hoi thoai

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1></div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

KI

ỂM TRA BÀI CŨ

Câu 1: Có mấy cách thực hiện hành động nói?

Câu 2: Xác định hành động nói của các câu sau:

(1) Thầy giáo mới ngày mai sẽ đến.

(2) Hôm nay là bài học Pháp văn cuối cùng của các con.

(3) Thầy mong các con hết sức chú ý.

(Buổi học cuối cùng)

<b>Câu </b>

<b>Kiểu câu</b>

<b>Hành động nói</b>

<b>Cách thực hiện</b>

<b>(1)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3></div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>“Một hôm, cô tôi gọi tơi đến bên c ời hỏi:</b>

- Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hố chơi với mẹ mày khơng?
[<b>…</b>] Nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét
mặt khi c ời rất kịch của cô tơi kia, tơi cúi đầu khơng đáp. Vì tơi
biết rõ, nhắc đến mẹ tơi, cơ tơi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tơi
những hồi nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một ng ời
đàn bà đã bị cái tội là goá chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ
con cái đi tha h ơng cầu thực. Nh ng đời nào tình th ơng u và

lịng kính mến mẹ tơi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm
đến [<b>…</b>]

Tôi cng c i ỏp li cụ tụi:

- Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu
cũng về.

Cô t«i hái lu«n, giäng vÉn ngät:

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đ a nhìn tơi. Tơi
lại im lặng cúi đầu xuống đất: lịng tơi càng thắt lại, kh mắt tơi
đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tôi c ời m núi rng:

- Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ
mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.

[<b></b>] Tôi c ời dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi:
- Sao cô biết mợ con có con?

Cụ tụi vn c t ơi c ời kể các chuyện cho tôi nghe. Có một bà họ
nội xa vào trong ấy cân gạo về bán. Bà ta một hôm đi qua chợ
thấy mẹ tôi ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn [<b>…</b>]

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Cơ tơi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tơi, nghiêm nghị:
- Vậy mày hỏi cô Thông - tên ng ời đàn bà họ nội xa kia - chỗ ở
của mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải
về. Tr ớc sau cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi đ ợc sao?
Tỏ sự ngậm ngùi th ơng xót thầy tơi, cơ tơi chập chừng nói tiếp:
- Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù
sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có
hàng, ng ời ta hỏi đến chứ?

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

I - VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI:

Đoạn trích “Trong lịng mẹ”

Ví dụ:

<i><b>Quan hệ giữa các nhân vật tham gia hội thoại trong đoạn </b></i>

<i><b>trích trên là quan hệ gì? Ai ở vai trên? Ai ở vai dưới?</b></i>



•

<b>- Hai nhân vật tham gia hội thoại: người cô và bé Hồng</b>

•

<b>- Quan hệ giữa các nhân vật tham gia hội thoại trong đoạn </b>

<b>trích trên là</b>

<b>quan hệ</b>

<b>thân tộc trên dưới</b>

•

<b> + Vai trên: người cơ.</b>

•

<b> + Vai dưới: bé Hồng</b>

<i><b>Qua ví dụ trên, em hiểu vai xã hội là gì?</b></i>



<b> Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8></div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Vơ-lơ-đi-a đang chuẩn bị bài thì một bạn đến rủ đi bắn chim vì

cậu ta vừa được bố mua cho khẩu súng mới. Khẩu súng mới,

điều đó thật hấp dẫn! Nghe bạn nói, Vơ-lơ-đi-a đứng dậy mở

toang cửa sổ, ló đầu ra ngồi và hỏi bạn một cách tỉ mỉ về khẩu

súng.

Nhưng rồi Vô-lô-đi-a trả lời bạn với vẻ luyến tiếc:

- Mình bận học, khơng đi được!

Cậu bạn châm chọc:

- Học gạo để lấy điểm năm à?

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<i> </i>

<i><b>Đọc và chỉ ra sự khác nhau trong quan hệ giữa hai </b></i>

<i><b>người vợ với chồng ở hai cuộc hội thoại sau:</b></i>

[…] Chị dậu rón rén bưng một bát lớn đến chỗ chồng nằm:

- Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột. […]

(Tắt đèn)

[…] Đồ ngu! Đòi một cái máng lợn thật à? Một cái máng thì

thấm vào đâu! Đi tìm lại con cá và địi một cái nhà rộng.

[…]

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

I - VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI:

<b>Quan hệ trên dưới hay ngang hàng</b>

<i><b>(theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và </b></i>

<i><b>xã hội)</b></i>

<b>Quan hệ thân - sơ </b>

<b>- Quan hệ xã hội:</b>

<b>- Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người </b>

<b>khác trong cuộc thoại.</b>

•

<b>- Hai nhân vật tham gia hội thoại: người cô và bé Hồng</b>

•

<b> + Vai trên: người cơ.</b>

•

<b> + Vai dưới: bé Hồng.</b>



<b> Quan hệ thân tộc trên dưới</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Câu Hỏi Thảo Luận

Trong cuộc hội thoại, có phải mỗi người tham

Trong cuộc hội thoại, có phải mỗi người tham

gia hội thoại chỉ có một vai xã hội khơng? Em

gia hội thoại chỉ có một vai xã hội khơng? Em

hãy cho một ví dụ để chứng minh điều đó.

hãy cho một ví dụ để chứng minh điều đó.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

I - VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI:

Đoạn trích “Trong lịng mẹ”

Ví dụ:

•

<i><b>_{a) Cách cư xử của người cơ có gì đáng chê trách?}</b></i>

•

<i><b>_{b) Tìm những chi tiết thể hiện sự im lặng của bé Hồng?}</b></i>

•

<i><b>c) Vì sao Hồng phải làm như vậy?</b></i>

<b>- Cách đối xử của người cơ:</b>

<b>Thiếu thiện chí khơng phù hợp với quan hệ ruột thịt, không thể </b>

<b>hiện thái độ đúng mực của người trên</b>

<b>đối với người dưới.</b>

<b>- Thái độ của Hồng:</b>

<b>Hồng phải kìm nén sự bất bình vì Hồng là người thuộc vai dưới.</b>

<b>(SGK/ tr. 94)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

- Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với

người khác trong cuộc thoại. Vai xã hội được xác định

bằng các quan hệ xã hội:

+ Quan hệ trên - dưới hay ngang hàng (theo tuổi tác,

thứ bậc trong gia đình và xã hội.

+ Quan hệ thân - sơ (theo mức độ quen biết, thân tình)

- Vì quan hệ xã hội vốn rất đa dạng nên vai xã hội của

mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham gia hội

thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của mình để

chọn cách nói cho phù hợp.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

II – LUYỆN TẬP:

1. Thái độ vừa nghiêm khắc vừa khoan dung của trong văn bản

“Hịch Tướng Sĩ”

Các ng ơi ở cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, khơng có mặc thì ta cho
áo, khơng có ăn thì ta cho cơm; quan nhỏ thì ta thăng chức, l ơng ít thì ta
cấp bổng; đi thuỷ thì ta cho thuyền, đi bộ thì ta cho ngựa; lúc trận mạc xơng
pha thì cùng nhau sống chết, lúc ở nhà nhàn hạ thì cùng nhau vui c ời. Cách
đối đãi so với V ơng Công Kiên, Cốt Đãi Ngột Lang ngãy tr ớc cũng chẳng
kém gì.

Nay các ng ơi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy n ớc nhục mà không biết

thẹn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<i><b> Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời câu hỏi</b></i>

<b> - </b>

<b>Chẳng kiếp gì sung sướng thật, nhưng có cái này là sung </b>

<b>sướng; bây giờ cụ ngồi xuống phảng này chơi, tôi đi luộc mấy </b>

<b>củ khoai lang, nấu một ấm nước chè tươi thật đặc; ơng con </b>

<b>mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào… thế là sung </b>

<b>sướng.</b>

<b> - </b>

<b>Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung </b>

<b>sướng.</b>

<b> </b>

<b>Lão nói xong lại cười như đưa đà. Tiếng cười gượng nhưng đã </b>

<b>hiền hậu lại. Tôi vui vẻ bảo:</b>

<b> - </b>

<b>Thế là được, chứ gì? Vậy cụ ngồi xướng đây, tôi đi luộc khoai, </b>

<b>nấu nước.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

•

<i><b>a. Dựa vào đoạn trích và những điều em biết về truyện </b></i>

<i><b>Lão Hạc, hãy xác định vai xã hội của hai nhân vật </b></i>

<i><b>tham gia cuộc hội thoại trên.</b></i>

•

<i><b>b. Tìm những chi tiết trong lời thoại thể hiện thái độ </b></i>

<i><b>vừa kính trọng, vừa thân tình của nhân vật ơng giáo đối </b></i>

<i><b>với lão Hạc.</b></i>

•

<i><b>c. Những chi tiết nào trong lời thoại của lão Hạc thể </b></i>

<i><b>hiện thái độ vừa quý trọng vừa thân tình của lão đối vơí </b></i>

<i><b>ơng giáo? </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<i><b>b. Thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo đối với lão Hạc:</b></i>

<i><b>- Mời lão hút thuốc, uống nước, ăn khoai</b></i>

<i><b>- Gọi lão Hạc là “cụ”, xưng hô gộp “ông con mình”</b></i>

<i><b>c. Thái độ vừa q trọng vừa thân tình của lão đối với ơng giáo:</b></i>

<i><b>- Gọi là “ông giáo”, dùng từ “dạy” thay cho từ “nói”.</b></i>

<i><b>- Xưng hơ gộp “ chúng mình”, cách nói chuyện xuề xồ.</b></i>

<i><b>Chi tiết nào thể hiện tâm trạng khơng vui và sự giữ ý của lão Hạc: </b></i>

<i><b>Lão Hạc chỉ cười như đưa đà, cười gượng, thoái thác lời mời của ơng </b></i>

<i><b>giáo.</b></i>

<i><b>a. Nhận xét vai xã hội.</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

Đọc mẫu chuyện sau:

Một sớm, thằng Hùng, mới “nhập cư” vào xóm tơi, dắt chiếc xe đạp gần hết

hơi ra tiệm sửa xe của bác hai. Nó hất hàm với bác Hai:

- Bơm cho cái bánh trước. Nhanh lên nhé, trễ giờ học rồi.

Bác hai nhìn thằng Hùng rồi nói:

- Tiệm của bác hổng có bơm thuê.

- Vậy mượn cái bơm, tôi bơm lấy vậy.

- Bơm của bác bị hư, cháu chịu khó dắt đến tiệm khác vậy.

Vừa lúc ấy, cái Hoa nhà ở cuối ngõ cũng dắt xe đạp chạy vào tíu tít chào hỏi:

- Cháu chào bác Hai ạ! Bác ơi, cháu mượn cái bơm nhé. Chiều nay cháu đi học

về, bác coi dùm cháu nghe, hổng biết sao nó cứ xì hơi hồi.

- Được rồi. Nào để bác bơm cho. Cháu là con gái, biết bơm không mà bơm!

Cháu cảm ơn bác nhiều.

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

- Học bài, nắm vững các khái niệm.

- Hoàn thành các bài tập.

- Chuẩn bị tiết:

</div>

<!--links-->