khó thấy.
+ Ứng dụng công nghệ thông tin, trình chiếu trong dạy học là cần thiết nhưng không thể
thay thế phấn trắng, bảng đen. Các nhóm chuyên môn cần rút kinh nghiệm đi đến sự thống
nhất mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong từng tiết tùy thuộc yêu cầu bài giảng, sử
dụng một cách nhuần nhuyễn công nghệ thông tin trong dạy học. Trình bày bảng khoa học,
chữ viết đẹp sẽ để lại dấu ấn sâu đậm và góp phần hình thành nhân cách cho học sinh.
+ Đa dạng hóa, phối hợp linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học: cá nhân, nhóm, lớp;
giữa chính khóa và ngoại khóa, đi thực tế...
+ Tích cực sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học: Nắm chắc các điều kiện của nhà trường để
có thể khai thác tốt nhất thiết bị dạy học. Không xem nhẹ các tiết thực hành, các thí nghiệm
chứng minh.
Mỗi tiết dạy, giáo viên biết lựa chọn phương pháp thích hợp; biết kết hợp các phương
pháp hiện đại với các phương pháp truyền thống tùy thuộc vào từng bài giảng, không nên lạm
dụng một phương pháp nào. Giáo viên phải coi trọng các thủ pháp dẫn dắt học sinh tiếp nhận
kiến thức một cách tự nhiên, logíc.
4
Coi trọng việc rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức:
+ Đối với các môn khoa học tự nhiên: Trong hoạt động tổ, nhóm chuyên môn các thành
viên cần tăng cường trao đổi kinh nghiệm về việc giúp các em học sinh giải quyết tốt việc vận
dụng kiến thức vào giải các bài tập ở các cấp độ khác nhau tùy theo yêu cầu. Các tiết dạy,
nhất là các tiết ôn tập, luyện tập phải phân loại được hệ thống các bài tập theo dạng phù hợp.
Mỗi dạng bài tập cần đề xuất được định hướng và các bước để giải quyết vấn đề.
+ Đối với các môn khoa học xã hội: Giáo viên cần chú trọng về đổi mới kiểm tra đánh giá
thúc đẩy đổi mới phương pháp giảng dạy. Hạn chế của học sinh hiện nay đối với các môn

khoa học xã hội là khâu viết và trình bày bài. Bài viết thường dài dòng, không rõ ý, chữ viết
xấu, trình bày cẩu thả, viết sai ngữ pháp. Do vậy, rèn luyện kỹ năng viết bài, vận dụng kiến
thức đã học vào bài viết riêng của mỗi em là rất quan trọng. Cần hạn chế việc ghi nhớ máy
móc, ghi nhớ nhiều số liệu, nhiều sự kiện. Cần thay đổi cách viết khuôn sáo theo bài mẫu dẫn
đến bài làm xơ cứng, ít sáng tạo. Trong dạy học cần chấm dứt tình trạng đọc chép; trong các
tiết ôn tập phải chú ý rèn luyện hành văn; chấm trả bài cần kỹ càng hơn, chú ý chỉ lỗi cụ thể
từng em để giúp các em sửa chữa.
ii. Hoạt động thao giảng, dự giờ: Ngoài mục đích đánh giá năng lực của giáo viên thì điều
quan trọng là các tổ, nhóm cần tổ chức tốt việc góp ý, rút kinh nghiệm về phương pháp, về
kiến thức, về phong cách lên lớp; về trình bày bảng và ngôn ngữ cho giáo viên.
- Các nhà trường cần tăng cường quản lí, chỉ đạo việc dự giờ, thăm lớp coi đây là biện pháp
quan trọng để nâng cao chất lượng giờ dạy. Tạo điều kiện để các giáo viên có thời gian dự giờ
trong nhóm như bố trí thời khóa biểu ít trùng nhau, không sắp xếp một người có quá nhiều tiết
trong một buổi. Trong một học kỳ mỗi giáo viên cần có 2 tiết thao giảng (một tiết dạy theo
yêu cầu của chuyên môn và một tiết cho giáo viên tự chọn). Tổ chức thao giảng phải có mục
tiêu, rút ra được những kinh nghiệm và phải có ít nhất hai phần ba số tổ viên tham dự. Nên
tăng cường các tiết dạy mẫu.
- Khi đánh giá, rút kinh nghiệm các tiết dạy cần thẳng thắn, chân tình với tinh thần cùng
giúp nhau tiến bộ; tránh tình trạng dự giờ mang tính đối phó nhằm đạt chỉ tiêu qui định, đánh
giá tùy tiện, dễ dải theo cảm tính. Đối với những tiết học mà giáo viên còn gặp nhiều khó
nhiều khăn thì cần trao đổi kỹ, có thể tổ chức cho một người có kinh nghiệm hơn trong nhóm
dạy mẫu tiết đó để cùng nhau học hỏi. Trong việc đánh giá, rút kinh nghiệm các tiết giảng dạy
cần lưu ý phải thực chất, cụ thể nêu ra được những điểm mạnh, những hạn chế của từng giáo
viên về kiến thức, kỹ năng, thái độ, ngôn ngữ; trình bày bảng. Đặc biệt cần nghiêm khắc với
lối dạy đọc chép, tùy tiện, dạy chay (trong điều kiện có và cần phải sử dụng đồ dùng dạy
học). Đánh giá, rút kinh nghiệm là việc làm thường xuyên của tổ chuyên môn, các giờ cần
xếp loại và ghi vào sổ tường trình giờ dạy. Đối với tiết dạy được thanh tra hoặc dùng để xếp
loại giáo viên cần lưu cả phiếu đánh giá giờ dạy.
iii. Tổ chức tiết dạy ôn tập cho hiệu quả cũng đang là vấn đề các tổ cần có sự thảo luận, lựa
chọn cách thức ôn tập phù hợp từng chương, từng bài, mục đích và đối tượng ôn tập. Cần

tránh dạy tiết ôn tập như là một tiết dạy lại gây ra sự nhàm chán, hiệu quả thấp, ít tác dụng.
Do vậy trong sinh hoạt chuyên môn cần có sự thống nhất về nội dung, phương pháp, thời
lượng ôn tập. Yêu cầu của ôn tập là: Hệ thống được kiến thức trong phần ôn tập (có thể nâng
cao mở rộng tùy mục đích, đối tượng ôn tập), rèn luyện được kỹ năng cần thiết cho học sinh
(bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng của Bộ).
5