tap hop

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>TẬP HỢP</b>

GV: Khuất Quang Thành Ngày soạn: 22/8/2009

<b>I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:</b>

 <i>Kiến thức:</i>

 Nắm vững các khái niệm: tập hợp, phần tử của tập hợp, tập hợp rỗng
 Nắm vững các khái niệm: tập hợp con, hai tập hợp bằng nhau

 <i>Kĩ năng:</i>

 Biết cách xác định tập hợp bằng cách liệt kê các phần tử hay chỉ ra tính chất đặc
trưng của tập hợp.

 Có kĩ năng diễn đạt các khái niệm bằng ngơn ngữ mệnh đề
 <i>Thái độ: Có thái độ học tập tự giác, tích cực, chủ động.</i>

 <i>Tư duy: Rèn luyện tư duy logic</i>

<b>II. CHUẨN BỊ:</b>

 GV: Các kiến thức mà học sinh đã học ở lớp 6 về tập hợp

 HS: Ôn tập các kiến thức đã học ở lớp 6 về tập hợp và các kiến thức về logic mệnh đề

<b>III. PHƯƠNG PHÁP:</b>

 Vấn đáp, phát hiện và giải quyết vấn đề

<b>IV. TIẾN TRÌNH DẠY:</b>

<i>A. Tổ chức lớp:</i>

 Kiểm tra sĩ số lớp
 Ổn định trật tự
<i>B. Nội dung bài mới:</i>

<b>Nội dung</b> <b>Hoạt động của GV</b> <b>Hoạt động của HS</b>

<i><b>I. Khái niệm tập hợp</b></i>

<i>1. Tập hợp và phần tử</i>

+ Tập hợp là một khái niệm
không định nghĩa

+ Để chỉ <i>a</i> là một phần tử
của tập hợp <i>A</i> ta kí hiệu

<i>a∈A</i>

+ Để chỉ <i>a</i> không là phần
tử của tập hợp <i>A</i> ta viết

<i>a∉A</i>

<i><b>HĐ1</b>: Củng cố khái niệm tập hợp và phần tử</i>
+ GV minh họa khái niệm tập

hợp và phần tử. Yêu cầu HS
lấy ví dụ về tập hợp và chỉ ra
phần tử của tập hợp đó.

+ Kể tên các tập hợp số đã học
và thực hiện HĐ1 SGK tr10
+ Điền kí hiệu thích hợp vào
chỗ chấm:

−2<i>…N</i> ; 1

3<i>…Q</i> ; <i>π …Q</i> ;

Lớp 10A là một tập hợp, mỗi
HS là một phần tử của tập hợp
đó

<i>N , Z ,Q , I , R</i>
3<i>∈Z ;</i>√2<i>∉Q</i>
−2<i>∉N</i> ; 1

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i>π … R</i>

<i>2. Cách xác định tập hợp </i>
+ Có hai cách xác định một
tập hợp :

- Liệt kê các phần tử của nó
- Chỉ ra tính chất đặc trưng
cho các phần tử của nó

+ Ta có thể minh họa tập hợp
bằng biểu đồ Ven

<i><b>HĐ2</b>: Củng cố về các cách xác định tập hợp</i>
+ Hãy liệt kê các bạn ở xã

Ngọc Tảo.

<i>Để xác định một tập hợp ta có</i>
<i>thể liệt kê các phần tử của nó</i>
+ Hãy liệt kê các phần tử của

tập hợp

<i>A</i>={<i>x∈R</i>:2<i>x</i>2−5<i>x</i>+3=0}

<i>Để xác định một tập hợp ta có</i>
<i>thể chỉ ra tính chất đặc trưng</i>
<i>cho các phần tử của nó</i>

+ <i>B</i>={1<i>;</i>4<i>;</i>9<i>;</i>16<i>;… ;</i>2500}
Hãy xác định B bằng cách chỉ
ra tính chất đặc trưng cho các
phần tử của nó

+ Ngồi ra, ta có thể minh
<i>họa tập hợp bằng một hình</i>
<i>phẳng bao quanh bởi một</i>
<i>đường kín, gọi là biểu đồ Ven</i>

+ HS kể tên

{Lan, Cúc, Nam, Cường, Hải}

<i>A</i>={1<i>;</i>3

2} là tập hợp các

nghiệm của phương trình

2<i>x</i>2−5<i>x</i>+3=0

<i>B</i>={<i>x∈N</i>:<i>x</i>=<i>n</i>2<i>;</i>1<i>≤ n ≤</i>50}

<i>3. Tập hợp rỗng</i>

Tập hợp rỗng, kí hiệu là ∅ ,
là tập hợp không chứa phần tử
nào

<i><b>HĐ3</b>: Củng cố khái niệm tập hợp rỗng</i>
+ Hãy liệt kê các phần tử của

tập hợp

<i>A</i>={<i>x∈R</i>:<i>x</i>2+<i>x</i>+1=0}

+ Nếu A không phải là tập
hợp rỗng thì A chứa ít nhất

một phần tử.

Phương trình <i>x</i>2

+<i>x</i>+1=0
vô nghiệm nên A khơng có
phần tử nào. Đó là một tập
hợp rỗng

<i>A ≠</i>_∅<i>⟺ ∃x</i>:<i>x∈A</i>

<i><b>II. Tập hợp con</b></i>

+Nếu mọi phần tử của tập hợp
A đều là phần tử của tập hợp
B thì ta nói A là một tập hợp
con của B và viết <i>A⊂B</i>
( đọc là A chứa trong B)

Thay cho <i>A⊂B</i> , ta cũng
viết <i>B⊃A</i> _{đọc là B chứa A}
hay B bao hàm A

Minh họa bằng biểu đồ Ven
+ Nếu A không là tập hợp con
của B thì ta viết <i>A⊄B</i>

Minh họa bằng biểu đồ Ven
+Tính chất:

- <i>A⊂A</i> (phản xạ)

- Nếu <i>A⊂B</i> và <i>B⊂C</i> thì
<i>A⊂C</i> (bắc cầu) (minh họa)
- ∅<i>⊂A</i> , với mọi tập hợp A

<i><b>HĐ4</b>: Củng cố khái niệm tập hợp con</i>
+Yêu cầu HS thực hiện HĐ5

SGK tr11:

- Mối quan hệ giữa <i>Z</i> và
<i>Q</i> ?

- Mỗi phần tử của Z có thuộc
Q khơng?

- Có thể nói mỗi số ngun là
một số hữu tỷ khơng?

Như vậy, ta nói Z là tập hợp
con của Q và viết <i>Z⊂Q</i>

+ Lấy một ví dụ khác về khái
niệm tập hợp con

+ Chú ý:

<i>A⊂B⇔ ∀x</i>(<i>x∈A⇒x∈B</i>)

<i>Z</i> nằm trong <i>Q</i>
Có

Có thể nói số nguyên là số
hữu tỷ

+ <i>N⊂Z</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Chọn câu trả lời đúng: Cho

<i>A⊂B</i>

a. <i>x∈B⇒x∈A</i>

b. <i>x∈A⇒x∉B</i>

c. <i>x∈A⇒x∈B</i>

d. <i>x∈B⇒x∈A</i>

Đáp án c đúng

<i><b>III. Tập hợp bằng nhau</b></i>

Khi <i>A⊂B</i> và <i>B⊂A</i> ta
nói tập hợp A bằng tập hợp B
và viết <i>A</i>=<i>B</i>

<i><b>HĐ5</b>: Xây dựng khái niệm hai tập hợp bằng nhau</i>
Yêu cầu HS thực hiện HĐ6 SGK tr 12

+ Nêu tính chất các phần tử
của A

+ Các số này có là bội chung
của 4 và 3 khơng?

+ Các số này có là bội của 12
khơng

Vậy mọi phần tử của A có
thuộc B khơng?

+ Mỗi phần tử của B có là bội
của 4 và 6 không?

Vậy mọi phần tử của B có
thuộc A không?

<i>Như vậy, mọi phần tử của A</i>
<i>đều thuộc B và ngược lại hay</i>
<i>nói cách khác A và B có cùng</i>
<i>các phần tử như nhau. Khi đó</i>
<i>ta nói tập hợp A bằng tập hợp</i>
<i>B</i>

Là bội chung của 4 và 6
Có

Có. Do 4 và 3 nguyên tố cùng

nhau

Có và do đó: <i>A⊂B</i>

Có do 12 chia hết cho 4 và 6
Có và do đó <i>B⊂A</i>

<i><b>HĐ6</b>: Củng cố khái niệm hai tập hợp bằng nhau</i>
Chọn đáp án sai:

a.Nếu <i>A⊂B</i> ; <i>B</i>=<i>C</i> thì

<i>A⊂C</i>

b.Nếu <i>A</i>=<i>B</i> ; <i>B⊂C</i> thì

<i>A⊂C</i>

c.Hai tập hợp bằng nhau nếu
có số phần tử bằng nhau

d. Hai tập hợp bằng nhau nếu
có cùng các phần tử như nhau

Câu c sai bởi

<i>A</i>={1<i>;</i>2} và <i>B</i>={3<i>;</i>4} có

số phần tử bằng nhau nhưng
không bằng nhau

<i>C. Kết thúc tiết dạy:</i>

 Nhắc HS kiến thức trọng tâm: tập hợp và cách cho một tập hợp, tập hợp con, tập hợp
bằng nhau

 Hướng dẫn làm bài tập SGK

</div>

<!--links-->