Sáng kiến kinh nghiệm: Hoạt động nhóm trong đổi mới phương pháp giảng dạy

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

HOẠT ĐỘNG NHÓM
TRONG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP GIẢNG
DẠY

Người sọan: Nguyễn Văn Thiện

+==========================================================http://engli
shebook.info

1


I/ Đặt vấn đề
Hoạt động nhóm là yêu cầu tối cần thiết trong đổi mới phương pháp giáo dục
trong nhà trường hiện nay. Với mỗi giáo viên có những cách thức tổ chức khác
nhau, theo từng mục đích, yêu cầu và lượng kiến thức cần truyền đạt trong mỗi
bài giảng khác nhau. Tuy nhiên để hoạt động nhóm có hiệu quả chúng ta cần
thống nhất một số phương pháp chung sao cho dễ thực hiện, đáp ứng được
trong mọi điều kiện, hoàn cảnh nhằm đem lại kết quả cao nhất cho mọi tiết dạy
trên lớp của chúng ta mà tất cả mọi giáo viên đều có thể thực hiện đượcmột
cách dễ dàng.
1> Yêu cầu của ngành:
1- Nhằm nâng cao chất lượng việc thảo luận nhóm của học sinh, giúp HS tự rèn
luyện khả năng đóng góp, xây dựng bài, và phát huy tính tự chủ, chủ động trong
việc lĩnh hội kiến thức mới một cách nhanh nhất. Đồng thời giúp học sinh có
khả năng mạnh dạn đưa ra những quan điểm của mình trước lớp từ đó học sinh
càng tự chủ hơn trong học tập.
2- Giúp giáo viên có thể ứng dụng, chế biến từ một cách thức chung thành
phương pháp riêng của từng cá nhân để áp dụng cho mọi tiết dạy trên lớp và

từng bước nâng cao chất lượng giảng dạy của bộ môn Anh Văn trong cấp học
trung học cơ sở.
2> Thực trạng:
- Đa số HS có khả năng suy luận lơ gích rất tốt, các em có khả năng mạnh dạn,
tự tin trình bày quan điểm của mình trước đơng người.
- Khả năng tự học, tự tìm kiếm thơng tin của HS khá cao, tuy nhiên chưa có điều
kiện thể hiện.
- Giáo viên chúng ta đều nhiệt tình, muốn tìm tịi, sáng tao trong đổi mới
phương pháp, nhằm tìm ra cách truyền đạt tốt nhất cho bài giảng.
- Công nghệ thông tin, và trang thiết bị giáo dục đều được trang bị nay đủ cho
các trường nên việc sọan giảng rất dễ dàng và nhanh chóng.
+==========================================================http://engli
shebook.info

2


Bên cạnh đó cịn một số vấn đề cần đề cập:
- Số lương HS ở các khối lớp cao so với yêu cầu thực tế.
- Một số không nhỏ HS yếu kém, thụ động trong hoạt động học tập.
- HS chưa quen với cách hoạt động nhóm mà chỉ ỷ lại cho HS khác làm.
- Giáo viên một số chưa thực sự chú trọng đến vấn đề hoạt động tổ nhóm, có
người cho rằng mơn của mình khơng thật sự cần hoạt động nhóm, hoặc tiết dạy
này khơng có gì để hoạt động nhóm nên thường cho qua.
- GV chưa khích lệ, phát huy tính tích cực của những HS có khả năng trong lớp
một cách kịp thời.
- Các câu hỏi yêu cầu của GV chưa đủ sức năng đòi hỏi HS phải đầu tư, suy
nghĩ mà GV thường lấy ngay những câu hỏi trong sách giáo khoa hoặc những
câu hỏi quá dễ có nội dung trong sách làm đề tài hoạt động nhóm. Hoặc đơi khi,
những câu hỏi của giáo viên quá vụn vặt vì nghĩ rằng câu hỏi khó thì các em

khơng trả lời đươc.
- Hoạt động nhóm thường chỉ được thực hiện trong các tiết hội giảng, thanh tra
nên thường cho sẵn các em đáp án, từ đó các em khơng cần phài suy nghĩ, tranh
luận gì cả
- Việc chia nhóm, phân cơng nhóm chưa làm tốt, có những em khơng biết mình
phải làm gì và làm như thế nào, chỉ biết xúm vào nhóm để “nhìn”.
- Thời gian cho hoạt động nhóm q ít vì GV sợ “cháy giáo án”
- Chưa có kiểm tra, chỉnh sửa, khen ngợi động viên kịp thời cho nhóm hoạt động
tốt. Chưa có những thành viên tích cực được huấn luyện trở thành những trợ
giảng cho giáo viên.
- Lượng kiến thức cần truyền tải trong một bài giảng bộ môn tiếng Anh quá
nhiều và quá dài, đặc biệt là tiếng Anh lớp 8, lớp 9, do đó thường khơng đủ thời
gian cho các hoạt động nhóm.
II/ Giải quyết vấn đề:
1> Cơ sở lý luận:
+ Qua q trình giảng dạy bộ mơn Anh văn tại trường THCS Chu Văn An từ
năm 1999 tới nay, qua các buổi tham gia chuyên đề các cấp và qua các tiết dự
+==========================================================http://engli
shebook.info

3


giờ đồng nghiệp , tơi mạnh dạn trình bày những quan điểm của mình về
phương pháp hoạt động nhóm trong một tiết dạy.
A / Với giáo viên:
a/ Việc chuẩn bị:
- Trước hết cần nghiên cứu thật kỹ nội dung cần truyền đạt trong bài giảng.
Xác định rõ trọng tâm của bài nhằm có sự phân bố thời gian hợp lý nhất
cho từng tiểu mục.

- Lập dàn ý những ý tưởng về tiến trình tiết dạy thật cụ thể nhằm khai thác
hết nội dung của bài.
- Xác định rõ nội dung nào cần thiết cho hoạt động nhóm, nội dung nào
khơng thật cần thiết. Tránh việc dành quá nhiều thời gian cho hoạt động
nhóm hoặc bỏ quên những trọng tâm cần thiết cho hoạt động này.
- Nghiên cứu tìm ra những câu hỏi thật sự cơ đọng, xúc tích, có khả năng
phát huy tính tư duy, sáng tạo của học sinh. Tránh những câu hỏi dài dòng
và những câu hỏi học sinh có thể đọc câu trả lời trong sách giáo khoa.
- Chuẩn bị phiếu học tập hoặc các câu hỏi yêu cầu học sinh thảo luận để
phát cho các nhóm vào lúc cần thiết.
- Việc phân nhóm cũng hết sức quan trọng. Cần có sự phân chia nhóm cụ
thể từ đầu năm học, mỗi nhóm khơng nên q đơng hoặc q ít. (phù hợp
nhất là nhóm 4  6 học sinh). Mỗi nhóm có 1 nhóm trưởng chỉ huy. Mỗi
tổ hoặc mỗi dãy bàn có1 học sinh giỏi làm trợ giảng đi kiểm tra các nhóm
và cố vấn cho các nhóm hồn thành việc được phân cơng đúng thời gian
quy định.
b/ Việc tiến hành tổ chức hoạt động nhóm.
- Yêu cầu số lần hoạt động nhóm chỉ nên từ 2 đến 3 lần cho một tiết dạy,
nhiều quá dễ nhàm chán, ít q tiết dạy sẽ trầm, khơng sơi động.
- Mỗi lần yêu cầu HS hoạt động nhóm GV cần nêu câu hỏi thật rõ ràng,
mạch lạc, tránh để HS hiểu lầm ý GV hoặc không hiểu hết nội dung GV
yêu cầu.
+==========================================================http://engli
shebook.info

4


- Có sự chuẩn bị trước cho những tình huống sư phạm có thể xảy ra ngịai
u cầu của bài nhằm không bị động trước tư duy của HS.

- Yêu cầu những “trợ giảng” đứng lên làm việc sau một thời gian nhất định
nào đó. Kiểm tra nhanh những nhóm yếu để có những gợi ý kịp thời hoặc
giúp HS có định hướng đúng theo nội dung cần thảo luận.
- Yêu cầu những “trợ giảng” báo cáo nhanh kết quả hoạt động nhóm của
những nhóm cịn lại.
- GV đối chiếu kết quả của các nhóm. Đưa ra những nhận xét ngắn gọn và
biểu dương kịp thời những nhóm họat động tốt.
B/ Với học sinh:
a/ Việc chuẩn bị:
+ Cần có sự chuẩn bị thật kỹ theo yêu cầu của Giáo viên từ tiết trước. Học
sinh có thể tự tìm tịi, sưu tàm thêm kiến thức từ các nguồn ngoài sách giáo
khoa phục vụ cho bài học.
b/ Việc thảo luận ở trên lớp:
+ Tuyệt đối phục tùng sự chỉ huy của nhóm trưởng.
+ Phải có ý thức học tập cao, khơng ỷ lại cho người khác hoặc tránh thảo
luận đi quá xa yêu cầu của bài.
+ Không thảo luận quá lớn tiếng để tránh làm ồn, ảnh hưởng tới nhóm khác.
2> Quá trình thực nghiệm và hiệu quả cơng việc:

+ Q trình thực nghiệm của tôi đã và đang tiến hành từ đầu năm học 20062007 tới nay và tôi nhận thấy kết quả giảng dạy và học tập đều nâng lên rõ
rệt, được tổ chuyên môn và chuyên môn nhà trường đánh giá cao. Học sinh
ngày càng ham mê và hào hứng trong các tiết dạy của tơi.
+ Học sinh có khả năng tự tìm tịi, nghiên cứu, tham khảo để tìm ra câu trả
lời từ một đề tài lớn. hoặc nội dung trong tâm của bài.
+ Số lượng học sinh hào hứng tham gia xây dựng bài ngày càng tăng, chiếm
tỷ lệ tới 90% so với trước đây chỉ đạt chừng 30%.
+ 90% học sinh hiểu bài ngay tại lớp và có khả năng thực hành tốt các yêu
cầu của giáo viên.
+==========================================================http://engli
shebook.info

5


+ Giáo viên có điều kiện kiểm tra nhiều học sinh cùng lúc với sự trơ giúp của
học sinh khá, giỏi. Từ đó rút ngắn được thời gian kiểm tra phần thực hành
của học sinh dành thời gian cho những hoạt động khác.
III/ Bài học kinh nghiệm:
1> Kinh nghiệm cụ thể:
+ Qua q trình thực hiện phương pháp này tơi nhận thấy sự nhiệt tình của cả
thầy và trị trong một tiết dạy có vai trị hết sức quan trọng.
+ Với giáo viên cần có sự chuẩn bị thật chu đáo trước khi dạy và dặn dò kỹ
cho học sinh chuẩn bị bài mới sau khi dạy.
+ Học sinh cần chuẩn bị kỹ phần trong tâm của bài mà không lan man với
những phần không quan trọng.
+ Thái độ của giáo viên với học sinh cũng rất cần thiết, cần có thái độ cởi
mở, chan hịa và vui vẻ với học sinh, biết khích lệ đúng lúc sẽ giúp các em tự
tin hơn khi tham gia vào bài giảng. Tránh gây khơng khí gị bó nặng nề trong
tiết dạy. Những câu nói vui đúng lúc sẽ có hiệu quả cao hơn nhiều những lời
giáo huấn dài dòng mà phiến diện, từ đó giúp các em giảm được áp lực học
tập.
2> Kết luận chung và kiến nghị.

+ Để đáp ứng tốt yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục ở cấp THCS, ngồi
những yếu tố ngoại cảnh như chương trình, thời gian, trình độ của học sinh,
khả năng chun mơn của giáo viên… Điều quan trong nhất là phương thức
tổ chức của giáo viên trong một tiết dạy. Theo tôi bất cứ phương pháp nào
cũng cần có sự thống nhất và có tính khả thi để mọi giáo viên đều có thể dễ
dàng thực hiện. (đặc biệt là phương pháp tổ chức hoạt động nhóm).
+ Tơi có một chút kiến nghị nhỏ về chương trinh Anh Văn 8 và 9 là quá nặng

so với trình độ nhận thức của học sinh vùng sâu, trong khi đó có nhiều tiết
dồn cả kỹ năng nghe và kỹ năng nói trong một tiết (trước kia là 2 tiết). Chúng
tôi thực sự lung túng khi dạy những tiết này vì áp lực thời gian khơng đủ cho
một hoạt động bây giờ lại làm cả hai hoạt động.
Phụ lục:
+==========================================================http://engli
shebook.info

6


Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân tôi trong q trình giảng dạy bộ
mơn Anh văn tại trường THCS Chu Van An trong thời gian qua. Thực ra đơn
vị của tơi ở vùng xa, cịn nhiều thiếu thốn nên tơi chưa có điều kiện tìm hiểu,
tham khảo tài liệu về đề tài này. Kinh nghiệm trên đây có thể có sự trùng lặp
nào đó với những tài liệu nào đó, mong quý ban giám khảo chỉ dùm để tôi
tham khảo thêm nhằm nâng cao hơn nữa chuyên môn của bản thân tôi, phục
vụ tốt hơn cho sự nghiệp giáo dục địa phương Sơng Xồi.
Tơi xin chân thành cảm ơn quý vị đã dành thời gian đọc bản sáng kiến kinh
nghiệm của tôi.
Người soạn

Nguyễn Văn Thiện

+==========================================================http://engli
shebook.info

7