Bai Viet cua Trotsky

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Leon Trotsky</b>

<b>Stalin đã đánh bại cánh tả như thế nào?</b>

<b>Tháng 11/1935</b>

Những câu hỏi trong bức thư của đồng chí Zeller đề cập đến khơng chỉ là những vấn
đề lịch sử mà còn là những vấn đề thời sự. Nó cũng thường gặp trong các tác phẩm
chính trị như một cuộc đàm luận. “Đồng chí bị tước quyền như thế nào, tại sao?”
“Stalin thiết lập bộ máy chính quyền như thế nào?” “ Cái gì tạo nên sức mạnh của
Stalin?”.

Người ta đặt câu hỏi về quy luật nội tại của cách mạng và phản cách mạng tại mọi
nơi và theo những cách riêng của mỗi người, như một người xem một ván cờ hay một
cuộc thi thể thao mà không nghiên cứu những xung đột và thay đổi trong một xã hội
nhất định. Trong hồn cảnh đó những kẻ Mác – xít giả mạo khơng có cách nào phân
biệt với người theo chủ nghĩa tự do tầm thường, những người sử dụng tiêu chuẩn pháp
lý để đối mặt với hoạt động của đông đảo quần chúng.

Bất cứ ai thơng hiểu lịch sử thậm chí biết một chút cũng hiểu rằng mọi cuộc cách
mạng đều kéo theo nó một cuộc phản cách mạng, chắc chắn rằng, sẽ không bao giờ đưa
toàn bộ dân tộc trở lại địa vị kinh tế ban đầu nhưng cũng lấy đi phần lớn thành quả cách
mạng. Và nạn nhân đầu tiên của làn sóng phản cách mạng nói chung là tầng lớp lãnh
đạo cách mạng, lãnh đạo quần chúng trong thời kỳ đầu, thời kì phịng ngự, thời kỳ “Anh
hùng”. Từ những kinh nghiệm lịch sử đó chúng ta thấy rằng vấn đề khơng chỉ đơn giản
là ở kỹ năng, sự khéo léo, hay ở nghệ thuật của cả hai hoặc ở một số ít người, mà ở
những nguyên nhân sâu sắc hơn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

người vơ sản sự lãnh đạo phải tính đến khả năng xác định thời điểm tấn công và khi nào
cần phải rút lui. Đó là một khả năng tạo thành sức mạnh của Lênin.

Sự thành công hay thất bại của cánh tả chống lại bộ máy quan liêu, cố nhiên phụ
thuộc vào phẩm chất của những lãnh tụ trong hai cuộc chiến tranh. Nhưng trước khi nói
về những phẩm chất này, chúng ta nên hiểu rõ tính chất của hai cuộc chiến tranh, lãnh
tụ tài ba nhất của cuộc chiến thứ nhất có thể hồn tồn vơ dụng trước cuộc chiến thứ
hai. Một câu hỏi – (rất thời sự và rất ngây thơ) – “Tại sao Trotsky vào thời điểm đó
khơng sử dụng qn đội để chống lại Stalin?” đó là bằng chứng rõ ràng thể hiện người
hỏi khơng thể hoặc không muốn phản ánh lịch sử một cách tổng quát nguyên nhân
chiến thắng của bộ máy quan liêu Soviet từ tay những người tiên phong trong cuộc cách
mạng vô sản. Tôi đã viết về những nguyên nhân này hơn một lần trong một số quyển
sách, bắt đầu bằng tự truyện của tôi. Tôi đưa ra tổng kết những kết luận quan trọng nhất
trên một vài dịng.

Khơng phải bộ máy quan liêu hiện tại đảm bảo cho chiến thắng của cách mạng tháng
mười, mà là quần chúng công nhân, nông dân dưới sự lãnh đạo của đảng Bolshevik.
Tầng lớp quan chức quan liêu chỉ bắt đầu lớn mạnh sau khi cách mạng thắng lợi, nó thổi
phồng vị trí của mình khơng chỉ trong giai cấp cách mạng cơng nhân mà còn với đại
diện của những tầng lớp khác (Quan chức Nga hồng cũ, cơng chức, tư sản trí
thức, . . .). Tầng lớp quan chức hiện nay phần lớn trong thời gian cách mạng tháng mười
ở phe tư sản( Ví dụ như những đại sứ Xơ viết Potemkin, Maisky, Troyanovsky, Surits,
Khinchuk, . . ). và những người ở phái Bolshevik trong cách mạng tháng mười thì phần
lớn khơng đóng một vai trị gì lớn trong việc chuẩn bị, chỉ đạo cách mạng hoặc theo
cách mạng trong những năm đầu. Stalin cũng thế. Những công chức hiện nay được lựa
chọn và đào tạo bởi những người lão thành, thường là con cháu họ. Và đó là ơng Stalin
người trở thành “Xếp” của đẳng cấp mới mới lớn mạnh sau cách mạng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

không phải lựa chọn những phương pháp tốt nhất cho cuộc đấu tranh ấy, không phải
suy nghĩ để đưa ra những quyết định cần thiết. Nhưng điều đó khơng có nghĩa là
Jouhaux khơng thể đánh bại. Nếu hồn cảnh thay đổi theo hướng cách mạng hoặc phát
xít – tồn bộ bộ máy cơng đồn sẽ mất tự chủ, những thủ đoạn của họ cho họ thấy họ
không có sức mạnh, và bản thân Jouhaux đã để lại một ấn tượng, không phải đáng nhớ

mà là đáng thương. Chúng ta chỉ nhắc lại những người lãnh đạo công đoàn bất lực và
kiêu ngạo của Đức vào năm 1918, khi cách mạng vượt qua ý định của họ, và năm 1932,
khi Hitler đang phát triển.

Ví dụ trên vạch ra nguồn gốc điểm mạnh và mặt yếu của chế độ quan liêu. Sức mạnh
của nó là quần chúng cách mạng ở giai đoạn đầu, giai đoạn anh hùng. Nhưng khi đã
đứng trên đầu quần chúng, và sau đó phải giải quyết những “Yêu cầu xã hội” (Sự đảm
bảo, Uy thế, sự kính trọng . . .), Tầng lớp cơng chức có xu hướng kiềm chế quần chúng.
Tại sao phải mạo hiểm như vậy? có điều gì để mà mất chăng. Chủ nghĩa cải lương phát
triển và gây ảnh hưởng lớn vào thời đại phát triển của tư bản có liên quan đến sự thụ
động của giai cấp công nhân. Nhưng khi tính thụ động đó bị đập tan, theo cánh tả hay
cánh hữu, vẻ tráng lệ của tầng lớp công chức sẽ kết thúc. Trí thơng minh và những tiểu
xảo trở thành ngu ngốc và bất lực. Những người có khả năng “Lãnh đạo” phù hợp với
từng giai cấp (tầng lớp) sẽ lãnh đạo và hướng tới quyền lợi của giai cấp đó.

Tầng lớp cơng chức Xơ-viết có nhiều quyền lực hơn tầng lớp công chức cải lương
trong các nước tư bản, bởi vì nó nắm được chính quyền và có được những quyền lợi gắn
với chính quyền đó. Đúng, công chức Xô-viết lớn lên từ chiến thắng của cách mạng vơ
sản. Nhưng nó ……… Ở những nước nghèo – và Liên-xô hiện nay vẫn là nước rất
nghèo, nơi mà có phịng riêng, đủ cái ăn, cái mặc chỉ dành cho một số ít người đó là
một triệu cơng chức lớn nhỏ những người đang bằng mọi cách giữ vững quyền lợi của
họ! Tuy nhiên do tính ích kỷ và chủ nghĩa bảo thủ họ sợ đối mặt với sự bất mãn của
quần chúng, sự căm thù của các nhà phê bình, sự tức giận vì bầu khơng khí ngạt thở của
những tư tưởng tự do, cuối cùng là thói đạo đức giả và cái tôn giáo quỳ gối trước “Xếp”
để giữ chức quyền và giành quyền lợi. Tất cả những điều đó là nguyên của cuộc đấu
tranh chống “Chủ nghĩa Trotsky”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

giai cấp công nhân hoặc tàn lụi trong nội chiến hoặc phát triên cao hơn, và phần lớn đã
đồng hố vào tầng lớp cơng chức, mất đi tinh thần cách mạng của họ. Mệt mỏi vì những
nỗ lực trong những năm cách mạng, vì khơng nhìn thấy tương lai, cay đắng và thất

vọng, quần chúng rơi vào trạng thái thụ động. Phản ứng này có thể thấy sau mọi cuộc
cách mạng. Lịch sử của cuộc cách mạng tháng mười cho thấy sự mệt mỏi, bất mãn của
quần chúng không phải là lợi thế của tầng lớp đối lập, giai cấp tư sản và tầng lớp quý
tộc mà là tầng lớp trên của bản thân giai cấp cơng nhân và những nhóm trung gian kết
hợp lại trở thành tầng lớp công chức Xô-viết.

Sức mạnh của cuộc cách mạng vơ sản chân chính tại USR khơng phải từ bộ máy lãnh
đạo mà từ những hoạt động của quần chúng cách mạng. Hồng quân không phải được
tạo ra bởi “Người của bộ máy lãnh đạo”( trong những năm tháng cách mạng bộ máy
này còn rất yếu), mà bởi lực lượng nịng cốt những người cơng nhân anh hùng, những
người mà dưới sự lãnh đạo của đảng Bolshevik, tập hợp những người nông dân trẻ lại
và đưa họ ra mặt trận. Sự suy tàn của cách mạng, sự mệt mỏi, thất bại tại châu Âu và
châu Á, sự thất vọng của quần chúng lao động, đó là điều khơng thể tránh được và nó
trực tiếp làm suy yếu vai trị của chủ nghĩa cách mạng quốc tế, đồng thời làm tăng vai
trị của tính dân tộc và tầng lớp cơng chức bảo thủ. Một chương mới của cách mạng bắt
đầu . Những lãnh tụ của thời kỳ trước trở thành phe đối lập với những nhà chính trị bảo
thủ của bộ máy chính quyền, đóng một vai trị thứ yếu trong cuộc cách mạng, nổi lên
cùng với những sỹ quan thắng trận.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

mười, mười một năm. Khơng cịn nghi ngờ gì nữa có thể thực hiện một chiến dịch quân
sự táo bạo chống lại phe phái Zinoviev, Kamenev, Stalin ... khơng hề khó khăn và thậm
chí khơng phải đổ máu; nhưng kết quả của của chiến dịch đó lại làm tăng cái luận điệu
cơng chức hố và Bonapart hoá , cái mà Cánh tả đã phải đối mặt trong cuộc đấu tranh.

Nhiệm vụ của người Bolshevik-Leninist là phải chống lại phe phản động trong đảng,
không phải dựa vào tầng lớp sỹ quan quân đội mà phải dựa vào đội tiên phong của giai
cấp vơ sản và từ đó dựa vào quần chúng để làm chủ tầng lớp công chức, để thanh lọc
những phần tử phản động, để đảm bảo quyền lãnh đạo của giai cấp công nhân, rồi thiết
lập những chính sách quay lại phục vụ cho cách mạng thế giới. Nhưng sức sống của
cách mạng, của quần chúng đã giảm đi nhiều sau nội chiến, nạn đói, bệnh dịch và tầng

lớp công chức mọc lên kinh khủng cả về số lượng và sự xấc xược, cách mạng vô sản
suy yếu. Chắc chắn rằng ngọn cờ Bolshevik – Leninist sẽ tập hợp được hàng nghìn
chiến binh cách mạng tốt nhất, trong đó có nhiều người lính. Giai cấp công nhân tiến bộ
sẽ ủng hộ cho cánh tả, nhưng sự ủng hộ này lại thụ động; quần chúng không cịn tin
tưởng nữa, xung đột sẽ làm cho tình hình tồi tệ đi. Trong khi đó tầng lớp cơng chức quả
quyết: “Cánh tả muốn làm cách mạng quốc tế và chuẩn bị lôi chúng ta vào cuộc chiến
tranh. Quá đủ những điều tồi tệ rồi. Chúng ta có quyền được nghỉ ngơi. Chúng ta không
cần ‘Cách mạng liên tục’. Chúng ta sẽ xây dựng xã hội chủ nghĩa chỉ tại nước ta thôi.
Công nhân và nông dân, hãy tin vào chúng tôi, những lãnh tụ của các bạn!” kèm theo đó
là những kính động vào dân tộc - sẽ nói tới ở phần sau - bằng sự vu khống trơ tráo, đơi
khi hồn tồn phản cách mạng, để chống lại chủ nghĩa quốc tế. Tầng lớp công chức và
quân đội liên kết chặt chẽ hơn và rõ ràng đã tìm được tiếng nói trong quần chúng đã mệt
mỏi và ngần ngại. Vì thế những người tiên phong Bolshevik tự thấy họ bị cô lập và bị
nghiến ra từng mảnh.

Những lời ca tụng về mưu lược xuất chúng, khả năng tổ chức như thần, được giới
công chức USSR và quốc tế cộng sản thận trong đưa ra và được nhắc lại bởi bọn tư sản
trí thức, những kẻ sẵn sàng đi bằng đầu gối. Những quý ông này chẳng hiểu cũng như
chẳng biết đến Lê-nin khi người bị truy nã bởi bọn cặn bã và khi người chuẩn bị cho
cách mạng. Nhưng lại “hiểu ra” Stalin khi nhận thức này mang lại quyền lợi trước mắt
cho họ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

tư tưởng cách mạng Marxist. Vì thể, ơng ta tìm kiếm cái đơn giản hơn, dân tộc hơn, một
chính sách “chắc hơn”. Chiến thắng mà ông ta đạt được là điều ông ta khơng mong đợi.
Đó là chiến thắng của tầng lớp lãnh đạo mới, của giới quý tộc cách mạng những người
đã thoát khỏi sự điều khiển của quần chúng và đó cần có một quan tồ mạnh mẽ và
đáng tin cậy trong những chuyện nội bộ. Stalin, một người đứng thứ hai trong cách
mạng vô sản, xuất hiện như một lãnh tụ của tầng lớp cơng chức quan liêu đó.

Một nhà văn phát-xít hoặc nửa phát-xít Italia Malaparte đã xuất bản cuốn sách Đảo

chính: Một kỹ năng cách mạng, trong đó ơng phát triển luận điểm áp dụng “Chiến thuật
cách mạng của Trotsky” trong chiến lược của Lê-nin đảm bảo thắng lợi trong một đất
nước ở một hoàn cảnh cụ thể. Khơng thể tưởng tượng được có một học thuyết vô lý đến
thế! Tuy nhiên, những nhà hiền triết dùng thước đo để kết tội chúng tôi đã để mất quyền
lực vì sự do dự, cuối cùng quan điểm của Malaparte như sau: họ nghĩ rằng có một kỹ
thuật “bí mật” giúp cho cách mạng chiến thắng hoặc duy trì được lâu dài, nó độc lập với
những những nhân tố khách quan (chiến thắng hoặc thất bại của cách mạng ở Đông hay
Tây, phong trào trong quần chúng mạnh hay yếu, . . .). Sức mạnh khơng phải là một
món quà mà người “tài giỏi” nhất giành được. Sức mạnh là quan hệ giữa các cá nhân,
suy cho cùng là giữa các giai cấp. Lãnh tụ , như chúng ta đã nói là địn bẩy của sức
mạnh để dẫn tới thành cơng. Nhưng khơng có nghĩa là lãnh tụ có thể bảo đảm cho thắng
lợi trong mọi điều kiện.

Thế nào là kiên quyết, suy cho cùng là cuộc đấu tranh giai cấp và những biến đổi nội
tại sinh ra bên trong đấu tranh của quần chúng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

khó khăn; khơng phải bởi vì người sợ cá nhân Stalin như một đối thủ (nghe có vẻ buồn
cười) mà bởi vì người thấy rõ ràng sau lưng Stalin là một chuỗi lợi ích và quyền lực
chung của tầng lớp cơng chức. Trong khi Lênin còn sống, Stalin đã chỉ huy hoạt động
phá hoại bằng cách cẩn thận tuyên truyền tin đồn rằng tư tưởng của Lênin là sai lầm,
khơng cịn phù hợp với hồn cảnh hiện tại nữa,... nói một cách khác, ơng ta bịa ra
những chuyện để giải thích sự thù địch sâu sắc giữa Lênin và Stalin trong suốt một năm
rưỡi cuối đời của Lênin. Thực sự, những bài báo và bức thư Lênin viết khi ông đang ốm
thể hiện sự chín muồi trong suy nghĩ. Sự sáng suốt của cái “không phù hợp” ấy sẽ là
quá đủ cho cả tá Stalin.

Có thể chắc chắn rằng nếu Lênin cịn sống lâu hơn, áp lực của thế lực công chức sẽ
giảm đi - ít nhất là trong năm đầu. Nhưng năm 1926 Krupskaya nói với một nhóm cánh
tả rằng “ Nếu Lênin cịn sống ơng ta sẽ phải vào tù”. Sự lo ngại về cảnh báo của Lênin
vẫn còn trong tâm trí cơ ta, và cơ ta hồn tồn khơng ảo tưởng vào sức mạnh vô địch

của cá nhân Lênin, mà hiểu theo cách của cô, như sự độc lập của người lái tàu giỏi nhất
khi gặp sóng to gió lớn.

Có nghĩa là chiến thắng của Stalin là khơng tránh khỏi? Có nghĩa là cuộc chiến của tả
phái (Bolshevik-Leninist) là vô vọng?. Sự phát triển của cuộc đấu tranh đã rõ, những
người Bolshevik-Leninist không thể giành chiến thắng cuối cùng tại Liên Xơ nếu khơng
có sự giúp đỡ từ cách mạng thế giới. Nhưng khơng có nghĩa là cuộc đấu tranh đó khơng
đem lại điều gì. Nếu khơng có sự phê phán mạnh mẽ của tả phái và nếu không có sự lo
ngại của cơng chức, đường lối của Stalin-Bukharin đối với kulak (Phú nông) sẽ kết thúc
mà chủ nghĩa tư bản vẫn cịn tồn tại. Dưới sự đả kích của tả phái giới công chức buộc
phải thực hiện nhiều hơn đường lối của tả phái. Những người Leninist đã không thể bảo
vệ chế độ Xô - viết khỏi tan rã và rơi vào chế độ quân chủ. Nhưng họ đã bảo vệ nó tránh
được sự tan rã hồn tồn bằng cách chặn đường hồi phục của chủ nghĩa tư bản. Tiến bộ
của tầng lớp công chức là kết quả của quá trình đấu tranh cách mạng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Nhưng dù sao, cuộc đấu tranh của cánh tả không vô ích. Trên tồn thế giới xuất hiện
rất nhiều những nịng cốt của cách mạng vô sản, những người Bolshevik thực sự gia
nhập tầng lớp công chức để lợi dụng quyền lực và tài sản của nó, nhưng vẫn đi theo con
đường của Lênin và vẫn giữ biểu ngữ của cách mạng tháng mười. Dưới sự ngược đãi
điên cuồng – Chưa có tiền lệ trong lịch sử - của liên minh chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa
cải lương, chủ nghĩa Stalin, nhưng chủ nghĩa Bolshevik-Leninist vẫn phát triển, vẫn
mạnh lên, và càng ngày càng giành được sự tin tưởng của giai cấp công nhân tiến bộ.

</div>

<!--links-->