giao an thi 8 hay co PPCT

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.75 MB, 344 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Giáo án điện tử Tin Học 8

Lý thuyết

Lý thuyết Thực hànhThực hành PMHTPMHT

Phân phối chương trình

Mục tiêu CT&SGK Tin 8

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Bài 2

Bài 1

Bài 3

Bài 4

Bài 6

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Bài TH 2

Bài TH1

Bài TH4

Bài TH 3

Bài TH6

Bài TH5

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

LUYỆN GÕ PHÍM NHANH VỚI FINGER BREAK OUT
TÌM HIỂU THỜI GIAN VỚI PHẦN MỀM SUN TIMES

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Bài 1

MÁY TÍNH VÀ

CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

CON NGƯỜI RA LỆNH CHO MÁY TÍNH NHƯ THẾ NÀO?

* Khi nháy đúp chuột lên biểu tượng của một phần mềm trên màn
hình  phần mềm sẽ khởi động

* Trong soạn thảo văn bản, khi ta gõ một phím chữ thì chữ tương
ứng sẽ xuất hiện trên màn hình  ta đã ra lệnh cho máy tính in chữ

lên màn hình.

* Trong soạn thảo văn bản, khi ta gõ một phím chữ thì chữ tương
ứng sẽ xuất hiện trên màn hình  ta đã ra lệnh cho máy tính in chữ

lên màn hình.

•Khi thực hiện lệnh sao chép văn bản từ vị trí này sang vị trí khác 

ta đã yêu cầu máy tính thực hiện liên tiếp nhiều lệnh:
* Lệnh sao chép văn bản vào bộ nhớ của máy tính.

* Lệnh sao chép văn bản có trong bộ nhớ vào vị trí mới.

•Khi thực hiện lệnh sao chép văn bản từ vị trí này sang vị trí khác 

ta đã yêu cầu máy tính thực hiện liên tiếp nhiều lệnh:
* Lệnh sao chép văn bản vào bộ nhớ của máy tính.

* Lệnh sao chép văn bản có trong bộ nhớ vào vị trí mới.

Để chỉ dẫn máy tính thực hiện cơng việc nào đó, con người
đưa cho máy tính một hay nhiều lệnh, máy tính sẽ lần lượt
thực hiện các lệnh đó.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Quan sát hình 1_sách giáo khoa. 
Để cho robot hồn thành tốt cơng 
việc, ta cần phải ra các lệnh nào?

1. Tiến hai bước.

2. Quay trái, tiến một bước.
3. Nhặt rác.

4. Quay phải, tiến ba bước.
5. Quay trái, tiến hai bước.
6. Bỏ vào thùng rác.

1. Tiến hai bước.

2. Quay trái, tiến một bước.
3. Nhặt rác.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

VIẾT CHƯƠNG TRÌNH _ RA LỆNH CHO MÁY TÍNH LÀM VIỆC

Viết chương trình là gì?

Là viết các lệnh một cách tuần tự để điều khiển máy tính
làm việc

Chương trình máy tính là gì?

Chương trình máy tính là một dãy các lệnh mà máy tính
có thể hiểu và thực hiện được

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Khi thực hiện chương trình ,máy 
tính hoạt động như thế nào?

Máy tính sẽ thực hiện các lệnh có trong chương trình
một cách tuần tự. Thực hiện xong một lệnh sẽ thực hiện
lệnh tiếp theo, từ lệnh đầu tiên đến lệnh cuối.

Máy tính sẽ thực hiện các lệnh có trong chương trình

một cách tuần tự. Thực hiện xong một lệnh sẽ thực hiện
lệnh tiếp theo, từ lệnh đầu tiên đến lệnh cuối.

Hãy nhặt rác;

Bắt đầu

Tiến 2 bước,

Quay trái, tiến 1 bước;
Nhặt rác;

Quay phải, tiến 3 bước;
Quay trái, tiến 2 bước;
Bỏ rác vào thùng;

Kết thúc.

Hãy nhặt rác;
Bắt đầu

Tiến 2 bước,

Quay trái, tiến 1 bước;
Nhặt rác;

Quay phải, tiến 3 bước;
Quay trái, tiến 2 bước;
Bỏ rác vào thùng;

Kết thúc.

Ví dụ về chương trình

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Tại sao cần viết chương trình?

Việc viết nhiều lệnh và tập hợp lại trong một chương
trình, giúp con người điều khiển máy tính một cách đơn
giản và hiệu quả hơn.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

CHƯƠNG TRÌNH VÀ NGƠN NGỮ LẬP TRÌNH

Thơng tin đưa vào máy tính phải được chuyển đổi thành
dạng các dãy số 0 và 1: dãy Bit

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Ngôn ngữ máy là gì?

Ngơn ngữ máy là ngơn ngữ duy nhất dành cho máy tính.
Máy tính có thể trực tiếp hiểu và thực hiện.

Ngôn ngữ máy là ngôn ngữ duy nhất dành cho máy tính.
Máy tính có thể trực tiếp hiểu và thực hiện.

Ngơn ngữ lập trình là gì?

Ngơn ngữ lập trình là ngơn ngữ dùng để viết các
chương trình máy tính.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Chương trình dịch là gì?

Là chương trình dịch từ các ngơn ngữ khác nhau ra
ngơn ngữ máy.

Tuy nhiên máy tính vẫn chưa thể hiểu được các chương trình
được viết bằng ngơn ngữ lập trình. Chương trình này cần được
chuyển sang ngơn ngữ máy bằng một chương trình dịch.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Mơi trường lập trình là gì?

Chương trình soạn thảo và chương trình dịch cùng với
các cơng cụ trợ giúp tìm kiếm, sửa lỗi hoặc thực hiện
chương trình được kết hợp vào một phần mềm: mơi
trường lập trình

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

MEMORIZE

1. Con người chỉ dẫn cho máy tính thực hiện cơng

việc thơng qua các lệnh.

2. Viết chương trình là hướng dẫn máy tính thực

hiện các cơng việc hay giải một bài tốn cụ thể.

3. Ngơn ngữ dùng để viết các chương trình máy

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

DẶN DỊ

DẶN DÒ

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17></div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Bài 2

Thời gian 1 tiết

LÀM QUEN

VỚI CHƯƠNG TRÌNH

VÀ NGƠN NGỮ LẬP TRÌNH

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Quan sát chương trình sau?

VÍ DỤ VỀ CHƯƠNG TRÌNH

Lệnh khai báo tên

chương trình

Lệnh khai báo tên
chương trình

Lệnh in ra màn hình dịng
chữ ‘Chao cac ban’

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

a. BẢNG CHỮ CÁI

Loại kí tự Biểu diễn của kí tự Mã

ASCII

Kí tự chữ cái in hoa ‘A’..’Z’ 65..90
Kí tự chữ cái in thường ‘a’..’z’ 97..122
Kí tự chữ số ‘0’..’9’ 48..57

Kí tự dấu cách ‘ ’ 32

Kí tự gạch dưới ‘_’

Kí tự các phép tốn ‘+’, ‘-’, ‘*’, ‘/’, ‘=‘, ‘<‘, ‘>’
Kí tự dấu ngoặc ‘(‘, ‘)’, ‘{‘, ‘}’, ‘[‘, ‘]’

Kí tự khác Dấu chấm ‘.’ dấu phẩy ‘,’

Dấu hai chấm ‘:’ dấu chấm phẩy ‘;’,

‘’’, ‘@’, ‘^’, ‘$’, ‘#’, ‘&’

NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Bảng chữ cái của các ngơn ngữ lập trình khơng
khác nhau nhiều.

Thế nào là bảng chữ cái?

Bảng chữ cái là tập các kí tự (qui định trong bảng chữ 
cái) được dùng để viết chương trình.

Mỗi câu lệnh trong chương trình gồm các từ và các kí
hiệu được viết theo một quy tắc nhất định.

b. QUY TẮC

Các quy tắc này quy định cách viết các từ và thứ tự của
chúng

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

TỪ KHĨA

Từ khóa của một ngơn ngữ lập 
trình là gì?

• Là từ dành riêng.

• Được ngơn ngữ lập trình quy định dùng với ý

nghĩa riêng xác định, người lập trình khơng

được dùng với ý nghĩa khác.

• Là từ dành riêng.

• Được ngơn ngữ lập trình quy định dùng với ý

nghĩa riêng xác định, người lập trình khơng

được dùng với ý nghĩa khác.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Trong ngơn ngữ lập trình, 
có bao nhiêu loại tên?

Tên chuẩn
Tên chuẩn

Tên do người
lập trình đặt

Được ngơn ngữ lập trình quy định dùng với ý
nghĩa nhất định, người lập trình có thể định
nghĩa lại để dùng với ý nghĩa khác.

• Được dùng với ý nghĩa riêng của người lập
trình.

• Được khai báo trước khi sử dụng.

• Khơng được trùng với tên dành riêng.

• Được dùng với ý nghĩa riêng của người lập
trình.

• Được khai báo trước khi sử dụng.

• Khơng được trùng với tên dành riêng.

Ví dụ: Trong Pascal: abs, sqr, sqrt, interger, real, byte.

Ví dụ: Delta, CT_Vidu, …

TÊN

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Mọi đối tượng trong chương trình đều phải đặt tên theo quy
tắc của ngơn ngữ lập trình và từng chương trình dịch cụ thể.

Quy tắc đặt tên trong Turbo 
Pascal như thế nào?

Quy tắc đặt tên:

• Gồm chữ số, chữ cái hoặc dấu gạch dưới.
• Bắt đầu bằng chữ cái hoặc dấu gạch dưới.
• Một dãy liên tiếp khơng q 127 kí tự.

• Khơng phân biệt chữ hoa, chữ thường trong tên.
• Khơng được trùng với từ khóa.

Quy tắc đặt tên:

• Gồm chữ số, chữ cái hoặc dấu gạch dưới.
• Bắt đầu bằng chữ cái hoặc dấu gạch dưới.
• Một dãy liên tiếp khơng q 127 kí tự.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Em hãy cho biết cấu trúc chung của 
chương trình?

Một chương trình được viết bằng ngơn ngữ lập trình có cấu trúc :
Một chương trình được viết bằng ngơn ngữ lập trình có cấu trúc :

[<phần khai báo>]

<phần thân chương trình>

CẤU TRÚC CHUNG CỦA CHƯƠNG TRÌNH

Khai báo tên chương trình;
Khai báo các thư viện;

Khai báo biến;

Gồm các câu lệnh mà máy tính cần thực
hiện

Begin

[<dãy lệnh>]
End.

Begin

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Phần khai báo

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

KHỞI ĐỘNG CHƯƠNG TRÌNH TURBO PASCAL

1. Chạy chương trình Turbo Pascal trên mơi trường MS_DOS

Trên màn hình desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn
thư mục TP, chọn thư mục BIN, double click vào biểu tượng

Trên màn hình desktop, double click vào biểu tượng

2. Chạy chương trình Turbo Pascal trên mơi trường WINDOWS

Trên màn hình desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn
thư mục TP, chọn thư mục BIN, double click vào biểu tượng

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

MÀN HÌNH LÀM VIỆC CỦA TURBO PASCAL

Tên File chương trình
Con trỏ soạn thảo

Dịng menu

Dịng hướng dẫn các phím chức năng
Dịng Cột

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

Dùng bàn phím để soạn thảo chương trình

VÍ DỤ VỀ NGƠN NGỮ LẬP TRÌNH

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30></div>
(31)<div class='page_container' data-page=31></div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

MEMORIZE

1. Ngơn ngữ lập trình là tập hợp các kí hiệu và quy tắc

viết các lệnh tạo thành một chương trình hồn chỉnh và
thực hiện được trên máy tính.

2. Nhiều ngơn ngữ lập trình có tập hợp các từ khóa dành
riêng cho những mục đích sử dụng nhất định.

3. Một chương trình thường có hai phần: Phần khai báo
và phần thân chương trình.

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

DẶN DÒ

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34></div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

Bài 3

Thời gian 1 tiết

CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH

VÀ DỮ LIỆU

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

• Các ngơn ngữ lập trình định nghĩa sẵn một số kiểu dữ liệu
cơ bản.

• Kiểu dữ liệu xác định các giá trị của dữ liệu và các phép
tốn thực hiện trên giá trị đó

• Các ngơn ngữ lập trình định nghĩa sẵn một số kiểu dữ liệu
cơ bản.

• Kiểu dữ liệu xác định các giá trị của dữ liệu và các phép
toán thực hiện trên giá trị đó

Hãy trình bày các kiểu dữ liệu cơ bản 
trong ngơn ngữ lập trình?

Kiểu số nguyên.
Kiểu số thực.
Kiểu xâu kí tự.

DỮ LIỆU VÀ KIỂU DỮ LIỆU

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

Tên kiểu Phạm vi giá trị

integer Số nguyên trong khoảng -215 đến 215 – 1

real Số thực có giá trị tuyệt đối trong khoảng
2,9x10-39 đến 1,7x1038 và số 0

Char Một kí tự trong bảng chữ cái

String Xâu kí tự, tối đa gồm 255 kí tự

Kiểu dữ liệu cơ bản trong ngơn ngữ lập trình Pascal

Trong Pascal, để cho chương trình dịch hiểu dãy chữ số là
kiểu xâu. Ta phải đặt dãy số đó trong cặp dấu nháy đơn

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

CÁC PHÉP TOÁN VỚI DỮ LIỆU KiỂU SỐ

CÁC PHÉP TỐN VỚI DỮ LIỆU KiỂU SỐ

Kí hiệu Phép toán Kiểu dữ liệu

+ Cộng Số nguyên, số thực

- Trừ Số nguyên, số thực

* Nhân Số nguyên, số thực

/ Chia Số nguyên, số thực

div Chia lấy phần

nguyên Số nguyên

mod Chia lấy phần dư Số nguyên

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

• Các phép tốn trong ngoặc được thực hiện trước tiên.
• Trong dãy các phép tốn khơng có dấu ngoặc, các
phép nhân, phép chia lấy phần nguyên (div) và phép

chia lấy phần dư (mod) được thực hiện trước.

• Phép cộng và phép trừ được thực hiện theo thứ tự từ
trái sang phải.

• Trong ngơn ngữ lập trình chỉ được sử dụng dấu ngoặc
trịn

• Các phép tốn trong ngoặc được thực hiện trước tiên.
• Trong dãy các phép tốn khơng có dấu ngoặc, các
phép nhân, phép chia lấy phần nguyên (div) và phép
chia lấy phần dư (mod) được thực hiện trước.

• Phép cộng và phép trừ được thực hiện theo thứ tự từ
trái sang phải.

• Trong ngơn ngữ lập trình chỉ được sử dụng dấu ngoặc
tròn

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

a x b – c + d a*b – c + d

15+5*(a/2)

15 + 5 x

(x+5)/(a+3)-y(b+5)*(x+2)(x+2)



x 2



5
b
y
3
a
5
x





((a+b)*(c-d)+)/3-a











a

3
6
d
c
b
a






</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

CÁC PHÉP SO SÁNH

Kí hiệu Phép so sánh Ví dụ

= Bằng 5 = 5

< Nhỏ hơn 3 < 5

> Lớn hơn 9 > 6

≠ Khác 6 ≠ 5

≤ Nhỏ hơn hoặc

bằng 5 ≤ 6

≥ Lớn hơn hoặc

bằng 9 ≥ 6

Kết quả của phép so sánh chỉ có thể là ĐÚNG hoặc SAI

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

Khi viết chương trình, để so sánh dữ liệu (số, biểu thức, …) ta
sử dụng các kí hiệu do ngơn ngữ lập trình quy định.

Kí hiệu trong

Pascal Phép so sánh Kí hiệu trong tốn học

= Bằng =

< Nhỏ hơn <

> Lớn hơn >

<> Khác ≠

<= Nhỏ hơn hoặc

bằng ≤

>= Lớn hơn hoặc

bằng ≥

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

GIAO TIẾP NGƯỜI – MÁY TÍNH

a. Thơng báo kết quả tính tốn
a. Thơng báo kết quả tính tốn

Thơng báo kết quả tính tốn là 
gì?

• Là yêu cầu đầu tiên đối với mọi chương trình

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44></div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

b. Nhập dữ liệu
b. Nhập dữ liệu

Nhập dữ liệu là gì?

• Là một trong những tương tác thường gặp là

chương trình yêu cầu nhập dữ liệu.

• Chương trình sẽ tạm ngừng để chờ người

dùng “ nhập dữ liệu “ từ bàn phím.

• Chương trình hoạt động tiếp theo tùy thuộc

vào dữ liệu được nhập vào.

• Là một trong những tương tác thường gặp là

chương trình yêu cầu nhập dữ liệu.

• Chương trình sẽ tạm ngừng để chờ người

dùng “ nhập dữ liệu “ từ bàn phím.

• Chương trình hoạt động tiếp theo tùy thuộc

vào dữ liệu được nhập vào.

GIAO TIẾP NGƯỜI – MÁY TÍNH

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46></div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

c. Tạm dừng chương trình
c. Tạm dừng chương trình

GIAO TIẾP NGƯỜI – MÁY TÍNH

Tạm ngừng chương trình có bao 
nhiêu chế độ? Kể ra?

• Tạm ngừng trong một khoảng thời gian nhất định.

•Tạm ngừng cho đến khi người dùng nhấn phím.

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

d. Hộp thoại
d. Hộp thoại

GIAO TIẾP NGƯỜI – MÁY TÍNH

Chức năng của hộp thoại như thế 
nào?

• Hộp thọai được sử dụng như một cơng cho việc giao

tiếp người-máy tính trong khi chạy chương trình

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

MEMORIZE

1. Các ngơn ngữ lập trình thường phân chia dữ liệu cần
xử lí theo các kiểu khác nhau, với các phép tốn có thể
thực hiện trên từng kiểu dữ liệu đó.

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

DẶN DÒ

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51></div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

Bài 4

Thời gian 2 tiết

SỬ DỤNG BIẾN TRONG

CHƯƠNG TRÌNH

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

Trong ngơn ngữ lập trình Pascal, hãy 
cho biết phần khai báo của chương

trình gồm những khai báo nào?

Phần khai
báo

Program <tên chương trình>;

Uses <tên các thư viện>;

Const <tên hằng> = <giá trị của hằng>;

Var <danh sách tên biến>: <kiểu dữ
liệu>;

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

BIẾN LÀ CƠNG CỤ TRONG LẬP TRÌNH

Thế nào là Biến?

Biến (biến nhớ): là đại lượng được đặt tên. Dùng để lưu trữ
dữ liệu và dữ liệu của biến lưu trữ có thể được thay đổi trong
quá trình thực hiện chương trình.

Biến (biến nhớ): là đại lượng được đặt tên. Dùng để lưu trữ
dữ liệu và dữ liệu của biến lưu trữ có thể được thay đổi trong
q trình thực hiện chương trình.

Giá trị của biến là gì?

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

Ví dụ: giả sử cần in kết quả của phép cộng 15+5 ra màn hình

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

Ví dụ: giả sử cần in kết quả của phép cộng ra màn hình khi hai số được
nhập từ bàn phím

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

Ví dụ: giả sử cần in kết quả của phép cộng 15+5 ra màn hình

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

Biến có cần phải khai báo 
trước?

Các biến dùng trong chương trình đều phải được khai
báo tên của biến.

KHAI BÁO BIẾN

Trong ngơn ngữ lập trình Pascal, hãy 
cho biết các thao tác khi khai báo biến

của chương trình?

Khai báo tên biến;

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

KHAI BÁO BIẾN

Trong ngơn ngữ lập trình Pascal, 
việc khai báo biến có dạng như thế

nào?

Var

<danh sách tên biến>

:

<kiểu dữ liệu>;

Var

<

danh sách tên biến

>:<

kiểu dữ liệu

>;

Var: là từ khố dùng để khai báo biến. Có thể
khai báo nhiều danh sách tên biến có những
kiểu dữ liệu khác nhau.

Danh sách tên biến: tên các biến được viết
cách nhau bởi dấu phẩy “,”.

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

Ví dụ

Từ khóa của ngơn
ngữ lập trình dùng
để khai báo biến

Các biến có kiểu nguyên (integer)

Các biến có kiểu thực (real)

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

Trong ngơn ngữ lập trình Pascal, hãy 
cho biết các thao tác khi thực hiện với

các biến như thế nào?

Gán

giá trị cho biến;

Tính tốn

với giá trị của biến

Trong ngơn ngữ lập trình Pascal, kiểu 
dữ liệu của giá trị được gán cho biến

biến như thế nào?

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

Trong ngôn ngữ lập trình Pascal, câu 
lệnh gán giá trị có dạng như thế nào?

Tên biến

←

Biểu thức cần gán giá trị cho biến

Tên biến

←

Biểu thức cần gán giá trị cho biến

SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

Trong đó dấu

←

biểu thị phép gán

Ví dụ

x← -c/b (biến x nhận giá trị bằng –c/b)

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

Lệnh trong Pascal Ý nghĩa

x:=12; Gán giá trị số 12 vào biến nhớ x

x:=y; Gán giá trị đã lưu trong biến nhớ y vào
biến nhớ x

x:=(a+b)/2; Thực hiện phép tốn tính trung bình cộng hai giá trị nằm trong hai biến nhớ a và b.
kết quả gán vào biến nhớ x

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

HẰNG

Thế nào là Hằng?

Hằng là đại lượng có giá trị khơng thay đổi trong quá trình
thực hiện chương trình .

Hằng là đại lượng có giá trị khơng thay đổi trong q trình
thực hiện chương trình .

Hằng có cần phải khai báo 
trước?

• Các hằng dùng trong chương trình đều phải được khai báo
tên của hằng.

• Hằng phải được gán giá trị ngay sau khi khai báo.

• Các hằng dùng trong chương trình đều phải được khai báo
tên của hằng.

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

Ví dụ

Từ khóa của ngơn
ngữ lập trình dùng
để khai báo hằng

Hằng pi được gán giá trị tương ứng
là 3.14

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

CHÚ Ý

1.Khi cần thay đổi giá trị của hằng, ta

chỉ cần chỉnh sửa một lần tại nơi khai

báo mà khơng phải tìm sửa trong cả

chương trình.

2.Khơng thể dùng câu lệnh để thay đổi

giá trị của hằng ở bất kì vị trí nào

trong chương trình.

1.Khi cần thay đổi giá trị của hằng, ta

chỉ cần chỉnh sửa một lần tại nơi khai

báo mà khơng phải tìm sửa trong cả

chương trình.

2.Khơng thể dùng câu lệnh để thay đổi

giá trị của hằng ở bất kì vị trí nào

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

MEMORIZE

1. Biến và hằng là các đại lượng được đặt tên dùng để
lưu trữ dữ liệu. Giá trị của biến có thể thay đổi, cịn giá
trị của hằng được giữ nguyên trong suốt quá trình thực
hiện chương trình.

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

DẶN DỊ

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69></div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

Bài 5

Thời gian 4 tiết

TỪ BÀI TỐN ĐẾN

CHƯƠNG TRÌNH

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

Bài tốn là gì?

BÀI TỐN VÀ XÁC ĐỊNH BÀI TỐN

Là cơng việc hay một nhiệm vụ cần phải giải quyết

Là công việc hay một nhiệm vụ cần phải giải quyết

Để giải quyết được một bài toán cụ thể, 
ta cần phải xác định rõ điều gì̀?

* Xác định các điều kiện cho trước.

* Kết quả thu được

Xác định bài tốn

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

Ví dụ 1: Xét bài tốn “Tính diện tích 
hình tam giác”.

Điều kiện cho trước

Kết quả cần thu được

Một cạnh và đường cao
tương ứng

Diện tích hình tam giác

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

Ví dụ 2: Xét bài tốn “Tìm đường đi 
tránh các điểm nghẽn giao thông”.

Điều kiện cho trước

Kết quả cần thu được

• Vị trí điểm nghẽn giao thơng.
• Các con đường có thể đi từ vị
trí hiện tại tới vị trí cần tới

Đường đi từ vị trí hiện tại tới
vị trí cần tới mà khơng qua
điểm nghẽn giao thơng.

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

Q TRÌNH GIẢI BÀI TỐN TRÊN MÁY TÍNH

Thế nào là giải bài tốn trên máy 
tính?

Là việc nào đó ta muốn máy tính thực hiện để từ các
điều kiện cho trước ta nhận được kết quả cần thu được

Là việc nào đó ta muốn máy tính thực hiện để từ các

điều kiện cho trước ta nhận được kết quả cần thu được

Ví dụ: Tìm ước số chung lớn nhất của hai số nguyên dương M và N 
Điều kiện cho trước: hai số nguyên dương M và N.

Kết quả cần thu được: Ước số chung lớn nhất của M và N.
Em hiểu như thế nào là thuận toáǹ?

* Các bước để giải một bài toán

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

Q trình giải bài tốn trên máy tính 
như thế nào?

1. Xác định bài tốn

2. Mơ tả thuật tốn

3. Viết chương trình

• Xác định thơng tin đã cho (INPUT).
• Tìm được thơng tin cần tìm (OUTPUT)

• Tìm cách giải bài tốn

• Diễn tả bằng các lệnh cần phải thực
hiện

• Tìm cách giải bài tốn

• Diễn tả bằng các lệnh cần phải thực
hiện

• Dựa vào mơ tả thuật tốn, ta viết
chương trình bằng một ngơn ngữ lập
trình

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

THUẬT TỐN VÀ MƠ TẢ THUẬT TỐN

Xét bài tốṇ : Giải phương trình bậc 
nhất dạng tởng quát ax + b = 0

1. Xác định bài toán

1. Xác định bài tốn

• INPUT

• OUTPUT

Các hệ số a và b

Nghiệm của phương trình bậc nhất

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

2. Mơ tả thuật tốn

Bước1 : xác định hệ số a, b;

Bước 2 : nếu a = 0 và b = 0  phương trình vơ số nghiệm  B5;

Bước 3 : nếu a = 0 và b ≠ 0  phương trình vơ nghiệm  B5;

Bước 4 : nếu a ≠ 0  phương trình có nghiệm x = -b/a  B5;

Bước 5 : Kết thúc.

Thuận tốn là gì?

* Dãy hữu hạn các thao tác cần thực hiện theo một trình
tự xác định để từ INPUT của bài tốn ta nhận được

OUTPUT cần tìm.

* Dãy hữu hạn các thao tác cần thực hiện theo một trình
tự xác định để từ INPUT của bài toán ta nhận được

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

MỘT SỐ VÍ DỤ VỀ THUẬT TỐN

Ví dụ 1: Mợt hình A được ghép từ 
mợt hình chữ nhật với chiều rợng là

2a, chiều dài là b và mợt hình bán 
nguyệt bán kính a như hình

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

1. Xác định bài tốn

• INPUT

• OUTPUT

Các hệ số b và a

Diện tích S của hình A

2. Mơ tả thuật tốn

Bước1 : xác định hệ số b, a;
Bước 2 : Tính S1 ← 2ab;

Bước 4 : S ← S1 + S2
Bước 5 : Kết thúc.

Bước 3 : Tính S2 ← ;

2 a

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

Ví dụ 2: Tính tởng của 100 số tự nhiên 
đầu tiên

1. Xác định bài tốn

• INPUT

• OUTPUT

Dãy 100 số tự nhiên đầu tiên: 1, 2, …, 100

Giá trị của tổng 1+2+…+100

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

2. Mơ tả thuật tốn

Bước1 : SUM ← 0; i ← 0;
Bước 2 : i ← i + 1;

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

Ví dụ 3: Đổi giá trị của hai biến x và y

1. Xác định bài tốn

• INPUT

• OUTPUT

Hai biến x và y có giá trị tương ứng là a và b

Hai biến x và y có giá trị tương ứng là b và a

2. Mơ tả thuật tốn

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

Ví dụ 4: Cho hai số thực a và b. Hãy 
cho biết kết quả so sánh hai số đó dưới

dạng “a lớn hơn b”, “a nhỏ hơn b”, “a 
bằng b”,

1. Xác định bài tốn

• INPUT

• OUTPUT

Hai số thực a và b

Kết quả so sánh

2. Mô tả thuật tốn

2. Mơ tả thuật tốn

Bước1 : Nếu a > b, kết quả là “a lớn hơn b”;

Bước 2 : Nếu a < b, kết quả là “a nhỏ hơn b”; ngược lại là
“a bằng b”;

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

Quả này

lớn nhất

Quả này
mới lớn

nhất ?

Ồ ! Quả
này lớn

hơn

Tìm ra quả
lớn nhất rồi

MAX

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

1. Xác định bài toán

1. Xác định bài tốn

• INPUT

• OUTPUT

dãy số A các số a1, a2, …,an (n≥1)

Giá trị MAX = max{a1, a2, …,an}

2. Mô tả thuật tốn

2. Mơ tả thuật tốn

Bước1 : MAX ← a1; i ← 1;
Bước 2 : i ← i + 1;

Bước 3 : Nếu i > n, thì chuyển đến bước 5;

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

MEMORIZE

1. Xác định bài toán là việc xác định các điều kiện ban
đầu (thông tin vào – INPUT) và các kết quả cần thu
được (thơng tin ra – OUTPUT).

2. Giải bài tốn trên máy tính là đưa cho máy tính dãy
hữu hạn các thao tác đơn giản (thuật tốn) mà nó có
thể thực hiện được để cho ta kết quả.

3. Quá trính giải một bài tốn trên máy tính gồm các

bước: xác định bài tốn; mơ tả thuật tốn; viết chương
trình.

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

DẶN DỊ

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88></div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

Bài 6

Thời gian 2 tiết

CÂU LỆNH ĐIỀU KIỆN

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

HOẠT ĐỘNG PHỤ THUỘC VÀO ĐIỀU KIỆN

Sách giáo khoa trang 46_phần 1, em 
hãy đọc các ví dụ và cho biết “Những 
hoạt động chỉ được thực hiện khi nào?

• Những hoạt động chỉ được thực hiện khi một điều
kiện cụ thể được xảy ra.

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

TÍNH ĐÚNG HOẶC SAI CỦA CÁC ĐIỀU KIỆN

Điều kiện Kiểm tra Kết quả Hoạt động tiếp
theo

Trời mưa? Long nhìn ra ngồi
trời và thấy trời

mưa

Đúng Long ở nhà

(khơng đi đá 
bóng)

Em bị ốm? Buổi sáng thức
dậy, em thấy mình

hồn tồn khoẻ
mạnh

Sai Em tập thể dục
buổi sáng như

thường lệ

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

ĐIỀU KIỆN VÀ PHÉP SO SÁNH

Phép so sánh thường được sử dụng 
như thế nào?

* Dùng để biểu diễn các điều kiện

Phép so sánh cho kết quả như thế nào?

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

Ví dụ 1: Chương trình in ra màn hình 
có giá trị lớn hơn trong số hai giá trị 
của các biến a và b. Khi đó giá trị của

biến a hoặc b được in ra phụ thuộc 
vào phép so sánh a > b là đúng hay

sai.

Nếu a>b, in giá trị của biến a ra màn hình;

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

CẤU TRÚC RẼ NHÁNH

Trong ngơn ngữ lập trình, cấu trúc rẽ 
nhánh được thể hiện bằng bao nhiêu

dạng̀? Kể ra?

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

SƠ ĐỒ KHỐI CẤU TRÚC RẼ NHÁNH DẠNG THIẾU

Điều kiện Câu lệnh
Đúng

Sai

Lưu ý: sau then chỉ có 1 lệnh chương trình.

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

Ví dụ 2: Một hiệu sách thực hiện đợt 
khuyến mãi lớn với nội dung như sau:

nếu mua sách với tởng số tiền ít nhất 
là 100.000 đồng, khách hàng sẽ được

giảm 30% tổng số tiền phải thanh 
tốn. Hãy mơ tả hoạt động tính tiền

cho khách.

thuật tốn

thuật tốn • Bước 1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách.

• Bước 2: nếu T>100000, số tiền phải thanh
toán là 70% x T.

• Bước 3: in hố đơn

• Bước 1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã
mua sách.

• Bước 2: nếu T>100000, số tiền phải thanh
toán là 70% x T.

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

SƠ ĐỒ KHỐI CẤU TRÚC RẼ NHÁNH DẠNG ĐỦ

Lưu ý: sau then và sau else chỉ có 1 lệnh chương trình.

Lưu ý: sau then và sau else chỉ có 1 lệnh chương trình.

Điều kiện

Câu lệnh 1
Đúng

Sai

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

Ví dụ 3: Một hiệu sách thực hiện đợt 
khuyến mãi lớn với nội dung như sau:

nếu mua sách với tởng số tiền ít nhất 
là 100.000 đồng, khách hàng sẽ được

giảm 30% tổng số tiền phải thanh 
tốn. Nếu mua sách với tởng số tiền

khơng đến 100.000 đồng. , khách 
hàng sẽ được giảm 10% tởng số tiền 
phải thanh tốn. Hãy mơ tả hoạt động

tính tiền cho khách.

thuật tốn

thuật tốn • Bước 1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách.

• Bước 2: nếu T>100000, số tiền phải thanh
toán là 70% x T; Ngược lại, số tiền phải thanh
toán là 30% x T.

• Bước 3: in hố đơn

• Bước 1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã
mua sách.

• Bước 2: nếu T>100000, số tiền phải thanh
tốn là 70% x T; Ngược lại, số tiền phải thanh
toán là 30% x T.

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

CÂU LỆNH ĐIỀU KIỆN

Trong ngơn ngữ lập trình, các cấu 
trúc rẽ nhánh được thể hiện bằng

câu lệnh gì?

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

CÂU LỆNH IF – THEN (DẠNG THIẾU)

Hãy nêu dạng câu lệnh của cấu trúc rẽ nhánh 
dạng thiếu?

If <điều kiện> then <câu lệnh>;

If <điều kiện> then <câu lệnh>;

Hãy trình bày ý nghĩa các câu lệnh của cấu 
trúc dạng thiếu?

• Khi gặp câu lệnh điều kiện này, chương trình sẽ kiểm tra điều 
kiện. Nếu điều kiện được thoả mãn, chương trình sẽ thực hiện

câu lệnh sau từ khoá then. Ngược lại, câu lệnh đó bị bỏ qua

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

Ví dụ 4: giả sử cần in số a ra màn hình 
nếu a > b

If a > b then write (a);

Ví dụ 5: Chương trình u cầu người 
dùng nhập một số hợp lệ, chẳng hạn

không lớn hơn 5, từ bàn phím.

Chương trình đọc số, kiểm tra tính hợp 
lệ và thông báo nếu không hợp lệ.

readln(a);

If a > 5 then write(‘So da nhap khong hop le.’);

thuật tốn

thuật tốn • Bước 1: Nhập số a;

• Bước 2: nếu a > 5 thì thơng báo lỗi

• Bước 1: Nhập số a;

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

CÂU LỆNH IF – THEN – ELSE (DẠNG ĐỦ)

Hãy nêu dạng câu lệnh của cấu trúc rẽ nhánh 
dạng đủ?

If <điều kiện> then <câu lệnh 1> else <câu lệnh 2>;

If <điều kiện> then <câu lệnh 1> else <câu lệnh 2>;

Hãy trình bày ý nghĩa các câu lệnh của cấu 
trúc dạng đủ?

câu lệnh 1 sau từ khố then.

• Trong trường hợp ngược lại, câu lệnh 2 sẽ thực hiện

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

Ví dụ 6: Chương trình viết kết quả của 
a chia cho b, với a và b là hai số bất 
kì. Phép tính chỉ thực hiện được khi b

≠ 0. Chương trình cần kiểm tra giá trị 
của b. Nếu b ≠ 0 thì thực hiện phép

chia. Nếu b = 0 sẽ thông báo lỗi.

If b<>0 then x:=a/b

else write(‘mau so bang 0, khong chia duoc’);

thuật toán

thuật toán Nếu b ≠ 0 thì tính kết quả

ngược lại thì thơng báo lỗi

Nếu b ≠ 0 thì tính kết quả

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

MEMORIZE

1. Cấu trúc rẽ nhánh được sử dụng để chỉ thị cho máy
tính thực hiện các hoạt động khác nhau tuỳ theo một
điều kiện cụ thể có được thoả mãn hay khơng.

2. Cấu trúc rẽ nhánh có hai dạng: dạng thiếu và dạng đủ.
3. Trong lập trình, điều kiện trong cấu trúc rẽ nhánh

thường được biểu diễn bằng các phép so sánh.

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

DẶN DÒ

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106></div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

CÂU LỆNH LẶP

Thời gian 2 tiết

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

CÁC CÔNG VIỆC PHẢI THỰC HIỆN NHIỀU LẦN

Hãy quan sát các ảnh sau

Đánh răng mỗi ngày hai lần là công việc lặp lại với 
số lần nhất định và biết trước.

Mỗi ngày tắm một lần là công việc lặp lại với số 
lần nhất định và biết trước.

Đi học mỗi ngày một lần là công việc lặp lại với 
số lần nhất định và biết trước.

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

CÁC CÔNG VIỆC PHẢI THỰC HIỆN NHIỀU LẦN

Trong cuộc sống hằng ngày, nhiều hoạt động được lặp đi

lặp lại nhiều lần.

Có những hoạt đợng mà chúng ta thường thực hiện lặp lại 
với một số lần nhất định và biết trước, chẳng hạn đánh răng 
mỗi ngày hai lần, mỗi ngày tắm mợt lần,…Chúng ta cịn lặp lại 
công việc với số lần không thể xác định được: học cho đến khi 
thuộc bài,nhặt từng cọng rau cho đến khi xong,…

Khi viết chương trình máy tính cũng vậy. Để chỉ dẫn cho 
máy thực hiện đúng công việc, trong nhiều trường hợp ta cũng 
cần phải viết lặp lại nhiều câu lệnh thực hiện một phép tính 
nhất định.

Trong cuộc sống hằng ngày, nhiều hoạt động được lặp đi 
lặp lại nhiều lần.

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

CÂU LỆNH LẶP_MỘT LỆNH THAY CHO NHIỀU LỆNH

Ví dụ 1. Giả sử ta cần vẽ ba hình vng có 
cạnh 1 đơn vị như hình 33. Mỗi hình vng là 
ảnh dịch chuyển của hình bên trái nó mợt 
khoảng cách 2 đơn vị. Do đó, ta chỉ cần lặp lại

thao tác vẽ hình vng ba lần.

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

•Việc vẽ hình có thể thực hiện được bằng thuật toán sau đây:

Bước 1. Vẽ hình vng ( vẽ liên tiếp bốn cạnh và trở về đỉnh 
ban đầu).

Bước 2. Nếu số hình vng đã vẻ được ít hơn 3, di chủn 
bút vẻ về bên phải hai đơn vị và trở lại bước 1; ngược lại kết thúc 
thuật toán.

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

...

Riêng bài tốn vẽ mợt hình vng (hình 34), 
thao tác chính là vẽ bốn cạnh bằng nhau, hãy 
lập lại bốn lần thao tác vẽ một đoạn thẳng. Sau 
mỗi lần vẽ đoạn thẳng, thước kẻ được quay 
mợt góc 90 sang phải tại vị trí của bút vẽ.

CÂU LỆNH LẶP_MỘT LỆNH THAY CHO NHIỀU LỆNH

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

Thuật tốn sau đây sẽ mơ tả các bước để vẽ hình vng:

...

Bước1. K 0 ( là số đoạn thẳng đã

vẽ được)

Bước2. K K+1. Vẽ đoạn thẳng 1 
đơn vị độ dài và quay thước

sang phải.

Bước3. Nếu K < 4 thì trở lại bước2; 
Ngược lại, kết thúc thuật toán.

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

CÂU LỆNH LẶP_MỘT LỆNH THAY CHO NHIỀU LỆNH

Ví dụ 2. Giả sử cần tính tổng của 100 số tự 
nhiên đầu tiên, tức là tính:

S= 1+2+3+…+100.

Thuật tốn sau đây sẽ mơ tả việc thực hiện lặp lại phép cộng 100
lần:

Bước1. SUM 0; i 0.
Bước2. I i+1.

Bước3. Nếu i ≤ 100, thì SUM SUM + i và quay lại 
bước 2.

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

CẤU TRÚC DẠNG LẶP TIẾN

Hãy nêu cấu trúc dạng lặp tiến?

Biến đếm: biến kiểu nguyên, kí tự

Giá trị đầu, giá trị cuối là biểu thức cùng kiểu với biến đếm.
Giá trị đầu phải nhỏ hơn hoặc bằng giá trị cuối.

For <biến đếm>:= <giá trị đầu> to <giá trị cuối> do <câu lệnh>;

For <biến đếm>:= <giá trị đầu> to <giá trị cuối> do <câu lệnh>;

Ví dụ S:=1;

FOR i:=2 TO 100 DO S:=S+1/i;

Câu lệnh: Không được làm thay đổi giá trị biến đếm,

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

SƠ ĐỒ KHỐI
Biến đếm:=giá trị đầu

Biến đếm<=giá trị cuối

Lệnh cần lặp biến đếm tăng 1
Đúng

Sai

Quan sát sơ

đồ khối, hãy 
cho biết sự 
thực hiện của

máy?

• Bước 1: tính giá trị đầu, gán cho biến đếm.
• Bước 2: Nếu biến đếm <= giá trị cuối thì:

• thực hiện lệnh cần lặp.

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

Chương trình sau sẽ in ra màn hình số lần 
lặp

Program lap;
 Uses crt;

Var i: integer;
Begin

For i:= 1 to 10 do

Writeln (‘Day la lan lap thu ’,i);
 Readln

end.

CẤU TRÚC DẠNG LẶP TIẾN

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

Để in mợt chữ “O” trên màn hình, ta có thể

sử dụng lệnh

Program lap;
 Uses crt;

Var i: integer;
Begin

For i:= 1 to 20 do

begin 
 Writeln (‘O’);
 delay(100)
 end;
 Readln
end.

CẤU TRÚC DẠNG LẶP TIẾN

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

CẤU TRÚC DẠNG LẶP LÙI

Hãy nêu cấu trúc dạng lặp lùi?

Biến đếm: biến kiểu nguyên, kí tự

Giá trị đầu, giá trị cuối là biểu thức cùng kiểu với biến đếm.
Giá trị đầu phải nhỏ hơn hoặc bằng giá trị cuối.

for <biến đếm>:= <giá trị cuối> downto <giá trị đầu> do <câu lệnh>;
for <biến đếm>:= <giá trị cuối> downto <giá trị đầu> do <câu lệnh>;

Ví dụ S:=1;

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

SƠ ĐỒ KHỐI
Biến đếm:=giá trị đầu

Biến đếm>=giá trị cuối

Lệnh cần lặp biến đếm giảm 1
Đúng

Sai

Quan sát sơ đồ 
khối, hãy cho 
biết sự thực hiện

của máy?

• Bước 1: tính giá trị đầu, gán cho biến đếm.
• Bước 2: Nếu biến đếm >= giá trị cuối thì:

• thực hiện lệnh cần lặp.

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

Lưu ý:

+ Biến đếm là biến đơn, có kiểu ngun hoặc kí tự.

+ Giá trị đầu, giá trị cuối là các biểu thức có cùng kiểu với
biến đếm. Giá trị đầu phải nhỏ hơn giá trị cuối.

+ Giá trị của biến đếm được điều chỉnh tự động, vì vậy câu
lệnh viết sau DO khơng được thay đổi giá trị biến đếm

For i:=1 to 10 do write(i);
For i:=‘a’ to ‘z’ do write(i);

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

TÍNH TỞNG BẰNG CÂU LỆNH LẶP

Viết chương trình tính tổng

S=1+2+3+4+5

Program Tinh_tong;
 Uses crt;

Var i: integer;
 S: longint;
 Begin

S:=0;

For i:= 1 to 5 do S:= S + 1;
 Writeln (‘Tong cua S = ’,s);
 Readln

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

TÍNH TỞNG BẰNG CÂU LỆNH LẶP

Viết chương trình tính tổng của N số tự 
nhiên đầu tiên, với N là số tự nhiên được 
nhập vào từ bàn phím

Program Tinh_tong;
 Uses crt;

Var N, i: integer;
 S: longint;
 Begin

write(‘Nhap so N = ‘); readln(N);
 S:=0;

For i:= 1 to N do S:= S + i;

Writeln (‘Tong cua S = ’,N,’ So tu nhien dau tien S = ‘,S);
 Readln

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

TÍNH TÍCH BẰNG CÂU LỆNH LẶP

Ta kí hiệu N! là tích N số tự nhiên đầu tiên:
N! = 1.2.3…N

- Viết chương trình tính N! với N là số 
tự nhiên được nhập vào từ bàn

phím.

Program Tính_Giai_thua;
 Uses crt;

Var i, N: integer;
 P: longint;
 Begin

write (‘Nhap N = ‘); readln (N);
 P:= 1;

For i:= 1 to N do P:= P*i;
 Writeln (N,’! = ’,P);

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

Em hãy viết chương trình tính tổng các số 
nguyên liên tiếp từ n đến m với n,m là các số 
nguyên dương nhập vào từ bàn phím

Program tinh_tong;
 Uses crt;

Var m, n, i: integer;
 S: longint;

Begin

write (‘Nhap n = ‘); readln ( n);
 write (‘Nhap m=‘); readln ( m);
 S:=0;

For i:= n to m do S:= S + n;

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>

MEMORIZE

1. Cấu trúc lặp được sử dụng để chỉ thị cho máy tính thực
hiện lặp lại một vài hoạt động nào đó cho đến khi một
điều kiện nào đó được thoả mãn.

2. Mọi ngơn ngữ lập trình đều có các câu lệnh lặp để thể
hiện cấu trúc lặp.

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127></div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

LẶP VỚI SỐ LẦN

CHƯA BIẾT TRƯỚC

Thời gian 2 tiết

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

...

Hãy đọc ví dụ 1 _ sách giáo khoa _

trang 67

CÁC HOẠT ĐỘNG LẶP VỚI SỐ LẦN CHƯA BIẾT TRƯỚC

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

Nếu cộng lần lượt n số tự nhiên đầu tiên (n= 1, 2, 
3,…), ta sẽ được các kết quả T1=1, T2=1 + 2, T3=1 
+ 2 + 3, … tăng dần.

Cần cộng bao nhiêu số tự nhiên đầu tiên để ta 
nhận được tổng Tn nhỏ nhất lớn hơn 1000?

CÁC HOẠT ĐỘNG LẶP VỚI SỐ LẦN CHƯA BIẾT TRƯỚC

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

THUẬT TỐN

Nhận xét thuật tốn.

* Bước 4: In kết quả: S và n là số tự nhiên nhỏ nhất sao cho
S > 1000. kết thúc thuật toán

* Bước 1: S ← 0; n ← 0; {Khởi tạo S và n}

* Bước 2: Nếu S ≤ 1000, n ← n + 1; ngược lại, chuyển đến bước 4;

* Bước 3: S ← S + n và quay lại bước 2;

Từ bước 2 đến bước 3 được lặp lại nhiều lần
nếu điều kiện S ≤ 1000 chưa được thoả mãn
và chỉ dừng khi điều kiện đó sai.

CÁC HOẠT ĐỘNG LẶP VỚI SỐ LẦN CHƯA BIẾT TRƯỚC

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

CÂU LỆNH WHILE - DO

Hãy nêu cấu trúc lặp với câu lệnh while - do?

Điều kiện: biểu thức quan hệ hoặc biểu thức logic
Câu lệnh: là môt câu lệnh trong Pascal

While <điều kiện> do <câu lệnh >;

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

Quan sát sơ 
đồ khối, hãy 
cho biết sự 
thực hiện của

máy?

• Bước 1: tính giá trị của <điều kiện>.

• Bước 2: Nếu <điều kiện> có giá trị đúng thì:
• thực hiện lệnh cần lặp.

• quay lại bước 1.

SƠ ĐỒ KHỐI

Điều kiện

Câu lệnh
Đúng

Sai

Chừng nào điều kiện cịn đúng thì câu lệnh còn thực hiện.

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

Với giá trị nào của n thì 1/n < 0.003?
Viết chương trình tính số n nhỏ nhất để 1/n

nhỏ hơn một sai số cho trước.

EXAMPLE 1

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

Quan sát chương trình

* Lần lượt thay điều kiện sai_so bằng các 
giá trị 0.005; 0.002; 0.001, ta nhận các kết

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

Viết chương trình tính tởng T.
S=1 + 2 + 3 + … + n

• Cần cộng bao nhiêu số tự nhiên để ta 
nhận được tổng Tn nhỏ nhất lớn hơn 1000.
• Tính tởng S

EXAMPLE 2

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137></div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

EXAMPLE 3

Viết chương trình tính tởng T.

100
1
...
3
1
2
1

1   


T

Yêu cầu:

Viết chương trình theo hai dạng cấu trúc:

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139></div>
(140)<div class='page_container' data-page=140></div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

LẶP VƠ HẠN LẦN _ LỖI LẬP TRÌNH CẦN TRÁNH

Quan sát đoạn chương trình sau:

Yêu cầu:

* Hãy cho biết chương trình trên sẽ lặp lại như thế 
nào?

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>

MEMORIZE

1. Cấu trúc lặp với số lần chưa biết trước.

While <điều kiện> do <câu lệnh >;

2. Khi thực hiện vòng lặp, điều kiện trong câu lệnh phải
được thay đổi để sớm hay muộn giá trị của điều kiện

được chuyển từ đúng sang sai, thì chương trình sẽ

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143></div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>

LÀM VIỆC VỚI DÃY SỐ

LÀM VIỆC VỚI DÃY SỚ

Thời gian 2 tiết

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>

Ví dụ 1: giả sử chúng ta cần viết 
chương trình nhập điểm kiểm tra của 
các học sinh trong một lớp và sau đó

in ra màn hình điểm số cao nhất.

DÃY SỐ VÀ BIẾN MẢNG

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

1. Xác định Input, Output

2. Viết chương trình bài tốn trên?

• Input: t1, t2, t3, t4, t5, t6, t7.
• Output: tb, dem.

Ví dụ 2:

Nhập vào nhiệt độ (trung bình) của mỗi ngày trong tuần,
1. Tính và đưa ra màn hình nhiệt độ trung bình của tuần.
2. Số lượng ngày trong tuần có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

Khi N lớn thì chương 
trình có những hạn

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

Những hạn chế:



Phải khai báo quá nhiều biến.



Chương trình tính tốn phải viết khá dài

Khắc phục những hạn chế:



Ghép chung 7 biến trên thành một dãy.



Đặt chung 1 tên và đặt cho một phần tử một chỉ số.

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

KHÁI NIỆM DỮ LIỆU KIỂU MẢNG

Em hiểu như thế nào là dữ liệu kiểu mảng ?



Là một tập hợp hữu hạn các phần tử

có thứ tự, có cùng kiểu dữ liệu.



Mảng được đặt tên và mỗi phần tử

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

17

20

24

10

16

22

18 A

1 2 3 4 5 6 7

Trong đó

 Khi tham chiếu đến phần tử thứ i - ta viết A[i].

A[6] = 22.

 Tên mảng :

A

 Số phần tử của mảng:

7

.

Ví dụ:

 Kiểu dữ liệu của các phần tử: Kiểu nguyên

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

KHAI BÁO MẢNG TRONG PASCAL

Cấu trúc khai báo kiểu mảng trong Pascal?

Var <tên biến mảng>: array[<chỉ số đầu>..<chỉ số cuối>] of

<kiểu dữ liệu>;

Var <tên biến mảng>: array[<chỉ số đầu>..<chỉ số cuối>] of
<kiểu dữ liệu>;

Chỉ số đầu, chỉ số cuối: là các hằng hoặc biểu thức nguyên.

Chỉ số đầu ≤ chỉ số cuối
Giữa hai chỉ số là dấu ..

Ví dụ: Var nhietdo : array[1..366] of integer;

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

Ví dụ 1: giả sử chúng ta cần viết 
chương trình nhập điểm kiểm tra của 
các học sinh trong một lớp và sau đó

in ra màn hình điểm số cao nhất.
(khai báo biến mảng)

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153>

Ví dụ 2:

</div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

Khai báo dữ liệu kiểu mảng

Nhập dữ liệu kiểu mảng
Tính tởng

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155></div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

Nhập mảng tính tổng:

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157></div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

TÌM GIÁ TRỊ LỚN NHẤT CỦA DÃY SỐ

Viết chương trình nhập N số nguyên từ 
bàn phím và in ra màn hình số lớn nhất. N

</div>
(159)<div class='page_container' data-page=159></div>
(160)<div class='page_container' data-page=160>

TÌM GIÁ TRỊ NHỎ NHẤT CỦA DÃY SỐ

Viết chương trình nhập N số nguyên từ 
bàn phím và in ra màn hình số nhỏ nhất. N

</div>
(161)<div class='page_container' data-page=161></div>
(162)<div class='page_container' data-page=162>

Lưu ý

Kích thức của mảng phải
được khai báo bằng một con

</div>
(163)<div class='page_container' data-page=163>

MEMORIZE

1. Dữ liệu kiểu mảng là tập hợp hữu hạn các phần tử có
thứ tự và mọi phần tử đều có cùng một kiểu dữ liệu.
2. Việc gán giá trị, nhập giá trị và tính tốn với các giá trị

của một phần tử trong biến mảng được thực hiện thông
qua chỉ số tương ứng của phần tử đó.

</div>
(164)<div class='page_container' data-page=164></div>
(165)<div class='page_container' data-page=165>

Bài thực hành

Bài thực hành 1

Thời gian 1 tiết

LÀM QUEN

VỚI TURBO PASCAL

</div>
(166)<div class='page_container' data-page=166>

EXERCISE 1

Làm quen với việc khởi động và

thoát khỏi Turbo Pascal. Em hãy

thực hiện các nội dung sau:

• Khởi động Turbo Pascal.

• Quan sát màn hình của Turbo Pascal.

• Nhận biết các thành phần trên màn hình Turbo Pascal.
• Thao tác với thanh bảng chọn.

</div>
(167)<div class='page_container' data-page=167>

KHỞI ĐỘNG CHƯƠNG TRÌNH

TURBO PASCAL

1. Chạy chương trình Turbo Pascal trên mơi trường MS_DOS

Trên màn hình desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn
thư mục TP, chọn thư mục BIN, double click vào biểu tượng

Trên màn hình desktop, double click vào biểu tượng

2. Chạy chương trình Turbo Pascal trên mơi trường WINDOWS

Trên màn hình desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn
thư mục TP, chọn thư mục BIN, double click vào biểu tượng

Trên màn hình desktop, double click vào biểu tượng

SUPPLEMENT KNOWLEDGE

</div>
(168)<div class='page_container' data-page=168>

MÀN HÌNH LÀM VIỆC CỦA

TURBO PASCAL

Tên File chương trình
Con trỏ soạn thảo

Thanh menu (thanh bảng chọn)

Dịng hướng dẫn các phím chức năng
Dịng Cột

</div>
(169)<div class='page_container' data-page=169>

MENU BAR

* Nhấn phím F10 để mở bảng chọn

* Sử dụng các phím

Di chuyển sang trái giữa

các bảng chọn

</div>
(170)<div class='page_container' data-page=170>

MENU BAR

* Nhấn ENTER để mở bảng chọn

</div>
(171)<div class='page_container' data-page=171>

* Nhấn tổ hợp phím Alt+E để mở bảng chọn

</div>
(172)<div class='page_container' data-page=172>

* Nhấn tổ hợp phím Alt+R để mở bảng chọn

</div>
(173)<div class='page_container' data-page=173>

* Nhấn tổ hợp phím Alt+D để mở bảng chọn

</div>
(174)<div class='page_container' data-page=174>

* Nhấn tổ hợp phím Alt+O để mở bảng chọn

</div>
(175)<div class='page_container' data-page=175>

* Nhấn tổ hợp phím Alt+H để mở bảng chọn

* Sử dụng các phím

Di chuyển lên giữa các
lệnh trong một bảng chọn

</div>
(176)<div class='page_container' data-page=176>

THOÁT KHỎI TURBO PASCAL

* Nhấn tổ hợp phím Alt+F để mở bảng chọn

Click chọn

</div>
(177)<div class='page_container' data-page=177>

EXERCISE 2

Soạn thảo, lưu, dịch và chạy một 
chương trình đơn giản. Em hãy

thực hiện các nội dung sau:

• Khởi động Turbo Pascal.

• Gõ các dịng lệnh vào màn hình soạn thảocủa Turbo
Pascal.

</div>
(178)<div class='page_container' data-page=178>

SUPPLEMENT KNOWLEDGE

* Nội dung chương trình

• Gõ đúng và khơng để sót dấu nháy đơn, dấu chấm phẩy và dấu chấm.
• Nhấn ENTER để xuống dịng mới.

• Nhấn phím DELETE hoặc BACKSPACE để xóa.

• uses crt : khai báo thư viện crt.

</div>
(179)<div class='page_container' data-page=179>

LƯU CHƯƠNG TRÌNH

Nhập tên chương trình

Click chọn

</div>
(180)<div class='page_container' data-page=180>

DỊCH CHƯƠNG TRÌNH

DỊCH CHƯƠNG TRÌNH
* Nhấn tổ hợp phím ALT+F9

* Hoặc nhấn tổ hợp phím ALT+C, chọn lệnh Compile

</div>
(181)<div class='page_container' data-page=181>

CHẠY CHƯƠNG TRÌNH

CHẠY CHƯƠNG TRÌNH
* Nhấn tổ hợp phím Crt+F9

</div>
(182)<div class='page_container' data-page=182>

EXERCISE 3

Chỉnh sửa chương trình và nhận 
biết một số lỡi. Em hãy thực hiện

các nội dung sau:

• Xóa lệnh begin

</div>
(183)<div class='page_container' data-page=183>

* Xóa dịng lệnh begin

</div>
(184)<div class='page_container' data-page=184></div>
(185)<div class='page_container' data-page=185>

MEMORIZE

• Lệnh

writeln

in thơng tin ra màn hình và

đưa con trỏ xuống đầu dịng tiếp theo.

</div>
(186)<div class='page_container' data-page=186>

DẶN DÒ

1. Đọc phần đọc thêm _ trang 19 _ sách

giáo khoa .

</div>
(187)<div class='page_container' data-page=187></div>
(188)<div class='page_container' data-page=188>

Bài thực hành

Bài thực hành 2

Thời gian 1 tiết

VIẾT CHƯƠNG TRÌNH ĐỂ

TÍNH TỐN

</div>
(189)<div class='page_container' data-page=189>

EXERCISE 1A

Viết các biểu thức toán học sau 
đây dưới dạng biểu thức trong

Pascal

12

30 -15x4



1

5

18 





1

3

5

10







3

1



2

10 







3

1



2

10 



</div>
(190)<div class='page_container' data-page=190>

EXERCISE 1B

Quan sát hình , hãy thực hiện các 
cơng việc sau:

Thực hiện:

1. Khởi động Turbo Pascal và gõ chương trình sau để tính các biểu
thức như trong hình.

</div>
(191)<div class='page_container' data-page=191>

EXERCISE 2

</div>
(192)<div class='page_container' data-page=192>

Thực hiện:

1. Mở file mới với tên CT3.pas

2. Gõ chương trình như theo hình.

3. Dịch và chạy chương trình. Quan sát các kết quả nhận được và
cho nhận xét về các kết quả đó.

4. Thêm các câu lệnh delay(5000) vào sau mỗi câu lệnh writeln trong
chương trình trên. Dịch và chạy chương trình. Quan sát chương
trình tạm dừng 5 giây sau khi in từng kết quả trên màn hình.

</div>
(193)<div class='page_container' data-page=193>

EXERCISE 3

Quan sát hình , hãy thực hiện các 
công việc sau:

Thực hiện:

1. Mở file CT2.pas

2. Sửa ba lệnh cuối trước từ khóa end thành như hình.
3. Dịch và chạy lại chương trình.

</div>
(194)<div class='page_container' data-page=194>

MEMORIZE

• Delay(x)

tạm ngừng chương trình trong vịng x phần

nghìn giây, sau đó tự động tiếp tục chạy.

• Read

hoặc

Readln

tạm ngừng chương trình cho đến

khi người dùng nhấn phím

Enter.

• Câu lệnh

writeln(<giá trị thực>:n:m)

được dùng để

điều khiển cách in các số thực trên màn hình, trong đó

giá trị thực

là số hay biểu thức số thực;

n

là số tự

</div>
(195)<div class='page_container' data-page=195>

DẶN DÒ

1. Đọc phần đọc thêm _ trang 19 _ sách

giáo khoa .

</div>
(196)<div class='page_container' data-page=196></div>
(197)<div class='page_container' data-page=197>

Bài thực hành

Bài thực hành 3

Thời gian 2 tiết

KHAI BÁO

VÀ SỬ DỤNG BIẾN

</div>
(198)<div class='page_container' data-page=198>

EXERCISE 1

Một cửa hàng cung cấp dịch vụ bán hàng 
thanh toán tại nhà. Khách hàng chỉ cần 
đăng kí số lượng mặt hàng cần mua, nhân

viên của hàng sẽ trả hàng và nhận tiến 
thanh toán tại nhà khách hàng. Ngồi trị

giá hàng hóa, khách hàng cịn phải trả 
thêm phí dịch vụ. Hãy viết chương trình 
Pascal để tính tiền thanh tốn trong trường

hợp khách hàng chỉ mua một mặt hàng 
duy nhất.

Công thức gợi ý

</div>
(199)<div class='page_container' data-page=199>

Thực hiện:

</div>
(200)<div class='page_container' data-page=200>

Thực hiện:

1. Lưu chương trình với tên TINHTIEN.PAS.

2. Dịch và chỉnh sửa các lỗi gõ, nếu có.

3. Chạy chương trình với các bộ dữ liệu (đơn giá và số lượng) như

sau (1000, 20), (3500, 200), (18500, 123). Kiểm tra tính đúng các
kết quả in ra.

</div>

giao an thi 8 hay co PPCT

Mục tiêu CT&SGK Tin 8

<b>Bài 2</b>

<b>Bài 1</b>

<b>Bài 3</b>

<b>Bài 4</b>

<b>Bài 6</b>

<b>Bài TH 2</b>

<b>Bài TH1</b>

<b>Bài TH4</b>

<b>Bài TH 3</b>

<b>Bài TH6</b>

<b>Bài TH5</b>

<b>Bài 1</b>

<b>MÁY TÍNH VÀ </b>

<b>MÁY TÍNH VÀ </b>

<b>CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH</b>

CHƯƠNG TRÌNH VÀ NGƠN NGỮ LẬP TRÌNH

CHƯƠNG TRÌNH VÀ NGƠN NGỮ LẬP TRÌNH

MEMORIZE

MEMORIZE

1. Con người chỉ dẫn cho máy tính thực hiện cơng

việc thơng qua các lệnh.

2. Viết chương trình là hướng dẫn máy tính thực

hiện các cơng việc hay giải một bài tốn cụ thể.

3. Ngơn ngữ dùng để viết các chương trình máy

DẶN DỊ

DẶN DÒ

<b>Bài 2</b>

<b>LÀM QUEN </b>

<b>LÀM QUEN </b>

<b>VỚI CHƯƠNG TRÌNH </b>

<b>VỚI CHƯƠNG TRÌNH </b>

<b>VÀ NGƠN NGỮ LẬP TRÌNH</b>

VÍ DỤ VỀ CHƯƠNG TRÌNH

VÍ DỤ VỀ CHƯƠNG TRÌNH

NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH

TỪ KHĨA

TỪ KHĨA

• Là từ dành riêng.

• Được ngơn ngữ lập trình quy định dùng với ý

nghĩa riêng xác định, người lập trình khơng

được dùng với ý nghĩa khác.

• Là từ dành riêng.

• Được ngơn ngữ lập trình quy định dùng với ý

nghĩa riêng xác định, người lập trình khơng

được dùng với ý nghĩa khác.

TÊN

[<phần khai báo>]

<phần thân chương trình>

CẤU TRÚC CHUNG CỦA CHƯƠNG TRÌNH

CẤU TRÚC CHUNG CỦA CHƯƠNG TRÌNH

VÍ DỤ VỀ NGƠN NGỮ LẬP TRÌNH

MEMORIZE

MEMORIZE

DẶN DÒ

DẶN DÒ

<b>Bài 3 </b>

<b>CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH</b>

<b>CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH</b>

<b>VÀ DỮ LIỆU</b>

DỮ LIỆU VÀ KIỂU DỮ LIỆU

CÁC PHÉP TOÁN VỚI DỮ LIỆU KiỂU SỐ

CÁC PHÉP TỐN VỚI DỮ LIỆU KiỂU SỐ















CÁC PHÉP SO SÁNH

CÁC PHÉP SO SÁNH

GIAO TIẾP NGƯỜI – MÁY TÍNH

GIAO TIẾP NGƯỜI – MÁY TÍNH

• Là yêu cầu đầu tiên đối với mọi chương trình

• Là một trong những tương tác thường gặp là

chương trình yêu cầu nhập dữ liệu.

• Chương trình sẽ tạm ngừng để chờ người

dùng “ nhập dữ liệu “ từ bàn phím.