GIOI THIEU MOT SO PHUONG PHAP VA KI THUAT DAY HOCTICH CUC TRONG DAY HOC

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>GIỚI THIỆU MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP </b>

<b>VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC </b>

<b>TRONG DẠY HỌC </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

1. Dạy học nhóm

 Dạy học nhóm là một hình thức xã hội của dạy học, trong đó HS
của một lớp học được chia thành các nhóm nhỏ trong khoảng thời
gian giới hạn.

 Dạy học nhóm cịn được gọi bằng những tên gọi khác nhau như dạy
học hợp tác, dạy học theo nhóm nhỏ.

 mỗi nhóm tự lực hồn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân
công và hợp tác làm việc.

 Kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước
tồn lớp.

 Dạy học nhóm khơng phải một phương pháp dạy học cụ thể mà là một
hình thức xã hội, hay là hình thức hợp tác của dạy học.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

1. Dạy học nhóm

 Số lượng HS trong một nhóm thường khoảng 4-6 HS.

 Nhiệm vụ của các nhóm có thể giống nhau hoặc mỗi nhóm

nhận một nhiệm vụ khác nhau, là các phần trong một bài hay
một chủ đề chung.

 Dạy học nhóm được áp dụng cho nhiều vấn đề, nội dung giảng

dạy.

 Tuy nhiên đối với các vấn đề có cấu trúc tương tự nhau, nhưng

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

1. Dạy học nhóm

<i><b>Ưu điểm và nhược điểm của dạy học nhóm</b></i>

 <i>Ưu điểm: </i>

1. Phát huy tính tích cực, tự lực và tính trách nhiệm của HS;
2. Phát triển năng lực cộng tác làm việc;

3. Phát triển năng lực giao tiếp;

4. Hỗ trợ qúa trình học tập mang tính xã hội;
5. Tăng cường sự tự tin cho HS;

6. Phát triển năng lực phương pháp;

7. Dạy học nhóm tạo khả năng dạy học phân hố; Tăng

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

1. Dạy học nhóm



<i>Nhược điểm: </i>

1.

Dạy học nhóm địi hỏi thời gian nhiều;

2.

Cơng việc nhóm khơng phải bao giờ cũng

mang lại kết quả mong muốn;

3.

Trong các nhóm chưa được luyện tập dễ

xảy ra hỗn loạn.

4.

Trong một tập thể, dù nhỏ vẫn ln có

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

1. Dạy học nhóm

 <i><b>Những chỉ dẫn đối với giáo viên</b></i>

1. Nếu muốn thành cơng với dạy học nhóm thì người GV phải nắm vững

phương pháp thực hiện.

2. Dạy học nhóm địi hỏi GV phải có năng lực lập kế hoạch và tổ chức,

cịn HS phải có sự hiểu biết về phương pháp, được luyện tập và
thông thạo cách học này.

3. Khi lập kế hoạch, cơng việc nhóm phải được phản ánh trong tồn bộ

q trình dạy học. Ví dụ cần phải suy nghĩ xem cần sự hướng dẫn
của GV như thế nào để các nhóm có thể làm việc một cách hiệu quả.

4. Điều kiện để HS đạt được thành công trong học tập cũng là phải nắm

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

1. Dạy học nhóm

 <i>Sau đây là các câu hỏi kiểm tra dùng cho việc chuẩn bị dạy </i>

<i>học nhóm:</i>

√ Chủ đề có hợp với dạy học nhóm khơng?

√ Các nhóm làm việc với nhiệm vụ giống nhau hay khác nhau?

√ HS đã có đủ kiến thức, điều kiện cho cơng việc nhóm chưa?

√ Cần trình bày nhiệm vụ làm việc nhóm như thế nào?

√ Cần chia nhóm theo tiêu chí nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

1. Dạy học nhóm



<i>Một số chú ý trong khi thực hiện dạy học nhóm:</i>

√

_{Cần luyện tập cho HS quy tắc làm việc nhóm.}

√

Trao đổi về tiến trình làm việc nhóm.

√

Luyện tập về kĩ thuật làm việc nhóm.

√

Duy trì trật tự cần thiết trong làm việc nhóm.

√

_{GV quan sát, hỗ trợ các nhóm HS}

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

2. Kĩ thuật XYZ



Là một kĩ thuật nhằm phát huy tính tích cực trong

thảo luận nhóm.



X là số người trong nhóm, Y là số ý kiến mỗi người

cần đưa ra, Z là phút dành cho mỗi người.



Trong giảng dạy kĩ thuật này thường sử dụng để

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

2.

<b>Kĩ thuật XYZ</b>



<i>Ví dụ:</i>

Kĩ thuật XYZ thực hiện như sau:

-

Mỗi nhóm 6 người,

-

mỗi người viết 2 ý kiến về giải pháp giải quyết việc

làm ở nước ta (Chủ đề Địa lí dân cư - Địa lí 9 chuẩn)

-

trên một tờ giấy trong vòng 1 phút

-

và tiếp tục chuyển cho người bên cạnh, tiếp tục như

vậy cho đến khi tất cả mọi ng ười đều viết ý kiến của

mình, có thể lặp lại vịng khác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

3. Kĩ thuật đặt tiêu đề cho một đoạn văn



Một đoạn văn có nội dung thơng tin nhất định,



thông qua việc đọc kĩ một đoạn văn người đọc có

thể tìm ra nội dung cốt lõi nhất và đặt tên tiêu đề cho

đoạn văn đó.



Tìm được tiêu đề đặt tên cho đoạn văn tức là người

đọc đã hiểu được đoạn văn.



Kĩ thuật này thường dùng trong các bài, các mục có

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

3. Kĩ thuật đặt tiêu đề cho một đoạn văn



<i>Ví dụ:</i>

Bài 31. Đặc điểm khí hậu Việt Nam

(Địa lí 8)

–

Thay vì GV phát vấn: Dựa vào SGK cho biết các

tính chất chất nhiệt đới gió mùa ẩm được biểu

hiện như thế nào? GV cho HS đọc cả mục đó và

cho biết mục đó nói về những đặc điểm gì của khí

hậu nước ta? Trình bày cụ thể các đặc điểm đó.

–

HS đọc đoạn văn và dễ dàng chỉ ra được đoạn

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

4. Kĩ thuật tia chớp



Kĩ thuật tia chớp là một kĩ thuật huy động sự

tham gia của các thành viên đối với một câu

hỏi nào đó,



hoặc nhằm thu thông tin phản hồi để cải

thiện tình trạng giao tiếp và khơng khí học tập

trong lớp học,



các thành viên lần lượt nêu ngắn gọn và

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

4. Kĩ thuật tia chớp



Quy tắc thực hiện:

1.

Có thể áp dụng bất cứ thời điểm nào khi các thành

viên thấy cần thiết và đề nghị;

2.

Lần lượt từng người nói suy nghĩ của mình về một

câu hỏi đã thoả thuận.

3.

Mỗi người chỉ nói ngắn gọn 1-2 câu ý kiến của

mình;

4.

Chỉ thảo luận khi tất cả đã nói xong ý kiến.

5.

Kĩ thuật này được sử dụng khá phổ biến trong quá

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

5. Kĩ thuật “3 lần 3”



Kĩ thuật “3 lần 3“ là một kĩ thuật lấy thông tin phản

hồi nhằm huy động sự tham gia tích cực của HS.



Cách làm như sau:

1. HS được yêu cầu cho ý kiến phản hồi về một vấn đề nào

đó (nội dung buổi thảo luận, phư ơng pháp tiến hành thảo
luận...).

2. Mỗi người cần viết ra: 3 điều tốt; 3 điều ch ưa tốt; 3 đề nghị

cải tiến.

3. Sau khi thu thập ý kiến thì xử lý và thảo luận về các ý kiến

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

5. Kĩ thuật “3 lần 3”



Trong giảng dạy Địa lí kĩ thuật này thường

được sử dụng đối với các vấn đề nêu ưu

điểm, nhược điểm hoặc đánh giá thuận lợi

khó khăn của một nguồn lực nào đó trong

phát triển kinh tế -xã hội,...



<i>Ví dụ:</i>

Mỗi HS nêu lên 3 đặc điểm tốt của lao

động nước ta, 3 hạn chế của nguồn lao động

và 3 giải pháp để sử dụng nguồn lao động

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

6. Lược đồ tư duy



Lược đồ tư duy (còn được gọi là bản đồ khái

niệm)



là một sơ đồ nhằm trình bày một cách rõ

ràng những ý tưởng mang tính kế hoạch hay

kết quả làm việc của cá nhân hay nhóm về

một chủ đề.



Lược đồ tư duy có thể được viết trên giấy,

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

6. Lược đồ tư duy

 Cách làm:

1. Viết tên chủ đề ở trung tâm, hay vẽ một hình ảnh phản ánh chủ

đề.

2. Từ chủ đề trung tâm, vẽ các nhánh chính. Trên mỗi nhánh chính

viết một khái niệm, phản ánh một nội dung lớn của chủ đề, viết
bằng CHỮ IN HOA.

3. Nhánh và chữ viết trên đó được vẽ và viết cùng một màu. Nhánh

chính đó được nối với chủ đề trung tâm.

4. Chỉ sử dụng các thuật ngữ quan trọng để viết trên các nhánh.
5. Từ mỗi nhánh chính vẽ tiếp các nhánh phụ để viết tiếp những nội

dung thuộc nhánh chính đó. Các chữ trên nhánh phụ được viết
bằng chữ in thường.

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

6. Lược đồ tư duy



Đối với môn Địa lí lược đồ tư duy có thể ứng

dụng trong nhiều nội dung giảng dạy:

–

tóm tắt nội dung,

–

ơn tập một chủ đề;

–

trình bày tổng quan một chủ đề bằng sơ đồ;

–

ghi chép khi nghe bài giảng.



<i>Ví dụ:</i>

Bài 25. Địa lí 8 GV có thể u cầu HS

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

7. Dạy học theo dự án



Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học,



trong đó HS thực hiện một nhiệm vụ học tập

phức hợp, gắn với thực tiễn, kết hợp lí thuyết

với thực hành, tự lực lập kế hoạch, thực hiện

và đánh giá kết quả.



Hình thức làm việc chủ yếu là theo nhóm, kết

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

7. Dạy học theo dự án

 hình thức dạy học theo dự án có thể sử dụng được và sử dụng

có hiệu quả trong giảng dạy và học tập Địa lí.

 Hình thức dạy học này sẽ tạo điều kiện cho học sinh gắn với

thực tiễn, kết hợp lí thuyết với thực hành và vận dụng kiến
thức đã học vào giải quyết một số vấn đề trong thực tiễn;

 từ đó góp phần hình thành và phát triển các năng lực của học

sinh như năng lực hoạt động, tham gia, hoà nhập với cộng

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

7. Dạy học theo dự án



<i>Các bước tiến hành:</i>

- Bước 1: Xác định chủ đề

- Bước2: Các nhóm xây dựng kế hoạch làm

việc

- Bước 3: Thực hiện

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

7. Dạy học theo dự án



Lưu ý khi ứng dụng hình thức dạy học theo dự án:

1. GV cần chú ý đến trình độ HS,

2. khả năng và điều kiện thu nhập thơng tin, xử lí thơng tin

của HS,

3. đặc điểm cư trú và đặc điểm kinh tế-xã hội của địa phương

để thực hiện.

4. Dạy học theo dự án phù hợp hơn cả là sử dụng đối với HS

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

8. Giải quyết vấn đề

 Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề (problem solving

method), hay dạy học dựa trên vấn đề (problem based
learning), hoặc dạy học đặt và giải quyết vấn đề (problem
posing and solving)

 là phương pháp, trong đó giáo viên đặt ra trước học sinh một

(hay hệ thống) vấn đề nhận thức, chuyển học sinh vào tình
huống có vấn đề,

 sau đó giáo viên phối hợp cùng học sinh (hoặc hướng dẫn,

điều khiển học sinh) giải quyết vấn đề, đi đến những kết luận
cần thiết của nội dung học tập.

 Đây là phương pháp được xem xét nhiều về mặt tính chất hoạt

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

8. Giải quyết vấn đề

 trình tự tiến hành :

<i>a) Đặt vấn đề và chuyển học sinh vào tình huống có vấn đề</i>

Đặt vấn đề là đặt ra trước học sinh một câu hỏi.

Tuy nhiên, đó khơng phải là câu hỏi thơng thường như trong
đàm thoại, mà phải là câu hỏi có vấn đề. Nghĩa là, câu hỏi phải
chứa đựng:

- Một mâu thuẫn giữa kiến thức cũ và kiến thức mới,
-ngiữa cái đã biết và cái chưa biết cần phải khám phá,
nhận thức,

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

8. Giải quyết vấn đề



Ví dụ:

– _{”Hàng ngày ta thấy Mặt Trời chuyển động, còn Trái Đất}

đứng yên. Bài học hôm nay chúng ta sẽ học về chuyển

động của Trái Đất xung quanh Mặt Trời” (Địa 6),

– _{”Vì sao, ở nước ta hiện nay, tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên}

giảm, nhưng dân số vẫn tăng nhanh?" (Địa 9),

– ”Thường ở nơi đông dân, nền kinh tế gặp nhiều khó khăn

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

8. Giải quyết vấn đề

- Một sự lựa chọn.

- Ví dụ: "Kiên Giang là tỉnh đứng đầu cả nước về sản lượng khai

thác hải sản là do có nhiều tàu đánh cá nhất, do nằm gần các ngư
trường giàu có nhất, do có khí hậu thuận lợi để khai thác quanh
năm, do tất cả các nguyên nhân trên. Trong số đó, nguyên nhân
nào đúng nhất?" (Địa 9)

- _{Một nghịch lí, một sự kiện bất ngờ, một điều gì khơng bình}

thường so với cách hiểu cũ của học sinh và đôi khi ban đầu
thoạt nghe, tưởng chừng nh ư vơ lí làm học sinh ngạc nhiên.

- _{Ví dụ: học sinh đã biết thiên tai gây ra nhiều hậu quả xấu cho con}

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

8. Giải quyết vấn đề

 Tình huống có vấn đề là một trạng thái tâm lý:

– _{trong đó học sinh tiếp nhận mâu thuẫn khách quan (một khó khăn}

gặp phải trên bước đường nhận thức) như là mâu thuẫn chủ quan
(mâu thuẫn nội tại của bản thân)

– _{bị day dứt bởi chính mâu thuẫn đó và có ham muốn giải quyết.}

 Để vấn đề trở thành tình huống đối với học sinh, câu hỏi đặt vấn đề
phải l ưu ý các điểm sau:

– _{- Trong thành phần câu hỏi, phải có phần học sinh đã biết, phần}

kiến thức cũ

– _{và phần học sinh chư a biết, phần kiến thức mới.}
– _{Hai phần này phải có mối quan hệ với nhau,}

– _{trong đó phần học sinh chưa biết là phần chính của câu hỏi, học}

sinh phải có nhiệm vụ tìm tịi, khám phá.

– _{Ví dụ: "Thường những nơi ở gần biển thì khí hậu điều hồ, có m}

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

8. Giải quyết vấn đề



Nội dung câu hỏi phải thật sự kích thích, gây hứng

thú nhận thức đối với học sinh. Trong rất nhiều

trường hợp, câu hỏi gắn với các vấn đề thực tế gần

gũi, thường lôi cuốn hứng thú học sinh nhiều hơn.



Câu hỏi phải vừa sức học sinh. Các em có thể giải

quyết được, hoặc hiểu được cách giải quyết dựa

vào việc huy động vốn tri thức sẵn có của mình bằng

hoạt động tư duy.



Trong câu hỏi nên hàm chứa phương hướng giải

quyết vấn đề, tạo điều kiện làm xuất hiện giả thuyết

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

8. Giải quyết vấn đề

<i>b) Giải quyết vấn đề</i>

- Đề xuất các giả thuyết cho vấn đề đặt ra

- Thu thập và xử lí thông tin theo hướng các

giả thuyết đã đề xuất

<i>c) Kết luận</i>

</div>

<!--links-->