GA12 khoi nghi

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (575.01 KB, 42 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn: ………..
Tuần: ……

Ngày dạy: ………..

I. MỤC TIÊU:

1. Kiến thức: Ơn tập, củng cố, hệ thống hố các chương hố học đại cương và vơ cơ (sự điện
li, nitơ-photpho, cacbon-silic).

2. Kó năng:

- Rèn luyện kĩ năng dựa vào cấu tạo của chất để suy ra tính chất và ứng dụng của chất.
Ngược lại, dựa vào tính chất của chất để dự đốn cơng thức của chất.

- Kĩ năng giải bài tập xác định CTPT của hợp chất.

3. Thái độ: Thông qua việc rèn luyện tư duy biện chứng trong việc xét mối quan hệ giữa cấu
tạo và tính chất của chất, làm cho HS hứng thú học tập và u thích mơn Hố học hơn.

II. CHUẨN BỊ:

- Yêu cầu HS lập bảng tổng kết kiến thức của từng chương theo sự hướng dẫn của GV trước
khi học tiết ôn tập đầu năm.

- GV lập bảng kiến thức vào giấy khổ lớn hoặc bảng phụ.

III. PHƯƠNG PHÁP: Nêu vấn đề + đàm thoại + hoạt động nhóm. 
IV. TIẾN TRÌNH BÀY DẠY:

1. Ổn định lớp:

Lớp Thứ Tiết học Ngày dạy Sĩ số Học sinh vắng

12A3
12A4

2. Kiểm tra bài cũ: Không kiểm tra.
3. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VAØ TRỊ NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1

 GV lưu ý HS:

- Ở đây chỉ xét dung môi là nước.

- Sự điện li cịn là q trình phân li các chất thành
ion khi nóng chảy.

- Chất điện li là chất khi nóng chảy phân li thành
ion.

- Khơng nói chất điện li mạnh là chất khi tan vào
nước phân li hồn tồn thành ion.

Thí dụ: H2SO4 là chất điện li mạnh, nhưng:
H2SO4 → H+ + HSO-4

-4

HSO ↔ H+ + SO24

-I – SỰ Đ-IỆN L-I
1. Sự điện li

Quá trình phân li các chất trong
nước ra ion là sự điện li

Những chất khi tan trong nước phân li
ra ion là những chất điện li

Chất điện li mạnh là chất khi
tan trong nước, các phân tử
hoà tan đều phân li ra ion.

Chất điện li yếu là chất khi tan
trong nuớc chỉ có một phần số
phân tử hoà tan phân li ra ion,
phần còn lại vẫn tồn tại dưới dạng
phân tử trong dung dịch.

Hoạt động 2

 HS nhắc lại các khái niệm axit, bazơ, muối,
hiđroxit lưỡng tính.

2. Axit, bazơ và muối 
Tiết

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

 GV có thể lấy một số thí dụ nếu cần thiết. Axit, bazơ, muối
Axit là chất khi tan trong

nước phân li ra ion H+

Bazơ là chất khi tan trong
nước phân li ra ion OH

-Muối là hợp chất khi tan
trong nước phân li ra cation
kim loại (hoặc NH4+) và

anion gốc axit
Hiđroxit lưỡng tính là hiđroxit

tan trong nước vừa có thể
phân li như axit vừa có thể
phân li như bazơ

Hoạt động 3

 HS nhắc lại điều kiện để xảy ra phản ứng trao
đổi ion.

 GV ?: Bản chất của phản ứng trao đổi ion là
gì ?

3. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các 
chất điện li

Phản ứng trao đổi ion trong
dung dịch các chất điện li
chỉ xảy ra khi có ít nhất một
trong các điều kiện sau:
- Tạo thành chất kết tủa.
- Tạo thành chất điện li yếu
- Tạo thành chất khí

Bản chất là làm giảm
số ion trong dung dòch.

Hoạt động 4: GV lập bảng sau và yêu cầu HS 
điền vào.

II – NITÔ – PHOTPHO

NITÔ PHOTPHO

Cấu hình electron: 1s22s22p3
Độ âm điện: 3,04

Cấu tạo phân tử: N ≡ N (N2)

Các số oxi hoá: -3, 0, +1, +2, +3, +4, +5
NH3 N2 HNO3
-3 thu e 0 nhường e +5

Axit HNO3: H O NO
O

HNO3 là axit mạnh, có tính oxi hố mạnh.

Cấu hình electron: 1s22s22p63s23p3
Độ âm điện: 2,19

Cấu tạo phân tử: P4 (photpho trắng); Pn (photpho
đỏ)

Các số oxi hoá: -3, 0, +3, +5

PH3 P4 H3PO4
-3 thu e 0 nhường e +5

Axit H3PO4:
H O
+5

H O
H O P O

H3PO4 là axit 3 nấc, độ mạnh trung bình, khơng có
tính oxi hố như HNO3.

III – CACBON-SILIC

CACBON SILIC

Cấu hình electron: 1s22s22p2

Các dạng thù hình: Kim cương, than chì, fuleren
Đơn chất: Cacbon thể hiện tính khử là chủ yếu,
ngồi ra cịn thể hiện tính oxi hố.

Hợp chất: CO, CO2, axit cacbonic, muối cacbonat.
 CO: Là oxit trung tính, có tính khử mạnh.
 CO2: Là oxit axit, có tính oxi hố.

 H2CO3: Là axit rất yếu, không bền, chỉ tồn tại
trong dung dịch.

Cấu hình electron: 1s22s22p63s23p2

Các dạng tồn tại: Silic tinh thể và silic vô định
hình.

Đơn chất: Silic vừa thể hiện tính khử, vừa thể
hiện tính oxi hố.

Hợp chất: SiO2, H2SiO3, muối silicat.
 SiO2: Là oxit axit, không tan trong nước.

 H2SiO3: Là axit, ít tan trong nước (kết tủa keo),
yếu hơn cả axit cacbonic

V. CỦNG CỐ:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

2. Dựa vào cấu hình electron nguyên tử của nitơ hãy dự đoán các số oxi hoá của nitơ.

VI. DẶN DÒ: Xem lại phần Đại cương về hợp chất hữu cơ, hiđrocacbon, dẫn xuất halogen – 
ancol – phenol; anđehit – xeton – axit cacboxylic.

Ngày soạn: ………..
Tuần: ……

V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng.

********************************************************************

*****

Ch

¬ng 1

.

Este- Lipit.

Ngày soạn: 15-08-2010.

Ngày d

ạy :

Tieát 2.

Bài 1. ESTE

A. Mục tiêu bài học:

1. Kiến thức: Hs biết: - Khái niệm, cấu tạo của, danh pháp của este.
- Tính chất vật lí của este

- Tính chất hố học của este : phản ứng ở nhóm chức.

2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nghiên cứu và vận dụng kiến thức, kĩ năng hoạt động nhóm.

3. Về Tư duy : mối quan hệ giữa axit ancol, các hidrocacbon và este

4. Về thái độ tư tưởng : nghiêm túc học tập nghiên cứu, không ỷ lại, tiếp thu thụ động bài
học

B. Chuẩn bị:

1. GV : Giáo án + Thí nghiệm thuỷ phân este.
2. HS : - Ôn lại phần ancol, axit cacboxylic.

- Nghiªn cøu tríc néi dung bµi häc.

C. Phương pháp chủ yếu : Nghiên cứu, thảo luận nhóm.
D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

H2SO4,t 0

R

C

O

R'

O

H2SO4,t 0

R C O R'

O
.

Hoạt động
thầy trò

Nội dung bài học
Hoạt động 1

GV: Yêu cầu Hs viết ptpư este 
hoá giữa R-COOH với

R’-OH.
HS: Viết ptpư

R-COOH + HO-R’
R-COO-R’ + H2O.

GV: Nêu sự phân cắt liên kết 
trong phản ứng, dẫn dắt
đến khái niệm este. Yêu
cầu HS nêu khái niệm.

HS: Nêu khái niệm.

GV: Nêu một số dẫn xuất 
khác của axit cacboxylic

Hoạt động 2
GV: Nêu qui tắc gọi tên các 
este, yêu cầu HS áp dụng
gọi tên các este cụ thể.
HS: Gọi tên các este.

Hoạt động 3

GV: Yêu cầu HS nghiên cứu 
SGK, thảo luận, nêu tính
chất vật lí của este.
HS: Nghiên cứu SGK, thảo 
luận, nêu tính chất vật lí
của este.

GV: Liên hệ thực tế.

Hoạt động 4

GV: Thực hiện thí nghiệm thuỷ
phân etyl axetat. Yêu

cầu HS quan sát, nêu hiện
tượng, viết ptpư.

HS: Quan sát, nêu hiện tượng 
TN, viết ptpư với

etyl axetat.

GV: Giải thích sự khác biệt

I. KHÁI NIỆM ESTE VÀ DẪN XUẤT KHÁC CỦA AXIT 
CACBOXYLIC.

1. Cấu tạo phân tử.

+ Thay nhóm OH ở nhóm COOH của axit cacboxylic bằng
OR’ este.

+ CTCT: => Este là dẫn xuất
của axit cacboxylic
+ Một số dẫn xuất khác của axit cacboxylic:

R C O
O

C
O

R
O

R X

O
C

R NR'2

Halogenua axit Anhiñrit axit Amit

2. Cách gọi tên.

Tên este: Tên gốc R’+ Tên gốc RCOOH
HCOOCH3 : metyl fomat

C2H3COOCH3 : metyl acrylat
C2H5COOCH3 : etyl propionat
3. Tính chất vật lí.

- Giữa các phân tử este khơng có liên kết hiđro vì thế este có
nhiệt độ sơi thấp hơn so với axit và ancol có cùng số nguyên
tử C.

- Các etse thường là những chất lỏng, nhẹ hơn nước, rất ít tan
trong nước, có khả năng hòa tan được nhiều chất hữu cơ khác
nhau

III. TÍNH CHẤT HỐ HỌC

1. Phản ứng ở nhóm chức.
 1.1. Phản ứng thuỷ phân.
a. Trong môi trường axit :

RCOOR’ + H2O RCOOH + R’OH 
Phản ứng thuận nghịch (hai chiều)

b. Trong môi trường kiềm.
RCOOR’ + NaOH t0

RCOONa + R’OH
Pư xảy ra một chiều, là pư xà phịng hóa
1.2. Phản ứng khử.

Este có thể bị khử bởi LiAlH4

LiAlH4

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

t

, xt

n

H2SO4,t 0

hiện tượng quan sát được.
Yêu cầu HS hình thành pt
phản ứng thuỷ phân

dạng tổng qt.
Hoạt động 5

GV: Yêu cầu HS nêu pp chung
điều chế este, viết ptpư

tổng quát.

HS: Viết ptpư dạng tổng quát.
GV: Nêu chú với 1 số este 
riêng.

Hoạt động 6

GV: Nêu các pư có thể có ở 
gốc hiđrocacbon. Hướng đến 2
pư quan trọng là pư cộng và pư
trùng hợp. Yêu cầu Hs viết
ptpư.

HS : Viết ptpư.

Hoạt động 7

GV: u cầu HS nghiên cứu 
SGK, thảo luận, nêu cách điều
chế, viết các ptpư..

HS: HS nghiên cứu SGK, thảo 
luận, nêu cách điều chế, viết
các ptpư..

Hoạt động 8

GV: Yêu cầu HS nghiên cứu 
SGK, liên hệ thực tế, nêu các
ứng dụng của este.

HS: Nghiên cứu SGK, liên hệ 
thực tế, nêu các ứng

dụng của este.

2. Phản ứng ở gốc hiđrocacbon.

a. Pư cộng vào gốc hiđrocacbon không no.
CH3[CH2]7CH = CH[CH2]7COOCH3 + H2
Ni t,0

   CH3[CH2]16COOCH3

b. Phản ứng trùng hợp.

CH2 = CH - C - O - CH3

( CH - CH2 )

COOCH3

III. Điều chế và ứng dụng.

1. Điều chế.
a. Este của ancol.
Dùng pư este hoá:

R-COOH + HO-R’ R-COO-R’ + H2O.
b. Este cuûa Phenol.

Dùng anhiđric axit hoặc clorua axit tác dụng với phenol. Thí
dụ :

C6H5 – OH + (CH3CO)2O CH3COOC6H5
+ CH3COOH
2. Ứùng dụng.

- Làm dung môi

- Dùng trong cơng nghiệp thực phẩm.
- Dùng trong sản xuất hố mĩ phẩm
- Dùng trong sản xuất chất dẻo.
…

III. Củng cố.

Nhấn mạnh kiến thức trọng tâm, yêu cầu HS vận dụng làm bài:

Bài 1: Đốt 8,8gêste đơn chức X  8,96l CO2 (đktc) và 7,2g H2O. Lập CTPT, viết CTCT và tên

gọi của X biết tỉ khối hơi của X so với H2 là 44.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

R CH2
R'

COO
CH
R'' COO CH2

COO

IV. Hướng dẫn về nhà:

1. Hoïc bài, làm bài tập SBT.

2. Chuẩn bị bài sau: Phần còn lại của bài.

V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng.

************************

Ngày soạn: 15-08-2010.

Ngày dạy

Tieát 3.

Baøi 2. LIPIT
A. Mục tiêu.

1/ Kiến thức: Hs biết: - Khái niệm, các loại lipit, trạng thái tự nhiên của lipit.
- Cấu tạo và tính chất của chất béo.

- Sử dụng chât béo một cách hợp lí.

2/ Kĩ năng :Rèn kĩ năng nghiên cứu và vận dụng kiến thức, kĩ năng hoạt động nhóm.

B. Phương pháp chủ yếu : Nghiên cứu, thảo luận nhóm.
C. Chuẩn bị:

1. Giáo viên : Giáo án + Thí nghiệm xà phịng hố chất béo.
2. Học sinh : Mẫu chất béo, sáp ong.

D. Tiến trình lên lớp:

I. Kiểm tra só số, ổn định lớp.

II. Kiểm tra bài cũ :

Nêu tính chất hố học của este, viết ptpư minh hoạ.
III. Bài mới

Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học
Hoạt động 1

GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK, thảo luận, 
nêu

khái niệm và các loại lipit.

HS: nghiên cứu SGK, thảo luận, nêu khái 
niệm

và các loại lipit.

GV: Cho Hs biết chỉ nghiên cứu chất béo.
Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK, thảo luận, nêu
khái niệm chất béo. Từ đó, hướng dẫn Hs viết
CTCT chất béo dạng tổng quát

HS: Nghiên cứu SGK, thảo luận, nêu khái
niệm viết CTCT chung của chất béo.

GV: Nêu một số axit béo thường gặp. Yêu 
cầu Hs viết các chất béo tạo ra từ glixerol với
các axit béo C17H35COOH : axit stearic
C17H33COOH : axit oleic (cis)
C15H31COOH : axit panmitic
C17H31COOH : axit linoleic
HS: Viết các chất béo tạo ra từ glixerol với 
các axit béo trên.

I- KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VAØ TRẠNG THÁI TỰ 
NHIÊN

1. Khái niệm và phân loại

- Lipit là những hợp chất hữu cơ có trong tế
bào sống, khơng hịa tan trong nước nhưng tan
trong nhiều dung môi hữu cơ không phân cực
- Lipit là những este phức tạp, gồm các loại:
chất béo, sáp, steroit, photpholipit...

- Chất béo là trieste của glixerol với các axit
monocacboxylic có số chẵn nguyên tử cacbon
(khoảng từ 12C đến 14C) không phân nhánh
(axit béo), gọi chung là triglixerit hay

triaxylglixerol. Chất béo có cơng thức chung
là :

R, R’, R’’ là các gốc của các
axit béo có thể giống hoặc

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

R CH2
R'

COO
CH
R'' COO CH2

COO

R CH2

COO
CH
R'' COO CH2

COO

CH2
COO

CH
CH2
COO
COO

C17H33

C17H33
C17H33

+ 3

H2Ni, t0

C17H35

COO
COO CH2

CH
COO CH2

C17H35
C17H35

Hoạt động 2

GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK, thảo luận, 
liên hệ thực tế, nêu trạng thái thiên nhiên của
lipit.

HS: Nghiên cứu SGK, thảo luận, liên hệ thực 
tế, nêu trạng thái thiên nhiên của lipit.

Hoạt động 3

GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK, thảo luận, 
liên hệ thực tế, quan sát mẫu chất béo, nêu
tính chất vật lí của chất béo.

HS: Nghiên cứu SGK, thảo luận, liên hệ thực 
tế, quan sát mẫu chất béo, nêu tính chất vật lí
của chất béo.

GV: Chú ý trạng thái rắn hay lỏng của chất 
béo có liên quan đến cấu tạo no hay không no
của gốc axit béo.

Hoạt động 4

GV: u cầu Hs dự đốn tính chất của chất 
béo dựa vào CTCT.

HS : Dự đốn tính chất của chất béo dựa vào 
CTCT.

GV : Yêu cầu Hs nêu các phản ứng, viết ptpư 
minh hoạ.

HS: Nêu các phản ứng, viết ptpư minh hoạ.
GV: Làm ths nghiệm minh hoạ phản ứng thuỷ
phân trong môi trường axit, trong môi trường
kiềm. Yêu cầu Hs quan sát, nêu và giải thích
hiện tượng.

HS: Quan sát, nêu và giải thích hiện tượng.
GV : Hướng dẫn Hs hình thành pt phản ứng 
thuỷ phân dạng tổng quát.

GV : Nêu pư oxi hố chất béo, giải thích hiện 
tượng mỡ ơi.

Hoạt động 5

GV : Nêu vai trò của chất béo trong cơ thể, từ
đó, u cầu Hs biết được khơng nên dùng quá
nhiều chất béo để tránh béo phì và các bệnh

2. Trạng thái tự nhiên

- Chất béo là thành phần chính của dầu mỡ
động,

thực vật.

- Sáp điển hình là sáp ong.

- Steroit và photpholipit có trong cơ thể sinh
vật .

II. TÍNH CHẤT CỦA CHẤT BÉO

1. Tính chất vật lí

Chất béo ở thể lỏng (dầu thực vật) hoặc

rắn (mỡ động vật), nhẹ hơn nước, không
tan trong nước, tan nhiều trong nhiều dm
hữu cơ.

2. Tính chất hố học.

a. Phản ứng thuỷ phân trong môi trường 
axit:

H+, t0 RCOOH +
+ 3H2O R’COOH +
R’’COOH +
C3H5(OH)3 .
Laø pư thuận nghịch.

b. Phản ứng xà phịng hố(mt bazơ) :

C3H5(OH)3 +
t o RCOONa +

+ 3NaOH R’COONa +
R’’COONa

Xà phòng
Là pư 1 chiều, pư xà phịng hố.

c. Phản ứng hiđro hố chất béo lỏng

triolein (loûng) tristearin
(raén)

d. Phản ứng oxi hố.

Nối đơi C = C ở gốc axi khơng no của chất béo
bị oxi hóa chậm bởi oxi khơng khí tạo thành
peoxit => mỡ ơi.

III - VAI TRÒ CỦA CHẤT BÉO

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

khác có liên quan.

Hoạt động 6

GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu SGK, thảo luận, 
liên hệ thực tế, nêu ứng dụng của chất béo
trong CN.

HS : Nghiên cứu SGK, thảo luận, liên hệ thực
tế, nêu ứng dụng của chất béo trong CN.

+ Chất béo Glixerol + Axit béo Chất béo
Tb CO2 + H2O + năng lượng. Phần chất béo

thừa được tích lũy vào các mô mỡ.

+ Chất béo cịn có tác dụng bảo đảm sự vận
chuyển và hấp thụ các chất hòa tan được trong nó.

2. Ứng dụng trong cơng nghiệp.

- Điều chế xà phòng, glixerol và chế biến thực
phẩm.

- Một số dầu thực vật làm nhiên liệu cho động
cơ điezen.

IV. Củng cố bài :

1. Nhấn mạnh kthức trọng tâm, liên hệ thực tế.

2. Yêu cầu Hs vận dụng kiến thức làm bài tập SGK trang 12.
V. Hướng dẫn về nhà:

1. Học baiø, làm bài tập SBT.
2. Chuẩn bị bài sau: Chất giặt rửa.

VI. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng.

*****************

Ngày soạn: 19-08-2010.

Ngày dạy

Tiết 4.

Bài 3. CH

ẤT GIẶT RỬA.

A. Mục tiêu.

1. Kiến thức: Hs biết: - Khái niệm và tính chất của chất giặt rửa.

- Khái niệm, thành phần chính của xà phòng và của chất giặt rửa
tổng hợp

- Phương pháp sản xuất xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp

2. Kỹ năng: Rèn kĩ năng nghiên cứu và vận dụng kiến thức, kĩ năng làm việc theo nhóm.

B. Phương pháp chủ yếu: Nghiên cứu và thảo luận.

C. Chuẩn bị:

1. GV: Giáo án, mẫu xà phòng, mẫu bột giặt tổng hợp.

2. HS: Nghiên cứu trước nội dung bài học.

D. Tiến trình lên lớp:

I. Kiểm tra sĩ số, ổnđịnh lớp.

II : Kiểm tra bài cũ : neu các phương pháp sản xuất xà phòng ?

III. Bài mới

Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học.
Hoạt động 1:

GV: Nêu khái niệm chất giặt
rửa, các loại chất giặt rửa.

Hoạt động 2:

GV: Yêu cầu HS nghiên cứu
SGK để rút ra các khái niệm và
cho VD tương ứng:

Chất tẩy màu, chất ưa nước, chất

I.Khái niệm và tính chất của chất giặt rửa.

1. Khái niệm chất giặt rửa.

+ Chất giặt rửa

+ Các loại: - Chất giặt rửa trong tự nhiên.
- Xà phòng

- Chất giặt rửa tổng hợp

2. Tính chất giặt rửa.

a. Một số khái niệm liên quan.

- Chất tẩy màu: làm sạch các vết màu bẩn nhờ những
phản ứng hoá học.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

H2SO4

khử

kị nước

HS: Nghiên cứu SGK để rút ra
các khái niệm và cho VD tương
ứng

GV: Bổ sung cho hoàn chỉnh và
chú ý cho HS dung môi tan tốt
của chất kị nước và chất ưa
nước.

Hoạt động 3:

GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu
SGKđể rút ra cấu trúc phân tử.

HS: nghiên cứu SGK để rút ra
cấu trúc phân tử, nêu cấu trúc
phân tử.

Hoạt động 4:

GV: cho Hs nghiên cứu SGK
tìm hiểu cơ chế hoạt động của
chất giặt rửa.

HS: Nghiên cứu SGK tìm hiểu
cơ chế hoạt động của chất giặt
rửa.

Hoạt đơng 5:

GV: Cho HS làm việc theo
nhóm, từng nhóm báo cáo để rút
ra phương pháp sản

xuất xà phịng.

HS: Làm việc theo nhóm, từng
nhóm báo cáo để rút ra phương
pháp sản xuất xà phòng.

Hoạt đơng 6:

GV: Nêu thành phần chính của
xà phịng, cách sử dụng, ưu và
nhược điểm của xà phòng

- Chất kị nước: là những chất hầu như không tan trong
nước.

Chú ý: Chất kị nước thì tan tốt trong dầu mỡ, chất ưa
nước thì khơng tan trong dầu mỡ.

b. Đặc điểm cấu trúc phân tử muối natri của axit 
béo.

Cấu tạo phân tử muối natri của axit béo gồm:
+ Một “đầu” ưa nước là nhóm COO- Na+.

+ Một “đi” kị nước , nhóm –CxHy

c. Cơ chế hoạt động của chất giặt rửa.

- Đuôi ưa dầu mỡ –CxHy thâm nhập vào vết dầu bẩn,
cịn nhóm –COONa ưa nước lại có xu hướng kéo ra
phía các phân tử nước => Vết dầu bị phân chia thành
các hạt rất nhỏ giữ chặt bởi các phân tử chất giặt rửa,
rồi bị rửa trơi.

II. Xà phịng.

1. Sản xuất xà phịng.

* Phương pháp thơng thường: Từ chất béo.

- Đun dầu thực vật, mỡ động vật với dd kiềm ở to cao,

p cao để pư xảy ra hoàn toàn.

(RCOO)3 + 3NaOH  3RCOONa + C3H5(OH)3

- Thêm NaCl vào hh để tách muối ra khỏi hh. trộn muối
thu được với chất phụ gia rồi ép thành bánh

* Phương pháp khác: Từ dầu mỏ.

ParafinAxit caboxylic  Muối natri của axit cacboxylic.
R - CH2 - CH2 - R’ R - COOH + R’- COOH 

R - COONa + R’- COONa

2. Thành phần của xà phòng và sử dụng xà phòng.

-Thành phần chính của xà phịng là các muối
natri (hoặc kali) của axit béo, thường là natri
stearat (C17H35COONa), natri panmitat

(C15H31COONa), natri oleat (C17H33COONa)

Phụ gia: chất màu, chất thơm.
- Sử dụng: tắm gội, giặt giũ…

- Ưu điểm: không gây hại cho da, môi trường.

- Nhược điểm: khi dùng với nước cứng (chứa nhiều ion
Ca2+, Mg2+) thì các muối canxi stearat, canxi panmitat…

sẽ kết tủa làm giảm tác dụng giặt rửa, ảnh hưởng
đếnchất lượng sợi vải.

III. Chất giặt rửa tổng hợp.

1. Sản xuất chất giặt rửa tổng hợp.

- Người ta tổng hợp nhiều chất có tính chất giặt rửa
tương tự xà phòng, gọi là chất giặt rửa tổng hợp:

CH3[CH2]10 - CH2 - O - SO3-Na+
Natri lauryl sunfat

CH3[CH2]10 - CH2 - C6H4 - O - SO3-Na+ 
Natri ñoñecylbenzensunfonat

- Điều chế từ các sản phẩm của dầu mỏ:
ParafinAxit caboxylic

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Hoạt đông 7:

GV: Yêu cầu HS nghiên cứu
SGK và trả lời câu hỏi:

- Chất giặt rửa tổng hợp được
điều chế từ

đâu? Chúng có tính chất như
thế nào?

- Tại sao cần sản xuất chất giặt
rửa tổng

hợp

HS: Nghiên cứu SGK và trả lời
câu hỏi.

GV: Kết luận.

Hoạt đông 8:

GV: Yêu cầu HS nghiên cứu
SGK và cho biết thành phần, ưu
và nhược điểm của chất giặt rửa
tổng hợp .

HS: Nghiên cứu SGK và cho
biết thành phần, ưu và nhược
điểm của chất giặt rửa tổng hợp .

R - COOH R - CH2OH R-CH2OSO3H
R - CH2OSO3-Na+ (Ankyl sunfat)

2. Thành phần và sử dụng các chế phẩm từ chất giặt
rửa tổng hợp.

+ Thành phần: - Chất giặt rửa tổng hợp
- Chất thơm

- Chất màu

- Chất tẩy trắng: NaClO
+ Ưu điểm: Dùng được với nước cứng

+ Nhược điểm: Khó phân huỷ gây ơ nhiiễm mơi trường.
Chất tẩy trắng NaClO có hại cho da.

III. Củng cố:

Nhấn mạnh kiến thức bài học, yêu cầu HS vận dụng làm bài tập SGK trang 18.

IV. Hướng dẫn về nhà :

1. H ọc bài, làm bài tập SBT.

2. Chuẩn bị bài sau: Luyện tập mối liên hệ giữa hiđrocacbon và một số dẫn xuất của hi
đrocacbon

V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng.

.

**************************

Ngày soạn: 26-08-2010

Tieát 5. Bài 4: LUYỆN TẬP

MỐI LIÊN HỆ GIỮA HIĐROCACBON VAØ MỘT SỐ DẪN XUẤT CỦA 
HIĐROCACBON

A. Mục tiêu:

1. Kiến thức: Hs biết cách chuyển hóa giữa các loại hydrocacbon và các dẫn xuất của 
hydrocacbon

2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng vận dụng kiến thức, kĩ năng hoạt động nhóm.
B. Phương pháp chủ yếu: Trao đổi, thảo luận nhóm.

C. Chuẩn bị:

1. GV: Giáo án, Sơ dồ “câm” chuyển hóa giữa các loại hydrocacbon và các dẫn xuất của 
hydrocacbon

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

+H2

Pd/PbCO3, t0

+H2

-H2 -H2

-4H2 xt, t0 xt, t0

xt, t0

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.
II. Bài mới

Hoạt động cúa thầy và 
trò

Nội dung bài học

GV

cùng với Hs xây dựng

sơ đồ chuyển hoá giữa các

hiđrocacbon, dẫn xuất của

các hiđrocacbon.

Chú ý yêu cầu Hs nêu các

chuyển hoá trong sơ đồ

bằng phản ứng nào.

I- MỐI LIÊN HỆ GIỮA CÁC HIĐROCACBON

1. Chuyển hiđrocacbon no thành không no và thơm
a. Phương pháp đehiđro hóa

CnH2n – 6 CnH2n + 2 CnH2n CnH2n - 2
b. Phương pháp cracking

CnH2n + 2 CxH2x + 2 + CyH2y ( x + y = n)
2. Chuyển hiđrocacbon không no và thơm thành no 
a. Phương pháp hiđro hóa khơng hồn tồn

R – C  C – R’ R –H C = CH – R’

RCH2CH2R’
b. Phương pháp hiđro hóa hồn tồn

CnH2(n - x) + (x + 1) H2 Ni t,0

   CxH2x + 2 ( x = 1, 2)

CnH2n – 6 + 3H2 Ni t,0

   CnH2n

aren xicloankan

II- MỐI LIÊN HỆ GIỮA HIĐROCACBON VAØ DẪN XUẤT CHỨA OXI 
CỦA HIĐROCACBON

1. Chuyển hiđrocacbon trực tiếp thành dẫn xuất chứa oxi 
a. Oxi hóa hiđrocacbon ở điều kiện thích hợp:

Oxi hóa ankan, anken, aren ở nhiệt độ cao với xúc tác thích hợp
thu được dẫn xuất chứa oxi. Thí dụ :

R - CH2 - CH2 - R’ 0
2, ,

O xt t



    R - COOH + R’- COOH

b. Hiđrat hóa anken thaønh ancol 
R – CH = CH2 + H2O H t p, ,0

   R - CH(OH) - CH3

c. Hiđrat hóa ankin thành anđehyt hoặc xeton

R – C  C – R’    H O t xt2 , ,0 [R – CH = C(OH) – R’]
RCH2COR’
2. Chuyển hiđrocacbon thành dẫn xuất chứa oxi qua dẫn xuất
halogen

a. Thế nguyên tử H bằng nguyên tử halogen rồi thủy phân
R - H X as t2, ,( )0



    R - X     NaOH H O t, 2 ,0 R - OH
Ar - H   X Fe2, Ar - X NaOH p t, ,0

     Ar - OH

b. Cộng halogen hoặc hiđrohalogenua vào hiđrocacbon không
no rồi thủy phân

R – CH = CH2 HX

   R - CHX - CH3

0
2
, ,

NaOH H O t



     R - CH(OH) - CH3

3. Chuyển ancol và dẫn xuất halogen thành hiđrocacbon

a. Tách nước từ ancol thành anken

H - C - C - OH C = C

b. Tách hiđrohalogenua từ dẫn xuất halogen thành anken

KOH/C2H5OH, t0

Ni, t0

xt, t0

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

H+ , t0

CH - CX C = C
4. Chuyển hóa giữa các dẫn xuất chứa oxi

a. Phương pháp oxi hóa

Oxi hóa nhẹ ancol bậc I, bậc II thì được anđehyt, xeton. Oxi hóa
mạnh các dẫn xuất chứa oxi thì được axit cacboxylic :

RCH2OH CuO t,0



   RCHO  [ ]O RCOOH

RCHOHR’ CuO t,0



   RCOR’

b. Phương pháp khử

- Khử anđehyt, xeton thành ancol :
RCOR’ + H2 Ni t,0

   RCHOHR’

- Khử este thành ancol :
RCOOR’ 0

LiAlH t

    RCH2OH + R’OH

c. Este hoùa và thủy phân este

RCOOH + R’OH RCOOR’+ H2O

III- SƠ ĐỒ BIỂU DIỄN MỐI QUAN HỆ GIỮA HIĐROCACBON VAØ 
MỘT SỐ DẪN XUẤT CỦA HYDROCACBON (SGK)

III. Củng cố:

1. Nhấn mạnh kiến thức bài học.

2. Yêu cầu Hs lấy chất đầu là Etan để thực hiện sơ đồ tổng quát.
3. Làm tiếp các bài tập SGK trang 22,23.

IV. Hướng dẫn về nhà:
1. Học bài, làm bài tập.

2. Chuẩn bị bài sau: Xem trước bài 5 : LUCOZƠ.

V. Rút kinh nghiệm sau tiết ging.

*************************************

Ch

ơng 2 . Cacbohiđrat

Ngày soạn: 05-09-2009.

Tiết 6. Bài

5 . Glucozơ

A. Mục tiêu của bài học

1. Kiến thức: - Biết cấu trúc phân tử dạng mạch hở, mạch vòng của glucozơ.

- Tính chất hoá học của glucozơ.

2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng nghiên cứu và vận dụng kiến thức.

B. Phơng pháp chủ yếu: Nghiên cứu và thảo luận.

C. Chuẩn bị.

1. GV: - Gi¸o ¸n.

- ThÝ nghiƯm: Glucoz¬ tan trong H2O, p víi Cu(OH)2, AgNO3 trong NH3.

- Mô hình, hình vẽ phân tử glucozơ.

2. HS: Nghiên cứu trớc nội dung bài học.

D. Tin trình lên lớp.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

II. Bài mới

Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1

GV: Đặt vn vo bi t ni

dung của chơng. Yêu cầu Hs
nghiên cứu SGK, thảo luận, nêu
khái niệm , các loại cacbohiđrat,
cho ví dụ.

HS: Nghiên cứu SGK, thảo

luận, nêu khái niệm , các loại
cacbohiđrat, cho ví dụ.

Hot ng 2

GV: Yêu cầu Hs quan sát mẫu

glucozơ, quan sát thí nghiệm
tính tan của Glucozơ, nghiên
cứu Sgk, thảo luận rồi nêu tính
chất vật lí, trạng thái tự nhiên
của Glucozơ.

HS: Quan sát mẫu glucozơ,

quan sát thí nghiệm tính tan của
Glucozơ, nghiên cứu Sgk, thảo
luận rồi nêu tính chất vật lí,
trạng thái tự nhiên của
Glucozơ.Yêu cầu Hs

Hot ng 3

GV: Yờu cu Hs nghiên cứu 
SGK, thảo luận, nêu dữ kiện
thực nghiệm để xác định cấu
tạo của Glucozơ. Từ đó suy ra
CTCT dạng mạch hở của
Glucozơ.

HS : Nghiên cứu SGK, thảo 
luận, nêu dữ kiện thực nghiệm
để xác định cấu tạo của

Glucozơ. Từ đó suy ra CTCT
dạng mạch hở của Glucozơ.
GV : Nêu CTCT dạng mạch 
vòng của Glucozơ.

Hoạt động 4.

GV: Yêu cầu Hs từ CTCT suy
ra tớnh cht hoỏ hc ca

+ Cacbohiđrat là những hchat hữu cơ tạp chức,

thờng có công thức chung là Cn(H2O)m.

+ Cacbohirat c chia thành 3 loại chính:
- Mơnsaccarit:

- §isaccaarit:
- Polisaccarit.:

Bài 5. Glucozơ.

I. Tính chất vật lí và trạng thái thiên nhiên

+ Glucozơ là chất rắn kết tinh, không màu, tan trong
nước, có vị ngọt

+ Glucozơ có trong hầu hết các bộ phận của cây (lá,
hoa, rễ...), có nhiều trong quả chín, mật ong, trong
máu người, trong cơ thể động vật.

II. CÊu tróc ph©n tư

Glucozơ có CTPT là C6H12O6, tồn tại ở dạng mạch hở

và dạng mạch vòng.
1. Dạng mạch hở.

a. Các dữ kiện thực nghiệm.

- Glucozơ có pư tráng bạc => phân tử có nhóm CHO.
- Glucozơ pư với Cu(OH)2 cho dung dịch màu xanh
lam => phân tử có nhiều nhóm OH kề nhau.

- Glucozơ tạo este chứa 5 gốc axit => trong phân tử
có 5 nhóm OH .

b. Kết luận.

CTCT ở dạng mạch hở:

CH2OH-CHOH-CHOH-CHOH-CHOH-CHO
Hoặc viết gọn là : CH2OH[CHOH]4CHO
2. Dạng mạch vòng.

Glucozơ kết tinh tạo ra hai dạng tinh thể có dạng cấu
trúc vịng khác nhau. Nhóm OH ở C5 cộng vào nhóm
C = O tạo ra hai dạng vòng 6 cạnh  và  :

CH2OH

OH H

H H

1
2
3
4

5
6

HOCH
CH2OH

CH O H

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

+ CH3OH HCl khan.

Glucozơ.

HS: Từ CTCT suy ra tính chất 
hố học.

GV : Yêu cầu Hs nêu các pư 
quan troïng.

HS : Nêu các pư quan trọng.
GV : Hướng dẫn Hs làm thí 
nghiệm chứng minh : Tác dụng
với dd AgNO3 trong NH3 (pư
tráng bạc), với Cu(OH)2.
HS : Làm thí nghiệm chứng 
minh.

GV : Yêu cầu Hs nêu viết các 
ptpư

HS : Viết các ptpư.

CH2OH

OH H

H
H

1
2
3
4

5
6

-Glucoz¬ Glucoz¬ -Glucoz¬

III. TÝnh chÊt ho¸ häc

Glucozơ có tính chất của và ancol đa chức anđehit
1. Tính chất của ancol đa chức (poliancol hay poliol)
a. Tác dụng với Cu(OH)2

Ở nhiệt độ thường, dd glucozơ hòa tan Cu(OH)2 cho
dung dịch phức đồng- glucozơ có màu xanh lam :

b. Phản ứng tạo este

Khi pư với anhiđrit axetic, glucozơ tạo este chứa 5 gốc
axetat trong phân tử C6H7O(OCOCH3)5

2. Tính chất của anđehit
2.1. Oxi hóa glucozơ
a. Phản ứng tráng bạc

b. Phản ứng với Cu(OH)2 khi đun nóng.

c. Glucozơ làm mất màu dung dịch brom.
2.2.Khử glucozơ.

3. Phản ứng lên men

4. Tính chất riêng của dạng mạch vòng

Riêng nhóm OH ở C1 (OH hemiaxetal) của dạng
vịng tác dụng với metanol có HCl xúc tác :

OH
HO

HO
OH

OH

HO
OH

OCH3

metyl
glicozit

Hoạt động 5.

GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu 
SGK, nêu cách điều chế và
ứng dụng của Glucozơ.
HS : Nghiên cứu SGK, nêu 
cách điều ch v ng dng ca
Glucoz.

IV. Điều chế và ứng dơng

1. §iỊu chÕ

Thủy phân tinh bột nhờ xúc tác axit HCl lỗng hoặc
enzim, hoặc thủy phân xenlulozơ (có trong vỏ bào,
mùn cưa) nhờ xúc tác axit clohiđric đặc thành glucozơ

(C6H10O5)n + nH2O0

0
40

HCl nC

6H12O6

2. øng dơng

- Trong y học

- Trong công nghiệp

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

-Hoạt động 6.

GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu 
SGK, thảo luận, nêu cấu tạo
của Fructozơ.

HS : Nghiên cứu SGK, thảo 
luận, nêu cấu tạo của

Fructozô.

Hoạt động 7.
GV: Yêu cầu Hs dựa vào 
CTCT nêu tính chất hố học
quan trọng của Fructozơ.
HS: Hs dựa vào CTCT nêu 
tính cht hoỏ hc quan trng
ca Fructoz .

V. Đồng phân cđa Glucoz¬: Fructoz¬ O

- CTPT: C6H12O6. CTCT dạng mạch hở: ||

CH2

OH-CHOH-CHOH-CHOH-C-CH2OH

- CTCT daïng mạch vòng: OH

O OH

CH2OH

HO
H
H
H

3
4
5

HOCH2


-Fructoz¬

- Fructozơ có tính chất tương tự Glucozơ.

Chú ý: Fructozơ khơng có nhóm CH=O nhưng vẫn có
phản ứng tráng bạc và phản ứng khử Cu(OH)2 thành
Cu2O do

Fructozô Glucozơ

III. Củng cố.

1. Gv nhấn mạnh các kiến thức quan trọng.

2. So sánh về cấu tạo và tính chất của Glucozơ và Fructozơ.
3. Yêu cầu Hs làm bài tập 2,3 trang 32,33 SGK.

IV. Hướng dẫn về nhà.

1. Học bài, làm bài tập SBT.

2. Chuẩn bị bài sau:

Saccaroz¬

: mang đường ăn.

V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng

Ngày soạn: 09-09-2009.

Tiết 7.

Bµi 6.

Saccaroz¬

A. Mục tiêu.

1. Kiến thức: Hs biết: - Cấu trúc phân tử Saccarozơ.
- Tính chất hố học của Saccarozơ.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nghiên cứu và vận dụng kiến thức.
B. Phương pháp chủ yếu: Nghiên cứu, thảo luận.

C. Chuẩn bị:

1. GV: Giáo án + Thí nghiệm: Saccarozơ pư với Cu(OH)2.
2. HS: Nghiên cứu trước nội dung bài học + Mang đường ăn.
D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.
II. Kiểm tra bài cũ.

1. CTCT của Glucozơ, Fructozơ.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

III. Bài mới.

Hoạt động của

thầy và trị Ni dung ghi bng

Hot ng 1

GV: Yêu cầu

Hs quan sát
mẫu

Saccarozơ, tính
tan của

Saccarozơ
trong nớc,
nghiên cứu
SGK, thảo luận
nêu tính chất
vật lí, trạng
thái tự nhiên
của Saccarozơ.
HS: Quan sát
mẫu

Saccarozơ, tính
tan của

Saccarozơ
trong nớc,

nghiên cứu
SGK, thảo luận
nêu tính chất
vật lí, trạng
thái tự nhiên
của Saccarozơ.

Hot ng 2

GV: Yờu cầu 
Hs nghiên cứu
SGK, thảo
luận, nêu dữ
kiện thực
nghiệm để
xác định cấu
tạo của
Saccarozơ.
HS : Nghiên 
cứu SGK, thảo
luận, nêu dữ
kiện thực
nghiệm để
xác định cấu
tạo của
Saccarozơ.
GV: Nêu 
CTCT của
Saccarozơ

I. TÝnh chÊt vËt lÝ

+ Saccarozơ là chất kết tinh, khơng màu, vị ngọt, dễ tan trong
nước, nóng chảy ở 1850C.

+ Saccarozơ có trong nhiều loại thực vật và là thành phần chủ
yếu của đường mía (từ cây mía), đường củ cải (từ củ cải đường),
đường thốt nốt ( từ cụm hoa thốt nốt).

II. CÊu tróc ph©n tư

- CTPT: C12H22O11.

- Dd saccarozơ hòa tan Cu(OH)2tạo thành dd màu xanh lam =>
phân tử saccarozơ có nhiều nhóm OH kề nhau

- Dd saccarozơ khơng có phản ứng tráng bạc, khơng bị oxi hóa
bởi dd Brom=>phân tử saccarozơ khơng có nhóm CHO.

- Đun dd saccarozơ có axit vơ cơ xúc tác, ta được glucozơ và
fructozơ.

- Phân tử saccarozơ gồm 1 gốc  -glucozơ và 1 gốc
 -fructozơliên kết với nhau qua ngyên tử oxi giữa C1 của
glucozơ và C2 của fructozơ (C1 - O - C2).

CTCT:

OH
O

HO CH

2OH

H H

H
H

2
3

4
5

CH2OH

OHH H H

3 4

5
6

HOCH2

III. TÝnh chÊt ho¸ häc

Saccarozơ chỉ có tính chất của ancol đa chức và có phản ứng của
đisaccarit.

1. Phản ứng với Cu(OH)2

Dd saccarozơ hòa tan Cu(OH)2tạo thaønh dd maøu xanh lam
2C12H22O11 + Cu(OH)2  (C12H21O11)2Cu + 2H2O

2 . Phản ứng thủy phân

Trong dd, saccarozơ bị thủy phân thành glucozơ và fructozô :

C12H22O11 + H2O  H,t0 C6H12O6 + C6H12O6

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Hoạt động 3

GV: Ycầu Hs 
dự đoán tính
chất hố học
của Saccaoơ
từ cấu tạo.
HS: Từ đặc 
điểm cấu tạo
=> tính chất
hố học.
GV: Xác nhận
các tính chất,
yêu cầu Hs
nêu pư cụ thể.
HS: Nêu pư 
cụ thể.
GV: Hướng 
dẫn Hs làm thí
nghiệm chứng
minh tính chất
của ancol đa
chức.

HS: Làm thí 
nghiệm Dd
saccarozơ hòa
tan Cu(OH)2.

Hoạt động 4

GV: u cầu 
Hs liên hệ
thực tế, nêu
các ứng dụng
của

Saccarozơ.
HS: Liên hệ
thực tế, nêu
các ứng dụng
của

Saccarozơ.
GV: Cùng Hs

IV- ỨNG DỤNG VAØ SẢN XUẤT ĐƯỜNG SACCAROZƠ 
1. Ứng dụng

Saccarozơ được dùng trong công nghiệp thực phẩm, để sản xuất
bánh kẹo, nước giải khát, pha chế thuốc trong công nghiệp dược
phẩm .

2. Sản xuất đường saccarozơ

Sản xuất đường từ cây mía qua một số cơng đoạn chính thể hiện
ở sơ đồ :

EÙp

+ Vôi sữa, lọc bỏ
tạp chất

+ CO2, lọc bỏ CaCO3

Lên men

Cây mía Nước mía (12 – 15% đường)

Dung dịch đường
có lẫn hợp chất của canxi
Dung dịch đường

(có màu)

Dung dịch đường
(khơng màu)

Đường kính

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

sơ đồ hố q
trình sản xuất
đường mía
theo SGK.

Hoạt động 5

GV: Nêu cấu 
tạo của
Mantozơ. Từ
đặc điểm cấu
tạo, yêu cầu
Hs dự đốn
tính chất của
Mantozơ.
HS : Từ đặc 
điểm cấu tạo,
u cầu Hs dự
đốn tính chất
của Mantozơ.
GV : Xác 
nhận các tính
chất đúng.
Yêu cầu Hs
làm thí

nghiệm của dd
Mantozơ với
[Ag(NH3)2]OH
và Cu(OH)2
để chứng
minh.

HS : Làm thí

nghiệm của dd
Mantozơ với
[Ag(NH3)2]OH
và Cu(OH)2

+ SO2 tẩy màu

V- ĐỒNG PHÂN CỦA SACCAROZƠ : MANTOZƠ

* Mantozơ (còn gọi là đường mạch nha) có CTPT C12H22O11 .
* Ở trạng thái tinh thể, phân tử mantozơ gồm 2 gốc glucozơ liên
kết với nhau ở C1 của gốc -glucozơ này với C4 của gốc 
-glucozơ kia qua một nguyên tử oxi. Liên kết  - C1 - O - C4 như
thế được gọi là liên kết  -1,4 – glicozit.

* Trong dung dịch, gốc  - glucozơ của mantozơ có thể mở vịng
tạo ra nhóm CH=O :

CH2OH

H H

H
H

HO
CH2OH

OH H

H 1

4 CH=O

OH
CH2OH

OHH H

H
H

OH
CH2OH

OHH H

Liên kết -1,4 -glicozit 

Mantozơ kết tinh Dạng anđehit của
 mantozơ trong dung dịch
* Do cấu trúc như trên, mantozơ có 3 tính chất chính :

1- Tính chất của poliol: tác dụng với Cu(OH)2 cho phức đồng -
mantozơ màu xanh lam.

2- Tính khử: khử [Ag(NH3)2]OH và Cu(OH)2 khi đun nóng.
Mantozơ thuộc loại đisaccarit có tính khử.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

GV : Nêu 
cách điều chế
mantozơ, liên
hệ thực tế.

IV. Củng cố và Luyện tập

1. Gv nhấn mạnh các kiến thức quan trọng.

2. So sánh Tính chất hố học giũa Saccarozơ và Mantozơ. Giải thích sự giống và
khác nhau giũa

chúng dựa vào CTCT.

3. Yêu cầu Hs làm bài tập 4,5 trang 38,39 SGK.
V. Hướng dẫn về nhà.

1. Học bài, làm bài tập SBT.

2. Chuẩn bị bài sau: Tinh bột: - Nghiên cứu nội dung bài.
- Mang cơm, khoai, chuối xanh.
VI. Nhận xét, đánh giá giờ học.

***********************************

Ngày soạn: 15-09-2009.

Tieát 8.

Bµi 6.

Tinh bét.

A. Mục tiêu.

1. Kiến thức: Hs biết: - Cấu trúc phân tử tinh bột.
- Tính chất hoá học của tinh bột.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nghiên cứu và vận dụng kiến thức.
B. Phương pháp chủ yếu: Nghiên cứu, thảo luận.

C. Chuẩn bị:

1. GV: Giáo án+ Hình vẽ cấu trúc phân tử tinh bột.
Thí nghiệm: Tinh bột + dd Iot.

2. HS: Nghiên cứu trước nội dung bài học + Mang cơm, khoai, chuối xanh.
D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.

II. Bài mới.

Hoạt động của thầy và

trò

Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1

GV: Yêu cầu Hs nêu tính chất 
vật lí, trạng thái tự nhiên của
tinh bột.

HS: Nêu tính chất vật lí, trạng 
thái tự nhiên của tinh bột.

I- TÍNH CHẤT VẬT LÍ VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN

- Tinh bột là chất rắn vô định hình, màu trắng, khơng
tan trong nước nguội. Trong nước nóng từ 650C trở lên,
tinh bột chuyển thành dung dịch keo nhớt, gọi là hồ tinh
bột.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Hoạt động 2

GV: Nêu cấu trúc phân tử của 
tinh bột.Đưa ra hình vẽ lớn để
mô tả rõ hơn.

Hoạt động 3.

GV: Nêu tính chất hố học của
tinh bột, viết các ptpư, làm thí
nghiệm phản ứng với dd Iot.
HS: Nắm bắt kiến thức, quan 
sát hiện tượng để khắc sâu
kiến thức.

Hoạt động 4.

GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu 
SGK, nêu quá trình chuyển

hố tinh bột trong cơ thể.
HS: Nghiên cứu SGK, nêu q

trình chuyển hố tinh bột trong
cơ thể.

II. CÊu tróc ph©n tư

+ Tinh bột là polisaccarit, có CTPT là (C6H10O5)n , gồm
2 dạng: Amilozơ và Amilopectin.

+ Amilozơ: phân tử gồm các gốc  - glucozơ nối với
nhau bởi liên kết  -1,4 – glicozit tạo thành chuỗi dài
không phân nhánh.

O
HO

H
H
H
1
4
O
OH
CH2OH

OHH H

OH
O
H
H
H
4
O
OH
CH2OH

OHH H

O
H
H
H
1
2
O

OH
CH2OH

OHH H H

OH
CH2OH

OHH H

1 4

+ Amilopectin: phân tử gồm các gốc  - glucozơ nối với
nhau bởi liên kết  -1,4 – glicozit tạo thành mạch phân
nhánh. Mỗi nhánh gồm khoảng 20 – 30 mắt xích. Do có
thêm liên kết từ C1 của chuỗi này với C6 của chuỗi kia
qua nguyên tử O (liên kết  -1,6 – glicozit) nên chuỡi bị
phân nhánh.
O
HO
H
H

H
1
4
O
OH
CH2OH

OHH H

OH
O
H
H
H
4
O
OH
CH2OH

OHH H

O
H
H
H
1
2
6
O
OH

CH2

OHH H H

OH
CH2OH

OHH H

1 4
HO
H
H
H
4
O
OH
CH2OH

OHH H

H
O

OH
CH2OH

OHH H

O 4

III. TÝnh chÊt ho¸ häc

1. Phản ứng thủy phân

a. Thủy phân nhờ xúc tác axit .

Tinh bột bị thủy phân hồn tồn nhờ xúc tác axit vơ cơ
loãng, tạo glucozơ :

(C6H10O5)n + nH2O H ,t0 n C6H12O6

b. Thủy phân nhờ enzim.:

 

 H O2   H O2   H O2 
-amilaza -amilaza mantaza

Tinh bét §extrin Mantozo Glucozo

2 . Phản ứng màu với dung dịch iot

Tinh bột tác dụng với dd Iot thì nhuốm màu xanh tím.
Khi đun nóng,màu xanh tím biến mất. Khi để nguội
màu xanh tím lại xuất hiện.Phản ứng này được dùng đề
nhận ra tinh bột bằng iot và ngược li.

IV. Sự chuyển hóa tinh bột trong cơ thể

glucozo
Mantozo
extrin
Đ
bột
Tinh
mantaza
O
H
amilaza

-
O
H
amilaza

-
O

H2  2  2
 

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

GV: Sơ đồ hố q trình.
Hoạt động 5.

GV: u cầu Hs nghiên cứu 
SGK, nêu tóm tắt q trình tạo

tinh bột trong cây xanh.

HS: Nghiên cứu SGK, nêu tóm

tắt quá trình tạo tinh bột trong
cây xanh.

GV: Giáo dục mơi trường 
thơng qua pư.

glicogen

enzim
enzim

O
H
CO
Glucozo

2 2

enzim
[O]

V. Sự tạo thành tinh bột trong cây xanh

6nCO2 + 5n H2O clorophin

trời
mặt
sáng
ánh

(C6H10O5)n + 6nCO2

Quỏ trình này gọi là q trình quang hợp

III. Củng coá.

1. Gv nhấn mạnh các kiến thức quan trọng.
2. Yêu cầu Hs làm bài tập trang 44 SGK.

3. Liên hệ thực tế quá trình sản xuất và sử dụng tinh bột.
IV. Hướng dẫn về nhà.

1. Học bài, làm bài tập SBT.
2. Chuẩn bị bài sau: Xenlulozơ.
V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng

***********************************

Ngày soạn: 18-09-2009.

Tiết 9.

Bµi 6.

Xenluloz¬.

A. Mục tiêu.

1. Kiến thức: Hs biết: - Cấu trúc phân tử Xenlulozơ.
- Tính chất hố học của Xenlulozơ.

- Các ứng dụng quan trọng của Xenlulozơ.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nghiên cứu và vận dụng kiến thức.
B. Phương pháp chủ yếu: Nghiên cứu, thảo luận.

C. Chuaån bị:

1. GV: Giáo án+ Hình vẽ cấu trúc phân tử Xenlulozơ.
2. HS: Nghiên cứu trước nội dung bài học.

D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.

II. Bài mới.

Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1

GV: Yêu cầu Hs nêu tính chất
vật lí, trạng thái tự nhiên của
Xenlulozơ

HS: Nêu tính chất vật lí, trạng
thái tự nhiên của Xenlulozơ.

I. TÝnh chÊt vËt lÝ. Trạng thái thiên nhiên

- Xenluloz l cht rn hỡnh si, màu trắng, không mùi,
không vị, không tan trong nước ngay cả khi đun nóng,
khơng tan trong các dung môi hữu cơ thông thường như
ete, benzen,…

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Hoạt động 2

GV: Nêu cấu trúc phân tử của
Xenlulozơ. Đưa ra hình vẽ lớn
để mơ tả rõ hơn.

Hoạt động 3
GV: Ycầu Hs dự đốn tính 
chất hố học của xenlulozơ từ
cấu tạo đã nêu.

HS: Từ đặc điểm cấu tạo => 
tính chất hố học.

GV: Xác nhận các tính chất, 
yêu cầu Hs nêu pư cụ thể.
HS: Nêu pư cụ theå.

Hoạt động 3.

GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu 
SGK, nêu các ứng dụng của

Xenlulozơ .

HS: Nghiên cứu SGK, nêu 
các ứng dụng của Xenlulozơ .
GV: Liên hệ thực tế.

thực vật, là bộ khung của cây cối. Xenlulozơ có nhiều
trong bông (95 - 98%), đay, gai, tre, nứa(50 - 80%), gỗ (40
- 50%) ....

II. CÊu tróc ph©n tư

-Xenlulozơ là polisaccarit, có CTPT là (C6H10O5)n, có
phân tử khối rất lớn (khoảng 1.000.000 – 2.400.000).
- Phân tử Xenlulozơ được hợp thành từ các mắt xích  -
glucozơ nối với nhau bởi các liên kết  -1,4 – glicozit,
phân tử xenlulozơ không phân nhánh, không xoắn.

H
H

H 4

CH2OH

OH H

OHH H

1
H

H
O

OH
CH2OH

OHH H

CH2OH

O
OH

CH2OH

OH H

1
H
4

O 4

- Mỗi mắt xích C6H10O5 có 3 nhóm OH, nên cịn viết cơng
thức cấu tạo của xenlulozơ là [C6H7O2(OH)3]n

III. TÝnh chÊt ho¸ häc

1. Phản ứng của polisaccarit

- Xenlulozơ bị thủy phân trong dung dịch axit nóng tạo ra
glucozơ

(C6H10O5)n + nH2O H2SO4,t0 n C

6H12O6
- Phản ứng thủy phân cũng xảy ra ở trong động vật nhai
lại (trâu, bò,…) nhờ enzim xenlulaza.

2. Phản ứng của ancol đa chức

a. Xenlulozơ phản ứng với HNO3 đặc có H2SO4 đặc làm
xúc tác.

khi đun nóng cho xenlulozơ trinitrat:
[C6H7O2(OH)3]n+3nHNO3H2SO4,t0[C

6H7O2(ONO2)3]n
+3nH2O

Xenlulozơ trinitrat là chất dễ cháy và nổ mạnh được dùng
làm thuốc súng khơng khói.

b. Xenlulozơ tác dụng với anhiđrit axetic sinh ra xenlulozơ
triaxetat [C6H7O2(OCOCH3)3]n, là một loại chất dẻo dễ
kéo thành tơ sợi.

c. Sản phẩm của phản ứng giữa xenlulozơ với CS2 và
NaOH là một dung dịch nhớt gọi là visco. Khi bơm dung
dịch nhớt này qua những lỗ rất nhỏ (đường kính 0,1 mm)
ngâm trong dung dịch H2SO4 loãng, xenlulozơ được giải
phóng ra dưới dạng những sợi dài và mảnh, óng mượt như
tơ gọi là tơ visco.

d. Xenlulozơ không phản ứng với Cu(OH)2. nhưng tan
được trong dung dịch [Cu(NH3)4](OH)2

IV. øng dông .

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

nứa,...thường được dùng làm vật liệu xây dựng, đồ dùng
gia đình,...

* Xenlulozơ nguyên chất và gần nguyên chất được chế
thành sợi, tơ, giấy viết, giấy làm bao bì, xenlulozơ trinitrat
được dùng làm thuốc súng. Thủy phân xenlulozơ sẽ được
glucozơ làm nguyên liệu để sản xuất etanol.

III. Củng cố.

1. Gv nhấn mạnh các kiến thức quan trọng.
2. Yêu cầu Hs so sánh tinh bột và Xenlulozơ.

3. Liên hệ thực tế quá trình khai thác và sử dụng Xenlulozơ.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường thông qua khai thác và sử dụng gỗ....
4. Yêu cầu Hs làm bài tập trang 49, 50 SGK.

IV. Hướng dẫn về nhà.

1. Học bài, làm bài tập SBT.

2. Chuẩn bị bài sau: Bài 9. Luyện tập.

- Ôn lại kiến thức về các cacbohiđrat đã học.
- Chuẩn bị các bài tập trong bài luyện tập.
V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng

Ngày soạn: 21-09-2009.

Tieát 10.

Bµi 8.

Bµi thùc hµnh 1.

Điều chế este và tính chất của một số cacbohydrat

A. Mục tiêu.

1. Kiến thức: Củng cố, chứng minh tính chất của cacbohiđrat, điều chế este.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng làm thí nghiệm, kĩ năng vận dụng kiến thức để giải thích
hiện tượng

thí nghiệm.

B. Phương pháp chủ yếu: Hs làm thí nghiệm thực hành.
C. Chuẩn bị:

1. GV: a. Giaùo aùn.

b. Dụng cụ và hoá chất:

Dơng cơ thÝ nghiƯm

- èng nghiƯm

- Cèc thủ tinh 100ml
- Cặp ống nghiệm gỗ
- Đèn cồn

- ống hút nhỏ giät

- Thìa xúc hố chất
- Giá để ống nghiệm

Hoá chất

- Dung dịch NaOH 10%.

- Dung dịch CuSO4 5 %

- Dung dịch glucozơ 1 %
- Axit sunfuric 10 %

- Natri hi®rocacbonat
- Tinh bét

- Dung dÞch iot 0,05 %.

2. HS: - Cách tiến hành các thí nghiệm, dự đốn hiện tượng.
- Mang đường ăn(saccarozơ), tinh bột.

D. Tiến trình lên lớp.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

- Nêu Cách tiến hành các thí nghiệm, dự đốn hiện tượng.
- Kiểm tra hố chất Hs chuẩn bị.

III. Hs làm thí nghiệm, ghi lại các hiện tượng quan sát được.
 GV quan sát, hỗ trợ khi cần

IV. Thu dọn, vệ sinh PTN.
V. Hướng dẫn về nhà.

1. Làm tường trình thí nghiệm theo mẫu qui định.

2. Chuẩn bị bài sau: AMIN: Nghiên cứu trước nội dung bài học.
VI. Nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm giờ thực hành.

- Ý thức kỉ luật trong PTN.

- Nhóm có kết quả tốt, chưa tốt. Nguyên nhân.
VII. Các chú ý trong các thí nghiệm:

1. Thí nghiệm 1: Điều chế etyl axetat

- Laáy 1 ml ancol etylic, 1 ml axit axetic nguyên chất và 1 giọt axit sunfuric 
đặc.

- Lắc đều, đồng thời đun cách thủy 5 - 6 phút trong nồi nước nóng 65 - 700C.
- Làm lạnh rồi rót thêm vào ống nghiệm 2 ml dung dịch NaCl bảo hòa.

Phải cho axit sunfuric đặc vào sau cùng để tránh nổ, bỏng.
 Tránh giây hoá chất ra người và đồ vật

2. Thí nghiệm 2 : Phản ứng của glucozơ với Cu(OH)2

- Lấy 2 đến 3 giọt dung dịch CuSO4 5% và 1 ml dung dịch NaOH.
- Thêm vài giọt dd NaOH làm môi trường.

- Cho dung dịch glucozơ 1%. Lắc nhẹ.
- Đun nóng đ thu được.

Phản ứng dễ xảy ra trong môi trường kiềm.
3. Thí nghiệm 3 : Tính chất của saccarozơ

a) - Lấy 2 đến 3 giọt dung dịch CuSO4 5% và 1 ml dung dịch NaOH.
- Thêm vài giọt dd NaOH làm môi trường.

- Cho dung dịch saccarozơ vào ống nghiệm.
- Đun nóng dung dịch thu được.

Phản ứng dễ xảy ra trong môi trường kiềm.

b) - Lấy 1,5 ml dd saccarozơ vào ống nghiệm, cho tiếp vào 0,5 ml dd H2SO4.

- Đun nóng 2 – 3 phút .Để nguội, cho từ từ NaHCO3 vào, khuấy đều đến
khi ngừng

thoát CO2.

- Rót dd thu được vào ống nghiệm đựng Cu(OH)2 , lắc đều, rồi đun nóng.

Phản ứng dễ xảy ra trong mơi trường kiềm.
4. Thí nghiệm 4: Phản ứng của hồ tinh bột với iot

- Cho dd Iot tác dụng với tinh bột.
- Đun nóng, rồi để nguội

************************************

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

O

- CTCT dạng mạch vòng:

Tiết 11.

Bµi 7.

Lun tËp

ĐIỀU CHẾ, TÍNH CHẤT HĨA HỌC CỦA ESTE VÀ GLUXIT

A. Mục tiêu.

1. Kiến thức: Củng cố kiến thức về cacbohiđrat: cấu trúc phân tử, tínhchất hoá học.

2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng vận dụng kiến thức.

B. Phương pháp chủ yếu: Nghiên cứu, thảo luận, hoạt động nhóm.
C. Chuẩn bị:

1. GV: Giaùo aùn.

2. HS: - Ôn lại kiến thức về các cacbohiđrat đã học.
- Chuẩn bị các bài tập trong bài luyện tập.
D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.

II. Bài mới.

Hoạt động của thầy và trị Dàn ý ghi bảng.

GV: Yêu cầu Hs thảo 
luận, làm các bài tập
SGK trang 36,37.

HS: Thảo luận, làm các 
bài tập SGK trang 36,37.
GV: Yêu cầu Hs trình 
bày bài.

HS: Trình bày bài.
GV: Yêu cầu Hs nhận 
xét, bổ sung.

HS: Nhận xét, bổ sung.
GV: Kết luận, chỉnh sửa, 
nhấn mạnh kiến thức và
kĩ năng quan trọng.

II. Bµi tËp

Bài 1: A.

CxHyOz + (x+y/4-z/2) O2  xCO2 + (y/2)H2O.
Soá mol CO2 = Soá mol H2O  x= y/2 y=2x

Số mol O2 = Số mol CO2  x+ y/4 – z/2 = x z=x
CTPT là C6H12O6Đáp án A

Baøi 2:

A – S: Cả hai đều có vị ngọt.

B – S: Mantozơ tự có tính khử do có nhóm OH
hemiaxetal.

C – Đ: Phân tử tinh bột và xenlulozơ có nhóm OH
hemiaxetal rất ít nên khơng có tính khử.
D – Đ: Tinh bột có pư màu với dd Iot do phân tử có
cấu trúc vịng xoắn.

Bài 3: 
1- Glucozơ.

CH2OH

OH H

H H

2
3

4
5

HOCH
CH2OH

CH O H

CH=O
CHOH
HOCH

CH2OH

OH H

H
H

1
2

4
5

- Glucozô. Glucozô. - Glucozô.

2- Fructozô:

- Dạng mạch hở: CH2OH-CHOH-CHOH-CHOH-C-CH2OH

- OH

O OH

CH2OH

HO
H
H

1
2
3
4

5
6

HOCH2

- Fructozô

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

O
OH
O
HO CH
2OH
H H
H
H
1
2
3
4
5
6
O
OH
HO

CH2OH

OHH H H

1
2
3 4
5
6
HOCH2
4- Mantozô:
O
OH
OH
OH
HO

CH2OH

H
H H
H
H
1
O
OH
HO
CH2OH

H
OH H
H

H 1
4 CH=O
H
H
H
4
O
OH
CH2OH

OHH H

O
HO
H
H
H
1
2
O
OH
CH2OH

OHH H

Liên kết -1,4 -glicozit 

5- Tinh boät:

HO
H
H
H
1
4
O
OH
CH2OH

OHH H

OH
O
H
H
H
4
O
OH
CH2OH

OHH H

O
H
H
H
1
2

O
OH
CH2OH

OHH H H

OH
CH2OH

OHH H

1 4
O
HO
H
H
H
1
4
O
OH
CH2OH

OHH H

OH
O
H
H
H
4
O
OH
CH2OH

OHH H

O
H
H
H
1
2
6
O
OH
CH2

OHH H H

OH
CH2OH

OHH H

1 4
HO
H
H
H
4
O
OH
CH2OH

OHH H

CH2OH

OHH H

O
1
O 4
1
4
6-Xenlulozô:
O
1
O
H
H
H 4
O
OH

CH2OH

OH H
H
O
H
H
1
2
O
OH

OHH H

1
H

H
O

OH
CH2OH

OHH H

CH2OH

O
OH

CH2OH

OH H

H
1
H
4
O
H
O 4

Bài 4: Tính theo ptpư quang hợp.

Bài 5: Tính theo ptpư thuỷ phân Xenlulozơ.
III. Củng coá.

1. Nhấn mạnh các kiến thức, kĩ năng quan trọng.
2. Khái quát dạng bài tập và phương pháp giải.
IV. Hướng dẫn về nhà.

1. Học bài, làm bài tập SBT.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

- Cách tiến hành các thí nghiệm, dự đốn hiện tượng.
- Mang đường ăn(saccarozơ), tinh bột.

V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng

************************************

Ngày soạn: 21-09-2009.

Tieát 16.

KIỂM TRA 1 TIẾT.

A. Mục tiêu.

1. Kiến thức: Kiểm tra, đánh giá kiến thức của học sinh về Este, lipit, cacbohiđrat, 
chất giặt rửa.

2. Kĩ năng: Kiểm tra, đánh giá, rèn kĩ năng vận dụng kiến thức, kĩ năng làm việc độc
lập.

B. Phương pháp chủ yếu: Kiểm tra trắc nghiệm.
C. Chuẩn bị.

1. GV: Đề, đáp án, hướng dẫn chấm.
2. HS: Ôn lại kiến thức, tự luyện tập.
D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.
II. Phát đề cho Hs, Hs làm bài.
III. Thu bài.

IV. Hướng dẫn về nhà:

1. Hoàn thành bài kiểm tra, tự dánh giá.

2. Chuẩn bị bài sau: Amin: Nghiên cứu trước nội dung bài.
V. Nhận xét, đánh giá giờ kiểm tra.

ĐỀ BAØI:

Hä và tên:

.

Lớp 12

Bµi kiĨm tra 1 tiÕt sè 1.

Mã

đề 685

Khoanh tròn vào chữ cái chỉ đáp án phù hợp với mỗi câu.

1/ Cho các công thức cấu tạo sau: (1) CH3COOH, (2) CH3OH, (3) CH3OCOCH3 , (4)

CH3OCH3,

(5) CH3COCH3, (6) CH3CHOHCH3, (7) CH3COOCH3. Các công thức cấu tạo nào cho ở

trên biểu diễn chất có tên là metylaxetat ?x

a (7). b (4) , (5) , (6). c (1) , (2) , (3). d (3) , (7).

2/ Cho sơ đồ chuyển hóa sau: Tinh bột  X Y  axit axetic. X và Y lần lượt là
a glucozơ, etyl axetat. b ancol etylic, anđehit axetic.

c glucozơ, ancol etylic. d glucozơ, anđehit axetic.

3/ Hợp chất X có công thức chung: R-OOC- R’. Phát biểu nào sau đây đúng?
a X là este được điều chế từ axit RCOOH và ancol R’OH.

b X là este của axit R’COOH và ancol ROH.

c Để X là este thì R và R’ đều không phải là nguyên tử H.
d A, B đúng.

4/ Xà phòng được điều chế bằng cách nào?

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

c Phân huỷ chất béo d Cả 3 cách trên
5/ Đốt cháy hỗn hợp các este no đơn chức cho kết quả nào sau đây?

a Số mol nước lớn hơn số mol cacbonic. b Số mol nước bằng số mol
cacbonic.

c Số mol nước bé hơn số mol cacbonic. d Không xác định được.

6/ Cho các chất: X:glucozơ ; Y:fructozơ ; Z:saccarozơ ; T:xenlulozơ. Các chất cho được
phản ứng tráng bạc là:

a Y và Z. b T và Y. c X. d X và Y.

7/ Chất X có CTPT C4H8O2, khi tác dụng với dung dịch NaOH sinh ra chất Y có CTPT là

C2H3O2Na và chất Zcó CTPT C2H6O. X là loại chất nào sau đây?

a Axit. b Este. c Rượu. d Không xác định
được.

8/ Trong phân tử của các cacbohiđrat luôn có

a nhóm chức xetôn. b nhóm chức axit.

c nhóm chức ancol. d nhóm chức anđehit.

9/ Chọn phương pháp nào có thể làm sạch vết dầu lạc dính vào quần áo trong số các
phương pháp sau:

a Tẩy bằng xăng b Tẩy bằng giấm

c Giặt bằng nước d Gặt bằng nước có pha thêm ít

muối

10/ Công thức chung của este tạo bởi ancol thuộc dãy đồng đẳng của ancol etylic và axit
thuộc dãy đồng đẳng của axit axetic là công thức nào sau đây?

a CnH2nO2 b CnH2n - 1O2 c CnH2n - 2O2. d CnH2n + 1O2

11/ Một este có CTPT là C4H8O2 được tạo thành từ ancol metylic và axit nào sau đây?

a Axit oxalic. b Axit fomic. c Axit axetic. d Axit

propionic.

12/ Loại dầu nào sau đây không phải là este của axit béo và glixerol?

a Dầu vừng b Dầu dừa c Dầu lạc d Dầu luyn

13/ Đốt cháy 6g este X thu được 4,48 lít CO2 ( đktc) và 3,6g H2O. CTPT của X là:

a C5H10O2 . b C4H8O2 . c C2H4O2 . d C3H6O2.

14/ Muối natri của axit béo được gọi là

a Este b Dầu mo c Muối hữu cơ d Xà phòng

15/ Để xác định các nhóm chức của glucozơ, ta có thể dùng:

a AgNO3/dd NH3 b natri kim loại. c Quỳ tím. d Cu(OH)2

16/ Trong các công thức sau đây, công thức nào là của xenlulozơ:

a [C6H7O2(OH)3]n b [C6H5O2(OH)5]n c [C6H7O2(OH)2]n d

[C6H5O2(OH)3]n

17/ Một este X có CTPT là C4H8O2, khi thuỷ phân cho sản phẩm có phản ứng tráng

gương. X có CTCT là:

a C2H5COOCH3 b CH3COOC2H5 c HCOOC3H7 d Không xác

định được.

18/ Có các chất và các phương trình hóa học sau:
Chất 1 + NaOH  C2H5OH + CH3COONa

Chất 2 + NaOH  C2H4(OH)2 + C2H5COONa

Chất 3 + NaOH  C3H5(OH)3 + CH3COONa

Chất 4 + NaOH C3H5(OH)3 + C17H35COONa

Chất nào là chất béo?

a Chất 3 b Chất 4 c Chất 2 d Chất 1

19/ Phản ứng đặc trưng của este là:

a Phản ứng cháy b Phản ứng thuỷ phân c Phản ứng thế d Phản ứng
cộng

20/ Thuỷ phân hoàn toàn một chất béo. Nếu đem đốt cháy hoàn toàn axit béo thu được
thì thấy

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

CH2
CH
CH2
C15H31COO

C15H31COO
C17H35COO

CH2
CH
CH2
C17H33COO

C17H35COO
C17H35COO

CH2
CH
CH2
C17H35COO

C17H35COO
C17H35COO

d
CH2

CH
CH2
C15H31COO

C17H35COO
C17H35COO

21/ Chọn câu đúng trong những câu sau:

a Dầu ăn và dầu bôi trơn có cùng thành phần nguyên tố.
b Chất béo đều là chất rắn không tan trong nước

c Chất béo là este của glixerol với axit vô cơ.

d Chất béo không tan trong nước, nhẹ hơn nước, tan trong nhiều dung môi hữu cơ.
22/ Thuỷ phân hoàn toàn chất béo A bằng dung dịch NaOH thu được 1,84g glixerol và
18,24g muối của axit béo duy nhất.Chất béo đó là:

a (C15H29COO)3C3H5 b ( C17H33COO)3C3H5

c (C15H31COO)3C3H5. d (C17H35COO)3C3H5

23/ Xà phòng hoá 22,2 gam hỗn hợp 2 este là HCOOC2H5 và CH3COOCH3 đã dùng vừa

hết 200ml dung dịch NaOH. Nồng độ mol của dung dịch NaOH là:

a 1,5M b 2M. c 1,0M d 0,5M

24/ Các axit panmitic và stearic được trộn với parafin để làm nến. Công thức phân tử của
2 axit trên là:

a C15H31COOH và C17H33COOH b C15H29COOH và C17H25COOH

c C15H31COOH và C17H35COOH d C15H31COOH và C17H29COOH

25/ Xà phòng hoá 22,2 gam hỗn hợp 2 este là HCOOC2H5 và CH3COOCH3 bằng dd

NaOH . Khối lượng NaOH đã phản ứng là:

a 12 gam b 8 gam c 16 gam d 20 gam.

Cho nguyªn tư khèi lÊy nh sau: C: 12. H: 1. O: 16. Na: 23. Ag: 108. K: 39.

Ô ap an cua ờ thi:

Mó 685

1- d...

2- c...

3- b...

4- a...

5- b...

6- d...

7- b...

8- c...

9- a...

10- a...

11- d...

12- d...

13- c...

14- d...

15- d...

16- a...

17- c...

18- b...

19- b...

20- b...

21- d...

22- b...

23- a...

24- c...

25- a...

HƯỚNG DẪN CHẤM:

Mỗi lựa chọn đung cho 0,4 điểm. 25 x 0,4 = 10 điểm.

Hết.

************************************************************************
******

Chương 3

AMIN - AMINO AXIT - PROTEI

N

Ngày soạn: 22-09-2009.

Tieát 13.

Baø

i 9.

AMIN

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

1. Kiến thức: Hs biết: - Khái niệm amin, các loại amin, cách gọi tên các amin.
- Các loại đồng phân của amin.

2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nghiên cứu vận dụng kiến thức.

B. Phương pháp chủ yếu: Nghiên cứu, thảo luận, hoạt động nhóm.
C. Chuẩn bị:

1. GV: Giaùo aùn.

2. HS: Nghiên cứu trước nội dung bài học.
D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.

II. Bài mới.

Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1.
GV: Yêu cầu Hs nghiên cứu 
SGK, thảo luận, nêu khái niệm
amin, các loại amin, cho ví dụ
minh họa.

HS: Nghiên cứu SGK, thảo luận, 
nêu khái niệm amin, các loại
amin, cho ví dụ minh họa.

GV: Khái quát hoá với mỗi vấn 
đề.

Hoạt động 2.

GV: Nêu cách gọi tên amin, yêu 
cầu Hs nắm bắt cách gọi, xem
bảng 3.1 để khắc sâu.

Hoạt động 3.

GV: Nêu các loại đp, cách viết 
CTCT các amin. Yêu cầu Hs vận
dụng: Viết CTCT các amin có
CTPT C4H11N và gọi tên các đp.
HS: Viết CTCT các amin có 
CTPT C4H11N và gọi tên các đp.

I- KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI, DANH PHÁP VÀ ĐỒNG 
PHÂN

1. Khái niệm

Khi thay thế một hay nhiều nguyên tử hiđro trong
phân tử NH3 bằng một hay nhiều gốc hiđrocacbon ta
được amin.

2 . Phân loại

Amin được phân loại theo 2 cách thông dụng nhất :
a. Theo đặc điểm cấu tạo của gốc hiđrocacbon 
Amin thơm (anilin C6H5NH2), amin béo (etylamin ),
amin dị vòng (piroliđin NH )

b. Theo bậc của amin

Bậc của amin được tính bằng số nguyên tử H trong
phân tử NH3 được thay thế bằng gốc hyđro cacbon.

R”

R-NH2 R-NH-R’ R-N-R’
amin baäc I amin baäc II amin bậc III
3 . Danh pháp

a. Danh pháp gốc - chức.
b. Tên thay thế.

c. Một số amin được gọi theo tên thường (tên 
riêng).

Chú ý:Nhóm NH2.
4 . Đồng phân

Amin có đồng phân mạch C và đồng phân vị trí nhóm
chức cho từng loại : amin bậc I, amin bậc II, amin bậc
III

III. Củng cố bài:

1- Nhấn mạnh kiến thức bài học.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

3- Viết CTCT các amin có nhân benzen có CTPT C8H11N.
4- Bài tập 1,2,3 SGK trang 61.

IV. Hướng dẫn về nhà:
1- Học bài.

2- Chuẩn bị bài sau: Phần II, III: nghiên cứu trước nội dung bài học.

V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng

********************************************

Ngày soạn: 23-09-2009.

Tieát 13.

Bà

i 9.

AMIN

A. Mục tieâu.

1. Kiến thức: Hs biết: - Cấu tạo phân tử của amin.
- Tính chất hố học của các amin.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nghiên cứu vận dụng kiến thức.

B. Phương pháp chủ yếu: Nghiên cứu, thảo luận, hoạt động nhóm.
C. Chuẩn bị:

1. GV: + Giáo án + Mơ hình phân tử Metylamin, Anilin.

+ Thí nghiệm: H3C-NH2 , C6H5-NH2 pư với q tím, HCl, nước Brom.
2. HS: Nghiên cứu trước nội dung bài học.

D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.
II. Kiểm tra bài cũ.

CTCT và tên gọi các amin có CTPT là C4H11N.
III. Bài mới.

Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1.
GV: Yêu cầu Hs nghiên 
cứu SGK, thảo luận, nêu
tính chất vật lí của các
amin.

HS: Nghiên cứu SGK, thảo 
luận, nêu tính chất vật lí
của các amin.

GV: Chú ý khi sử dụng: 
độc.

Hoạt động 2.
GV: Yêu cầu Hs nêu 
CTCT dạng tổng quát cho
các amin, từ đặc điểm cấu
tạo dự đốn tính chất của
các amin.

Gợi ý cho Hs từ NH3.
HS: Nêu CTCT dạng tổng

II- TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Metylamin, đimetylamin, trietylamin và etylamin là những
chất khí, mùi khai khó chịu, độc, dễ tan trong nước.Các
amin đồng đẳng cao hơn là những chất lỏng hoặc rắn, độ tan

trong nước giảm dần theo chiều tăng của phân tử khối.
Anilin là chất lỏng, sôi ở 1840C, không màu, độc, ít tan 
trong nước, tan trong etanol, benzen. Để lâu trong khơng
khí, anilin chuyển sang màu nâu đen vì bị oxi hóa bởi oxi
khơng khí.

III- CẤU TẠO PHÂN TỬ VÀ TÍNH CHẤT HĨA HỌC
- CTCT amin các bậc và anilin:

N
H
H

R

N
H
R
R

N
R

R R

H
N

- Do phân tử amin có ngun tử N cịn đơi e chưa liên kết
nên amin có tính bazơ.

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

quát cho các amin, từ đặc
điểm cấu tạo dự đốn tính
chất của các amin.

GV: Khẳng định các tính 
chất đúng. Yêu cầu Hs viết
các ptpư minh hoạ cụ thể,
ptpư dạng khái quát.

HS: Viết các ptpư minh hoạ
cụ thể, ptpư dạng khái
quát.

GV: Hướng dẫn Hs làm thí 
nghiệm minh hoạ.

HS: Làm các thí nghiệm 
minh hoạ đã chuẩn bị.
GV: Chú ý ảnh hưởng giữa 
các hợp phần cấu tạo trong
amin để so sánh lực bazơ.

- Các amin thơm, thí dụ như anilin, cịn dễ dàng tham gia
phản ứng thế vào nhân thơm do ảnh hưởng của đôi electron
chưa liên kết ở nguyên tử nitơ.

1. Tính chất của chức amin 
1.1. Tính bazơ

a. Tác dụng với chất chỉ thị màu:

- Dd nhiều ankylamin làm xanh giấy quỳ tím hoặc làm hồng
phenolphtalein do kết hợp với proton mạnh hơn amoniac.
R-NH2 + H2O  [RNH3]+ + OH-

- Anilin và các amin thơm rất ít tan trong nước. Dung dịch
của chúng không làm đổi màu quỳ tím và phenolphtalein
- Như vậy : nhóm ankyl có ảnh hưởng làm tăng mật độ
electron ở nguyên tử nitơ do đó làm tăng lực bazơ ; nhóm
phenyl làm giảm mật độ electron ở nguyên tử nitơ do đó
làm giảm lực bazơ.

Lực bazơ : CnH2n + 1 - NH2 > H -NH2 > C6H5 - NH2
b. Tác dụng với axit tạo ra muối.

R-NH2 + HCl  [R-NH3]+Cl-
1.2.Phản ứng với axit nitrơ

a. Amin bậc một tác dụng với axit nitrơ ở nhiệt độ thường 
cho ancol hoặc phênol và giải phóng nitơ.

R-NH2 + HONO  ROH + N2 + H2O

b. Anilin và các amin thơm bậc một tác dụng với axit nitrơ ở
nhiệt độ thấp (0 - 50C) cho muối điazoni :

C6H5NH2 + HONO + HCl 0 50C C6H5N2+Cl- + 2H2O
benzenđiazoni clorua
1.3. Phản ứng ankyl hóa

- Khi cho amin bậc một hoặc bậc hai tác dụng với ankyl
halogenua, nguyên tử H của nhóm amin có thể bị thay thế
bởi gốc ankyl: R-NH2 + CH3I  R-NH-CH3 + HI
Phản ứng này được gọi là phản ứng ankyl hóa amin.
2. Phản ứng thế ở nhân thơm của anilin

NH2

+ 3Br2

Br
Br NH2

+ 3HBr

2, 4, 6 tribromanilin
Phản ứng này dùng nhận biết anilin.

III. Củng cố bài:

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

IV. Hướng dẫn về nhà:
1. Học bài, làm bài tập

2. Chuẩn bị bài sau: Phần IV + Bài tập.
V. Nhận xét, đánh giá giờ học.

********************************************

Ngày soạn: 23-09-2009.

Tieát 14.

Bà

i 9.

AMIN

A. Mục tiêu.

1. Kiến thức: Hs biết: - Cách điều chế các amin.
- Ưùng dụng các amin.

2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nghiên cứu vận dụng kiến thức.

B. Phương pháp chủ yếu: Nghiên cứu, thảo luận, hoạt động nhóm.
C. Chuẩn bị:

1. GV: Giaùo aùn .

2. HS: Nghiên cứu trước nội dung bài học.
D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.
II. Bài mới.

Hoạt động của thầy và
trò

Nội dung ghi bảng.
Hoạt động 1.

GV: Yêu cầu Hs nghiên
cứu SGK, thảo luận, nêu
các ứng dụng của amin.
HS: Nghiên cứu SGK, 
thảo luận, nêu nêu các
ứng dụng của amin.

Hoạt động 2.
GV: Nêu các cách điều 
chế amin, cho các ví dụ
minh hoạ.

IV- ỨNG DỤNG VÀ ĐIỀU CHẾ 
1. Ứng dụng

- Các ankylamin được dùng trong tổng hợp hữu cơ, đặc biệt
là các điamin được dùng để tổng hợp polime.

- Anilin là nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp phẩm
nhuộm (phẩm azo, đen anilin,…), polime (nhựa anilin –
fomanđehit,…), dược phẩm (streptoxit, suafaguaniđin,…)

2. Điều chế

Amin có thể được điều chế bằng nhiều cách:
a. Thay thế nguyên tử H của phân tử amoniac
Các ankylamin được điều chế từ amoniac và ankyl
halogenua.Thí dụ :

NH3 CH3NH2 (CH3)2NH
(CH3)3N

b. Khử hợp chất nitro

Anilin và các amin thơm thường được điều chế bằng cách
khử nitrobenzen (hoặc dẫn xuất nitro tương ứng) bởi hiđro
mới sinh nhờ tác dụng cùa kim loại (như Fe, Zn) với axit
HCl. Thí dụ :

C6H5NO2 + 6H   Fe HCl, C6H5NH2 + 2H2O

- HI
+CH3I
- HI

+CH3I

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

Hoạt động 3.
GV: Yêu cầu Hs thảo 
luận, làm các bài tập

SGK trang 61,62.

HS: Thảo luận, làm các 
bài tập.

GV: Yêu cầu Hs trình 
bày bài.

HS: Trình bày bài.
GV: Yêu cầu Hs nhận 
xét, bổ sung.

HS: Nhận xét, bổ sung.
GV: Kết luận, chỉnh 
sửa, nhấn mạnh kiến
thức và kĩ năng quan
trọng.

Ngồi ra, các amin cịn có thể được điều chế bằng nhiều
cách khác.

LUYỆN TẬP.
Bài 1: Chọn C.

Giải thích dựa vào hiệu ứng hút hoặc đẩy e của các
gốc

hiđrocacbon.
Bài 2: Choïn C.

Lập CTPT dựa vào sản phẩm cháy.

Bài 3: Viết CTCT dựa vào các loại đp của amin.

Bài 4: a. Do phản ứng với nước tạo dd bazơ tương tự NH3, do
tạo

liên kết hiđro với nước.

b. Do mật độ e trên N lớn hơn, tạo liên kết hiđro bền
hơn.

Bài 5: a. Dùng dd HCl rồi dùng NaOH.

b. Dùng NaOH  CO2  HCl  NaOH.
Bài 6:Dùng các pư đặc trưng để nhận biết.
Bài 7:Dùng axit để pư với các amin.

Bài 8: Tính theo các ptpư.
III. Củng cố baøi:

1- Nhấn mạnh kiến thức bài học.

2- Khái quát các dạng bài tập và cách giải.
IV. Hướng dẫn về nhà:

1. Học bài, làm bài tập

2. Chuẩn bị bài sau: Aminoaxit: nghiên cứu trước nội dung bài.
V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng

********************************************

Ngày soạn: 23-09-2009.

Tieát 15.

Baøi 10.

AMINOAXIT.

A. Mục tiêu.

1. Kiến thức: Hs hiểu định nghĩa aminoaxit, cấu tạo phân tử aminoaxit.
Hs biết: - Cách gọi tên aminoaxit.

- Tính axit-bazơ của aminoaxit.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nghiên cứu vận dụng kiến thức.

B. Phương pháp chủ yếu: Nghiên cứu, thảo luận, hoạt động nhóm.
C. Chuẩn bị:

1. GV: Giáo aùn .

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

D. Tiến trình lên lớp.

I. Kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.
II. Bài mới.

Hoạt động của thầy và
trò

Nội dung ghi bảng.
Hoạt động 1.

GV: Yêu cầu Hs nghiên 
cứu SGK, thảo luận, nêu
định nghĩa aminoaxit, cho
ví dụ.

HS: Nghiên cứu SGK, 
thảo luận, nêu định
nghĩa aminoaxit, cho ví
dụ.

GV: khái quát công thức.
Hoạt động 2.
GV: Nêu cấu tạo phân tử
của các amino axit .

Hoạt động 3.
GV: Nêu qui tắc gọi tên. 
Yêu cầu Hs áp dụng gọi
tên các aminoaxit.

HS: Áp dụng gọi tên các 
aminoaxit.

Hoạt động 4.
GV: Yêu cầu Hs nghiên 
cứu SGK, thảo luận, nêu
tính chất vật lí của
aminoaxit.

HS: Nghiên cứu SGK, 
thảo luận, nêu tính chất
vật lí của aminoaxit.

Hoạt động 5.
GV: u cầu Hs

I- ĐỊNH NGHĨA, CẤU TẠO VÀ DANH PHÁP 
1. Định nghóa

Amino axit là loại hợp chất hữu cơ tạp chức mà phân tử
chứa đồng thời nhóm NH2 và nhóm (COOH).

2 . Cấu tạo phân tử

Vì nhóm COOH có tính axit, nhóm NH2 có tính bazơ nên ở
trạng thái kết tinh amino axit tồn tại ở dạng ion lưỡng cực.
Trong dung dịch, dạng ion lưỡng cực chuyển một phần nhỏ
thành dạng phân tử :

R
+

COOH
CH

NH3 NH2

COO- R

dạng ion lưỡng cực dạng phân tử
3 . Danh pháp

a.Tên thay thế:

Axit + (vị trí nhóm NH2 : 1, 2,…) + amino + tên axit

cacboxylic tương ứng.
b. Tên bán hệ thống:

Axit + (vị trí nhóm NH2: , , , …) + amino + tên thông

thường axit cacboxylic tương ứng.

Ngồi ra, các  - amino axit có trong thiên nhiên gọi là
amino axit thiên nhiên đều có tên riêng.

II- TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Các amino axit là những chất rắn ở dạng tinh thể không
màu, vị hơi ngọt, có nhiệt độ nóng chảy cao (khoảng từ
220 đến 3000C, đồng thời bị phân hủy) và dễ tan trong 
nước vì chúng tồn tại ở dạng ion lưỡng cực (muối nội phân
tử).

III- TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1.Tính chất axit - bazơ của dung dịch amino axit
 1.1. Môi trrường dd aminoaxit.

Xét với aminoaxit (H2N)xR(COOH)y:
- Khi x=y: dd gần như trung tính.
- Khi x<y: dd có mơi trường axit
- Khi x>y: dd có mơi trường bazơ.

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

nghiêncứu SGK, nêu các
trường hợp khác nhau khi
xét môi trường dd

aminoaxit.

HS: Nghiên cứu SGK, 
nêu các trường hợp khác
nhau khi xét mơi trường
dd aminoaxit.

GV: Nêu tính chất, yêu 
cầu Hs viết ptpư.

HS: Viết ptpư.

GV: Khái quát hoá. Yêu 
cầu Hs viết ptpư tổng
quát vàø kết luận về tính
lưỡng tính của amino axit
HS: Viết ptpư tổng quát

và kết luận về tính lưỡng
tính của amino axit

Hoặc H3N+-R-COO- + HCl  ClH3N-R-COOH
1.3. Phản ứng với bazơ mạnh tạo ra muối và nuớc.
H2N-R-COOH + NaOH  H2NCH2COONa + H2O
Hoặc H3N+-R-COO- + NaOH  H2N-R-COONa + H2O

Như vậy, amino axit có tính chất lưỡng tính.

Hoạt động 6.
GV: Yêu cầu Hs nghiên 
cứu SGK, viết ptpư este
hoá và pư với HO-NO
của aminoaxit

HS: Nghiên cứu SGK, 
viết ptpư este hoá và pư
với HO-NO của

aminoaxit GV: Khái
quát.

Hoạt động 7.
GV: Trình bày cho Hs pư 
trùng ngưng của

aminoaxit.Viết pư của
Axit 6-aminohexanoic.
Yêu cầu Hs viết ptpư của

axit 7-aminoheptanoic.
HS: Viết ptpư của 
axit 7-aminoheptanoic.

Hoạt động 8.
GV: Yêu cầu Hs nghiên 
cứu SGK, thảo luận, nêu
ứng dụng của aminoaxit.

III- TÍNH CHẤT HÓA HỌC

2.Phản ứng este hóa nhóm COOH

H2N-R-COOH + R’-OH khíHCl H2N-R-COO-R’ + H2O
3.Phản ứng của nhóm NH2 với HNO2

H2N-R-COOH + HNO2  HO-R-COOH + N2 + H2O

hiñroxiaxit

4.Phản ứng trùng ngưng

Axit 6 - aminohexanoic (axit  - aminocaproic)

hoặc axit 7- aminoheptanoic (axit - aminoenantoic) có
phản ứng trùng ngưng tạo thành polime thuộc loại
poliamit.

... + H - NH -[CH2]5CO-OH + H - NH[CH2]5CO - OH + H - NH - [CH2]5CO -OH +



T . . . - NH - [CH2]5CO - NH - [CH2]5CO - ... + nH2O
Hay víêt gọn là :

n H2N[CH2]5COOH T (- HN[CH2]5CO -)n + n H2O

IV- ỨNG DỤNG

- Aminoaxit thiên nhiên (hầu hết là  - aminoaxit) là cơ sở
để kiến tạo nên các loại protein của cơ thể sống.

- Một số amino axit được dùng phổ biến trong đời sống như
muối mononatri của axit glutamic dùng làm gia vị thức ăn
(gọi là mì chính hay bột ngọt); axit glutamic là thuốc hỗ trợ
thần kinh, methionin là thuốc bổ gan.

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

HS: Nghiên cứu SGK, 
thảo luận, nêu ứng dụng
của aminoaxit.

III. Củng cố bài:

1- Nhấn mạnh kiến thức bài học.

2- Viết ptpư của các aminoaxit cụ thể khác.
3- CTCT và tên gọi của aminoaxit.

IV. Hướng dẫn về nhà:
1. Học bài, làm bài tập

2. Chuẩn bị bài sau: Aminoaxit: Phần bài còn lại: nghiên cứu trước nội dung bài.
V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng

********************************************

Ngày soạn: ………..
Ngày dạy: ………..

I. MỤC TIÊU:

1. Kiến thức: HS biết:

- Peptit, protein, axit nucleic là gì và vai trị của chúng trong cơ thể sinh vật.
- Biết sơ lược về cấu trúc và tính chất của protein.

2. Kó năng:

- Nhận dạng mạch peptit.

- Viết các PTHH của peptit và protein.

- Giái các bài tập hoá học phần peptit và protein.

3. Thái độ: Có thể khám phá được những hợp chất cấu tạo nên cơ thể sống và thế giới xung
quanh.

II. CHUẨN BỊ:

- Hình vẽ, tranh ảnh có liên quan đến bài học.

- Hệ thống câu hỏi cho bài dạy.

III. PHƯƠNG PHÁP: Nêu vấn đề + đàm thoại + hoạt động nhóm.
IV. TIẾN TRÌNH BÀY DẠY:

1. Ổn định lớp:

Lớp Thứ Tiết học Ngày dạy Sĩ số Học sinh vắng

12A3
12A4

2. Kiểm tra bài cũ: 
 3. Bài mới:

Tieát

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRỊ NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1

 HS nghiên cứu SGK và cho biết định nghĩa về
peptit.

 GV yêu cầu HS chỉ ra liên kết peptit trong cơng
thức sau:

NH CH
R1

N
H

CH
R2

C
O

...
...

liên kết peptit

 GV ghi cơng thức của amino axit và yêu cầu
HS nghiên cứu SGK để biết được amino axit đầu
N và đầu C.

 GV yêu cầu HS cho biết cách phân loại peptit
qua nghiên cứu SGK.

I – PEPTIT
1. Khái niệm

* Peptit là hợp chất chứa từ 2 đến 50 gốc α
-amino axit liên kết với nhau bởi các liên kết
peptit.

* Liên kết peptit là liên kết -CO-NH- giữa hai đơn vị
Â-aminoaxit. Nhóm giữa hai đơn vị
Â-aminoaxit được gọi là nhóm peptit

C
O NH

NH CH
R1

C
O

N
H

CH
R2

C
O

...
...

liên kết peptit

* Phân tử peptit hợp thành từ các gốc α-amino
axit bằng liên kết peptit theo một trật tự nhất
định. Amino axit đầu N còn nhóm NH2, amino

axit đầu C cịn nhóm COOH.

Thí dụ: H2N CH2CO NH CH
CH3

COOH
đầu N

đầu C

* Những phân tử peptit chứa 2, 3, 4,…gốc α
-amino axit được gọi là đi, tri, tetrapeptit.
Những phân tử peptit chứa nhiều gốc α-amino
axit (trên 10) hợp thành được gọi là polipeptit.
* CTCT của các peptit có thể biểu diễn bằng
cách ghép từ tên viết tắt của các gốc α-amino
axit theo trật tự của chúng.

Thí dụ: Hai đipeptit từ alanin và glyxin là:
Ala-Gly và Gly-Ala.

2. Tính chất hố học 
 HS nghiên cứu SGK và viết PTHH thuỷ phân

maïch peptit gồm 3 gốc α-amino axit.

 HS nghiên cứu SGK và cho biết hiện tượng
CuSO4 tác dụng với các peptit trong mơi trường
OH−. Giải thích hiện tượng.

GV nêu vấn đề: Đây là thuốc thử dùng nhận ra
peptit được áp dụng trong các bài tập nhận biết.

a. Phản ứng thuỷ phân

...H2N CH

R1 CO NH CHR2 CO NH CHR3 CO ...NH CHCOOH + (n - 1)HRn 2O

H+ hoặc OH

-H2NCHCOOH

R1 +H2NCHCOOH +R2 H2NCHCOOH + ... +R3 H2NCHCOOHRn

b. Phản ứng màu biure

Trong môi trường kiềm, Cu(OH)2 tác dụng với
peptit cho màu tím (màu của hợp chất phức
đồng với peptit có từ 2 liên kết peptit trở lên).
Hoạt động 2

 HS nghiên cứu SGK và cho biết định nghĩa về
protein.

 GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK vàcho biết các
loại protein và đặc điểm của các loại protein.

II – PROTEIN

1. Khái niệm: Protein là những polipeptit cao 
phân tử có khối lượng phân tử từ vài chục 
nghìn đến vài triệu.

Phân loại:

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

* Protein phức tạp: Được tạo thành từ protein
đơn giản cộng với thành phần “phi protein”.
Thí dụ: nucleoprotein chứa axit nucleic,
lipoprotein chứa chất béo,…

 HS nghiên cứu SGK và cho biết những đặc
điểm chính về cấu trúc phân tử của protein.

2. Cấu tạo phân tử

Được tạo nên bởi nhiều gốc α-amino axit nối
với nhau bằng liên kết peptit.

NH CH
R1

C
O NH CHR2

O NH

... CH

R3
C

O ... hay NH CHRi

(n ≥ 50)
V. CỦNG CỐ

1. Peptit là gì ? Liên kết peptit là gì ? Có bao nhiêu liên kết peptit trong một phân tử tripeptit ?
Viết CTCT và gọi tên các tripeptit có thể được hình thành từ glyxin, alanin và phenylalanin
(C6H5CH2−CH(NH2)−COOH, viết tắt là Phe)

2. Hợp chất nào sau đây thuộc loại đipeptit ?

A. H2N−CH2−CONH−CH2CONH−CH2COOH B. 
H2N−CH2CONH−CH(CH3)−COOH

C. H2N−CH2CH2−CONH−CH2CH2COOH D.

H2N−CH2CH2CONH−CH2COOH

3. Thuốc thử nào sau đây dùng để phân biệt các dung dịch glucozơ, glixerol, etanol và lòng
trắng trứng ?

A. NaOH B. AgNO3/NH3 C. Cu(OH)2 D. HNO3

VI. DAËN DÒ

1. Bài tập về nhà: 1 → 3 trang 55 (SGK).

2. Xem trước phần còn lại của bài bài PEPTIT VAØ PROTEIN

V. Rút kinh nghiệm sau tiết giảng

Ngày soạn: ………..
Ngày dạy: ………..

I. MỤC TIÊU:

1. Kiến thức: HS biết:

- Peptit, protein, axit nucleic là gì và vai trị của chúng trong cơ thể sinh vật.
- Biết sơ lược về cấu trúc và tính chất của protein.

2. Kó năng: 
Tiết

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

- Nhận dạng mạch peptit.

- Viết các PTHH của peptit và protein.

- Giái các bài tập hố học phần peptit và protein.

3. Thái độ: Có thể khám phá được những hợp chất cấu tạo nên cơ thể sống và thế giới xung
quanh.

II. CHUẨN BỊ:

- Hình vẽ, tranh ảnh có liên quan đến bài học.
- Hệ thống câu hỏi cho bài dạy.

III. PHƯƠNG PHÁP: Nêu vấn đề + đàm thoại + hoạt động nhóm.
IV. TIẾN TRÌNH BÀY DẠY:

1. Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ: 
3. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRỊ NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1

 GV biểu diễn thí nghiệm về sự hồ tan và đơng
tụ của lịng trắng trứng.

 HS quan sát hiện tượng, nhận xét.

 GV tóm tắt lại một số tính chất vật lí đặc trưng
của protein.

3. Tính chất 
a. Tính chất vật lí:

- Nhiều protein hình cầu tan được trong
nước tạo thành dung dịch keo và đơng tụ lại
khi đun nóng.

Thí dụ: Hồ tan lịng trắng trứng vào nước,
sau đó đun sơi, lịng trắng trứng sẽ đông tụ
lại.

- Sự đông tụ và kết tủa protein cũng xảy ra
khi cho axit, bazơ và một số muối vào dung
dịch protein.

 HS nghiên cứu SGK và cho biết những tính
chất hố học đặc trưng của protein.

 GV biểu diễn thí nghiệm phản ứng màu biure.
HS quan sát hiện tượng xảy ra, nhận xét.

 GV ?: Vì sao protein có tính chất hố học tương
tự peptit.

b. Tính chất hố học

- Bị thuỷ phân nhờ xt axit, bazơ hoặc enzim
Protein → chuỗi polipeptit → α-amino axit
- Có phản ứng màu biure với Cu(OH)2 →
màu tím

 HS nghiên cứu SGK để biết được tầm quan

trọng của protein. 4. Vai trò của protein đối với sự sống(SGK)

Hoạt động 2

 HS nghiên cứu SGK và cho biết định nghĩa về
enzim.

 GV yêu cầu HS cho biết:
- Tên gọi của các enzim.
- Đặc điểm của xúc tác enzim.

- Những đặc điểm của xúc tác enzim.

III – KHÁI NIỆM VỀ ENZIM VÀ AXIT 
NUCLEIC

1. Enzim

a. Khái niệm:Là những chất hầu hết có bản 
chất protein, có khả năng xúc tác cho các 
q trình hố học, đặc biệt trong cơ thể sinh 
vật.

* Tên của enzim: Xuất phát từ tên của phản
ứng hay chất phản ứng thêm đi aza.
Thí dụ: enzim amilazãt cho q trình thuỷ
phân tinh bột (amylum) thành matozơ.
b. Đặc điểm của enzim

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

chuyển hoá nhất định.

- Tốc độ phản ứng nhờ xúc tác enzim rất 
lớn, thường lớn gấp từ 109 đến 1011 lần tốc

độ của cùng phản ứng nhờ xúc tác hoá học.
 HS nghiên cứu SGK và cho biết:

- Định nghĩa chung về axit nucleic.
- Những đặc điểm của axit nucleic.

 GV thông báo cho HS biết vai trò quan trọng
của axit nucleic trong hoạt động sống của cơ thể.

2. Axit nucleic

a. Khái niệm: Axit nucleic là polieste của
axit photphoric và pentozơ (monosaccarit có
5C); mỗi pentozơ lại liên kết với một bazơ
nitơ (đó là các hợp chất dị vịng chứa nitơ
được kí hiệu là A, C, G, T, U).

* Axit nucleic thường tông tại dưới dạng kết
hợp với protein gọi là nucleoprotein. Axit
nucleic có hai loại được kí hiệu là AND và
ARN.

b. Vai trò

- Axit nucleic có vai trị quan trọng bậc nhất
trong các hoạt động của cơ thể, như sự tổng
hợp protein, sự chuyển các thông tin di
truyền.

- AND chứa các thơng tinh di truyền. Nó là

vật liệu di truyền ở cấp độ phân tử mang
thông tinh di truyền mã hoá cho hoạt động
sinh trưởng và phát triển của các cơ thể
sống.

- ARN chủ yếu nằm trong tế bào chất, nó
tham gia vào quá trình giải mã thông tinh di
truyền.

V. CỦNG CỐ

1. Phân biệt các khái niệm: 
 a) Peptit vaø protein

b) Protein phức tạp và protein đơn chức giản.

2. Xác định phân tử khối gần đúng của một hemoglobin (huyết cầu tố) chứa 0,4% Fe về khối
lượng (mỗi phân tử hemoglobin chỉ chứa 1 ngun tử sắt).

VI. DẶN DÒ

1. Bài tập về nhà: 3  6 trang 55 (SGK).

2. HS về nhà giải quyết bài tập sau:

Chất
Vấn đề

Amin bậc 1 Amino axit Protein

Cơng thức

chung RNH2 NH2

R CH
NH2

COOH HN CH

R1 CO NH CHR2 CO

... ...

Tính chất hố học
+ HCl

+ NaOH
+ R’OH/khí
HCl

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

(dd)/H2O
Trùng
ngưng
Phản ứng
biure
+ Cu(OH)2

3. Xem trước bài LUYỆN TẬP: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA AMIN, AMINO AXIT 
VÀ PROTEIN

</div>

GA12 khoi nghi

********************************************************************

*****

Ch

¬ng 1

.

Este- Lipit.

<b> </b>

<b>Ngày soạn: 15-08-2010.</b>

<b>Ngày d</b>

<b>ạy :</b>

<b>Tieát 2. </b>

<b>Bài 1. ESTE</b>

R

C

O

R'

O

<b> </b>

t

<sub>, xt</sub>

n

<b>Ngày soạn: 15-08-2010.</b>

<b>Ngày dạy</b>

<b>Tieát 3.</b>

+ 3

<b>Ngày soạn: 19-08-2010.</b>

<b>Ngày dạy</b>

<b>Tiết 4.</b>

<b> Bài 3. CH</b>

<b>ẤT GIẶT RỬA.</b>

<b>Ngày soạn: 26-08-2010</b>

<b>Tieát 5. Bài 4: LUYỆN TẬP</b>

GV

cùng với Hs xây dựng

sơ đồ chuyển hoá giữa các

hiđrocacbon, dẫn xuất của

các hiđrocacbon.

Chú ý yêu cầu Hs nêu các

chuyển hoá trong sơ đồ

bằng phản ứng nào.

*************************************

<b>Ch</b>

<b> ơng 2 . Cacbohiđrat</b>

<b>Ngày soạn: 05-09-2009. </b>

<b>Tiết 6. Bài </b>

<b>5 . Glucozơ </b>

<b>Saccaroz¬ </b>

<b>Ngày soạn: 09-09-2009.</b>

<b>Tiết 7.</b>

<b> Bµi 6. </b>

<b>Saccaroz¬</b>

<b>Ngày soạn: 15-09-2009.</b>

<b>Tieát 8.</b>

<b> Bµi 6. </b>

<b>Tinh bét.</b>

<b>Ngày soạn: 18-09-2009.</b>

<b>Tiết 9.</b>

<b> Bµi 6. </b>

<b>Xenluloz¬.</b>

<b>Ngày soạn: 21-09-2009.</b>

<b>Tieát 10.</b>

<b> Bµi 8. </b>

<b>Bµi thùc hµnh 1.</b>

<b> </b>

<b>Điều chế este và tính chất của một số cacbohydrat</b>

<b>O</b>

<b>Tiết 11.</b>

<b> Bµi 7. </b>

<b>Lun tËp</b>

<b> </b>

<b>Ngày soạn: 21-09-2009.</b>

<b>Tieát 16.</b>

<b> </b>

<b>KIỂM TRA 1 TIẾT.</b>

Hä và tên:

.

Lớp 12

Bµi kiĨm tra 1 tiÕt sè 1.

Mã