SKKN: Kinh nghiệm rèn chữ đẹp, vở sạch

KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

KINH NGHIỆM
RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH

1


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

ĐẶT VẤN ĐỀ

*) LÝ DO CHỌN SÁNG KIẾN
I. Lý do khách quan:
Như chúng ta đã biết: Tiểu học là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục. Đã
là nền tảng thì nó có vai trị vơ cùng quan trọng. Cũng như một ngơi nhà, nền móng
có tốt thì ngơi nhà đó mới vững trãi. Tiểu học cũng vậy, sự nghiệp giáo dục có phát
triển tốt, có thành cơng lớn thì ngay từ ngày đầu, bậc học đầu tiên phải làm nền thật
tốt. Trong mục tiêu giáo dục Tiểu học có ghi: “ Hình thành cho học sinh cơ sở ban
đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và kĩ năng cơ
bản để học tiếp trung học và đi vào cuộc sống lao động”.Một trong những kĩ năng cơ
bản của học sinh Tiểu học là viết chữ.
Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói “Nét chữ cũng là một biểu hiện của nét
người”. Mà nết người là sự hồ hợp giữa tình cảm và trí tuệ. Trong q trình dạy học
song song với việc rèn các kĩ năng: Nghe, nói, đọc và tính tốn. Tôi luôn luôn chú ý
rèn kĩ năng viết chữ cho học sinh. Cùng với việc rèn kĩ năng viết chữ đúng, đẹp là giữ
gìn sách vở gọn ngàng, sạch sẽ. Thực tế tôi cũng rất tâm huyết với phong trào: “Rèn
chữ đẹp - giữ vở sạch” cho học sinh. Vì đó cũng chính là một trong những nội dung
giáo dục quan trọng ở tiểu học. Thơng qua hoạt động đó sẽ hình thành và xây dựng

những kĩ năng, thói quen và phẩm chất tốt cho học sinh.
II. Lý do chủ quan

2


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

Thực trạng, qua thăm nắm học sinh trong trường, cũng như một số trường bạn.
Đặc biệt là các trường ngọai vi thành phố, tôi thấy hiện nay học sinh chưa chú ý vào
việc rèn chữ giữ vở. Sách vở còn nhàu nát, quăn góc và rất bẩn. Chữ viết tuỳ tiện,
chẳng theo một cỡ nào, nét cao, nét thấp, viết hoa tuỳ tiện. Đặc biệt là các luật chính
tả nắm rất lơ mơ nên dẫn đến viết sai tiếng Việt. Thể hiện sự cẩu thả, thiếu khoa học.
Nguyên nhân là do giáo viên chưa thật sự chuẩn mực về viết bảng, thiếu kinh nghiệm
trong khi hướng dẫn học sinh học tập cũng như các thao tác viết. Giáo viên viết bảng
hoặc phê vào vở của học sinh cũng rất tuỳ tiện. Trong các tầng lớp phụ huynh, cũng
có những người nhận thức khơng đúng đắn về việc rèn chữ cho học sinh. Tôi đã từng
được nghe họ bàn luận trong lúc trò chuyện : “Bây giờ là thời đại của máy vi tính, cho
nên cần gì phải rèn tập viết cho nó khổ trẻ con”. Chính vì lẽ đó mà phần nào học sinh
đã sao nhãng trong việc rèn chữ của mình. Vì thế mà trong quá trình giảng dạy và
giáo dục học sinh bản thân tơi khơng đồng tình ủng hộ những quan điểm đó. Cần phải
xố bỏ ngay những tư tưởng như vậy.
Xuất phát từ thực tế, tôi mạnh dạn viết nên sáng kiến. Đó cũng chính là những
việc mà tơi đã làm hàng ngày và có hiệu quả cao. Các bạn đồng nghiệp chắc sẽ có rất
nhiều bạn trùng lặp ý kiến của tơi, nhưng chưa có dịp trao đổi. Hôm nay tôi viết ra
những điều mà chúng ta cũng đã từng làm để ta cùng tham khảo và cộng đồng trách
nhiệm trong giáo dục học sinh nói chung và học sinh Tiểu học nói riêng.

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

3


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

I. Cơ sở lý luận:
“Rèn chữ đẹp - giữ vở sạch” là hai hoạt động liên kết với nhau, hỗ trợ cho
nhau. Rèn chữ đẹp và phải biết giữ vở sạch. Nếu chỉ có nét chữ đẹp mà vở khơng sạch
thì có khác nào: một khuôn mặt xinh xắn mà đầy những vết bẩn và nhọ nhem. Thế
nhưng, quyển vở sạch mà nét chữ xấu, nét cao - nét thấp, viết sai luật chính tả…thì
cũng khơng chiếm được tình cảm của người xem, người đọc. Chính vì vậy mà rèn chữ
đẹp phải đi đôi với việc giữ vở sạch. Tuy nhiên khi viết về vấn đề này tôi chia ra làm
hai mảng.
II. Các biện pháp thực hiện:
1-Giữ vở sạch
Để cho học sinh (nhất là học sinh lớp một, lớp hai) giữ được bộ vở sạch đẹp, từ
đầu năm đến cuối năm học. Và sau này trở thành vật kỉ niệm cho tuổi thơ đi học của
các em là một vấn đề khó. Thế nhưng ta biết cách làm thì cũng chẳng khó khăn gì.
Muốn làm được thì vai trị của giáo viên rất quan trọng. Trước hết cặp sách vở, bộ hồ
sơ của giáo viên phải thật chuẩn mực. Một nhân tố cũng khơng kém phần quan trọng
đó là: phụ huynh học sinh. Để tất cả học sinh của lớp mình giữ trọn vẹn bộ vở vừa
sạch vừa đẹp, tôi đã phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh bằng cách: Phiên họp cuối
cùng của năm học trước, tơi có đề ra nhiệm vụ và phương hướng cho năm học sau.
Trong đó có đề cập tới việc chuẩn bị vở viết cho học sinh thật tốt. Được phụ huynh
vui vẻ ủng hộ và nhất trí 100%. Nếu khơng có dịp gặp phụ huynh ở phiên họp đó, thì
phiên họp đầu năm học, ta bàn bạc với phụ huynh cũng không muộn. Cụ thể: Phụ
huynh cùng giáo viên sẽ chọn loại vở kẻ ô ly ( có ly ngang - li dọc ). Giấy không bị

4


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

nhoè. Hiện nay cơ chế thị trường sẽ đáp ứng tốt yêu cầu của mình đặt ra. Sau đó
hướng dẫn phụ huynh bao khít mép bìa, dán nhãn vở. Nếu có điều kiện thì bọc thêm
một lượt nilơng. Về bút viết: chọn loại bút có nét vừa phải, khơng to, khơng bé q.
Thống nhất một loại mực. Khi học sinh sử dụng bút chì ( Học kỳ I của lớp 1) thì ngịi
chì vừa phải. Trong giai đoạn này bản thân tôi khi lên lớp ln có sẵn một cái gọt chì.
Nếu em nào bị gãy ngịi là tơi xử lý được ngay. Đến khi học sinh viết bút mực tôi
hướng dẫn các em rất tỉ mỉ về cách sử dụng bút: cách mở nắp bút, bơm mực. Khi bơm
xong dùng giẻ sạch, lau khô rồi nắp bút lại và vặn cho vừa khít. Tránh vặn chặt quá
làm hỏng bút. Khi mở bút viết, tôi hướng dẫn các em: Nếu thấy thân bút có mực, ta lại
dùng giẻ sạch lau khơ rồi mới viết, tránh mực ra tay làm bẩn vở. Nếu ngòi bút bị tắc
mực . Các em dùng giẻ sạch vuốt nhẹ vào ngịi rồi mực sẽ ra. Tuyệt đối khơng cầm
bút vẩy ra lớp, ra vở làm bẩn lớp. Chính vì thế mà tất cả học sinh trong lớp tơi phụ
trách rất ít học sinh có những vết mực nhỏ trong vở. Một công việc nữa là: Hằng ngày
tôi luôn giáo dục các em giữ gìn, nâng niu và trân trọng quyển vở của mình vì đó
chính là sản phẩm lao động của các em và cũng trong quyển vở này cịn thể hiện sự
kính trọng cơ giáo và bố mẹ các em nữa. Thế là học sinh rất vui và làm theo lời cô.
Mỗi lần khi mở vở tôi ln nhắc các em nhẹ nhàng, dùng hai đầu ngón tay lật từng
trang. Khi viết tay trái đặt trên trang vở, giữ cho mặt giấy phẳng, để dễ viết khuỷu tay
đặt xi chiều cùng góc vở. Về mùa đơng, các em mặc áo ấm, tay áo thường cộm lên.
Tôi h ướng dẫn các em nhấc hẳn tay lên, rồi từ từ đặt tay xuống trang vở để tránh bị
quăn góc. Nếu nhỡ một trang nào đó bị quăn thì nhẹ nhàng vuốt luôn ra cho phẳng.
Khi nào các em viết hết quyển vở, tôi lại cất vào tủ đựng đồ dùng học tập của lớp.

5

KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

Như vậy cuối năm các em sẽ có một bộ vở rất đẹp. Khi họp phụ huynh tôi trao trả lại
cho bố mẹ các em. Được thấy bộ vở của con mình sạch sẽ, chữ viết đều và đẹp ai
cũng tỏ ra rất vui.
Kết quả chấm vở sạch chữ đẹp của lớp tôi trong năm học 2000 - 2001 như sau:

Xếp loại
Học kỳ

Tổng số
A

B

C

I

30 em

23 em

7 em

0

II

30 em

26 em

4 em

0

Năm học 2000 - 2001 tơi đã làm được điều đó. Tuy nhiên tơi cũng rút ra bài
học kinh nghiệm là; Việc bao vở của một số phụ huynh chưa đúng kỹ thuật do họ
thiếu kinh nghiệm nên mép vở của các em còn bị gập làm cho vở có phần bị xấu. Đến
năm học 2001 - 2002, tôi đã đặt luôn cả tờ bao ngoài cho học sinh. Nên hiện nay học
sinh của lớp tơi có bộ vở rất đều và đẹp. Nét chữ cũng vậy, chắc chắn sẽ thu hút được
người xem. Hàng tháng tơi chấm vở sạch chữ đẹp thì riêng phần vở sạch 100%, học
sinh xếp loại A. Còn chữ viết thì sao? Làm thế nào để cho học sinh viết đúng? viết
đẹp? viết nhanh? Đảm bảo tốc độ theo yêu cầu về kiến thức và kỹ năng? Sau đây tơi
xin nêu những việc mình đã làm để các bạn tham khảo.
2- Viết chữ đẹp:
Để học sinh viết chữ đẹp thì trước hết cơ giáo phải viết đẹp. Nếu bạn nào cho
rằng: “Tại hoa tay ít, chữ mình xấu…” thì bạn hãy cố gắng tập luyện, chữ sẽ đẹp thôi.
6


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

* Về giáo viên: Tơi ln có ý thức rèn chữ. Mỗi khi viết bảng, khi phê vào vở
của học sinh, kể cả viết bài soạn hay viết một văn bản… tôi luôn luôn viết cẩn thận,

nét chữ rõ ràng, viết đúng luật chính tả để làm gương cho học sinh noi theo và làm
chuẩn cho phụ huynh có thể nhìn vào đó, hướng dẫn các em tập viết ở nhà và cộng tác
cùng tơi giáo dục, rèn thói quen tốt cho các em. Để có nét chữ đẹp và hấp dẫn người
đọc, người xem, tơi chọn phấn viết khơng cứng q (khó chuyển nét) phấn cũng
không mềm do bị ướt hoặc chất liệu làm phấn kém. Như phấn không bụi hiện nay là
tốt. Chữ viết trên bảng tôi luôn thể hiện được nét thanh, nét đậm. Muốn có nét thanh;
khi đưa nét chữ lên ta nhẹ tay một chút. Để có nét đậm khi đưa bút xuống ta lăn phấn
có cạnh to hơn. Thế là ta có ngay nét thanh, nét đậm. Trên bảng cũng phải viết đúng
cỡ chữ của học sinh (Ta nên kẻ bảng cũng có ly như vở học sinh để khi hướng dẫn các
em viết cho tiện lợi). Đối với mỗi giáo viên, ngoài việc rèn chữ để có nét chữ đẹp,
chúng ta cần phải có đức tính cẩn thận, kiên trì… và thật sự yêu thương học sinh. Gắn
bó trách nhiệm của mình với từng học sinh. Mỗi giáo viên khơng chỉ là cơ giáo mà
cịn như người mẹ, người chị của các em.
* Về học sinh: Mỗi học sinh cần có đủ đồ dùng học tập (bút, thước, vở viết….).
Có ý thức làm việc học tập khi được cô hướng dẫn.
* Về cơ sở vật chất: Lớp học đủ ánh sáng, bàn ghế đúng quy cách, phù hợp với
lứa tuổi học sinh.
Có đủ điều kiện phục vụ tốt cho việc làm rồi thì giáo viên phải biết cách làm,
cách tổ chức để học sinh học tập. Cụ thể là viết đẹp.

7


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

Ngay từ buổi đầu gắp gỡ học sinh, tôi đã tạo cho các em một khơng khí vui vẻ,
thân mật. Bắt tay vào công việc thật nhẹ nhàng và thoải mái. Trước tiên tôi hướng dẫn
các em cách cầm bút bằng ba đầu ngón tay: Ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa. Cầm
cách ngịi bút ( ngịi chì) khoảng 3cm. Bằng cách giáo viên làm mẫu cho học sinh

quan sát. Sau đó cho học sinh thực hành. Khi viết, bút có độ hơi nghiêng về bên phải,
phía khuỷu tay. Cần có sự phối hợp của cổ tay, khuỷu tay và cánh tay. Đưa bút nhẹ
nhàng trên trang vở. Khơng ghì bút làm cho chữ hằn sang nhiều trang, như vậy thì vở
và chữ sẽ xấu. Viết các chữ có nhiều nét cần đưa bút liền nét và khi nối nét thật kín
kẽ. Trong việc này tơi cũng gặp khơng ít khó khăn. Bởi lẽ, trước khi vào trường tiểu
học các em đã được gia đình hướng dẫn, làm quen cách cầm bút… Thế nhưng, vì
khơng có kinh nghiệm cũng như thiếu phương pháp sư phạm nên nhiều em cầm bút
không đúng. Các trường mầm non cho các em viết tự do nhiều… Tôi đã phải kiên trì,
gần gũi, động viên rất kịp thời để các em làm theo cô. Với tâm lý trẻ rất tin cậy vào cơ
giáo. Tơi đã tận dụng lịng tin của các em và dần dần các em đã làm được (cầm bút
đúng quy định). Chính vì vậy mà chỉ sau một tháng học, tôi đã uốn nắt được 100%
học sinh cầm bút đúng quy định. Với số liệu cụ thể như sau:

Thời gian

Chưa đạt

Đạt yêu cầu

Khi vào học lớp 1

50 %

50%

Sau 1 tháng học

0%

100%

8


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

Tư thế ngồi viết cũng vậy, đa số các em ngồi chưa đúng tư thế như: Đầu cúi sát
vào vở, dáng không thẳng. Nếu cứ để như vậy thì rất nguy hiểm. Tại sao vậy?
Nếu cúi sát đầu xuống vở, khoảng cách từ mắt xuống trang vở quá thấp thì học
sinh sẽ nhanh chóng bị cận thị. Dáng ngồi cong vẹo thì sẽ bị vẹo cột sống, để lại di hại
cả đời cho các em.
Trên cơ sở khoa học, nghiên cứu tâm sinh lý của học sinh tiểu học. Ta biết rằng
ở lứa tuổi này độ cong của cột xương sống đang hình thành và phát triển. Nếu trẻ ở tư
thế nào thì cơ thể dễ phát triển theo dáng dấp đó. Các nhà nghiên cứu sinh lý trẻ cho
biết: các đốt ngón tay, cổ tay đến 11; 12 tuổi mới kết thúc việc cốt hố. Đó chính là lý
do giải thích cho ta biết vì sao trẻ nắm bắt và thực hành kỹ năng viết chậm, khó. Vì:
Viết chữ địi hỏi phải có tính kiên trì, tỉ mỉ và khéo léo. Bàn tay của trẻ chóng mỏi, nó
khơng thể viết nhanh và viết trong thời gian dài. Do đó mà giáo viên không được giao
nhiều bài cho học sinh viết. Các cơ bắp và dây chằng phát triển nhanh chóng. Trẻ dễ
dàng thực hiên cử động mạnh, nhưng lại khó thực hiện những cử động nhỏ. Địi hỏi
tính chính xác tỉ mỉ như viết các con chữ. Một yếu tố nữa là bàn ghế phải đúng quy
cách, vừa tầm với các em. Tránh ghế quá thấp bàn cao hoặc ngược lại bàn thấp ghế
cao quá. Học sinh khó ngồi dẫn đến ngồi sai tư thế. Lớp học phải rộng rãi và thoáng
mát, đủ ánh sáng. Mùa đơng có nhiều hơm tối trời cần có ánh sáng điện để lớp học
sáng sủa.
Với những đặc điểm trên đòi hỏi mỗi giáo viên phải nêu cao tinh thần trách
nhiệm trong công việc. Uốn nắn hàng ngày cho các em. Giáo viên phải có sự hiểu biết
về khoa học để thường xuyên quan tâm đến việc bảo vệ sức khoẻ cho học sinh. Chính

9


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

vì vậy mà tôi hướng dẫn học sinh rất tỉ mỉ từ cách ngồi viết đến cách cầm bút viết.
Khi viết phải ngồi thẳng lưng, khơng tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi. Mặt cách trang vở
25 - 30 em. Tay trái đặt phía trên bên trái quyển vở. Tay phải cầm bút viết. Khi viết
không sê dịch vở ( trừ lúc sang trang). Khảo sát cách ngồi viết của học sinh với các
thời kỳ, tơi có số liệu như sau:

Thời gian

Chưa đạt

Đạt yêu cầu

Khi vào lớp 1

70%

30%

Sau 1 tháng học

0%

100%

Khi học sinh đã biết cầm bút đúng quy định, ngồi viết đúng tư thế. Tơi ln
duy trì thói quen tốt cho các em bằng cách: thường ngày nhắc nhở các em thực hiện
tốt. Khi bắt đầu viết vào vở ô ly tôi giới thiệu cho các em biết: các dòng kẻ ngang,
dòng kẻ dọc để tạo thành các ơ ly. Dịng kẻ chính đậm hơn dịng kẻ ly. Chữ viết phải
thể hiện ở dịng kẻ chính. Ta lợi dụng các dịng kẻ ô ly đó để viết các nét chữ cho
thẳng và cân đối. Chẳng hạn các chữ có nét viết trên: Nét đưa bút lên và nét bút xuống
sẽ gặp nhau ở ly thứ hai. Như vậy chữ sẽ cân đối và đẹp. Tôi xin minh hoạ bằng cở
nhỡ như sau:

Để làm nền cho học sinh viết chữ đúng và đẹp, giai đoan học sinh viết chữ ghi
âm ở lớp 1 rất quan trọng. Trong các giờ tập viết, cũng như dạy viết chữ ghi âm, giáo
viên nhất thiết phải có đồ dùng trực quan, đó là chữ viết mẫu, để cho học sinh quan

10


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

sát và nhận xét, mơ tả con chữ. Sau đó giáo viên viết mẫu. Do tâm lý học sinh tiểu
học chủ yếu là tu duy trực quan cụ thể cho nên thao tác đầu tiên là: Gáo viên phải
chấm các điểm chuẩn, phân tích quy trình viết rồi nối các điểm chuẩn để tạo thành
chữ. Sau đó cho học sinh thực hành viết. Đầu tiên học sinh cũng chấm điểm chuẩn
viết theo cô, tiếp đó là viết bng ( Khơng chấm điểm chuẩn). Yêu cầu đầu tiên là học
sinh viết phải đúng chữ. Biết các cỡ chữ, khi cô yêu cầu viết cỡ nào thì các em viết cỡ
đó. Sau khi các em thực hành viết trên bảng, trên vở nháp tương đối tốt rồi thì cho các
em viết vào vở. Viết đúng nghĩa là học sinh phải đưa bút đúng quy trình. Lần đầu tiên
học sinh lớp 1 viết vào vở là một khó khăn đối với các em cho nên giáo viên cần phải
viết mẫu vào vở học sinh ( nhất là các em thao tác châm). Viết đúng chữ ghi âm. Rồi
viết chữ ghi tiếng. Giáo viên cần rèn cho học sinh thói quen nghe rõ., nghe đúng tiếng

cơ phát ra để chọn nét và nét ghi lại cho đúng. Từ chỗ học sinh viết đúng một chữ ghi
tiếng, tiến tới viết đúng từ có hai, ba tiếng hoạc một cụm từ. Học sinh viết đúng cả từ,
cả câu thì mới viết nhanh được. Cùng với kỹ năng viết đúng, viết đẹp là viết nhanh.
Chính vì vậy mà tơi thường cho học sinh thi đua viết theo khẩu hiệu “ Đúng - Đẹp Nhanh” Đến mức độ cao hơn dần dần theo thời gian học và kỹ năng viết của các em
tương đối tốt tôi lại chuyển khẩu hiệu thành : Nhanh - Đúng - Đẹp. Tôi luôn động
viên và khích lệ học sinh thi đua viết đẹp như cơ. So với yêu cầu về kiến thức và kỹ
năng viết của môn Tiếng việt do bộ Giáo dục quy định thì tơi thấy học sinh lớp tơi
viết đúng và nhanh hơn nhiều. Chẳng hạn ở chương trình cải cách giáo dục, cuối năm
lớp 1 học sinh lớp 1 viết được 25 tiếng/ 15 phút ( Một bài chính tả) Thì học sinh lớp
tơi chỉ viết trong 10 phút có nhiều em chỉ 7 đến 8 phút là xong mà lại còn viết đúng và

11


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

đẹp nữa. Hoặc giữa kỳ II của lớp 2 học sinh viết 30 tiếng / 15 phút thì học sinh lớp tơi
chỉ viết trong 8 phút. Vì tơi hướng dẫn học sinh cách rê bút nhẹ nhàng, viết liền các
nét trong 1 chữ ghi tiếng nên các em viết rất nhanh và đẹp.
Để học sinh viết đúng chính tả, thì việc học luật chính tả ở cơng nghệ giáo dục
là vơ cùng quan trọng. Khi dạy những luật chính tả này, tơi để các em tự xây dựng
nên cách viết rồi giáo viên kết luận và khắc sâu luật chính tả. Chính vì vậy mà học
sinh lớp tôi nắm và vận dụng rất tốt. Hàng ngày các em đều được luyện và vận dụng
khi viết bài. Chẳng hạn như luật e, ê,i: Nói đến luật e, ê, i là nói đến 3 trường hợp:
- Âm (cờ) đứng trước e, ê, i phải viết bằng con chữ k; Ví dụ: kẹo, kênh, kình…
- Âm ( gờ) đứng trước e, ê, i phải viết bằng con chữ gh; Ví dụ: ghe, ghê, ghi…
- Âm (ngh) đứng trước e, ê, i phải viết bằng con chữ ngh; Ví dụ: nghé, nghệ,
nghỉ.
+ Luật chính tả ghi âm đệm: âm (cờ) đứng trước âm đệm phải viết bằng con

chữ q ( cu), âm đệm viết bằng chữ u; Ví dụ: quả, quế, quanh…
+Luật chính tả về âm đơi: âm đơi và ươ đều có hai cách viết. Khi kết hợp
với âm cuối thì hai âm đơi này thể hiện ngun hình của nó. Trong những vần khơng
có âm cuối thì cả hai âm đơi này đều bị biến âm. Cụ thể như sau:
Âm đơi :
- Có âm cuối viết bằng ; ví dụ: ln, muốn, chng, khng, nng,
muốt…
- Khơng có âm cuối viết bằng ua; ví dụ: mua, lúa, chua, khua, tua tủa,…
Âm đôi ươ:

12


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

- Có âm cuối viết bằng ươ; ví dụ: lướt thướt, thương, lương, mườn
mượt, sườn sượt,…
- Khơng có âm cuối viết bằng ưa; ví dụ: mưa, trưa, lưa thưa, cưa, xưa,…
+ Âm đơi iê có 4 cách viêt:
-Viết bằng: iê khi vần khơng có âm đệm, khơng có âm cuối ( giữ
ngun hình của nó); ví dụ : liên miên, tiên tiến,…
-Viết bằng khi vần có âm đệm có âm cuối; ví dụ: tuyên truyền,
khuyên, luyến, chuyến,…
-Viết bằng ya khi vần có âm đệm, khơng có âm cuối; ví dụ: khuya,
luya…
- Viết bằng ia: khi vần khơng có âm đệm, khơng có âm cuối; ví dụ: mía,
bia, tia, đĩa, nghĩa,…
Để viết đúng luật chính tả học sinh cần nắm vững bản chất ngữ âm tiếng Việt,
phân biệt vị trí các âm để viết cho đúng.

Chẳng hạn phân biệt: của/quả: của và quả đều có phụ âm đầu là âm (cờ) nhưng
chữ (của) âm đầu viết bằng con chữ (cờ) vì chữ u trong vần ua khơng phải là âm đệm
mà nó kết hợp với a để tạo thành âm đôi ua.
Chữ quả thì âm đầu phải viết bằng con chữ q vì chữ u trong trường hợp này nó
là âm đệm. Chính vì vậy mà ta phải biết phân biệt cho đúng để viết các trường hợp dễ
bị lẫn:
Ví dụ: của chua - quả chua
cua bể - qua bể.

13


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

Phân biệt bản chất của các chữ (a); ( ă) trong các trường hợp: hai- hay; sai- say;
khai - khay. Bản chất của chữ a trong các chữ: hay, say, khay… là chữ (ă). Vì âm (ă)
kết hợp với âm i thì chữ (ă) không viết dấu phụ mà viết như chữ a. Cịn âm i thì khi
viết thể hiện bằng chữ y chính vì vậy mà ta viết các vần đó là: ai - ay.
Khi viết chữ tơi cịn hướng dẫn các em ghi dấu thanh cho đúng vị trí ( dấu
thanh phải ghi ở trên hoặc dưới âm chính); Ví dụ: học hành…
Học sinh nắm vững luật chính tả thì vận dụng vào viết bài rất tốt trẻ tự tin vào
mình. Bài viết chính tả của lớp tơi các em viết rất ít sai lỗi. Vì sao? Trước hết giáo
viên phải phát âm thật chuẩn. Giọng đọc rõ ràng, dứt khoát. Học sinh nghe rõ phân
tích tiếng thành các phần, chọn con chữ để viết và viết đúng luật. Tôi thường hướng
dẫn học sinh cách tự kiểm tra bài viết của mình bằng cách: mỗi lần viết xong một cụm
từ, một câu (do cơ đọc). Các em đưa mắt nhìn lại chữ đã viết. Như vậy học sinh dễ
dàng nhận ra sự sai sót của mình. Chẳng hạn khi viết thiếu dấu thanh là các em có thể
thêm được ngay. Hay trong một chữ ghi tiếng nào đó mà bị sai một con chữ thì các
em dùng bút gạch đúng vào con chữ viết sai đó rồi viết sang bên cạnh. Thực tế tơi

thấy có những giáo viên để cho học sinh chữa đè lên chữ viết sai. Nét bút di đi di lại
làm cho vở bẩn hay gạch một nét dài nhìn rất xấu. Tơi xin minh hoạ cách chữa của tơi
như sau:
Ví dụ: Nhữnh những nụ mai khơng phơ hồng mà ngời xanh màu ngọc bých
bích.
Như vậy thì vở sẽ không bị bẩn. Điều cần thiết nữa là tôi hướng dẫn học sinh
cách trình bày bài sao cho khoa học. Tên môn viết sát vào lề, rồi viết tên bài. Nếu tên

14


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

bài dài (tuỳ theo) thực tế để tơi hướng dẫn các em trình bày. Khoảng cách giữa các
chữ ghi tiếng là một thân chữ ( o). Các chữ luôn cách đều nhau. Mỗi lần viết bài dùng
thước gạch một đoạn ngắn giữa trang vở. Hết ngày các em gạch từ lề vở cho hết trang
và hết tuần là gạch một đoạn thẳng cả trang vở. ở lớp 1 việc học sinh kẻ hết bài, hết
ngày nhiều em khơng làm được (dịng kẻ chưa thẳng). Biết điều đó tơi lại hướng dẫn
các em rất cụ thể: đặt thước thẳng cách bài viết một dòng, khi thước đã thẳng các em
dùng 1 hoăch 2 ngón tay trái đặt giữa thước giữ chặt rồi tay phải cầm bút và kẻ theo
quy định. Không di bút lại làm bẩn vở. Tuyệt đối không cho học sinh dùng thước có
độ dẹt (mỏng) để kẻ. Vì thước khơng có độ dày, sau khi kẻ xong các em rê thước một
tí là vở dễ bị bẩn. Cho nên tơi thường nhắc nhở các em dùng thước kẻ có 4 mặt để sử
dụng cho dễ dàng.
Việc rèn chữ cho học sinh, giáo viên không chỉ chú ý luyện trong các giờ tập
viết hay chính tả mà mỗi khi học sinh cầm bút viết bài là giáo viên phải uốn nắn. Kể
cả khi học sinh viết vào vở nháp cũng vậy. Tôi biết có những giáo viên con xem nhẹ
khi học sinh viết trong vở nháp. Để cho học sinh viết cẩu thả vì cho rằng vở nháp
khơng phải là vở viết chính. Nhưng đối với tơi trong vở nháp cũng như vở viết phải

viết cho đẹp. Và phải viết cho tới dòng kẻ cuối cùng mới được sang trang. Tránh bỏ
lãng phí giấy. ở lớp tơi mỗi khi học sinh cầm bút viết bài ở tất cả các bộ môn là tôi
liền nhắc nhở và luôn uốn nắn cho các em. Có thể nhắc trực tiếp: “ Tất cả lớp ngồi
đúng tư thế, viết cẩn thận và nối các nét cho đẹp”. Hoặc tôi đưa ra một số câu hỏi để
học sinh tự điều chỉnh mình.

15


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

Ví dụ: Khi viết bài ta ngồi thế nào nhỉ? lưu ý cách cầm bút và viết cho đẹp nhé!
thế là các em sẽ tự trả lời và chấn chỉnh mình ln. Trong khi viết bài có những em từ
từ cúi thấp xuống. Tơi nhẹ nhàng nâng đầu em đó lên. Hoặc ghé sát vào tai và nói
nhỏ: “Ngồi cho đúng tư thế!” lập tức em đó điều chỉnh ngay. Tránh khi cả lớp đang
chăm chú viết, mà cơ lại nói thật to: “ Ngồi cho đúng tư thế!” Như vậy sẽ làm mất sụ
tập trung của các em và dẫn đến học sinh sẽ viết sai. Để động viên các em, trong các
thao tác học tập và viết bài, tơi ln khích lệ cho học sinh thi đua lẫn nhau. Chúng ta
không nên “tiết kiệm” lời khen với học sinh tiểu học. nhất là học sinh lớp 1, lớp 2
chính vì vậy mà khi học sinh viết sai, viết chưa đẹp. Tôi chê học sinh đấy nhưng cũng
lựa lấy một lời tỏ ra thơng cảm và mong muốn em đó sẽ cố gắng. Chẳng hạn: khi học
sinh viết sai, tơi thường nói: em viết như vậy là chưa đúng. Hãy viết lại nào! và viết
đẹp nhé. Hay: Một học sinh viết còn xấu tơi chỉ vào chữ và nói : “ Em viết cũng được
đấy nhưng còn hơi xấu ở những nét này này. Lần sau cố gắng viết đẹp hơn nữa nhé.”
Những em viết chưa đẹp, tôi sắp xếp những em đó ngồi cạnh bạn viết đẹp. Cho
quan sát vở sạch chữ đẹp của các bạn được cô khen. Mỗi tháng tôi cho học sinh thi
viết chữ đẹp một lần. Bài viết nào đẹp thì được treo lên: “ Bài hay - điểm giỏi” trước
lớp. Như vậy em nào muốn được treo bài lên thì phải viết đúng và đẹp. Mà học sinh
thì rất thích được khen nên các em thường thi đua lẫn nhau. Hằng tháng, tôi chấm vở

sạch chữ đẹp cho các em. Hiện nay là tháng thứ 4 của năm học. Tôi đã chấm vở cho
các em 3 lần. Kết quả cụ thể như sau:

16


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

Xếp loại

Tổng số
Tháng
học sinh

A

B

C

30

9

24 em

6 em

không

30

10

27 em

3 em

không

30

11

28 em

2 em

không

Như vậy là không có vở xếp loại C. Tiêu chuẩn xếp loại tơi căn cứ vào cách
đánh giá mà chuyên môn nhà trường đã hướng dẫn. Những em xếp loại B là do nét
chữ chưa được cẩn thận. Còn vở sạch là 100% được xếp loại A.
Mỗi lần chấm vở xong tôi luôn nhận xét và chỉ rõ cho những em xếp loại B lý
do vì sao cịn chưa đạt loại A. Động viên các em đó hãy cố gắng hoan nữa. Những em
được xếp loại A tôi tuyên dương và mong muốn các em phát huy mãi mãi. Vì thế cuối
tháng là các em rất thích được cơ chấm vở. Sau mỗi lần cơ trả vở cho xem, các em có
sự có gắng hẳn lên và thi đua viết chữ đẹp - Giữ vở sạch.
III. Kết luận:

“ Chữ viết cũng là sự biểu hiện của nết người”.
Đúng là vậy, bởi lẽ: con người ta có tính cẩn thận thì nét chữ cũng mới rõ ràng.
Con người ta có chăm chỉ, kiên trì, rèn luyện thì chữ viết mới đẹp được. Điều này
càng có ý nghĩa sâu sắc và tầm quan trọng đối với bậc tiểu học. Đối với các thầy cô
giáo, những người hằng ngày trực tiếp hình thành và uốn nắn những thói quen và kỹ
năng tốt cho học sinh.

17


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

IV. Bài học kinh nghiệm
Trên đây là những cách thức mà tôi đã làm trong quá trình giảng dạy và giáo
dục học sinh. Những việc làm đó đã đem lại một hiệu quả tương đối tốt. Bản thân tôi
đã rút ra những bài học kinh nghiệm như sau:
+ Với giáo viên:
-Nét chữ phải đẹp.
- Cần rèn luyện chữ viết thường xuyên.
-Gương mẫu khi viết bảng, chấm điểm cho học sinh và lời phê phải
đúng đẹp.
- Các thao tác khi hướng dẫn học sinh viết phải rõ ràng, chuẩn mực.
- Có đồ dùng trực quan ( chữ viết mẫu).
- Nắm vững đặc điểm tâm sinh lý học sinh. Quan tâm uốn nắn các thao
tác, các hoạt động học tập của học sinh.
- Động viên học sinh kịp thời.
+ Với phụ huynh:
-Chuẩn bị chu đáo đồ dùng học tập cho các em.
- Phối kết hợp thường xuyên với giáo viên.

- Kiểm tra ở nhà, động viên học sinh tham gia học tập tốt.
V. Những kiến nghị:
+ Các cấp quản lý cần quan tâm hơn nữa đến phong trào: “Rèn chữ - giữ vở”
cho học sinh tiểu học.
+ Mở chuyên đề: Rèn chữ - giữ vở ở mỗi trường tiểu học.
18


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

+ Các trường có kế hoạch rèn chữ cho giáo viên.
+ Bản thân mỗi giáo viên phải có ý thức tự rèn chữ viết. Khi viết bảng, trình
bày bài phải đẹp và khoa học.
- Giáo viên phải học tập, nâng cao hiểu biết khoa học để uốn nắn tư thế
ngồi viết cho học sinh.
- Giáo viên phải thực sự yêu nghề - mến trẻ.
- Giáo viên cần tích cực cộng tác với phụ huynh.

19


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Mục tiêu giáo dục tiểu học
2. Phương pháp dạy tiếng Việt ở trường tiểu học.
3. Tư liệu tự học, tự bồi dưỡng của bản thân

4. Tiêu chuẩn rèn chữ giữ vở đối với giáo viên và học sinh của trường tiểu học
thọ sơn.

20


KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP - GIỮ VỞ SẠCH
Tiểu học Tiên Cát - Việt Trì – Phú Thọ

MỤC LỤC

I. Phần mở đầu ( Đặt vấn đề)
II. Phần nội dung ( Giải quyết vấn đề)
III. Kết luận
IV. Bài học kinh nghiệm
V. Những kiến nghị
VI. Tài liệu tham khảo

21