Khảo sát và tính toán kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô honda accord (link full bản vẽ trang cuối)

2017
KHẢO SÁT VÀ TÍNH TỐN KIỂM NGHIỆM HỆ THỐNG LÁI TRÊN Ơ TƠ HONDA ACCORD
Hồng Thanh Long

EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA CƠ KHÍ GIAO THƠNG

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
NGÀNH: KỸ THUẬT CƠ KHÍ
CHUYÊN NGÀNH: CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

ĐỀ TÀI:

KHẢO SÁT VÀ TÍNH TỐN KIỂM NGHIỆM HỆ
THỐNG LÁI TRÊN Ơ TƠ HONDA ACCORD

Người hướng dẫn: TS. NGUYỄN HỒNG VIỆT
Sinh viên thực hiện: HOÀNG THANH LONG
Số thẻ sinh viên: 103120146
Lớp: 12C4B

Đà Nẵng, 05/2017


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

KHOA CƠ KHÍ GIAO THƠNG

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
NGÀNH: KỸ THUẬT CƠ KHÍ
CHUN NGÀNH: CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

ĐỀ TÀI:

KHẢO SÁT VÀ TÍNH TỐN KIỂM NGHIỆM HỆ
THỐNG LÁI TRÊN Ô TÔ HONDA ACCORD

Người hướng dẫn: TS. NGUYỄN HOÀNG VIỆT
Sinh viên thực hiện: HOÀNG THANH LONG
Số thẻ sinh viên: 103120146
Lớp: 12C4B

Đà Nẵng, 05/2017


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA CƠ KHÍ GIAO THƠNG

CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

NHẬN XÉT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
I. Thơng tin chung:

1. Họ và tên sinh viên: Hồng Thanh Long
2. Lớp: 12C4B
Số thẻ SV: 103120146
3. Tên đề tài: Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord
4. Người hướng dẫn: Nguyễn Hoàng Việt
Học hàm/ học vị: Tiến sĩ
II. Nhận xét, đánh giá đồ án tốt nghiệp:
1. Về tính cấp thiết, tính mới, khả năng ứng dụng của đề tài: (điểm tối đa là 2đ)
…………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
2. Về kết quả giải quyết các nội dung nhiệm vụ yêu cầu của đồ án: (điểm tối đa là 4đ)
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
3. Về hình thức, cấu trúc, bố cục của đồ án tốt nghiệp: (điểm đánh giá tối đa là 2đ)
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
4. Đề tài có giá trị khoa học/ có bài báo/ giải quyết vấn đề đặt ra của doanh nghiệp hoặc
nhà trường: (điểm tối đa là 1đ)
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
5. Các tồn tại, thiếu sót cần bổ sung, chỉnh sửa:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
III. Tinh thần, thái độ làm việc của sinh viên: (điểm đánh giá tối đa 1đ)
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
IV.Đánh giá:
1. Điểm đánh giá: ……/10 (lấy đến 1 số lẻ thập phân)
2. Đề nghị: ☐ Được bảo vệ đồ án ☐ Bổ sung để bảo vệ
☐ Không được bảo vệ

Đà Nẵng, ngày
tháng năm 2017
Người hướng dẫn

TS. Nguyễn Hoàng Việt


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA CƠ KHÍ GIAO THƠNG

CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

NHẬN XÉT PHẢN BIỆN ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
I. Thông tin chung:
1. Họ và tên sinh viên: Hoàng Thanh Long
2. Lớp: 12C4B
Số thẻ SV: 103120146
3. Tên đề tài: Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord
4. Người phản biện: Lê Văn Tụy
Học hàm/ học vị: Tiến sĩ
II. Nhận xét, đánh giá đồ án tốt nghiệp:
Điểm
Điểm
TT Các tiêu chí đánh giá
tối đa Đánh giá
Sinh viên có phương pháp nghiên cứu phù hợp, giải

1
80
quyết đủ nhiệm vụ đồ án được giao
- - Tính mới (nội dung chính của ĐATN có những phần mới
so với các ĐATN trước đây).
1a
15
- - Đề tài có giá trị khoa học, cơng nghệ; có thể ứng dụng
thực tiễn.
- - Kỹ năng giải quyết vấn đề; hiểu, vận dụng được kiến thức
cơ bản, cơ sở, chuyên ngành trong vấn đề nghiên cứu.
1b
50
- - Chất lượng nội dung ĐATN (thuyết minh, bản vẽ, chương
trình, mơ hình,…).
- - Có kỹ năng vận dụng thành thạo các phần mềm ứng dụng
trong vấn đề nghiên cứu;
1c - - Có kỹ năng đọc, hiểu tài liệu bằng tiếng nước ngoài ứng
15
dụng trong vấn đề nghiên cứu;
- - Có kỹ năng làm việc nhóm;
2 Kỹ năng viết:
20
2a - - Bố cục hợp lý, lập luận rõ ràng, chặt chẽ, lời văn súc tích
15
2b - - Thuyết minh đồ án khơng có lỗi chính tả, in ấn, định dạng
5
3 Tổng điểm đánh giá theo thang 100:
Quy về thang 10 (lấy đến 1 số lẻ)
- Các tồn tại, thiếu sót cần bổ sung, chỉnh sửa:

……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
3. Câu hỏi đề nghị sinh viên trả lời trong buổi bảo vệ:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
4. Đề nghị: ☐ Được bảo vệ đồ án ☐ Bổ sung để bảo vệ ☐ Không được bảo vệ
Đà Nẵng, ngày
tháng năm 2017
Người phản biện

TS. Lê Văn Tụy


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ

TĨM TẮT
Tên đề tài: Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord.
Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long
Số thẻ sinh viên: 103120146
Lớp: 12C4B
Tất cả nội dung của đồ án, tồn bộ bao gồm có 6 chương với nội dung của mỗi
chương khác nhau nhưng giữa chúng có sự liên kết chặt chẽ và bổ sung cho nhau để tạo
thành một bản tổng thể hoàn chỉnh. Dưới đây là phần tóm tắt nội dung của từng chương
và được trình bày theo trình tự như sau:
-

-

-

-

-

-

Chương 1: Tổng quan về hệ thống lái trên ô tô. Nội dung của chương này chủ yếu khái
quát lên công dụng chính cũng như m ột số yêu cầu và các loại hệ thống lái khác nhau sử
dụng phổ biến trên ơ tơ. Bên cạnh đó cịn đề cập thêm một số kết cấu của các bộ phận
chính trong hệ thống lái như cơ cấu lái, dẫn động lái, cường hóa lái…thường được sử
dụng nhất.
Chương 2: Giới thiệu về xe ô tô Honda Accord. Trong chương này phần nào làm rõ được
các thơng số kỹ thuật chính của xe, các kiểu loại hệ thống như hệ thống phanh, treo,
truyền lực và hệ thống lái mà xe trang bị. Qua đó giúp ta có thể hiểu rõ hơn về loại xe
này.
Chương 3: Khảo sát hệ thống lái trên ô tô Honda Accord. Nội dung phần này đi sâu khai
thác các thông số kỹ thuật chính và đồng thời làm rõ được nguyên lý làm việc cũng như
kết cấu của các bộ phận trong hệ thống lái sử dụng trên ô tô Honda Accord.
Chương 4: Tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái ơ tơ Honda Accord. Chương này đi vào
tính tốn xác định các thơng số chính như giá trị mơ men cản quay vịng, lực tác dụng lên
vơ lăng để làm cơ sở tính tốn kiểm nghiệm bền các chi tiết chính cũng như các thơng s ố
chính liên quan đến bộ trợ lực lái. Ngồi ra nội dung cịn có thêm tính tốn kiểm tra động
học của hình thang lái trên ơ tơ Honda Accord.
Chương 5: Chẩn đốn những hư hỏng trong hệ thống lái và biện pháp khắc phục. Nội
dung chương này chủ yếu trình bày một số nguyên nhân gây ra các hư hỏng thường gặp
trong hệ thống lái và phương pháp khắc phục chúng.
Chương 6: Bảo dưỡng và cách sửa chữa các chi tiết trong hệ thống lái. Chương cuối cùng
này giới thiệu một số phương thức bảo dưỡng hệ thống lái và cách sửa chữa các chi tiết
chính khi chúng bị hư hỏng.

EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA CƠ KHÍ GIAO THƠNG

CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Họ tên sinh viên: Hồng Thanh Long
Lớp: 12C4B

Khoa: Cơ Khí Giao Thơng

Số thẻ sinh viên: 103120146
Ngành: Kỹ thuật cơ khí

1. Tên đề tài đồ án:
Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord
2. Đề tài thuộc diện: ☐ Có ký kết thỏa thuận sở hữu trí tuệ đối với kết quả thực hiện
3. Các số liệu và dữ liệu ban đầu:
Các thông số kỹ thuật chính của xe và của các bộ phận trong hệ thống lái trên xe ô tô
Honda Accord từ tài liệu do nhà chế tạo cung cấp.
Nội dung các phần thuyết minh và tính tốn:
Chương 1: Tổng quan về hệ thống lái trên ô tô
Chương 2: Giới thiệu về xe ô tô Honda Accord
Chương 3: Khảo sát hệ thống lái trên xe ơ tơ Honda Accord
Chương 4: Tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên xe ô tô Honda Accord

Chương 5: Chẩn đoán những hư hỏng trong hệ thống lái và biện pháp khắc phục
Chương 6: Bảo dưỡng và cách sửa chữa các chi tiết trong hệ thống lái
4. Các bản vẽ, đồ thị:
STT
Nội dung bản vẽ
1
Bản vẽ hình dáng tổng thể của ô tô Honda Accord
2
Bản vẽ kết cấu các địn kéo bên của ơ tơ Honda Accord
Bản vẽ sơ đồ nguyên lý của bộ trợ lực lái trên ô tô Honda
3
Accord
4
5
6
7
Tổng

Bản vẽ kết cấu cơ cấu lái của ô tô Honda Accord
Bản vẽ kết cấu van phân phối trợ lực lái của ô tô Honda
Accord
Đồ thị kiểm tra động học quay vịng đúng của ơ tơ Honda
Accord
Bản vẽ sơ đồ tổng thể của hệ thống lái trên ô tô Honda Accord

Số lượng/Loại
1/A3
1/A3
2/A3
1/A3

1/A3
1/A3
1/A3
8/A3


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ
5. Họ tên người hướng dẫn:
TS. Nguyễn Hoàng Việt
6. Ngày giao nhiệm vụ đồ án:
7. Ngày hoàn thành đồ án:

Phần/ Nội dung:
Tồn bộ nội dung bản thuyết minh, tính tốn
và các bản vẽ
13/02/2017
28/05/2017
Đà Nẵng, ngày 23 tháng 05 năm 2017

Trưởng Bộ mơn

Người hướng dẫn

TS. Lê Văn Tụy

TS. Nguyễn Hồng Việt


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ

LỜI NĨI ĐẦU
Trong chương trình đào tạo Kỹ sư ngành Cơ Khí Giao Thơng thì đ ồ án tốt nghiệp
là khơng thể thiếu, là điều kiện tất yếu rất quan trọng mà mọi sinh viên cần phải hoàn
thành, để hiểu biết một cách chặt chẽ và nắm vững sâu về ô tơ. Trong q trình học tập,
tích lũy kiến thức, việc bắt tay vào khảo sát một hệ thống trên xe hay tổng thể xe là việc
quan trọng. Điều này củng cố kiến thức đã đư ợc học, thể hiện sự am hiểu về kiến thức cơ
bản và cũng là s ự vận dụng lý thuyết vào thực tế sao cho hợp lý: Nghĩa là lúc này sinh
viên đã được làm việc của một cán bộ kỹ thuật.
Hệ thống lái trên ô tô là một hệ thống rất quan trọng trên xe, nó dùng để giữ cho ơ
tơ chuyển động theo một hướng xác định nào đấy, thay đổi hướng chuyển động khi cần
thiết theo yêu cầu cơ động của xe. Nên hệ thống lái ô tô cần phải đảm bảo : Chuyển động
thẳng ổn định, tính cơ động cao, động học quay vòng đúng, giảm các va đập, điều khiển
nhẹ nhàng, ... Để tăng tính an tồn cho ơ tơ khi vận hành.
Trong tập đồ án tốt nghiệp này em chọn và thực hiện đề tài “Khảo sát và tính tốn
kiểm nghiệm hệ thống lái trên xe ơ tơ Honda Accord”. Nội dung của đề tài này giúp em
hệ thống được những kiến thức đã học, nâng cao tìm hiểu các hệ thống của ơtơ nói chung
và hệ thống lái của ơtơ Honda Accord nói riêng; từ đây có thể đi sâu nghiên cứu về
chun mơn.
Để có thể hồn thành tốt đề tài tốt nghiệp này, trước hết em xin gửi lời cảm ơn
chân thành và sâu sắc nhất tới thầy giáo hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt đã dành
những phần thời gian quý báu để chỉ bảo tận tình, giúp đỡ và hướng dẫn em trong suốt
thời gian thực hiện đồ án. Và em cũng xin g ửi lời cảm ơn tới tất cả các thầy, cô đang
giảng dạy trong khoa cơ khí giao thơng trường đại học bách khoa Đà Nẵng đã truy ền đạt
lại những kiến thức quý báu từ cơ bản đến chuyên môn để em có thể vận dụng và hồn
thành được đồ án này.
Tuy nhiên do kiến thức còn hạn hẹp, chưa tiếp xúc được nhiều với thực tiễn cũng
như các tài liệu tham khảo cịn q ít trong khi đó thời gian thực hiện cũng có hạn nên
trong đồ án khơng tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những lời chỉ dẫn
thêm từ các thầy.

Đà nẵng, ngày 09 tháng 05 năm 2017.
Sinh viên thực hiện

Hoàng Thanh Long
i


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ

CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan những nội dung trong tập đồ án này là do chính tơi thực hiện và
được sự hướng dẫn của thầy giáo TS. Nguyễn Hoàng Việt. Các nội dung, kết quả trong đề
tài này là trung thực và chưa cơng bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây.
Những số liệu có trong nội dung được thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ
trong phần tài liệu tham khảo.
Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm về nội
dung đồ án của mình.
Sinh viên thực hiện

Hồng Thanh Long

ii


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ

MỤC LỤC
TÓM TẮT
NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
LỜI NÓI ĐẦU......................................................................................................................i

CAM ĐOAN........................................................................................................................ii
MỤC LỤC ......................................................................................................................... iii
DANH SÁCH CÁC BẢNG VÀ HÌNH VẼ ......................................................................vi
MỞ ĐẦU..............................................................................................................................1
Chương 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG LÁI.............................................................3
1.1. Công dụng, yêu cầu, phân loại ...................................................................................3
1.1.1. Công dụng...................................................................................................................3
1.1.2. Yêu cầu .......................................................................................................................3
1.1.3. Phân loại .....................................................................................................................4
1.2. Các sơ đồ hệ thống lái ..................................................................................................5
1.2.1. Sơ đồ hệ thống lái với hệ thống treo phụ thuộc..........................................................5
1.2.2. Sơ đồ hệ thống lái với hệ thống treo độc lập..............................................................6
1.2.3. Các sơ đồ dẫn động lái ...............................................................................................6
1.2.4. Sơ đồ hệ thống lái có cường hóa ................................................................................7
1.3. Các chi tiết và bộ phận chính của hệ thống lái trên ô tô..........................................8
1.3.1. Vô lăng .......................................................................................................................8
1.3.2. Trục lái........................................................................................................................8
1.3.3. Cơ cấu lái....................................................................................................................8
1.3.4. Dẫn động lái. ............................................................................................................21
1.4. Cường hố lái .............................................................................................................23
1.4.1. Cơng dụng.................................................................................................................23
1.4.2. Phân loại ...................................................................................................................24
1.4.3. Yêu cầu .....................................................................................................................24
1.4.4. Các thông số đánh giá cơ bản:..................................................................................25
1.4.5. Thành phần cấu tạo...................................................................................................26
iii


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ
Chương 2: GIỚI THIỆU VỀ XE Ô TÔ HONDA ACCORD .......................................27

2.1. Các thông số kỹ thuật của xe ô tô Honda Accord ...................................................28
2.2. Giới thiệu về một số hệ thống chính trên ô tô Honda Accord. ..............................30
2.2.1. Hệ thống lái ..............................................................................................................30
2.2.2. Hệ thống phanh.........................................................................................................32
2.2.3. Hệ thống treo ............................................................................................................34
2.2.4. Hệ thống truyền lực ..................................................................................................36
Chương 3: KHẢO SÁT HỆ THỐNG LÁI TRÊN XE Ô TÔ HONDA ACCORD.....42
3.1. Thông số kỹ thuật của các bộ phận trong hệ thống lái trên xe ô tô Honda
Accord................................................................................................................................42
3.2. Sơ đồ và nguyên lý làm việc của hệ thống lái trên xe ô tô Honda Accord ...........43
3.3. Kết cấu và cách hoạt động của các bộ phận chính trong hệ thống lái trên xe ô tô
Honda Accord ...................................................................................................................47
3.3.1. Vô lăng .....................................................................................................................47
3.3.2. Trục lái......................................................................................................................48
3.3.3. Cơ cấu lái..................................................................................................................48
3.3.4. Dẫn động lái..............................................................................................................50
3.3.5. Van phân phối trợ lực lái ..........................................................................................51
3.3.6. Bơm trợ lực lái..........................................................................................................56
3.3.7. Xi lanh trợ lực lái......................................................................................................58
3.3.8. Van điều khiển lưu lượng dầu trợ lực lái..................................................................59
Chương 4: TÍNH TỐN KIỂM NGHIỆM HỆ THỐNG LÁI TRÊN XE Ô TÔ
HONDA ACCORD...........................................................................................................67
4.1. Các thơng số chính của hệ thống lái trên ơ tơ Honda Accord. ..............................67
4.2. Xác định mơ men cản quay vịng..............................................................................68
4.3. Xác định lực cần thiết tác dụng lên vô lăng.............................................................73
4.4. Tính tốn kiểm tra động học hình thang lái ............................................................75
4.4.1. Cơ sở lý thuyết..........................................................................................................75
4.4.2. Tính tốn kiểm nghiệm động học hình thang lái trên ơ tơ Honda Accord ...............79
4.5. Tính tốn kiểm nghiệm sức bền các chi tiết chính .................................................82
iv

EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ
4.5.1. Tính kiểm nghiệm sức bền của trục lái ....................................................................82
4.5.2. Tính kiểm nghiệm sức bền của dẫn động lái............................................................83
4.5.2.1. Tính kiểm nghiệm sức bền của thanh kéo bên ......................................................83
4.6. Tính tốn kiểm nghiệm các thông số liên quan đến bộ trợ lực lái ........................88
4.6.1. Tính kiểm nghiệm lực tác dụng lên vơ lăng lái khi có trợ lực .................................88
4.6.2. Kiểm tra hiệu quả của bộ trợ lực ..............................................................................94
4.6.3. Kiểm tra chỉ số phản lực của bộ trợ lực lên vành tay lái ..........................................95
4.6.4. Kiểm tra độ nhạy của bộ trợ lực lái ..........................................................................97
Chương 5: CHẨN ĐOÁN NHỮNG HƯ HỎNG TRONG HỆ THỐNG LÁI VÀ BIỆN
PHÁP KHẮC PHỤC ........................................................................................................99
5.1. Vành tay lái bị rơ mạnh ............................................................................................99
5.2. Vành tay lái nặng....................................................................................................101
5.3. Áp suất của bộ trợ lực lái không ổn định ..............................................................102
5.4. Bơm trợ lực lái làm việc ồn và rò rĩ dầu................................................................104
5.5. Tay lái trả về chậm ..................................................................................................105
Chương 6: BẢO DƯỠNG VÀ CÁCH SỬA CHỮA CÁC CHI TIẾT TRONG HỆ
THỐNG LÁI ...................................................................................................................107
6.1. Bảo dưỡng kỹ thuật hệ thống lái ............................................................................107
6.2. Sửa chữa các chi tiết trong hệ thống lái ................................................................108
KẾT LUẬN .....................................................................................................................110
TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................................111

v


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ

DANH SÁCH CÁC BẢNG VÀ HÌNH VẼ
HÌNH 1.1 SƠ Đ Ồ KẾT CẤU HỆ THỐNG LÁI VỚI HỆ THỐNG TREO PHỤ THUỘC .5
HÌNH 1.2 HỆ THỐNG LÁI VỚI HỆ THỐNG TREO ĐỘC LẬP ......................................6
HÌNH 1.3 CÁC SƠ Đ Ồ DẪN ĐỘNG LÁI ..........................................................................7
HÌNH 1.4 SƠ ĐỒ HỆ THỐNG LÁI CĨ CƯỜNG HĨA ....................................................7
HÌNH 1.5 QUY LUẬT THAY ĐỔI THAY ĐỔI TỶ SỐ TRUYỀN ĐỘNG HỌC CỦA
CƠ CẤU LÁI........................................................................................................................9
HÌNH 1.6 SỰ THAY ĐỔI KHE HỞ TRONG CƠ CẤU LÁI ...........................................11
HÌNH 1.7 CƠ C ẤU LÁI TRỤC VÍT – CUNG RĂNG ĐẶT GIỮA.................................12
HÌNH 1.8 CƠ CẤU LOẠI TRỤC VÍT HÌNH TRỤ - CUNG RĂNG ĐẶT BÊN.............13
HÌNH 1.9 CƠ CẤU LÁI TRỤC VÍT GLƠBƠÍT - CON LĂN HAI VÀNH.....................14
HÌNH 1.10 CƠ CẤU LÁI TRỤC VÍT - CHỐT QUAY LOẠI MỘT CHỐT....................16
HÌNH 1.11 CƠ C ẤU LÁI BÁNH RĂNG - THANH RĂNG ............................................17
HÌNH 1.12 SƠ Đ Ồ LẮP ĐẶT CƠ CẤU LÁI BÁNH RĂNG - THANH RĂNG .............17
HÌNH 1.13 CƠ CẤU LÁI LIÊN HỢP TRỤC VÍT - ÊCU BI - THANH RĂNG - CUNG
RĂNG .................................................................................................................................18
HÌNH 1.14 CƠ CẤU LÁI LOẠI TRỤC VÍT – ĐAI ỐC – ĐỊN QUAY .........................19
HÌNH 1.15 CƠ CẤU LÁI LOẠI TRỤC VÍT LẮC - ĐAI ỐC .........................................20
HÌNH 1.16 CƠ CẤU LẠI LOẠI TRỤC VÍT – ĐAI ỐC QUAY ......................................21
HÌNH 1.17 MỘT SỐ SƠ ĐỒ HÌNH THANG LÁI ...........................................................23
BẢNG 2.1 CÁC THƠNG SỐ KỸ THUẬT CỦA XE HONDA ACCORD ......................29
BẢNG 2.2 CÁC THÔNG SỐ, KIỂU LOẠI CỦA MỘT SỐ THIẾT BỊ VÀ HỆ THỐNG
TRÊN HONDA ACCORD.................................................................................................30
BẢNG 2.3 TỶ SỐ TRUYỀN CỦA CÁC TAY SỐ TRONG HỘP SỐ TRÊN XE Ô TÔ
HONDA ACCORD ............................................................................................................38
HÌNH 2.1 HÌNH ẢNH THỰC TẾ CỦA XE Ơ TƠ HONDA ACCORD THẾ HỆ THỨ 6
............................................................................................................................................28
HÌNH 2.2 HÌNH VẼ TỔNG THỂ CỦA XE HONDA ACCORD.....................................28
HÌNH 2.3 SƠ Đ Ồ KẾT CẤU HỆ THỐNG LÁI TRÊN Ơ TƠ HONDA ACCORD .........32
HÌNH 2.4 KẾT CẤU CỦA CƠ CẤU PHANH TRƯỚC...................................................33

HÌNH 2.5 KẾT CẤU CỦA CƠ CẤU PHANH TRƯỚC...................................................34
HÌNH 2.6 KẾT CẤU TỔNG THỂ CỦA HỆ THỐNG TREO TRƯỚC............................35
HÌNH 2.7 KẾT CẤU TỔNG THỂ CỦA HỆ THỐNG TREO SAU..................................36
HÌNH 2.8 KẾT CẤU TỔNG THỂ CỦA LY HỢP TRÊN Ơ TƠ HONDA ACCORD .....37
HÌNH 2.9 KẾT CẤU BÊN TRONG CỦA HỘP SỐ TRÊN HONDA ACCORD.............39
HÌNH 2.10 KẾT CẤU CỦA CÁC ĐĂNG TRUYỀN LỰC TRÊN HONDA ACCORD .40
vi


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ
HÌNH 2.11 KẾT CẤU TỔNG THỂ CỦA VI SAI VÀ TRUYỀN LỰC CHÍNH..............41
BẢNG 3.1 THƠNG SỐ KỸ THUẬT CỦA CÁC BỘ PHẬN TRONG HỆ THỐNG LÁI
TRÊN Ơ TƠ HONDA ACCORD [2].................................................................................42
HÌNH 3.1 SƠ ĐỒ NGUYÊN LÝ CỦA HỆ THỐNG LÁI VÀ VỊ TRÍ CỦA VAN PHÂN
PHỐI KHI XE CHUYỂN ĐỘNG THẲNG .......................................................................43
HÌNH 3.2 SƠ Đ Ồ NGUYÊN LÝ CỦA HỆ THỐNG LÁI VÀ VỊ TRÍ CỦA VAN PHÂN
PHỐI KHI XE QUAY VỊNG TRÁI [2] ...........................................................................44
HÌNH 3.3 SƠ ĐỒ NGUN LÝ CỦA HỆ THỐNG LÁI VÀ VỊ TRÍ CỦA VAN PHÂN
PHỐI KHI XE QUAY VỊNG PHẢI [2] ...........................................................................46
HÌNH 3.4 KẾT CẤU CỦA VƠ LĂNG TRÊN HONDA ACCORD .................................47
HÌNH 3.5 KẾT CẤU CỦA TRỤC LÁI TRÊN HONDA ACCORD ................................48
HÌNH 3.6 KẾT CẤU CƠ CẤU LÁI TRÊN HONDA ACCORD .....................................50
HÌNH 3.7 KẾT CẤU CỦA THANH KÉO BÊN ...............................................................51
HÌNH 3.8 KẾT CẤU CỦA VAN PHÂN PHỐI ................................................................53
HÌNH 3.9 VỊ TRÍ CỦA VAN PHÂN PHỐI KHI XE CHUYỂN ĐỘNG THẲNG ..........54
HÌNH 3.10 VỊ TRÍ CỦA VAN PHÂN PHỐI KHI XE QUAY SANG PHẢI...................55
HÌNH 3.11 VỊ TRÍ CỦA VAN PHÂN PHỐI KHI XE QUAY SANG TRÁI...................56
HÌNH 3.12 KẾT CẤU CỦA BƠM TRỢ LỰC LÁI TRÊN HONDA ACCORD..............57
HÌNH 3.13 CÁC GIAI ĐOẠN LÀM VIỆC CỦA BƠM ...................................................58
HÌNH 3.14 KẾT CẤU CỦA XI LANH TRỢ LỰC [2] .....................................................59

HÌNH 3.15 KẾT CẤU CỦA VAN ĐIỀU KHIỂN LƯU LƯỢNG PHỤ (a) VÀ CHÍNH (b)
............................................................................................................................................60
HÌNH 3.16 SƠ Đ Ồ NGUN LÝ LÀM VIỆC CỦA VAN ĐIỀU KHIỂN LƯU LƯỢNG
Ở TỐC ĐỘ THẤP ..............................................................................................................61
HÌNH 3.17 SƠ ĐỒ NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA VAN ĐIỀU KHIỂN LƯU LƯỢNG
Ở TỐC ĐỘ TRUNG BÌNH. ...............................................................................................63
HÌNH 3.18 SƠ Đ Ồ NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA VAN ĐIỀU KHIỂN LƯU LƯỢNG
Ở TỐC ĐỘ CAO ................................................................................................................64
HÌNH 3.19 SƠ ĐỒ NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA VAN ĐIỀU KHIỂN LƯU LƯỢNG
Ở TỐC ĐỘ CỰC ĐẠI ........................................................................................................65
HÌNH 3.20 QUAN HỆ GIỮA LƯU LƯỢNG DẦU TRỢ LỰC LÁI VỚI SỐ VÒNG
QUAY ĐỘNG CƠ .............................................................................................................66
BẢNG 4.1 CÁC THƠNG SỐ CHÍNH CỦA HỆ THỐNG LÁI TRÊN Ơ TƠ HONDA
ACCORD [2]......................................................................................................................67
BẢNG 4.2 KẾT QUẢ TÍNH ĐƯỢC CỦA βlt VÀ βtt TƯƠNG ỨNG VỚI CÁC GÓC α
VÀ MỨC ĐỘ SAI LỆCH ε................................................................................................80

vii


EBOOKBKMT.COM – THƯ VIỆN TÀI LIỆU KỸ THUẬT MIỄN PHÍ
HÌNH 4.1 SƠ Đ Ồ TÍNH TỐN MƠ MEN CẢN QUAY VÒNG DO LỰC CẢN LĂN
TÁC DỤNG Ở BÁNH XE DẪN HƯỚNG........................................................................70
HÌNH 4.2 SƠ ĐỒ XÁC ĐỊNH MƠ MEN CẢN QUAY GÂY RA DO LỰC NGANG....70
HÌNH 4.3 SƠ ĐỒ BÁNH XE ĐÀN HỒI LĂN KHI CĨ VÀ KHƠNG CĨ LỰC NGANG
TÁC DỤNG........................................................................................................................71
HÌNH 4.4 ĐỘNG HỌC QUAY VỊNG LÝ TƯ ỞNG (a) VÀ THỰC TẾ (b) KHI DÙNG
HÌNH THANG LÁI ...........................................................................................................76
HÌNH 4.5 SƠ ĐỒ HÌNH THANG LÁI (a) VÀ QUAN HỆ HÌNH HỌC CỦA CÁC
THƠNG SỐ TRONG HÌNH THANG LÁI (b)..................................................................78

HÌNH 4.6 ĐỒ THỊ BIỄU DIỄN MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC GÓC QUAY CỦA BÁNH
XE DẪN HƯỚNG..............................................................................................................81
HÌNH 4.7 SƠ ĐỒ BIỄU DIỄN SỰ THAY ĐỔI GÓC LỆCH GIỮA PHƯƠNG CỦA
LỰC CẢN QUAY VỚI PHƯƠNG CỦA THANH KÉO BÊN .........................................83
HÌNH 4.8 SƠ ĐỒ LỰC TÁC DỤNG LÊN THANH KÉO BÊN KHI PHANH LÚC XE
ĐANG CHUYỂN ĐỘNG THẲNG ...................................................................................85
HÌNH 4.9 SƠ ĐỒ LỰC TÁC DỤNG LÊN HỆ THỐNG LÁI KHI XE QUAY VÒNG TẠI
CHỖ ĐỂ CHUYỂN HƯỚNG QUA TRÁI ........................................................................90
HÌNH 4.10 SƠ ĐỒ BIỂU DIỄN CÁC LỰC SINH RA (a) VÀ SỰ LĂN LỆCH CỦA LỐP
DO BIẾN DẠNG (b) KHI Ơ TƠ QUAY VỊNG LÚC ĐANG CHUYỂN ĐỘNG ..........92
HÌNH 5.1 ĐO ĐỘ RƠ VÀNH TAY LÁI CĨ KẾT HỢP LỰC KẾ [2]...........................100
HÌNH 5.2 SƠ ĐỒ KẾT NỐI DỤNG CỤ KIỂM TRA BƠM TRỢ LỰC LÁI [2] ...........102
HÌNH 5.3 CÁCH KIỂM TRA LỰC CĂNG (a) VÀ ĐỘ CHÙNG CỦA DÂY ĐAI (b).104

viii


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord

MỞ ĐẦU
Để đảm bảo cho một chiếc xe ơ tơ trong q trình hoạt động được an tồn và mang
lại hiệu quả cao, thì các hệ thống và bộ phận hay chi tiết cấu tạo nên nó phải hoạt động tốt
và thật chính xác. Song song với hệ thống phanh thì hệ thống lái cũng là một trong số hệ
thống quan trọng nhất của xe ô tơ, nó làm nhiệm vụ giữ cho xe chuyển động ổn định theo
một hướng nào đấy hoặc thay đổi hướng chuyển động khi cần thiết theo yêu cầu.
Nếu hệ thống lái bị hư hỏng, gặp sự cố sẽ dẫn đến khả năng ơ tơ bị mất hồn tồn
tính điều khiển hoặc hoạt động không theo ý muốn của người lái xe, đây là nguyên nhân
chính làm xảy ra tai nạn giao thơng ảnh hưởng đến tính mạng của chính người điều khiển
xe và những người xung quanh. Vì thế các chi tiết hay bộ phận trong hệ thống lái nói
riêng phải đảm bảo đủ độ bền và chất lượng.

Chất lượng của hệ thống lái phụ thuộc nhiều vào cách bảo dưỡng và sửa chữa, nếu
công việc bảo dưỡng đúng cách thì sẽ làm tăng tuổi thọ và hiệu quả hoạt động của hệ
thống lái. Vì vậy để làm tốt cơng việc này thì ngư ời kỹ thuật phải hiểu rõ nguyên lý làm
việc cũng như kết cấu bên trong của các chi tiết hay bộ phận của hệ thống lái, có như vậy
mới biết được các hư hỏng của nó để sửa chữa rút ngắn thời gian và mang lại hiệu quả
kinh tế, hoặc phần nào nắm rõ để giúp công việc bảo dưỡng một cách thuận lợi.
Đề tài khảo sát và tính kiểm nghiệm hệ thống lái trên xe Honda Accord với mục
đích chính là phần nào làm rõ được các thông số kỹ thuật, kết cấu của các chi tiết hoặc bộ
phận cũng như nguyên lý làm việc và cách bảo dưỡng của hệ thống lái nhằm đáp ứng
được các yêu cầu đặt ra ở trên. Nội dung của đề tài đề cập đến các vấn đề sau:
-

Tổng quan về hệ thống lái sử dụng trên ô tô: nội dung trong phần này chủ yếu
khái quát các công dụng cũng như phân loại và một số yêu cầu chính của hệ
thống lái sử dụng trên ơ tơ. Ngồi ra thì nội dung cịn trình bày thêm một số sơ
đồ cùng với các chi tiết và bộ phận chính sử dụng trong hệ thống lái thông dụng
sử dụng phổ biến trên ô tô.

-

Giới thiệu sơ lược về xe ô tơ Honda Accord.

Sinh viên thực hiện: Hồng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

1


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord

-

Khảo sát hệ thống lái: trong phần này nêu rõ kết cấu các chi tiết, bộ phận chính
trong hệ thống lái lắp trên xe Honda Accord như vô lăng, trục lái, cơ cấu lái, trợ
lực lái….cũng như nguyên lý làm vi ệc của cả hệ thống và của từng bộ phận.

-

Tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái: trong phần này chỉ phần nào tính tốn các
trị số chính như mơ men cản quay vịng, lực cần thiết tác dụng lên vơ lăng, tính
tốn kiểm tra động học hình thang lái, tính tốn kiểm tra sức bền của các chi
tiết chính(trục lái và dẫn động lái)

-

Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống lái.

Ngồi các mục đích chính đã đư ợc nêu ở trên, thì đề tài cịn giúp bạn đọc hiểu rõ
hơn hệ thống lái trên ô tơ, đặc biệt là hệ thống lái có trợ lực thủy lực trên ô tô Honda
Accord.
Đà nẵng, ngày 10 tháng 05 năm 2017
Sinh viên thực hiện

Hoàng Thanh Long

Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

2


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord

Chương 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG LÁI

1.1.

Công dụng, yêu cầu, phân loại

1.1.1. Công dụng
Hệ thống lái là tập hợp các cơ cấu dùng để:
- Giữ cho ôtô máy kéo chuyển động theo một hướng xác định nào đấy;
- Thay đổi hướng chuyển động khi cần thiết theo yêu cầu cơ động của xe.
Hệ thống lái nói chung bao gồm các bộ phận chính sau:
- Vơ lăng, trục lái và cơ cấu lái: Dùng để tăng và truyền mô men do người lái tác
dụng lên vô lăng đến dẫn động lái;
- Dẫn động lái: Dùng để truyền chuyển động từ cơ cấu lái đến các bánh xe dẫn
hướng và để đảm bảo động học quay vòng cần thiết của chúng;
- Cường hóa lái: Thường sử dụng trên các xe tải trọng lớn và vừa. Nó dùng để
giảm nhẹ lực quay vòng cho người lái bằng nguồn năng lượng bên ngồi. Trên các xe cỡ
nhỏ có thể khơng có.
1.1.2. u cầu
Hệ thống lái phải đảm bảo những yêu cầu chính sau:
- Đảm bảo chuyển động thẳng ổn định: Để đảm bảo yêu cầu này thì:
+ Hành trình tự do của vô lăng tức là khe hở trong hệ thống lái khi vơ lăng ở vị trí
trung gian tương ứng với chuyển động thẳng phải nhỏ(không lớn hơn 150 khi có trợ lực
và khơng lớn hơn 50 khi khơng có trợ lực);
+ Các bánh dẫn hướng phải có tính ổn định tốt;

+ Khơng có hiện tượng tự dao động các bánh dẫn hướng trong mọi điều kiện làm
việc và mọi chế độ chuyển động.
Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

3


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ơ tơ Honda Accord

- Đảm bảo tính cơ động cao: tức xe có thể quay vịng thật ngoặt trong một khoảng
thời gian rất ngắn trên một diện tích thật bé;
- Đảm bảo động học quay vòng đúng: để các bánh xe khơng bị trượt lê gây mịn
lốp, tiêu hao cơng suất vơ ích và giảm tính ổn định của xe;
- Giảm được các va đập từ đường lên vô lăng khi chạy trên đường xấu hoặc
chướng ngại vật;
- Điều khiển nhẹ nhàng, thuận tiện: lực điều khiển lớn nhất cần tác dụng lên vô
lăng (Plmax) được qui định theo tiêu chuẩn quốc gia hay tiêu chuẩn ngành:
+ Đối với xe du lịch và tải trọng nhỏ: Plvmax không được lớn hơn 150  200 N;
+ Đối với xe tải và khách không được lớn hơn 500 N.
- Đảm bảo sự tỷ lệ giữa lực tác dụng lên vô lăng và mô men quay các bánh xe dẫn
hướng (để đảm bảo cảm giác đường) cũng như s ự tương ứng động học giữa góc quay của
vơ lăng và của bánh xe dẫn hướng.
1.1.3. Phân loại
Hệ thống lái trên ô tô được phân loại dựa trên các yếu tố sau:
- Theo vị trí bố trí vơ lăng, chia ra:
+ Vơ lăng bố trí bên trái (tính theo chiều chuyển động) dùng cho những nước xã
hội chủ nghĩa trư ớc đây, Pháp, Mỹ,...
+ Vơ lăng bố trí bên phải: dùng cho các nước thừa nhận luật đi đường bên trái như:

Anh, Thuỵ Điển ...Sở dĩ được bố trí như vậy là để đảm bảo tầm quan sát của người lái, đặt
biệt là khi vượt xe.
- Theo kết cấu cơ cấu lái, hệ thống lái được chia ra các loại:
+ Trục vít - Cung răng;
+ Trục vít - Chốt quay;
+ Trục vít - Con lăn;
Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

4


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord

+ Bánh răng - Thanh răng;
+ Thanh răng liên hợp (Trục vít - Liên hợp êcu bi - Thanh răng - Cung răng).
- Theo số lượng bánh xe chuyển hướng, chia ra:
+ Các bánh xe dẫn hướng nằm ở cả hai cầu;
+ Các bánh xe dẫn hướng ở tất cả các cầu;
- Theo kết cấu và ngun lí làm việc của bộ cường hố lái, chia ra:
+ Cường hố thuỷ lực;
+ Cường hố khí (khi nén hoặc chân khơng);
+ Cường hố điện;
+ Cường hố cơ khí.
- Ngồi ra cịn có thể phân loại theo: Số lượng các bánh xe dẫn hướng (các bánh
dẫn hướng chỉ ở cầu trước, ở cả hai cầu hay tất cả các cầu), theo sơ đồ bố trí cường hóa
lái.
1.2.

Các sơ đồ hệ thống lái

1.2.1. Sơ đồ hệ thống lái với hệ thống treo phụ thuộc

Hình 1.1 Sơ đồ kết cấu hệ thống lái với hệ thống treo phụ thuộc
Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

5


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ơ tơ Honda Accord

Chú thích: 1- Vơ lăng; 2- Cạnh bên hình thang lái; 3- Địn kéo ngang; 4- Cam quay; 5Đòn quay ngang; 6- Đòn kéo dọc; 7- Địn quay đứng; 8- Trục vít-cung răng của cơ cấu
lái; 9- Trục lái.
Trên hình 1.1 là sơ đồ kết cấu chung nhất của hệ thống lái dùng cho hệ thống treo
phụ thuộc, nó bao gồm các chi tiết và bộ phận chính sau:
+ Vơ lăng 1, trục lái 9, cơ cấu lái 8, đòn quay đ ứng 7, đòn kéo d ọc 6, đòn quay
ngang 5, cam quay 4, cạnh bên hình thang lái 2 và địn kéo ngang 3.
1.2.2. Sơ đồ hệ thống lái với hệ thống treo độc lập

Hình 1.2 Hệ thống lái với hệ thống treo độc lập
Chú thích: 1- Các địn quay; 2- Địn kéo bên; 3- Đòn quay trên trục ra cơ cấu lái; 4- Địn
kéo ngang giữa; 5- Địn lắc.
Trên hình 1.2 là sơ đồ kết cấu chung nhất của hệ thống lái dùng cho hệ thống treo
độc lập, so với sơ đồ hình 1.1 thì lúc này địn quay ngang khơng th ể làm ở dạng thanh liền
nữa nên có thêm địn lắc 5 và thanh kéo bên 2.
1.2.3. Các sơ đồ dẫn động lái

Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

6


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord

a) Dẫn động lái với hệ thống treo
b) Dẫn động lái với hệ thống
phụ thuộc
treo độc lập
Hình 1.3 Các sơ đồ dẫn động lái
Chú thích: 1- Đòn kéo ngang; 2,4- Đòn kéo dọc và ngang; 3- Địn quay ngang; 5Hình thang lái; 6- Bộ phận hướng hệ thống treo; 7- Thanh kéo bên; 8- Đòn lắc; 9,10Các khớp bản lề.
Trên hình 1.3 là các sơ đồ nguyên lý dẫn động lái đối với hệ thống treo phụ thuộc
(a) và hệ thống treo độc lập (b), nó bao gồm các chi tiết và bộ phận chính như đã nêu ở
trên(phần chú thích hình 1.3).
1.2.4. Sơ đồ hệ thống lái có cường hóa

Hình 1.4 Sơ đồ hệ thống lái có cường hóa
Chú thích: 1- Bộ phận phân phối; 2- Xi lanh lực; 3- Cơ cấu lái.
Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

7


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ơ tơ Honda Accord

Trên hình 1.4 là một sơ đồ hệ thống lái có cường hóa điển hình, với phương án bố
trí các bộ phận phân phối, xi lanh lực và cơ cấu lái riêng biệt. Theo kiểu bố trí này mang
lại nhiều ưu điểm nổi bật và được nói rõ hơn trong ph ần cường hóa lái sau này.
1.3.

Các chi tiết và bộ phận chính của hệ thống lái trên ơ tơ

1.3.1. Vơ lăng
Vơ lăng hay cịn g ọi là bánh lái thường có dạng trịn với các nan hoa, dùng để tạo
và truyền mô men quay do người lái tác dụng lên trục lái. Các nan hoa có thể bố trí đối
xứng hoặc khơng, đều hay khơng đều tuỳ theo sự thuận tiện khi lái.
Bán kính vơ lăng được chọn phụ thuộc vào loại xe và cách bố trí chỗ ngồi của
người lái, dao động từ 190 mm (đối với xe du lịch cỡ nhỏ) đến 275 mm (đối với xe tải và
xe khách cỡ lớn ).
1.3.2. Trục lái
Trục lái là một địn d ài có thể đặc hoặc rỗng, có nhiệm vụ truyền mơ men từ vô
lăng xuống cơ cấu lái. Độ nghiêng của trục lái sẽ quyết định góc nghiêng của vơ lăng,
nghĩa là ảnh hưởng đến sự thoải mái của người lái khi điều khiển.
1.3.3. Cơ cấu lái
Cơ cấu lái thực chất là một hộp giảm tốc, có nhiệm vụ biến chuyển động quay trịn
của vơ lăng thành chuyển động góc (lắc) của địn quay đứng và bảo đảm tăng mô men
theo tỷ số truyền yêu cầu.
a. Các thông số đánh giá cơ bản
a1. Tỷ số truyền động học:
iω =

dθ ωθ ωv
=
=

dφ ωφ ωr

(1.1)

Ở đây:
θ, φ- Các góc quay tương ứng của trục vào (vơ lăng) và trục ra (địn quay đứng);
ωθ , ωφ : Các vận tốc góc tương ứng.
Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

8


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord

Tỷ số truyền động học iω được chọn xuất phát từ điều kiện là: Đảm bảo cho góc
quay cần thiết của vơ lăng để quay các bánh xe dẫn hướng từ vị trí trung gian đến các vị
trí biên khơng lớn hơn 1,8 vịng đối với ô tô du lịch và không lớn hơn 3 vòng đ ối với ô tô
tải và ô tô khách, nhằm đảm bảo yêu cầu cơ động cao và thuận tiện điều khiển khi xe
quay vòng.
Giá trị của iω phụ thuộc vào loại và cỡ xe, thường nằm trong giới hạn 13 ÷ 22 đối với

ơ tơ du lịch và 20 ÷ 25 đối với ô tô tải và khách, trong một số trường hợp có thể tới 40.

Tỷ số truyền động học iω có thể được thiết kế khơng đổi hoặc thay đổi theo góc

quay của vơ lăng. Cơ cấu lái có iω thay đổi thường được dùng trong hệ thống lái khơng có
cường hố. Mặc dù kết cấu khơng phức tạp nhưng tính cơng nghệ kém hơn nên đắt hơn so
với loại cơ cấu lái có iω khơng đổi.

Quy luật thay đổ iω có một số dạng khác nhau tuỳ thuộc vào loại, kích cỡ và tính
năng của xe. Đối với các xe thông thường: Quy luật thay đổi iω có dạng như đường 4 trên
hình 1.5 là hợp lý nhất.

Hình 1.5 Quy luật thay đổi thay đổi tỷ số truyền động học của cơ cấu lái
Trong phạm vi góc quay |θ|  900÷1200, tỷ số truyền iω cần phải lớn để tăng độ

chính xác điều khiển và giảm lực cần tác dụng lên vô lăng. Khi xe chạy trên đường thẳng
với tốc độ lớn, theo số liệu thống kê thì đa số thời gian hệ thống lái làm việc với góc quay
nhỏ của vơ lăng quanh vị trí trung gian. Ngồi ra iω tăng cịn làm giảm được các va đập từ
mặt đường.
Ở các góc quay |θ| > 900 ÷ 1200 tỷ số iω cần giảm để tăng tốc độ quay vịng, tăng

tính cơ động của xe.

Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

9


Khảo sát và tính tốn kiểm nghiệm hệ thống lái trên ô tô Honda Accord

Đối với các xe tốc độ thấp và trọng tải toàn bộ lớn, quy luật thay đổi iω được làm
theo đường 2 trên hình 1.5, để khi quay vịng khơng ngoặt tương đối thường xun thì lực
cần tác dụng nhỏ.
Trên các xe tốc độ rất lớn: Thường sử dụng quy luật như đường 1 trên hình 1.5.
Khi đó, trong thời gian chuyển động thẳng với tốc độ rất lớn điều khiển ơ tơ được nhạy,
cịn khi quay vịng ngoặt với tốc độ vừa phải thì giảm được lực tác dụng.

Đối với các xe có cường hố lái: thì iω được làm khơng đổi (đường 3 trên hình 1.5)
vì lúc này vấn đề cần giảm nhẹ điều khiển đã có cư ờng hố giải quyết.
a2. Tỷ số truyền lực:
iF =

Mr Mdq
=
Mv Mvl

(1.2)

Ở đây:
iF - Tỷ số truyền lực;
Mr- Mô men ra khỏi cơ cấu lái (hay trên địn quay đứng);
Mv- Mơ men vào cơ cấu lái (hay trên vô lăng).
a3. Hiệu suất:
Hiệu suất của cơ cấu lái có thể xác định theo cơng thức sau:
ηt =

Nr
M r ωr
iF
=
=
N v M v ω v iω

(1.3)

Ở đây:
Mr, Mv - Các mô men đo ở đầu ra và đầu vào của cơ cấu lái;

ωv , ωr - Các tốc độ góc tương ứng ở đầu ra và đầu vào của cơ cấu lái;
iF

- Tỷ số truyền lực;

iω

- Tỷ số truyền động học.

Sinh viên thực hiện: Hoàng Thanh Long

Hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Việt

10